ủ ề ề ấ ầ ạ Đ bài: Dàn ý t m lòng và t m nhìn c a Phan Châu Trinh qua đo n trích v luân lí
xã h i ộ ở ướ n c ta
Bài làm
DÀN BÀI CHI TI TẾ
1/ M bàiở
ề ể ộ ế V luân lí xã h i ộ ở ướ n c ta có th xem là m t bài vi ể t tiêu bi u cho t ư ưở t ị ng chính tr ,
ủ ứ ạ ạ ố cho c t cách và văn phong c a Phan Châu Trinh. Đây là đo n trích trong bài Đ o đ c và
ượ ễ ế ạ luân lí Đông Tây đ c Phan Châu Trinh di n thuy t vào đêm 19111925 t i Sài Gòn (nay
ố ồ ế ấ ấ ướ ụ ỏ là Thành ph H Chí Minh). Bài vi t cho ta th y t m lòng yêu n c s c sôi, cháy b ng và
ẻ ế ồ ầ ộ ủ ế ỉ ạ ạ ớ ầ t m nhìn cách m ng m i m , ti n b c a nhà chí sĩ cách m ng h i đ u th k XX.
2/ Thân bài
ộ ấ ướ ụ ỏ ầ 2.1/ M t t m lòng yêu n c s c sôi, cháy b ng, tràn đ y dũng khí
ấ ướ ủ ế ộ ấ ậ T m lòng yêu n c c a Phan Châu Trinh toát lên trong bài vi t là m t t m lòng th t đáng
ụ ỏ ọ ạ ủ ầ ộ ườ ướ trân tr ng: nó s c sôi, cháy b ng, l i tràn đ y dũng khí c a m t con ng i yêu n ấ c b t
ề ế ợ ấ ọ ố ấ ch p m i gian nguy, không h bi t s , không né tránh, dám t ậ cáo, đ u tranh vì v n
ồ ủ ấ ướ ệ ề ượ ể ệ ở ặ m nh, ti n đ c a đ t n c đ c th hi n các m t sau đây:
ướ ấ ướ ệ ớ ươ a) Đau xót tr c hi n tình đ t n c thua kém so v i ph ng Tây
ữ ườ ướ ể ắ ướ ự Nh ng ng i yêu n c chân tình và sâu s c không th không đau xót tr c s thua kém
ớ ộ ươ ộ ườ ư ậ ủ c a xã h i ta so v i ph ng Tây. Phan Châu Trinh là m t con ng i nh v y. Ông đau xót
ướ ả ườ ư ẻ ủ ề ế ườ tr c c nh "ng i bên ta thì đi m nhiên nh k ng không bi t gì là gì", "ng i mình thì
ế ả ấ ặ ạ ạ ợ ph i ai tai n y, ai ch t m c ai!", l i "bén mùi làm quan" ch y theo danh l i... trong khi "cái
ủ ấ ộ ị xã h i ch nghĩa bên Âu châu đã r t th nh hành".
ự ạ ầ ạ ố ủ ộ ệ ấ ờ b) Dám v ch tr n th c tr ng đen t i c a xã h i Vi t Nam lúc b y gi
ệ ấ ể ậ ả ộ ở ủ Đây là m t bi u hi n r t đáng ghi nh n c a nhà chí sĩ b i không ph i ai cũng dám làm
ề ượ ư ề ế ủ ạ đi u này và làm đ c đi u này nh Phan Châu Trinh trong bài vi t c a mình (l i là bài
ế ướ ễ ả ở ủ ự ộ di n thuy t tr c đông đ o công chúng ị chính ngay trên thu c đ a Sài Gòn c a th c dân
ạ ầ ả ớ ố ạ ữ ư ậ Pháp). Ph i có dũng khí "xung thiên" thì m i dám v ch tr n, t cáo nh v y. L i n a, ông
ấ ừ ế ộ ạ ạ ầ ạ ố ủ xu t thân t xã h i phong ki n, l ự i v ch tr n th c tr ng đen t i c a chính cái tr t t ậ ự
ế ấ ồ ừ ấ ề ế ả ắ ộ ộ ộ phong ki n y là m t đi u hi m có, m t thái đ dũng c m, b t ngu n t t m lòng yêu
ướ ắ ừ ộ ứ ể ế ạ ầ ố n c sâu s c, t m t b c xúc không th không lên ti ng, ông đã v ch tr n, t cáo cái xã
ư ế ộ ấ h i y nh th nào? Đó là:
ề ướ ọ ọ ả ả ố ị B n h c trò thì ham quy n t c, ham b vinh hoa mà sinh ra gi d i, n nh hót, "ch bi ỉ ế t
ẳ ế có vua mà ch ng bi t có dân".
ệ ủ ạ ề ẻ ấ ộ ưở ẻ ồ Tri u đình thì trì tr , h b i: "có k mang đai đ i mũ ng t ng ng ng i trên, có k áo
ạ ướ ư ế ộ r ng khăn đen lúc nhúc l y d i, trăm nghìn năm nh th cũng xong!".
ưở ủ ẩ ạ ơ Vua quan thì h ng l c, tham nhũng, v vét c a dân không ai ph m bình, không ai chê
ạ ờ ư ờ ộ ế ơ ỉ ỉ ướ bai. Quan l i đ i x a đ i nay "ch còn m t ti ng ch đúng h n là lũ ăn c ấ p có gi y phép
v y".ậ
ế ọ ườ ấ ư ộ ỉ c) Thi ọ t tha kêu g i m i ng i hãy t nh ng , cùng nhau ch n h ng l ạ ấ ướ i đ t n c
ộ ố ướ ệ ướ ế ệ "Nay mu n m t ngày kia n c Vi t Nam đ ượ ự c t ộ ậ do, đ c l p thì tr c h t dân Vi t Nam
ể ề ả ố ơ ộ ể ph i có đoàn th đã. Mà mu n có đoàn th thì có chi hay h n là truy n bá xã h i ch ủ
ệ ấ ộ ờ ấ ờ nghĩa trong dân Vi ố ả t Nam này.". Trong b i c nh xã h i lúc b y gi , m y ai đã có l i kêu
ế ấ ả ề ư ậ ồ ừ ấ ả ắ ọ ứ ướ g i c u n c chí tình, thi t tha và dũng c m nh v y? T t c đ u b t ngu n t t m lòng
ướ ủ vì dân, vì n c c a Phan Châu Trinh.
ớ ẻ ế ộ ộ ầ ạ 2.2/ M t t m nhìn cách m ng m i m , ti n b
ớ ấ ướ ế ấ ầ ạ Cùng v i t m lòng yêu n ỏ c cháy b ng, bài vi ớ t còn cho ta th y t m nhìn cách m ng m i
ẻ ế ộ ủ ầ ượ ế ủ ữ ạ ộ m , ti n b c a nhà chí sĩ. T m nhìn này đã v t qua nh ng h n ch c a m t sĩ phu
ữ ế ớ ờ ạ ớ ủ ể ế phong ki n đ đ n v i nh ng t ư ưở t ng m i c a th i đ i. Phan Châu Trinh đã nhìn xa
ả ế ớ ộ ữ ữ ế ồ trông r ng ra c th gi ặ i, đ c bi ệ ở t Âu châu, ti p thu nh ng lu ng văn minh, nh ng t ư
ớ ể ứ ướ ướ ề ạ ạ ưở t ng m i đ duy tân c u n c, làm cho dân giàu n ộ ơ ở c m nh, trên c s đó t o n n đ c
ự ệ ệ ố ả ắ ạ ộ ớ ộ ậ l p qu c gia. Quan ni m s nghi p gi ề i phóng dân t c g n li n v i cu c cách m ng v ề
ề ư ưở ề ệ ộ ủ ở xã h i, ông đã đ cao vi c m mang dân trí, tuyên truy n t t ộ ng dân ch , coi đó là c i
ộ ể ự ả ứ ồ ỏ ự ố ự ạ ngu n cho s c m nh dân t c đ t gi ế ị ủ i phóng kh i s th ng tr c a th c dân phong ki n.
ế ề ự ế ộ ướ ể Trong bài vi ệ t này là vi c đ cao t ư ưở t ng đoàn th vì s ti n b , h ề ộ ng v m t ngày
ươ ủ ấ ướ ư ưở ượ ể ệ ỏ ệ mai t i sáng c a đ t n c. T t ng đó đ c th hi n sáng t và nhi ộ ằ t thành b ng m t
ẽ ủ ậ ả ặ ậ l p lu n logic, ch t ch c a tác gi :
ẳ ị ướ ư ề ệ ế ế a) Kh ng đ nh n ộ c ta ch a h có luân lí xã h i, tuy t nhiên không ai bi ề t đ n đi u này.
ế ớ ạ ướ ệ b) Nhìn ra th gi ớ i, so sánh v i Âu châu, l i càng đau xót tr c hi n tình đó c a đ t n ủ ấ ướ c:
ươ ạ ụ ể ườ ở ớ "Th ng h i thay! Ng ườ ướ i n c ta không hi u cái nghĩa v loài ng i ăn v i loài ng ườ i
ụ ỗ ế ườ ướ ư ể ả đã đành, đ n cái nghĩa v m i ng i trong n c cũng ch a hi u gì c ".
ủ ạ ủ ế ả ậ ạ ộ ỉ ệ c) Ch ra nguyên nhân c a tình tr ng đó: do xã h i phong ki n b o th , l c h u, trì tr ,
ế ộ ỉ ế ế ề ợ ủ ỉ ế ệ ả ấ ố ị ch đ phong ki n ch bi t duy trì, b o v quy n l i c a giai c p th ng tr , "ch bi t có
ẳ ế ế ế ậ vua mà ch ng bi t có dân" nên đã "ki m cách thi ể ủ t pháp lu t, phá tan tành đoàn th c a
ỏ ặ ố ườ ộ ố ủ ề ế ọ qu c dân". Chúng đã b m c ng i dân, không h quan tâm đ n cu c s ng c a h , nói
ế ệ ở ọ chi đ n vi c m mang, nâng cao dân trí cho h : "Dân khôn mà chi! Dân ngu mà chi! Dân
ạ ệ ọ ạ ợ l i mà chi! Dân h i mà chi! Dân càng nô l , ngôi vua càng lâu dài, b n quan l i càng phú
quý!".
ứ ể ạ ả ạ ả ơ d) Tình tr ng đó ngày càng th m h i, ngày càng b c xúc, không th làm ng , ph i lên
ế ươ ườ ố ớ ẻ ề ti ng: "Th ộ ng ôi! Làng có m t trăm dân mà ng ứ i này đ i v i k kia đ u ngó theo s c
ư ế ứ ạ ả ạ ộ ọ ộ ộ m nh, không có m t chút gì g i là đ o đ c là luân lí c . (...) ôi! M t dân t c nh th thì
ạ ả ở ượ ộ ư ưở t t ng cách m ng n y n trong óc chúng làm sao đ ủ c! Xã h i ch nghĩa trong n ướ c
ệ ế Vi t Nam ta không có là cũng vì th ".
ẩ ờ ọ ế ướ ướ ế ệ e) L i kêu g i kh n thi ố t: Mu n n c đ ượ ự c t ộ ậ do đ c l p thì tr c h t dân Vi t Nam
ả ể ph i có đoàn th .
ế 3/ K t bài
ạ ấ ướ ụ ỏ ề Đo n trích v luân lí xã h i ộ ở ướ n c ta là t m lòng yêu n ầ c s c sôi, cháy b ng và t m
ẻ ế ộ ủ ạ ấ ạ ớ nhìn cách m ng m i m , ti n b c a nhà chí sĩ cách m ng Phan Châu Trinh. T m lòng
ướ ị ớ ế ắ ầ ạ ấ yêu n ấ c và t m nhìn cách m ng y g n bó máu th t v i nhau làm nên tính chi n đ u
ớ ủ ứ ụ ẽ ạ ế ử ồ ầ ả ế m nh m và s c thuy t ph c to l n c a bài vi ị t. Trong hoàn c nh l ch s h i đ u th k ế ỉ
ữ ể ờ ế ủ ự ệ XX, có th xem đó là nh ng l i tâm huy t c a nhà chí sĩ đóng góp cho s nghi p cách
ọ ủ ướ ư ự ệ ạ m ng cũng nh s nghi p văn h c c a n c nhà.
