Ch ng 1: Nam châm đi nươ ệ
1. Nam châm đi n là gì?ệ
•Nam châm đi n là m t lo i c c u đi n t bi n đ i đi nệ ộ ạ ơ ấ ệ ừ ế ổ ệ
năng thành c năngơ
•Nam châm đi n đ c s d ng r ng rãi r -le đi n c , côngệ ượ ử ụ ộ ơ ệ ơ
t c t ………ắ ơ
2. C u t o chung :ấ ạ
1. Cu n dâyộ2. M ch tạ ừ
3. N p tắ ừ 4. Lò xo nhả
•Cu n dây : dung đ t o ra t tr ng Φ ộ ể ạ ừ ườ
•M ch t và n p t : làm t Feạ ừ ắ ừ ừ 3O4 dùng đ d n t g m : lõi,ể ẫ ừ ồ
đáy, thân, n p ( ph n ng ) và khe h không khi δắ ầ ứ ở
•Lò xo nh : dung đ t o ra l c ph n l c khi n p NCĐ đóng ả ể ạ ự ả ự ắ
•Ngoài ra có th có them c ch n ể ữ ặ
3. Nguyên lý ho t đ ng: ạ ộ
•Khi cho dòng đi n vào cu n dây NCĐ s sinh ra m t s c tệ ộ ẽ ộ ứ ừ
đ ng F = I.W ộ
•S c t đ ng F =I.W t o ra t thong Φ ch y trong m ch t ứ ừ ộ ạ ừ ả ạ ừ
•T thông qua khe h không khí Φừ ở δ sinh ra l c đi n t và kéoự ệ ừ
n p NCĐ đóng l i (δ=0)ắ ạ
•Khi dòng đi n vào cu c dây NCĐ = 0 thì s c t đ ngệ ộ ứ ừ ộ
F=I.W=0 thì t thông khe h không khí = 0 => L c đi n t =ừ ở ự ệ ừ
0 => Lò xo kéo n p m ắ ở
4. Thông s c b n c a m ch tố ơ ả ủ ạ ừ
- S c t đ ng : F = I.W (A.vòng)ứ ừ ộ
- T c m : ừ ả
B
S
Φ
=
(T hay Wb/
2
m
) v i ớ
Φ
:t thông (Wb)ừ
S:ti t di n ng t thông (ế ệ ố ừ
2
m
)
- C ng đ t tr ng : H=ườ ộ ừ ườ
F
l
(A/m) v i ớl:chi u dài m ch t (m)ề ạ ừ
- H s t th m v t li u t : ệ ố ừ ẩ ậ ệ ừ
B
H
µ
=
(H/m)
(v i chân không ho c không khí có : ớ ặ
7
0
4 .10
µ µ π
−
= =
H/m)
- T tr m ch t : ừ ở ạ ừ
.
l
R
S
µ
µ
=
(
1
H
−
)
- T d n m ch t : ừ ẫ ạ ừ
(H)
5. Phân lo i:ạ
•Theo tính ch t c a ngu n :ấ ủ ồ
-NCĐ 1 chi uề
-NCĐ xoay chi uề
•Theo cách m c cu c dây NCĐ v i ngu n:ắ ộ ớ ồ
-NCĐ cu n dòng : Cu n dây m c n i ti p v i ngu nộ ộ ắ ố ế ớ ồ
Đ ng kính dây l n (d l n), s vòng dây ít (W ít)ườ ớ ớ ố
-NCĐ cu n áp : Cu n dây m c song song v i ngu nộ ộ ắ ớ ồ
Đ ng kính dây nh (d nh ), s vòng dây nhi u (Wườ ỏ ỏ ố ề
l n)ớ
•Theo d ng m ch t : ạ ạ ừ
-Ch E:ữ- cu n dây c c t gi aộ ở ự ừ ữ
- cu n dây 2 c c t bênộ ở ự ừ
-Ch U: ữ- n p th ngắ ẳ
- n p quayắ
6. S gi ng và khác nhau gi a NCĐ 1 chi u và xoay chi uự ố ữ ề ề
•S gi ng nhau.ự ố
- Là c c u đi n t dùng đ bi n đ i đi n năng thành cơ ấ ệ ừ ể ế ổ ệ ơ
năng
- Nguyên lí làm vi c : Đi n tệ ệ ừ
- C u t o : Đ u có 2 b ph n chính là m ch t ( ph n t ) vàấ ạ ề ộ ậ ạ ừ ầ ừ
cu n dây (ph n đi n)ộ ầ ệ
•S khác nhauự
NCĐ xoay chi uề NCĐ m t chi uộ ề
Làm vi c đi n áp xoayệ ở ệ
chi uề
Làm vi c đi n áp m t chi uệ ở ệ ộ ề
M ch t đ c ghép b i các láạ ừ ượ ở
thép kĩ thu t đi n m ng ( tônậ ệ ỏ
silic)
M ch t có c u t o nguyênạ ừ ấ ạ
kh i (s t non)ố ắ
Có t n hao t tr và dòng đi nổ ừ ễ ệ
xoáy
Không có t n hao t tr vàổ ừ ễ
dòng xoáy
Có vòng ch ng rung ốKhông c n vòng ch ng rung ầ ố
Dòng đi n trong cu n dây phệ ộ ụ
thu c vào khe h không khí ộ ở
Dòng đi n trong cu n dâyệ ộ
không ph thu c vào chi u dàiụ ộ ề
khe