Cẩm nang tình huống cho nhà báo
trong nghề báo là một phạm trù không phải lúc nào cũng rõ ràng trắng hay
đen mà nhiều khi phụ thuộc vào sự hiểu biết cũng như kinh nghiệm của nhà
báo. Có những cách ứng xử khác nhau với cùng một thông tin mà nhà báo
thu thập được và việc nên hay không nên đưa thông tin có được vào bài viết
đôi khi không phải là quyết định dễ dàng.
Hơn thế, theo một nhà báo Đài PT-TH Đồng Nai, ngay khi quyết định đã
được lựa chọn, tin, bài đã được đăng phát thì nhà báo còn phải đối mặt với
dư luận, thậm chí là bị lên án dù bài báo được đánh giá cao về tác động tích
cực đối với xã hội. Nêu dẫn chứng về phóng sự bạo hành trẻ em ở Đồng Nai,
nhà báo này cho biết, nhóm PV đã phải chịu nhiều phản ứng cho rằng nhà
báo đã thiếu tình người khi để hành vi bạo lực với trẻ tiếp tục kéo dài hàng
tháng trời chỉ để lấy vài giây quay hình.
“Trong tình huống này, thế nào được coi là có đạo đức nghề nghiệp?”, nhà
báo này bức xúc đặt câu hỏi và cho rằng cuốn cẩm nang mới phải tập hợp từ
nhiều cơ quan báo chí để đưa ra được những tình huống tác nghiệp cụ thể
với cách ứng xử phù hợp nhất cho nhà báo.
“Chúng ta phải tránh đưa những hình ảnh máu me hoặc một gương mặt bị
biến dạng do tai nạn giao thông… bởi điều đó không chỉ gây phản cảm trên
báo chí mà còn làm tăng thêm nỗi đau cho gia đình nạn nhân. Pháp luật báo
chí nghiêm cấm các bài báo mô tả một cách tỉ mi, chi tiết, trực diện những
hành vi bạo lực, những vụ án giết người… nhưng điều đó không có nghĩa là
không được nêu hành vi. Mới đây Sở TT&TT TPHCM xử phạt một tờ báo
vì có bài báo chỉ nêu lên hành vi dùng dao giết người là hoàn toàn chưa phù
hợp. Vì thế, trong cuốn cẩm nang này cũng có thể nêu những tình huống cụ
thể để cơ quan báo chí biết mà tránh, đồng thời cơ quan chức năng biết mà
xử lý theo từng trường hợp
Văn bản pháp luật sai chính tả sẽ ảnh hưởng tới lòng tin của người dân với
cơ quan công quyền. Báo chí sai chính tả sẽ khiến người đọc nghi ngờ về độ
tin cậy, làm méo mó thông tin và để lại mầm độc vào ngôn ngữ với thế hệ
trẻ.
Để giải quyết vấn nạn lỗi chính tả trong văn bản tiếng Việt, theo ông Việt,
cần có chiến dịch kêu gọi cộng đồng rộng lớn, trong đó báo chí, truyền
thông và các trường đại học phải đi đầu. Bên cạnh đó, các nhà ngôn ngữ và
văn hóa phải lên tiếng thuyết phục các cơ quan nhà nước sớm đưa ra quy
định chính thức về tiếng Việt hoặc triệt để hơn là xây dựng một đạo luật về
sử dụng tiếng Việt.
Chẳng hạn ở một cuộc họp báo trò chuyện thì công việc mà những người
như chúng tôi phải làm là chụp thật nhiều ảnh và không cần quan tâm đến
nội dung chương trình, cố gắng kiếm những khoảnh khắc hớ hênh của họ để
có thể thu hút người đọc nhiều hơn.
Chưa kể đến việc chúng tôi được trao đổi cách đăng tít câu khách bằng
những động từ mạnh như “tung”, “vã” (mồ hôi vì ảnh nóng)… Hiển nhiên
những trang thông tin như vậy sẽ thu hút độc giả thật nhiều và phục vụ việc
bán quảng cáo tăng doanh thu. Ngồi vào ghế độc giả, chúng tôi thấy mình
cũng quan tâm chuyện đời tư của người nổi tiếng, nên chúng tôi hiểu bạn
đọc của mình cũng muốn thế.
Bản thân tôi luôn phải làm việc trong một guồng tốc độ cao: luôn phải nghĩ
đề tài như “đụng hàng trang phục”, “sự cố váy ngắn”, “những sao nổi tiếng
nhờ ảnh nóng”… Và dĩ nhiên cũng không ít bạn trẻ gặp tôi trên mạng nhờ
viết bài quảng bá nổi tiếng. Nhưng thật sự những trang thông tin của chúng
tôi chỉ đăng bài viết về những người đã nổi tiếng chứ không phải các bạn trẻ
đang trên đường… đến đỉnh
