Chương 9: Lột xác giáp xác

Chia sẻ: Nguyễn Đăng Khoa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

106
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thời gian lột xác là thời điểm có biến cô làm gián đoạn đời sống bình thường của giáp xác...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương 9: Lột xác giáp xác

Chương 9: L t xác giáp xác • Th i ñi m l t xác là th i ñi m có bi n c làm gián ño n ñ i s ng bình thư ng c a I. Khái ni m: giáp xác • Ngay trư c th i ñi m l t v , có s h p thu ð c tính quan tr ng (l t b v c , hình thành nư c và sau khi l t v cũng có s h p thu v m i). nư c (gia tăng kích thư c ñáng k , s tăng • Màng b c cho các cơ quan trong trư ng gi ) • B xương cho cơ ñính vào • Sinh trư ng s là giai ño n ki n t o nh ng mô m i giai ño n sau khi l t xác • B o v cơ th • M c dù th i ñi m l t xác r t ng n trong c • Ngăn ch n s gia tăng kích thư c cơ th chu kì nhưng r t nguy hi m d n ñ n t (tăng tr ng ph i l t v c ) vong, nguy hi m tăng lên g p 3 l n • Nguy hi m v m t cơ h c: nh ng chân, I. C u trúc v : càng phía ngoài l n hơn phía g c bên trong Trên giáp xác có nhi u ti u c u trúc v khác nhau n u không rút ra ñư c s không thoát ra • Nh ng ch m m có th u n cong l i ñư c (m c kh i v cũ ñư c d n ñ n t vong ñ can xi ít), ch v dày không th u n cong • Nguy hi m v m t sinh lý: Khi l t xác cơ th ñư c (m c ñ can xi hóa nhi u) h p thu r t nhi u nư c n ng ñ th m th u • Nguyên li u ñ c u t o v là ñư ng ña chitin. bi n ñ i ñ t ng t, n ng ñ ion thay ñ i d n chitin r t m m ñ r n ch n hơn chitin ñư c t m ñ n r i lo n trao ñ i ch t và ch t mu i canxi và có thêm liên k t protein • Nguy hi m sinh h c: k thù t n công d V giáp xác chia làm 4 – 5 mi n chính khác nhau dàng trong khi cơ th y u không có kh năng t v 2. L p v gi a (hay l p s c t ) 1. L p v ngoài • L p v gi a có c u t o g m các tr • Là l p ñ ng ch t nhi u ho c ít chitine ñư c b o hòa v i nh ng protein và lipid, các protein liên k t mu i canxi và nh ng mi n gian tr v i nhau b ng liên k t quinone có ch a các protein liên k t, bao • L p v ngoài có ch c năng làm h n quanh tru này có d u hi u c a ch tính th m c a v và trong l p nh ng t bào bi u bì có nhi m v ti t l p này. này không có chitin và cũng không có • L p này có nh ng ng trong ñó là canxi hóa nh ng s i nguyên sinh ch t s p x p d c xuyên qua các tr chitin • L p này có ch a nh ng h t s c t 1
L p v trong (l p can xin hóa): • Là m t l p có chitine không liên k t và • L p này có th ñư c liên k t ch t ch v i ñư c b o hòa nhi u hay ít v i nh ng mu i mô liên k t và nh ng tuy n, nh ng t bào canxi ñây là ph n dày nh t c a v s c t và nh ng ñ u mút c a th n kinh c m giác L p màng (l p này không ñư c canxi hóa): • L p này là thành ph n s ng duy nh t c a • N m ngay trên l p t bào bi u mô, dư i v giáp xác, l p này có th nh n bi t thông l p canxi tin và ti t ra mô v m i bên trên l p t bào L p t bào bi u bì bi u bì. • G m nh ng t bào hình h p ñơn gi n liên k t ch t ch III. Các giai ño n l t xác: Các giai ño n l t xác cua •Giai ño n A: ngay sau l t xác và không ăn A1 V m m, con v t không th t ñ ng lên ñư c Tr ng lu ng cơ th ñang gia tăng vì nư c ñang ñư c h p thu A2 S khoáng v b t ñ u Con v t có th ñ ng nhưng v v n còn m m Tr ng lư ng ñã n ñ nh, lư ng nư c trong cơ th là 86% B2 S ti t l p v trong ti p t c • Giai ño n B: ðây giai ño n chính c a s Các ñ t ñuì trư c, ñ t bàn s b n t khóang hóa v m i, con v t v n chưa ăn khi b u n cong B1 S ti t l p v trong ñã b t ñ u Hàm lư ng nư c 83% Các ñ t ñùi và ñ t bàn có th u n cong mà không b g y Hàm lư ng nư c 85% 2
Giai ño n C: C2 V ñã c ng nhưng s canxi hóa v v n ti p S phát tri n các mô ñang ñư c ti p t c t c nh ng giai ño n ph trư c c a giai V chân v n còn ñàn h i khi b nén nh ño n C. Con v t ñã ăn tr l i nhưng s b n t khi b nén quá m nh C1 Lư ng nư c 76% Th i kì chính c a s sinh trư ng các mô C3 Các m t phía trong c a chân còn ñàn h i V ñã c ng nhưng s canxi hóa v n chưa khi b nén hoàn t t ph n bên và ph n trư c mai Lư ng nư c 80% Lư ng nư c 61% C4 Giai ño n D: S canxi hóa ñã hoàn t t và l p màng Là quá trình chu n b cho s l t xác ti p theo ñã ñư c ti t ngay dư i vùng ñã ñư c S tái h p thu Canxi x y ra và các l p ngoài canxi hóa c a v m i ñang ñư c ti t, con v t ng ng ăn Các v t ch t d tr trong quá trình trao D1 ñ i ch t ñang ñư c tích lu D u hi u ñ u tiên c a vi c báo hi u l t S tăng trư ng mô ñã hoàn t t xác là s xu t hi n c a gai m i trong g c c a nh ng gai c Lư ng nư c 61%. L p v ngoài ñư c ti t b i nh ng t bào Có th là giai ño n ng ng l t xác vĩnh bi u bì dư i v vi n (là giai ño n k t thúc sinh trư ng c a m t loài nào ñó D2 Giai ño n E Là l p v gi a (l p s c t ñư c ti t) Con v t ñã thoát ra kh i v cũ và h p D3 thu nư c nhanh chóng S tái h p thu canxi x y ra ñ u kh p t v cũ , gây ra s n t m t s nơi, s Cách chia theo giai ño n n t này t o nh ng c a cho giáp xác l t Giai ño n ti n l t xác t D1-D4 xác Giai ño n h u l t xác t A1- C3 D4 S tái h p thu canxi d c theo các ñư ng Giai ño n gian l t xác là C4 n t ñã hoàn t t, k t qu là t o khe c a Giai ño n l t xác là E v t ñó con v t có th thóat ra ngoài S h p thu nư c b t ñ u 3
T l v th i gian m i giai ño n l t xác III. Các y u t nh hư ng ñ n s lt Giai ño n A: Chi m 2% xác: Giai ño n B: chi m 8% Nhi t ñ th p ho c cao quá s nh Giai ño n C: chi m 71% hư ng kéo dài giai ño n intermoult Giai ño n D: chi m 19% m t s loài Giai ño n E: không ñáng k Cá th nh s có chu kỳ l t xác ng n hơn cá th trư ng thành ða s các loài giáp xác b ñói s là nguyên nhân c ch l t xác Các loài khác nhau thì chu kỳ l t xác s khác nhau IV. S phát tri n c a v m i: Gi i tính khác nhau thì chu kỳ l t xác s Có s thành l p v m i trư c khi l t khác nhau xác S gia tăng kích thư c sau m i l n l t xác Khi thành l p v m i các t bào dư i giáp xác nh l n hơn giáp xác trư ng v gia tăng s lư ng, kích thư c r i thành ti t ra l p v ngoài và v gi a Có hai hình th c l t xác là l t xác theo mùa và l t xác thư ng xuyên S tái h p thu v cũ x y ra liên t c L t xác theo mùa thì giáp xác s ăn m nh cho t i khi l p màng v cũ ho c ph n trư c khi l t xác và sau m t th i gian r t l n l p v trong ñã b tiêu h y. T ñó lâu m i ăn l i t o ra m t kh ang không cho phép giáp xác có th tách ra kh i v cũ m t L t xác thư ng xuyên thì ăn s m hơn cách d dàng S tái h p thu v cũ x y ra không ñ ng Khi giáp xác tìm ñư c nơi yên t nh ñ tránh nh t, x y ra m nh m nh ng ñư ng l t k thù, thì s u n cong ph n b ng lên, nhú xác, nh ng ph n g c c a ph b chân ra ngoài ph n xuyên qua ph n n i gi a ho c càng có ñ u phía ngoài l n hơn g c giáp ñ u ng c và b ng. Toàn b v cũ phía trong ñư c lo i b cùng m t lúc th i ñi m r t ng n trư c khi l t xác hi n T t c các giáp xác tư ng l t xác vào ban tư ng h p thu nư c vào trong cơ th r t ñêm khi phơi bày ra ánh sáng s ng ng l t xác ngay m nh có tác d ng làm ñ y ph n giáp xác ñ u ng c t o ra khe h . Khi thoát ra kh i v nư c v n còn xâm nh p vào cơ th t ch c cơ ñây là th i M t s loài không u ng nư c thì t o b t khí ñi m gia tăng kích thư c (lúc này v còn co d dày cũng có tác d ng như trên. C a gi n ñư c) l t xác cũng ñư c t o ra do s n l c v n ñ ng c a giáp xác 4
Các y u t nh h ng ñ n s kh i ñ u V. Chu kỳ l t xác: l t xác: S kh i ñ u l t xác ñư c ki m soát qua h th n kinh trung ương qua ph c h p t bào C hai y u t cư ng ánh sáng và th i th n kinh th d ch và h th ng n i ti t c a gian chi u sáng ñ u nh hư ng ñ n giáp xác s kh i ñ u l t xác Ph i có s kích thích chuyên bi t nh Tuy nhiên có m t s giáp xác s kh i hư ng ñ n h th n kinh trung t o ra giai ño n ti n l t xác ñ u x y ra vào th i gian t i, n u như thay ñ i s c ch l t xác Có nh ng thay ñ i v s lư ng, ch t lư ng hormon liên h ñ n s l t xác m t s giáp xác tăng cư ng th i Có s bi n ñ i v sinh lý c a mô cơ th s n gian sáng ban ngày thì l t xác gia tăng sàng ñáp ng dư i tác ñ ng c a hormon l t xác Các y u t bên trong nh h ng ñ n s Nhi t ñ : Nhi t ñ có th nh hư ng kh i ñ u l t xác: tr c ti p ho c gián ti p ñ n s l t xác, N u như gan tu ñã tích lu ñ y ñ ch t dinh nhi t nh hư ng quá trình trao ñ i dư ng thì cũng kích thích quá trình l t xác ch t c a cơ th làm tăng nhanh l t B ñói cũng nh hư ng ñ n quá trình l t xác xác. Các y u t bên ngoài khác như dòng ch y cũng nh hư ng ñ n l t xác 5