Tiết 24 ( lớp 11a5, 11a6 ), 22 ( lớp 11a2 ) Ngày soạn: 15 / 10 / 07
Đọc thêm: CHẠY GIẶC, HƯƠNG SƠN PHONG CẢNH CA
( Nguyễn Đình Chiểu ), ( Chu Mạnh Trinh )
A. Mục tiêu bài học
Giúp Hs:
Thấy được hoàn cảnh đất nước và nhân dân khi thực dân Pháp nổ súng tấn công -
xâm lược
Tấm lòng của Nguyễn Đình Chiểu đối với nhân dân. -
Thấy được vẻ đẹp của phong cảnh Hương Sơn, và niềm say mê của tác giả trước -
vẻ đẹp đó.
B. Chuẩn bị
1, Gv: Sgk, Stk, soạn giảng
2. Hs: Đọc bài, soạn bài
C. Tiến trình bài dạy
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
Đọc thuộc lòng bài “Lẽ ghét thương” và giải thích câu thơ “Vì chưng hay ghét cũng là
hay thương”
3. Bài mới
Hoạt động của Gv - Hs Nội dung cần đạt
A. Chạy giặc.
I. Chủ đề
Gv yêu cầu hs đọc bài thơ và nêu chủ “Chạy giặc” là bài ca yêu nước thể hiện sâu
đề. sắc lòng căm thù giặc Pháp và nói lên tình
thương xót nhân dân trước hoạ xâm lăng. Bài
thơ là một chứng tích về tội ác giặc Pháp
trong những ngày đầu chúng xâm lược nước
ta.
II. Phân tích.
1. Hai câu đề:
- “ Vừa nghe tiếng súng Tây”, “Phút sa tay”
thời gian, sự việc diễn ra bất ngờ, nhanh
chóng và là nỗi kinh hoàng của nhà thơ, nhân Pv. Nội dung hai câu đề, phân tích một dân. số từ ngữ trong hai câu để thấy được
cục diện của đất nước? - “ Một bàn cờ thế” ẩn dụ, nói về cục diện
chiến trường, tình thế chiến tranh hồi ấy Giảng: Giặc Pháp nổ súng tấn công
thành Gia Định, trận đánh diễn ra như Cục diện bi thảm của đất nước ta hồi bấy
“một bàn cờ thế”, phút chốc thay đổi giờ.
bất ngờ “phút sa tay”…
2. Hai câu thực
- “ Bỏ nhà”, “lơ xơ chạy”, “mất ổ”, “dáo dát
bay” sự tan nát, hoãng sợ, hãi hùng
Pv. Cảnh chạy giặc của nhân dân ta - “ Lũ trẻ”, “đàn chim” hai hình ảnh điển
được miêu tả như thế nào qua hai câu hình cho nỗi đau thương của nhân dân
thực? Phân tích một số từ ngữ, hình
ảnh trong hai câu để thấy rõ điều đó. - Nghệ thuật đảo ngữ nhấn mạnh: bỏ nhà, mất
ổ tạo nỗi ám ảnh bi thương về cảnh chạy Giảng: giặc của dân lành.
- Từ tượng hình: “lơ xơ chạy”, Cảnh chạy giặc trong nỗi kinh hoàng của “dáo dát bay” nhân dân.
Từ gợi cảm: “lũ trẻ”, “đàn chim” - 3. Hai câu luận
Nghệ thuật đảo ngữ… - Với nghệ thuật đối, nhà thơ đã làm hiện lên
cảnh tang thương, điêu tàn nơi Bến Nghé, Pv. Tội ác của thực dân Pháp còn được
Đồng Nai.Tài sản của nhân dân bị chúng miêu tả như thế nào trong hai câu luận?
cướp phá sạch “ tan bọt nước”. Nhà cửa, phố tâm trạng của nhà thơ?
phường, làng xóm của đồng bào bị chúng đốt
phá tan hoang. Lửa khói ngút trời, bao phủ
một vòng rộng lớn “nhuốm màu mây”
4. Hai câu kết
Là một câu hỏi gay gắt và lời phê phán
nghiêm khắc những trang dẹp loạn của triều
Pv. Tâm trạng của nhà thơ trong hai đình, đồng thời là một tiếng khóc nghẹn ngào
câu kết? đầy nước mắt của con người mù loà hết lòng
yêu nước thương dân.
B. Bài ca phong cảnh Hương Sơn
I. Xuất xứ:
Là một trong ba bài thơ viết về Hương Sơn,
sáng tác khi ông đứng coi trùng tu, tôn tạo
Hương Sơn. Gv nêu xuất xứ của bài ca.
II. Thể loại: Hát nói
III. Bố cục: 3 đoạn
1. 4 câu đầu: Giới thiệu Hương Sơn
2. 10 câu giữa: Tả cảnh Hương Sơn
- 4 câu trên: không khí thần tiên, cái thần của
Hương Sơn Yêu cầu hs đọc bài thơ và chia đoạn,
nêu nội dung từng đoạn. - 6 câu dưới: vẻ đẹp của phong cảnh Hương
Sơn
3.5câu cuối:Suy niệm của tác giả trước cảnh
đẹp Hương Sơn.
IV. Phân tích
1. Giới thiệu Hương Sơn
- Cảnh thần tiên
- Nt: điệp từ + câu hỏi tu từ, Hương Sơn
được giới thiệu từ nhiều gốc độ, rất hấp dẫn, Pv. Cảnh Hương Sơn được tác giả giới
thú vị, rất đẹp. thiệu như thế nào?
Niềm ao ước, khát khao của tác giả, niềm Gv giảng.
thích thú, vui mừng khi đặt chân đến Hương
Sơn.
2. Cảnh đẹp Hương Sơn
a. Không khí thần tiên, cái thần của Hương
Sơn
- Nt: miêu tả + nhân hoá cảnh tĩnh lặng, Pv. Không khí thần tiên của Hương nghiêm trang, cảnh vật, không gian, con Sơn được tác giả thể hiện như thế nào? người say sưa ngây ngất trong khí đạo mùi
Hs phát hiện, trả lời thiền.
Gv: Bổ sung, giảng. - Cảnh đẹp khiến con người thánh thiện,
thanh cao.
b. Vẻ đẹp phong cảnh
Nt: liệt kê khắc hoạ vẻ đẹp hùng vĩ của một Pv. Vẻ đẹp của phong cảnh Hương Sơn quần thể: suối, chùa, hang động đậm màu sắc được tác giả miêu tả như thế nào? Qua đường nét tạo ấn tượng trập trùng, cao, biện pháp nghệ thuật gì?Tác dụng của thấp, nhiều tầng của quần thể. biện pháp nghệ thuật đó?
Vẻ đẹp tuyệt vời, siêu thoát, gợi khao khát
cho những ai chưa được chiêm ngưỡng.
3. Suy niệm của tác giả
Với câu hỏi tu từ, khẳng định và trả lời ẩn, đó
là lòng yêu nước kín đáo, mặc dù câu chữ còn Pv. Qua bài thơ, nhà thơ muốn gửi gắm
mang nặng màu sắc tôn giáo. tâm sự gì?
V. Chủ đề
Với những từ ngữ chọn lọc, tinh tế, nghệ
thuật tả cảnh điêu luyện, tác giả làm nổi rõ
Pv. Từ sự phân tích ở trên, em hãy rút cảnh thần tiên của Hương Sơn, vẻ đẹp gợi
ra chủ đề bài thơ? khao khát cho mỗi con người muốn đến
Hương Sơn. Qua đó gửi gắm tâm sự yêu
nước kín đáo của mình.
4. Củng cố
- Cảnh chạy giặc và tâm trạng NĐC trong bài “ Chạy giăc”
- Cảnh Hương Sơn và tâm sự của Chu Mạnh Trinh.
5. Dặn dò
- Học bài, soạn bài “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”
Rút kinh nghiệm:........................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
