Cách nh n bi
ậ
ế ề
ủ
t ti m năng c a các công ty m i ớ niêm y t c phi u ế ế ổ
ổ ủ ữ ươ ệ ớ ể ệ ấ ữ ề ừ ứ ả ề ố ng hi u m i xu t hi n trên th tr Nh ng c phi u c a các th ng, hoàn ị ườ ấ ế toàn có th sau 10 hay 15 năm n a s “rót hàng t n” ti n m t vào tài kho n ả ặ ẽ ng ch ng khoán và li u l ch c a b n. Đi u này đã t ng x y ra trong th tr ệ ị ề ị ườ ủ s có l p l ộ i không? Có ai trong s các b n nhìn th y ti m năng c a m t ạ ử ng lai? c phi u “tân binh” nào đó đ thay đ i v n m nh c a mình trong t ổ ậ ổ ạ ặ ạ ế ủ ươ ấ ủ ệ ể
ệ ế ớ ứ ế ớ ữ ắ i, n u ai đó nhanh tay n m các c phi u c a công ty này v i tr giá 10.000 đô-la vào năm 1980 ớ ị ủ ế ổ ng), thì ị ườ ế ả ổ Wal-Mart hi n là công ty l n th hai trên th gi gi (kho ng 10 năm sau khi công ty này phát hành c phi u ra th tr ngày nay h đã có th “ng i” trên đ ng c a c i trên năm tri u đô-la. ủ ể ệ ả ọ ồ ố
ố ư ượ ả ế ớ ủ ế ế ủ i mu n đ ố ề ớ ậ ụ ậ ệ ể ươ ẻ ề ấ ặ ệ ọ ư ẫ ầ ứ ồ ậ ế ố ả ộ ẩ ọ ủ ớ c nhân ộ ữ ầ ượ ẽ ạ
ớ ắ ươ ươ ề ầ ạ ỉ ế c “gi ng nh Mike” (Mike là tên g i ọ Nike đã khi n cho c th gi t c a Michael Jordan). Ti n thân c a Nike là Công ty Blue Ribbon thân thi Sports do Phil Knight sáng l p vào năm 1964 v i m c đích nh p kh u gi y ầ ậ ẩ th thao r ti n c a Nh t mang th ỹ ng hi u Onizuka vào th tr ng M . ủ ị ườ Lúc đ u Công ty Blue Ribbons Sports g p quá nhi u v n đ . Tên th ươ ng ề ề hi u c loay hoay mãi v n ch a ch n xong, đ i t Onizuka thành Onizuka ẫ ổ ừ Tiger, r i Tiger và Asics mà v n không "tr " đ c. Mãi đ n năm 1972, khi ụ ượ thành l p m t dây chuy n s n ph m đ c l p t i Hàn Qu c, Công ty Blue ộ ậ ạ ề ế Ribbons Sport m i quy t đ nh ch n cái tên Nike (tên c a m t n th n chi n ế ị th ng Hy L p). Thành công l n nh t c a Nike, có l ấ ủ ắ ng hi u c a mình. Jordan, v t Michael Jordan làm “lá ch n s ng” cho th ố ậ ệ ng hi u siêu huy n tho i trong làng bóng r th gi ư ổ ế ớ Nike lên đ n đ nh cao ngày nay. C phi u tr giá 10.000 đô-la c a Nike vào ế ổ năm 1985 (năm Michael Jordan gia nh p đ i bóng r ) hi n nay có tr giá là tìm ra đ ủ ệ i, đã góp ph n đ a th ị ủ ộ ệ ậ ổ ị
h n 750.000 đô-la. ơ
ộ ươ ầ ế ủ ế ầ ứ ị ầ ổ ng hi u l n toàn c u trong vòng 10 năm g n Starbucks tr thành m t th ầ ệ ớ ở đây. N u b n mua 10.000 đô-la c phi u c a Starbucks năm 1997 (t c là ế ổ ạ năm năm sau khi công ty này phát hành c phi u l n đ u tiên trên th ng), thì ngày nay b n có th n m trong tay 85.650 đô-la. tr ể ắ ườ ạ
ạ ể ẽ ồ ư ắ ấ ậ i nhu n trong ạ t v công ty này, b n hãy m nh d n ạ ữ ắ ắ i l V y li u b n có th khám phá ra m t công ty nào đó s mang l ạ ợ ộ ậ ệ kh ng l sau 15 năm n a không? N u nh đã tìm th y và n m gi ữ ế ổ tay nh ng thông tin ch c ch n, chi ti ạ ế ề ữ c. ti n lên phía tr ế ướ
c, t c là vào năm i nh v y? B n th quay v 27 năm v tr ạ ạ ạ ề ứ ư ậ ề ướ nghiêm tr ng. Ng ả ế ườ ọ ộ ử ủ ả ấ ổ ừ ầ ử ế ớ ế ạ ẩ ọ ố ỹ ề ổ ớ c đây h cho là c a đ u t ầ ư ộ ọ ể ế ng ch ng khoán mà tr ướ ứ ứ ể ờ T i sao l i châm 1980. Đây là năm x y ra kh ng ho ng kinh t ả ngòi n cho cu c kh ng ho ng này chính là Iran. Ngay sau khi Iran tuyên ủ i b ng ng xu t kh u d u l a, giá d u th gi ạ i tăng v t, khi n l m phát t ầ M tăng 12%, giá vàng đã leo lên m c 873 USD/ounce. Khi đó, nhi u ng ườ i ứ ở có quan đi m c p ti n đã th i bùng lên m t làn sóng m i… đó là quay tr ấ v th tr ắ không ch c ử ứ ề ị ườ ch n. Và nhi u ng ch ng khoán vào th i đi m đó đã b t phá lên i đ u t ườ ầ ư ắ phú giàu có trên th gi tr thành nh ng t ỷ ở i. ế ớ ề ữ
ấ ậ ể ư ấ ữ ơ ộ ầ ư t nh t ngày hôm nay cũng gi ng nh ố ế vào c phi u ổ ờ i ư ể ổ ữ ủ Vì v y, r t có th cách đ u t t ầ ư ố nh ng gì đã di n ra vào năm 1980. Tuy nhiên, c h i đ u t ễ c a các hãng đã có tên tu i nh Wal-Mart, Nike hay Starbucks đ sinh l ủ l n đã không còn n a. V n đ là b n ph i nhìn ra ti m năng c a nh ng ữ ấ ạ ớ công ty m i phát hành c phi u, cũng nh nh n bi ổ ề t đ ế ượ ọ c th c l c c a h . ự ự ủ ả ư ề ế ậ ớ
ề ượ ả ộ ấ ạ ế ấ ứ ộ ự ề c đi u này là c m t quá trình không đ n gi n. ả ơ ạ và th ng m i ươ ạ ề ấ ằ ả ấ ứ ế nhi u m c đ khác nhau, có b n y u ề ố Dĩ nhiên đ đánh giá đ ể B t c m t s thành công hay th t b i nào trong kinh t cũng đ u liên quan ch ng ch t đ n nhi u v n đ khác. Bên c nh các m t ặ ề ị ế ng th c c nh tranh mà b t c doanh nghi p v tài chính, qu n lý và ph ệ ứ ạ ươ ề l n nh nào cũng ph i c n đ n, thì ộ ở ế ả ầ ỏ ớ t c cho là quan tr ng nh t đ t o ra s c b t, đó là: đ ấ ể ạ ọ ố ượ ứ ậ ứ
ị
- Tính qu n chúng; ầ - Tính sáng t o đ c đáo; ạ ộ - Năng l c qu ng cáo ti p th ; ế ả ch c n i b . - S c m nh t ộ ộ ổ ự ạ ứ ứ
này, các công ty Wal-Mart, Nike và Starbucks đã tìm cách ế ố Trong b n y u t ố đ cao m t trong s đó và h đã thành công. ề ộ ố ọ
ế ề ừ “đ xô” đi mua c phi u c a Wal- ổ ọ ự ế ầ ư ổ ậ ể ủ ủ ậ i nhi u n ề ướ ỗ ị ữ ế ớ ế t ẻ ạ ủ ậ ộ ạ ưở ủ ế ấ ườ ệ ờ ộ ọ ợ T nh ng năm 1980, nhi u nhà đ u t ữ Mart và th c t ch ng minh h đã nhìn nh n đúng ti m năng c a t p đoàn ề ứ đi tiên phong trong vi c phát tri n “chu i siêu th ” bán l c trên ệ i. Nh ng nhà đ u t th gi ệ s m nh t vào c phi u c a t p đoàn này hi n ầ ư ớ ấ ổ ế . Ý t đã có trong tay m t tài s n kh ng l ng sáng t o đ c đáo và bí quy t ổ ả ộ ồ thành công c a Wal-Mart r t đ n gi n “chuy n đúng s n ph m đ n đúng ả ấ ơ ẩ ể ả ể ng ti n hi u qu nh t có th ”. i, vào đúng th i đi m và b ng các ph ng ệ ươ ả ằ ể Hay nói m t cách khác, không có nhà bán l nào có m t s l a ch n h p lý ộ ự ự ẻ nh Wal-Mart. ư
ọ ế ủ ươ ớ ả ườ ố ớ ự ắ ng hi u d a ự ệ ự i tiêu dùng v i các siêu sao mà h hâm ọ
ộ ộ ử ụ ầ ư ạ ế ị i tr ộ ổ ề ướ ướ ả ầ ư ế ể ệ ậ ộ ộ ơ ộ ể ổ ố Còn đ i v i Nike, bí quy t thành công c a h là xây d ng th trên s g n bó tình c m c a ng ủ m . Mang m t đôi giày h t nh đôi giày mà đã s d ng trong khi thi đ u thì ư ệ ấ còn gì thích thú h n? T đó Nike quy t đ nh đ u t ệ m nh tay trong vi c ừ ơ chiêu m các siêu sao bóng r v d ng c a mình. Trong su t h n ố ơ ủ 20 năm, Nike đã đ u t h t ngân sách qu ng cáo c a mình đ bao sân ủ ệ h n 2.000 v n đ ng ch y vi t dã. H n phân n a v n đ ng viên trong Hi p ạ ơ ậ ử h i bóng r qu c gia M ký h p đ ng qu ng cáo cho Nike. Và có th nói ỹ ồ ợ Nike đã thành công nh vào năng l c qu ng cáo ti p th . ị ự ờ ả ả ế
ủ ự ủ ế ầ ấ ằ ở ườ ậ c qu n chúng r ng: “Chúng tôi không đ ng v phía nh ng ng ầ tính qu n chúng r t cao. i sáng l p ra Starbucks, đã cáo ườ i ứ ữ ề ố ủ ằ ề ạ ử ị ớ ệ ầ ờ S thành công c a Starbuck ch y u n m Howard Schultz, ông ch và cũng là ng y t tr ế ướ kinh doanh cà-phê mà v phía các khách hàng u ng cà-phê”. Nghĩa là ông i xác đ nh: ông ta và 12 v n c a hàng cà phê Starbucks trên toàn th gi ế ớ đ ng v phía “qu n chúng” hay đ ng nghĩa v i vi c làm giàu nh vào s ự ồ h t và ti p tay đ c l c c a các khách hàng. ng ng n ng nhi ắ ự ủ ứ ưở ề ứ ệ ế ồ
ớ ị ườ ề ố ổ ổ ư ấ ế ế ế ắ ộ ờ ự ẩ ọ ể ứ ớ ả ọ ứ ữ ng ch ng khoán. ế ng đ cao b n y u V y có công ty nào m i phát hành c phi u trên th tr ậ v n c phi u trên trang Motley Fool có gi ớ i nói trên không? Các nhà t t ố c nâng giá tr c phi u lên trong m t th i gian ng n c a ủ thi u v chi n l ị ổ ế ượ ề ệ th c ph m t nhiên Whole Food Market. Theo h , đó là T p đoàn bán l ậ ẻ ự ch ng khoán có th nghiên c u và nh ng “Quy lu t”. Nh ng nhà đ u t ữ ầ ư ậ ữ tham kh o các quy lu t này đ tìm ra nh ng công ty tri n v ng m i niêm ậ ể y t c phi u trên th tr ị ườ ế ế ổ ể ứ
Quy lu t th nh t: luôn xem xét công ty trong s c nh tranh t ng th ự ạ ứ ậ ấ ổ ể
ộ ủ ạ ấ
i l n g p ba l n c ộ ộ ế ợ ớ ầ ợ ớ ấ ậ Whole Foods có m t ngu n l c l n h n b t kỳ đ i th c nh tranh nào. T p ơ ồ ự ớ i l n. Trên đoàn có m t đ i ngũ lãnh đ o tuy t v i và có kh năng sinh l ệ ờ th c t ổ ả ự ế ổ phi u c a các đ i th c nh tranh chính là Safeway, Kroger và Pathmar. ế ố ả ạ , c phi u Whole Foods có kh năng sinh l ủ ủ ạ ố
ả ậ ề ồ ớ ể ợ ỉ ệ ả ố ớ ấ ố ế ả ố ố ặ T p đoàn này có kh năng tài chính d i dào, v i 200 tri u đô-la ti n m t luân chuy n, trong khi đó ch có 8 tri u đô-la là các kho n n . Đây là m t ộ ệ ủ ạ b n báo cáo cân đ i k toán gây thèm mu n đ i v i b t kỳ đ i th c nh tranh nào.
ộ ứ i quan tr ng đ m b o s c ậ ợ ả ổ ế ủ ọ ả ng ch ng khoán. Đây là m t trong ba b n ả ộ ả ạ ạ ầ ổ ộ ế ả ị ng đ u ph i có đ nh kỳ ba tháng và hàng i là Báo cáo doanh thu – Income statement và ổ ả B n báo cáo cân đ i k toán là m t thu n l ố ế m nh c a c phi u trên th tr ị ườ ứ h ch toán tài chính quan tr ng mà b t kỳ m t công ty c ph n nào niêm y t ế ấ ọ công khai c phi u trên th tr ề ị ườ năm. (Hai b n báo cáo còn l ạ Báo cáo l u chuy n ti n – Cash flow). ề ư ề
ự ạ ộ ợ ữ Quy lu t th hai: tìm ra m t lĩnh v c kinh doanh thích h p và t o ra nh ng ứ ậ đi u m i m ẻ ớ ề
ộ ằ ạ ầ ộ ơ ộ ể ư ớ ạ ướ c và chính h s là ng ổ ự ữ ọ ẽ ọ ắ ủ ễ ổ ơ ớ ng ươ ữ ệ ộ i v i s tăng tr ộ ế ế ớ ớ ự ưở M t khi b n nghĩ r ng không c n ph i đ i m i trong m t lĩnh v c kinh ả ổ doanh đã thành công, thì có nghĩa b n đang t o c h i cho nh ng công ty ạ ki u nh Whole Foods Market ti n lên phía tr ườ i ế thay đ i quy t c c a cu c ch i đang di n ra. “Đ i m i trên m i ph ậ di n” đã nhanh chóng bi n Whole Foods Market thành m t trong nh ng t p l n nh t th gi đoàn bán l ng nhanh nh t trong ngành ấ ấ ẻ ớ công nghi p siêu th . ị ệ
ng c a Whole Foods ả ủ ự ư đ m b o cho s tăng tr ắ ớ ế ị ổ i nhi u thành ph c a n ạ
ố ớ ị ủ ố đô-la vào ấ ữ ự c M , ố ủ ề ướ m t đ n hai c a hàng và h ử ừ ộ ế c khác nh ư ộ ố ướ ỷ n sang m t s n ố ụ Và chính đi u này là y u t ưở ế ố ả ề ộ Market trong th i gian dài s p t i, cũng nh tăng c h i nhân lên g p b i ơ ộ ờ giá tr c phi u c a t p đoàn này sau 10 hay 15 năm n a. Theo d đoán, ủ ậ ỹ ở v i h th ng trên d i 200 c a hàng t ướ ớ ệ ố ử các thành ph l n nh San Diego đ u có t ệ ề ư th ng siêu th c a công ty này đang v Canada và Anh, thì m c tiêu đ t đ ạ ượ năm 2010 không ph i là đi u hoang t ng. ươ c doanh s bán hàng 12 t ưở ề ả
nhìn th y c h i này và ngay t bây gi đã ầ ư ừ ắ ờ Ch c ch n nhi u nhà đ u t b t đ u chi n d ch “thu gom” c phi u c a Whole Foods Market. ổ ắ ắ ầ ơ ộ ủ ấ ế ề ị ế
Quy lu t th ba: khách hàng là th ng đ ứ ậ ượ ế
ế
ạ ộ ố ố ỉ ườ ậ ế ạ ấ ấ ơ t b n có ng c nhiên khi bi ạ ộ ử ả ế ầ ộ ờ
t đi u này không: trung bình các công Không bi ề ty th ạ ng m t đi m t n a s khách hàng ch sau b n năm ho t đ ng. T i sao v y? R t đ n gi n. H u h t các công ty này sau m t th i gian thu hút ng khách hàng nh t đ nh, b t đ u nghĩ r ng mình quan tr ng đ ọ c m t l ằ ắ ầ ấ ị ạ i. H b t đ u l a g t ng đ ”. Và h tr nên tham lam, hám l h n “các th ọ ắ ầ ừ ộ ượ ượ ượ ơ ọ ở ế ợ
ề ẽ ơ ế ọ ệ ữ ả ặ ủ ẽ ả ọ ắ ả ụ ẩ ị ồ ắ ầ ị ừ ạ ấ ớ ộ i s d ng s n ph m/d ch v ự ự ạ ử ụ ọ ả ư ẩ ị ể khách hàng b ng nhi u cách mà h nghĩ r ng khách hàng s không đ ý ằ ằ đ n. Ví d h ghi tăng hóa đ n đi n tho i c a khách hàng, thu phí thanh ạ ủ ụ ọ i ích c a khách hàng nh ng toán tín d ng… Ho c h c t gi m nh ng l ư ụ ợ i tăng giá s n ph m/d ch v . Đi u gì s x y ra? Khách hàng đ ng th i l ề ờ ạ b t đ u c m th y mình b l a g t và tìm ki m s l a ch n m i. Và m t khi ả ế đã ra đi, h g n nh là không bao gi ụ quay l ọ ầ ờ c a b n n a. ữ ạ ủ
i v n đang x y ra t ự ự ộ ự ư ố ạ ẫ ả ạ ề i nhi u Đó th c s là m t s ngu ng c. Nh ng nó l công ty.
ỉ ộ ố ủ ệ ị Ch có m t s công ty, đã luôn đ t “s tr i nghi m c a khách hàng” lên v trí đ u tiên và là trung tâm c a m i ho t đ ng. ự ả ạ ộ ặ ọ ủ ầ
t đ t khách hàng là th ượ ộ ế ặ t m nh ng gi c m mà khách hàng mu n ngay c tr ấ ố ng đ là m t công ty ộ ế c khi khách ả ướ ơ t v đi u này”. B n nên nh , m t công ty bi ớ ạ “bi ơ ữ ế hàng bi ế ề ề
: C i ti n ph ng pháp qu n tr và tuy n d ng nh ng nhân ươ ụ ữ ể ả ị Quy lu t th t ậ viên ch a đ y s đam mê ứ ứ ư ả ế ầ ự
ầ ớ ự ọ ả ậ ấ ng pháp lu n r t bài b n cho vi c c i ti n ch t l ề ề ả ế ể ấ ượ ằ ả ị ứ ộ ệ ẩ ẫ ầ ề ệ ố ả ư ả ế ả ế ự ế ả ị Ngày nay, ph n l n các doanh nghi p đ u chú tr ng xây d ng m t h ệ ng s n ph m, đ u ph ầ ươ ệ ầ nhi u cho công tác nghiên c u và phát tri n nh m giành v trí d n đ u t ư v công ngh . Các công ty ngày nay đ u có m i quan tâm hàng đ u là t c ố ề ng đ và hi u qu kinh doanh, nh ng l ươ i ít quan tâm đ n vi c c i ti n ph ệ ạ ệ ộ pháp qu n tr . Tuy nhiên, c i ti n ph ẩ ng pháp qu n tr m i là l c đòn b y, ị ớ ươ ả thúc đ y t t c các b ph n khác cùng phát tri n. ẩ ấ ả ể ậ ộ
ả i này, đ n v t ẩ ư ị ổ ả ổ ế ả ử ơ ị ả ư ả ẵ ế ế ẩ ả ả ỏ ả ế ị ề ọ ữ ả ả ổ ẩ ng s đ ẽ ượ ưở ổ ặ ự ớ ứ ề ỗ ắ ứ ự ể ề
“Cùng nhau qu n lý” là ph ng pháp qu n lý m i mà Whole Foods Market ớ ươ ứ ơ ch c c đã đ a ra. T i Công ty th c ph m n i ti ng th gi ế ớ ự ạ b n không ph i là c a hàng, mà chính là các nhóm nh ch u trách nhi m ệ ả v t ng nhóm s n ph m khác nhau, nh nhóm b o qu n, nhóm th c ph m ẩ ự ề ừ ự ữ ch bi n s n, nhóm h i s n… H có toàn quy n quy t đ nh nên d tr ch i thêm m t hàng nào, nên thay đ i nh ng s n ph m nào và c quy n t ố ề ừ nhân s m i. Khi t ng k t kinh doanh, ti n th ả c chia cho c ế nhóm, ch không ph i t ng cá nhân. M i thành viên trong nhóm đ u ph i ả ề ả ừ ườ ể i đ n m rõ tình hình tài chính c a c công ty và đóng góp c a t ng ng ả ủ ủ ừ ng h p lý. Đi u làm nên s khác bi có th phân chia m c th t t i Whole ệ ạ ợ Foods Market chính là m i nhân viên cũng là m t nhà qu n tr . ị ưở ỗ ả ộ
