Tiết 7
CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG
ĐẾN PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ NÔNG NGHIỆP
I - Mục đích yêu cầu
1. Giúp học sinh nắm được vai trò của các nhân tố tự nhiên và KT - XH đối với
quá trình phát triển và phana bố ngành nông nghiệp
2. Có kỹ năng đánh giá giá trị của nền kinh tế, biết sơ đồ hóa các nhân tố ảnh
hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp Việt Nam
II - Chuẩn bị
- Bản đồ địa lý tự nhiên Việt Nam
- Bản đồ khí hậu Việt Nam
- Bản đồ đất đai Việt Nam
III - Tiến trình lên lớp
A - Ổn định tổ chức:
B - Kiểm tra bài cũ:
? Phân tích nhưng thành tựu và khó khăn thách thức của nền kinh tế nước ta trong
giai đoạn mới?
C - Bài mới
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
I. Các nhân tố tự nhiên
? Tại sao nông nghiệp lại là ngành - Đây là nhứng nhân tố quan trọng nhất. Do
kinh tế phụ thuộc vào các yếu tố đặc trưng của ngành nông nghiệp không thể
tự nhiên? không dựa vào các yếu tố tự nhiên
? Gồm các yếu tố nào? - Gồm: Đất đai, khí hậu, sông ngòi, động
thực vật...
1. Tài nguyên đất
? Vị trí của yếu tố đất đai đối với - Vai trò vô cùng quan trọng vì nó là tư liệu
ngành nông nghiệp? sản xuất của nông nghiệp, thiếu đến sẽ
không có ngành kinh tế này
? Nêu vài nét về đặc điểm đất đai - Nước ta có tổng diện tích đất canh tác
ở nước ta? Đó là thuận lợi hay khó khoảng 20 triệu ha. Gồm các loại đất như:
khăn? + Đất phù sa: ở các đồng bằng và chủ yếu để
sản xuất lúa nước và một số cây công
nghiệp ngắn ngày. diện tích khoảng 3 triệu
ha
+ Đất Feralit có diện tích khoảng 16 triệu ha
với nhiều loại khác nhau tập trung phân bố ở
các vùng trung du, vùng núi và cao nguyên.
Chủ yếu thích hợp với các loại cây công
nghiệp
-> Đây là những thuận lợi rất lớn cho nông
? Nguyên nhân của nó? nghiệp ở nước ta
- Khó khăn là hiện tượng sói mòn đất và đốt
GV treo bản đồ khí hậu, giới thiệu nương làm rẫy gây thoái hóa đất
và giải thích bản đồ 2. Tài nguyên khí hậu
? Nhận xét về nguồn tài nguyên
này ở nước ta? - Nước ta có khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm
nhưng do vị trí và sự đa dạng về địa hình tạo
nên các kiểu khí hậu đặc trưng khá phong
? Lấy các ví dụ cụ thể về các loại phú thích hợp cho nhiều loại cây trồng khác
cây trồng thích hợp? nhau.
VD: Khí hậu mùa đông lạnh ở Bắc bộ và
Bắc trung bộ thích hợp với cây vụ đông
? Khí hậu gây ra những khó khăn - Khí hậu ôn đới núi cao
gì? + Những biến động của thời tiết cũng làm
ảnh hưởng đến năng suất cây trồng: Bão,
sương muối, rét đậm....
? Tại sao nước cũng là một nguồn 3. Tài nguyên nước
tài nguyên đối với nông nghiệp? - Nước tưới rất quan trọng đối với nông
? Đặc điểm của nguồn tài nguyên nghiệp.
nước ở nước ta? - Nước ta có hệ thống sông ngòi, ao hồ và
đầm lầy phong phú, nguồn nước ngầm nhiều
rất thuận lợi cho tưới tiêu trong nông
nghiệp.
? Những hạn chế? - Lượng mưa trung bình đạt 1500 - 2500
mm/năm
+ Hạn chế: Lũ lụt về mùa mưa và hạn hán
? Tài nguyên sinh vật ở nước ta có về mùa khô
đặc điểm gì? 4. Tài nguyên sinh vật
- Nguồn tài nguyên động thực vật phong
phú là điều kiện thuận lợi cho nhân dân
? Rút ra nhận xét gì về các nhân tố thuần chủng và lai tạo giống mới có năng
tự nhiên? suất cao và chống chịu hạn hán tốt
-> Tóm lại: Nước ta có nhiều điều kiện ưu
đãi của thiên nhiên, có nhiều nguồn tài
nguyên thuanạ lợi cho phát triển nông
nghiệp nhưng ben cạnh đó vẫn còn một số
khó khăn do điều kiện bất thường của thời
tiết và khí hậu
? Tại sao dân cư và lao động lại là II. Các nhân tố kinh tế - xã hội
nhân tố ảnh hởng đến nông 1. Dân cư và nguồn lao động
nghiệp? - Sản xuất rất cần có lao động và đây cũng
? Đặc điểm của nhân tố này ở là thị trường tiêu thụ sản phẩm
nước ta?
- Nước ta có hơn 80 triệudân trong đó có tới
58.4% trong độ tuổi lao động, đây là lực
lượng lao động dối dào cho phát triển nông
nghiệp
- Lao động Việt Nam giàu kinh nghiệm
trong sản xuất nông nghiệp, cần cù sáng tạo
? Qua hình 7.1/26 nhận xét và và tiếp thu KHKT nhanh
đánh giá về cơ sở vật chất kĩ thuật 2. Cơ sở vật chất kỹ thuật
ở nước ta? - Đang dần được hoàn thiện, các cơ sở phục
vụ chăn nuôi, trồng trọt đang phát triển và
phân bố rộng khắp nhất alf các vùng chuyên
canh
? Việc phất triển và hoàn thiện ấy - Hình thành hệ thống thủy lợi, kênh mương
nhằm mục đích gì? với các thiết bị tưới tiêu hiện đại.
- Tăng năng suất và chất lượng các sản
phẩm nông nghiệp, giảm dần sự phụ thuộc
? Chính sách phát triển nông vào tự nhiên và đang chuyển dịch cơ cấu lao
nghiệp của nước ta qua các thời kì động
có thay đổi như thế nào? 3. Chính sách phát triển nông nghiệp
? Tác động đến nông nghiệp ra + Trước 1986: làm ăn theo lối chung, tập
sao? thể, HTX
+ Sau 1986: Tư nhân hóa, có nhiều chính
sách khuyến nông hợp lý, phát triển kinh tế
? Đặc điểm của thị trường ảnh hộ gia đình, kinh tế trang trại hướng ra xuất
hưởng đến nông nghiệp như thế khẩu
nào? 4. Thị trường trong và ngoài nước
- Thúc đẩy mở rộng sản xuất và tăng năng
suất lao động, thực hiện trao đổi là nhu cầu
của thị trường
? Đặc điểm của thị trường trong - Tác động trực tiếp đến sự thay đổi cơ cấu
nước và ngoài nước? cây trồng và sản xuất phù hợp với nhu cầu
? Lấy ví dụ cụ thể thị trường
- Biến động của thị trường sẽ ảnh hưởng đến - Cà phê
người sản xuất - Dừa....
D - Củng cố:
E - Hướng dẫn học bài:
IV/ Rút kinh nghiệm
