Luận văn tốt nghiệp Bác sĩ nội trú: Chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay (ABI) ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 điều trị tại bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y - DƢỢC

TRẦN HỒNG CHUYÊN

CHỈ SỐ HUYẾT ÁP TÂM THU CỔ CHÂN CÁNH TAY (ABI) Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƢỜNG TYP 2 ĐIỀU TRỊ TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƢƠNG THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP BÁC SĨ NỘI TRÚ

Thái Nguyên, 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y - DƢỢC

TRẦN HỒNG CHUYÊN

CHỈ SỐ HUYẾT ÁP TÂM THU CỔ CHÂN CÁNH TAY (ABI) Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƢỜNG TYP 2 ĐIỀU TRỊ TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƢƠNG THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành

: Nội khoa

Mã số

: NT 62.72.20.50

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP BÁC SĨ NỘI TRÚ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

PGS. TS NGUYỄN TIẾN DŨNG

Thái Nguyên, 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

iii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố

Thái Nguyên, 2013

trong bất kỳ công trình nào khác.

Ngƣời cam đoan

Trần Hồng Chuyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này,

tôi đã nhận được sự giúp đỡ quý báu của thầy cô, các anh chị bạn bè đồng

nghiệp và gia đình. Tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành sâu sắc tới:

Đảng uỷ, Ban giám hiệu, Khoa Đào tạo sau đại học, các thầy cô giáo

trong Bộ môn Nội - Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên - Đại học Thái

Nguyên đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn.

Ban giám đốc, Ban lãnh đạo cùng tập thể các y bác sỹ khoa Nội, khoa

Khám bệnh, khoa Thăm dò chức năng, khoa Sinh hóa của bệnh viện Đa khoa

Trung ương Thái Nguyên đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và

thu thập số liệu cho luận văn.

Với tấm lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tôi xin chân thành cảm ơn

PGS TS. Nguyễn Tiến Dũng - thầy giáo đã tận tình truyền đạt cho tôi những

kiến thức, kinh nghiệm quý báu về lâm sàng Nội khoa, người thầy đã tận tình

chỉ bảo, trực tiếp hướng dẫn từ những bước đầu tiên đến khi hoàn thành luận

văn này.

Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến các Giáo sư, Phó Giáo

sư, Tiến Sỹ trong Hội đồng bảo vệ đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho luận

văn. Cảm ơn các đồng nghiệp, bạn bè gần, xa đã luôn giúp đỡ, động viên tôi

trong quá trình học tập và thực hiện đề tài.

Với tình cảm thân thương nhất, tôi xin dành cho những người thương

yêu trong toàn thể gia đình, nơi đã tạo điều kiện tốt nhất, là điểm tựa, nguồn

động viên tinh thần giúp tôi thêm niềm tin và nghị lực trong suốt quá trình

học tập và thực hiện nghiên cứu này. Thái Nguyên, 2013

Trần Hồng Chuyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

ABI : Ankle Brachial pressure Index

(Chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay)

ADA : American Diabetes Assosiation

(Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ)

BMI : Body Mass Index (Chỉ số khối cơ thể)

BĐMCD : Bệnh động mạch chi dưới

CT : Cholesterol Total

(cholesterol toàn phần)

CRP : C-Reactive Protein

(Protein phản cứng C)

HATT : Huyết áp tâm thu

HATTr : Huyết áp tâm trương

PAD : Peripheral Arterial Disease

(Bệnh động mạch chi dưới)

JNC : The Joint National Committee

(Ủy ban liên quốc gia)

HDL - C : High Density Lipoprotein Cholesterol

(Cholesterol của lipoprotein có tỷ trọng cao)

LDL-C : Low Density Lipoprotein Cholesterol

(Cholesterol của lipoprotein có tỷ trọng thấp)

TG : Triglycerid

TGPHĐTĐ : Thời gian phát hiện đái tháo đường

THA : Tăng huyết áp

WHO : World Health Organigation

(Tổ chức y tế thế giới)

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................................................................................... i

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN .................................................................................................................................... 3

1.1. Đặc điểm dịch tễ học của bệnh đái tháo đường.................................................................... 3

1.2. Định nghĩa, chẩn đoán, phân loại bệnh đái tháo đường ............................................. 4

1.3. Tóm tắt giải phẫu hệ động mạch chi dưới và cấu trúc mô học của thành

động mạch .................................................................................................................................................................................... 6

1.4. Đại cương về bệnh động mạch chi dưới ....................................................................................... 9

1.5. Nghiên cứu về chỉ số HATT cổ chân - cánh tay (ABI)........................................... 19

CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................ 26

2.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................................................................... 27

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ................................................................................................... 28

2.3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................................................ 28

2.4. Chỉ tiêu nghiên cứu ........................................................................................................................................... 28

2.5. Một số tiêu chuẩn đánh giá ...................................................................................................................... 29

2.6. Các bước nghiên cứu - cách thu thập số liệu ....................................................................... 32

2.7. Vật liệu nghiên cứu ........................................................................................................................................... 35

2.8. Phương pháp xử lý số liệu ......................................................................................................................... 36

2.9. Đạo đức nghiên cứu .......................................................................................................................................... 36

CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................................................... 38

3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu .............................................................................................. 38

3.2. Đặc điểm chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay (ABI) ở nhóm

nghiên cứu ................................................................................................................................................................................ 43

3.3. Mối liên quan giữa chỉ số ABI với một số yếu tố nguy cơ bệnh động

mạch chi dưới ở nhóm bệnh nhân nghiên cứu ............................................................................... 45

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

vii

CHƢƠNG 4: BÀN LUẬN ....................................................................................................................................... 51

4.1. Đặc điểm của nhóm nghiên cứu ......................................................................................................... 51

4.2. Đặc điểm chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay ở nhóm nghiên cứu .. 58

4.3. Mối liên quan giữa chỉ số ABI với một số yếu tố nguy cơ bệnh động

mạch chi dưới ở nhóm nghiên cứu .............................................................................................................. 64

KẾT LUẬN ................................................................................................................................................................................. 72

KHUYẾN NGHỊ .................................................................................................................................................................. 73

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................................................................... 74

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1. Bảng đánh giá huyết động trên lâm sàng tương đương chỉ số ABI

theo Cristol Robert .............................................................................................................................. 22

Bảng 2.1. Đánh giá chỉ số BMI cho người Châu Á trưởng thành (WHO) ............... 29

Bảng 2.2. Tiêu chuẩn đánh giá kiểm soát glucose máu lúc đói và HbA1c của

người bệnh ĐTĐ theo WHO (2002) .............................................................................. 31

Bảng 2.3. Giới hạn bệnh lý thành phần lipid máu theo WHO (1998) ..................... 31

Bảng 2.4. Bảng đánh giá huyết động trên lâm sàng tương đương chỉ số ABI

theo Cristol Robert .............................................................................................................................. 32

Bảng 3.1. Thể trạng nhóm nghiên cứu ......................................................................................................... 39

Bảng 3.2. Đặc điểm béo trung tâm ở nhóm nghiên cứu theo giới ................................ 39

Bảng 3.3. Phân bố tỷ lệ bệnh nhân bị tăng huyết áp .................................................................... 40

Bảng 3.4. Triệu chứng lâm sàng của nhóm nghiên cứu ........................................................... 41

Bảng 3.5. Kết quả chỉ số glucose máu lúc đói .................................................................................... 41

Bảng 3.6. Kết quả chỉ số HbA1c ............................................................................................................................. 42

Bảng 3.7. Tỷ lệ rối loạn lipid máu bệnh lý nhóm bệnh nhân nghiên cứu ......................... 42

Bảng 3.8. So sánh ABI chân trái - chân phải ........................................................................................ 43

Bảng 3.9. So sánh ABI giữa nam và nữ ...................................................................................................... 43

Bảng 3.10. ABI ở các nhóm tuổi......................................................................................................................... 43

Bảng 3.11. ABI và triệu chứng lâm sàng .................................................................................................. 44

Bảng 3.12. Kết quả chỉ số ABI trên lâm sàng theo phân loại của Cristol

Robert ................................................................................................................................................................. 44

Bảng 3.13. Liên quan giữa tuổi, giới với ABI ..................................................................................... 45

Bảng 3.14. Liên quan giữa chỉ số khối (BMI) và vòng eo (béo trung tâm) với

ABI ........................................................................................................................................................................ 45

Bảng 3.15. Liên quan giữa thời gian phát hiện (TGPHĐTĐ) với ABI .................. 46

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 3.16. Liên quan giữa tăng huyết áp, bệnh lý mạch vành, thói quen hút

thuốc lá với ABI .................................................................................................................................... 47

Bảng 3.17. Liên quan giữa kiểm soát glucose máu và HbA1c với ABI ...................... 48

Bảng 3.18. Liên quan giữa cholesterol với ABI ................................................................................ 48

Bảng 3.19. Liên quan giữa triglycerid với ABI ................................................................................. 49

Bảng 3.20. Liên quan giữa HDL - cholesterol với ABI ........................................................... 49

Bảng 3.21. Liên quan giữa LDL - cholesterol với ABI ............................................................ 50

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 2.1. Sơ đồ nghiên cứu .................................................................................................................................... 37

Biểu đồ 3.1. Phân bố tuổi của đối tượng nghiên cứu .................................................................. 38

Biểu đồ 3.2. Phân bố giới của đối tượng nghiên cứu .................................................................. 38

Biểu đồ 3.3. Thời gian phát hiện bệnh của nhóm nghiên cứu ........................................... 40

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 1.1. Giải phẫu động mạch đùi chung đùi sâu, đùi nông, khoeo .......................... 6

Hình 1.2. Giải phẫu động mạch chày trước và động mạch mu chân ............................ 7

Hình 1.3. Giải phẫu động mạch khoeo chày sau, động mạch mác .................................. 8

Hình 1.4. Minh họa vị trí đặt đầu dò Doppler khi đo ABI bằng máy siêu âm

bỏ túi ....................................................................................................................................................................... 21

Hình 2.1. Hình ảnh máy Omron VP 1000 plus và phương pháp đo ABI ............ 34

Hình 2.2. Hình ảnh đo ABI bằng máy dao động ký ..................................................................... 34

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẶT VẤN ĐỀ

Đái tháo đường là một bệnh lý mạn tính có liên quan với nhiều bệnh lý

chuyển hóa khác, một căn bệnh được biết từ rất lâu và đang bùng phát với tốc

độ kỷ lục trên diện rộng. Theo ước tính của Tổ chức y tế thế giới (WHO) năm

2000 trên thế giới có khoảng 175 triệu người đến năm 2010 là 220,7 triệu

người, trong đó đái tháo đường typ 2 chiếm 97% riêng ở Châu Á có khoảng

123,3 triệu người bị đái tháo đường. Đái tháo đường là một trong số các yếu

tố nguy cơ gây vữa xơ động mạch (VXĐM) hiện nay đang là mối quan tâm

của toàn cầu bởi tỷ lệ ngày càng tăng, gây nhiều biến chứng nguy hiểm và

đứng hàng đầu là những biến chứng về tim mạch. Bệnh sau một thời gian tiến

triển có nhiều biến chứng, đặc biệt là biến chứng mạch máu lớn, xảy ra sớm

và gây nhiều hậu quả nghiêm trọng, 70-75% bệnh nhân đái tháo đường tử

vong do những biến chứng của VXĐM gây nên trong đó có bệnh động mạch

chi dưới [2], [6].

Bệnh động mạch chi dưới (BĐMCD) nguyên nhân chủ yếu là VXĐM,

thường tiến triển âm thầm, không rầm rộ trong những giai đoạn đầu do liên

quan tổn thương thành mạch kéo dài trong nhiều tháng nhiều năm, đây cũng

là nguyên nhân làm cho bệnh nhân đến khám ở giai đoạn cuối của bệnh. Cùng

với sự gia tăng của một số yếu tố nguy cơ như: tăng huyết áp, đái tháo đường,

rối loạn lipid máu... bệnh ảnh hưởng nhiều đến mọi hoạt động do thiếu máu

cục bộ tại chi và gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm như hoại thư và không

ít trường hợp phải cắt cụt chi. BĐMCD là một yếu tố báo hiệu bệnh lý lan tỏa

của hệ thống động mạch không những có tính chất dự báo các biến cố về tim

mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ… mà còn có ý nghĩa tiên lượng về tỷ lệ

tử vong chung cũng như tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch nói riêng. Do vậy

việc phát hiện sớm BĐMCD là một yếu tố tiên lượng giúp cho điều trị dự

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

phòng đối với các bệnh lý trên, vấn đề phát hiện BĐMCD trong những giai

đoạn sớm, thậm chí chưa có biểu hiện lâm sàng trong nhóm các đối tượng có

yếu tố nguy cơ cao đóng vai trò hết sức quan trọng [13].

Trong các phương pháp phát hiện BĐMCD, đo chỉ số huyết áp tâm thu

cổ chân cánh tay ABI (Ankle Brachial pressure Index) là phương pháp đơn giản

hiện đại, không xâm lấn, dễ thực hiện, có thể sử dụng cho quần thể lớn có

nguy cơ cao. Giá trị ABI < 0,9 có độ nhạy 85%, độ đặc hiệu 95%, giá trị dự

báo dương tính 85%, độ chính xác chung 90% trong trường hợp VXĐM, giúp

cho sàng lọc sớm, chính xác các tổn thương của hệ động mạch chi dưới cũng

như theo dõi tiến triển của bệnh [20], [40]. Trên thế giới và ở Việt Nam có

nhiều nghiên cứu dựa trên chỉ số ABI phát hiện tỷ lệ BĐMCD trên bệnh nhân

đái tháo đường typ 2. Tác giả Đào Thị Dừa tỷ lệ đó là 65,12% và Lê Hoàng

Bảo là 23,5% [1], [10]. Mặt khác một số nghiên cứu so sánh đối chiếu tổn

thương động mạch lớn chi dưới trên bệnh nhân đái tháo đường typ 2 bằng chỉ

số ABI và siêu âm doppler mạch kết quả cho thấy tỷ lệ bệnh được phát hiện

bằng hai phương pháp không có sự khác biệt [36]. Tại Thái Nguyên chưa có

tác giả nào nghiên cứu về vấn đề này. Do đó chúng tôi thực hiện đề tài: “Chỉ

số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay (ABI) ở bệnh nhân đái tháo đƣờng

typ 2 điều trị tại bệnh viện Đa khoa Trung ƣơng Thái Nguyên” với hai

mục tiêu sau:

1. Mô tả chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay (ABI) ở bệnh nhân

đái tháo đường typ 2 điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên.

2. Xác định mối liên quan giữa chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh

tay (ABI) và một số yếu tố nguy cơ bệnh động mạch chi dưới ở bệnh

nhân đái tháo đường typ 2.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

CHƢƠNG 1

TỔNG QUAN

1.1. Đặc điểm dịch tễ học của bệnh đái tháo đƣờng

Đái tháo đường (ĐTĐ) là một bệnh không lây có tốc độ phát triển nhanh

nhất. Bệnh được xem như đại dịch và là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng

thứ tư, thứ năm ở các nước đang phát triển. Cứ 10 người bị đái tháo đường thì

có đến 9 người là đái tháo đường typ 2. Theo thống kê của hiệp hội đái tháo

đường quốc tế:

Năm 1995 cả thế giới có 135 triệu người mắc bệnh đái tháo đường,

chiếm 4% dân số toàn cầu. Năm 2000, có 151 triệu người mắc bệnh đái tháo

đường. Năm 2006, có 246 triệu người mắc bệnh đái tháo đường. WHO và

Quỹ đái tháo đường thế giới dự báo năm 2025 sẽ có 300 - 339 triệu người mắc,

trong đó ở các nước phát triển tăng 42% và các nước đang phát triển là 170%.

Tại Việt Nam theo báo cáo của Phạm Song (2009) hiện nay có khoảng 5

triệu người mắc bệnh đái tháo đường, với tỷ lệ 8-10%/năm. Việt Nam đang

trở thành nước có tỷ lệ gia tăng bệnh đái tháo đường nhanh nhất thế giới. Đái

tháo đường còn được xem là ―kẻ giết người thầm lặng‖ bởi nhiều người hoàn

toàn không cảm thấy có một dấu hiệu đặc biệt nào trong một thời gian dài

mắc bệnh.

Đái tháo đường là một bệnh rối loạn chuyển hoá mạn tính mang tính chất

xã hội, có số người mắc bệnh lớn và ngày càng gia tăng mạnh mẽ, đồng thời

có nhiều biến chứng kèm theo nên chi phí cho điều trị tăng. Theo thống kê,

chi phí cho người đái tháo đường cao gấp 2,5 lần so với người không bị

đái tháo đường. Tuy nhiên gánh nặng xã hội do bệnh tạo ra còn lớn hơn

nhiều lần [2], [29].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

1.2. Định nghĩa, chẩn đoán, phân loại bệnh đái tháo đƣờng

1.2.1. Định nghĩa

Theo WHO thì ĐTĐ là ―một hội chứng có đặc tính biểu hiện bằng tăng

glucose máu do hậu quả của việc thiếu hoặc mất hoàn toàn insulin hoặc do có

liên quan đến suy yếu trong bài tiết và hoạt động của insulin‖. Người ta cho

rằng ĐTĐ là một rối loạn của hệ thống nội tiết, bệnh có thuộc tính là tăng

glucose máu. Mức độ tăng glucose máu phụ thuộc vào sự mất toàn bộ hay

một phần khả năng bài tiết hoặc tăng hoạt động của insulin [2].

1.2.2. Chẩn đoán

Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh đái tháo đường được WHO công nhận năm

1998 và áp dụng từ năm 1999, ít nhất một trong 3 tiêu chí:

- Glucose huyết tương lúc đói ≥ 7,0mmol/l (126mg/dl) sau 2 lần xét

nghiệm.

- Glucose huyết tương bất kỳ ≥ 11,1mmol/l (200mg/dl) kèm theo triệu

chứng tiểu nhiều, uống nhiều, sụt cân.

- Glucose huyết tương 2 giờ sau uống 75g glucose ≥ 11,1mmol/l

(200mg/dl).

Ngoài tiêu chuẩn chẩn đoán ĐTĐ của WHO năm 1998 dựa vào glucose

máu, Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ (American Diabetes Association-

ADA) đề nghị đưa thêm tiêu chuẩn chẩn đoán dựa vào HbA1c. Người bệnh

ĐTĐ có tăng glucose máu (như tiêu chuẩn của WHO) và HbA1c ≥ 6,5%

[2], [21].

1.2.3. Phân loại đái tháo đường

Theo đề nghị của hội ĐTĐ Hoa Kỳ (ADA) năm 1997 và WHO năm

1998: các typ của ĐTĐ được xác định dựa vào nguyên nhân sinh bệnh, bao

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

gồm: ĐTĐ typ 1, ĐTĐ typ 2, ĐTĐ thai kỳ và các tình trạng tăng đường huyết

đặc biệt khác.

* Đái tháo đường typ 1: Do tế bào bêta ở tiểu đảo tuỵ bị huỷ hoại nên

không sản xuất được insulin, cơ thể bị thiếu hụt insulin hoàn toàn.

* Đái tháo đường typ 2: Thiếu hụt một phần hoặc hoàn toàn insulin do

hiện tượng kháng insulin hoặc giảm tiết insulin của cơ thể.

* Đái tháo đường thai kỳ: Xảy ra trong thời kỳ mang thai ở người phụ

nữ. Do tình trạng tăng cân và thay đổi nội tiết tố dẫn đến tình trạng kháng

insulin.

*Một số thể khác

- Khiếm khuyết chức năng tế bào bêta do gen (MODY 1, 2, 3, 4).

- Giảm hoạt tính của insulin do gen.

- Bệnh lý tuỵ ngoại tiết.

- Do các bệnh nội tiết khác.

- Do nhiễm trùng.

- Do thuốc, hoá chất.

- Đáp ứng gen và trung gian miễn dịch [3], [21].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

1.3. Tóm tắt giải phẫu hệ động mạch chi dƣới và cấu trúc mô học của

thành động mạch

1.3.1. Giải phẫu hệ động mạch chi dưới [5], [14]

Động mạch đùi (ĐM đùi)

- ĐM chậu ngoài khi đến phía

ĐM đùi chung

sau điểm giữa dây chằng bẹn thì đổi

tên thành ĐM đùi.

- ĐM đùi đi ở mặt trước đùi,

dần đi vào trong, sau đó chui qua

vòng gân cơ khép rồi đổi tên thành

ĐM đùi nông

ĐM khoeo.

- Đường kính trung bình: 6-7mm.

- Đi qua dây chằng bẹn 4cm

ĐM đùi sâu

tách ra 1 nhánh lớn cung cấp máu

cho toàn bộ vùng đùi là ĐM đùi sâu.

ĐM đùi sâu

- Xuất phát từ phía sau ngoài

ĐM đùi.

- Đường kính tại gốc 5mm.

ĐM đùi nông

- Tiếp theo động mạch đùi

chung, đường kính 5 - 6mm. Ở khá

nông theo đường nối từ cung đùi

đến trên lồi cầu xương đùi.

- Khi đi qua vòng cơ khép thứ 3

Hình 1.1. Giải phẫu động mạch đùi trong ống đùi Hunter thì đổi tên thành

chung đùi sâu, đùi nông, khoeo ĐM khoeo.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

ĐM chày trước

- Đường kính: 3mm

- Ở 2/3 trên nằm trên màng gian

cốt, ở 1/3 dưới nằm ở trên xương

chày và khớp cổ chân.

- Đến cổ chân thì đổi tên thành

ĐM chày trước

ĐM mu chân.

- Trên da, đường đi của ĐM

chày trước là một đường vạch từ lồi

củ đến điểm giữa 2 mắt cá.

ĐM mu chân

- Chiếu trên da: đi từ giữa 2 mắt

cá chân đến kẽ giữa ngón chân thứ

ĐM nu chân

nhất và ngón chân thứ hai.

- Đến nền xương đốt bàn thứ

nhất thì cho nhánh ĐM cung và nối

với ĐM gan chân ngoài.

Hình 1.2. Giải phẫu động mạch chày

trước và động mạch mu chân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

ĐM khoeo

- Đường kính 5mm.

- Nằm ở phía trong khoeo, tĩnh

mạch nằm ngoài.

- ĐM khoeo đến bờ dưới cơ

khoeo thì chia thành 2 nhánh là ĐM

chày trước và ĐM chày sau.

ĐM chày sau

- Đường kính 3mm.

- Đi giữa hai lớp cơ vùng cẳng

chân sau, lúc đầu ĐM đi giữa 2

xương chày và mác. Sau đó đi vào

trong và ra nông. Ở 1/3 dưới ĐM đi

ngay cạnh trong gân gót.

- Trên da, ĐM chày đi theo 1

ĐM mác

đường vạch từ góc dưới trám khoeo

đến điểm giữa mắt cá chân và gân gót.

ĐM mác

- Tách ra từ ĐM chày sau

khoảng 2,5cm bờ dưới cơ khoeo.

- Đường kính trung bình 2mm.

- Đi chếch ra phía ngoài xương

mác, lúc đầu nằm giữa các lớp cơ,

sau đó càng đi sâu dưới màng gian

cốt.

Hình 1.3. Giải phẫu động mạch khoeo

chày sau, động mạch mác

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

1.3.2. Cấu trúc mô học của thành động mạch [30]

Từ trong ra ngoài thành động mạch có 3 lớp áo đồng tâm:

- Lớp áo trong: từ trong ra ngoài có 3 lớp

+ Lớp nội mô: Là một hàng tế bào dẹt nhân lồi vào trong lòng động

mạch, bào tương mỏng.

+ Lớp dưới nội mô: mô liên kết thưa có ít sợi cơ trơn.

+ Màng ngăn chun trong: Là màng ngăn cách giữa áo giữa và áo trong.

- Lớp áo giữa: Là lớp dầy nhất của động mạch, cấu tạo bởi những sợi cơ

trơn xen kẽ những sợi chun, sợi colagen. Được ngăn cách với lớp áo ngoài bởi

màng ngăn chun ngoài.

- Lớp áo ngoài: Mô liên kết chứa nhiều sợi colagen và sợi chun, chứa

mạch máu và thần kinh.

* Chức năng của tế bào nội mạc: điều hòa dòng máu-bao gồm trương

lực mạch, hằng định nội môi mạch máu, trao đổi chất dinh dưỡng, điều khiển

sự di chuyển bạch cầu, tăng sinh và di chuyển các tế bào cơ trơn mạch máu.

1.4. Đại cƣơng về bệnh động mạch chi dƣới

1.4.1. Khái niệm bệnh động mạch chi dưới

Bệnh động mạch chi dưới có nguyên nhân phổ biến nhất là do mảng xơ

vữa phát triển gây hẹp dần lòng mạch hoặc tắc nghẽn hoàn toàn, do đó làm

giảm tưới máu chi khi vận động hoặc khi nghỉ. Trong BĐMCD sự tổn thương

nội mạc làm mảng xơ vữa phát triển gây hẹp dần và cuối cùng là tắc hoàn toàn

động mạch. Lòng mạch bị hẹp dần làm giảm lượng máu cung cấp cho phía hạ

lưu gây ra biểu hiện lâm sàng là cơn đau cách hồi ở chân [13].

1.4.2. Các yếu tố nguy cơ bệnh động mạch chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Vữa xơ động mạch là nguyên nhân chủ yếu của bệnh động mạch chi dưới, các yếu tố nguy cơ của tổn

thương động mạch chi dưới cũng là yếu tố nguy cơ của vữa xơ động mạch. Có thể chia làm 4 nhóm.

1.4.2.1. Các yếu tố bệnh lý

* Đái tháo đường

Là một yếu tố nguy cơ thường gặp của vữa xơ động mạch và có tỷ lệ cao

dẫn đến bệnh lý mạch máu. Mặc dù mối liên quan về sinh lý bệnh giữa đái

tháo đường và BĐMCD chưa rõ ràng, tuy nhiên người ta nhận thấy có tỷ lệ

tăng huyết áp và tăng mỡ máu ở các bệnh nhân đái tháo đường. Các bệnh

nhân có hội chứng chuyển hoá (được định nghĩa bởi tình trạng tăng đề kháng

insulin, tăng CT, giảm HDL-C, tăng LDL-C) đặc biệt làm tăng nguy cơ phát

triển BĐMCD. Trong nghiên cứu Cardiovascular Health Study, nguy cơ phát

triển BĐMCD ở bệnh nhân đái tháo đường tăng gấp 4 lần, nghiên cứu của

Hoorn, 21% bệnh nhân đái tháo đường có ABI < 0,9 và gần 42% có bất

thường về ABI, giảm biên độ mạch ở cổ chân hoặc có tiền sử mổ bắc cầu

động mạch ngoại biên. Robert Cosby và cộng sự, trong nghiên cứu về mối

liên quan giữa mức độ glucose máu và tỷ lệ mắc bệnh động mạch ngoại biên

đã đưa ra kết quả: với những bệnh nhân dung nạp glucose bình thường, tỷ lệ

mắc BĐMCD là 12,5%; bệnh nhân có giảm dung nạp glucose, tỷ lệ mắc là

19,9%; nhưng với bệnh nhân đái tháo đường, tỷ lệ mắc BĐMCD lên đến

22,4% [27], [72].

* Rối loạn lipid máu

Rối loạn lipid máu là tình trạng rối loạn và hoặc tăng nồng độ các thành

phần lipid trong máu, hậu quả là sự tạo thành các mảng xơ vữa gây tắc mạch,

làm gia tăng nguy cơ biến chứng tim mạch và đột quỵ, tăng các biến chứng

mạch máu khác. Ngày nay, người ta xem đã có rối loạn lipid máu ngay từ khi

tỷ lệ các thành phần của lipid trong máu có sự thay đổi. Người đái tháo đường

typ 2 thường có tăng triglycerid máu và giảm HDL-C (loại lipoprotein được

xem là có chức năng bảo vệ thành mạch), đôi khi không phụ thuộc vào mức

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

độ kiểm soát đường máu. Người bệnh mới mắc đái tháo đường typ 2 thường

có mức HDL-C thấp ở nam từ 20 - 50%, nữ 10 - 25%. Chuyển hoá LDL-C

cũng bị rối loạn ở người đái tháo đường typ 2, chỉ cần LDL-C tăng nhẹ cũng

đã là yếu tố nguy cơ làm bệnh mạch vành tăng rõ rệt.

Tăng lipid máu dần dần làm tổn thương các tế bào nội mô của thành

động mạch dẫn đến hình thành tổn thương xơ vữa. Trong đó LDL-C là một

nguyên nhân chính dẫn đến rối loạn chức năng và tổn thương tế bào cơ trơn

thành mạch. Do đó, các lipoprotein dễ xâm nhập vào thành động mạch và

lắng đọng lipid vào thành động mạch gây ra những tổn thương ban đầu của

vữa xơ động mạch [32], [73].

* Tăng huyết áp.

Tăng huyết áp (THA) là tình trạng huyết áp thường xuyên tăng trên mức

bình thường. Theo tổ chức Y tế Thế giới, THA khi huyết áp tối đa (HATT) ≥

140mmHg và/hoặc huyết áp tối thiểu (HATTr) ≥ 90mmHg.

THA là một yếu tố nguy cơ quan trọng của BĐMCD. THA làm thay đổi

phức tạp cấu tạo của thành động mạch, làm tổn thương chức năng của nội mô

và phì đại lớp áo giữa, làm giảm độ giãn nở của mạch máu, thúc đẩy nhanh

quá trình xơ vữa mạch máu. Nghiên cứu của Framingham theo dõi trong 26

năm cho thấy nguy cơ tương đối của BĐMCD ở người tăng huyết áp là 2,5

với nam và 3,9 với nữ [18], [47].

* Bệnh lý mạch vành

Bệnh mạch vành là nguy cơ hàng đầu gây tử vong ở bệnh nhân đái tháo

đường typ 2. Theo AHA/ACC (American Heart Association/American

College of Cardiology) năm 2006 đã ghi nhận bệnh mạch vành là yếu tố nguy

cơ quan trọng của bệnh động mạch chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2.

Quá trình đái tháo đường dẫn đến bệnh tim mạch trong đó có bệnh mạch vành

là một quá trình lâu dài gồm hai yếu tố là vữa xơ động mạch và tăng huyết áp

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

đan xen lẫn nhau, chúng vừa là nguyên nhân, vừa là hậu quả của nhau, thúc

đẩy nhau tiến triển. Hậu quả của quá trình xơ vữa mạch sẽ phá vỡ lớp áo giữa

của mạch máu lớn [18], [48].

* Rối loạn đông máu

Nghiên cứu Cecileclairotte và cộng sự đánh giá vai trò của fibrinogen

trong BĐMCD tiến hành trên bệnh nhân được chẩn đoán có BĐMCD dựa vào

chỉ số ABI, cơn đau cách hồi. Kết quả cho thấy có mối tương quan thuận giữa

nồng độ fibrinogen, hút thuốc lá và chỉ số ABI [13].

1.4.2.2. Các yếu tố liên quan đến lối sống

* Hút thuốc lá

Hút thuốc lá là nguy cơ chính của BĐMCD nhất là ở những người trẻ

tuổi bị BĐMCD. Hút thuốc lá làm tổn thương nội mạc mạch máu, làm tăng

đông máu và tăng tiến triển của mảng xơ vữa. Trong nghiên cứu

Cardiovascular Heath Study, người hút thuốc lá có nguy cơ tương đối phát

triển BĐMCD cao hơn người không hút thuốc lá tới 7,5 lần. Trong một

nghiên cứu khác nhận thấy rằng nguy cơ này tăng gấp 7 lần ở nhóm đã từng

hút thuốc lá và 16 lần ở nhóm đang hút thuốc lá. Longstreth W T và cộng sự,

trong nghiên cứu về sức khoẻ và dinh dưỡng quốc gia, cho thấy nguy cơ mắc

bệnh BĐMCD ở những người hút thuốc lá tăng 3 - 6 lần so với nhóm không

hút thuốc lá. Thuốc lá còn làm thúc đẩy sự tiến triển nhanh của mảng xơ vữa,

vì thế BĐMCD có thể gặp ở những người rất trẻ hút thuốc lá nhiều, người ta

còn gọi là hội chứng thiểu sản chủ - chậu, gặp ở những người trẻ tuổi từ 30-40

tuổi [56].

* Thừa cân và béo phì

―Béo phì là trạng thái thừa mỡ của cơ thể ‖. Theo các chuyên gia của

WHO, béo phì là yếu tố nguy cơ mạnh mẽ nhất tác động lên khả năng mắc đái

tháo đường typ 2. Có nhiều phương pháp chẩn đoán và phân loại béo phì,

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

trong đó chẩn đoán béo phì bằng chỉ số khối cơ thể và chỉ số bụng mông được

áp dụng khá rộng rãi. Cho tới nay, tiêu chuẩn chẩn đoán béo phì đã được WHO

thống nhất. Tuy nhiên tiêu chuẩn này là khác nhau cho các vùng địa lý, châu

lục khác nhau. Trong bệnh béo phì, tích lũy mỡ xảy ra trong một thời gian dài,

do đó sự suy giảm khả năng tự bảo vệ chống lại quá trình nhiễm mỡ có thể xảy

ra ở một số thời điểm và triglycerid dần được tích lũy lại. Ở người béo phì, đái

tháo đường lâm sàng thường xuất hiện sau khi 50 - 70% tiểu đảo Langerhans

bị tổn thương.

Béo bụng còn được gọi là béo dạng nam, là một thuật ngữ chỉ những

người mà phân bố mỡ ở bụng, nội tạng và phần trên cơ thể chiếm tỷ trọng đáng

kể. Béo bụng, ngay cả với những người cân nặng không thực sự xếp vào loại

béo phì hoặc chỉ béo vừa phải là một yếu tố nguy cơ độc lập gây ra rối loạn mỡ

máu, tăng huyết áp và rối loạn chuyển hóa đường. Ngày nay, béo phì đang

ngày càng gia tăng, kéo theo sự gia tăng của bệnh đái tháo đường typ 2 và

bệnh tim mạch. Vấn đề béo phì có phải là yếu tố nguy cơ đối với BĐMCD hay

không còn đang tranh cãi [32], [72].

1.4.2.3. Các yếu tố về thể tạng.

* Tuổi

Bệnh nhân càng cao tuổi thì tỷ lệ mắc BĐMCD càng cao. Nghiên cứu

Rotterdam sử dụng chỉ số ABI trong chẩn đoán bệnh động mạch chi dưới. Kết

quả cho thấy tỷ lệ mắc BĐMCD tăng dần theo tuổi: độ tuổi 55-59 là 8,8%; 70-

74 là 19,8% và lên tới 27% ở độ tuổi 75-79. Tương tự, nghiên cứu SanDiego

sử dụng các phương pháp không xâm nhập để chẩn đoán BĐMCD (chụp cộng

hưởng từ mạch máu và chụp cắt lớp vi tính mạch máu đa dãy đầu dò) cũng

cho thấy rằng: tuổi càng cao thì tỷ lệ mắc bệnh BĐMCD càng cao. Tỷ lệ mắc

BĐMCD trong nghiên cứu này là 2,1% với độ tuổi 50-55; tăng lên tới 22,3%

ở độ tuổi 70-74 [11], [46].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

* Giới:

Tỷ lệ nam giới bị BĐMCD cao hơn nữ giới ở mọi lứa tuổi tuy nhiên tỷ lệ

này giảm đi rõ rệt sau 50 tuổi. Trong nghiên cứu Framingham tỷ lệ mới phát

hiện cơn đau cách hồi ở nam giới là 3,25% so với nữ là 1,44% trong nhóm

tuổi 30-39. Tỷ lệ đau cách hồi là 5,7% ở nam so với 3,28% ở nữ trong độ tuổi

40-49, tăng lên 7,1% ở nam so với 6,13% ở nữ trong độ tuổi 50-59 [32].

1.4.2.4. Một số yếu tố mới

* Tăng homocystein máu: Là một yếu tố nguy cơ độc lập của phát triển

mảng xơ vữa động mạch. Nguyên nhân do sự khiếm khuyết về gen ảnh hưởng

đến chuyển hoá homocystein hoặc do thiếu vitamin nhóm B. Homocystein

tăng làm tổn thương và rối loạn chức năng tế bào nội mô. Homocystein máu

tăng dường như làm tăng nguy cơ tiến triển của BĐMCD, nhưng cơ chế cụ

thể vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ [18], [74].

* Viêm: Sự hình thành và tiến triển của mảng xơ vữa được coi là kết hợp

với quá trình viêm trong mạch máu. Trong nghiên cứu về sức khoẻ thể chất và

sức khoẻ phụ nữ, những người có mức CRP (C-Reactive Protein) cao nhất có

nguy cơ tăng gấp 2-7 lần bị đột quỵ, 3-7 lần bị nhồi máu cơ tim và 4-5 lần

mắc bệnh BĐMCD nặng. CRP cũng là yếu tố dự báo của BĐMCD [18], [74].

1.4.3. Đặc điểm, cơ chế bệnh sinh gây tổn thương mạch máu ngoại vi

Sự tiến triển của xơ vữa và tổn thương động mạch xảy ra rất sớm. Ngay

từ giai đoạn tiền đái tháo đường. Rối loạn chức năng nội mạc là biểu hiện

điển hình và sớm nhất của giai đoạn này. Tổn thương lớp nội mạc liên quan

đến tăng glucose máu, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa lipid, đề kháng

insulin. Tổn thương nội mạc là một điểm nổi bật của ĐTĐ, gắn bó chặt chẽ

với một loạt các quá trình, mà tự nó hoặc phối hợp với nhau, có thể dẫn đến

xơ vữa và tổn thương động mạch. Quá trình này bao gồm các thay đổi trong

sao chép gien, giải phóng các cytokines, các yếu tố phát triển và các tế bào kết

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

tập, thay đổi chuyển hoá lipids và tình trạng ôxy hoá, tăng sản xuất các gốc

ôxy hoá hoạt động, như là các gốc ôxy hoá tự do. Sự sản xuất các gốc ôxy hoá

tự do là yếu tố chìa khoá cho sự phát triển xơ vữa và tổn thương động mạch.

Các gốc ôxy hoá tự do sẽ ôxy hoá Lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL), yếu tố

này kích thích tế bào nội mạc tiếp nhận các tế bào ngưng kết như tế bào mono

và lympho tuần hoàn trong lòng mạch. Các LDL bị ôxy hoá được tích luỹ

trong các đại thực bào tại chỗ để tạo nên các tế bào bọt, đồng thời có độc tính

với các tế bào nội mạc. Vai trò đó của các LDL trong sự phát triển xơ vữa và

tổn thương động mạch tạo cơ sở hợp lý cho việc tác động đến quá trình sản

xuất các gốc ôxy hoá tự do để làm chậm lại tiến trình bệnh lý. Như vậy, về

phương diện sinh học, đái tháo đường typ 2 có sự thay đổi chức năng nội mạc

mạch máu đa dạng bao gồm: giảm sản xuất oxit nitric, gia tăng bất hoạt do

phản ứng oxy hóa, rối loạn sự sao chép. Sau giai đoạn rối loạn chức năng nội

mạc mạch máu sẽ có hiện tượng tăng hoạt động tiểu cầu, tăng sinh tế bào và

lắng đọng cơ chất, tái tạo mạch bất lợi dẫn đến các tổn thương xơ vữa, hẹp,

tắc lòng mạch. Việc hình thành mảng xơ vữa và tổn thương động mạch

thường diễn biến lâu dài, thậm chí lên đến vài chục năm [13], [27].

1.4.4. Triệu chứng lâm sàng bệnh động mạch chi dưới

Cơ năng:

Rối loạn cảm giác, tương ứng với động mạch bị tổn thương như tê, lạnh,

nặng, trì trệ chân. Đau mỏi chân do khả năng hoạt động của chi bị giảm vì

thiếu máu nuôi dưỡng. Đau và ―khập khiễng cách hồi‖: đau đột ngột dữ dội ở

bắp chân, cảm giác co rút cơ bắp chân. Thường xuất hiện khi đi lại, đang đi

phải dừng lại vài phút cho đến khi hết đau mới đi được, sau đó tiếp tục đi một

đoạn thì đau lại tái phát gọi là ―khập khiễng cách hồi‖. Tiến triển nặng dần

cơn đau xảy ra nhiều hơn, đặc biệt là khi đi nhanh, lên dốc và lên cầu thang

hoặc là cơn đau xảy ra thường xuyên và ngay khi nghỉ ngơi.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Vị trí đau giúp đánh giá vị trí tổn thương động mạch: Đau cách hồi vùng

bàn chân (tổn thương động mạch chày sau, động mạch mu chân...). Đau cách

hồi vùng bắp chân (tổn thương động mạch khoeo, động mạch đùi...). Đau

cách hồi vùng đùi và bẹn (tổn thương động mạch chậu...). Đau 1 hoặc 2 bên

tuy nhiên thường xảy ra một bên. Tuy nhiên chỉ có 1/10 bệnh nhân có triệu

chứng lâm sàng điển hình của BĐMCD là đi khập khiễng cách hồi.

Thực thể:

Khám lâm sàng

Tổn thương tại chỗ: sờ da lạnh hoặc tái nhợt do giảm tưới máu, nhìn thấy

một phần hoặc toàn thể bàn hoặc ngón chân có hiện tượng thiếu máu hoặc

hoại tử (da đỏ, tím, có thể đen). Bắt mạch mu bàn chân hay động mạch mắt cá

ngoài yếu hoặc không có.

Dấu hiệu gợi ý tắc mạch chi dưới: gặp sớm nhất là tưới máu kém làm da

tái và lạnh, tắc mạch ngón chân gây hoại tử khô, tắc mạch bàn chân, cẳng

chân. Thứ phát là nhiễm trùng, viêm xương phải cắt cụt chi.

Loét: có thể xuất hiện ở đầu chi do nghẽn mạch máu nuôi dưỡng ngón

chân nên khi khám sờ động mạch ở nhiều vị trí như sờ động mạch đùi, động

mạch khoeo ở hõm khoeo, động mạch chày sau, động mạch mu chân, động

mạch mác trước. Có thể đánh giá mạch yếu hay mất mạch. Khám bằng tay,

tốt nhất khám bằng máy đo chỉ số ABI.

Nghe: rất quan trọng, phát hiện âm thổi động mạch chủ bụng, động mạch

bẹn… Xác định vị trí động mạch bị tổn thương.

Tùy vị trí động mạch bị hẹp mà biểu hiện lâm sàng khác nhau, tổn

thương bắt đầu từ vị trí chia đôi động mạch chủ bụng cho đến các mạch máu

phân bố cho bàn chân, ngón chân.

Tổn thương động mạch chỗ chia đôi động mạch chủ bụng: hội chứng

Leriche, bao gồm đau cách hồi vùng đùi và mông hai bên, mất mạch mu chân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

hai bên, liệt dương. Tổn thương động mạch chậu ngoài: đau cách hồi vùng đùi

và mông kèm mất mạch phía dưới cùng bên. Tổn thương động mạch đùi

nông: thường gặp đau cách hồi vùng khoeo kèm mất mạch mu chân. Tổn

thương động mạch khoeo: đau cách hồi cẳng chân, loạn dưỡng chi, mất mạch

mu chân, da lạnh, tím do thiếu máu rồi hoại tử ngón chân, làm ngón chân bị

đen khô, teo lại hay phối hợp nhiễm trùng gây loét. Hậu quả là bàn chân đái

tháo đường.

Nhìn ngón chân hoại thư thường đen, có mùi hôi do chết mô, nguy cơ cắt

cụt cao.

Đau cách hồi nhẹ: đau cách hồi chi dưới, với khoảng cách đi được 500m.

Đau cách hồi vừa: đau cách hồi chi dưới, với khoảng cách đi được từ

200-500m.

Đau cách hồi nặng: đau cách hồi chi dưới, với khoảng cách đi được ≤ 200m.

Đau chi khi nghỉ: đau chân kể cả khi nghỉ ngơi, thường đau về đêm, giảm

ở tư thế ngồi [13], [16], [27].

1.4.5.1. Chỉ số huyết áp cổ chân - cánh tay (The Ankle Brachial pressure Index - ABI)

1.4.5. Các phương pháp thăm dò trong chẩn đoán bệnh động mạch chi dưới

Chỉ số ABI là một thăm dò đơn giản và ít tốn kém được dùng để phát hiện

bệnh nhân mắc bệnh động mạch chi dưới. Phương pháp này cho kết quả khá

chính xác. Nguyên lý là dựa vào chỉ số giữa huyết áp tâm thu đo được ở cổ chân

1.4.5.2. Nghiệm pháp gắng sức

chia cho huyết áp cao hơn đo được ở hai cánh tay. Xin nêu chi tiết ở mục sau.

Nghiệm pháp gắng sức bao gồm đo chỉ số ABI trước và sau khi cho bệnh

nhân gắng sức (đi bộ thảm lăn, đứng lên ngồi xuống...). Phương pháp này

được dùng để khẳng định những triệu chứng của bệnh nhân là do BĐMCD

gây ra đau cách hồi hay là do những nguyên nhân khác gây ra (giả đau cách

hồi). Bên cạnh đó phương pháp này còn được dùng để đánh giá tiến triển của

bệnh nhân sau điều trị. Đây cũng là một thăm dò không xâm nhập tốt giúp

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

chẩn đoán BĐMCD khi đo chỉ số ABI lúc nghỉ có giá trị bình thường nhưng

1.4.5.3. Phương pháp siêu âm trong chẩn đoán BĐMCD

bệnh nhân lại có nhiều yếu tố lâm sàng nghi ngờ mắc BĐMCD [27], [30].

Là một thăm dò không chảy máu giúp chẩn đoán bệnh động mạch chi dưới.

Doppler liên tục

Ưu điểm của phương pháp này là rẻ tiền, trang thiết bị gọn nhẹ, thuận lợi

cho việc thăm khám nhanh, các tín hiệu thu được như các kỹ thuật Doppler

khác nhưng không có hình ảnh phân tích phổ. Đầu dò dạng bút chì có tần số 4

- 8 MHz tùy theo độ nông sâu và cấu trúc mạch cần thăm dò. Thăm dò tốt với

các động mạch chậu, đùi chung, đùi sâu, đùi nông, động mạch khoeo, động

mạch chày trước và chày sau. Các tín hiệu thu được có thể được phân tích

theo ba kiểu: tín hiệu âm thanh, tín hiệu qua đồ thị Doppler thường hoặc phân

tích phổ, đo huyết áp cổ chân - cánh tay và tính chỉ số ABI [30].

Doppler xung kết hợp với siêu âm kiểu B (Duplex)

Siêu âm kiểu B không những cho phép phát hiện các bất thường về hình

thái học mà còn giúp cho việc ghi lại các tín hiệu Doppler được chính xác hơn

từ xác định vị trí, hình dạng, kích thước của tổn thương cho phép phân biệt

cấu trúc mạch và cấu trúc khác ngoài mạch. Xác định được đặc điểm và tính

chất mảng vữa xơ, đo chiều dày của lớp nội trung mạc trong giai đoạn sớm [30].

Siêu âm Doppler màu

Doppler màu là một dạng đặc biệt của Doppler xung trong đó các tín

hiệu Doppler được mã hóa màu tạo lên một bản đồ động của dòng Doppler

trên hình ảnh siêu âm cắt lớp cho biết các thông tin về tốc độ, chiều và kiểu

của dòng chảy. Phương pháp này có nhiều ưu điểm phát hiện dễ dàng các cấu

trúc mạch ở sâu, mạch nhỏ, định lượng các tổn thương nhanh và khách quan,

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

đánh giá chính xác các tổn thương hẹp nhẹ nhờ những nhát cắt ngang, dọc dễ

dàng đánh giá mức độ xơ vữa cũng như bản chất các mảng xơ vữa ở các giai

đoạn khác nhau [20].

1.4.5.4. Chụp động mạch trong chẩn đoán bệnh động mạch chi dưới

Chụp động mạch chi dưới, dưới màn tăng sáng đã trở thành một phương

pháp chuẩn để chẩn đoán và hướng dẫn cho can thiệp mạch. Sự phát triển

công nghệ tại những trung tâm can thiệp mạch trong vài thập kỷ gần đây đã

đem lại những hình ảnh chụp mạch có chất lượng cao và đây là tiêu chuẩn

vàng để chẩn đoán và chỉ định điều trị bệnh động mạch chi dưới. Đây là

phương pháp chẩn đoán xâm lấn giúp nhìn rõ lòng mạch nhờ bơm trực tiếp

thuốc cản quang vào lòng mạch. Chụp động mạch cản quang tuy là một

phương pháp chẩn đoán chảy máu, nhưng với những ưu điểm vượt trội,

phương pháp này được coi là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh lý động

mạch chi dưới mạn tính. Thêm vào đó, chụp động mạch còn cung cấp những

thông số cần thiết để quyết định bệnh nhân có thể được điều trị bằng can thiệp

mạch hay mổ bắc cầu nối động mạch ngoại biên hay không [30], [48].

1.4.5.5. Chụp cộng hưởng từ mạch máu [27]

Ưu điểm: Là phương pháp chẩn đoán chính xác, không xâm lấn, chất

lượng hình ảnh đẹp, không cần dùng thuốc cản quang.

Nhược điểm: Thăm dò đoạn xa kém.

Chống chỉ định: bệnh nhân đang mang máy tạo nhịp tim hoặc máy phá

rung, bệnh nhân béo bệu, bệnh nhân không nhịn được thở.

1.5. Nghiên cứu về chỉ số HATT cổ chân - cánh tay (ABI)

1.5.1. Cở sở của việc sử dụng chỉ số ABI

Để thăm dò mạch máu ngoại vi hiện nay có rất nhiều phương pháp từ

thăm khám lâm sàng đến khai thác bệnh sử, tiền sử, bắt mạch, đo huyết áp cổ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

chân cánh tay đến hàng loạt những thăm dò hiện đại khác như: các loại siêu

âm hay chụp mạch, soi mạch đến chụp cắt lớp vi tính và chụp cộng hưởng từ hạt

nhân... trong số đó phải kể đến vai trò của siêu âm Doppler liên tục để thăm

dò mạch máu ngoại vi, phân tích các tín hiệu và đo HATT cổ chân, cánh tay.

Đo ABI là phương pháp được nhiều tác giả trên thế giới sử dụng. Ở Mỹ việc

sử dụng việc sử dụng siêu âm Doppler liên tục để thăm dò mạch ngoại vi

được coi là dụng cụ hàng đầu trong những trường hợp còn sờ thấy mạch. Ngày

nay, để đo chỉ số ABI người ta dùng máy dao động ký thay bằng phương pháp

thủ công siêu âm Doppler liên tục loại bỏ túi như đã nói ở trên [62], [63].

Một lượng lớn bệnh nhân những người bị bệnh động mạch chi dưới hay

còn gọi là bệnh động mạch ngoại vi PAD (Peripheral Arterial Disease) không

có triệu chứng hoặc triệu chứng kín đáo, đặc biệt ở bệnh nhân đái tháo đường

do có tổn thương thần kinh ngoại biên nên giảm hoặc mất cảm giác đau, bệnh

nhân thường đến khám muộn. Đo ABI cung cấp số liệu khách quan dự đoán

khả năng hồi phục của chân và tiên lượng bệnh nhân. ABI có thể sử dụng như

một dụng cụ sàng lọc bệnh động mạch ngoại vi và theo dõi kết quả của ngiên

cứu can thiệp [25], [63], [60].

Chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân - cánh tay (ABI) là tỷ lệ giữa huyết áp

tâm thu đo ở chi dưới (động mạch chày trước, động mạch chày sau) với huyết

áp tâm thu cánh tay cao nhất trong số đo huyết áp của hai bên.

Công thức:

HATT cổ chân

ABI = HATT cánh tay (bên trái hoặc bên phải cao hơn)

Trước đây người ta đo ABI bằng phướng pháp thủ công tức là để đo

huyết áp cổ chân, bao quấn tiêu chuẩn của huyết áp kế được quấn quanh cổ

chân và tín hiệu dòng máu động mạch được ghi ở động mạch chày sau hoặc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

động mạch mu bàn chân bằng máy đo Doppler cầm tay. Để đo Doppler, bác sĩ

thường dùng một máy siêu âm cầm tay và một huyết áp kế thông thường [4],

[25], [42].

Hình 1.4. Minh họa vị trí đặt đầu dò Doppler khi đo ABI

bằng máy siêu âm bỏ túi

Ngày nay người ta sử dụng thiết bị tự động là máy dao động ký mạch máu

tức là bao quấn ở cổ chân và cánh tay trên tất cả các chi và bơm phồng cùng

một lúc. Áp suất được đo bằng kỹ thuật dao động ký không cần đến các cảm

biến dòng máu Doppler [31].

Các đặc điểm của phép đo ABI với phương pháp dao động ký mạch máu:

đo chính xác tương tự như phương pháp Doppler, đạt được kết quả bằng cách

gắn các sensor cảm biến trên băng đo ở điểm xa so với băng đo chính từ đó

phát ra tín hiệu đập yếu của động mạch chi dưới. Các giá trị huyết áp phù hợp

với phương pháp Doppler, đo nhanh và chính xác chỉ số ABI dựa trên phương

pháp dao động kế. Kiểm soát dao động huyết áp bằng cách đo huyết áp tứ chi

với khởi đầu của các băng đo trong tình trạng xả hết hơi hoàn toàn, huyết áp

tâm thu tứ chi được xác định trong cùng một thời điểm, cho ra kết quả ABI

[31], [36].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 1.1. Bảng đánh giá huyết động trên lâm sàng tƣơng đƣơng chỉ số ABI theo Cristol Robert [27]

ABI Ý nghĩa

≥ 1,10 Xơ cứng động mạch

1,00 - 1,09 Bình thường

0,9 - 0,99 Thiếu máu chi dưới mức độ nhẹ

0,7 - 0,89 Thiếu máu chi dưới mức độ vừa

0,50 - 0,69 Thiếu máu chi dưới rõ ràng

< 0,50 Thiếu máu chi dưới mức độ trầm trọng

Đo ABI không những là kỹ thuật thăm dò quan trọng giúp thầy thuốc dự

đoán PAD, mà còn là phương pháp nghiên cứu giúp cho sàng lọc trên một

quần thể rộng lớn. Người ta nhận thấy ABI thấp trong VXĐM và dự đoán

bệnh mạch vành. Nghiên cứu của Newman và cộng sự xác nhận mối quan hệ

giữa ABI và sự hiện diện các yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành cũng như

sự có mặt của bệnh tim mạch khác và bệnh mạch não, mối quan hệ này đặc

biệt với nhóm nguy cơ cao. Trong một nghiên cứu theo dõi huyết áp động

mạch trong chương trình huyết áp người già ở một quần thể 1537 người cả

nam và nữ, Newman dự đoán ABI có thể dự đoán được tỷ lệ tử vong chung

và tử vong do bệnh tim mạch, sự liên quan nguy cơ tử vong của bệnh tim

mạch khi ABI thấp trong quần thể nghiên cứu tăng xấp xỉ gấp 3-4 lần và

không tìm thấy những điều lệ thuộc khác ngoài ABI thấp. Bởi vậy tăng tỷ lệ

tử vong liên quan đến ABI thấp của những bệnh nhân với cơn đau cách hồi là

điều hiển nhiên. Kenna Mc và cộng sự đã chứng minh sau 5 năm tỷ lệ tử vong

xấp xỉ 30% ở bệnh nhân có ABI là 0,7 và 50% bệnh nhân có ABI là 0,4. Điều

này có ý nghĩa tiên lượng, cung cấp chỉ số sống sót giống như đường kính cuối

tâm trương thất trái và phân số tống máu ở bệnh nhân suy tim nặng [20], [25].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

1.5.2. Tình hình nghiên cứu sử dụng ABI trong nước và trên thế giới

Chỉ số HATT cổ chân - cánh tay (ABI) là một trong những phương pháp

đơn giản, hữu ích có thể thực hiện được ở các phòng khám bệnh để phân tầng

nguy cơ. ABI đã được các tác giả trên thế giới nghiên cứu sử dụng như một

phương pháp để dự đoán các biến cố về tim mạch trên bệnh nhân có PAD và

trên bệnh nhân ĐTĐ typ 2, chỉ số này bình thường lớn hơn hoặc bằng 1, chỉ

số này nhỏ hơn 0,9 cho biết có sự giảm tưới máu của động mạch chi dưới.

* Trên thế giới:

Năm 1999, Hamalainen H cùng cộng sự đã đưa ra kết quả nghiên cứu

tìm ra những nhân tố dự đoán khả năng nuôi dưỡng chi kém ở nhóm bệnh

nhân ĐTĐ cắt cụt chi và nhóm bệnh nhân ĐTĐ không cắt cụt chi theo dõi

trong 7 năm. Kết quả cho thấy ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ cắt cụt chi có thời

gian mắc bệnh dài, ABI thấp. Nhiều bệnh nhân bị tổn thương thận, mắt, thần

kinh, tăng huyết áp. Những tình trạng này làm tăng thêm khả năng đẫn tới

phải cắt cụt chi. Cơn đau cách hồi, mất mạch ngoại vi không phải là những

yếu tố dự báo tốt cho tình trạng đưa đến cắt cụt chi trong khi đó ABI thấp là

yếu tố đáng tin cậy chỉ ra bệnh nhân có phải cắt cụt chi hay không [30].

Năm 2002, Premalathan G và nhóm nghiên cứu so sánh siêu âm màu

Doppler và ABI ở PAD trên bệnh nhân ĐTĐ typ 2 có nhiễm trùng chân. Mục

đích của nghiên cứu này là so sánh độ nhậy, độ đặc hiệu của ABI với siêu âm

màu Doppler động mạch ngoại vi trong chẩn đoán bệnh động mạch ngoại vi

coi siêu âm màu Doppler là ―chuẩn vàng‖. Tác giả thấy ABI có độ nhậy thấp

nhưng có độ đặc hiệu cao nên ABI là một dụng cụ để kiểm tra ban đầu và đo

ABI đơn độc được sử dụng để sàng lọc PAD [20].

Năm 2003, Caseadei A và cộng sự đã nghiên cứu PAD thường gặp trong

ĐTĐ typ 2 liên quan tới bệnh lý vi mạch do ĐTĐ. Kết quả sau 14 năm 30,6%

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

xuất hiện PAD và sau đó là ảnh hưởng đặc biệt tới thận đồng thời với albumin

niệu, tổn thương mắt rồi đến bệnh tim mạch [39].

Năm 2004, Yu H.I và cộng sự đã nghiên cứu CRP và các yếu tố nguy cơ

đối với PAD ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2. Mục đích so sánh các dấu hiệu viêm

khác nhau và các yếu tố nguy cơ ở các bệnh nhân có tiên lượng PAD trên

bệnh nhân ĐTĐ typ 2 với phương pháp phân tích dọc 30 bệnh nhân ĐTĐ typ 2

có ABI < 0,9 (nhóm có dấu hiệu PAD) và 60 bệnh nhân ĐTĐ typ 2 có ABI > 1,0

(nhóm không có PAD). Kết quả nghiên cứu cho thấy thời gian bị ĐTĐ, mức

creatinin huyết thanh, tỷ lệ cholesterol/HDL-C, trạng thái tăng huyết áp, tiền sử

nhồi máu não, CRP ở nhóm ĐTĐ typ 2 có ABI < 0,9 đều cao hơn có ý nghĩa

thống kê so với nhóm ĐTĐ typ 2 có ABI > 1,0 [74].

Cũng năm 2004, Simone Santos và nhóm nghiên cứu đã đánh giá PAD ở

phụ nữ da đen ĐTĐ typ 2 ở Nam Phi. Mục đích nhằm xác định giá trị ABI và

chỉ số áp lực ngón chân, cánh tay (TBI-Toe Brachial Index) với bắt mạch mu

chân trong việc đánh giá PAD ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2. Kết quả cho thấy cả

ABI và TBI có ý nghĩa thấp khi bắt thấy mất mạch mu chân, ABI và TBI có ý

nghĩa khi mạch mu chân còn nhưng ABI < 0,9 [71].

Trong nghiên cứu Chin-Hsiao Tseng và cộng sự (2007) đã khảo sát chỉ

số ABI cho 279 đối tượng, sau 7 năm những đối tượng này được chụp CT-scan

đa cắt lớp, tác giả nhận thấy chỉ số ABI có liên quan với sự xuất hiện và mức

độ calci hóa của động mạch vành [41].

Như vậy ABI vừa giúp cho việc sàng lọc, dự báo PAD vừa giúp cho tiên

lượng các biến chứng về tim mạch trong quần thể và trên bệnh nhân ĐTĐ typ 2.

* Tại Việt Nam:

Ở Việt Nam, việc nghiên cứu ứng dụng siêu âm Doppler cũng như các

phương pháp không chảy máu như đo chỉ số ABI đã được đề cập tới để đánh

giá bệnh lý động mạch ngoại vi. Năm 2004, Trần Hồng Nghị đã nghiên cứu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

giá trị của ABI trong chẩn đoán sớm bệnh động mạch chi dưới và nguy cơ tim

mạch ở bệnh nhân tăng huyết áp. Tác giả đã kết luận ABI có mối liên quan tỷ

lệ nghịch với các yếu tố nguy cơ tim mạch và các biểu hiện lâm sàng ở bệnh

nhân THA. ABI giảm rõ rệt ở bệnh nhân tăng huyết áp. ABI càng giảm nguy

cơ tim mạch càng tăng. ABI là một chỉ số tin cậy trong chẩn đoán bệnh động

mạch chi dưới, ABI < 0,9 là yếu tố nguy cơ liên quan chặt chẽ với các biến

chứng VXĐM của bệnh nhân THA [26].

Vũ Văn Long (2005) nghiên cứu chỉ số ABI trên bệnh nhân ĐTĐ typ 2

cũng đưa ra kết luận: ―ABI ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2 thấp hơn rõ rệt so với

nhóm người bình thường‖. Trong nghiên cứu tác giả còn so sánh đối chiếu với

giá trị của siêu âm mạch, kết quả cho thấy sư tương đương giữa hai phương pháp

có mối quan hệ chặt chẽ, ABI có độ nhậy và độ dặc hiệu cao [20].

Đào Thị Dừa và cộng sự (2011) đã nghiên cứu tổn thương động mạch

lớn chi dưới ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2 bằng chỉ số ABI trên 172 bệnh nhân tại

bệnh viện Trung ương Huế, kết quả cho thấy tỷ lệ bệnh nhân có tổn thương

động mạch lớn 2 chi dưới theo chỉ số ABI là 65,12% và theo phân loại lâm sàng

của Lerich-Fontain là 60,47%. Sự phù hợp giữa đánh giá tổn thương động mạch

hai chi dưới theo ABI và theo phân loại lâm sàng của Lerich-Fontain ở bệnh nhân

ĐTĐ với chỉ số phù hợp là 90% [10]. Một nghiên cứu khác của Lê Hoàng Bảo và

cộng sự (2012) trên 153 bệnh nhân ĐTĐ typ 2 bằng chỉ số ABI tại Bệnh viện

Chợ Rẫy cho thấy tỷ lệ BĐMCD là 23,5% [1].

Nguyễn Hoài Mãnh và cộng sự (2012) cũng nghiên cứu tổn thương động

mạch 2 chi dưới ở 60 bệnh nhân ĐTĐ typ 2 nhập viện tại Bệnh viện Trường

Đại học Y dược Huế bằng chỉ số ABI. Kết quả ở chân phải ABI (0,9 - 0,99) là

61,67%; ABI < 0,7 là 13,33%; ABI ≥ 1,10 là 25%. Ở chân trái ABI (0,9 - 1,09)

là 63,33%; ABI < 0,7 là 11,67% và ABI ≥ 1,10 là 25% [23].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Đoàn Văn Đệ và cộng sự (2012) nghiên cứu chỉ số ABI ở bệnh nhân

ĐTĐ typ 2 có loét bàn chân điều trị tại khoa chăm sóc bàn chân, Bệnh viện

Nội tiết Trung ương. Kết quả 62,5% bệnh nhân có ABI < 0,9 trong đó 22,5%

bệnh nhân ở mức độ thiếu máu rất nặng ABI < 0,4 nguy cơ cắt cụt chi [8].

Cho dù ngày nay có nhiều phương tiện máy móc tinh vi để chẩn đoán

bệnh động mạch chi dưới nhưng ABI vẫn rất có giá trị dự đoán các bệnh tim

mạch, mức can thiệp điều trị và khả năng sống sót. Về cơ bản ABI vẫn được

xem là kỹ thuật thực hành ở các trung tâm và thực hành tim mạch một cách

thường xuyên bởi kỹ thuật đơn giản, kinh tế, là phương pháp sàng lọc trong

quần thể lớn những người có nguy cơ VXĐM để giảm bớt các thăm dò can

thiệp khác và đặc biệt với PAD. Người ta đề xuất ABI cần được sử dụng như

một kỹ thuật thủ tục cho tất cả bệnh nhân có nguy cơ PAD đặc biệt ở người

già trên 70 tuổi và cả những người 50 tuổi có yếu tố nguy cơ VXĐM như hút

thuốc lá và đái tháo đường [53].

Ngoài ra còn một số tác giả khác, nhưng tại Thái Nguyên chưa có tác giả

nào nghiên cứu về mối liên quan giữa ABI và một số yếu tố nguy cơ về mạch

máu ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2. Qua tìm hiểu bệnh học, yếu tố nguy

cơ, các biến chứng của đái tháo đường chúng tôi tiến hành nghiên cứu khảo

sát chỉ số ABI và mối liên quan giữa ABI với một số yếu tố nguy cơ bệnh

động mạch chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 để góp phần hiểu biết

hơn và phát hiện sớm bệnh động mạch chi dưới ở bênh nhân đái tháo

đường typ 2.

CHƢƠNG 2

ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

2.1. Đối tƣợng nghiên cứu

Bao gồm 400 bệnh nhân Đái tháo đường typ 2 điều trị tại Bệnh viện Đa

khoa Trung ương Thái Nguyên từ tháng 3/2013 đến tháng 9/2013.

2.1.1. Tiêu chuẩn chọn đối tượng

Tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường được WHO công nhận năm 1998

và áp dụng từ 1999, khi có ít nhất một trong 3 tiêu chí sau:

- Glucose huyết tương lúc đói ≥ 7,0mmol/l (126mg/dl) sau 2 lần xét nghiệm.

- Glucose huyết tương bất kỳ ≥ 11,1mmol/l (200mg/dl) kèm theo triệu

chứng tiểu nhiều, uống nhiều, sụt cân không có nguyên nhân.

- Glucose huyết tương 2 giờ sau uống 75g glucose ≥ 11,1mmol/l

(200mg/dl).

Ở trường hợp nghi ngờ có thể làm xét nghiệm sau vài ngày hoặc thực

hiện nghiệm pháp tăng glucose máu đường uống.

Chẩn đoán đái tháo đường typ 2: Căn cứ vào tiêu chuẩn chẩn đoán đái

tháo đường như trên, kèm theo có các yếu tố như tuổi bệnh nhân trên 40, khởi

phát chậm, không rõ triệu chứng, thể trạng béo, có yếu tố gia đình, tiền sử đã

được điều trị bằng thuốc uống kích thích tụy tiết insulin [2], [21].

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ

- Bệnh nhân ĐTĐ typ 1, ĐTĐ thai kỳ, ĐTĐ typ khác, ĐTĐ thứ phát sau

bệnh nội tiết hoặc nhiễm khuẩn.

- Bệnh nhân có bệnh: Basedow, suy giáp, bệnh tuyến yên.

- Bệnh nhân có kèm theo bệnh cảnh nhiễm trùng cấp tính hoặc hôn mê.

- Bệnh nhân có kèm suy gan, bệnh nhân đang sử dụng thuốc tăng glucose máu.

- Các bệnh nhân cắt cụt chi hoặc tháo khớp từ khớp cổ chân trở lên, bệnh

nhân bị viêm mạch chi dưới, bệnh nhân thay van tim, nối mạch chi.

- Bệnh nhân không đồng ý tham gia nghiên cứu.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu

Thời gian tiến hành nghiên cứu: từ tháng 3/2013 đến tháng 9/12/2013.

Địa điểm: Khoa Nội Tiết và Khoa khám bệnh tại Bệnh viện Đa khoa

Trung ương Thái Nguyên.

2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu

- Sử dụng phương pháp mô tả, thiết kế nghiên cứu cắt ngang.

- Chọn mẫu có chủ đích.

- Cỡ mẫu:

Cách chọn mẫu: áp dụng công thức:

Trong đó:

n: số bệnh nhân tối thiểu cần nghiên cứu.

Z: hệ số giới hạn tin cậy (với α = 0,05 → = 1,96)

p: tỷ lệ ABI < 0,9 là 23,5% [1].

d: sai số mong muốn (chọn d = 0,05). Theo công thức cỡ mẫu cần để mô tả là n = 1,962.0,235.0,765/0,052

Ta có n = 276: số bệnh nhân tối thiểu cần đưa vào nghiên cứu mô tả.

2.4. Chỉ tiêu nghiên cứu

Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu:

- Tuổi, giới.

- Thời gian phát hiện bệnh đái tháo đường.

- Tiền sử tăng huyết áp, hút thuốc lá, bệnh lý mạch vành.

- Triệu chứng lâm sàng của nhóm nghiên cứu: đau cách hồi, tê bì tay chân,

mất mạch mu chân hoặc chày sau, sờ thấy chi lạnh, loét hoặc hoại tử bàn chân.

Chỉ số ABI

Các yếu tố nguy cơ bệnh động mạch chi dưới ở nhóm nghiên cứu:

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

- Tuổi, giới, thời gian phát hiện bệnh đái tháo đường.

- Hút thuốc lá.

- Bệnh mạch vành.

- Tăng huyết áp.

- Chỉ số BMI.

- Vòng eo (béo trung tâm).

- Glucose máu lúc đói.

- HbA1c.

- Lipid máu: cholesterol, triglycerid, LDL-C, HDL-C.

2.5. Một số tiêu chuẩn đánh giá

* Tuổi: dựa theo thang điểm đánh giá nguy cơ tim mạch chia tuổi của

bệnh nhân thành bốn nhóm: 40 - 49 tuổi, 50 - 59 tuổi, 60 - 69 tuổi và ≥ 70 tuổi.

* Thời gian phát hiện bệnh đái tháo đường: được xác định bắt đầu từ khi

chẩn đoán xác định bệnh đái tháo đường và chia thành 4 nhóm là < 1 năm, 1 -

5 năm, > 5 năm - 10 năm và trên 10 năm.

* Hút thuốc lá: Theo WHO (1996), khi hút trên 5 điếu/ngày trong thời

gian liên tục > 2 năm, trong tiền sử hoặc hiện tại. Tình trạng hút thuốc được

tính bằng số bao hút một ngày nhân với số năm hút thuốc [56].

* Tiêu chuẩn đánh giá chỉ số huyết áp dựa theo JNC VII [47].

Tăng huyết áp khi HATT ≥ 140mmHg và/hoặc HATTr ≥ 90mmHg.

* Tiêu chuẩn đánh giá BMI:

Bảng 2.1. Đánh giá chỉ số BMI cho người Châu Á trưởng thành (WHO)[2]

BMI (kg/m2) Phân độ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

< 18,5 Gầy

18,5 - 22,9 Bình thường

23,0 - 24,9 Thừa cân

25 - 29,9 Béo phì độ I

≥ 30 Béo phì độ II

* Đánh giá kết quả phân loại béo trung tâm dành cho người Châu Á

theo tiêu chuẩn của WHO (1999) [6].

Số đo vòng bụng: nam ≥ 90cm, nữ ≥ 80cm.

Chỉ số eo/hông: nam > 0,9 và nữ ≥ 0,85.

*Triệu chứng lâm sàng bệnh động mạch chi dưới:

Cảm giác đau, vị trí, thời gian, tính chất đau (đau khi đi lại, khi vận động,

kéo dài bao lâu, khi nào và làm thế nào hết cơn đau).

Màu sắc của chi bình thường hay tím đỏ loét không, có hoại tử không...

Bắt mạch xem có đập tốt, yếu hay không sờ thấy mạch: các động mạch

chậu, động mạch đùi chung, động mạch đùi nông, động mạch khoeo, động

mạch mu chân, chày sau, so sánh hai bên.

Nghe động mạch tại các vị trí: các động mạch chi dưới cũng như hệ động

mạch cảnh, động mạch chủ bụng, động mạch thận phát hiện tiếng thổi động

mạch liên quan đến hẹp động mạch [16], [27].

* Chẩn đoán bệnh mạch vành: dựa vào khai thác tiền sử, lâm sàng và

điện tim. Thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim căn cứ vào tiêu chuẩn chẩn đoán

trên điện tâm đồ:

+ Thiếu máu cơ tim: điện tâm đồ có hình ảnh sóng T dương, cao nhọn,

đối xứng hoặc dẹt âm. Đoạn ST: ở tất cả các chuyển đạo (trừ aVR) chênh xuống

≥ 1mm; chênh lên ≥ 2mm ở V1 đến V4 và ≥ 1mm ở các chuyển đạo khác.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

+ Nhồi máu cơ tim: sóng vòm Padee, T âm sâu, nhọn, đối xứng. Xuất

hiện sóng Q bệnh lý, QT kéo dài, ST chênh lên. Nếu nhồi máu cơ tim giai

đoạn sẹo hoá: ST đã đồng điện, T dương hay âm, Q bệnh lý tồn tại vĩnh viễn [3].

* Tiêu chuẩn đánh giá chỉ số glucose máu lúc đói và HbA1c:

Bảng 2.2. Tiêu chuẩn đánh giá kiểm soát glucose máu lúc đói và HbA1c

của người bệnh ĐTĐ theo WHO (2002) [2], [21]

Đánh giá Tốt Trung bình Kém Chỉ số

Glucose máu lúc đói (mmol/l) 4,4 - 6,1 < 7,0 > 7

HbA1c (%) < 6,5 6,5 - 7,5 > 7,5

* Đánh giá kết quả biland Lipid máu:

Bảng 2.3. Giới hạn bệnh lý thành phần lipid máu

theo WHO (1998) [2], [21]

Đơn vị Giới hạn bệnh lý Chỉ số

mmol/l > 2,3 Triglycerid

mmol/l > 5,2 Cholesterol

mmol/l < 0,9 HDL-C

mmol/l > 3,4 LDL-C

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

* Tiêu chuẩn đánh giá chỉ số ABI:

Bảng 2.4. Bảng đánh giá huyết động trên lâm sàng tƣơng đƣơng

chỉ số ABI theo Cristol Robert [27]

Ý nghĩa ABI

Xơ cứng động mạch ≥ 1,10

1,00 - 1,09 Bình thường

0,9 - 0,99 Thiếu máu chi dưới mức độ nhẹ

0,7 - 0,89 Thiếu máu chi dưới mức độ vừa

0,50 - 0,69 Thiếu máu chi dưới rõ ràng

< 0,50 Thiếu máu chi dưới mức độ trầm trọng

Trong nghiên cứu chúng tôi chia ABI làm 3 nhóm:

ABI < 0,9: thiếu máu chi dưới mức độ vừa và nặng

ABI (0,9 - 1,09): thiếu máu chi dưới mức độ nhẹ

ABI ≥ 1,10: xơ cứng động mạch

2.6. Các bƣớc nghiên cứu - cách thu thập số liệu

2.6.1. Hỏi bệnh và thăm khám lâm sàng

Tất cả các đối tượng được nghiên cứu lâm sàng tỷ mỷ theo một quy trình

thống nhất khai thác: tuổi, giới, khai thác tiền sử, bệnh sử, thời gian phát hiện

bệnh, các yếu tố nguy cơ khác như hút thuốc lá, tiền sử tăng huyết áp, bệnh

mạch vành. Theo dõi các triệu chứng lâm sàng: đau cách hồi, tê bì tay chân,

mất mạch mu chân, sờ thấy chi lạnh, loét hoặc hoại tử bàn chân.

Đo huyết áp: Khai thác tiền sử chẩn đoán và điều trị huyết áp. Sử dụng

ống nghe và huyết áp kế Nhật Bản. Bệnh nhân được nghỉ 10 phút trước khi

đo. Đo huyết áp theo phương pháp Korotkoff, đo ở động mạch cánh tay với tư

thế ngồi, huyết áp được đo ít nhất hai thời điểm, mỗi thời điểm đo hai lần. Sau

đó xác định huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương.

Đo chỉ số nhân trắc: Sử dụng cân bàn Trung Quốc có gắn thước chiều cao.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Đo cân nặng: Bệnh nhân nhịn ăn sáng, mặc quần áo mỏng, cởi bỏ dày

dép, cân chính xác đến 0,1kg.

Đo chiều cao: Bệnh nhân đứng thẳng người theo tư thế đứng nghiêm,

bốn điểm phía sau là chẩm, lưng, mông, và gót chân, sát thước đo. Từ từ hạ

xuống thành ngang của thước đo, chạm điểm cao nhất của đỉnh đầu thì dừng

lại và đọc kết quả. Đơn vị chiều cao được tính bằng (m), số đo được tính

chính xác đến 0,5cm.

Tính chỉ số khối cơ thể (BMI) theo công thức:

BMI = p: cân nặng (kg), h: chiều cao (m). p h2 Trong đó:

Tính chỉ số vòng bụng, vòng mông: dùng thước dây có chia đơn vị đến 0,1cm.

Vòng bụng đo ngang qua rốn và qua điểm cong nhất của xương đốt sống thắt lưng

(cm). Vòng mông đo ngang qua hai mấu chuyển lớn (cm).

Triệu chứng lâm sàng bệnh động mạch chi dưới ở nhóm nghiên cứu:

Khám lâm sàng: các triệu chứng cơ năng, cơn đau cách hồi.

Khai thác các triệu chứng lâm sàng của bệnh lý mạch vành: bao gồm

đau ngực ổn định và đau ngực không ổn định. Các triệu chứng cơ năng đau

ngực (thời gian, vị trí, tính chất, dùng thuốc có đỡ không).

2.6.2. Các xét nghiệm cận lâm sàng

Xét nghiệm sinh hóa:

Tất cả các bệnh nhân được lấy máu tĩnh mạch vào buổi sáng trước lúc ăn

(cách bữa ăn 6 - 8 giờ). Không chống đông, ly tâm lấy huyết thanh, các xét

nghiệm này thực hiện bằng phương pháp enzym so màu trên máy sinh hóa tự

động Olympus AU 640 của BECKMAN tại khoa Sinh hóa Bệnh viện Đa

khoa Trung ương Thái Nguyên [17].

Định lượng glucose máu.

Định lượng HbA1c.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Cholesterol toàn phần (CT), Triglycerid (TG), HDL-C, LDL-C.

Điện tim: tất cả các bệnh nhân được ghi điện tim tại phòng điện tim bằng

máy điện tim Nikhon Koden Nhật Bản.

2.6.3. Đo chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay (ABI)

Đo huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay theo quy trình thống nhất bằng

máy dao động ký mạch máu VP 1000 PLUS.

Model: BP - 203 RPE III.

Hãng sản xuất: OMORON/ NHẬT BẢN.

Hình 2.1. Hình ảnh máy Omron VP 1000 plus và phương pháp đo ABI

Hình 2.2. Hình ảnh đo ABI bằng máy dao động ký

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Các bước tiến hành [31]

Trước khi đo giải thích cho bệnh nhân yên tâm và hợp tác.

Đo ở phòng thoáng mát, yên tĩnh.

Bệnh nhân nằm ngửa hai tay, hai chân duỗi thẳng, nghỉ ngơi 10 phút

trước khi đo.

Đặt bao quấn ở cổ chân trên mắt cá chân 2cm và trên nếp gấp khuỷu 2cm

ở tất cả các chi. Sau đó bơm phồng cùng một lúc. Áp suất được đo bằng kỹ

thuật dao động ký không cần đến các cảm biến dòng máu Doppler.

Ta thu được kết quả:

HATT cánh tay trái, HATT cánh tay phải, HATT cổ chân trái, HATT cổ

chân phải.

ABI chân trái, ABI chân phải.

ABI chung.

HATT cổ chân

Tính ABI: ABI= HATT cánh tay (bên trái hoặc bên phải cao hơn)`

2.7. Vật liệu nghiên cứu

Ống nghe và huyết áp kế đồng hồ Nhật Bản.

Cân bàn có gắn thước đo chiều cao.

Máy ghi điện tim Nikhon Koden Nhật Bản.

Bệnh án nghiên cứu, bệnh án điều trị tại khoa.

Máy dao động ký Omron VP 1000 plus.

Máy sinh hóa tự động Olympus AU 640 của BECKMAN.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

2.8. Phƣơng pháp xử lý số liệu

Xử lý số liệu theo phương pháp thống kê y sinh học bằng phần mềm

SPSS 21.0.

2.9. Đạo đức nghiên cứu

- Tiến hành nghiên cứu một cách trung thực và nghiêm túc. Đối tượng

nghiên cứu được thông báo về mục đích nghiên cứu.

- Khi được sự đồng ý của đối tượng nghiên cứu, người nghiên cứu mới

được đưa vào mẫu nghiên cứu.

- Những kết quả nghiên cứu, ý kiến đề xuất được sử dụng vào mục đích

nâng cao sức khỏe hạn chế sự xuất hiện và tiến triển bệnh của cộng đồng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Một số yếu tố nguy cơ BĐMCD:

tuổi, giới, TGPHBĐTĐ, hút thuốc

Mô tả chỉ số ABI ở nhóm nghiên cứu, chia ABI làm 3 nhóm: - ABI < 0,9 (thiếu máu chi dưới vừa

và nặng)

lá, THA, bệnh mạch vành, BMI,

- ABI 0,9 – 1,09 (thiếu máu chi dưới

vòng eo, glucose máu, HbA1c,

nhẹ)

Lipid máu.

- ABI ≥ 1,10 (xơ cứng động mạch)

Xác định mối liên quan giữa ABI với một số yếu tố nguy cơ BĐMCD ở nhóm nghiên cứu.

SƠ ĐỒ NGHIÊN CỨU BỆNH NHÂN ĐTĐ TYP 2 (n = 400) Hỏi bệnh, khám lâm sàng, cận lâm sàng, đo chỉ số ABI KẾT LUẬN Sơ đồ 2.1. Sơ đồ nghiên cứu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

CHƢƠNG 3

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. Đặc điểm của đối tƣợng nghiên cứu

Biểu đồ 3.1. Phân bố tuổi của đối tƣợng nghiên cứu

Nhận xét:

- Nhóm tuổi gặp nhiều nhất là 60 - 69 tuổi chiếm 45%.

- Nhóm tuổi gặp ít nhất là 40 - 49 tuổi chiếm 3%.

Biểu đồ 3.2. Phân bố giới của đối tƣợng nghiên cứu

Nhận xét: Giới nữ chiếm tỷ lệ 51%, nam 49%.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 3.1. Thể trạng nhóm nghiên cứu

Số lƣợng Tỷ lệ (%) Thể trạng

17 4,1 Gầy

211 52,8 Trung bình

87 21,8 Thừa cân

69 17,3 Béo phì độ 1

16 4,0 Béo phì độ 2

400 100 Tổng

Nhận xét:

Bệnh nhân có thể trạng trung bình chiếm tỷ lệ cao nhất 52,8%. Tỷ lệ thừa

cân, béo phì chiếm 43,1% trong đó béo phì độ 1 là 17,3% và béo phì độ 2 là 4%.

Bảng 3.2. Đặc điểm béo trung tâm ở nhóm nghiên cứu theo giới

Giới Nam Nữ Tổng p Béo trung tâm n % n % n %

Bình thường 55 28,1 12 5,9 67 16,8 < 0,001 Béo trung tâm 141 71,9 192 94,1 333 83,3

Tổng 196 100 204 100 400 100

Nhận xét:

Đa số bệnh nhân có thể trạng béo trung tâm chiếm 83,3%. Có sự khác

biệt về tỷ lệ béo trung tâm giữa hai giới nam và nữ với p < 0,001.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Biểu đồ 3.3. Thời gian phát hiện bệnh của nhóm nghiên cứu

Nhận xét:

Bệnh nhân có thời gian phát hiện bệnh từ 1 - 5 năm chiếm nhiều nhất với

39,5%. Thời gian phát hiện bệnh từ > 5 năm - 10 năm chiếm tỷ lệ đáng kể

31,8%.

Bảng 3.3. Phân bố tỷ lệ bệnh nhân bị tăng huyết áp

Tăng huyết áp Số lƣợng Tỷ lệ (%)

Tăng HA 291 72,8

Không tăng HA 109 27,3

Tổng 400 100

Nhận xét:

- Nhóm đái tháo đường typ 2 có tăng huyết áp chiếm 72,8%.

- Nhóm đái tháo đường typ 2 không có tăng huyết áp chiếm 27,3%.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 3.4. Triệu chứng lâm sàng của nhóm nghiên cứu

Triệu chứng lâm sàng Số lƣợng Tỷ lệ (%)

Đau cách hồi 168 42,0

Tê bì tay chân 317 79,3

Loét bàn chân hoặc hoại tử bàn chân 5 1,3

Sờ thấy chi lạnh 0 0

Mất mạch mu chân hoặc chày sau 3 1,0

Không triệu chứng 17 4,2

Nhận xét:

- Phần lớn bệnh nhân có triệu chứng tê bì tay chân chiếm 79,3%.

- Tỷ lệ khá cao bệnh nhân bị đau cách hồi chiếm 42,0%.

Bảng 3.5. Kết quả chỉ số glucose máu lúc đói

Đƣờng máu lúc đói Số lƣợng Tỷ lệ (%) (mmol/lít)

< 6,1 (Mức độ tốt) 112 28,0

6,1 - 7 (Mức độ trung bình) 94 23,5

> 7 (Mức độ kém) 194 48,5

Tổng 400 100

± SD 7,7 ± 2,9

Nhận xét:

- Phần lớn các bệnh nhân vào viện trong tình trạng đường huyết kiểm

soát kém với 48,5%.

- Glucose trung bình lúc đói là 7,7 ± 2,9mmol/l ở mức kiểm soát trung bình.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 3.6. Kết quả chỉ số HbA1c

HbA1c (%) Số lƣợng Tỷ lệ (%)

< 6,5 (Mức độ tốt) 70 17,5

6,5 - 7,5 (Mức độ trung bình) 170 42,5

> 7,5 (Mức độ kém) 160 40

Tổng 400 100

± SD 7,62 ± 1,03

Nhận xét:

- Phần lớn bệnh nhân kiểm soát đường huyết ở mức độ trung bình chiếm 42,5%.

- HbA1c trung bình là 7,62 ± 1,03mmol/l ở mức kiểm soát trung bình.

Bảng 3.7. Tỷ lệ rối loạn lipid máu bệnh lý nhóm bệnh nhân nghiên cứu

Lipid máu bệnh lý (mmol/l) Số lƣợng Tỷ lệ (%) ± SD

> 2,3 135 33,8 2,84 ± 1,86 Triglycerid

> 5,2 148 37,0 4,66 ± 1,68 Cholesterol

< 0,9 98 24,5 1,27 ± 0,83 HDL-C

> 3,4 109 27,3 2,69 ± 0,25 LDL-C

Nhận xét:

Tỷ lệ rối loạn các thành phần lipid máu tương đối cao chiếm từ 24,5%

đến 37,0% số lượng bệnh nhân nghiên cứu. Trong đó cao nhất là bệnh lý tăng

cholesterol.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

3.2. Đặc điểm chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay (ABI) ở nhóm

nghiên cứu

Bảng 3.8. So sánh ABI chân trái - chân phải

ABI p ± SD

Chân trái 0,96 ± 0,12 > 0,05 Chân phải 0,96 ± 0,13

Nhận xét: Giá trị trung bình ABI chân trái và ABI chân phải tương

đương nhau, với p > 0,05.

Bảng 3.9. So sánh ABI giữa nam và nữ

Giới n p ± SD

Nam 196 0,92 ± 0,12 > 0,05 Nữ 204 0,93 ± 0,11

Nhận xét: Giá trị ABI trung bình ở nam và nữ ngang nhau, p > 0,05.

Bảng 3.10. ABI ở các nhóm tuổi

Nhóm tuổi p n ± SD

40 - 49 12 1,00 ± 0,01

50 - 59 85 0,94 ± 0,11

60 - 69 178 0,93 ± 0,12 p > 0,05

≥ 70 125 0,91 ± 0,14

Tổng 400 0,92 ± 0,12

Nhận xét: Khi tuổi càng cao ABI càng giảm, tuy nhiên sự khác biệt

không có ý nghĩa thống kê với p > 0,05.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 3.11. ABI và triệu chứng lâm sàng

Triệu chứng lâm sàng Số lƣợng p ± SD

Có 168 0,94 ± 0,11 Đau cách hồi < 0,001 Không 232 0,98 ± 0,12

Có 317 0,92 ± 0,12 Tê bì tay chân < 0,012 Không 83 0,95 ± 0,10

Có 5 0,72 ± 0,11 Loét bàn chân < 0,0001 Không 395 0,93 ± 0,11

Có 3 0,75 ± 0,12 Mất mạch mu chân, < 0,0001 chày sau Không 397 0,94 ± 0,11

Nhận xét:

Những bệnh nhân có một trong những triệu chứng đau cách hồi, tê bì tay

chân, loét bàn chân và mất mạch mu chân hoặc chày sau có giá trị trung bình

ABI càng giảm, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05.

Bảng 3.12. Kết quả chỉ số ABI trên lâm sàng theo phân loại của

Cristol Robert

ABI n Tỷ lệ (%)

< 0,9 (Thiếu máu chi dưới vừa và nặng) 161 40,3

0,9 - 1,09 (Thiếu máu chi dưới nhẹ) 209 53

≥ 1,10 (Xơ cứng động mạch) 30 6,7

Tổng 400 100

Nhận xét:

- Tỷ lệ ABI < 0,9 (thiếu máu chi dưới mức độ vừa và nặng) theo phân

loại của Cristol Robert là 40,3%.

- Tỷ lệ thiếu máu chi dưới mức độ nhẹ là 53% và xơ cứng động mạch là 6,7%.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

3.3. Mối liên quan giữa chỉ số ABI với một số yếu tố nguy cơ bệnh động

mạch chi dƣới ở nhóm bệnh nhân nghiên cứu

Bảng 3.13. Liên quan giữa tuổi, giới với ABI

ABI < 0,9 0,9 - 1,09 ≥ 1,10

(N = 161) (N = 209) (N = 30) p

Tuổi, giới

n % n % n %

40 - 49 6 3,7 6 2,9 0 0

50 - 59 29 18,0 49 23,4 7 23,3 Tuổi > 0,05 60 - 69 69 42,9 95 45,5 14 46,7

≥ 70 57 35,4 59 28,2 9 30,0

Nam 85 43,4 98 50,0 13 6,6 Giới > 0,05 Nữ 76 37,3 111 54,4 17 8,3

Nhận xét:

- Không có sự khác biệt giữa các nhóm tuổi với ABI (p > 0,05).

- Tỷ lệ ABI < 0,9 ở nam là 43,4%; ở nữ là 37,3%. Sự khác biệt không

có ý nghĩa thống kê với p > 0,05.

Bảng 3.14. Liên quan giữa chỉ số khối (BMI) và vòng eo (béo trung tâm)

với ABI

ABI < 0,9 0,9 - 1,09 ≥ 1,10

BMI (N = 161) (N = 209) (N = 30) p

Béo trung tâm % n % n % n

BMI ≥ 23 41,9 89 51,7 11 72 6,4 > 0,05 BMI < 23 39 120 52,6 19 89 8,4

27 4,5 Vòng eo bình thường 40,3 37 55,2 3 > 0,05 8,1 Vòng eo bệnh lý 134 40,3 172 51,7 27

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Nhận xét:

- Tỷ lệ ABI < 0,9 ở nhóm có BMI ≥ 23 là 41,9% cao hơn nhóm có BMI < 23

là 39%. Sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với p > 0,05.

- Nhóm bệnh nhân có vòng eo bình thường và bệnh lý đều có tỷ lệ

ABI < 0,9 là như nhau (40,3%) với p > 0,05.

Bảng 3.15. Liên quan giữa thời gian phát hiện (TGPHĐTĐ) với ABI

< 0,9 1,00 - 1,09 ≥ 1,10 ABI

(N = 161) (N = 209) (N = 30) p

n % n % n % TGPHĐTĐ

69 35,2 110 56,1 17 8,7 > 5 năm > 0,05 92 45,1 99 48,5 13 6,4 ≤ 5 năm

Nhận xét:

Nhóm bệnh nhân có TGPHĐTĐ > 5 năm có tỷ lệ ABI < 0,9 (thiếu máu

chi dưới vừa và nặng) là 35,2% thấp hơn nhóm TGPHĐTĐ ≤ 5 năm là 45,1%.

Sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với p > 0,05.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 3.16. Liên quan giữa tăng huyết áp, bệnh lý mạch vành, thói

quen hút thuốc lá với ABI

<0,9 0,9 - 1,09 ≥ 1,10 ABI

(N = 161) (N = 209) (N = 30) p

n % n % n % THA Bệnh lý mạch vành Hút thuốc lá

Có 149 41,6 183 51,1 26 7,3

> 0,05 THA Không 12 28,6 26 61,9 4 9,5

Có 132 51,8 108 42,4 15 5,8 Bệnh lý mạch < 0,001 vành Không 29 20,0 101 69,7 15 10,3

Có 23 53,8 18 41,9 2 4,8

Hút thuốc lá > 0,05

Không 138 38,7 191 53,5 28 7,8

Nhận xét:

- Nhóm bệnh nhân THA có tỷ lệ thiếu máu chi dưới vừa và nặng là

41,6% cao hơn nhóm không có tăng huyết áp (28,6%). Sự khác biệt không có

ý nghĩa thống kê với P > 0,05.

- Tỷ lệ thiếu máu chi dưới vừa và nặng là 51,8% ở nhóm có bệnh lý

mạch vành cao hơn nhóm không có bệnh lý mạch vành (20%). Sự khác biệt

có ý nghĩa thống kê với p < 0,001.

- Nhóm bệnh nhân hút thuốc lá có tỷ lệ thiếu máu chi dưới vừa và nặng

là 53,8% cao hơn nhóm không hút thuốc lá (38,7%). Sự khác biệt không có ý

nghĩa thống kê với p > 0,05.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 3.17. Liên quan giữa kiểm soát glucose máu và HbA1c với ABI

ABI < 0,9 (N = 161) 0,9 - 1,09 (N = 209) ≥ 1,10 (N = 30)

[

P Thông số, mức độ n % n % n %

Kém 81 41,8 99 51 14 7,2 Glucose

máu Trung bình 38 40,4 47 50 9 9,6 > 0,05

(mmol/l) Tốt 42 37,5 63 56,3 7 6,2

Kém 75 46,9 74 46,3 11 6,8 HbA1C Trung bình 70 41,2 90 52.9 10 5,9 < 0,009 (%) Tốt 16 22,9 45 64,3 9 12,9

Nhận xét:

- Nhóm ĐTĐ kiểm soát glucose máu mức độ kém có tỷ lệ thiếu máu chi

dưới vừa và nặng là 41,8% cao hơn nhóm có glucose máu ở mức kém là 42%.

Sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với p > 0,05.

- Nhóm ĐTĐ có HbA1c ở mức kém có tỷ lệ thiếu máu chi dưới vừa và

nặng là 46,9% cao hơn nhóm có HbA1c ở mức tốt (22,9%). Sự khác biệt có ý

nghĩa thống kê với p < 0,009.

Bảng 3.18. Liên quan giữa cholesterol với ABI

ABI ≥ 1,10 (N = 30) p Cholesterol

> 5,2 (mmol/l) < 0,9 (N = 161) % n 56,8 84 0,9 - 1,09 (N = 209) % n 38,5 57 n % 4,7 7 < 0,001 ≤ 5,2 (mmol/l) 77 30,6 152 60,3 23 9,1

Nhận xét:

Nhóm bệnh nhân cholesterol > 5,2mmol/l có tỷ lệ ABI < 0,9 (thiếu máu

chi dưới vừa và nặng) là 56,8% cao hơn nhóm có cholesterol ≤ 5,2mmol/l

(30,6%). Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,001.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 3.19. Liên quan giữa triglycerid với ABI

ABI < 0,9 0,9 - 1,09 ≥ 1,10

(N = 161) (N = 209) (N = 30) p

n % n % n % Triglycerid

> 2,3 (mmol/l) 64 47,4 64 47,4 7 5,2 > 0,05 ≤ 2,3 (mmol/l) 97 36,6 145 54,7 23 8,7

Nhận xét:

Nhóm bệnh nhân có trglycerid > 2,3mmol/l có tỷ lệ thiếu máu chi dưới

vừa và nặng là 47,4% cao hơn nhóm có triglycerid ≤ 2,3mmol/l (36,6%). Sự

khác biệt không có ý nghĩa thống kê với p > 0,05.

Bảng 3.20. Liên quan giữa HDL - cholesterol với ABI

ABI < 0,9 0,9 – 1,09 ≥ 1,10

(N = 161) (N = 209) (N = 30) p

n % n % n % HDL-C

< 0,9 (mmol/l) 43 43,9 40 40,8 15 15,3 < 0,001 ≥ 0,9 (mmol/l) 118 39,1 169 56 15 5,0

Nhận xét:

Nhóm bệnh nhân có HDL-C < 0,9mmol/l có tỷ lệ thiếu máu chi dưới vừa

và nặng là 43,9% cao hơn nhóm có HDL-C ≥ 0,9mmol/l (39,1%). Sự khác biệt

có ý nghĩa thống kê với p < 0,001.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 3.21. Liên quan giữa LDL - cholesterol với ABI

ABI < 0,9 0,9 - 1,09 ≥ 1,10

p n % n % n % LDL-C

66 60,6 39 35,8 4 3,7 > 3,4 (mmol/l) < 0,001 95 32,6 170 58,4 26 8,8 ≤ 3,4 (mmol/l)

Nhận xét:

Nhóm bệnh nhân có LDL-C > 3,4mmol/l có tỷ lệ thiếu máu chi dưới

mức độ vừa và nặng ABI < 0,9 là 60,6% cao hơn nhóm bệnh nhân có

LDL-C ≤ 3,4mmol/l (32,6%). Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,001.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

CHƢƠNG 4

BÀN LUẬN

4.1. Đặc điểm của nhóm nghiên cứu

4.1.1. Đặc điểm về tuổi và giới

*Tuổi

Qua nghiên cứu 400 bệnh nhân đái tháo đường typ 2 chúng tôi thấy phần

lớn bệnh nhân ở độ tuổi 60 - 69 chiếm 45%. Kết quả của chúng tôi giống một

số tác giả về độ tuổi gặp nhiều nhất từ 61 - 69 tuổi như Nguyễn Tiến Dũng

nghiên cứu tại Bệnh viện Lão khoa Trung ương tuổi trung bình là 67,04 ± 3,5.

Một số nghiên cứu khác của Đào Thị Dừa, Lê Hoàng Bảo cũng cho kết quả

tương tự [1], [10], [11]. Đây là những nghiên cứu mà đối tượng nghiên cứu

được điều trị nội trú trong các bệnh viện. Do đó bệnh thường ở giai đoạn

muộn, nhiều biến chứng nên độ tuổi trung bình của nhóm đối tượng nghiên

cứu thường cao hơn so với các nghiên cứu ở cộng đồng hoặc bệnh nhân ngoại

trú như nghiên cứu của Nguyễn Huy Cường, Vũ Văn Long… thấy nhóm tuổi

50 - 59 chiếm đa số [6], [20]. Như vậy kết quả nghiên cứu của chúng tôi cũng

giống các tác giả trong nước là lứa tuổi mắc bệnh chủ yếu là trên 50 tuổi.

Theo nghiên cứu của WHO lứa tuổi trên 70 có tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường

gấp 3 đến 4 lần tỷ lệ đái tháo đường chung ở người lớn [2].

* Giới tính

Đa số các nghiên cứu cho kết quả khác nhau về tỷ lệ giới tính mắc bệnh

đái tháo đường typ 2 do đối tượng, mục đích và phương pháp nghiên cứu

khác nhau. Ngoài ra có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến phân bố giới tính trong

bệnh lý đái tháo đường typ 2 như yếu tố địa dư, dân tộc, điều kiện sống…

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu đều có điểm chung là sự khác biệt giữa

giới tính và bệnh đái tháo đường không có ý nghĩa thống kê.

Trong nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường typ 2 ở

nữ cao hơn so với nam. Một số nghiên cứu cũng cho kết quả tương tự như:

điều tra của tác giả Nguyễn Thu Minh nữ 54,8% và nam 45,2%; Nguyễn Hoài

Mãnh nữ 52%, nam 48%; Nguyễn Tiến Dũng nữ 58%, nam 42% [11], [22],

[24]. Ngược lại một số tác giả nghiên cứu thấy nam cao hơn nữ [15], [59].

Như vậy với các thiết kế nghiên cứu khác nhau, địa điểm nghiên cứu khác

nhau thì các kết quả về tỷ lệ bệnh theo giới có sự khác nhau.

4.1.2. Đặc điểm về thể trạng

Béo phì là là một yếu tố nguy cơ của hội chứng chuyển hoá và đái tháo

đường, thường gặp ở các nước phát triển. Các nước đang phát triển như Việt

Nam tỷ lệ béo phì chưa cao. Trong nghiên cứu của chúng tôi thấy tỷ lệ thừa

cân-béo phì nói chung là 43,1%. Bệnh nhân có thể trạng trung bình chiếm

phần lớn 52,8%.

Kết quả này phù hợp với nhiều tác giả trong nước. Có lẽ do yếu tố chủng

tộc. Võ Bảo Dũng nghiên cứu tại Bệnh viện Bình Định BMI là 22,54 ± 2,68

trong đó thể trạng trung bình chiếm 61%, Trần Thị Anh Đào nghiên cứu tại

bệnh viện 108, BMI là 23,87 ± 2,01; thể trạng trung bình 58% [7], [12].

Với các nghiên cứu nước ngoài cũng có tỷ lệ khác nhau do yếu tố chủng

tộc, địa dư, điều kiện sống, thời gian... khác nhau. Tác giả Luis Manzano và

cộng sự thấy tỷ lệ béo phì độ 2 tới 27,6%; Hilal B. Al Safar và cộng sự cho

thấy tỷ lệ thừa cân béo phì chiếm tới 59,3% [49], [57].

Béo bụng hoặc béo tạng có liên quan chặt chẽ đến hội chứng chuyển hóa

đó là ĐTĐ typ 2, rối loạn dung nạp glucose, tăng huyết áp, rối loạn chuyển

hóa lipid... Theo Ahmet k Bozkurt thì béo bụng và tăng cân sau tuổi 25 dự

báo tăng nguy cơ mắc ĐTĐ [33]. Đặc điểm đa số bệnh nhân ĐTĐ typ 2 có

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

béo trung tâm được nhiều tác giả trong nước đề cập đến như Trần Trọng Lam,

Đào Thị Dừa [10], [19].

Nghiên cứu ở người cao tuổi Nhật Bản, Kyoichiro Tsuchiya thấy ĐTĐ ở

lứa tuổi này có tỷ lệ quá cân, béo phì, đặc biệt béo trung tâm cao. Chu vi vòng

hông lớn hơn chu vi vòng eo được cho rằng có liên quan đến giảm tỷ lệ ĐTĐ typ 2

trong nghiên cứu của Conway B và cộng sự tại Thượng Hải Trung Quốc [55].

Trong nghiên cứu của chúng tôi thể trạng béo trung tâm gặp tỷ lệ rất cao

chiếm 83,3% trong đó nữ cao hơn nam, sự khác biệt về tỷ lệ béo trung tâm có

ý nghĩa thống kê giữa hai giới. Có kết quả này có lẽ do độ tuổi càng cao thì

khối cơ ngày càng giảm, tỷ lệ mỡ gia tăng do biến đổi sinh lý, thêm vào đó

người bệnh ĐTĐ càng cao tuổi càng ít hoạt động hoặc không hoạt động thể

lực vì mệt mỏi và biến chứng của bệnh. Béo phì là yếu tố nguy cơ tim mạch

nói chung và đặc biệt trên bênh nhân ĐTĐ thầy thuốc lâm sàng cần phải lưu ý

để kiểm soát tốt đa yếu tố ngăn ngừa sự tiến triển của các biến chứng, cải

thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

4.1.3. Thời gian phát hiện bệnh

Do ĐTĐ typ 2 diễn biến âm ỉ nên thời gian phát hiện bệnh có thể không

được tính một cách chính xác mà phụ thuộc vào mức độ chăm sóc y tế của

từng cá nhân, nhiều bệnh nhân do khám bệnh tình cờ phát hiện ĐTĐ typ 2. Vì

thế thời gian phát hiện bệnh có thể chưa thực sự được phản ánh đúng tuổi

bệnh. Trong nghiên cứu này thời gian phát hiện ĐTĐ được tính bằng năm bắt

đầu từ thời điểm được chẩn đoán xác định là bệnh nhân bị mắc ĐTĐ. Qua

thống kê chúng tôi thấy tỷ lệ phát hiện bệnh dưới 1 năm là 9,4%. Trong thực

thế người ta cũng thấy nhiều trường hợp đái tháo đường điển hình bị bỏ sót do

không có triệu chứng hoặc triệu chứng không đặc hiệu, thầy thuốc và bệnh nhân

đều coi đó là biểu hiện của sự lão hóa bình thường..

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Thời gian phát hiện bệnh chủ yếu từ 1 đến 5 năm được ghi nhận trong

một số nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cũng tương tự như vậy.

Nghiên cứu của Nguyễn Hữu Chức thì bệnh nhân có thời gian mắc bệnh trên

5 năm chiếm đến 63,4% [5]. Đỗ Trung Quân nghiên cứu trên 1370 bệnh nhân

thấy thời gian mắc bệnh đái tháo đường typ 2 từ 1 đến 5 năm chiếm 51,9% [29].

Tuy nhiên trong nghiên cứu của chúng tôi thời gian mắc bệnh trên 5 năm

cũng chiếm tỷ lệ đáng kể. Điều này cho thấy bệnh nhân ĐTĐ cao tuổi nếu

tuân thủ điều trị tốt, kiểm soát tốt đa yếu tố thì sẽ hạn chế được nhiều biến

chứng, có cuộc sống sinh hoạt bình thường như người không có ĐTĐ.

4.1.4. Tỷ lệ tăng huyết áp

Tăng huyết áp có thể là bệnh độc lập đi kèm với đái tháo đường hoặc là

biến chứng của bệnh đái tháo đường. Tỷ lệ tăng huyết áp ở người đái tháo

đường gấp 2 lần so với người bình thường. Tăng huyết áp và đái tháo đường

đều là yếu tố nguy cơ cho bệnh lý mạch máu, khoảng 30 đến 70% biến chứng

đái tháo đường có liên quan đến bệnh lý của tăng huyết áp [38].

Nghiên cứu của chúng tôi có tỷ lệ tăng huyết áp là 72,8%. Các tác giả

trong nước có nhiều kết quả khác nhau nhưng đều có đặc điểm chung là

chiếm tỷ lệ cao, thường trên 40% như nghiên cứu của Nguyễn Hoài Mãnh là

76,6%; Vũ Văn Long là 67,8%; Đoàn Văn Đệ là 59,6% [8], [20], [22].

Rama prakasha và cộng sự nghiên cứu trên 2200 bệnh nhân ĐTĐ typ 2

(2012) thấy 71% bệnh nhân có THA [66]. Nghiên cứu của Premnijan p. Singh

có tới 74% bệnh nhân ĐTĐ typ 2 có THA, Mark A Espeland nghiên cứu trên

5140 bệnh nhân ĐTĐ typ 2 tỷ lệ THA chiếm 84,2% [60], [64].

Qua nghiên cứu này chúng tôi nhận thấy mặc dù bệnh nhân được quản lý

điều trị ngoại trú đề đặn thường xuyên, tuân thủ điều trị tốt nhưng tăng huyết

áp vẫn gặp tỷ lệ cao trong nhóm nghiên cứu. Do vậy thầy thuốc cần chú ý hơn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

nữa về công tác tư vấn tuyên truyền giáo dục về chế độ ăn, chế độ luyện tập

song song với việc tuân thủ thuốc điều trị.

4.1.5. Triệu chứng lâm sàng của nhóm nghiên cứu

Các tổn thương do biến chứng thần kinh ngoại vi đái tháo đường trong

nghiên cứu của chúng tôi chiếm tỷ lệ lớn hơn so với tổn thương do biến

chứng mạch máu. Kết quả của những công trình nghiên cứu đã chỉ ra rằng đặc

điểm tế bào học của sợi thần kinh bị tổn thương do đái tháo đường cho thấy

có sự mất myelin của tế bào swhann cùng với hiện tượng thoái hóa của tế bào

sợi trục. Tổn thương thần kinh có thể xuất hiện ngay tại thời điểm phát hiện

đái tháo đường và tăng lên theo thời gian mắc bệnh. Điều này hoàn toàn phù

hợp với kết quả nghiên cứu của chúng tôi.

Ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2 triệu chứng lâm sàng thường mờ nhạt không

điển hình trong khi các triệu chứng của biến chứng lại chiếm ưu thế. Qua

nghiên cứu chúng tôi thấy các triệu chứng của BĐMCD như tê bì tay chân,

đau cách hồi, loét bàn chân hoặc hoại tử bàn chân, mất mạch mu chân và chày

sau, sờ thấy chi lạnh gặp với tỷ lệ lần lượt là 73,9%; 42%; 1,3%; 1%; 0%. Đặc

điểm lâm sàng của bệnh nhân cũng được một số tác giả khác đề cập trong

nghiên cứu gần đây như Nguyễn Tiến Dũng quan sát ở 190 bệnh nhân ĐTĐ

typ 2 người cao tuổi tại Hà Nội thấy tỷ lệ bệnh nhân có triệu chứng tê bì tay chân

56,5%; đau cách hồi 23,7%; hoại tử bàn chân 1%; sờ thấy chi lạnh 2,6%; mất

mạch mu chân 2%; loét bàn chân 4,5% [11]. Nghiên cứu của Nguyễn Thu Minh

thấy đa số bệnh ĐTĐ typ 2 có triệu chứng tê bì hai chân 51,4% [24].

Các triệu chứng lâm sàng do biến chứng mạch máu như loét hoại tử bàn

chân, sờ thấy chi lạnh, mất mạch mu chân, chày sau của bệnh gặp trong

nghiên cứu của chúng tôi gần tương đương với nghiên cứu trên, có thấp hơn

một số nghiên cứu của Lê Hoàng Bảo trên 153 bệnh nhân ĐTĐ tỷ lệ sờ thấy

chi lạnh 25%; mất mạch mu chân và chày sau 24,4%; đau cách hồi 58% [1].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Có thể do mẫu nghiên cứu chọn ở nhóm người bệnh điều trị ngoại trú, khi đa

số bệnh nhân được kiểm soát glucose máu ở mức tốt và chấp nhận được thì

các triêu chứng trên được khống chế.

4.1.6. Đặc điểm cận lâm sàng của nhóm nghiên cứu:

Glucose máu lúc đói và HbA1c

Qua thống kê, phân tích chúng tôi thấy hàm lượng glucose máu trung

bình là 7,7 ± 2,9. HbA1c trung bình là 7,62 ± 1,03. Giá trị trung bình của

glucose máu ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2 trong nghiên cứu của Đào Thị Dừa là

12,58 ± 5,52mmol/l, HbA1c trung bình 9,79 ± 2,13%; Võ Bảo Dũng là 10,80

± 3,65mmol/l và 9,54 ± 2,39%; Nguyễn Hữu Chức là 12,6 ± 6,1mmol/l và

9,26 ± 2,16% [5], [12], [10]. Nghiên cứu 2025 bệnh nhân ĐTĐ typ 2 tại Nhật

Bản, Kyoichiro Tsuchiya và cộng sự báo cáo nồng độ trung bình của glucose

máu lúc đói là 9,1 ± 3,56mmol/l và HbA1c trung bình 9,1 ± 2,1%. Nghiên

cứu của Rabia K và cộng sự là 10,1 ± 3,88mmol/l và 8,38 ± 8,12% [55], [65].

Sở dĩ mức glucose máu và HbA1c trung bình trong nghiên cứu của

chúng tôi thấp hơn các nghiên cứu trên là do sự khác nhau giữa cách chọn đối

tượng nghiên cứu. Đối tượng nghiên cứu của chúng tôi chủ yếu là nhóm bệnh

nhân điều trị ngoại trú nên kiểm soát đường máu tương đối ổn định, các

nghiên cứu trên tiến hành trên bệnh nhân ngoại trú khi bệnh nhân có glucose

máu quá cao hoặc do các biến chứng của bệnh nên bệnh nhân mới vào viện.

Tuy hàm lượng trung bình của glucose, HbA1c ở mức chấp nhận được

nhưng tỷ lệ bệnh nhân được đánh giá ở mức kiểm soát kém vẫn còn cao. Tại

thời điểm nghiên cứu, tỷ lệ bệnh nhân có glucose máu ở mức kém chiếm

48,5%, HbA1c ở mức kém chiếm 40%. Kết quả này cho thấy mức kiểm soát

đường huyết lúc đói là tương đối cao. HbA1c ở mức kém gặp tỷ lệ khá cao đã

phản ánh mức đường huyết sau ăn không ổn định của nhóm nghiên cứu. Về

mức HbA1c, tương tự như nghiên cứu của chúng tôi, Mark A Espeland có kết

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

quả glucose máu ở mức kiểm soát kém là 53,3%; Bruce W.Fisher M là 52,1%

[37], [60].

Nhìn lại tuy các kết quả nghiên cứu có khác nhau giữa các vùng, các

nước nhưng có một đặc điểm chung là bệnh nhân đái tháo đường typ 2 kiểm

soát đường huyết ở mức kém vẫn còn cao.

Xét nghiệm các thành phần Lipid máu

ĐTĐ typ 2 và rối loạn chuyển hoá lipid nằm trong bệnh cảnh của hội

chứng chuyển hoá, ĐTĐ typ 2 có thể là nguyên nhân gây ra rối loạn chuyển

hoá lipid hoặc có thể độc lập. Nghiên cứu về chuyển hóa lipid máu ở bệnh

nhân ĐTĐ được nhiều tác giả quan tâm. Nhìn chung các bệnh nhân đái tháo

đường typ 2 có tỷ lệ rối loạn chuyển hoá lipid cao. Nghiên cứu Vũ Thị Hà Ninh

nghiên cứu trên 58 bệnh nhân ĐTĐ typ 2 có tăng TG là 83,9%; tăng LDL-C là

61,3%; giảm HDL-C là 41,8%; tăng CT là 39% [28]. Mai Văn Điển thông báo

tỷ lệ triglycerid, cholesterol, HDL-C, LDL-C bệnh lý lần lượt là 67%; 49,5%;

12,1%; 42,9% [9].

Nghiên cứu của chúng tôi hàm lượng triglycerid máu trung bình là

2,84 ± 1,86mmol/l, tỷ lệ bệnh lý 33,8% thấp hơn một số nghiên cứu trong và

ngoài nước. Tỷ lệ này trong nghiên cứu của một số tác giả như Nguyễn Hữu

Chức là 52,4%; Võ Bảo Dũng là 2,85 ± 1,88mmol/l và chiếm 41,8% [5], [12].

Một số tác giả nước ngoài thấy tỷ lệ tăng triglycerid ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2

chiếm từ 30 đến trên 50% [51], [52]. Tác giả Luis Manzano và cộng sự

nghiên cứu trên 493 bệnh nhân ĐTĐ typ 2 cho thấy tỷ lệ triglycerid bệnh lý là 7,9 ±

1,45 mmol/l, Rabia K thông báo tỷ lệ này là 1,739 ± 0,90mmol/l [57].

Trong kết quả nghiên cứu của chúng tôi hàm lượng cholesterol toàn phần

là 4,66 ± 1,68mmol/l. Tỷ lệ cholesterol bệnh lý là 37%. Kết quả này tương tự

như các tác giả trong nước khác. Theo các nghiên cứu của Nguyễn Hữu Chức

hàm lượng CT là 4,64 ± 1,68mmol/l, tỷ lệ bệnh lý chiếm 35,4% [5]. Võ Bảo

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Dũng là 5,53 ± 1,17mmol/l, Nguyễn Kim Lương là 5,28 ± 1,19mmol/l [12], [21].

Một nghiên cứu của Baron M A và cộng sự nghiên cứu trên 2240 bệnh nhân

ĐTĐ typ 2 cho thấy tỷ lệ cholesterol bệnh lý là 36,7% [35].

Hàm lượng HDL-C trung bình trong nghiên cứu là 1,27 ± 0,83mmol/l, tỷ

lệ vượt ngưỡng bệnh lý là 19,3%. Kết quả này giống một số nghiên cứu khác:

Võ Bảo Dũng là 1,50 ± 0,34mmol/l [12]. Rabia K và cộng sự là 21%, Luis

Manzano và cộng sự là 21,7% [57], [65]. Tuy nhiên tỷ lệ này thấp hơn nhiều

tác giả trong và ngoài nước khác.

Nghiên cứu của chúng tôi hàm lượng LDL-C trung bình 2,69 ±

0,25mmol/l, nhóm bệnh lý 27,3%. Tỷ lệ này cũng giống một số nghiên cứu

của các tác giả trong nước khác như Nguyễn Hữu Chức 2,59 ± 0,25mmol/l,

nhóm bệnh lý 25,6%; Nguyễn Thu Minh là 24,2 % [5], [24]. Trên thế giới

một số tác giả cũng cho tỷ lệ tương tự như Kravos A và cộng sự thấy tỷ lệ

LDL-C bệnh lý ở người cao tuổi ĐTĐ typ 2 là 21,3%; Luis Manzano và cộng

sự cho thấy tỷ lệ này cao hơn khoảng 41% [53], [57].

Như vậy, qua nghiên cứu chúng tôi nhận thấy các kết quả nghiên cứu có

khác nhau giữa các vùng các nước nhưng có một đặc điểm chung là bệnh

nhân ĐTĐ typ 2 có mức độ kiểm soát lipid máu kém cụ thể là triglycerid và

cholesterol chiếm tỷ lệ cao gợi ý cho chúng tôi về vấn đề tuân thủ chế độ dinh

dưỡng, chế độ thuốc của người ĐTĐ trong nhóm nghiên cứu.

4.2. Đặc điểm chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay ở nhóm nghiên cứu

4.2.1. Kết quả chỉ số ABI bên trái và ABI bên phải

Qua khảo sát và tính ABI, chúng tôi thu được kết quả giá trị trung bình

ABI bên trái và ABI bên phải là 0,96 ± 0,12 và 0,96 ± 0,13 không có sự khác

biệt về chỉ số ABI giữa chân trái và chân phải. Tất nhiên là giá trị trung bình

ABI giữa hai giới nam và nữ không có sự khác biệt. Kết quả này tương tự như

một số nghiên cứu khác trong nước. Theo tác giả Vũ văn Long giá trị ABI bên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

trái và bên phải là 0,95 ± 0,16 và 0,96 ± 0,16 với p > 0,05 [20]. Lê Hoàng Bảo

giá trị ABI trung bình trên 152 bệnh nhân ĐTĐ typ 2 là 0,94 ± 0,17 [1]. Nguyễn

Hoài Mãnh là 0,95 ± 0,18 [23]. Đoàn Việt Cường nghiên cứu trên 47 bệnh nhân

có loét hay đã cắt cụt chi dưới thấy ABI thấp hơn hẳn 0,63 ± 0,38 [8].

So sánh với một số tác giả khác như Kyoichiro Tshuchiya và cộng sự

thấy ABI của nhóm ĐTĐ có loét hoại tử chân thấp hơn hẳn nhóm có cơn đau

cách hồi không có ĐTĐ [55]. Andrew M. Wilson và cộng sự thấy nhóm bệnh

nhân ĐTĐ giá trị ABI là 1,09 ± 0,04 thấp hơn hẳn nhóm người bình thường

ABI 1,21 ± 0,02 [34]. Điều này giải thích với cơ chế bệnh sinh của bệnh mạch

máu do đái tháo đường làm cho màng đáy động mạch dày lên, sự tăng đường

máu dẫn đến tình trạng glycóyl hóa. Rama Prakasha S và cộng sự nghiên cứu

protein phản ứng C (CRP) trên bệnh nhân ĐTĐ phân thành hai nhóm, nhóm

bệnh nhân ĐTĐ có ABI < 0,9 có nguy cơ mắc bệnh động mạch chi dưới và

nhóm ABI > 1,0 không có bệnh động mạch chi dưới [66]. Nghiên cứu của

Hoe J cho thấy nhóm bệnh nhân ĐTĐ có BĐMCD thì ABI thấp < 0,9 [50].

Như vậy mốc ABI của bệnh nhân ĐTĐ nói chung là ≥ 0,9 và kết quả của các

nghiên cứu khác nhau là do cách chọn đối tượng khác nhau.

Theo Phạm Thắng ABI bình thường là 0,9-1,3. Cristop Robert là 0,9-1,1.

Kết quả của chúng tôi phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước [27].

4.2.2. Phân bố ABI theo các nhóm tuổi

Trong nghiên cứu chúng tôi phân số bệnh nhân ĐTĐ ra làm 4 nhóm

tuổi. Nhóm bệnh nhân 40 - 49 tuổi giá trị ABI trung bình là 1,05 ± 0,01; nhóm

tuổi 50 - 59 ABI trung bình là 0,94 ± 0,1; nhóm tuổi 60 - 69 giá trị ABI trung

bình là 0,93 ± 0,12 và nhóm tuổi trên 70 giá trị ABI trung bình là 0,92 ± 0,12.

Qua kết quả trên chúng tôi nhận thấy khi tuổi càng cao thì ABI có xu hướng

giảm đi song sự thay đổi này không có ý nghĩa thống kê. Theo Đoàn Văn Đệ

và cộng sự nghiên cứu trên 47 bệnh nhân ĐTĐ có loét bàn chân cho thấy giá

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

trị trung bình ABI ở các nhóm tuổi dưới 50; 50 - 59; 60 - 69; > 70 lần lượt là

0,94 ± 0,07; 0,74 ± 0,38; 0,66 ± 0,45; 0,55 ± 0,45; với p < 0,05 [8]. Nghiên

cứu ở người cao tuổi tại Nhật Bản, Kumeo One và cộng sự cho thấy tuổi trung

bình của nhóm bệnh nhân có ABI < 0,9 là 65,4 ± 10,9; nhóm có ABI > 0,9 là

60,8 ± 12,3 với p < 0,0001 [54]. Một nghiên cứu khác của Dean T. Willam và

cộng sự trên 130 bệnh nhân ĐTĐ, theo dõi kết quả điều trị cho thấy ABI được

tăng lên ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ được điều trị bằng insulin trên 30 năm so

với nhóm bệnh nhân được điều trị dưới hoặc bằng 9 năm [45]. Trong bệnh

ĐTĐ typ 2 ngoài tình trạng tăng đường máu mạn tính, tình trạng kháng

insulin còn hàng loạt các yếu tố nguy cơ khác phối hợp làm tăng tiến trình

VXĐM trong khi đó VXĐM là một quá trình diễn biến thầm lặng trong nhiều

năm từ tuổi trẻ đến tuổi trung niên và có tuổi mới gây ra những biến chứng

làm hẹp và có thể gây tắc mạch, tuổi còn là một nhân tố ảnh hưởng tới chức

năng nội mạc. Vì vậy khi tuổi càng cao thì ABI giảm phù hợp với quy luật

của VXĐM.

4.2.3. ABI và triệu chứng lâm sàng

ABI là chỉ số đánh giá đơn giản và giá trị để đánh giá tổn thương mạch

máu ngoại vi. Tuy nhiên sai số của phương pháp này là trị số sẽ không chính

xác khi động mạch chày bị vôi hóa, không đè xẹp đựợc và khi có hẹp nhẹ

động mạch dưới đòn. Những nghiên cứu của các nhóm tác giả Hoe J, Potier L

đều cho thấy có sự liên quan rõ rệt giữa chỉ số ABI và nguy cơ cắt cụt chi trên

những bệnh nhân tổn thương bàn chân ĐTĐ (p < 0,001) [50], [63]. Kết quả

nghiên cứu của chúng tôi cũng cho thấy có mối liên quan giữa chỉ số ABI với

triệu chứng lâm sàng bệnh động mạch chi dưới ở nhóm nghiên cứu như đau

cách hồi, loét hoại tử bàn chân và mất mạch mu chân chày sau. Trong nghiên

cứu đã chỉ ra ở những bệnh nhân có đau cách hồi, loét hoại tử bàn chân hay

mất mạch mu chân hoặc chày sau thì chỉ số ABI càng thấp, đặc biệt ABI giảm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

rõ rệt ở bệnh nhân bị mất mạch mu chân, chày sau và loét hoại tử bàn chân.

Nguyễn Thị Nhạn nghiên cứu và cho thấy rằng ABI thay đổi rõ rệt theo triệu

chứng lâm sàng bệnh động mạch chi dưới [27]. Trong nghiên cứu khảo sát

các yếu tố ảnh hưởng đến tổn thương động mạch chi dưới ở bệnh nhân đái

tháo đường, Chin-Hsiaotseng và cộng sự cũng cho thấy nhóm bệnh nhân

ĐTĐ có đau cách hồi và loét bàn chân, giá trị ABI trung bình thấp hơn hẳn

nhóm không có đau cách hồi hay loét bàn chân [41]. Chỉ số ABI thấp cho

thấy sự tưới máu nuôi dưỡng tổ chức ở vùng bàn chân giảm sút. Điều này góp

phần gây ra những tổn thương như thiểu dưỡng, loạn dưỡng và nặng hơn là

loét do cơ chế mạch máu. Như vậy, việc áp dụng đo chỉ số ABI đưa vào thực

tế lâm sàng là cần thiết để góp phần chẩn đoán sớm biến chứng tổn thương

mạch máu ngoại biên.

4.2.4. Đặc điểm chỉ số ABI trên lâm sàng theo phân loại của Cristol Robert

Trong nhóm nghiên cứu của chúng tôi gần một nửa số bệnh nhân ĐTĐ

typ 2 có chỉ số ABI < 0,9 (tổn thương động mạch lớn chi dưới từ vừa đến

nặng). Do đó bác sỹ cần lưu ý và theo dõi, phát hiện sớm biến chứng mạch

máu ở bệnh nhân ĐTĐ. Kết quả này khẳng định giá trị của phương pháp thăm

dò không chảy máu đánh giá tình trạng tổn thương mạch máu chi dưới ở bệnh

nhân đái tháo đường. Các nghiên cứu so sánh với chụp mạch cản quang cho

thấy chỉ số ABI đánh giá mức độ hẹp và rối loạn huyết động ở các mạch máu

lớn có độ nhạy 90%, độ đặc hiệu 98% khi có hẹp trên 50% đường kính động

mạch trên chụp mạch cản quang [38]. Tuy nhiên, khi động mạch bị vôi hóa,

xơ cứng thì kết quả đo ABI có thể bị âm tính giả, khi đó động mạch mặc dù

có tổn thương nhưng ABI vẫn < 0,9 hoặc > 1,1. Do vậy cần kết hợp giữa kết

quả đo ABI với biểu hiện lâm sàng và kinh nghiệm của thầy thuốc.

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho tỷ lệ tổn thương động mạch lớn chi

dưới có khác so với một số tác giả trong nước. Nghiên cứu của Lê Hoàng Bảo,

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Nguyễn Thị Bích Đào trên bệnh nhân ĐTĐ typ 2 tại Bệnh viên Chợ Rẫy cho

thấy tỷ lệ tổn thương động mạch từ vừa đến nặng ABI < 0,9 là 23,5% [1].

Nguyễn Hoài Mãnh, Nguyễn Thị Nhạn tỷ lệ này là 61% [23]. Đào Thị Dừa,

Hoàng Thị Lan Hương nghiên cứu trên 172 bệnh nhân ĐTĐ typ 2 tại Bệnh

viện Trung ương Huế cho kết quả ABI < 0,9 là 65,12% [10]. Một nghiên cứu

khác của Đoàn Văn Đệ và cộng sự trên 47 bệnh nhân ĐTĐ có biến chứng bàn

chân cho kết quả ABI < 0,9 là 62,5% trong đó 22,5% bệnh nhân có tổn

thương mạch máu mức độ rất nặng ABI < 0,4 [8].

Sở dĩ có kết quả khác nhau như thế này là do sự khác nhau giữa cách

chọn đối tượng. Nhóm bệnh nhân của chúng tôi là bệnh nhân ngoại trú nên hầu

hết bệnh nhân đã được kiểm soát tốt, các nghiên cứu trên tiến hành trên bệnh nhân

nội trú phải nhập viên điều trị khi có các biến chứng của bệnh gây nên.

Tương tự như chúng tôi, Rama Prakasha S và cộng sự nghiên cứu về các

yếu tố nguy cơ trên bệnh nhân ĐTĐ typ 2 tại vương quốc Anh cho biết tỷ lệ

tổn thương động mạch lớn chi dưới qua đo chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân

cánh tay ABI < 0,9 là 40% [66]. Luis Manzano và cộng sự nghiên cứu trên

493 bệnh nhân mạch vành phân thành hai nhóm nghiên cứu, nhóm bệnh nhân

có ĐTĐ có ABI < 0,9 chiếm tới 35%, còn nhóm bệnh nhân không có ĐTĐ

ABI < 0,9 chỉ có 8,5% [57]. Nghiên cứu của Hilal B. Al Saffar và cộng sự

trên bệnh nhân mạch vành có ĐTĐ tỷ lệ tổn thương động mạch lớn chi dưới

là 34% [49]. Trong những năm gần đây, nhiều tác giả nhận thấy ABI là một

thông số có giá trị dự báo các tai biến tim mạch do vữa xơ động mạch như

bệnh động mạch vành, nhồi máu cơ tim, đột quỵ… và tử vong do nguyên

nhân tim mạch [42], [43], [44], [62].

Nghiên cứu của Markus A. Bush và cộng sự (2009) nhận thấy ABI < 0,9

chiếm 43,5% ở 1/3 số bệnh nhân đái tháo đường nhập viện, trong đó tần xuất

xuất hiện của các tai biến mạch vành, mạch não gặp 10,8% bệnh nhân có ABI < 0,9

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

so với 5,9% có ABI bình thường và tử vong do các nguyên nhân tim mạch

cũng gặp nhiều ở nhóm có ABI < 0,9 [61].

Nghiên cứu của tác giả Hoe J và cộng sự (2012) cho biết tỷ lệ bệnh nhân

ĐTĐ typ 2 có thiếu máu chi dưới mức độ vừa và nặng (20,7%); thiếu máu

mức độ nhẹ (62%); xơ cứng động mạch (17,3%) [50]. Ruth E. Taylor-Piliae

(2011) nghiên cứu trên bệnh nhân đái tháo đường typ 2 người cao tuổi cho

thấy tỷ lệ bệnh nhận bị thiếu máu chi dưới vừa và nặng chiếm tới 57%, xơ

cứng động mạch 29% [69]. Một nghiên cứu khác của Premranjan P. Singh và

cộng sự trên 2240 bệnh nhân ĐTĐ typ 2 có ít các yếu tố nguy cơ cho thấy chủ

yếu ABI nằm trong giới hạn bình thường 0,9 - 1,09 chiếm 66%, ABI thấp < 0,9

là 19%, ABI ≥ 1,1 là 8% [64].

Sở dĩ kết quả của các tác giả khác nhau như vậy là do cơ chế bệnh sinh

bệnh động mạch chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường rất phức tạp, liên quan

tới rất nhiều yếu tố. Joshua A. Beckman và cộng sự đã nghiên cứu độ cứng

thành mạch liên quan đến tuần hoàn ngoại vi ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2

bằng đo áp lực riêng phần oxy qua da đã nhận thấy sự dày lên của thành động

mạch và độ cứng của mạch máu liên quan tới tuần hoàn ngoại vi ở bệnh đái

tháo đường typ 2 đặc biệt khi xuất hiện xơ cứng động mạch đùi là yếu tố quan

trọng gây hạn chế tuần hoàn ngoại vi [52]. Cùng với cơ chế làm cho thành

mạch dày lên và xơ cứng tình trạng tăng đường huyết kéo dài mạn tính, sự

kháng insulin cùng những yếu tố nguy cơ tim mạch truyền thống khác như

tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, béo phì…góp phần làm rối loạn chức năng

nội mạc, gây rối loạn chức năng co giãn mạch, tăng tiết các phân tử kết dính,

hoạt hóa tiểu cầu và đại thực bào đẩy mạnh quá trình thực bào làm tăng sinh

các tế bào cơ trơn mạch máu và các dị bào. Kết quả làm tăng quá trình vữa xơ

động mạch và các biến chứng trong đó có bệnh động mạch chi dưới.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Tuy các nghiên cứu cho các kết quả khác nhau nhưng đều có một kết

luận tỷ lệ tổn thương động mạch chi dưới hay nói cách khác bệnh động mạch

chi dưới là biến chứng phổ biến và thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường

typ 2, ABI giảm nhỏ hơn 0,9 báo hiệu tình trạng thiếu máu chi, ABI càng nhỏ

nguy cơ hoại tử chi, phải cắt cụt chi càng nhiều. Do vậy đo huyết áp tâm thu

cổ chân cánh tay ABI là rất cần thiết vì nó cung cấp dữ liệu khách quan về

tình trạng bệnh lý mạch máu liên quan đến vữa xơ động mạch, bước đầu khảo

sát đánh giá giúp cho sàng lọc bệnh động mạch chi dưới.

4.3. Mối liên quan giữa chỉ số ABI với một số yếu tố nguy cơ bệnh động

mạch chi dƣới ở nhóm nghiên cứu

4.3.1. Liên quan giữa tuổi, giới với ABI

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi không chỉ ra được sự khác biệt về tuổi

với tổn thương động mạch lớn chi dưới theo chỉ số ABI. Trong nghiên cứu

chúng tôi thấy tuổi mắc đái tháo đường càng cao thì chỉ số ABI càng thấp tức

là nguy cơ tổn thương động mạch lớn chi dưới càng lớn, tuy nhiên ở lứa tuổi

60 - 69 có tỷ lệ tổn thương động mạch lớn chi dưới cao hơn nhóm trên 70

tuổi, tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với p > 0,05.

Đối chiếu với nghiên cứu của Lê Hoàng Bảo cho thấy nhóm đối tượng

tuổi càng cao thì tỉ lệ tổn thương động mạch lớn chi dưới càng cao, sự khác

biệt có ý nghĩa thống kê đối với cả tổn thuơng thần kinh và mạch máu ngoại

vi (p < 0,05) [1]. Nghiên cứu của Đoàn Văn Đệ trên bệnh nhân ĐTĐ typ 2 có biến

chứng bàn chân cho thấy tuổi càng cao ABI trung bình càng thấp với p < 0,05 [8].

Nghiên cứu của Shih-Tai Chang MD và cộng sự chỉ ra tuổi bệnh nhân và

chỉ số ABI có mối liên quan rất chặt chẽ với P < 0,05 [70]. Sự khác biệt này

có thể do sự khác nhau về độ tuổi của đối tượng, nghiên cứu trên chủ yếu ở

đối tượng bệnh nhân cao tuổi còn nghiên cứu của chúng tôi trên đối tượng có

biên độ giao động về độ tuổi lớn từ 40 đến 90 tuổi. Trong đái tháo đường typ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

2 ngoài tình trạng tăng đường máu mạn tính, tình trạng kháng insulin còn

hàng loạt các yếu tố nguy cơ khác phối hợp làm tăng tiến trình vữa xơ động

mạch trong khi đó vữa xơ động mạch là một quá trình diễn biến thầm lặng

trong nhiều năm từ tuổi trẻ đến trung niên và có tuổi mới gây ra những biến

chứng làm hẹp và có thể tắc mạch, tuổi còn là một nhân tố ảnh hưởng tới

chức năng nội mạc. Vì vậy khi tuổi càng cao thì ABI càng thấp là phù hợp với

quy luật của vữa xơ động mạch.

Trong nghiên cứu, chúng tôi thấy giới nam có tỷ lệ ABI < 0,9 cao hơn

giới nữ nhưng sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Kết quả nghiên cứu

này cũng tương tự như một số nghiên cứu trong và ngoài nước khác của

Rabia K, Ahmet K Bozkurt, Đoàn Văn Đệ [8], [33], [65]. Tuy nhiên hầu hết

các nghiên cứu đều không chỉ ra được mối liên quan giữa ABI với giới ở bệnh

nhân ĐTĐ typ 2. Chúng tôi cho rằng có thể nam giới có một số thói quen mà

ít thấy ở nữ như hút thuốc lá, uống rượu, ăn nhiều thức ăn giàu cholesterol...

do đó tăng quá trình VXĐM làm cho ABI thấp hơn ở nữ.

4.3.2. Liên quan giữa chỉ số BMI và vòng eo với ABI

Sự khác biệt giữa tổn thương động mạch chi dưới theo ABI và BMI

không có ý nghĩa thống kê. Đa số các tác giả nhận định là tình trạng béo phì

có liên quan đến xơ vữa động mạch. Theo Premanranjan P. Singh và cộng sự

nhóm bệnh nhân ĐTĐ typ 2 có BMI ≥ 23 có tỷ lệ ABI < 0,9 cao gấp 1,7 lần

nhóm có BMI < 23 với p < 0,05 [64]. Hilal B. Al Safar cho thấy bệnh nhân

ĐTĐ có BMI > 25 có tỷ lệ ABI < 0,9 cao hơn nhóm BMI < 25 với p < 0,05 [49].

Các nghiên cứu ở trong nước cũng nhân định béo phì là một trong yếu tố

nguy cơ có liên quan đến ABI song đều không có ý nghĩa thống kê. Tuy nhiên

trong nhóm nghiên cứu của chúng tôi, chủ yếu là bệnh nhân có thể trạng trung

bình. Đó là mô hình đái tháo đường typ 2 ở Việt Nam và các nước đang phát

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

triển nên tỷ lệ béo phì thấp do đó không thấy mối liên quan giữa tổn thương,

xơ vữa động mạch với BMI trong nghiên cứu này.

Trong nhóm nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ béo trung tâm rất cao, tuy

nhiên ở những người có vòng eo bệnh lý và bình thường đều có mức tổn

thương động mạch lớn chi dưới là ngang nhau, sự khác biệt không có ý nghĩa

thống kê. Trong một nghiên cứu của Nguyễn Hoài Mãnh cho thấy ABI và

vòng bụng nguy cơ có mối tương quan nghịch [23]. Béo phì dạng nam hay

béo trung tâm liên quan đến tình trạng kháng insulin là yếu tố nguy cơ tim

mạch nói chung đặc biệt trên bệnh nhân ĐTĐ do vậy thầy thuốc lâm sàng cần

phải lưu ý kiểm soát đa yếu tố ngăn ngừa sự tiến triển các biến chứng, nâng

cao chất lượng cuộc sống.

4.3.3. Liên quan giữa thời gian phát hiện đái tháo đường với ABI

Thời gian mắc bệnh đái tháo đường càng cao, tỷ lệ biến chứng khác

trong đó có mạch máu càng nhiều. Tuy nhiên trong nghiên cứu của chúng tôi

nhóm có thời gian phát hiện đái tháo đường trên 5 năm thì tỷ lệ ABI < 0,9 lại

thấp hơn nhóm có thời gian phát hiện đái tháo đường dưới 5 năm, sự khác biệt

không có ý nghĩa thống kê. Kết quả này có thể do đối tượng bệnh nhân nghiên

cứu của chúng tôi có thời gian mắc bệnh dưới 5 năm là chủ yếu. Có nhiều

nghiên cứu trong nước như Vũ Văn Long, Đào Thị Dừa, Đoàn Văn Đệ và

nghiên cứu nước ngoài đều nhận định thời gian mắc bệnh đái tháo đường

càng lâu thì chỉ số ABI càng thấp tức là nguy cơ tổn thương động mạch chi

dưới càng cao[8], [10], [20], [58]. Do thời gian mắc bệnh càng lâu, sẽ xuất

hiện nhiều biến chứng, yếu tố nguy cơ bệnh lý tim mạch tăng. Do đó, những

bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường typ 2 nhiều năm cần được đo chỉ số ABI

sớm để phát hiện các tổn thương động mạch lớn chi dưới.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

4.3.4. Liên quan giữa tăng huyết áp, bệnh lý mạch vành với ABI

Tăng huyết áp là một thành phần của hội chứng chuyển hóa, là nguy cơ

đáng kể các bệnh về mạch máu lớn và mạch máu nhỏ. Nhiều nghiên cứu cho

thấy huyết áp cứ tăng lên 10mmHg thì nguy cơ tim mạch tăng lên 20%.

Ngược lại, theo Vicenza Snow và cộng sự (2002) cứ giảm đi mỗi 10mmHg

huyết áp tâm thu sẽ giảm đi 12% mọi biến chứng của bệnh [58].

Trong nghiên cứu của nhóm tác giả Raphael Monterio và cộng sự khi

đánh giá riêng về ảnh hưởng của tăng huyết áp với tổn thương động mạch lớn

chi dưới qua chỉ số ABI trên bệnh nhân đái tháo đường cho thấy tăng huyết áp là

một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch chi dưới với p = 0,015 [67].

Premranjan P. Singh nghiên cứu cho thấy những bệnh nhân đái tháo đường

typ 2 có tăng huyết áp có tỷ lệ ABI < 0,9 gấp 2 lần so với nhóm không có

tăng huyết áp và nhóm có ABI < 0,9 có tỷ lệ tăng huyết áp gấp 1,5 lần nhóm

có ABI > 0,9 với p = 0,012 [64]. Lê Hoàng Bảo, Nguyễn Hoài Mãnh nghiên

cứu cũng cho thấy ở những bệnh nhân ĐTĐ có tăng huyết áp thì chỉ số ABI

càng thấp tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê [1], [23].

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi không chỉ ra được mối liên quan giữa

tăng huyết áp và ABI. Nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt này có thể do đối

tượng nghiên cứu khác nhau. Đối tượng nghiên cứu của chúng tôi là những

bệnh nhân điều trị ngoại trú mặc dù tỷ lệ tăng huyết áp cao song đã được kiểm

soát ổn định hơn, thường ít có các biến chứng kèm theo còn các đối tượng

nghiên cứu trên là những bệnh nhân nội trú thường có triệu chứng, chỉ số

huyết áp thường cao hoặc có biến chứng nặng phải nhập viện điều trị.

Bệnh lý mạch vành là một trong những nguyên nhân hàng đầu tử vong ở

bệnh nhân đái tháo đường typ 2, là nguy cơ đáng kể các bệnh về mạch máu

lớn trong đó có bệnh động mạch chi dưới. Bệnh lý mạch vành mà nguyên

nhân chính là VXĐM gây tổn thương cơ tim do thiếu oxy. Trong nghiên cứu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

chúng tôi nhận thấy có mối liên quan giữa bệnh lý mạch vành với tỷ lệ thiếu

máu chi dưới qua chỉ số ABI. Qua nghiên cứu thấy nhóm bệnh nhân ĐTĐ typ 2

có bệnh lý mạch vành có tỷ lệ ABI < 0,9 cao hơn nhóm không có bệnh lý

mạch vành, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,001.

Kết quả nghiên cứu này tương tự như đa phần các nghiên cứu khác.

Nghiên cứu của Lê Hoàng Bảo cho thấy ở những bệnh nhân ĐTĐ có biến

chứng mạch vành có tỷ lệ bệnh động mạch chi dưới càng cao (ABI càng thấp)

với p < 0,05 [1]. Nguyễn Trường Sơn nghiên cứu sự biến đổi ABI ở bệnh

nhân sau nhồi máu cơ tim cũng chỉ ra bệnh mạch vành và ABI có mối liên

quan chặt chẽ [30]. Tác giả Markus A. Busch và cộng sự ở nhóm bệnh nhân

có bệnh mạch vành thì chỉ số ABI càng thấp cao hơn hẳn nhóm bệnh nhân

không có bệnh mạch vành, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,001 [61].

Biến chứng mạch máu đặc biệt là xơ vữa động mạch là một quá trình

diễn ra từ từ, song song và ở hầu hết các mạch máu trong cơ thể không kể

mạch máu lớn hay nhỏ. Khi phát hiện đã có tổn thương mạch máu có nghĩa là

tổn thương cả mạch máu lớn và nhỏ. Việc áp dụng đo chỉ số ABI đưa vào

thực tế lâm sàng là cần thiết để góp phần chẩn đoán sớm biến chứng tổn

thương mạch máu chi dưới.

3.4.5. Liên quan giữa thói quen hút thuốc lá với ABI

Hút thuốc lá gây tăng cholesterol toàn phần, tăng triglycerid và LDL-C

đồng thời làm giảm HDL-C. Sự thay đổi này dẫn đến tăng nguy cơ vữa xơ

mạch máu và làm tăng biến chứng mạch máu trong ĐTĐ. Trong nghiên cứu

của chúng tôi cho thấy nhóm bệnh nhân ĐTĐ có hút thuốc lá tỷ lệ thiếu máu

chi dưới (ABI < 0,9) cao hơn nhóm bệnh nhân không hút thuốc lá. Tuy nhiên

kết quả này không có ý nghĩa thống kê. So sánh với nghiên cứu tại Đức của

Longstreth W T và cộng sự cũng không chỉ ra mối liên quan giữa hút thuốc lá

và tổn thương động mạch lớn chi dưới qua chỉ số ABI trên bệnh nhân đái tháo

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

đường (p = 0,113) nhưng tác giả và cộng sự cho rằng số lượng bệnh nhân hút

thuốc lá quá ít trong quần thể nghiên cứu (568/4412), đây có lẽ là do sai số

trong quá trình tuyển chọn bệnh nhân [56].

Nghiên cứu của Rabia K và Premranjan P. Singh đều cho thấy mối liên

quan giữa hút thuốc lá với tỷ lệ tổn thương động mạch lớn chi dưới qua đo chỉ

số ABI với p < 0,05 [64], [65]. Tác giả Nguyễn Thị Nhạn cũng cho thấy

những bệnh nhân có hút thuốc lá thì ABI càng thấp, với p < 0,05 [27]. Kết

quả khác nhau như trên phải chăng do nghiên cứu của chúng tôi trên đối

tượng chủ yếu người cao tuổi lại chủ yếu là nữ giới nên số lượng người có

thói quen hút thuốc lá ít.

4.3.6. Liên quan giữa kiểm soát Glucose máu lúc đói và HbA1c với ABI

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi không chỉ ra mối liên quan giữa

glucose máu lúc đói với ABI (p > 0,05). Trong nghiên cứu trên quần thể bệnh

nhân tại Trung Quốc của Chin-Hsiaotseng và cộng sự cũng cho kết quả tương

tự với nghiên cứu của chúng tôi (p > 0,05) [41]. Tuy nhiên, đối chiếu với 2

nghiên cứu của các tác giả Shih-Tai Chang và Yauxui Xu, kết quả cho thấy

những bệnh nhân kiểm soát đường máu tốt hơn thì chỉ số ABI càng cao tức là ít

mắc BĐMCD (p < 0,05) [70], [75]. Sự khác biệt này có thể do đây là một yếu

tố có thể có sai số khách quan, các đối tượng của chúng tôi phần lớn là bệnh

nhân điều trị ngoại trú dẫn đến khả năng tự thử đường máu tại nhà khó, thêm

vào đó việc sử dụng đồ ăn hoặc đồ uống vào buổi sáng của bệnh nhân trước

khi đến kiểm tra cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả thử đường huyết. Mặc dù

vậy các tác giả này đều thống nhất đưa ra nhận định rằng kiểm soát đường

máu là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến biến chứng BĐMCD trong bệnh

ĐTĐ. Chúng tôi cho rằng nhận định này là phù hợp về mặt cơ chế bệnh sinh

của bệnh động mạch chi dưới trong ĐTĐ.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Nếu như việc đánh giá mức độ kiểm soát đường máu bằng cách định

lượng đường máu lúc đói dễ mắc sai số thì HbA1c là thông số phản ánh việc

kiểm soát đường máu trong một khoảng thời gian dài hơn, cho biết giá trị

trung bình của đường máu lúc đói và sau ăn 2 giờ, do đó phản ánh tương đối

chính xác quá trình kiểm soát đường máu của bệnh nhân. Trong nghiên cứu

của chúng tôi cho thấy có mối liên quan giữa chỉ số HbA1c với chỉ số ABI (p

< 0,05). Nghiên cứu tương tự của các tác giả Chin-Hsiaotseng và cộng sự,

cũng như nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài nước khác khi đánh giá

các khía cạnh khác của bệnh động mạch chi dưới qua chỉ số ABI cũng cho kết

quả như nghiên cứu của chúng tôi khi nhận định về vai trò ảnh hưởng của

HbA1C trong bệnh lý ĐTĐ [41]. Mặt khác theo Hội Nội tiết học Hoa kỳ

(2002), nếu chỉ số HbA1C giảm đi 1% thì biến chứng mạch máu nhỏ (bao

gồm cả biến chứng thần kinh ngoại vi) giảm đi 30 - 35% [68].

4.3.7. Liên quan giữa rối loạn lipid máu với ABI

Rối loạn lipid máu ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 được ghi nhận ngay

từ lúc bệnh nhân mới được chẩn đoán đái tháo đường. Người bệnh thường chỉ

được phát hiện có rối loạn lipid khi tình cờ xét nghiệm máu hoặc có các biến

chứng buộc phải vào viện. Với bệnh lý mạch máu rối loạn chuyển hóa lipid

nói riêng còn là một nguy cơ độc lập dẫn đến bệnh lý vữa xơ mạch máu làm

các tổn thương mạch máu tiến triển nặng thêm. Các thành phần lipid máu

tham gia vào cơ chế xơ vữa động mạch, trong đó quan trọng nhất là sự giảm

yếu tố chống xơ vữa động mạch (HDL-C) và tăng yếu tố gây xơ vữa động

mạch (cholesterol, LDL-C) [21], [73]. Trong nghiên cứu của chúng tôi đã chỉ

ra được mối quan hệ giữa cholesterol với ABI, LDL-C với ABI, và HDL-C với

ABI sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với P < 0,001. Tức là nhóm tăng

cholesterol máu bệnh lý có tỷ lệ tổn thương động mạch chi dưới cao hơn

nhóm không tăng với p < 0,001 và nhóm tăng LDL-C có tỷ lệ tổn thương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

động mạch chi dưới cao hơn nhóm không tăng với p < 0,001. Nhóm có giảm

HDL-C có tỷ lệ tổn thương động mạch lớn chi dưới cao hơn nhóm tăng với

p < 0,05. Tuy nhiên, nghiên cứu của chúng tôi không chỉ ra được mối liên

quan giữa triglycerid với ABI.

So sánh với môt số tác giả nước ngoài cũng cho kết quả tương tự như

Lyudmila G.Vladimirova-Kito, Shih-Tai Chang MD nghiên cứu cho thấy mối

liên quan chặt chẽ giữa từng thành phần lipid với tỷ lệ tổn thương động

mạch lớn chi dưới qua chỉ số ABI với p < 0,05 [58], [70]. Nghiên cứu của

Lê Hoàng Bảo cho thấy ở nhóm bệnh nhân đái tháo đường có rối loạn chuyển

hóa lipid có chỉ số ABI thấp hơn nhóm không có rối loạn chuyển hóa lipid, sự

khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05. Nguyễn Hoài Mãnh cũng chỉ ra giữa

ABI với HDL-C có sự tương quan thuận có ý nghĩa thống kê [23].

Như vậy, kết quả nghiên cứu hoàn toàn phù hợp với các nghiên cứu về

biến chứng tim mạch có liên quan với tình trạng rối loạn lipid máu. Thực chất

rối loạn chuyển hóa lipid, đái tháo đường, tăng huyết áp nằm trong bệnh cảnh

chung của hội chứng chuyển hóa. Các thành phần này đan xen, gây ra nhiều

biến chứng phức tạp đặc biệt là trên mạch máu gây xơ vữa và tổn thương

động mạch. Do đó thấy được sự cần thiết đo ABI sớm ở những đối tượng này.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

KẾT LUẬN

1. Đặc điểm chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay ABI ở nhóm nghiên cứu

- Giá trị ABI trung bình bên phải và bên trái là ngang nhau, ABI ở cả

hai giới nam và nữ là như nhau.

- Khi tuổi càng cao ABI càng giảm giá trị trung bình ABI càng giảm.

- Những bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng của thiếu máu động mạch chi

dưới thì chỉ số ABI thấp hơn hẳn so với nhóm không có triệu chứng lâm sàng.

- Tỷ lệ bệnh nhân có thiếu máu chi dưới vừa và nặng chiếm gần một

nửa là 40,3%. Tỷ lệ bệnh nhân có thiếu máu chi dưới mức độ nhẹ là 53%, xơ

cứng động mạch 6,7%.

2. Mối liên quan giữa chỉ số ABI với một số yếu tố nguy cơ bệnh động

mạch chi dƣới ở nhóm nghiên cứu

- Nhóm bệnh nhân kiểm soát đường huyết kém HbA1c > 7,5 có tỷ lệ

thiếu máu chi dưới vừa và nặng (ABI < 0,9) cao hơn nhóm kiểm kiểm soát

đường huyết tốt, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05.

- Tỷ lệ thiếu máu chi dưới vừa và nặng (ABI < 0,9) ở nhóm có rối loạn

chuyển hóa lipid (tăng cholesterol, tăng LDL-C, giảm HDL-C) cao hơn nhóm

không có rối loạn chuyển hóa lipid với p < 0,05.

- Tỷ lệ thiếu máu chi dưới vừa và nặng (ABI < 0,9) ở nhóm bệnh nhân có

bệnh lý mạch vành cao hơn nhóm không có bệnh lý mạch vành, sự khác biệt

có ý nghĩa thống kê với p < 0,05.

- Không có sự liên quan ABI với một số yếu tố nguy cơ như tuổi, giới,

thời gian phát hiện bệnh, thói quen hút thuốc lá, tình trạng thừa cân, béo phì,

glucose máu lúc đói và triglycerid.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

KHUYẾN NGHỊ

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu được, chúng tôi có kiến nghị sau:

ABI là kỹ thuật đơn giản, dễ thực hiện có thể áp dụng tốt cho các trung

tâm và thực hành tim mạch một cách thường xuyên, là phương pháp sàng lọc

trong quần thể lớn những người có nguy cơ VXĐM để giảm bớt các thăm dò

can thiệp khác và đặc biệt với BĐMCD. ABI giảm nhỏ hơn 0,9 báo hiệu tình

trạng thiếu máu chi. ABI là một phương pháp thầy thuốc lâm sàng nên sử

dụng như một kỹ thuật thường quy cho tất cả bệnh nhân có nguy cơ BĐMCD

đặc biệt ở người già trên 70 tuổi và cả những người 50 tuổi có yếu tố nguy cơ

VXĐM như hút thuốc lá, đái tháo đường và hội chứng chuyển hóa.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng Việt

Lê Hoàng Bảo, Nguyễn Thị Bích Đào (2012), ―Tỷ lệ bệnh động mạch ngoại biên chi dưới trên bệnh nhân đái tháo đường typ 2 xác định bằng chỉ số cổ chân – cánh tay ABI và các yếu tố có liên quan‖, Tạp chí nội tiết – Đái tháo đường, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học hội nghị nội tiết và đái tháo đường toàn quốc lần thứ VI, số 7. tr. 507 – 513. Tạ Văn Bình (2007), Những nguyên lý nền tảng bệnh đái tháo đường tăng glucose máu, Nhà xuất bản Y học. Bộ môn nội – Trường Đại học Y Hà Nội (2012), Bệnh học Nội khoa, Nhà xuất bản y học, tr. 322 - 342 Trần Văn Châu, và cộng sự (2010), ―Nghiên cứu sự biến đổi chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân - cánh tay ở bệnh nhân nhồi máu não bằng siêu âm doppler mạch‖, Tạp chí Y học Việt Nam, Tập 374. tr. 9 - 13. Nguyễn Hữu Chức, Nguyễn Kim Lương (2010), Nghiên cứu tình trạng động mạch lớn chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2, Luận văn tốt nghiệp bác sỹ nội trú, Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên. Nguyễn Huy Cường (2008), Bệnh đái tháo đường - những quan điểm hiện đại, Nhà xuất bản Y học, Tái bản lần 4. Trần Thị Anh Đào (2009), ―Nghiên cứu hình thái và chức năng động mạch hai chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 bằng phương pháp siêu âm doppler mạch‖, Tạp chí Y Dược lâm sàng 108, Tập 4 (Số 1). tr. 9 - 12. Đoàn Văn Đệ, Đoàn Việt Cường, Đặng Văn Ba (2012), ―Nghiên cứu chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 có loét bàn chân‖, Tạp chí Y Dược học quân sự, Số 37 (tập 7). tr. 69 - 74. Mai Văn Điển, Chu Thị Phương (2012), ―Tỷ lệ biến chứng mạch máu ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 mới phát hiện tại bệnh viện nhân dân 115‖, Tạp chí Y Dược học quân sự, Số 37 (tập 7). tr. 74 - 82.

10. Đào Thị Dừa, Hoàng Thị Lan Hương (2011), ―Khảo sát tổn thương động mạch 2 chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường bằng chỉ số áp lực cổ chân cánh tay ABI‖, Tạp chí Nội tiết Đái Tháo đường, số 4. tr. 15 - 23.

11. Nguyễn Tiến Dũng, Phạm Thắng (2011), Tìm hiểu tỷ lệ tổn thương bàn chân và các yếu tố nguy cơ gây tổn thương bàn chân ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 người cao tuổi, Luận văn Thạc sỹ y học, Trường đại học Y Hà Nội. 12. Võ Bảo Dũng, Nguyễn Hải Thủy, Hoàng Minh Lợi (2012), ―Nghiên cứu giãn mạch qua trung gian dòng chảy động mạch cánh tay và độ dày nội trung mạc động mạch cảnh ở bệnh nhân Đái tháo đường typ 2 mới phát hiện‖, Tạp chí nội tiết – Đái tháo đường, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học hội nghị nội tiết và đái tháo đường toàn quốc lần thứ VI, số 7. tr. 438 - 445.

13. Nguyễn Hữu Trâm Em (2010), ―Bệnh động mạch ngoại biên chi dưới, những

14.

vấn đề lâm sàng‖, Chuyên đề Tim mạch học. Netter FH (2011), ―Atlas giải phẫu người‖, Vietnamese Eddition. h. 500 - 531.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

16.

15. Hoàng Khánh Hằng, Nguyễn Thị Phương Anh (2012), ―Nghiên cứu thông số lưu huyết chi dưới và các yếu tố nguy cơ ở bệnh nhân đái tháo đường‖, Tạp chí nội tiết – Đái tháo đường, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học hội nghị nội tiết và đái tháo đường toàn quốc lần thứ VI, số 7. tr. 714 - 719. Trần Đức Hùng, Đoàn Văn Đệ, và cộng sự (2010), ―Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và điều trị bệnh động mạch chi dưới tại bệnh viện 103‖, Tạp chí y học Việt Nam. tr. 8 - 12.

17. Nguyễn Thế Khánh, Phạm Tử Dương (2007), Xét nghiệm sử dụng trên lâm

18.

19.

sàng, Nhà xuất bản y học. tr 55 -59. Phạm Khuê (2008), ―Vữa xơ động mạch‖, Bách khoa thư bệnh học, Tập 2, Nhà xuất bản giáo dục. tr 265 - 271. Trần Trọng Lam, Nguyễn Thị Nhạn (2012), ―Nghiên cứu vữa xơ động mạch đùi qua đánh giá bề dày lớp nội trung mạc (IMT) và Trở kháng động mạch đùi (IR) ở người béo phì dạng nam‖, Tạp chí nội tiết – Đái tháo đường, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học hội nghị nội tiết và đái tháo đường toàn quốc lần thứ VI, số 7. tr. 714 – 719.

20. Vũ văn Long (2005), Nghiên cứu chỉ số áp lực cổ chân cánh tay ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 bằng máy siêu âm Doppler bỏ túi, Luận văn tốt nghiệp bác sỹ chuyên khoa cấp 2, Trường Đại học Y Hà Nội.

21. Nguyễn Kim Lương (2011), Bệnh đái tháo đường trong thực hành lâm sàng,

Nhà xuất bản Y học.

22. Nguyễn Hoài Mãnh, Nguyễn Thị Nhạn (2012), ―Đánh giá tổn thương động mạch hai chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 qua siêu âm Doppler‖, Tạp chí nội tiết – Đái tháo đường, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học hội nghị nội tiết và đái tháo đường toàn quốc lần thứ VI, số 7. tr. 726 – 731. 23. Nguyễn Hoài Mãnh, Nguyễn Thị Nhạn (2012), ― Nghiên cứu tổn thương động mạch chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 qua đo chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay (ABI)‖, Tạp chí nội tiết – Đái tháo đường, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học hội nghị nội tiết và đái tháo đường toàn quốc lần thứ VI, số 7. tr. 747 - 754.

25.

26.

24. Nguyễn Thị Thu Minh, Nguyễn Kim Lương (2011), Đánh giá hiệu quả điều trị bệnh nhân đái tháo đường typ 2 từ 60 tuổi trở lên bằng Gliclazid đơn thuần và phối hợp Metformin tại bệnh viện đa khoa trung ương Thái Nguyên, Luận án chuyên khoa cấp 2. Trần Hồng Nghị (2003), ―Đánh giá hiệu lực của một phương pháp mới xác định chỉ số huyết áp tâm thu mắt cá chân cánh tay bằng máy đo huyết áp tự động để chẩn đoán bệnh động mạch chi dưới‖, Tạp chí tim mạch học Việt Nam. tr. 17 - 21. Trần Hồng Nghị (2004), ―Giá trị của chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay trong chẩn đoán sớm bệnh động mạch chi dưới và tiên lượng nguy cơ tim mạch ở bệnh nhân tăng huyết áp‖, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học - Đại hội tim mạch học Quốc gia Việt Nam lần thứ X. tr. 3 - 12.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

27. Nguyễn Thị Nhạn (2012), ―Bệnh động mạch ngoại biên chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2‖, Tạp chí nội tiết – Đái tháo đường, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học hội nghị nội tiết và đái tháo đường toàn quốc lần thứ VI,, số 7. tr. 69 – 85.

28. Vũ Thị Hà Ninh, Trần Hữu Đàng, và cộng sự (2012), ―Nghiên cứu đặc điểm siêu âm Doppler các động mạch chi dưới của bệnh nhân đái thái đường typ 2‖, Tạp chí nội tiết – Đái tháo đường, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học hội nghị nội tiết và đái tháo đường toàn quốc lần thứ VI, số 7. tr. 741 - 745.

29. Đỗ Trung Quân (2011), ―Bệnh nội tiết chuyển hóa‖, Nhà xuất bản Giáo dục

VN. tr. 268 - 298.

31.

30. Nguyễn Trường Sơn, Phạm Nguyên Sơn (2008), Nghiên cứu sự biến đổi của chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân cánh tay ở bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim, Luận văn tốt nghiệp bác sỹ chuyên khoa cấp 2, Học viện Quân Y. Theresa O' Keefe, Claudia Smith, Harry Gibbs (2010), ―So sánh độ chính xác và tin cậy của việc đo chỉ số cổ chân - cánh tay bằng máu dao động ký mạch máu VP- 1000 plus với phương pháp thủ công trên bệnh nhân mạch máu.‖, Tạp chí Tim mạch Việt Nam, (Số 48). tr. 11 - 13.

32. Nguyễn Hải Thủy, Võ Bảo Dũng, Châu Mỹ Chi (2011), ―Các yếu tố nguy cơ tim mạch không truyền thống ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2‖, Tạp chí nội tiết đái tháo đường, Số 4. tr. 3 - 22.

cross-sectional observational

33. Ahmet K Bozkurt, Llker Tasci, et al (2011), ―Peripheral artery disease assessed by ankle – brachial index in patients with established cardiovascular disease or at least one risk factor for athrothrombosis – careful sdudy: A national, multi-center, study‖, BMC Cardiovascular Disorders, Vol. 8 (No. 5). pp. 1 - 10.

35.

36.

37.

38.

34. Andrew M. Wilson, David O’Neal, et al (2004), ―Comparison of arterial assessments in low and high vascular disease risk groups‖, The American Journal of Hypertension, Vol. 17 (No. 2). pp. 285 - 291. Baron M A , Khamashta M A, et al (2005), ―Prevalence of an abnormal ankle-brachial index in patients with primary antiphospholipid syndrome: pteliminnary data‖, Ann Rheum Dis, Vol. 64 (No. 11). pp. 144-146. Bilquis Akhtar, Saulat Siddique, Rafiq Ahmad Khan, Sibgha Zulfiqar (2009), ―Detection of atherosclerosis by ankle brachial index: evaluation of palpatory method versus ultrasound Doppler technique‖, J Ayub Med Coll Abbottabad, Vol. 21 (No. 1). pp. 11-16. Bruce W. Fisher, Gillian Ramsay, sumit R. Majumdar (2008), ―The Ankle to Arm blood pressure index predicts Risk of cardiac complicatins after noncardiac surgery‖, Anesthesia and Analgesia, vol.107 (No. 1). pp. 149 – 154. Caruana M F, Bradbury A W, Adam D J (2005), ―The validity, reliability, Reproducibility and extended utility of ankle to brachial pressure index in current vascular surgical practice‖, Eur J Vasc Endovasc Surg, Vol. 29 (No. 5). pp. 443 - 445.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

39.

40.

41.

42.

43.

Casadei A, Floreani M, Fanolla A, et al (2003), ―Peripheral arterial disease in a population of typ 2 diabetic patients. Its correlation with diabetic microangiopathy and laboratory parameters‖, Minerva cardioangiol, Vol 51 (No.3). pp. 323 - 328. Cecileclairotte MD, Sylvieretout PHD, Louispotier MD (2009), ―Automated Ankle-Brachial Pressure Index measurement by clinical staff for peripheral arterial disease diagnosis in nondiabetic and diabetic patients‖, Diabetes Care, Vol. 32 (No. 5). pp. 1231 - 1236. Chin-Hsiao Tseng, Choon-Khim Choon, et al (2007), ―The association between urinary albumin excretion and ankle-brachial index in elderly Taiwanese patients with type 2 diabetes mellitus‖, Vol. 37, No. 5. pp. 77 - 82. Chun-Yi Li, Hsin-Fan Wang, Shu-Yi Chen, et al (2012), ―High risk for future events in acute stroke patients with an ankle-brachial index less than 0.9‖, Acta Cardiol Sin, Vol. 28. pp. 17 - 24. Clairotte C, Retout S, et al (2009), ―Automated ankle-brachial pressure index measurement by clinical staff for peripheral arterial disease diagnosis in nondiabetic and diabetic patients‖, Diabetes Care, Vol. 32 (No. 7). pp. 1231 - 1236.

44. Dachun Xu, Jue Li, Liling Zou, et al (2010), ―Sensitivity and specificity of the ankle—brachial index to diagnose peripheral artery disease: a structured review‖, Vascular Medicine, Vol. 15 (No. 5). pp. 361 - 369.

45. Dean T.William MD, Keith G.Harding MD (2005), ―An evaluation of the efficacy of methods used in screening for lower – limb arterial disease in diabetes‖, Diabetes care, Vol. 28 (No. 5). pp. 2206 - 2210.

47.

48.

46. Dimitri Aerden, Dany Massaad, et al (2011), ―The Ankle–Brachial Index and the Diabetic Foot: A Troublesome Marriage‖, Annals of Vascular Surgery, Vol. 25 (No. 6). pp. 770 - 777. Fonarow GC, Grundy SM, et al (2009), ―Practical aproaches to managing hypertension: reducing gobal cardiovascular risk hpertension‖, Am J Cardiol, Vol. 110. pp. 61 - 81. Fuad Hakeem, Saulat Siddique, and Qazi A. Saboor (2010), ―Abnormal ankle brachial index and the presence of significant coronary artery disease‖, Journal of the College of Physicians and Surgeons Pakistan Vol. 20 (No. 2). pp. 79 - 82.

49. Hilal B. Al Saffar, Haider J. Al Ghizzi, Shakir M. Muhammed (2009), ―The ankle- brachial pressure index as a predictor of coronary artery disease severity ‖, Original Article, Vol. 51 (No. 3). pp. 254 - 258.

51.

50. Hoe J, Koh W P, et al (2012), ―Predictors of descrease in ankle – brachial index among patients with diabetes mellitus‖, Diabetic Medicine Diabetes Uk, Vol. 11 (No. 3). Joanne M. Murabito MD, Jane C. Evans, et al (2003), ―The Ankle – Brachial index in the Elderly and Risk of Stoke, coronary disease, and death‖, Original Investigation, vol. 163 (No. 4). pp. 1939 – 1942.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

52.

Joshua A. Beckman, Caitlin O. Higgins, and Marie Gerhard-Herman (2006), ―Automated oscillometric determination of the ankle – brachial index provides accuracy necessary for office practice‖, Journal of the American Heart Association, Hypertension, Vol. 47 (No. 4). pp. 35 - 45.

53. Kravos A, Andk Bubni C-sotosek (2009), ―Ankle–Brachial Index screening for peripheral artery disease in asymptomatic patients between 50 and 70 years of age‖, The Journal of International Medical Research, Vol. 37 (No. 5). pp. 1611 – 1619.

Iwashima

55. Kyoichiro Tsuchiya, Chisato Nakayama, Fumiko

56.

57.

58.

54. Kumeo Ono, Akiyasu Tsuchida, Hironobu kawai (2003), ―Ankle-brachial blood pressure Index predicts all-cause and cardiovascular mortality in hemodialysis patients‖, J Am Soc Nephrol, Vol. 14 (No. 7). pp. 1591 - 1598. (2007), ―Advanced endothelial dysfunction in diabetic patients with multiple risk factor, importance of insulin resistance‖, Journal of Atherosclerosis and thrombosis Vol.14 (No.6). pp. 303 - 309. Longstreth W T Jr, Nelson L M, et al (2000), ―Cigarette smoking, alcohol use, and subarachnoid hemorrhage‖, American Heart Association, Vol. 23. pp. 1242 - 1249. Luis Manzano, Juan de D. Garcia- Diaz, Jorge Gomez – Cerezo (2006), ―Clinical value of the ankle brachial index in patients at risk of cardiovascular disease but without known atherothrombotic disease vitamin study‖, Rev Esp Cardiol, Vol. 59 (No. 6). pp. 662 - 670. Lyudmila G. Vladimirova-Kitova, Plovdiv, Bulgaria (2008), ―Investigation of the reference values of the ankle-brachial index in asympto-matic severe hypercholesterolemia‖, Journal of IMAB – Annual Proceeding, Vol. 45 (No. 7). pp. 567 - 573.

59. Maciej Sinski, Grzegorz Styczynski, and Cezary Szmigielski (2013), ―Automated oscillometric measurement of the ankle–brachial index in patients with coronary artery disease‖, The Japanese Society of Hypertension, Vol. 36. pp. 25 - 28.

60. Mark A Espeland, Judith G Regensteiner, Sarah A Jaramillo, et all (2008), ―Measurement characteristics of the ankle-brachial index: result from the action for health in diabetes study‖, vascular Medicine, Vol. 13 (No. 5). pp. 225- 233.

63.

61. Markus A. Busch, Katin Lutz, et al (2009), ―Low ankle brachial index predicts cardiovascular Risk after acute ischemic stroke or transient ischemic attack‖, American strtoke association, Vol. 40 (No. 5). pp. 3700 - 3705. 62. Georges Leftheritis MD, Pierre Arabam MD, et al (2011), ―Relationship between ankle brachial index and arterial remodeling in pseudoxanthoma elasticum‖, Journal of Vascular Surgery, Vol. 54 (No. 5). pp. 1390 - 1394. Potier L, Abi Khalil C, et al (2011), ―Use and Utility of Ankle Brachial Index in Patients with Diabetes‖, European Journal of Vascular and Endovascular Surgery, Vol. 41 (No. 1). pp. 110 - 116.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

64.

65.

66.

67.

68.

69.

70.

71.

72.

73.

Premnjan P. Singh MD, Dawn abbot MD, Manuel S. Lombardero Ms (2011), ―The prevalence and predictors of an abnormal ankle- brachial index in the bypass angioplasty revascularization investigation 2 diabetes trial‖, Pathophysiology Complications, Diabetes care, Vol. 34 (No. 2). pp. 464 - 467. Rabia K, Med MF, Khoo E M (2007), ―Prevalence of peripheral arterial disease in patients with diabetes Mellitus in a primary care setting‖, Med J Malaysia, Vol. 62 (No. 2). pp. 133 - 136. Rama prakasha S, Rakshatha Nayak, Suchtha Kumari N, Ganesh Kimar S (2012), ―Association of blood inflammatory markers with ankle brachial pressure index in patients with type 2 diabetes mellitus‖, International journal of biomedical research, Vol. 11 (No. 8). pp. 317 - 321. Raphael Monterio, Renata Marto, and Mario Fritsch Neves (2012), ―Risk factor related to low ankle-brachial index measured by traditional and modified definition in hypertensive elderly patients‖, International Journal of Hypertension, Vol. 13 (No. 6). pp. 1 - 7. Robert Cosby MD, et al (2013), ―Screening for peripheral artery disease and CVD risk assessment‖, American Heart Association Vol. 34. pp. 1 - 8. Ruth E. Taylor-Piliae PhD RN, Joan M. Fair PhD ANP, Ann N. Varady MS, et al (2011), ―Ankle brachial index screening in asymptomatic older adults‖, Am Heart J Vol. 161. pp. 979 - 985. Shih-Tai Chang MD, Chi-Ming Chu PhD, Jen-Te Hsu MD, et al (2009), ―Role of ankle-brachial pressure index as a predictor of coronary artery disease severity in patients with diabetes mellitus‖, Can J Cardiol, Vol. 25 (No. 9). pp. 301 - 305. Simone Santos, Thom W Rooke, Kent R Bailey, and Iftikhar J Kullo (2004), ―Relation of markers of inflammation (C-reactive protein, white blood cell count, and lipoprotein-associated phospholipase A2) to the ankle brachial index‖, Vascular Medicine, Vol. 9. pp. 171 - 176. Suominen V, Uurto I, et al (2010), ―PAD as a risk factor for mortality among patients with elevated ABI – A clinical study‖, European Journal of Vascular and Endovascular Surgery, Vol. 39 (No. 3). pp. 316 - 322. Te Lee-I, Chien-Ning Huang, Wen-jane Lee, et al (2007), ―High total-to- HDL cholesterol ratio predicting deterioration of ankle brachial index in Asian type 2 diabetic subjects‖, Diabetes research and Clinical practice, Vol. 79 (No. 3). pp. 419 - 426.

74. Yu H.I, Sheu W.H, Song Y.M (2004), ―C.Reative protein and Risk factor for peripheral vascular disease in subjects with typ 2 diabetes mellitus‖, Diabetes Med, Vol. 21 (No. 4). pp. 336 - 341.

75. Yuanxi Xu, Jue Li, Yingyi Luo, et al (2008), ―The Association between Ankle-Brachial Index and Cardiovascular or All-Cause Mortality in Metabolic Syndrome of Elderly Chinese‖, Original Article, Vol. 45 (No. 7). pp. 613 - 619.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU

Số: ............

I. HÀNH CHÍNH

Họ và tên bệnh nhân: ...................................................................................

Tuổi: ......................................................... Giới: ..........................................

Địa chỉ: .........................................................................................................

Ngày vào viện: ..............................................................................................

Số bệnh án: ............................... Mã bệnh nhân: ..........................................

Chẩn đoán: ...................................................................................................

II.TIỀN SỬ

- Tiền sử ĐTĐ: Có □ Không □

- Điều trị ĐTĐ: Thường xuyên □ Không thường xuyên □

Không điều trị □

- Thời gian phát hiện đái tháo đường:

Dưới 1 năm □ Từ 1 - 5 năm □

> 5 năm - 10 năm □ Trên 10 năm □

- Tiền sử hút thuốc lá: Có □ Không □

- Hiện có hút thuốc lá: Có □ Không □

- Tiền sử tăng huyết áp: Có □ Không □

- Tiền sử mạch vành: Có □ Không □

III. BỆNH SỬ

Đau cách hồi: Có □ Không □ Tê bì tay chân: Có □ Không □

Mắt nhìn mờ: Có □ Không □

Loét bàn hoặc hoại tử bàn chân: Có □ Không □

IV. LÂM SÀNG

1. Toàn thân

- Cân nặng: ................... kg Chiều cao: ................ cm

- Vòng bụng: ................. cm Vòng mông: ............. cm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

- Huyết áp đo được lúc vào viện: .................. mmHg

2. Khám bộ phận

Khám tại chỗ: Loét bàn chân hoặc hoại tử bàn chân: Có □ Không □

 Mạch:

Bắt mạch

ĐM quay Đều □ Không đều □

ĐM đùi Có □ Không □ ĐM chày sau Có □ Không □

ĐM khoeo Có □ Không □ ĐM mu chân Có □ Không □

Tiếng thổi tâm thu :

ĐM cảnh phải Có □ Không □ ĐM đùi phải Có □ Không □

ĐM cảnh trái Có □ Không □ ĐM đùi trái Có □ Không □

ĐM thận phải Có □ Không □ ĐM thận trái Có □ Không □

 Biến chứng bàn chân: Có □ Không □

 Bệnh mạch vành: Kết quả điện tim:

V. CẬN LÂM SÀNG

- Glucose máu lúc đói: ......... mmol/l HbA1c: .............. %

- Triglycerid: ....................... mmol/l HDL - Cholesterol: ....... mmol/l

- Cholesterol: ...................... mmol/ LDL - Cholesterol: .......... mmol/l

- Kết quả điện tim:……………………………………………………...

- Kết quả đo ABI:

HATT cánh tay trái: HATT cổ chân trái:

HATT cánh tay phải: HATT cổ chân phải:

ABI chân trái: ABI chân phải:

Ngày … tháng ... năm 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

BỆNH NHÂN ĐIỀU TRỊ TẠI KHOA NỘI VÀ PHÒNG KHÁM ĐTĐ BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƢƠNG THÁI NGUYÊN

TUỔI

ĐỊA CHỈ

HỌ VÀ TÊN

75 P. Quang Trung – TPTN 55 P. Quang Trung – TPTN 72 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 59 Gia Bẩy – Đồng bẩm – TN 78 Kỳ Phú – Đại Từ - TN 58 Cao Ngạn – Đồng Hỷ - Tn 65 Úc Kỳ - Phú Bình – TN 72 Phú Tiến – Định Hóa – TN 61 Hóa Thượng – Đồng Hỷ - TN 68 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 56 P. Gia Sàng – TPTN 71 P. Gia Sàng – TPTN 58 P. Quang Trung – TPTN 85 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 84 Hóa Trung – Đồng Hỷ - TN 55 P. Phan Đình Phùng – TPTN 85 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 55 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 58 P. Đồng Quang – TPTN 62 P. Hoàng văn Thụ - TPTN 54 Chùa Hang – Đồng Hỷ - TN 58 Điện Lực TN 51 Huống Thượng – Đồng Hỷ - TN 66 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 60 P. Quang Trung – TPTN 74 P. Quyết Thắng – TPTN 76 P. Gia Sàng – TPTN 70 P. Trung Thành – TPTN 79 P. Trưng Vương – TPTN 75 p. Quán Triều – TPTN 50 P. Quang Trung – TPTN 56 P. Cam Giá – TPTN 67 La Hiên – Võ Nhai – TN 63 P. Trưng Vương – TPTN

Phan Tiến

STT Hoàng Ngọc 1 Nguyễn Thị 2 Nguyễn Thị 3 Nguyễn Đức 4 Trần Văn 5 Nguyễn Thị 6 Đặng Văn 7 Nguyễn Ngọc 8 9 Nguyễn Văn 10 Hoàng Công 11 Trần Thị 12 Đỗ Thị 13 Nguyễn Văn 14 Nguyễn Thị 15 Bùi Văn 16 Trần Trọng Phạm Văn 17 18 Nguyễn Thị 19 Phạm Khắc 20 Đỗ Trọng 21 22 Nguyễn Vũ 23 Đinh Thị 24 Nguyễn Hồng 25 Nguyễn Hồng 26 Đào Minh 27 Lý Đoàn 28 Đào Kim 29 Bùi Đức 30 Trần Thị 31 Nguyễn Thị 32 Nguyễn Văn 33 Nguyễn Thị 34 35 Lê Văn 36 Nguyễn Thị 37 Dương Minh 38 Trần Thị 39 Trần Thị

A. A. A. A. Â. B. B. B. B. B. B. B. B. B. B. B. B. B. B. B. Phùng Thị Kim C. C. C. C. C. C. C. C. C. C. C. C. C. C. Ch. 67 Phú Xá - TPTN Ch. 71 Khe Mo – Đồng Hỷ - TN Ch. 65 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN Ch. 63 P. Phú Xá – TPTN Ch. 67 P. Trưng Vương – TPTN

MÃ BN SỐ BA 04. 255 86 Q-119 03. 35 37 Q-785 06. 128 78 Q-1353 05. 172 96 Q-1475 06. 295 23 Q-2660 08. 105521 Q-232 Q-1997 06. 132. 183 10. 213 609 Q-1700 11. 101 308 Q-2667 10. 58 51 Q-383 12. 393 00 Q-157 04. 677 03 Q-2594 04. 835 27 Q-2273 07. 19 27 Q-2053 04. 63 92 Q-1120 07. 150 207 Q-577 09. 122 203 Q-2262 10. 246 93 Q-43 05. 540 99 Q-781 06. 115 588 Q-2128 12. 5127 Q-2567 04. 820 Q-1129 06. 246 81 Q-687 05. 276 287 Q-1648 07. 2658 Q-834 07. 254 395 Q-435 04. 56 509 Q-2226 10. 203 494 Q-95 07. 270 997 Q-2632 06. 108 213 Q-1490 06. 079 544 Q-589 12. 436 76 Q-1979 04. 128 491 Q-2396 04. 765 26 Q-579 04. 387 44 Q-1904 09. 202071 Q-2593 06. 671 77 Q-1661 04. 118 374 Q-2778 04. 654 74 Q-1661

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

HỌ VÀ TÊN

TUỔI

ĐỊA CHỈ

MÃ BN 11. 106 864 08. 847 92 05. 236 90 04. 36 478 04. 36 37 04. 95 374 05. 56 975 04. 214 86 08. 35 76 03. 52 39 07. 186 824 08. 112 111 04. 74795 06. 66 337 09. 917 72 04. 197 71 04. 76 82 09. 102 229 04. 350 28 09. 332 04 11. 141 359 04. 117 86 04. 747 95 09. 137 667 04. 395 11 07. 163 256 11. 147 737 06. 381 82 10. 878 756 11. 121 94 04. 197 71 04. 382 99 04. 37 787 08. 102 870 06. 22 458 06. 145 514 10. 196 968 132 3990

STT 40 Đặng Minh Phan Quang 41 42 Vũ Thị 43 Nguyễn Văn 44 Hoàng Thị 45 Vũ Kim 46 Bùi Thị 47 Trần Thị 48 Trần Thị 49 Đào Mạnh 50 Nguyễn Thị 51 Đào Tiến 52 Nguyễn Thị 53 Nguyễn Xuân 54 Lý Trọng 55 Nguyễn Thị 56 Phạm Quang 57 Nguyễn Xuân 58 Nguyễn Văn 59 Hoàng Thị 60 Nguyễn Minh 61 Lê Quang 62 Nguyễn Thị 63 Nguyễn Thị 64 Vũ Ngọc 65 Trần Văn 66 Nguyễn Thị 67 Lê Trọng 68 Trần Vĩ 69 Trần 70 Nguyễn Thị 71 Đặng Quý 72 Bùi Đức 73 Lưu Thị 74 Vũ Văn 75 Lưu Văn 76 Nông Quang 77 Vũ Thị 78 Nguyễn Thị 79 Trần 80 Đỗ Mạnh 81 Trần Thiện 82 Nguyễn Thị 83 Lăng Văn 84 Đào Văn

Ch. 63 P. Quang Trung – TPTN Ch. 72 P. Phú Xá – TPTN Ch. 61 P. Phan Đình Phùng – TPTN Ch. 81 P. Thịnh Đán – TPTN D. D. D. D. D. D. D. D. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. Đ. G. G. H. H.

47 P. Quang Vinh – TPTN 63 P. Đồng Quang _ TPTN 70 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 75 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 72 P. Quang Trung – TPTN 72 P. Quang Trung – TPTN 67 P. Tân Long – TPTN 57 P. Phú Xá – TPTN 63 P.Phan Đình Phùng – TPTN 63 Hóa Thượng – Đồng Hỷ - TN 54 Đình Cả - Võ Nhai – TN 72 P. Tân Thịnh – TPTN 83 P. Gia Sàng – TPTN 72 P. Phú Xá – TPTN 78 Sơn Tập 2 – Đại Từ - TN 64 Văn Hán – Đồng Hỷ - TN 80 Hóa Thượng – Đồng Hỷ - TN 77 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 63 P. Phan Đình Phùng – TPTN 67 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 75 P. Quang Trung – TPTN 62 P. Phan Đình Phùng – TPTN 69 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 57 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 61 P. Tân Lập – TPTN 61 P. Tân Thịnh – TPTN 72 P. Tân Thịnh – TPTN 83 P. Phan Đình Phùng – TPTN 57 P. Túc Duyên – TPTN 54 Tràng Xá – Võ Nhai – TN 68 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 58 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 66 P. Quang Trung – TPTN 69 P. Cam Giá – TPTN 60 P. Tân Lập – TPTN 69 Chùa Hang – Đồng Hỷ - TN 58 Cao Ngạn – TPTN 73 P. Tân Thịnh – TPTN 81 P. Phú Xá – TPTN 53 Phú Lương – TN 54 Tân Thịnh – TN

SỐ BA Q-2593 Q-1904 Q-628 Q-2151 Q – 2779 Q-1349 Q-499 Q-91 Q-2857 Q-752 Q-2791 Q-477 Q-978 Q-1961 Q-1199 Q-1321 Q-1121 Q-2522 Q-2059 Q-697 Q-2497 Q-2845 Q-2794 Q-227 Q-232 Q-1150 Q-92 Q-2735 Q-1274 Q-1138 Q-1345 Q-85 Q-546 Q-1145 Q-235 Q-3478 Q-94 N3 – 560 N3 – 520 09. 10 76 55 06. 153 73 12. 885 07 10. 191 588 06. 66 338 07. 219301 10883

Q-75 Q-490 Q-1992 Q-2488 Q-174 Q-2132

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

HỌ VÀ TÊN

TUỔI

ĐỊA CHỈ

SỐ BA Q-56 Q-2854 Q-2667 Q-173 Q-2001 Q-86 Q-1120 Q-2018 Q-375 Q-584 Q-299 Q-1440 Q-1160 Q-1160 Q-1707 Q-1528 Q-1392 Q-3753 Q-670 Q-69 Q-872 Q-2497 Q-400 Q-2653 Q-2142 Q-715 Q-2437 Q_2471

STT H. 85 Cao Văn H. 86 Nhâm Đình H. 87 Phạm Văn H. 88 Ngô Văn H. 89 Mai Thị H. 90 Nguyễ Thị H. 91 Nguyễn Phúc H. 92 Lê Thị H. Phạm Đình 93 H. 94 Bùi Văn H H. 95 Nguyễn Thị H. 96 Nguyễn Quốc H. 97 Hà Thị H. 98 Ngô Thị H. 99 Nguyễn Tiến H. 100 Bùi Tiến H. 101 Trần Thị Kim H. 102 Phạm Thị H. 103 Phạm Thị H. 104 Trần Văn H. 105 Lương Ngọc H. 106 Nguyễn Thị H. 107 Hoàng Văn H. 108 Vũ Huy H. 109 Trần Văn H. 110 Vũ Đình H. 111 Hoàng Hoa H. 112 Phạm Thị H. 113 Hứa Văn H. 114 Hoàng Thị H. 115 Hoàng Văn H. 116 Phạm Thị H. 117 Bùi Thị H. 118 Vũ Quang H. 119 Nguyễn Văn H. 120 Vũ Thị H. 121 Đặng Thị H. 122 Nguyễn Thị H. 123 Từ Phương H. 124 Nguyễn Thúy 125 Trịnh Thị Song H. 126 Nguyễn T. Thu H. 127 Nguyễn Trọng H. H. 128 Nguyễn Thị H. 129 Trần Văn

59 Chi Cục Kiểm Lâm – TPTN 69 P. Phan Đình Phùng – TPTN 53 P. Gia sang – TPTN 64 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 69 Tân Thành – Đồng Bẩm – TN 69 Cổ Lũng – Phú Lương – TN 78 P. Trung Thành – TPTN 64 P. Tân Long – TPTN 63 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 61 P. Đồng Quang _ TPTN 73 P. Gia Sàng – TPTN 75 Sông Cầu – Đồng Hỷ - TN 60 P. Tân Long – TPTN 64 P. Trưng Vương – TPTN 66 P. Đồng Quang _ TPTN 66 P. Phúc Hà – TPTN 64 P. Phú Xá – TPTN 65 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 74 P. Phan Đình Phùng – TPTN 55 p. Tân Thịnh – TPTN 52 P. Phan Đình Phùng – TPTN 68 P. Quang Trung - TPTN 73 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 57 P. Tân Lập – TPTN 65 P. Phan Đình Phùng – TPTN 65 P. Phú Xá – TPTN 67 P. Trung Thành- TPTN 61 P. Trưng Vương – TPTN 59 Phổ Thông - Bạch Thông – Bắc Kan Q-63 Q-2496 61 Khe Mo – Đồng Hỷ - TN Q-1688 62 P. Phan Đình Phùng – TN Q-690 74 P. Tích Lương – TN Q-57 71 P. Quán Triều – TPTN Q-1530 49 Hóa Trung – Đồng Hỷ - TN Q-428 60 P. Quang Trung – TPTN Q-2278 64 P. Quang Trung – TPTN Q-555 53 P. Tân Lập – TPTN Q-1133 67 P. Tân Long – TPTN Q-2180 52 Minh Lập – Đồng Hỷ - TN Q-751 65 P. Quang Trung – TPTN Q-571 66 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN Q-2306 56 P. Quán Triều – TPTN Q-2078 75 Hóa Thượng – Đồng Hỷ - TN Q-2391 72 P. Gia Sàng – TPTN Q-2659 73 P. Quang Trung – TPTN

MÃ BN 06.35659 08. 76 697 06. 81 550 05. 322 93 06. 736 68 04. 141 19 10. 146 428 04. 557 83 08. 263 12 04. 144 34 04. 143 91 04. 75 64 06. 606 99 06. 737 18 04. 172 29 11. 2518 06. 113 622 05. 310 365 04. 135 27 07. 147 96 12. 236 70 06. 75 60 04. 46 16 07. 210 676 06. 131 297 05. 314 340 08. 103 920 08. 232 53 13. 24 205 11. 37 006 08. 250 46 11. 69 140 06. 251 68 10. 219 76 08. 329 14 04. 95 900 06. 206 81 07. 154 586 09. 116 209 04. 923 84 04. 272 04. 456 568 09. 131 172 03. 60 22 06. 150 810

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

TUỔI

ĐỊA CHỈ

HỌ VÀ TÊN

66 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 50 P. Quán Triều – TPTN 59 P. Quang Trung – TPTN 64 P. Phan Đình Phùng – TPTN 63 Sông Cầu – Đồng Hỷ - TN 55 P. Quang Vinh – TPTN 43 P. Phan Đình Phùng – TPTN 57 P. Đồng Quang – TPTN 48 Chùa Hang – Đồng Hỷ - TN 79 P. Tích Lương – TPTN 62 P. Quang Trung – TPTN 71 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 76 P. Tân Thịnh – TPTN 78 P. Gia Sàng – TPTN 66 P. Trưng Vương – TPTN 47 Chùa Hang – Đồng Hỷ - TN 67 Khối 2 – Cao Ngạn – TN 65 P.Phan Đình Phùng – TPTN 63 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 58 P. Phan Đình Phùng – TPTN 64 P. Quang Trung – TPTN

Kh. 52 P.Phan Đình Phùng – TPTN Kh. 73 P. Đồng Quang _ TPTN

STT H. 130 Hoàng Thị H. 131 Quách Minh H. 132 Mai Thị 133 Vương Sỹ H. 134 Nguyễn Trọng H. H. 135 Tống Thị H. 136 Nguyễn Hữu H. 137 Đặng Văn H. 138 Nguyễn Thị H. 139 Đỗ Thị H. 140 Vũ Chí H. 141 Phạm H. 142 Dương Thị H. 143 Trương Thị H. 144 Nguyễn Thị H. 145 Trần Văn K. 146 Vũ Xuân K. 147 Nguyễn Thị K. 148 Lưu Văn 149 Trịnh Ngọc K. 150 Phạm Thị Luận K. 151 Mai Công 152 Đỗ Đình 153 Đặng T.Ngọc Khánh Kh. 76 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN Kh. 53 P.Phan Đình Phùng – TPTN 154 Bùi Thị Kh. 65 P. Đồng Quang _ TPTN 155 Mai Duy Kh. 82 P. Quán Triều – TPTN 156 Nguyễn Văn Kh. 69 Động Đạt – Phú Lương – TN 157 Bùi Văn Kh. 68 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 158 Nguyễn Thị Kh. 64 P. Tân Lập – TPTN 159 Nguyễn Thị 69 Quán Triều – TPTN L. 160 Đặng Thị 71 P. Quang Vinh - TPTN L. 161 Đinh Thị 67 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN L. 162 Bùi Thị 73 P.Phan Đình Phùng – TPTN L. 163 Phùng Thị 63 P. Quang Vinh – TPTN L. 164 Phạm Văn 59 Quán Triều – TN 165 Nguyễn Kim L. 66 P. Đồng Quang – TPTN 166 Nguyễn T.Thanh L. 68 P.Phan Đình Phùng – TPTN L. 167 Hà Thị 73 TT Trại Cau – Đồng Hỷ - TPTN L. 168 Vũ Thị 59 Linh Sơn – Đồng Hỷ - TN L. 169 Trần Thị 61 P. Tân Lập – TPTN L. 170 Phạm Thị 84 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN L. 171 Triệu Đình 43 Hóa Thượng – Đồng Hỷ - TN L. 172 Ngô Thị 63 P. Gia Sàng – TPTN L. 173 Nguyễn Văn 84 P. Quang Trung - TPTN L. 174 Đỗ Ngọc

MÃ BN SỐ BA 04. 057 203 Q-40 09. 128 806 Q-2039 05. 310 270 Q-3357 06. 531 85 Q-3473 04. 78 33 Q-2069 04. 68 388 Q-2048 07. 206 894 Q-2070 09. 122 789 Q-1715 05. 274 355 Q-501 06. 66 356 Q-553 10. 400 60 Q-2221 06. 131 67 Q-2580 N3 – 556 07. 206 090 04. 209 11 12. 141 68 11. 138 227 07. 154 580 09. 98 84 06. 258 82 04. 127 256 04. 137 98 05. 18753 03. 950 05. 292 024 10. 85 32 11. 117037 07. 254 212 09. 35 141 04. 857 83 05. 268 12 07.203501 07. 257 300 04. 347 09 04. 239 30 07. 179 811 08. 287 07 04. 115 998 09. 151 814 09. 108 340 08. 164 596 06. 840 35 04. 99 684 12. 611 39 04. 738 32 04. 768 73

Q-748 Q-689 Q-1825 Q-2739 Q-1375 Q-665 Q-1838 Q-1842 Q-745 Q-663 Q-379 Q-1183 Q-1553 Q-183 Q-1820 Q-762 Q-52 Q-724 Q-495 Q-939 Q-256 Q-1964 Q-603 Q-1684 Q-34 Q-463 Q-1587 Q-2840 Q-2494 Q-1703 Q-1556 Q-2646

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

TUỔI

HỌ VÀ TÊN

ĐỊA CHỈ 71 p. Tân Thịnh – TPTN 72 P. Phan Đình Phùng – TPTN 66 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 65 Chùa Hang – Đồng Hỷ - TN 65 P. Trưng Vương – TPTN 56 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 59 P. Phú Xá – TPTN 71 Cao Ngạn – Đồng Hỷ - TN 62 P. Phan Đình Phùng – TPTN 65 P. Tân Long – TPTN 61 P. Quán Triều – TPTN 63 P. Phan Đình Phùng - TPTN 79 P. Phan Đình Phùng – TPTN 62 Hương Sơn – Phú Bình – TN 72 P. Gia Sàng – TPTN 57 P. Quán Triều – TPTN 61 P. Quang Trung – TPTN 61 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 63 Cù Vân – Đại Từ - TN 61 Chùa Hang – Đồng Hỷ TN 63 P.Phan Đình Phùng – TPTN 75 P. Đồng Quang _ TPTN 61 P. Tân Thịnh – TPTN 54 Chùa Hang – Đồng Hỷ - TN 79 Cổ Lũng – Phú Lương – TN 75 Phúc Hà – TN 67 P. Quang Vinh – TPTN 47 p. Tân Thịnh – TPTN 86 P. Túc Duyên – TPTN 75 Cao Ngạn – Đồng Hỷ - TN 64 P. Gia Sàng – TPTN 66 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 73 Khe Mo – Đồng Hỷ - TN 73 P. Tân Lập – TPTN 70 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 65 Đình Cả - Võ Nhai – TN 74 P. Tân Lập – TPTN

MÃ BN SỐ BA STT 04. 832 07 Q-338 L. 175 Nguyễn Thị 04. 315 84 Q-2336 L. 176 Tống Thị 06. 793 42 Q-2872 L. 177 Nguyễn Thị 04. 887 13 Q-2536 L. 178 Trần Thị 04. 85 215 Q-825 L. 179 Trần Thị 13. 53 43 Q-871 L. 180 Cao Văn 07. 670 043 Q-241 L. 181 Dương Thị 07. 189 323 Q-1412 L. 182 Nguyễn 04. 241 98 Q-1080 L. 183 Vũ Thị 06. 132 145 Q-1428 L. 184 Lê Văn 07. 165 810 Q-822 L. 185 Đào Thị 12. 38 70 Q-1345 L. 186 Nguyễn Thị 07. 164 740 Q-2508 L. 187 Phạm Thị 08. 102 867 Q-2490 L. 188 Trần Thị 04. 36 10 Q-1708 L. 189 Tống Kim 04. 55 559 Q-2033 L. 190 Phan Thị 08. 142 19 Q-138 L. 191 Phạm Hồng 04. 818 Q-2750 L. 192 Lê Thị Hương 04. 113 922 Q-2383 L. 193 Mai Thị Q-2746 09. 449 16 L. 194 Phạm Văn Q-1464 05. 16 32 99 M. 195 Nguyễn Thị 04. 251 84 Q-2293 M. 196 Nguyễn Thị 12. 46 866 Q-163 M. 197 Nguyễn Thị 05. 95 55 Q-543 198 Hoàng Thị M. 05. 027 627 Q-2537 199 Nguyễn Xuân M. 09. 98 63 Q-1692 M. 200 Nguyễn Thị 06. 227 32 Q-1016 M. 201 Lê Thị Thanh 12. 932 34 Q-564 M. 202 Nguyễn Phúc 04. 58 220 Q-2007 M. 203 Đỗ Thị 06. 138 399 Q-2230 M. 204 Vũ Thị 06. 062 376 Q-614 M. 205 Nguyễn Thị 04. 164 93 Q-2318 N. 206 Lương Thị 09. 183 264 Q-2608 N. 207 Trần Xuân 05. 108 70 Q-646 N. 208 Nguyễn Thị 04. 44 83 Q-895 N. 209 Lê Thị 08. 101 393 Q-279 N. 210 Vũ Thị N3 – 542 04. 014 145 N. 211 Nguyễn Thị 04. 184 60 Ng. 70 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 212 Nguyễn Thị Q-1845 11. 155 722 Ng. 65 Huống Thượng – Đồng Hỷ - TN Q-1931 213 Trần Thị 04. 138 22 Q-731 Ng. 81 P. Quang Trung – TPTN 214 Lê Thị 07. 162 266 Q-2189 Ng. 74 Quán Triều – TPTN 215 Nguyễn Thị 08. 215 37 Q-1103 Ng. 83 P. Đồng Quang _ TPTN 216 Bùi Đình 08. 75555 Q-1933 Ng. 66 P.Phan Đình Phùng – TPTN 217 Nguyễn Thị 07. 166 564 Q-1726 Ng. 69 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 218 Đặng Hiếu 11. 116 816 Q-1990 Ng. 52 P. Quang Trung – TPTN 219 Phạm Thị

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

TUỔI

ĐỊA CHỈ

HỌ VÀ TÊN

Ng. 82 P. Phan Đình Phùng – TPTN Ng. 62 P. Quang Trung – TPTN Ng. 65 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN Ng. 41 P. Phan Đình Phùng – TPTN Ng. 64 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN Ng. 73 P. Đồng Quang – TPTN Ng. 53 P. Phan Đình Phùng – TPTN Ng. 65 P. Quán Triều – TPTN Ng. 65 P. Hoàng Văn Thụ Ng. 72 P. Phan Đình Phùng – TPTN Ng. 67 P. Trưng Vương – TPTN Ng. 73 P. Phan Đình Phùng – TPTN Nh. 58 Hương Sơn – TPTN Nh. 69 P. Tân Long – TPTN Nh. 73 P. Quang Vinh – TPTN

STT 220 Ngô Lãng 221 Ngô Thị 222 Đỗ Thị 223 Nguyễn Hoàng 224 Vũ Thị 225 Nguyễn Thị 226 Dương Kim 227 Trịnh Thị 228 Phạm Quang 229 Nguyễn Đức 230 Nguyễn Thị 231 Ngô Thị 232 Phạm Thị 233 Tạ Văn 234 Nguyễn Thị 235 Nguyễn Thị Tùy Nh. 55 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN O. 236 Nguyễn Thị O. 237 Nguyễn Thị O. 238 Dương Ngọc Ph. 239 Mã Thị Thanh Ph. 240 Nguyễn Thị Ph. 241 Lê Thị Ph. 242 Phạm Thị Ph. 243 Hoàng Thị Ph. 244 Nguyễn Thị Ph. 245 Phạm khánh Ph. 246 Dư Thị Ph. 247 Nguyễn Thị Ph. 248 Trần Văn 249 Nguyễn Hoàng Ph. 250 Phùng T.Phương Ph. Ph. 251 Phạm Thị Ph. 252 Cấn Văn Ph. 253 Vũ Hoàng Ph. 254 Trần Thị Hồng Q. 255 Nguyễn Đình Q. 256 Lê Thị Q. 257 Dương Thị Q. 258 Phạm Bá Q. 259 Nguyễn Văn Q. 260 Lê Quý Q. 261 Lê Tiến Q. 262 Nguyễn Văn Q. 263 Lý Thị

76 P. Gia Sàng – TPTN 45 Quán Triều – TPTN 61 P. Phan Đình Phùng – TPTN 70 P.Phan Đình Phùng – TPTN 78 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 74 P. Đồng Quang _ TPTN 65 P. Túc Duyên – TPTN 73 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 76 P. Quang Vinh – TPTN 61 Tân Hòa – Phú Bình – TN 71 Chùa Hang – Đồng Hỷ - TN 53 P. Trung Thành – TPTN 56 P. Phan Đình Phùng – TPTN 75 P. Tích Lương – TPTN 69 P. Phan Đình Phùng – TPTN 61 P. Gia Sàng - TPTN 61 P. Quang Vinh – TPTN 67 P. Tân Long – TPTN 65 P. Hoàng văn Thụ - TPTN 51 P. Đồng Quang _ TPTN 64 P. Đồng Quang _ TPTN 60 P. Quang Trung - TPTN 82 P. Thịnh Đán – TPTN 58 P. Quyết Thắng – TPTN 59 P. Tân Long – TN 64 P. Túc Duyên – TPTN 69 Gia Bẩy – Đồng Bẩm – TN 52 P. Tân Long – TPTN

SỐ BA Q-504 Q-826 Q-351 Q-1822 Q-2816 Q-996 Q-2591 Q-1492 Q-1826 Q-234 Q-422 Q-2886 Q-1893 Q-1141 Q-2515 Q-1394 Q-2268 Q-2628 Q-136 Q-734 Q-77 Q-828 Q-1696 Q-2445 Q-210 Q-892 Q-2074 Q-17 Q-1463 Q-2517 Q-136 Q-2316 Q-817 Q-2137 Q-780 Q716 Q-892 Q-2074 Q-1408 Q-217 Q-955 Q-2453 Q-387 Q-2586

MÃ BN 06. 655 92 08. 277 03 03. 60 07 07. 138 78 04. 75 103 04. 14 362 04. 152 09 06. 222 06 07. 152 339 05. 295 870 03. 49 41 05. 248 45 09. 79 385 09. 114 868 04. 227 15 07. 157 758 04. 965 32 06. 147 493 09. 131 392 04. 70 96 03. 49 31 10.16527 04. 42 470 07. 263 430 04. 284 16 06. 106 444 07. 274 065 12. 511 56 10. 45 455 04. 37 85 06. 150 693 05. 517 60 07. 96 46 05. 217 88 12. 277 03 11. 126 475 04. 33 71 05. 299 901 07. 221 171 13. 36 17 05. 52 089 06. 131 094 07. 165 962 09. 130 072

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

HỌ VÀ TÊN

TUỔI

ĐỊA CHỈ

STT Q. 264 Đào Xuân Q. 265 Nguyễn Văn Q. 266 Triệu Minh Q. 267 Nguyễn Hiệp Q. 268 Vũ Thị R. 269 Mông Đình S. 270 Đặng Thị S. 271 Lê Đình S. 272 Nguyễn Thị S. 273 Nguyễn Thị S. 274 Đinh Thị S. 275 Trần Quang S. 276 Nguyễn Thị S. 277 Đỗ Xuân S. 278 Nguyễn Thị S. 279 Nguyễn Thị S. 280 Triệu Hoài S. 281 Nguyễn Thị S. 282 Nguyễn Quang S. 283 Nguyễn Thị S. 284 Nguyễn Viết T. 285 Vũ Thị T. 286 Lê Thị T. 287 Nguyễn Đức T. 288 Nguyễn Văn T. 289 Nguyễn Thị T. 290 Trần Văn T. 291 Vũ Thị T. 292 Nguyễn Thị T. 293 Phạm Thị T. 294 Nguyễn Thị T. 295 Lê Thị T. 296 Nông Văn 297 Lý Văn T. 298 Nguyễn T.Thanh T. 299 Nguyễn Thị T. 300 Phạm Thị Hồng T. T. 301 Đào Duy T. 302 Vũ Văn T. 303 Trần Mạnh T. 304 Quách Thị T. 305 Nguyễn Bá T. 306 Nguyễn Thị T. 307 Đỗ Minh T. 308 Vũ

SỐ BA 62 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN Q-204 44 Huống Thượng – Đồng Hỷ - TN Q-2430 Q-132 61 p. Trưng Vương – TPTN Q-2123 75 Đình Cả - Võ Nhai – TN Q-819 63 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN Q-2430 70 P.Phan Đình Phùng – TPTN Q-2384 62 P.Phan Đình Phùng – TPTN Q-2518 61 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN Q-2184 66 P. Phan Đình Phùng – TPTN Q-2832 68 P. Tân Lập – TPTN Q-2767 74 P. Đồng Quang – TPTN Q-131 58 P. Phan Đình Phùng – TPTN Q-1566 63 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN Q-2463 73 P. Quang Vinh - TPTN Q-137 69 Hợp Tiến – Đồng Hỷ - TN Q-1615 69 P. Gia Sàng – TPTN Q2965 59 P. Phan Đình Phùng – TPTN Q-2788 65 Giang Tiên – Phú Lương – TN Q-2488 77 Cù Vân – Đại Từ - TN Q-398 79 P. Đồng Quang – TPTN Q-1768 59 P. Phú Xá – TPTN Q-840 66 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN Q-437 64 P. Trưng vương – TPTN Q-739 46 Cam Giá – TPTN Q-1466 58 P.Phan Đình Phùng – TPTN Q-2505 87 Gia Bẩy – Đồng Bẩm- TN Q-2556 80 Linh Sơn – Đồng Hỷ - TN Q-2372 64 P. Phan Đình Phùng – TPTN Q-1846 70 P. Gia Sàng – TPTN Q-2880 67 P. Phan Đình Phùng – TPTN Q-1851 68 P. Phan Đình Phùng – TPTN Q-1404 64 p. Gia Sàng – TPTN Q-804 62 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN Q-1048 56 Thượng Nung – Võ Nhai – TN Q-461 86 P. Quán Triều –TP TN Q-1565 53 P. Quán Triều –TPTN Q-1579 51 P. Quán Triều –TP TN Q-351 65 P. Túc Duyên – TPTN Q-1730 60 La Hiên – Võ Nhai – TN Q-1922 70 P. Quán Triều - TPTN Q-421 54 Hòa Bình – Đồng Hỷ - TN Q-1844 59 Động Đạt – Phú Lương – TN Q-229 74 P. Tân Long – TPTN Q-1259 67 Kha Sơn – Phú Bình – TN Q-2316 73 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN

MÃ BN 04. 861 126 05. 163 249 04. 121 982 08. 467 70 05. 250 40 06. 22858 05. 964 86 04. 673 29 04. 167 28 12. 824 74 04. 564 31 05. 72 84 04. 121 84 07. 161 046 04. 758 59 06. 103 728 12. 245 61 04. 303 41 12. 771 86 04. 867 00 07. 670 043 04.115605 06. 18046 08. 32 213 05. 274 294 06. 130 015 09. 79 093 07. 157 113 03. 61 34 04. 117 90 05. 248 48 04. 168 04. 85 776 07. 151 179 09. 804 22 05. 86 83 11. 112 235 06. 133 48 09. 97 39 04. 127 386 07. 189 439 15. 052 013 08. 109 970 07. 186 877 04. 946 23

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

TUỔI

ĐỊA CHỈ

HỌ VÀ TÊN

STT 61 Chùa Hang – Đồng Hỷ - TN T. 309 Bùi Quang 53 Phù Thượng – Võ Nhai – TN T. 310 Sầm Văn 62 Thượng Nung – Võ Nhai – TN T. 311 Ma Văn 68 P. Quang Trung – TPTN T. 312 Vũ Thị 62 P. Tân Long – TPTN T. 313 Đàm 71 P. Quang Trung – TN T. 314 Nguyễn Văn 68 Động Đạt – Phú Lương – TN T. 315 Đoàn Thị T. 65 P. Quang Vinh – TPTN 316 Hoàng Đình Th. 78 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 317 Nguyễn Thị 318 Nguyễn Văn Th. 60 Chùa Hang – Đồng Hỷ - TN 319 Nông Thị Hồng Th. 68 P.Phan Đình Phùng – TPTN Th. 69 P.Phan Đình Phùng – TPTN 320 Bế Nhật Th. 47 P.Phan Đình Phùng – TPTN 321 Đào Văn Th. 60 P. Gia Sàng – TPTN 322 Lê Trọng Th. 79 P. Đồng Quang _ TPTN 323 Nguyễn Thị Th. 75 P. Gia Sàng – TPTN 324 Nguyễn Thị Th. 69 P. Tân Long – TPTN 325 Nguyễn Thị Th. 64 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 326 Hoàng Thị Th. 57 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 327 Ngô Văn Th. 61 P. Quang Trung – TPTN 328 Nguyễn Thị Th. 71 P. Gia Sàng – TPTN 329 Nguyễn Khắc Th. 56 P. Đồng Quang _ TPTN 330 Lê Đình Th. 65 P. Quyết Thắng – TPTN 331 Nguyễn Thị Th. 71 P. Tân Lập – TPTN 332 Nguyễn Thị Th. 61 Cổ Lũng – Phú Lương – TN 333 Tạ Văn Th. 61 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 334 Nguyễn Trung Th. 58 P. Quyết Thắng – TPTN 335 Lê Văn Th. 73 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 336 Đồng Thị Th. 51 P. Trưng Vương – TPTN 337 Trần Thị Th. 69 P. Tân Lập – TPTN 338 Nguyễn Thị Th. 69 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 339 Đoàn Kim Th. 59 Tân Long – Đồng Hỷ - TN 340 Đặng Thị Th. 75 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 341 Nguyễn Đình Th. 73 Sơn Cầu – Đồng Hỷ - Tn 342 Nguyễn Đức Th. 52 P. Túc Duyên – TPTN 343 Nguyễn Văn Th. 63 La Hiên – Võ Nhai – TN 344 Nguyễn Thị Th. 65 P. Quang Trung – TPTN 345 Phạm Hồng Th. 73 p. Gia Sàng – TPTN 346 Vũ Thị Kim Th. 63 P.Trưng Vương – TPTN 347 Hoàng Văn Th. 66 P. Đồng Quang – TPTN 348 Triệu Sỹ Th. 64 P. Tân Lập – TPTN 349 Mai Văn Th. 63 Kỳ Phú – Đại Từ - TN 350 Trần Huy Th. 71 P. Phú Xá – TPTN 351 Phạm Thị Th. 96 P. Quang Trung – TPTN 352 Nguyễn Thị Th. 63 P. Phan Đình Phùng – TPTN 353 Nguyễn Thị

MÃ BN SỐ BA 06. 148 790 Q-2378 10. 58 20 Q-678 08. 646 36 Q-97 Q-1187 08. 288 26 Q-2152 04. 11 04 78 03. 56 64 Q-1570 09. 572 84 Q-1951 05. 54 500 Q-165 06.34758 Q-208 07. 123 65 Q-707 05. 30 162 Q-1216 04. 135 85 Q-2368 07. 271 515 Q-3862 05. 299 586 Q-406 04. 4195 Q-2248 04. 24 346 Q-66 06. 120 719 Q-1419 Q-2229 04. 115 619 Q-1947 07. 272. 002 04. 125 377 Q-2578 04. 75 58 Q-273 08. 7875 Q-728 04. 113046 Q-175 06. 137 605 Q-1449 09. 414 024 Q-2263 05. 325 158 Q-2615 13. 76 57 Q-931 08. 279 48 Q-2171 07. 178 405 Q-2713 04. 29 22 Q-1019 05. 324 848 Q-709 07. 206 224 Q-101 06. 648 24 Q-765 07. 11 96 Q-283 05. 719 97 Q-455 05. 532 49 Q-2427 04. 57 730 Q-129 03. 36 92 Q-179 12. 235 08 Q-1567 04. 20 460 Q-2149 08. 187 52 Q-952 07. 202 071 Q-2392 07. 251 792 Q-2255 04. 431 40 Q-2848 05. 276 54 Q-42

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

TUỔI

ĐỊA CHỈ

HỌ VÀ TÊN

Th. 53 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN Th. 57 P. Đồng Quang – TPTN Th. 61 P. Phan Đình Phùng – TPTN

STT 354 Nguyễn Mạnh 355 Lê Xuân 356 Dương Thị 357 Nguyễn Quang Th. 62 P. Hoàng Văn Thụ - TPTN 358 Ngô Thị 359 Nguyễn Đức 360 Nhậm Đức 361 Phạm Thành 362 Ngô Hoài 363 Nguyễn Văn 364 Đinh Thị 365 Đồng Văn 366 Trần Ngọc 367 Ngô Đức 368 Nguyễn Thị 369 Lưu Quang 370 Nguyễn Thế 371 Vũ Văn 372 Nguyễn Tuấn 373 Vũ Thị 374 Đỗ Văn 375 Nguyễn Thị 376 Nguyễn Thị 377 Nguyễn Văn 378 Tô Quang 379 Trần Thị 380 Phan Thị 381 Hoàng Ngọc 382 Dương Minh 383 Dương Ngọc 384 Phạm Đức 385 Hà Thị 386 Nguyễn Thị 387 Trần Thị 388 Nguyễn Thị 389 Đào Thị 390 Mai Xuân 391 Phạm Thị 392 Bùi Thị 393 Nguyễn Thị 394 Nguyễn Thị 395 Nguyễn Thị 396 Nguyễn Thị 397 Trần Thị 398 Đồng Quang

Th. 60 P. Gia sang – TPTN Th. 73 Sông Cầu – Đồng Hỷ - TN Th. 63 P. Quang Trung – TPTN Th. 54 p. Hoàng Văn Thu – TPTN Th. 58 P. Trưng Vương – TPTN Th. 56 P. Quang Trung – TPTN Th. 52 P. Phan Đình Phùng – TPTN Th. 56 P. Quang Trung – TPTN Th. 74 P. Gia Sàng – TPTN Tr. Tr. Tr. Tr. Tr. V. V. V. V. V. V. V. V. V. V. V. V. V. X. X. X. X. X. X. X. Y. Y. Y. Y. Y. Y. Y.

75 P. Trưng vương – TPTN 60 Xóm Đông – Đồng Bẩm – TN 54 P. Phan Đình Phùng – TPTN 74 P. Tân Long – TPTN 59 Chùa Hang – Đồng Hỷ - TN 57 P. Tân Thịnh – TPTN 79 Hà Thượng – Đại Từ - TN 51 La Hiên – Võ Nhai – TN 65 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 71 P. Tích Lương – TPTN 54 Hùng Sơn – Đại Từ - TN 68 Hóa Thượng – Đồng Hỷ - TN 66 P.Hoàng Văn Thụ - TPTN 57 Sông Cầu – Đồng Hỷ - TN 74 P. Tích Lương – TPTN 55 P. Gia Sàng – TPTN 69 P. Tân Thịnh – TPTN 54 P. Quang Trung – TPTN 81 P. Tân Long – TPTN 67 P.Phan Đình Phùng – TPTN 62 P. Túc Duyên – TPTN 80 An Khánh – Đại Từ - TN 74 Sơn Cẩm – Phú Lương – TN 84 Thượng Đình – Phú Bình – TN 61 P. Gia Sàng – TPTN 55 Yên Lãng – Đại Từ - TN 60 P. Quang Trung – TPTN 83 P. Tân Lập – TPTN 86 P. Trưng Vương – TPTN 64 P. Phan Đình Phùng – TPTN 54 P. Gia Sàng – TPTN 71 P. Túc Duyên – TPTN