Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Dạy tích hợp liên môn để gây hứng thú học tập lịch sử Việt Nam giai đoạn 1930 - 1945 ở trường trung học phổ thông

Ế Ả BÁO CÁO K T QU

Ứ Ứ Ụ Ế NGHIÊN C U,  NG D NG SÁNG KI N

ờ ớ ệ 1. L i gi i thi u

ớ ơ ả

ể ẳ

ụ

ệ

ề

ổ

ị

Có th  kh ng đ nh, đ i m i c  b n, toàn di n n n giáo d c hi n

ệ nay là nhu c uầ

ế

ệ

ệ

ả

ấ

ạ

ứ b c thi

t, là m nh l nh c a

ủ xã h iộ . Đ ng ta nh n m nh:

ườ “Tăng c ụ   ng giáo d c

ụ ư ưở ứ ạ ướ ủ công dân, giáo d c t t ng  đ o đ c, lòng yêu n c, ch  nghĩa Mác­

ữ ề ồ ọ ọ Lênin, t ư ưở  t ơ ng H  Chí Minh. Coi tr ng h n n a các môn v  khoa h c xã

ế ấ ệ ử ộ ị ị ộ h i và nhân văn, nh t là Ti ng Vi t, L ch s  dân t c, Đ a lý, Văn hóa Vi ệ   t

ấ ượ ậ ụ ọ Nam  “T p trung nâng cao ch t l ạ ng giáo d c, đào t o , coi tr ng giáo

ự ự ạ ả ỹ ụ ạ ứ ố ố d c đ o đ c, l ậ   i s ng, năng l c sáng t o, k  năng th c hành, kh  năng l p

nghi p”ệ .

ẽ ữ ầ ươ

Chính vì l

đó, nh ng năm g n đây ch ng trình, sách giáo khoa các

ổ ượ ề ặ ổ ớ môn h c ọ ở ườ  tr ng ph  thông đã đ ự ầ   c đ i m i. Đi u này đ t ra s  c n

ế ả ổ ớ ươ ạ ầ  “...coi tr ng năng l c ự   ọ thi t ph i đ i m i ph ọ ng pháp d y h c, trong đó c n

ự

ứ

ệ

ệ

ạ

ỹ

sáng t o, k  năng th c hành, tác phong công nghi p, ý th c trách nhi m xã h i ”

ộ . Đây

ấ ượ ầ ấ là yêu c u quan tr ng ọ   nh t, là chìa khóa giúp nâng cao ch t l ng d y ạ và

h c.ọ

ế ặ ữ ư ử ộ ọ ị ệ L ch s  là m t trong nh ng môn h c có  u th  đ c bi ệ   t trong vi c

ướ

ứ

ủ

c, có ý th c làm ch ...có tri

ườ ệ “...giàu lòng yêu n ể phát tri n con ng i toàn di n:

ứ

ứ

ộ

ỏ

ố ế

ầ

ố

ỏ th c, s c kh e, lao đ ng gi

i; s ng có văn hóa, nghĩa tình; có tinh th n qu c t

chân

ầ ế ể ườ

chính”.  Đây là hành trang c n thi

t đ  hình th

ành nhân cách con ng

i và

ệ ế ệ ẻ ươ ộ văn hóa Vi t Nam, giúp th  h  tr  v ậ   ộ ố n lên trong cu c s ng và h i nh p

ế ớ ớ v i th  gi i.

ệ ươ ị Hi n nay ch ng trình, sách giáo khoa  l ch s ử ở ườ  tr ổ ng ph  thông

ớ ề ộ ề ớ ổ nói chung, l p 12 nói riêng đã có nhi u đ i m i v  n i dung và ph ươ   ng

ế ề ạ ẫ ạ ộ pháp biên so n. Tuy nhiên v n còn h n ch : nhi u n i dung trùng l p ặ ở

ướ ủ ề ậ ớ ọ ừ ớ l p d i và l p trên, c a nhi u môn h c khác nhau. Do v y, t ọ    năm h c

ứ

ẩ

ư Chu n ki n th c, kĩ năng ế ạ ộ ụ 2011 ­ 2012 B  Giáo d c và Đào t o đã đ a và H ngướ

ự

ệ

ề

ạ

ọ

ỉ

ị

ộ ẫ d n th c hi n đi u ch nh n i dung d y h c môn l ch s

ể ả

ử  đ  đ m tính lôgic, tính

ữ ữ ấ ặ ố ộ ộ ầ   th ng nh t gi a các b  môn, tránh nh ng n i dung trùng l p, góp ph n

1

ụ ạ ắ ả ờ ạ ả ạ ồ kh c ph c tình tr ng quá t ề   ọ ậ i trong gi ng d y, h c t p. Đ ng th i t o đi u

ệ ố ự ệ ể ọ ầ ổ ớ ươ ki n đ  giáo viên và h c sinh th c hi n t t yêu c u đ i m i ph ng pháp

ấ ượ ệ ầ ọ ọ d y ạ và h c, góp ph n quan tr ng vào vi c nâng cao ch t l ụ   ng giáo d c

ươ ử ớ ị ượ ề ọ trung h c. Ch ng trình l ch s  l p 12 có 24/27 bài đ ỉ c đi u ch nh, trong

ổ ơ ả ữ ự ạ ặ ộ ọ đó có n i dung không d y ho c đ c thêm. Nh ng s  thay đ i c  b n này

ộ ấ ề ọ ươ ạ ặ đ t ra m t v n đ  quan tr ng trong ph ọ ủ ng pháp d y h c c a giáo viên là

ứ ế ả ộ ổ ứ ả ọ ph i có ki n th c liên môn sâu r ng, t ch c cho h c sinh có kh  năng s ử

ọ ậ ị ứ ủ ử ể ế ọ ụ d ng ki n th c c a các môn h c có liên quan vào h c t p l ch s  đ  tránh

ứ ế ẹ ặ ấ ờ ộ ọ ự s  trùng l p, m t th i gian, giúp h c sinh lĩnh h i ki n th c nh  nhàng,

ữ ắ ộ sinh đ ng mà v ng ch c.

ự ế ạ ổ ướ Th c t ọ ị  d y h c l ch s ử ở ườ  tr ng ph  thông tr c đây cũng nh  t ư ừ

ể ươ ả ả ư ề ể ẫ khi tri n khai ch ng trình gi m t ế   i, nhi u giáo viên v n ch a hi u h t

ứ ủ ế ọ ươ ầ t m quan tr ng c a ki n th c liên môn và tìm ph ử ụ ng pháp s  d ng thích

ấ ượ

ạ

ọ

ừ

ể ầ nâng  cao ch t l

ng d y h c b

ộ môn.  Xu t ấ phát  t

ữ  nh ng

lí do

ợ h p đ  góp ph n

ấ

ọ

ứ ợ ể ạ

trên  tôi đã ch n v n đ ;

ọ ậ   ề  “D y tích h p liên môn đ  gây h ng thú h c t p

ử ệ ọ ổ ị l ch s  Vi ạ t Nam giai đo n 1930 ­ 1945 ở ườ  tr ng trung h c ph  thông”

ể ạ ế 2.  Tên sáng ki n kinh nghi m: ợ ệ   “D y tích h p liên môn đ  gây

ọ ậ ị ử ệ ứ h ng thú h c t p l ch s  Vi ạ t Nam giai đo n 1930 ­ 1945 ở ườ  tr ng trung

ổ ọ h c ph  thông”

ả ễ ị ế  Nguy n Th  Mai Hiên 3. Tác gi sáng ki n:

ổ ộ ữ ử ạ ị ­ T  b  môn: Văn ­ S  ­ Đ a – Ngo i Ng  ­ GDCD trư ngờ  THPT

ỉ DTNT T nh Vĩnh Phúc

­ Mã môn: 57

ệ ạ ­ Đi n tho i 0976030247 . Email: hnmaihiendtnt@gmail.com

ủ ầ ư ạ ễ ị 4. Ch  đ u t t o ra sáng ki n ế : Nguy n Th  Mai Hiên

ự ụ ụ ả ử ế  áp d ng trong gi ng d y ị ạ L ch s ọ    cho h c 5. Lĩnh v c áp d ng sáng ki n:

ố ổ sinh kh i 12 ở ườ  tr ọ ng Trung h c ph  thông.

ế ượ ụ ụ ầ ầ ặ ử: 6. Ngày sáng ki n đ c áp d ng l n đ u ho c áp d ng th

­ Ngày 18/11/2019

ả ả ấ ủ ế 7. Mô t b n ch t c a sáng ki n:

2

Ứ

Ứ

Ế

Ậ

7.1.  V N Đ  S  D NG KI N TH C LIÊN MÔN Đ  GÂY H NG THÚ H C Ấ Ọ   Ậ Ị NG THPT ­ LÝ LU N VÀ TH C  T P L CH S

Ề Ử Ụ Ử Ở ƯỜ  TR

Ể Ự TI NỄ

ệ ử ụ ậ ủ ơ ở ứ ế ể ứ   7.1.1.C  s  lý lu n c a vi c s  d ng ki n th c liên môn đ  gây h ng

ậ ị ổ ộ thú học t p l ch s ử ở ườ  tr ọ ng trung h c ph  thông (n i dung lý

ứ ự ế ế ề ế ậ ổ ấ lu n có liên quan tr c ti p đ n v n đ  nghiên c u và t ng k t kinh

nghi m)ệ

ệ . ộ ố 7.1.1.1. M t s  khái ni m

ứ ị ệ ử ề ế ­  Khái ni m v  ki n th c l ch s

ứ ủ ế ộ ị ữ ổ Ki n th c c a b  môn l ch s ử ở ườ  tr ể   ng ph  thông là nh ng hi u

ế ủ ề ị ử ủ ể ọ ộ ườ ượ bi t c a h c sinh v  l ch s  phát tri n c a xã h i loài ng i, đ c khoa

ử ậ ố ị ử ớ   ọ ị h c l ch s  xác nh n và ghi chép trong các cu n sách giáo khoa l ch s  m i

ứ ị ế ấ ề ổ nh t. Ki n th c l ch s ử ở ườ  tr ồ ng ph  thông g m có nhi u y u t ế ố ự ệ   : s  ki n,

ự ể ể ệ ậ ả ờ ị ế ề nhân v t, đ a đi m, th i gian, khái ni m... ph n ánh s  hi u bi ữ   t v  nh ng

ự ủ ờ ố ộ ế ị lĩnh v c c a đ i s ng xã h i: kinh t ự , chính tr , quân s , văn hóa. [7, tr. 7 ­

8].

ặ ủ ờ ố ư ậ ứ ị ử ế ả ọ ộ   Nh  v y, ki n th c l ch s  ph n ánh m i m t c a đ i s ng xã h i,

ả ủ ọ ị ử ượ ử ụ ứ ệ ế là k t qu  c a vi c nghiên c u khoa h c l ch s , đ ậ   c s  d ng vào nh n

ạ ộ ứ ộ ườ ầ ủ ề ể ộ th c và ho t đ ng xã h i giúp cho con ng i hi u m t cách đ y đ  v  quá

trình phát

ể ủ ị ử ườ tri n c a l ch s  loài ng i.

ứ ệ ề ế ­   Khái ni m v  ki n th c liên môn

ệ ế ứ ữ ứ ế ọ ố Ki n th c liên môn là m i liên h  ki n th c gi a các môn h c. S ử

ứ ế ằ ườ ữ ộ ợ ụ d ng ki n th c liên môn b ng con đ ế   ng tích h p nh ng n i dung ki n

ứ ừ ộ ố ọ ể ứ ủ ộ ố ế ọ th c t m t s  môn h c đ  làm rõ ki n th c c a m t s  môn h c nào đó.

ư ậ ọ ị ứ ử ứ ế ế ạ ữ   Nh  v y, ki n th c liên môn trong d y h c l ch s  là ki n th c gi a

ắ ượ ố ọ các môn h c có cùng t ư ưở  t ể ng, quan đi m. N m đ ệ ữ   c m i liên h  gi a

ứ ủ ệ ố ứ ị ủ ệ ế ki n th c c a ni m các môn có liên quan, tính h  th ng c a tri th c l ch s ử

ự ệ ả ả ọ ấ   ẽ s  giúp cho h c sinh có kh  năng phân tích các s  ki n, tìm ra b n ch t,

ể ủ ị ố ự ậ ử quy lu t chi ph i s  phát tri n c a l ch s .

ọ ậ ị ề ứ ử ­ Khái v  h ng thú h c t p l ch s

3

ọ ậ ị ử ứ ầ ộ ộ   H ng thú h c t p l ch s  là m t thành ph n nhân cách. Đó là m t

ộ ự ự ặ ệ ủ ố ớ ộ ị thái đ  say mê, t giác, tích c c đ c bi t c a cá nhân đ i v i n i dung l ch

ử ụ ể s  c  th .

ướ

ọ ậ ị

ử ượ

ứ

ế

ệ ở ự ậ

ủ

ể

Tr

c h t, h ng thú h c t p l ch s  đ

c bi u hi n

ọ    s  t p trung c a h c

ố ượ

sinh vào đ i t

ng.

ớ ậ ứ ơ Có h ng thú các em m i t p trung vào các c  quan thính

ố ượ ị ầ ậ ị giác, th  giác vào đ i t ẽ ậ   ứ ng mà mình c n nh n th c. Th  giác các em s  t p

ề ố ượ ế ậ trung quan sát và thính giác thì ti p nh n các thông tin v  đ i t ng đ  t ể ừ

ầ ầ ượ ể ượ ư ễ đó d n d n hình thành đ c bi u t ng, làm cho quá trình t duy di n ra

ọ ị ấ ẫ ạ ơ ơ ử   nhanh h n và h p d n h n. Nói cách khác, trong quá trình d y h c l ch s ,

ể ượ ể ứ ử ầ ị ượ ạ ứ bi u t ng l ch s  góp ph n vào phát tri n h ng thú và ng i h ng thú c l

ể ượ ầ ạ ử ị ư ẽ s  góp ph n vào t o bi u t ng l ch s , giúp quá trình t ứ   ậ  duy nh n th c

ầ ủ ơ ử ễ ơ ị l ch s  di n ra nhanh h n, đ y đ  h n.

ụ ủ ộ ụ ệ ị *M c tiêu, nhi m v  c a b  môn l ch s ử ở ườ  tr ổ ng ph  thông

ủ ụ ử ồ ộ ộ ị ị L ch s  là h n phách c a dân t c. M c tiêu b  môn l ch s ử ở ườ    tr ng

ọ ổ ượ ơ ở ụ ự ụ ụ trung h c ph  thông đ c xây d ng trên c  s  m c tiêu giáo d c, m c tiêu

ể ọ ườ ố ủ ề ử ọ ụ ụ ả ấ c p h c, quan đi m, đ ng l i c a Đ ng v  s  h c và giáo d c. M c tiêu

ử ườ ị ằ ổ ọ ượ ủ ộ c a b  môn l ch s  tr ng ph  thông nh m giúp h c sinh có đ ữ   c nh ng

ế ầ ế ề ị ử ế ớ ử ị ứ ơ ả ki n th c c  b n, c n thi ộ t v  l ch s  dân t c và l ch s  th  gi ầ   i, góp ph n

ở ọ ế ớ ụ ọ hình   thành h c   sinh   th   gi i   quan   khoa   h c,   giáo   d c   lòng   yêu   quê

ươ ấ ướ ồ ưỡ ề ạ ố h ng, đ t n ộ c, truy n th ng dân t c, cách m ng, b i d ng năng l c t ự ư

ờ ố ộ ứ ử ắ ộ duy, hành đông, thái đ   ng x  đúng đ n trong đ i s ng xã h i.

ọ ị ụ ủ ọ ổ ệ ạ M c tiêu c a vi c d y h c l ch s ử ở ườ  tr ng trung h c ph  thông thể

ụ ơ ả ệ ệ ưỡ ụ ể hi n qua ba nhi m v  c  b n: giáo d ng, giáo d c và phát tri n.

ưỡ

ụ ệ ưỡ ụ ủ ị

ng:

Nhi m v  giáo d ng trong m c tiêu c a môn l ch s ử + Giáo d

ọ ổ ữ ế ấ ọ ở ườ  tr ng trung h c ph  thông là cung c p cho h c sinh nh ng ki n th c c ứ ơ

ự ệ ị ử ơ ả ể ậ ồ ờ ả b n, bao g m: s  ki n l ch s  c  b n, nhân v t tiêu bi u, th i gian, không

ữ ữ ệ ể ậ ế ề ậ gian, các khái ni m, thu t ng , nh ng hi u bi ể t v  quan đi m lí lu n s ơ

ề ề ữ ấ ả ươ ọ ậ ứ ợ gi n, nh ng v n đ  v  ph ớ   ng pháp nghiên c u và h c t p, phù h p v i

ộ ọ ầ yêu c u và trình đ  h c sinh.

4

ứ ụ ể ơ ở ộ ụ ế ọ   + Giáo d c:ụ  Trên c  s  n i dung ki n th c c  th  giáo d c cho h c

ữ ể ườ ứ ẩ sinh có nh ng quan đi m t ư ưở  t ậ ng, l p tr ấ ạ ng, ph m ch t đ o đ c, nhân

ả ớ ưở ủ ộ ắ cách, tình c m đúng đ n, trung thành v i lý t ng xã h i ch  nghĩa góp

ầ ườ ạ ầ ổ ạ ph n đào t o con ng ệ i cách m ng toàn di n, có tinh th n yêu t ố    qu c,

ớ ưở ủ ộ ừ ầ trung thành v i lí t ng xã h i ch  nghĩa . T  đó d n hình thành trong các

ươ ấ ướ ố ế ế ầ em lòng yêu quê h ng đ t n c, tinh th n đoàn k t qu c t ữ , tình h u ngh ị

ộ ấ ộ ậ ự ộ ộ ớ v i các dân t c đ u tranh cho đ c l p, t ế  do, văn minh, ti n b  xã h i, hòa

ơ ở ứ ự ủ ể ậ bình, dân ch . Trên c  s  nh n th c đúng s  phát tri n khách quan, giúp

ậ ủ ự ề ợ ộ ườ ể các em có ni m tin vào s  phát tri n h p quy lu t c a xã h i loài ng i và

ự ụ ứ ụ ệ ẵ ộ dân t c, có ý th c nghĩa v  công dân, s n sàng th c hi n nghĩa v  qu c t ố ế

ấ ầ ữ ế ộ ố ẩ và có nh ng ph m ch t c n thi t trong cu c s ng.

ự ệ ọ ậ   ệ   Rèn luy n cho h c sinh các năng l c nh n +  Phát tri n  toàn  di n: ể

ự ư ứ ấ ự ọ th c, trong đó quan tr ng nh t là năng l c t ụ ể    duy và th c hành. C  th  là

ư ứ ứ ệ ậ ộ rèn t ọ ậ    duy bi n ch ng trong nh n th c và hành đ ng. Rèn kĩ năng h c t p

ự ộ ự ệ và th c hành b  môn: t làm vi c v i ệ ớ sách giáo khoa và các tài li u khác có

ự ạ ầ ế liên quan. Bên c nh đó c n nâng cao năng l c trình bày nói và vi t, làm và

ứ ụ ự ự ệ ồ ử ụ s  d ng đ  dùng tr c quan,  ng d ng thành t u công ngh  thông tin vào

ế ậ ụ ế ệ ọ ậ h c t p. Rèn luy n cho các em bi ọ   ứ t v n d ng ki n th c liên môn trong h c

ể ể ắ ọ ế ậ ụ ứ ộ ậ t p đ  hi u sâu s c n i dung bài h c và bi ọ   ế t v n d ng ki n th c đã h c

ộ ố ệ vào cu c s ng hi n nay.

ặ ư ủ ộ ị ử *Đ c tr ng c a b  môn l ch s

ệ ọ ậ ị ư ủ ặ ữ ổ Đ c tr ng c a vi c h c t p l ch s ử ở ườ  tr ng ph  thông là nh ng s ự

ệ ượ ệ ở ạ ễ ư ki n, hi n t ứ ng mang tính quá kh , không tái di n tr  l i nh ng r t c ấ ụ

ệ ố ứ ị ế ố ử ử ế th  và ể mang tính h  th ng. Ki n th c l ch s  có hai y u t ữ   ậ  s  và lu n, gi a

ế ố ệ ố ấ ớ ứ ị ế ộ hai y u t này có quan h  th ng nh t v i nhau. N i dung ki n th c l ch s ử

ự ủ ề ậ ệ ế ọ ấ r t phong phú và ờ   mang  tính toàn di n, đ  c p đ n m i lĩnh v c c a đ i

ứ ị ử ứ ế ề ế ề ạ ộ ế ố s ng xã h i. Ki n th c l ch s  có nhi u lo i: ki n th c v  kinh t , chính

ụ ự ị tr , quân s , văn hóa, giáo d c...

ứ ế ề ả ỏ ị ử Đi u này đòi h i giáo viên l ch s  ph i có ki n th c liên môn sâu

ả ế ọ ể ệ ậ ụ ứ ữ ế ộ r ng, ph i bi ấ   t liên h , v n d ng ki n th c gi a các môn h c đ  cung c p

5

ệ ố ứ ị ử ữ ọ ỉ cho h c sinh nh ng tri th c l ch s  mang tính h  th ng và hoàn ch nh. Giáo

ượ ề ẽ ấ ọ ượ ọ viên làm đ c đi u này s  giúp h c sinh th y đ ủ   c vai trò quan tr ng c a

ử ị ướ ệ “môn chính ”, “môn phụ ộ b  môn l ch s , tránh khuynh h ng quan ni m

ư ậ ử ư ể ặ ộ ị Nh  v y, qua tìm hi u đ c tr ng b  môn l ch s  đã giúp chúng ta

ượ ằ ể ạ ể ượ ỉ ứ ị ử ị ể hi u đ c r ng ch  có th  t o bi u t ng l ch s , hình thành tri th c l ch

ụ ượ ủ ộ ữ ạ ắ ử ớ s  m i kh c ph c đ ọ   c nh ng khó khăn riêng c a b  môn trong d y h c.

ứ ữ ế ể ệ ộ ọ   ử ụ M t trong nh ng bi n pháp đó là s  d ng ki n th c liên môn đ  giúp h c

ứ ế ệ ượ ứ ọ ậ ị sinh có ki n th c toàn di n và gây đ ử ử ụ   c h ng thú h c t p l ch s . S  d ng

ứ ủ ọ ẽ ế ỏ ự ệ ệ ượ ử ị ki n th c c a các môn h c s  làm sáng t s  ki n, hi n t ng l ch s , trên

ọ ị ệ ơ ở c  s  đó hình th ử ành khái ni m, rút ra bài h c l ch s .

ệ ậ ố ế ữ ị ử ớ ộ

7.1.1.2. M i quan h  m t thi

t gi a l ch s  v i các b  môn khác

ọ ớ ị

ệ ữ

ứ

ố

ế

ử M i quan h  gi a ki n th c Văn h c v i L ch s

ọ ừ ư ử ế ộ ẩ Các tác ph m văn h c t ị  x a đ n nay, trong l ch s  dân t c cũng

ử ế ớ ư ị ệ ạ ố ớ ọ ị ớ nh  l ch s  th  gi i, có vai trò to l n đ i v i vi c d y h c l ch s ử ở ườ    tr ng

ử ọ ữ ọ ố   phổ thông. Gi a văn h c và khoa h c nói chung, s  h c nói riêng có m i ọ

ệ ặ ộ ể ứ ế ẽ ả liên h  ch t ch . Khi sáng tác m t ti u thuy t, nhà văn ph i nghiên c u các

ệ ị ử ể ẩ ả ộ ộ ọ ể   tài li u l ch s . Khi tìm hi u n i dung m t tác ph m văn h c ph i tìm hi u

ố ả ử ủ ả ị hoàn c nh sáng tác, b i c nh l ch s  c a nó.

ướ

ng sĩ”

ư “H ch t ị ạ “Tuyên ngôn đ c l p” ộ ậ ủ ư ầ ụ Ví d : nh c a Tr n H ng Đ o,

ủ ị ụ ứ ế ậ ậ ồ ủ c a Ch  t ch H  Chí Minh... Vì v y, v n d ng ki n th c liên môn trong

ọ ị ử ể ọ ế ầ ủ ơ ề ự ệ ị ạ d y h c l ch s  giúp h c sinh hi u bi ử t đ y đ  h n v  s  ki n l ch s .

ệ ữ ớ ị ứ ố ị ử ế ­ M i quan h  gi a ki n th c Đ a lí v i L ch s

ườ

ủ

“Ng

i là hoa c a đ t

ụ ộ ọ ữ T c ng  có câu

ấ ”, đó là m t chân lí khoa h c sâu

ư ề ờ ả ề ặ ủ ắ s c, có ý nghĩa c  v  m t không gian cũng nh  v  th i gian c a toàn b ộ

ử ạ ị l ch s  nhân lo i.

ệ ặ ọ ố ị ệ ớ ọ ị ử Khoa h c đ a lí có m i liên h  đ c bi t v i khoa h c l ch s , vì

ứ ị ả ấ ừ ử ụ ể ự ệ ị ữ ễ ử nghiên c u l ch s  ph i xu t phát t nh ng s  ki n l ch s  c  th , di n ra

ộ ố ả ấ ị ễ ộ ờ trong m t b i c nh nh t đ nh ­ di n ra trong m t th i gian và không gian

ứ ị ấ ị ử ệ ậ ấ ờ ọ nh t đ nh vì v y th i gian là r t quan tr ng cho vi c nghiên c u l ch s  và

ự ệ ể ả ấ ọ ị đ a đi m x y ra s  ki n cũng r t quan tr ng.

6

ố ử ệ ữ ­ M i quan h  gi a Chính tr ụ ị ­ Giáo d c công dân ị và L ch s

ử ấ ầ

ề ả

ử ọ

ứ

ủ

ớ

ị

ị

S  h c là n n t ng c a tri th c công dân, l ch s  r t g n v i chính tr , văn hóa

ạ

ụ ụ ử ọ ứ ử ọ ị

và đ o đ c.

ọ ị ứ S  h c ph c v  chính tr . H c l ch s  quá kh  giúp cho h c sinh

ứ ứ ậ ậ ườ ố ủ ươ ủ nh n   th c   đúng,   nh n   th c   rõ   đ ng   l i   ch   tr ả ng   c a   Đ ng.   Song

ư ử ề ế ả ườ ố ạ ị không vì th  mà gi ng d y l ch s  nh  tuyên truy n đ ng l i, chính sách,

ư ả ụ ạ ị ưở nh  gi i thích chính tr  chung chung, nông c n. Giáo d c lí t ọ   ng trong h c

ử ướ ế ứ ả ậ ậ ị t p l ch s , tr c h t ph i làm cho h c ứ   ọ sinh nh n th c rõ và đúng quá kh ,

ượ ướ ấ ế ủ ự ể ộ ườ ấ th y đ c khuynh h ng t t y u c a s  phát tri n xã h i loài ng i. Trên

ụ ế ưở ướ ườ ơ ở ấ c  s   y ti n hành giáo d c lí t ng, h ng h c ọ sinh đi theo con đ ng xã

ủ ộ h i ch  nghĩa.

ụ ệ ậ ạ ả ị Vì v y, vi c giáo d c trí tu , t ệ ư ưở  t ứ   ng ­ chính tr , tình c m, đ o đ c

ế ố ử ấ ạ ẩ ồ ặ ọ ị ph m ch t trong d y h c l ch s  bao g m ba y u t ệ  có quan h  ch t ch ẽ

ớ v i nhau:

ử ế ự ệ ị Trình bày đúng s  ki n l ch s  (chân lí). ậ  Rút ra k t lu n khoa h c v ọ ề

ử ụ ử ể ứ ị ứ ả ự ệ s  ki n khách quan. S  d ng tri th c l ch s  đ  ch ng minh, gi i thích lí

ụ ư ưở ả ưở t ng, giáo d c t t ng, tình c m...

ử ấ ầ ọ ị ử ạ ớ ị ị L ch s  r t g n v i chính tr . Chúng ta d y h c l ch s  theo quan

ậ ủ ữ ủ ủ ủ ể ậ đi m c a ch  nghĩa Mác­ Lênin. Vì v y, nh ng lý lu n c a ch  nghĩa Mác

ượ ơ ở ữ ứ ự ộ ị ­ Lênin đ ắ   c ch a đ ng trong n i dung môn chính tr , là c  s  v ng ch c

ụ ư ưở ử ệ ạ ề ố ị ọ ị cho vi c d y h c l ch s . Giáo d c t t ng chính tr , truy n th ng dân

ấ ạ ọ ị ứ ẩ ạ ọ ộ t c, ph m ch t đ o đ c cho h c sinh qua d y h c l ch s ử ở ườ  tr ng ph ổ

ề ầ ế ọ thông là đi u c n thi t, quan tr ng.

ứ ế ệ ấ ớ ố ọ ị V i m i quan h  đã nêu trên cho th y ki n th c văn h c, đ a lí,

ữ ử ề ể ờ ị ị ế chính tr  không th  tách r i môn L ch s . Đi u đó không nh ng ti ệ   t ki m

ượ ự ặ ạ ạ ờ ầ ế đ ọ c th i gian trong d y h c mà còn tránh s  l p l i không c n thi t khi

ộ ự ệ ị ử ụ ể ệ trình bày m t s  ki n l ch s  c  th  và toàn di n.

ệ ử ụ ủ ứ ế

7.1.1.3.   Vai trò và ý nghĩa c a vi c s  d ng ki n th c liên môn

ọ ậ ứ ọ ể đ  gây h ng thú h c t p cho h c sinh trung h c phọ ổ thông trong d yạ

ọ ị ử h c l ch s

­ Vai trò:

7

ử ụ ủ ứ ế ầ ắ ộ S  d ng ki n th c liên môn là m t nguyên t c c n tuân th  trong

ử ổ ộ ị ạ d y h c ọ ở ườ  tr ng ph  thông nói chung và môn l ch s  nói riêng. B  môn

ứ ề ữ ấ ổ ị l ch s ử ở ườ  tr ng ph  thông cung c p cho h c ề   ọ sinh nh ng tri th c v  nhi u

ự ủ ờ ố ứ ị ử ế ậ ộ ỉ lĩnh v c c a đ i s ng xã h i. Vì v y, ki n th c l ch s  không ch  liên quan

ứ ề ả ề ọ ự ọ ộ ế đ n tri th c v  khoa h c xã h i mà c  v  khoa h c t nhiên.

ề ặ

ưỡ

ử ụ ứ ế ả ả ượ

V  m t giáo d

ng:

S  d ng ki n th c liên môn đ m b o đ c tính

ơ ở ử ụ ẹ ủ ứ ứ ế ế ọ toàn v n c a ki n th c trên c  s  s  d ng ki n th c các môn h c khác và

ứ ế ọ ượ ng ượ ạ c l i. Ki n th c liên môn còn giúp h c sinh tránh đ ữ c nh ng l ỗ ổ    h ng

ứ ể ế ờ ọ ờ ọ ượ ki n th c khi h c tách r i các môn h c. Nh  đó, các em hi u đ ắ   c sâu s c

ứ ị ử ế ượ ứ ọ ậ ọ ki n th c l ch s  và gây đ c h ng thú h c t p cho h c sinh.

ạ ộ ủ ụ ụ ễ ạ ọ Ví d  khi d y h c m c 2, Các ho t đ ng c a Nguy n Ái Qu c t ố ừ

ủ ở ộ ệ 1919 ­ 1925 bài 12: “Phong trào dân t c dân ch Vi t Nam 1919 ­ 1925”,

ườ

ủ

“Ng

i đi tìm hình c a n

ử ụ ơ ộ ố giáo viên s  d ng m t s  câu th  trong bài

ướ  c aủ   c”

ế Ch  Lan Viên:

ấ ướ ẹ ư ả Đ t n c đ p vô cùng. Nh ng Bác ph i ra đi Cho tôi làm sóng d ướ   i

ư ễ ấ ố ờ ầ con tàu đ a ti n Bác Khi b  bãi d n lui làng xóm khu t B n phía nhìn

ộ không m t bóng hàng tre.

ướ ỗ ướ ủ ầ Đêm xa n ỡ c đ u tiên, ai n  ng  Sóng v  d ả   i thân tàu đâu ph i

ươ ờ ừ ứ ở ẳ ướ ồ sóng quê h ng Tr i t đây ch ng xanh màu x  s  Xa n ể   c r i, càng hi u

ướ ươ ỏ ợ ặ n c đau th ở ng... và đ t câu h i g i m :

ơ ế ấ ừ Qua các câu th  trên em hãy cho bi t xu t phát t đâu mà Bác ra đi tìm con

ườ ứ ướ đ ng c u n c ?

ả ờ ỏ ọ Tr  l ẽ ể i câu h i trên h c sinh s  hi u rõ lý do Bác ra đi tìm đ ườ   ng

ướ ế ố ừ ứ c u n c m i ớ là  do  y u t ch ủ quan:  đó  là  xu t  ấ phát  t lòng yêu  n cướ

ươ ố ả ấ ướ ủ th ng dân c a Bác và trong b i c nh đ t n ắ c đang chìm đ m trong vòng

ề ướ nô l ệ ề ế ố . V  y u t khách quan: ở ươ  ph ng Tây có nhi u n ể c phát tri n và có

ự

ẳ

ữ ẩ ấ ẫ ề “T  do, bình đ ng, bác ái”. ệ nh ng kh u hi u h p d n v Do đó Bác mu nố

ươ ế ọ ượ ộ ậ ự sang ph ng Tây xem h  làm th  nào mà giành đ c đ c l p t do r i tr ồ ở

ế ồ ướ ả ố ề v  giúp đ ng bào. Đích Bác đ n là n ể   c Pháp, mu n đánh Pháp ph i hi u

ế ị

ế

ậ

ắ

“bi

t đ ch bi

t ta, trăm tr n trăm th ng ”.

ớ Pháp vì v i Bác:

8

ề

ệ ử ụ ứ ứ ế ằ

V  kĩ năng:

Vi c s  d ng ki n th c liên môn nh m gây h ng thú cho

ơ ả ọ ị ử ữ ệ ạ ộ ọ h c sinh trong d y h c l ch s  là m t trong nh ng bi n pháp c  b n thúc

ứ ủ ể ể ạ ế ậ ả ọ ượ ẩ đ y quá trình nh n th c c a h c sinh đ t k t qu  cao. Đ  hi u đ ộ   c n i

ế ợ ử ọ ủ ộ ụ ể ầ ậ ớ ị ế   dung l ch s , h c sinh c n ch  đ ng tìm hi u, v n d ng k t h p v i ki n

ứ ủ ộ ậ ự ọ ạ ộ   th c c a các môn có liên quan. Khi h c sinh tích c c đ c l p ho t đ ng

ứ ể ứ ế ể ậ ượ nh n th c đ  làm rõ ki n th c cũng là lúc các em phát tri n đ c các kh ả

ọ ậ ị ử ế ứ ể ậ ượ ứ ế năng nh n th c trong h c t p l ch s . N u hi u đ c ki n th c thì các em

ư ậ ị ẽ s  hình thành các kĩ năng nh : phân tích, so sánh, nh n đ nh, đánh giá và

ế ộ ố ệ ế ứ ọ bi t liên h  ki n th c đã h c vào cu c s ng.

ụ ạ ọ ử ớ ị Ví  d ,  khi  d y h c  bài 18 trong sách  giáo khoa  l ch  s   l p  12

ươ ủ ữ ế ẩ ầ ộ ch ố   ng trình chu n “Nh ng năm  đ u c a cu c kháng chi n toàn qu c

ử ụ ự ố ượ ồ ị ch ng th c dân Pháp (1946 ­ 1950)” giáo viên s  d ng l ế c đ  chi n d ch

ệ ắ ế ị ớ Vi t B c thu ­ đông năm 1947 và chi n d ch Biên gi i thu ­ đông năm 1950.

ọ ị ượ ể ọ ế Sau khi h c xong hai chi n d ch, giáo viên treo hai l c đ  h c sinh quan

ỏ ợ ở sát và nêu câu h i g i m :

ọ ế ợ ớ ử ụ ự ứ ế ượ ồ D a vào ki n th c đã h c k t h p v i s  d ng l c đ  em hãy so

ữ ế ể ị ệ ắ ơ ả sánh đi m khác nhau c  b n gi a chi n d ch Vi t B c thu ­ đông năm 1947

ế ớ ị và chi n d ch Biên gi i thu ­ đông năm 1950 ?

ể ỏ ấ ả ử ụ ứ ị ẽ ế ề Đ  làm sáng t v n đ  trên các em s  ph i s  d ng ki n th c đ a lí,

ứ ừ ọ ử ể ế ế ộ ị ự ị l ch s  đ  so sánh hai chi n d ch. D a vào n i dung ki n th c v a h c v ề

ả ủ ễ ế ễ ế ầ ậ ằ ị ế ph n di n bi n, k t qu  c a hai chi n d ch các em d  dàng nh n ra r ng:

ử ụ ứ ế ẽ ế ằ ậ   ề ị B ng cách s  d ng ki n th c v  đ a lí các em s  rút ra k t lu n:

ị ệ ắ ượ ợ ề ơ ả ế trong chi n d ch Vi t B c ta giành đ ắ c th ng l ế   i v  c  b n còn chi n

ớ ượ ợ ị d ch Biên gi i thì ta đã giành đ ắ c th ng l i hoàn toàn.

ề ặ

ộ ị ư ế ổ

V  m t giáo d c

ử ở ườ  tr ng ph  thông có  u th  trong

ụ : B  môn l ch s

ệ vi c giáo d cụ  con ng iườ phát tri nể  toàn di n.ệ  Khi h cọ  các bài văn, bài thơ

ể ượ ế ả ể ượ ả trong kháng chi n các em ph i hi u đ c hoàn c nh sáng tác, hi u đ c

ấ ướ ậ ợ ễ ọ tình hình đ t n ư ế c di n ra nh  th  nào, thu n l i hay khó khăn. Khi h c

ắ ự ệ ệ ượ ử ể ẽ ả ử ị ị l ch s , các em hi u sâu s c s  ki n, hi n t ng l ch s  thì các em s  n y

ồ ộ ụ ề ả ạ ắ ồ sinh nhi u tr ng thái xúc c m: vui, bu n, lo l ng, h i h p, khâm ph c hay

9

ẽ ạ ơ ở ể ụ ư ưở ề ạ ứ ả căm ghét...Đi u này s  t o c  s  đ  giáo d c t t ng tình c m đ o đ c

ử ụ ắ ộ ố ứ ế m t cách đúng đ n cho các em. Giáo viên s  d ng t t ki n th c liên môn

ọ ẽ ạ ọ ị ướ ố ậ ườ trong d y h c s  giúp h c sinh đ nh h ng t t l p tr ng, t ư ưở  t ng chính

ứ ượ ị ữ ề ấ ậ tr , nh n th c đ c nh ng v n đ  đúng, sai, tính chính nghĩa và phi nghĩa

ướ ữ ấ ử ị ứ ạ rõ ràng tr c nh ng v n đ ề l chs  quá kh  và hi n ệ  t i. Các em s ẽ bi tế   cân

ắ ộ nh c đắ ể  ngứ  xử đúng đ n trong xã h i.

ụ ạ ọ ả ộ Ví d : Khi d y h c bài 16: “Phong trào gi ổ   i phóng dân t c và t ng

ướ ở ệ ủ ộ kh i nghĩa tháng tám (1939 ­ 1945). N c Vi t Nam Dân ch  C ng hòa”

ớ ọ ổ ươ (sách giáo khoa l p 12 trung h c ph  thông ­ ch ẩ ng trình chu n). Thông

ử ể ụ ứ ứ ế ầ ạ ọ ị ọ   qua ki n th c văn h c và l ch s  đ  giáo d c tinh th n đ o đ c cho h c

ử ụ ứ ế ầ ọ ọ ứ   sinh, giáo viên yêu c u h c sinh s  d ng ki n th c văn h c trong bài “T c

ể ể ầ ạ ề ả ả c nh Pác Bó” và “C nh r ng ơ ừ  Pác Bó” đ  hi u h n v  tinh th n l c quan

ỏ ợ ứ ế ặ ộ ở ủ c a Bác. Giáo viên đ t câu h i g i m : Thông qua n i dung ki n th c đã

ử ọ ị ế ọ h c trong môn Văn h c và L ch s  em hãy cho bi t:

ề ướ ể ừ ữ ọ ơ Khi v  n c Bác ch n n i nào đ  d ng chân ? Trong nh ng ngày ở

ơ ở ậ ệ ấ ố ề Pác Bó Bác s ng ra sao ? (đi u ki n c  s  v t ch t, th i ti ờ ế hí  h u).ậ t k

ữ ủ ệ Nh ng vi c làm c a Bác g i ợ cho chúng ta suy nghĩ gì ?

ự ỏ ủ ử ụ ằ Khi t ế    mình làm rõ câu h i c a giáo viên b ng cách s  d ng ki n

ẽ ể ắ ằ ứ ọ ị ị ử ọ th c văn h c, đ a lí và l ch s  h c sinh s  hi u sâu s c r ng sau  30 năm

ề ướ ố ạ ộ ho t đ ng ở ướ  n ễ c ngoài, Nguy n Ái Qu c v  n c vào tháng 1 năm 1941.

ể ự ế ạ ạ ệ ườ Ng ườ ề ướ i v  n c đ  tr c ti p lãnh đ o cách m ng Vi t Nam. Ng ọ   i ch n

ứ ỉ ạ ơ ừ ằ ạ ơ Cao B ng làm n i d ng chân và làm căn c  ch  đ o cách m ng vì n i đây

ở ấ ể ị có đ a hình hi m tr , r t an toàn.

7.1.2. Th cự  tr ng vạ nấ  đề nghiên c uứ

ề

7.1.2.1. V  phía giáo viên

ệ ạ ọ ị ự ủ ạ ọ ổ Th c tr ng c a vi c d y h c l ch s ử ở ườ trung h c ph  thông ng tr hi nệ

nay

ữ ế ệ ề ổ ớ ằ   Có nhi u giáo viên tâm huy t đã có nh ng bi n pháp đ i m i nh m

ấ ượ ử ệ ạ ọ ị ị nâng cao ch t l ng môn l ch s . Tuy nhiên vi c d y và h c môn l ch s ử

ồ ạ ệ ạ ủ ấ ậ ề ả hi n nay còn t n t i nhi u b t c p. Công tác gi ng d y c a giáo viên còn

10

ự ệ ệ ế ử ớ ứ ị ề ặ n ng v  trình bày các s  ki n, ít liên h  ki n th c l ch s  v i th c t ự ế ờ    đ i

ư ặ ử ư ộ ộ ị ị ủ   ố s ng xã h i. Xã h i ch a quan tâm và ch a đ t môn l ch s  đúng v  trí c a

ộ ố ư ự ự ệ ự   nó nên m t s  giáo viên ch a toàn tâm, toàn l c cho s  nghi p mình l a

ch n.ọ

ệ ử ụ ọ ị ứ ủ ự ế ạ ạ Th c tr ng c a vi c s  d ng ki n th c liên môn trong d y h c l ch s ử ở

ổ ệ tr ọ ngườ trung h c ph  thông hi n nay

ề ề ữ ộ V  phía giáo viên, chúng tôi đi u tra theo nh ng n i dung sau:

ứ

ấ

Th   nh t   là:

ứ ử ầ ạ ọ ị ọ ậ   Có   c n   t o   h ng   thú   h c   t p   l ch   s   cho   h c   sinh

không ?

ứ Th  hai

ả ử ụ ứ ế ầ ả ạ   là: Có c n ph i s  d ng ki n th c liên môn vào gi ng d y

ử ị l ch s  không ?

ứ Th  ba

ề ế ớ ộ ứ ệ ị ử   ầ là: Quan ni m v  ki n th c g n gũi v i b  môn L ch s  là

ứ ề ế ị ị ọ ki n th c v  Văn h c, Đ a lí, Chính tr .

ế ượ ư ố ượ ả K t qu  thu đ c nh  sau: có 100% s  giáo viên đ ỏ ề   c h i đ u

ứ ề ớ ộ ồ đ ng ý v i n i dung trên. Đi u đó ch ng t ỏ 100% giáo viên đ u ề quan tâm

ọ ị ử ứ ề ạ ệ ử ụ ế đ n vi c s  d ng ki n ế  th c liên môn vào d y h c l ch s . Có nhi u giáo

ệ ế ổ ớ ươ ọ ị ử ạ viên quan tâm đ n vi c đ i m i ph ng pháp d y h c l ch s  trong đó có

ươ ử ụ ự ế ệ ứ ế ph ng pháp s  d ng ki n th c liên môn. Tuy nhiên, trên th c t vi c giáo

ử ư ạ ử ụ ọ ị ứ ế ệ ạ ả   viên s  d ng ki n th c liên môn trong d y h c l ch s  ch a đ t hi u qu .

ộ ố ử ụ ư ư ế ế ạ   ứ M t s  giáo viên có s  d ng ki n th c liên môn nh ng ch a có k  ho ch

ớ ừ ạ ở ứ ắ ạ ợ ạ ặ ứ ở ế ụ ể c  th  và m i d ng l m c nh c l i i ho c g i l i ki n th c các môn

ượ ọ ọ ế ậ ụ ế mà các em đã đ c h c. H c sinh thì không bi ứ ủ   t v n d ng ki n th c c a

ố ớ ả ọ ậ ự ọ các môn vào h c t p nên gây s  lúng túng đ i v i c  giáo viên và h c sinh ,

ặ ậ ọ ở ụ ứ ế ầ ọ ớ hay yêu c u h c sinh nh , ho c v n d ng ki n th c đã h c ọ    các môn h c

ọ ậ ị ử khác vào h c t p l ch s .

ứ ầ ủ ơ ậ ằ   Tuy nhiên, có 22% giáo viên có nh n th c đ y đ  h n thì cho r ng

ử ụ ụ ứ ế ậ ầ ọ ớ ế   khi s  d ng ki n th c liên môn là yêu c u h c sinh nh  và v n d ng ki n

ọ ậ ị ử ủ ứ ể ầ ọ ế   th c đã h c vào h c t p l ch s . Giáo viên c n hi u rõ vai trò c a ki n

ể ầ ư ờ ứ ứ ể ệ ớ th c liên môn m i có th  đ u t ộ    th i gian, công s c cho vi c tìm hi u n i

ử ụ ể ạ ứ ư ệ ế ệ ả dung cũng nh  có bi n pháp s  d ng đ  đ t hi u qu  cao. Ki n th c liên

11

ứ ế ả ầ ồ ộ ỉ môn không ch  là ngu n ki n th c tham kh o mà còn m t yêu c u không

ố ớ ụ ể ế ằ ưỡ ả th  thi u đ i v i bài gi ng nh m m c tiêu giáo d ụ ng, giáo d c và phát

ể ọ tri n h c sinh.

ươ ử ụ ứ ế ớ ố ớ Đ i v i ph ng pháp s  d ng ki n th c liên môn thì có t i 88%

ế ợ ươ ạ ị ư ử ả giáo viên đã k t h p các ph ng pháp vào gi ng d y l ch s  nh  ph ươ   ng

ả ứ ề ạ ổ ỏ pháp gi i thích, phân tích, trao đ i đàm tho i. Đi u đó ch ng t giáo viên

ệ ổ ấ ớ ươ ạ ị ả ế đã r t quan tâm đ n vi c đ i m i ph ử ng pháp gi ng d y l ch s .

ọ ề

7.1.2.2. V  phía h c sinh

ữ ế ề ọ ộ Tôi đã ti n hành đi u tra h c sinh theo nh ng n i dung sau:

ấ ủ ọ ứ ấ ọ Th  nh t: Môn h c yêu thích nh t c a h c sinh ?

ự ứ ố ọ Th  hai: Kh i thi mà các em l a ch n ?

ộ ủ ứ ứ ầ ọ ờ ọ ị Th  ba: Ý th c, tinh th n, thái đ  c a h c sinh trong gi h c l ch

s .ử

ế ượ ố ọ ư ọ ỉ ị ả K t qu  thu đ c nh  sau: ch  có 5% s  h c sinh thích h c môn l ch s ử

ố ọ ố ọ ấ ố ầ   nh t, có 19% s  h c sinh thi vào kh i C và có 30% s  h c sinh có tinh th n

ờ ọ ị ử ứ ỏ hăng hái trong gi ề  h c l ch s . Đi u này ch ng t ọ    các em không chú tr ng

ử ộ ọ ị ề   vào các môn khoa h c xã h i nói chung và môn l ch s  nói riêng. Có nhi u

ủ ề ả ộ ệ lí do v  phía khách quan, do quan ni m c a xã h i và do chính b n thân

ư ượ ứ ọ ậ ị ử ọ giáo viên ch a gây đ c h ng thú h c t p l ch s  cho h c sinh

ử ủ ọ ứ ộ ị *M c đ  yêu thích môn l ch s  c a h c sinh

ư ậ ả ờ ọ ử Nh  v y, có 66 % các em h c sinh tr  l ọ ị i là thích h c l ch s  trong

ề ệ ả ọ ố ọ ỉ đó ch  có kho ng 19% h c sinh có nguy n v ng thi vào kh i C. Đi u đó

ỏ ừ ợ ọ ị ử ừ ượ ứ ch ng t các em v a thích, v a s  h c l ch s . Thích vì đ ể c tìm hi u quá

ứ ộ ể ế ộ ồ ừ ế ớ ủ kh , c i ngu n c a dân t c đ  bi t mình là ai, t ữ    đâu đ n, v i nh ng

ườ ư ủ ử ờ ồ ợ ị ặ ch ng đ ng l ch s  anh dũng c a cha ông, nh ng đ ng th i cũng s  môn

ề ự ệ ử ị l ch s  vì có quá nhi u s  ki n và năm tháng .

ẫ ạ ố ọ ọ ị ử Bên c nh đó v n còn 11

% s  h c sinh không thích h c l ch s . Các

ộ ờ ơ ạ ớ ị ử ằ ị em có thái đ  th , l nh lùng v i l ch s  và cho r ng môn l ch s  bu n t ử ồ ẻ   ,

12

ữ ữ ố ớ ố ế ề ộ ồ toàn là nh ng con s  khô kh c v i nh ng chi ti ớ   t b  b n vô h n khó nh .

ử ệ ằ ả ố ị ạ ọ   Các em còn quan ni m r ng môn l ch s  không ph i là kh i thi vào đ i h c

ầ ư ọ ậ ở ệ ớ ị nên ít đ u t cho vi c h c t p ọ   ẩ  nhà: ôn bài cũ, chu n b  bài m i, tìm đ c

ế ị ử ệ ệ ả ỉ ọ   các tài li u tham kh o, các tài li u có liên quan đ n l ch s . Các em ch  h c

ọ ở ứ ố ứ ề ậ ố ư ặ ẹ v t ho c h c hình th c đ i phó. Có nhi u em nh n th c t t, có t duy

ọ ậ ị ử ẫ ờ ọ   lôgic trong h c t p l ch s . Tuy nhiên các em v n không dành th i gian h c

ử ư ọ ố ộ ậ ị t p l ch s  nh  các môn h c khác. Khi B  GD&ĐT công b  môn thi t ố   t

ớ ắ ầ ệ ố ọ ị ọ   ử nghi p vào cu i tháng 3 có môn l ch s  thì lúc đó h c sinh m i b t đ u h c

ồ “nh i nhét

ộ ạ ọ ố ớ ế ả và ôn thi m t cách Còn đ i v i các em thi đ i h c thì k t qu  bài

ử ả ạ ồ ị ơ thi môn l ch s  năm nào cũng r i vào tình tr ng bu n thê th m.

ọ ậ ị ủ ọ ố ớ ứ ứ ế H ng thú c a h c sinh đ i v i ki n th c liên môn trong h c t p l ch

sử

ả ọ ờ ơ ớ ặ ị Không ph i h c sinh hoàn toàn th ử  v i môn l ch s , ho c có thái

ườ ọ ượ ỏ ờ ị ộ đ  bình th ng hay không thích h c môn này. Khi đ c h i, trong gi l ch

ử ụ ứ ế ầ ọ ị ị ẽ ả   ử ế s  n u th y (cô) s  d ng ki n th c văn h c, đ a lí, chính tr  thì em s  c m

ả ờ ế ấ ọ ễ ể ấ ẫ th y th  nào ? Có 87% h c sinh tr  l i là h p d n và d  hi u, trong đó có

ộ ờ ơ ạ ử ớ ọ ị ỉ ả c  các em có thái đ  th , l nh lùng v i môn l ch s . Ch  có 13% h c sinh

ườ ữ ở ờ ọ cho là bình th ng, b i vì trong nh ng gi h c đó giáo viên nh c l ắ ạ qua  i

ứ ề ậ ỏ ỏ ử ụ ứ loa, th m chí có khi còn b  qua. Đi u đó ch ng t ế  s  d ng ki n th c liên

ạ ị ử ả ươ ể ạ môn trong gi ng d y l ch s  và có ph ng pháp sáng t o đ  phát huy vai

ậ ự ủ ố ượ ọ trò c a chúng th t s  quan tr ng. Các em luôn mong mu n đ ầ c th y (cô)

ướ ớ ạ ẫ ụ ế ặ ậ ọ h ng d n mình nh  l ứ i ho c v n d ng ki n th c các môn h c khác vào

ử ể ỏ ử ế ọ ậ ị h c t p l ch s  đ  làm sáng t ứ ị  thêm ki n th c l ch s  và ng ượ ạ c l i. Vì

ế ị

ế ộ ấ

ướ

i vi c h

ứ ủ ề ặ ị

ệ

ế

ẩ ử ế

ọ

ỉ

ư

ứ

ể

ả

ự

ậ

ị

ậ ỏ ế ế

ụ ứ ứ

ư ượ

ậ

ấ

ự ứ  ki n th c môn l ch s . Do v y, các em ch a th c s  h ng thú  ư c vai trò, ý nghĩa và

ử ọ ề ki n th c c a nhi u môn h c có liên quan đ n l ch s . ở ẫ ề ớ ệ ư ng d n các M t v n đ  đ t ra     đây là giáo viên ch a quan tâm nhi u t ứ ể ế   ớ ằ em chu n b  bài m i b ng bi n pháp tìm hi u ki n th c các môn có liên quan đ n ớ mang máng n i ộ dung và  ư ượ ả ị l ch s . K t qu  là các em đã đ c h c nh ng ch  nh   ế ch a có kh  năng v n d ng ki n th c các môn liên quan vào đ  phân tích, liên  ử ệ h  và làm sáng t ụ ớ ệ v i vi c v n d ng ki n th c liên môn. Các em ch a th y đ ọ . ệ ữ ố m i quan h  gi a các môn h c

13

Ộ Ố Ệ Ử Ụ Ứ Ế Ằ   7.2. M T S  BI N PHÁP S  D NG KI N TH C LIÊN MÔN NH M

Ọ Ậ Ử Ệ Ứ Ừ Ị GÂY H NG THÚ H C T P L CH S  VI T NAM T  NĂM 1930

Ế Ở Ớ ƯỜ Ổ Đ N NĂM 1945 L P 12 TR Ọ NG TRUNG H C PH  THÔNG

ơ ả ủ ị ử ệ ụ ộ ị ừ 7.2.1. V  trí, m c đích, n i dung c  b n c a l ch s  Vi t Nam t năm

ế ọ ổ 1930 đ n năm 1945 ở ườ trung h c ph  thông ng tr

ụ ị ươ ử ệ ừ ế ị ng trình l ch s  Vi t Nam t năm 1930 đ n 7.2.1.1. V  trí, m c đích ch

ổ ọ ở ườ trumg h c ph  thông ng tr

năm 1945  (cid:0) V  trí ị

ầ ị ử ệ ừ ế ấ ọ Ph n l ch s  Vi t Nam t năm 1930 đ n năm 1945 r t quan tr ng vì

ạ ị ử ạ ả ả ả ộ ệ ờ đây là giai đo n l ch s  có Đ ng lãnh đ o. Đ ng c ng s n Vi t Nam ra đ i là

ướ ặ ị ử ạ ệ ừ ạ b ạ c ngo t l ch s  vĩ đ i cho các m ng Vi t Nam. T  đây cách m ng Vi ệ   t

ề ườ ủ ứ ấ ả ờ ố ạ ờ Nam ch m d t th i kì kh ng ho ng v  đ ng l ả i lãnh đ o. Đ ng ra đ i đã

ư ể ế ạ ấ lãnh đ o nhân dân ti n hành các phong trào đ u tranh tiêu bi u nh  phong trào

ủ ạ ấ   cách m ng 1930 ­ 1935, phong trào dân ch  1936 ­ 1939 và phong trào đ u

ả ư ạ ộ tranh gi ế   i phóng dân t c 1939 ­ 1945 đ a cách m ng tháng Tám năm 1945 đ n

ợ ạ ớ ở ị ỉ ắ th ng l i hoàn toàn. Cách m ng tháng Tám đã m  ra k  nguyên m i cho l ch

ộ ậ ỉ ự ủ ộ ử s  dân t c: k  nguyên đ c l p, t do và ch  nghĩa xã h i.

ạ ị ạ ượ ử ầ ọ ộ (cid:0) M c đích ụ ọ ậ H c t p giai đo n l ch s  này yêu c u h c sinh đ t đ c:

ề ặ

ọ ế ề ể ả

V  m t giáo d

ng

t và hi u v  hoàn c nh th ế ầ ưỡ :  Yêu c u h c sinh bi

ớ ế ạ ạ ệ ạ gi ộ i giai đo n này đã tác đ ng đ n cách m ng Vi t Nam và 3 giai đo n phát

ể ủ ạ ệ tri n c a cách m ng Vi ạ t Nam: phong trào cách m ng 1930 ­ 1935, phong trào

ủ ả ở ộ dân ch  1936 ­ 1939, phong trào gi ổ i phóng dân t c và t ng kh i nghĩa tháng

ướ ệ ờ Tám (1939 ­ 1945), n c Vi ủ ộ t Nam Dân ch  C ng hòa ra đ i.

ề ặ

ổ ợ

V  m t kĩ năng:

Có kĩ năng phân tích, t ng h p, so sánh, liên h  và ệ  đánh

ử ế ệ ạ ọ ự ệ ị giá các s  ki n l ch s , bi t rút ra bài h c kinh nghi m cho cách m ng

ệ ử ử ụ ệ ớ ệ ị ồ Vi ự   t Nam, kĩ năng làm vi c v i tài li u l ch s , s  d ng đ  dùng tr c

ử ụ ứ ế quan và s  d ng ki n th c liên môn.

ề ặ

ồ ưỡ ự ề ự ấ

V  m t giáo d c:

ụ  B i d

ề ng ni m t ủ   ệ  hào v  s  nghi p đ u tranh c a

ủ ả ộ ướ ế ụ Đ ng, c a dân t c, giáo d c cho các em lòng yêu n c, bi ộ   ọ t quý tr ng đ c

ự ữ ữ ả ả ượ ậ l p, t ọ  do, trân tr ng, gìn gi nh ng thành qu  mà Đ ng ta đã giành đ c. T ừ

ấ ượ ủ ả ố ớ ệ ươ ấ ướ đó th y đ c trách nhi m c a b n thân đ i v i quê h ng, đ t n c.

ứ ơ ả ộ ế 7.2.1.2.  N i dung ki n th c c  b n

ứ ơ ả ủ ị ử ệ ộ ế ừ ế * N i dung ki n th c c  b n c a l ch s  Vi t Nam t năm 1930 đ n năm

1945

ạ ủ ừ ế ả ướ ự T  năm 1930 đ n năm 1931: D i s  lãnh đ o c a Đ ng phong trào

ệ ể ẽ ể ạ ạ Cách m ng Vi t Nam phát tri n m nh m , tiêu bi u là phong trào cách

ớ ỉ ạ ế ệ Ở ệ m ng 1930 ­ 1931 v i đ nh cao Xô vi t Ngh  ­ Tĩnh. Ngh  An ­ Hà Tĩnh,

ướ ự ạ ủ ấ ủ ứ ự ả d ả i s  lãnh đ o c a c p  y Đ ng, nhân dân đã đ ng lên t ờ ố    qu n lí đ i s ng

ế ở ị ươ ứ ủ ị chính tr , kinh t , văn hóa, xã hôi đ a ph ng, làm ch c năng c a chính

ề ế ề ế ệ ọ quy n g i là “Xô vi t”. Chính quy n Xô vi ề   t Ngh  ­ Tĩnh đã thi hành nhi u

ế ị chính sách ti n b  v ộ ề chính tr , kinh t ,ế  văn hóa, xã h i đemộ l iạ  quy nề  l iợ  cho

nhân dân.

ướ ộ ừ ữ ự Tr ớ ủ c tác đ ng to l n c a phong trào, t gi a năm 1931, th c dân Pháp

ả ướ ủ ố ầ ắ ố kh ng b  dã man làm cho phong trào c  n ữ   c d n l ng xu ng. Trong nh ng

ụ ồ ộ ấ ễ ạ năm 1932 ­ 1935 di n ra cu c đ u tranh ph c h i phong trào cách m ng.

ế ớ ừ ế ổ T  năm 1936 đ n năm 1939: Tình hình th  gi ế ự   i thay đ i, các th  l c

ầ ế ớ ẩ ị phát xít lên c m quy n ề ở ộ ố ướ  m t s  n ế c, chu n b  chi n tranh th  gi i. Năm

ề ở ủ ậ ặ ầ 1936 Chính ph  M t tr n nhân dân lên c m quy n Pháp đã cho thi hành

ộ ố ộ ở ế ộ ị ướ ả m t s  chính sách ti n b thu c đ a. Tr ạ   c tình hình đó, Đ ng lãnh đ o

ữ ứ ụ ể ấ nhân dân chuy n sang hình th c  đ u tranh công khai  đòi nh ng m c tiêu

ướ ủ ơ ể ắ ạ ẩ tr c m t: đòi dân sinh, dân ch , c m áo hòa bình, t m gác kh u hi u cách

ấ ạ ướ ứ ế ủ ầ ạ ộ m ng ru ng đ t. Tr c s c m nh đoàn k t c a qu n chúng, phong trào dân

ự ủ ề ả ộ ượ ch  1936 ­ 1939 đã bu c chính quy n th c dân ph i nh ộ ộ ố ng b  m t s  yêu

ướ ủ ặ ậ ắ ố sách tr c m t. Cu i năm 1939, chính ph  m t tr n nhân dân Pháp thiên sang

ế ự ủ ở ề ả ắ ộ ệ ữ h u, các th  l c ph n đ ng lên n m quy n, phong trào dân ch Vi t Nam

ầ ắ ế ớ ứ ế ố ứ ấ ầ d n d n l ng xu ng và ch m d t khi chi n tranh th  gi ổ i th  hai bùng n .

ế ớ ừ ế ế ứ T  năm 1939 đ n năm 1945: Chi n tranh th  gi ộ   i th  hai đã tác đ ng

ế ề ộ ị ươ ề ế đ n kinh t , chính tr , xã h i nhi u n ướ Ở c. ự    Đông D ng, chính quy n th c

ứ ự ệ ạ ằ ộ ớ ơ ườ ứ ủ dân m i th c hi n m t lo t chính sách nh m v  vét s c ng i, s c c a đ ể

ố d c vào cu c ộ  chi nế  tranh.

Từ cu iố tháng 9/1940 Nh tậ   nh yả   vào  mi nề   B cắ   Vi tệ   Nam. Quân

ầ ậ ữ ố ộ Pháp nhanh chóng đ u hàng. Phát xít Nh t gi ị ủ    nguyên b  máy th ng tr  c a

ể ơ ự ế ụ ụ ế ầ th c dân Pháp, dùng nó đ  v  vét kinh t ph c v  cho nhu c u chi n tranh và

ạ ướ ự ổ ủ ế ớ đàn áp phong trào cách m ng. Tr c s  thay đ i c a tình hình th  gi i và

ướ ể ả ướ ỉ ạ ạ ệ trong n c, Đ ng ta đã chuy n h ng ch  đ o cách m ng Vi ộ   t Nam qua H i

ị ươ ả ặ ệ ấ ngh  Ban Ch p hành Trung ng Đ ng tháng 11/1939, đ c bi ộ t là H i ngh ị

ươ ụ ả ứ ệ ề ầ ộ Trung ng l n th  8 tháng 5/1941: đ  cao nhi m v  gi i phóng dân t c lên

ị ề ọ ầ ả ẩ ặ ồ ờ ổ ở   ự hàng đ u. Đ ng th i Đ ng ta tích c c chu n b  v  m i m t cho t ng kh i

nghĩa tháng Tám năm 1945.

ướ ế ườ ứ ị ấ B c sang năm 1945, trên chi n tr ng châu Âu, phát xít Đ c b  th t

ề Ở ặ ậ ươ ế ậ ạ ặ b i n ng n . ấ    m t tr n châu Á ­ Thái Bình D ng, quân Nh t liên ti p th t

ươ ế ộ ạ Ở b i. ậ ả  Đông D ng, ngày 9/3/1945, Nh t đ o chính Pháp đ c chi m Đông

ậ ầ ươ ệ ề ớ ồ D ng. Ngày15/8/1945, Nh t đ u hàng Đ ng minh không đi u ki n. Ch p

ạ th i cờ ơ đó,Đ ngả  lãnh đ o nhân dân c ả n ướ ổ  kh iở  nghĩa giành chính cT ng

ướ ề ệ ủ ộ ượ ậ quy n. N c Vi t Nam Dân ch  c ng hòa đ c thành l p.

ử ầ ứ ị ộ ị ế ế Xác đ nh n i dung ki n th c l ch s  c n thi ế   ể ử ụ t và có th  s  d ng ki n

ứ th c liên môn

ọ ứ ề * Kiên th c v  Văn h c:

ể ọ ượ ơ ả ủ ữ ầ Giáo viên yêu c u h c sinh hi u đ c nh ng nét c  b n c a tình hình

ướ ạ ạ ổ n c ta trong giai đo n 1930 ­ 1931, phong trào n  ra trong ph m vi c  n ả ướ   c,

ấ ạ ở ệ ướ ự ể ạ ẽ m nh m  nh t là Ngh  An ­ Hà Tĩnh. Tr ẽ ủ   c s  phát tri n m nh m  c a

ủ ằ ố ệ phong trào, Pháp thi hành chính sách kh ng b  dã man nh m tiêu di ả   t Đ ng

ậ ắ ả ộ ạ ướ C ng s n và d p t t phong trào cách m ng n c ta.

ủ ớ ố ừ   ự Cùng v i chính sách kh ng b , th c dân Pháp thi hành chính sách l a

ủ ằ ầ ị ị b p nh m phân hóa, lôi kéo nhân dân, xoa d u phong trào c a qu n chúng.

ướ ự ạ ủ ẻ ấ ặ ị ổ ư ủ ề ố Tr ứ   ả c s  kh ng b  tàn b o c a k  thù Đ ng b  t n th t n ng n , nh ng s c

ủ ả ị ệ ế ụ ả ấ ố s ng c a Đ ng không b  tiêu di ạ t. Đ ng ti p t c lãnh đ o nhân dân đ u tranh

.

ự ế ố ủ Cũng th i  ờ gian  này, trong nhà tù c a th c dân đ  qu c, các nhà văn,

ơ ộ ư ễ ả ầ ạ ệ nhà th  c ng s n nh : Tr n Huy Li u, Nguy n Văn T o. đã sáng tác văn

ầ ạ ấ ủ ầ ấ ấ ợ ọ h c, ca ng i tinh th n đ u tranh b t khu t c a nhân dân, tinh th n l c quan

ưở ươ ộ ạ cách m ng, tin t ng vào ngày mai t ủ ng sáng c a dân t c.

ủ

ấ

Tác ph m “ẩ

c a Ngô T t T ,

ắ ướ ườ T t đèn”

ố “B

c đ ầ   ng cùng”, “Tinh th n

ủ

ễ

ể ụ  c a Nguy n Công Hoan, ạ th  d c” ờ   “Chí Phèo”, “Lão H c”, “Giăng sáng”, “Đ i

ủ

ơ

ế

c a Nam Cao, th  ca trong phong trào Xô vi

ệ t Ngh  Tĩnh,

ừ ẻ  c aủ th a”... ứ “Hai đ a tr ”

ạ

ủ

ễ

Th ch Lam,

c a Nguy n Tuân, bài th

ừ ấ   c a T  H u, ố ữ   ủ ữ “Ch  ng ườ ử i t tù”

ơ “T   y”

ứ ả ắ ả ắ ậ ễ ừ “T c c nh P c Bó”, “C nh r ng P c Bó”, “Nh t kí trong tù

”,  “ Di n ca

ủ

ồ

c a H  Chí Minh.

ườ ủ ệ M i chính sách c a Vi t Minh ”

ắ ơ ị ị ướ ờ Khi b  đ ch b t giam, các nhà th  yêu n c có th i gian giành cho ngh ệ

ặ ắ ủ ọ ạ ữ ế ề ậ ẩ ơ ườ thu t nhi u h n. Chính vì th , nh ng tác ph m đ c s c c a h  l i th ng là

ơ ượ ữ ơ ủ ả nh ng bài th  đ ộ   ị c sáng tác trong hoàn c nh b  tù đày: Th  c a Phan B i

ỳ ươ ồ Châu, Phan Châu Trinh, Hu nh Thúc Kháng, L ng Văn Can, Sóng H ng,

ố ữ ệ ầ ồ ủ Tr n Huy Li u, Xuân Th y...H  Chí Minh, T  H u.

ứ ề ị ế * Ki n th c v  Đ a lí:

ử ụ ượ ồ ự ộ ế ợ ớ ượ ắ S  d ng l c đ  t nhiên vùng B c Trung B  k t h p v i l c đ ồ

ế ệ ể ể ả ị ị phong trào trào Xô vi ộ   t Ngh  ­ Tĩnh đ  xác đ nh đ a đi m x y ra các cu c

ả ệ ự ề ả ưở ế ộ ấ đ u tranh và lí gi i đi u ki n t nhiên đã  nh h ng, tác đ ng đ n phong

ư ế ấ trào đ u tranh nh  th  nào.

ượ ồ ơ ả ữ ủ ể ể L c đ  phong trào dân ch  1936 ­ 1939 đ  tìm hi u nh ng n i x y ra

ộ ấ ớ các cu c đ u tranh l n.

ượ ế ắ ở ồ ơ L ở c   đ   kh i   nghĩa   B c   S n,   kh i   nghĩa   Nam   Kì,   binh   bi n   Đô

ươ ượ ồ ả ệ ượ ồ L ng, l c đ  khu gi i phóng Vi ắ t B c, l ạ c đ  Cách m ng tháng Tám

ể ễ ể ơ ộ ở năm 1945 đ  tìm hi u n i di n ra các cu c kh i nghĩa.

ế ứ ề * Ki n th c v  Chính tr ụ ị ­ Giáo d c công dân :

ậ ươ ươ ị ị ượ 7.2.2.  Lu n   c ng   chính   tr ,   C ng   lĩnh   chính   tr ,   sách   l c   cách

ế ượ ạ ờ ơ ủ ự ạ ầ m ng, chi n l c cách m ng, th i c , vai trò c a qu n chúng, s  lãnh

ạ ủ ế ả ậ ị ị đ o  c a  Đ ng,  lí  lu n  Mác  ­  Lênin, Ngh   quy t  chính   tr ,  Đi u l ề ệ

ậ ặ ả ươ ữ ầ Đ ng, M t tr n, Tuyên ngôn, Ch ng trình. Nh ng yêu c u khi s ử

ọ ậ ị ử ệ ứ ứ ụ ể ế d ng ki n th c liên môn đ  gây h ng thú h c t p l ch s  Vi t Nam t ừ

ở ớ ổ ế năm 1930 đ n năm 1945 l p 12 tr ọ ườ trung h c ph  thônh ng

ử ụ ứ ế ả ượ ụ c m c tiêu môn ứ 7.2.2.1. S  d ng ki n th c liên môn ph i đáp  ng đ

h cọ

ụ ị ướ ớ ụ ể ộ M c tiêu là cái đ nh h ể ng đ  đi t i, đ  hành đ ng. M c tiêu bài

ả ạ ế ầ ọ ầ   ạ ọ h c chính là cái đích khi ti n hành d y h c mà th y và trò ph i đ t. Th y

ả ạ ượ ả ạ ượ ụ ế ạ ọ ph i đ t đ ạ c m c tiêu k  ho ch d y h c, còn trò ph i đ t đ ụ c m c tiêu

ứ ư ưở ữ ứ ế ệ ỹ ề ế v  ki n th c, t t ệ   ng, k  năng. Ki n th c liên môn là bi n pháp h u hi u

ệ ượ ự ố ớ ữ ụ ề ạ giúp giáo viên th c hi n đ ọ c nh ng m c tiêu d y h c đã đ  ra đ i v i bài

ử ụ ứ ử ế ậ ả ị ệ ọ ị h c l ch s . Do v y, ph i xác đ nh bi n pháp s  d ng ki n th c liên môn

ờ ộ ạ ộ ứ ụ ạ ả trong gi ạ    n i khóa hay ho t đ ng ngo i khóa ph i căn c  vào m c tiêu d y

ọ ộ h c b  môn.

ụ ứ ể ạ ầ ọ ị ụ   ộ Đ  đáp  ng m c tiêu d y h c b  môn, giáo viên c n xác đ nh m c

ử ụ ử ụ ứ ế ệ ế   đích khi s  d ng ki n th c liên môn, xem xét các bi n pháp s  d ng ki n

ố ớ ọ ư ế ề ế ứ ứ th c liên môn có ý nghĩa nh  th  nào đ i v i h c sinh v  ki n th c, t ư

ệ ỹ ưở t ả ể ệ ử ụ ng, k  năng.. .đ  vi c s  d ng có hi u qu .

ộ ượ ọ ả ợ liên môn ph i giúp h c sinh lĩnh h i đ ế   c ki n ạ 7.2.2.2.  D y tích h p

ứ ơ ả ủ ọ th c c  b n c a bài h c

ứ ơ ả ứ ầ ữ ế ế ế ể Ki n th c c  b n là nh ng ki n th c c n thi ệ t cho vi c hi u bi ế   t

ư ự ệ ề ị ử ử ệ ạ ọ ị ủ c a h c sinh v  l ch s  nh : s  ki n, niên đ i, khái ni m l ch s ...Giáo

ơ ả ủ ứ ế ầ ộ ọ ị viên c n xác đ nh ki n th c tr ng tâm, n i dung c  b n c a bài k t h p s ế ợ ử

ứ ơ ả ứ ể ế ế ậ ọ ụ d ng ki n th c liên môn đ  làm nôi b t ki n th c c  b n, giúp h c sinh

ậ ị ử ứ ữ ệ ế ọ ế   ắ n m v ng ki n th c, khái ni m, rút ra bài h c và quy lu t l ch s . Ki n

ứ ượ ử ụ ọ ị ữ ử ế ả ạ th c liên môn đ ứ   c s  d ng trong d y h c l ch s  ph i là nh ng ki n th c

ự ệ ụ ể ọ ọ ệ ượ ể ể ằ có ch n l c, đi n hình đ  nh m c  th  hóa các s  ki n, hi n t ng đang

ể ể ứ ể ặ ậ ắ ộ ơ ọ ộ   ọ h c, ho c ch ng minh m t lu n đi m khoa h c đ  hi u sâu s c h n m t

ả ợ ử ụ ứ ử ế ộ ờ ị ự ệ s  ki n, m t th i kì l ch s . Ki n th c liên môn s  d ng ph i h p lý đ ể

ắ ượ ắ ộ ọ ọ h c sinh n m đ c sâu s c n i dung bài h c.

ầ ả ượ ử ế ọ ả ả C n ph i đ m b o đ ứ ị c tr ng tâm ki n th c l ch s , không sa đà

ứ ị ử ứ ế ế vào ki n th c các môn khác và không làm loãng ki n th c l ch s , không

ủ ọ ự ặ ệ ầ ắ ắ làm phân tán s  chú ý c a h c sinh. Đ c bi ế   t giáo viên c n n m ch c ki n

ả ả ử ụ ứ ể ả ộ ị th c liên môn đ  khi s  d ng ph i đ m b o tính chính xác n i dung l ch s ử

ượ ạ ự ậ ị ử ặ “gây s c ”ố ả đ c ph n ánh, tránh xuyên t c s  th t l ch s  ho c ọ  cho h c sinh

ế ậ ầ ế ố ớ ệ ữ ằ b ng nh ng tình ti t gi t gân, li kì không c n thi t. Đ i v i tài li u văn

ạ ỏ ữ ệ ế ệ ể ế ệ ả ạ ọ h c ph i lo i b  nh ng lo i truy n ki m hi p, ti u thuy t võ hi p xuyên

ử ả ưở ứ ị ử ế ệ ấ ạ ị t c l ch s ,  nh h ng x u đ n vi c hình thành tri th c l ch s , giáo d c t ụ ư

ạ ị ử ả ả ọ ữ ữ ộ ậ ưở t ng tình c m cho h c sinh. D y l ch s  ph i gi ự    v ng tính đ c l p, d a

ả ớ ư ậ ư ủ ệ ặ ộ ọ vào đ c tr ng, n i dung c a môn h c, nh  v y hi u qu  m i cao, không có

ứ ứ ề ế ặ ả ợ ớ   ự s  trùng l p, công th c, giáo đi u. Ki n th c liên môn ph i phù h p v i

ấ ủ ừ ự ệ ệ ượ ụ ầ ả m c đích yêu c u bài gi ng và tính ch t c a t ng s  ki n, hi n t ị ng l ch

s .ử

ọ ậ ứ ọ ể ợ liên môn đ  gây h ng thú h c t p cho h c sinh ạ 7.2.2.3.  D y tích h p

ự ư ể ả ầ ự ộ ph i góp ph n phát tri n năng l c t duy và kĩ năng th c hành b  môn

ọ cho h c sinh.

ắ ọ ử ụ ứ ế ầ ẫ Khi s  d ng ki n th c liên môn giáo viên c n d n d t h c sinh t ừ

ớ ạ ỗ ỗ ế ử ụ ế ế ch  nh  l ứ ế i ki n th c đ n ch  bi ứ ủ t s  d ng ki n th c c a các môn có liên

ể ỏ ế quan vào phân tích, đánh giá.. .đ  làm sáng t ử ứ ị  ki n th c l ch s .

ệ ử ụ ọ ị ứ ử ế ạ ụ   Vi c s  d ng ki n th c liên môn trong d y h c l ch s  có tác d ng

ứ ứ ệ ể ề ậ ọ trong vi c phát tri n nh n th c cho h c sinh. Qua ni m say mê, h ng thú

ế ổ ứ ọ ộ b  môn giúp h c sinh phát huy đ ượ ư c t ộ ậ  duy đ c l p, bi t cách t ch c các

ử ụ ệ ệ ể ế ầ công vi c mà th y cô giao cho. Vi c đ  các em tìm ki m, s  d ng các tài

ụ ụ ọ ẽ ệ ượ ứ ộ ậ ự ậ li u ph c v  cho bài h c s  phát huy đ c năng l c nh n th c đ c l p, rèn

ỉ ứ ữ ự ệ ộ ế luy n kĩ năng th c hành b  môn khi n các em không nh ng ch  h ng thú

ự ượ ố ọ ụ ộ mà còn t ọ ậ  tin trong h c t p, tránh đ ạ   i h c th  đ ng. Trong các ho t c l

ự ồ ưỡ ộ ệ ộ ộ đ ng xã h i, th c h

ành b  môn còn b i d

ữ   ng kĩ năng, rèn luy n nh ng

ấ ố ẹ ữ ẩ ộ ướ ph m ch t t t đ p, nh ng hành đ ng yêu n ế ệ ẻ c cho th  h  tr .

ả ả ả ừ ứ ố ớ ọ   ợ liên môn ph i đ m b o tính v a s c đ i v i h c ạ 7.2.2.4. D y tích h p

sinh

ọ ị ử ạ ươ ượ D y h c l ch s  theo ch ng trình và sách giáo khoa  đã đ c ban

ỗ ớ ộ ọ ạ ợ ớ ỗ   ầ hành và biên so n, phù h p v i yêu c u và trình đ  h c sinh m i l p, m i

“quá t

i"ả

ắ ừ ứ ẽ ụ ượ ự ệ ắ ạ ấ c p. Th c hi n nguyên t c v a s c s  kh c ph c đ c tình tr ng

ạ ấ

ấ ượ ọ ị ử ạ ho c ặ “h  th p " ch t l ng trong d y h c l ch s , không giúp h c ọ sinh đ tạ

ượ ộ ươ đ c trình đ  ch ng trình.

ề ặ ư ừ ứ ả ả ầ ọ ộ ạ   Đ m b o tính v a s c là m t yêu c u quan tr ng v  m t s  ph m.

ừ ứ ả ả ắ ả ấ ả ọ ể Nguyên t c v a s c là ph i đ m b o cho t t c  h c sinh hi u bài, kích

ạ ộ ệ ủ ổ ứ ự ọ ế thích ho t đ ng trí tu  c a các em, t ch c cho các em t h c, bi t cách

ứ ế ế ậ ắ n m ki n th c và rút ra k t lu n khái quát.

ộ ả ạ ạ ợ liên môn ph i linh ho t, sáng t o, tùy thu c vào ạ 7.2.2.5.  D y tích h p

ứ ủ ế ầ yêu c u ki n th c c a bài

ả ế ợ ử ụ ứ ế ễ ầ ớ   Khi s  d ng ki n th c liên môn giáo viên ph i k t h p nhu n nhuy n v i

ư ặ ủ ấ ộ ỏ ờ l ề   ọ i nói sinh đ ng c a giáo viên và h c sinh nh : đ t câu h i nêu v n đ ,

ế ợ ử ụ ỏ ợ ự ạ ở ổ ồ câu h i g i m , trao đ i, đàm tho i, k t h p s  d ng đ  dùng tr c quan,

ươ ệ ướ ẫ ẩ ọ ị các ph ậ ng ti n kĩ thu t...Giáo viên h ể   ng d n h c sinh chu n b  tìm hi u

ứ ế ể ệ ế ọ ki n th c có liên quan đ n bài h c đ  liên h , phân tích, làm sáng t ỏ ế    ki n

ứ ị ử ượ ư ậ ứ ứ ẽ ế th c l ch s . Làm đ ọ   c nh  v y, ki n th c liên môn s  gây h ng thú h c

ố ụ ệ ưỡ ậ t p, phát huy t i đa tác d ng trong vi c giáo d ể   ụ ng, giáo d c, phát tri n

ộ ố ệ ử ụ ứ ứ ể ọ h c sinh. ế  a. M t s  bi n pháp s  d ng ki n th c liên môn đ  gây h ng thú

ử ệ ừ ở ớ ườ ọ ậ ị h c t p l ch s  Vi t Nam t ế  năm 1930 đ n năm 1945 l p 12 tr ng trung

h c phọ ổ thông

ọ ể ạ ứ ọ ậ ị ử ụ ứ ử ế ọ   ­ S  d ng ki n th c văn h c đ  t o h ng thú h c t p l ch s  cho h c

sinh

ọ ế ợ ớ ử ể ạ ử ụ ứ ị ứ ế ể ế + S  d ng ki n th c văn h c k t h p v i ki n th c l ch s  đ  t o bi u

ử ọ ị ượ t ng l ch s  cho h c sinh

ể ượ

ự ệ

ậ ị

ữ

ử

ử

ề

ề

ả

ị

Bi u t

ệ   ng l ch s  là hình  nh v  nh ng s  ki n, nhân v t l ch s , đi u ki n

ượ

ể

ấ

ả

ớ

ọ

ị đ a lí v.v...đ

ấ   ữ c ph n ánh trong óc h c sinh v i nh ng nét chung nh t, đi n hình nh t.

ủ ự ệ ị ử ượ ộ ậ ọ N i dung c a s  ki n l ch s  đ ệ ạ   ứ c h c sinh nh n th c thông qua vi c t o

ứ ằ ạ ộ ữ ủ ề ả ị nên hình  nh v  quá kh , b ng nh ng ho t đ ng c a các giác quan: th  giác

ữ ự ả ạ ữ ả ạ t o nên nh ng hình  nh tr c quan, thính giác đem l i nh ng hình  nh v ề

ứ ờ ủ ả quá kh  thông qua l i gi ng c a giáo viên.

ệ ạ ể ượ ơ ở ể ấ ớ Vi c t o bi u t ng có ý nghĩa r t l n, nó là c  s  đ  hình thành

ử ủ ủ ứ ử ệ ả ộ ị ị khái ni m l ch s . N i dung c a các hình  nh l ch s , c a b c tranh quá

ứ ệ ậ   ệ ố kh  càng phong phú bao nhiêu thì h  th ng khái ni m mà các em thu nh n

ượ ắ ấ ệ ạ ể ượ ữ ử ọ ị đ c càng v ng ch c b y nhiêu. Vi c t o bi u t ng l ch s  cho h c sinh

ừ ạ ở ệ ả ề ầ ả không d ng l vi c miêu t i b  ngoài mà c n đi sâu vào b n ch t s ấ ự

ệ ạ ể ượ ư ệ ặ ậ ấ ủ ự ệ ki n, đ c tr ng, tính ch t c a s  ki n. Vì v y vi c t o bi u t ị ng l ch s ử

ố ớ ọ ụ ớ ữ ả có ý nghĩa giáo d c l n đ i v i h c sinh. Thông qua nh ng hình  nh c ụ

ứ ợ ả ẽ ế ư ưở ể ạ ộ ớ ộ th , sinh đ ng, có s c g i c m m i tác đ ng m nh m  đ n t t ng tình

ủ ả c m c a các em.

ể ạ

ể ượ

ẩ

ề

ọ Thông qua các tác ph m văn h c giáo viên có th  t o bi u t

ả   ng v  tình c nh

ườ

ắ

ầ

ộ

ơ

ng

ạ i nông dân B c B  đang lâm vào tình tr ng đói nghèo, x  xác, b n cùng không có

ả

ạ

ủ

ố l

i thoát thông qua hình  nh lão H c trong tác ph m

c a Nam Cao:

ẩ “Lão H c ”ạ

ạ ạ ồ ỉ ấ “Sau khi lão H c bán con chó, tôi th y lão H c ch  ăn khoai. R i thì khoai

ắ ầ ừ ấ ế ạ ế ượ ấ cũng h t. B t đ u t đ y, lão ch  t o đ c món gì, ăn món  y. Hôm thì

ủ ố ộ ớ ỉ não ăn c  chu i, hôm thì lão ăn sung lu c, hôm thì ăn rau má, v i th nh

ữ ố ữ ư ủ ả ộ ồ ộ   tho ng m t vài c  ráy, hay b a trai, b a  c.. ” R i lão xin Binh T  (m t

ế ả ậ ộ ộ ờ ồ ồ ớ ế tên ăn tr m) m t ít b  chó...Lão v t vã đ n hai gi đ ng h  m i ch t. Cái

ữ ộ ế ậ ch t th t là d  d i.”.

ị ậ ẩ “T t đèn ” ắ ả ớ ạ Cùng v i hình  nh Lão H c, Ch  D u trong tác ph m c aủ

ự ủ ấ ố ộ ố ấ ề ể ậ Ngô T t T  là nhân v t đi n hình nh t v  cu c s ng cùng c c c a ng ườ   i

ệ ờ ộ ủ ạ nông dân Vi ế t Nam th i phong ki n. Chính sách bóc l ọ   t tàn b o c a b n

ớ ủ ứ ư ự ế ế ế ị phong ki n th c dân v i đ  th  s u thu  khi n gia đình ch  lâm vào b ướ   c

ườ ố đ ng cùng không có l i thoát.

ụ ể ử ụ ứ ế ầ ọ ự ệ   ­  S  d ng ki n th c văn h c góp ph n c  th  hóa s  ki n

ử ị l ch s

ể ạ ọ ấ ứ ứ ế ề ế Ki n th c văn h c r t phong phú, có nhi u th  lo i. Ki n th c văn

ể ụ ể ự ệ ị ụ ử ạ ọ ọ h c có th  c  th  hóa cho s  ki n l ch s . Ví d  khi d y h c bài “Phong

ể ạ ạ ộ ơ trào cách m ng 1930 ­ 1935” giáo viên có th  xen vào m t đo n th  trong

ế ể ọ ứ ượ ệ ậ ộ phong trào Xô vi t Ngh  ­ Tĩnh đ  h c sinh nh n th c đ c m t cách c ụ

ế ấ ể ề ế ệ ủ ụ ờ th  v  khí th  đ u tranh s c sôi, quy t li t c a nhân dân trong th i kì 1930

­ 1931:

ị ạ V nh cách m ng 1930­ 1931

ế ậ ứ Xô vi t phong trào d y t tung …

ặ ạ ọ ư M t n  bay đ a bom súng d a

ắ ề Tay không choa(1) n m búa li m vung

ườ ộ ả Gan ng i c ng s n là gan thép

ứ ẫ Bom súng nào ngăn s c v y vùng

ế ị ươ (choa: chúng ta ­ ti ng đ a ph ệ ng Ngh  Tĩnh)

ọ ể ả ử ụ ứ ế ệ ượ ử ­ S  d ng ki n th c văn h c đ  gi ộ ự ệ i thích m t s  ki n, hi n t ị ng l ch s

ự ệ ệ ượ ề ử ừ ượ ị ứ ạ ỉ Có nhi u s  ki n, hi n t ng l ch s  tr u t ế ng, ph c t p, n u ch  thông báo

ộ ượ ẽ ọ ụ ự ệ ạ ộ ố nguyên văn cho h c sinh thì các em s  khó lĩnh h i đ c. Ví d  s  ki n Đ i h i Qu c dân

ạ ộ ế ố ượ ệ ậ ở ọ ừ h p t ngày 16 đ n ngày 17/8/1945 Đ i h i Qu c dân đ c tri u t p ạ ộ    Tân Trào. Đ i h i

ủ ươ ủ ở ổ ệ tán thành ch  tr ng T ng kh i nghĩa,thông qua 10 chính sách c a Vi t Minh:

ộ ướ ự ệ ề “1. Giành chính quy n, xây d ng m t n c Vi ề   ủ ộ t Nam Dân ch  C ng hòa trên n n

ộ ậ ả t ng hoàn toàn đ c l p.

ể ả ệ Võ trang nhân dân, phát tri n Quân gi i phóng Vi t Nam.

ả ủ ặ ướ ị ủ ệ ừ ườ ợ T ch thu tài s n c a gi c n c ngoài và c a Vi t gian tùy t ng tr ng h p sung công

ủ ố làm c a qu c gia hay chia cho dân cày nghèo.

ậ ặ ứ ứ ế ế ặ ằ ỏ ộ B  các th  thu  do Pháp, Nh t đ t ra: đ t m t th  thu  công b ng và nh .ẹ

ố ữ ề ủ Ban b  nh ng quy n c a dân cho dân.

Nhân quy n.ề

Tài quy n.ề

ữ ề ế ề ề ầ ổ ộ Dân quy n: quy n ph  thông đ u phi u, dân t c nam n  bình quy n.

ạ ả ả ộ ị ợ ứ Chia l ằ i ru ng công cho công b ng, gi m đ a tô, gi m l i t c, hoãn n , c u t ợ ứ ế ạ    n n

nhân.

ố ậ ộ ờ ị ươ ố ộ ả ế ể ặ Ban b  lu t lao đ ng, ngày làm , đ nh l ng t i thi u, đ t xã h i b o hi m.

8 gi

ự ề ế ố ể ệ ở ố Xây d ng n n kinh t qu c dân, phát tri n nông nghi p. M  qu c gia ngân hàng.

ố ể ệ ở ố ự ề ế Xây d ng n n kinh t qu c dân, phát tri n nông nghi p. M  qu c gia ngân hàng.

ệ ả ớ ướ ồ ướ ượ ể ộ Thân thi n và giao h o v i các n c Đ ng minh và các n c nh c ti u dân t c đ ể

ấ ự ồ ộ ủ ọ ự ủ giành l y s  đ ng tình và s   ng h  c a h ”.

ư ậ ườ ữ ể ế ấ ọ N u nêu m i chính sách nh  v y h c sinh không nh ng khó hi u mà còn th y khó

ườ

ễ

Di n ca M i chính sách Vi

ệ   t

ể ử ụ ơ ụ ủ ị ủ ớ ồ nh . Do đó có th  s  d ng bài th  l c bát c a Ch  t ch H  Chí ­

ừ ể

Minh đ  phân tích t ng chính sách.

ườ ủ ệ M i chính sách c a Vi t Minh

ộ ậ ồ Vi t ệ Nam đ c l p đ ng minh

ươ ậ ả Có b n ch ng trình đánh Nh t, đánh Tây.

ế ướ Quy t làm cho n c non này,

ộ ậ ề ờ ề C  treo đ c l p, n n xây binh quy n:

ồ Làm cho con cháu R ng, Tiên,

ề ủ Dân ta gi ữ ấ ợ  l y l ườ i quy n c a ta Có m i chính sách bày ra,

ộ ướ ợ M t là ích n c, hai là l i dân...

ủ ề ữ ơ ề ậ ễ ể ủ ầ ộ ệ Bài th  đ  c p m t cách d  hi u và đ y đ  v  nh ng chính sách c a Vi t Minh. Đây

ứ ố ấ ể ủ ệ ế ả ồ là cách th c t ề t nh t đ  tuyên truy n chính sách c a Vi t Minh đ n đông đ o đ ng bào ta

ể ạ ố ị ữ ề ệ ả ấ ẫ ơ ộ trong hoàn c nh đa s  b  mù ch  và v n còn r t chu ng th  lo i th  văn truy n mi ng.

ớ ờ ố ơ ả ữ ễ ạ ạ ầ ớ ộ ị V i nh ng câu th  gi n d , cách di n đ t m c m c, g n gũi v i đ i s ng nhân dân s ẽ

ễ ể ể ượ ữ ế ợ ộ giúp h c  ọ sinh  d  dàng hi u bài, hi u đ ớ   c đây là nh ng chính sách ti n b , phù h p v i

ụ ụ ữ ủ ệ ầ ọ ố mong mu n và nguy n v ng c a qu n chúng nhân dân. Nh ng chính sách này ph c v  cho

ọ ầ ớ ươ ộ m i t ng l p nhân dân lao đ ng: nông dân, công nhân, th ọ   ứ ng nhân, viên ch c, binh lính, h c

ệ ỉ ề ế ả ề ị sinh. Vi t Minh chăm lo cho nhân dân không ch  v  kinh t còn c  v  chính tr , quan tâm t ừ

ườ ế ẻ ể ạ ượ ủ ế ỏ ộ ộ ộ ng i già đ n tr ằ  nh . Đó là m t xã h i công b ng, dân ch , ti n b . Đ  đ t đ ề   c đi u

ố ế ứ ế ả ộ ướ mong mu n đó nhân dân Vi ệ Nam ph i đoàn k t m t lòng, đem h t s c mình ra giúp n t c.

ế ợ ớ ụ ể ứ ị ử ụ ổ ế ạ ằ ­ S  d ng ki n th c đ a lí k t h p v i trao đ i đàm tho i nh m c  th  hóa không gian

ử ị l ch s

ấ ứ ế ấ ị ả ố ờ B t c  bi n c  nào cũng x y ra trong th i gian và không gian nh t đ nh. Không xác

ự ệ ẽ ở ờ ừ ượ ự ế ế ị đ nh th i gian, không gian, s  ki n s  tr nên tr u t ộ ng, thi u n i dung th c t , không

ả ượ ự ệ ậ ph n ánh đ ụ   ứ ủ c hi n th c khách quan trong nh n th c c a chúng ta. Không gian có tác d ng

ế ủ ự ệ ả ạ ử ầ ấ ị ọ ị ế ễ ậ ạ ả ể   nh t đ nh đ n di n bi n c a s  ki n x y ra. Do v y, khi d y h c l ch s  c n ph i t o bi u

ượ ề ả ị t ng v  hoàn c nh đ a lí.

ụ ụ ạ ạ ọ Ví d  khi d y h c m c 1.II. “Phong trào cách m ng 1930 ­ 1931” trong bài 14, giáo

ượ ạ ồ ượ ồ ử ụ viên s  d ng l c đ  phong trào cách m ng 1930 ­ 1931 và l c đ  phong trào Xô vi ế   t

ụ ể ử ơ ễ ệ ể ọ ị Ngh  ­ Tĩnh đ  giúp h c sinh c  th  hóa không gian l ch s , n i di n ra phong trào 1930 ­

1931.

ẽ ướ ẫ ượ ồ ặ Giáo viên s  h ng d n các em quan sát trên l ỏ ợ c đ  và đ t câu h i g i

ượ ạ ồ ế ệ Quan sát l c đ  phong trào cách m ng 1930 ­ 1931 và phong trào Xô vi t Ngh  Tĩnh, hãy

ủ ề ậ rút ra nh n xét v  quy mô c a phong trào ?

ọ ượ ể ể ồ ượ ủ ấ ộ ộ H c sinh quan sát l c đ  và đ  hi u đ ớ   c quy mô c a cu c đ u tranh r ng l n,

ả ướ ễ ạ ộ ấ ả di n ra trong ph m vi c  n c, cu c đ u tranh thu hút đông đ o nhân dân tham gia, trong đó

ủ ế ấ ở ch  y u là công nhân và nông dân. Sang tháng 9/1930, phong trào đ u tranh dâng cao hai

ự ệ ệ ượ ồ ơ ệ ờ ỏ ỉ t nh Ngh  An ­ Hà Tĩnh. D a vào kí hi u trên l c đ  (n i có kí hi u lá c  màu đ  là n i n ơ ổ

ơ ổ ủ ệ ấ ộ ơ ờ ộ ấ   ra cu c đ u tranh c a công nhân, và n i có kí hi u lá c  màu xanh là n i n  ra cu c đ u

ẽ ễ ủ ể ượ ộ ấ ờ ổ tranh c a nông dân) thì các em s  d  dàng hi u đ ế   c th i kì này cu c đ u tranh n  ra quy t

ệ ủ ề ấ ấ li ộ ấ t nh t, nhi u nh t là cu c đ u tranh c a nông dân.

ụ ự ạ ẩ ọ ố ị ướ ổ Khi d y h c m c 2.III. “S  chu n b  cu i cùng tr ở c ngày T ng kh i nghĩa”, bài 16,

ượ ồ ả ệ ắ ể ầ ọ giáo viên dùng l c đ  Khu gi i phóng Vi t B c đ  yêu c u h c sinh:

ồ ị ủ ả ỉ ả ệ ắ Hãy ch  trên b n đ  v  trí c a Khu gi i phóng Vi t B c ?

ờ ủ ậ ả ệ ắ ề ự Em có nh n xét gì v  s  ra đ i c a Khu gi i phóng Vi t B c ?

ạ ả ệ ắ ỏ ủ ướ ả ệ ớ T i sao nói Khu gi i phóng Vi t B c là hình  nh thu nh  c a n c Vi t Nam m i ?

ượ ồ ẽ ị ượ ị ả ồ Các em nhìn trên l c đ  s  xác đ nh đ ủ c v  trí c a Khu gi ầ   i phóng bao g m h u

ằ ắ ạ ạ ơ ỉ ộ   ế h t các t nh Cao B ng, B c K n, L ng S n, Hà Giang, Tuyên Quang, Thái Nguyên, và m t

ắ ậ ọ ượ ố ỉ s  t nh lân c n; B c Giang, Phú Th , Yên Bái, Vĩnh Yên. Trong đó Tân Trào đ ọ c ch n làm

ủ ả ủ th  đô c a Khu gi i phóng.

ả ể ự ầ ể ọ ế ả ậ ả Giáo viên gi i thích đ  h c sinh hi u s  c n thi t ph i thành l p khu gi i phóng: sau

ậ ứ ướ ậ ả khi Nh t đ o chính Pháp ngày 9/3/1945, cao trào kháng Nh t c u n ắ   ể ộ c phát tri n r ng kh p.

ườ ụ ươ ệ ậ ự ả ạ ắ ầ ộ ị Ban Th ng v  Trung ng Đ ng tri u t p H i ngh  Quân s  cách m ng B c Kì l n th ứ

ế ị ấ ộ ị nh t. H i ngh  đã quy t đ nh:

ả ướ ự ế Xây d ng 7 chi n khu trong c  n c.

ụ ỉ ậ Ủ ự ệ ế ạ ắ Thành l p  y ban Quân s  cách m ng B c Kì, có nhi m v  ch  huy các chi n khu ở

ề ắ mi n B c.

ổ ộ ệ ị ổ ứ Ủ ộ ỉ ả Ngày 16/4/1945, T ng b  Vi t Minh ra ch  th  t ch c  y ban Dân t c gi i phóng các

ố ừ ễ ầ ề ằ ạ ấ c p. Đ u tháng 5/1945, Nguy n Ái Qu c t Cao B ng v  Tuyên Quang. T i đây, Ng ườ   i

ứ ể ỉ ạ ả ướ ươ ạ ọ ơ ch n Tân Trào (châu S n D ng) làm căn c  đ  ch  đ o cách m ng trong c  n ẩ   c và chu n

ạ ộ ố ướ ự ủ ả ầ ị b  cho Đ i h i Qu c dân. Tr ể c s  phát tri n c a vùng gi ả   ầ i phóng, yêu c u c n kíp ph i

ả

Khu gi

i phóng.

ớ ấ ứ ị ạ ậ ộ thành l p khu căn c  đ a cách m ng r ng l n l y tên là

ả ắ ượ Ngày 4/6/1945, Khu gi ạ i phóng Cao, B c, L ng, Thái, Hà, Tuyên đ ậ   c thành l p

ạ ượ ồ (vùng có g ch ngang trên l c đ ).

ả ạ ộ ờ ỉ ả Khu gi i phóng do m t ban ch  huy lâm th i lãnh đ o. Trong Khu gi Ủ   i phóng, các  y

ườ ủ ử ạ ệ ban nhân dân cách m ng do nhân dân c  ra, thi hành m i chính sách c a Vi t Minh, nh ư

ấ ủ ự ế ộ ố ổ ự   ề ị t ch thu ru ng đ t c a đ  qu c, chia công đi n, công th  cho dân cày nghèo, xây d ng l c

ượ ự ượ ờ ố ự ệ ớ ị ả l ng vũ trang, l c l ng chính tr , th c hi n đ i s ng m i... Khu gi i phóng chính là hình

ả ỏ ủ ướ ệ ớ nh thu nh  c a n c Vi t Nam m i.

ư ậ ả ể ệ ộ ướ ờ ự ệ ế ớ Nh  v y Khu gi i phóng ra đ i th  hi n m t b c ti n m i trong vi c xây d ng,

ứ ị ệ ể ấ ạ ẩ ộ ổ ị ở   phát tri n căn c  đ a cách m ng, g p rút hoàn thành công vi c chu n b  cho cu c T ng kh i

ự ệ ả ứ ỏ nghĩa. Vi c xây d ng khu gi i phóng ch ng t

ị ấ ầ ữ ủ ề ẩ ả ặ ộ ệ   ề ọ Đ ng ta chu n b  r t đ y đ , chu đáo v  m i m t. Đó là m t trong nh ng đi u ki n

ẫ ớ ợ ủ ạ ọ quan tr ng d n t ắ i th ng l i c a cách m ng.

ứ ị ử ụ ế ằ ả ệ ượ ử ­ S  d ng ki n th c đ a lí nh m gi ự ệ i thích s  ki n, hi n t ị ng l ch s

ủ ụ ế ễ ạ ọ ế ệ ầ Ví d  khi d y h c di n bi n c a phong trào Xô vi t Ngh  Tĩnh giáo viên c n giúp

ể ạ ở ệ ạ ổ ọ h c sinh hi u rõ vì sao phong trào cách m ng Ngh  An ­ Hà Tĩnh l ẽ ơ   ạ i n  ra m nh m  h n

các vùng khác.

ể ả ề ự ệ ử ụ ượ ồ ế Đ  gi i thích v  s  ki n này, giáo viên s  d ng l c đ  phong trào Xô vi ệ   t Ngh  ­

ỏ ợ ở ặ Tĩnh (hình 31) và đ t câu h i g i m :

ẽ ở ự ễ ấ ạ ố

Vì sao phong trào đ u tranh ch ng th c dân Pháp di n ra m nh m

ỉ  hai t nh Ngh ệ

An và Hà Tĩnh ?

ướ ẫ ọ ượ ứ ị ụ ậ ồ Giáo viên h ng d n h c sinh quan sát l ể ể   ế c đ  và v n d ng ki n th c đ a lí đ  hi u

ử ủ ề ị ệ ậ ơ ị ỉ ị rõ h n v  v  trí đ a lí, khí h u, l ch s  c a hai t nh Ngh  An ­ Hà Tĩnh:

ỉ ở ề ế ố ệ “Hai t nh Ngh  An ­ Hà Tĩnh ắ  cách 360 km v  phía b c thành ph  Hu , kinh đô

ướ ơ ế ậ ề ề n c An Nam (n i tên vua

“bù nhìn ” thi

t l p tri u đình) và cách 326 km v  phía Nam Hà

ủ ủ ứ ộ ế ộ ố ươ N i, th  ph  x  Đông D ng thu c đ  qu c Pháp...

ề ố ồ ườ ề ầ Ngoài s  công nhân đ n đi n và ng ỉ i buôn bán.nhân dân hai t nh đ u là b n và trung

ệ ơ ườ ừ ằ ồ ồ nông (h n 1 tri u ng ể   ề i). T  đông sang tây trong vùng đ u có núi, gò, đ i, đ ng b ng, bi n

ả ả Ở ườ ụ ề ả ấ ả c  và h i đ o. đây thiên tai th ả ng x y ra (l t, bão) gây nhi u khó khăn cho s n xu t do

ố ở ấ ổ ở ư ấ ơ đó nhân dân đói khát và n i ăn ch n r t kh  s  (năng su t lúa cũng nh  bình quân l ươ   ng

ự ầ ườ ở ứ ớ ả ướ ấ ả ờ ồ th c theo đ u ng i đang m c th p so v i c  n ắ   c). Nh  có ngu n khoáng s n, B c

ế ợ ả ượ ể ệ ộ ồ Trung B  phát tri n công nghi p khai khoáng. Giáo viên k t h p c  l c đ  phong trào Xô

ế ớ ượ ệ ồ ự ộ ể ể ắ ọ ượ vi t Ngh  ­ Tĩnh v i l c đ  t nhiên vùng B c Trung B  đ  giúp h c sinh hi u đ c khu

ề ả ắ ế ự v c này có nhi u tài nguyên, khoáng s n (s t, vàng, Mangan, Crôm, Titan, Thi c, đá quý, đá

ầ ư ạ ệ ạ vôi, sét, cao lanh.) do đó Pháp đ u t m nh vào ngành công nghi p. T i đây có khu công

ủ ậ ế ệ ườ ộ ả nghi p Vinh ­ B n Th y t p trung đông công nhân (trên 6000 ng ộ ạ   i), có m t đ ng b  m nh

ả ổ ứ ủ ể ầ ộ ộ ớ v i 2011 đ ng viên và các t ch c c a qu n chúng phát tri n (399 h i viên công h i, 48.464

ụ ữ ả ộ ộ ộ ữ   ộ h i viên nông h i, 6.648 h i viên ph  n , 2.350 đoàn viên thanh niên c ng s n). Đó là nh ng

ệ ể ề ệ ế ạ ủ đi u ki n khi n cho phong trào cách m ng c a nhân dân Ngh  ­ Tĩnh phát tri n ngày càng

ế ệ ơ ạ ẽ m nh m , quy t li t h n.

ư ậ ệ ắ ệ ạ ị ự Nh  v y Ngh  ­ Tĩnh là vùng quê nghèo, thiên nhiên kh c nghi i b  th c dân t, l

ế ộ ặ ộ ủ ự ề ả ơ ọ phong ki n đàn áp, bóc l ệ   t n ng n  làm cho c nh ng  c a h  càng cùng c c h n. Ngh  ­

ề ề ầ ả ấ ạ ố ố ộ Tĩnh cũng là m nh đ t giàu truy n th ng cách m ng (có truy n th ng lao đ ng c n cù, dũng

ị ự ấ ạ ớ ố ả c m, giàu ngh  l c trong đ u tranh v i thiên tai và ch ng ngo i xâm). Đó chính là lí do vì sao

ấ ở ẽ ạ ổ ụ ể ự ệ ằ ỉ phong trào n  ra m nh m  nh t hai t nh Ngh  An ­ Hà Tĩnh. Nh m c  th  hóa cho s  phát

ể ủ ứ ầ ấ ẫ ọ ự ệ ể tri n c a phong trào, giáo viên yêu c u h c sinh l y d n ch ng quá

2 s  ki n tiêu bi u:

ạ ở ươ ạ ươ T i đây, ngày 1/9/1930 Thanh Ch ng, 2 v n nông dân Thanh Ch ố   ổ ậ ng n i d y đ t

ườ ả ỏ ố ệ ả ạ ạ ị ệ huy n đ ụ   ng, th  tù chính tr  ph m, tri huy n ph i b  tr n, trong không khí cách m ng s c

ầ ầ ế ấ ố ộ sôi, ti ng tr ng đ u tranh  m  m vang đ ng xóm làng:

ậ ướ   c, ư Ngày   12/9/1930,  có  8  000   nông  dân   H ng  Nguyên   mang   theo  g y   tày,  tay   th

ươ ờ ỏ ủ ườ ư ế ề ể ư ớ g ng cao c  đ  búa ni m bi u tình, đ a yêu sách đ n ph  đ ng H ng Nguyên v i khau

ả ả

ả ả

ủ

ế

ề

ề

ề

ố

ợ

ộ

hi u ệ “Đ  đ o ch  nghĩa đ  qu c! ”, “Đ  đ o Nam tri u ! ”, “Nhà máy v  tay th  thuy n !”, “Ru ng đ t ấ

ề v  tay dân cày ! ”...

ể ế ế ề ố ơ  Đoàn bi u tình x p thành hàng dài h n 1 km ti n v  thành ph  Vinh.. .Khi

ầ ố ớ ầ ạ ườ ế ế ọ ố ế đ n g n Vinh, con s  lên t i g n 3 v n ng i và x p thành hàng dài 4 km. B n đ  qu c đàn

ả ườ ọ ử ủ ế áp dã man, dùng máy bay th m sát làm 217 ng i ch t....Ng n l a căm thù c a nhân dân

ệ ố ự ề ế ộ ệ ở ngày m t dâng cao.Làm h  th ng chính quy n th c dân, phong ki n tê li t, tan rã ề    nhi u

ề ưở ề ấ ủ ỏ ố ả ổ ở thôn xã. Nhi u lí tr ng, tránh t ng b  tr n. Trong tình hình đó, nhi u c p  y Đ ng thôn,

ủ ứ ề ạ ọ ế xã đã lãnh đ o nhân dân làm ch c năng c a chính quy n, g i là “Xô vi t”.

ử ụ ứ ế ạ ­ S  d ng ki n th c chính tr ụ ị ­ Giáo d c công dân ổ ế ợ ớ k t h p v i trao đ i đàm tho i giúp

ủ ươ ọ ủ ả ể h c sinh hi u rõ ch  tr ng chính sách c a Đ ng

ử ể ử ụ ấ ị ị ể ứ ế ể ả ọ S  d ng ki n th c chính tr  đ  giúp h c sinh hi u rõ b n ch t l ch s , đ  phân tích,

ả ự ệ ư ộ ậ ươ ị gi ệ i thích các s  ki n, khái ni m nh : n i dung Lu n c ng chính tr  tháng 10 ­ 1930 và tìm

ữ ể ậ ậ ươ ế ượ ượ ờ ơ ạ ừ hi u thu t ng : lu n c ng, chi n l c, sách l c, th i c  cách m ng...t ể  đó hi u rõ ch ủ

ươ ữ ủ ả ạ ắ ộ ị tr ờ ng, chính sách c a Đ ng là đúng đ n, k p th i, sáng t o. Đó là m t trong nh ng nguyên

ẫ ớ ọ ợ ủ nhân quan tr ng d n t ắ i th ng l ạ i c a cách m ng tháng Tám.

ị ầ ứ ủ ụ ụ ạ ấ ấ ọ ộ Ví d  khi d y h c m c 3 c a bài 14 “H i ngh  l n th  nh t Ban Ch p hành Trung

ươ ả ộ ờ ệ ầ ả ậ ả ng lâm th i Đ ng C ng s n Vi t Nam (10 ­ 1930) giáo viên c n gi i thích thu t ng ữ

ậ ươ ậ ươ ắ ơ ả ấ ươ ữ ả Lu n c ng. Lu n c ng là văn b n nêu nh ng nguyên t c c  b n có tính ch t c ng lĩnh

ộ ả ạ ộ ủ trong ho t đ ng c a m t đ ng.

ơ ả ươ ữ ụ ả ắ ạ ộ   C ng lĩnh: là văn b n trình bày nh ng nguyên t c c  b n và m c đích ho t đ ng

ủ ế ủ ộ ả ộ ổ ứ ặ ộ ườ ờ ươ ch  y u c a m t đ ng, m t t ị  ch c chính tr  ho c m t ng ộ i trong m t th i kì t ố   ng đ i

dài.

ả ữ ươ ậ ậ ươ ầ Sau khi đã gi i thích thu t ng  C ng lĩnh và Lu n c ọ   ng, giáo viên yêu c u h c

ậ ươ ủ ể ộ sinh tìm hi u n i dung c a Lu n c ị ng chính tr  (10 ­ 1930).

ươ ế ượ ữ ề ấ ị ượ ủ ạ ậ Lu n c ng xác đ nh nh ng v n đ  chi n l c và sách l c c a cách m ng Đông

ươ D ng là:

ậ ươ ấ ủ ươ ạ ạ ộ ị + Lu n c ng xác đ nh tính ch t c a cách m ng Đông D ng là cu c cách m ng t ư

ế ề ẳ ườ ủ ộ ả s n dân quy n sau khi hoàn thành ti n th ng lên con đ ng xã h i ch  nghĩa.

ế ượ ụ ệ ụ ế ệ ế ố + Nhi m v  chi n l c: đánh phong ki n và đánh đ  qu c, hai nhi m v  này có quan

ớ ệ h  khăng khít v i nhau.

ự ộ + Đ ng l c: công nhân và nông dân.

ươ ạ ạ ả ộ ả + Lãnh đ o cách m ng là Đ ng C ng s n Đông D ng.

ậ ươ ủ ộ ế ụ ả ệ Trong n i dung c a Lu n c ng, giáo viên ti p t c gi i thích khái ni m “chi n l ế ượ   c

ạ ượ ạ cách m ng” và “sách l c cách m ng”:

ế ượ ườ ố ơ ả ụ ụ ệ ề Chi n l ạ c cách m ng: là đ ng l i chung và c  b n v  nhi m v , m c tiêu cách

ề ươ ạ ứ ấ ề ổ ứ ắ ế ự ượ ề ạ ị m ng, v  ph ng th c đ u tranh, v  t ch c s p x p l c l ng, v  phân đ nh b n thù trong

ạ ạ ừ t ng giai đo n cách m ng.

ượ ườ ứ ứ ệ ệ ẩ Sách l ạ c cách m ng: là đ ng l ố ổ i t ấ    ch c, bi n pháp, hình th c và kh u hi u đ u

ể ự ế ượ ệ ạ ậ ắ ộ ờ ạ ộ tranh v n đ ng cách m ng trong m t th i gian ng n đ  th c hi n chi n l c cách m ng.

ế ợ ớ ử ụ ứ ế ươ ậ ể ệ ­  S  d ng ki n th c liên môn k t h p v i các ph ứ   ng ti n kĩ thu t đ  gây h ng

ọ ậ ị ử ọ thú h c t p l ch s  cho h c sinh

ứ ị ặ ạ ử ứ ư ủ ế ặ ự ệ ị Đ c tr ng c a ki n th c l ch s  là mang tính quá kh , không l p l i. Các s  ki n l ch

ứ ấ ườ ể ự ế ộ ầ ử ỉ ả s  ch  x y ra duy nh t m t l n trong quá kh . Con ng i không th  tr c ti p quan sát đ ượ   c

ễ ạ ử ể ự ệ ị s  ki n l ch s , và cũng không th  tái di n l ả   ệ i trong phòng thí nghi m. Do đó chúng ta ph i

ử ộ ậ ị ữ ụ ể ế ế ế ạ ắ ti p nh n l ch s  m t cách gián ti p. Đ  kh c ph c nh ng h n ch  đó chúng ta có th  s ể ử

ươ ệ ệ ậ ạ ạ ả ụ d ng các ph ng ti n kĩ thu t hi n đ i vào gi ng d y.

ọ ị ử ạ ươ ư ệ ề ệ ạ ọ ố Trong d y h c l ch s , ngoài các ph ng ti n d y h c truy n th ng nh : tài li u giáo

ạ ơ ồ ả ả ồ ế ị ệ ậ ạ khoa, b n đ , tranh  nh, các lo i s  đ  .còn có các thi ế   t b  kĩ thu t hi n đ i: máy chi u

ệ ề ế phim, đèn chi u, máy ghi âm, ữ   ti vi, video, công ngh  thông tin ­ truy n thông. Đó là nh ng

ươ ọ ấ ầ ệ ạ ế ọ ị ử ệ ầ ả ph ng ti n d y h c r t c n thi ế ợ   t, góp ph n nâng cao hi u qu  bài h c l ch s . K t h p

ứ ế ớ ươ ệ ậ ạ ọ ị ệ ả ạ ki n th c liên môn v i các ph ng ti n kĩ thu t mang l i hi u qu  cao trong d y h c l ch

ử ụ ệ ắ ầ ạ ị ệ ử s , góp ph n kh c ph c vi c hi n “đ i hóa l ch s ”.

ụ ụ ụ ạ ọ ổ ở ủ   Ví d , khi d y h c m c 3 “T ng kh i nghĩa tháng Tám năm 1945” trong m c III c a

ả ộ ổ ở bài 16: “Phong trào gi i phóng dân t c và t ng kh i nghĩa tháng Tám (1939 ­ 1945), n ướ   c

ệ ủ ộ ử ụ ế ờ ượ ồ ễ ủ Vi t Nam Dân ch  C ng hòa ra đ i”. N u giáo viên s  d ng l ế c đ  di n bi n c a Cách

ệ ứ ữ ể ạ ạ ớ ỏ   m ng tháng Tám năm 1945 trong đó có t o các hi u  ng đ  trình bày cùng v i nh ng câu h i

ễ ể ẽ ở ọ ợ g i m  thì s  giúp h c sinh d  dàng hi u bài:

ượ ồ ổ ủ ề ậ ở ộ Quan sát l ở   c đ  T ng kh i nghĩa tháng Tám em hãy nh n xét v  quy mô c a cu c kh i

nghĩa ?

ữ ễ ắ ờ ộ ổ ở ợ Th i gian di n ra cu c T ng kh i nghĩa ?Nh ng th ng l ế ị i quy t đ nh ?

ượ ồ ọ ượ ậ ộ ở Quan sát l ẽ c đ  h c sinh s  rút ra ngay đ ễ   ổ c nh n xét: Cu c T ng kh i nghĩa di n

ở ầ ế ị ươ ả ướ ễ ờ ra trên quy mô h u h t các đ a ph ng trong c  n c. Th i gian di n ra trong vòng 15

ấ ừ ề ở ở ộ ở ở ngày, lan nhanh nh t t sau kh i nghĩa giành chính quy n Hà N i. Kh i nghĩa ị    các đ a

ươ ứ ầ ổ ờ ỏ ự ự ạ ả ạ ố ph ư ồ ng n  ra g n nh  đ ng th i, ch ng t ấ ủ  s  lãnh đ o th ng nh t c a Đ ng, s  nh y bén

ị ươ ị ươ ư ậ ượ ệ ư ấ ầ ỉ ủ c a các đ a ph ng (có đ a ph ng ch a nh n đ c l nh nh ng do đã th m nhu n ch  th ị

ự ượ ủ ắ ậ ấ ộ ủ c a “Nh t ­ Pháp b n nhau và hành đ ng c a chúng ta” nên khi th y so sánh l c l ng thay

ự ộ ứ ạ ạ ở ị ổ đ i, đ ch hoang mang c c đ  đã linh ho t lãnh đ o nhân dân kh i nghĩa), nó còn ch ng t ỏ ự   s

ủ ẩ ị ị ươ chu n b  chu đáo c a các đ a ph ng.

ứ ủ ọ ử ụ ể ủ ứ ể ế ế ố ­ S  d ng ki n th c liên môn đ  c ng c , ki m tra, đánh giá, ki n th c c a h c sinh

ứ ủ ọ ể ử ụ ể ể ứ ế ế ­ Đ  ki m tra ki n th c c a h c sinh giáo viên có th  s  d ng ki n th c liên môn.

ụ ạ ạ ọ ể   ­ Ví d  sau khi d y h c bài 14: “Phong trào cách m ng 1930 ­ 1935”, giáo viên ki m

ứ ủ ọ ạ ộ ậ ằ ạ ạ ộ ơ ọ tra ho t đ ng nh n th c c a h c sinh b ng cách đ c m t đo n th  trong bài ca cách m ng:

ướ ấ Than ôi n c m t nhà xiêu

ế ề ề ổ ị Th  không ch u n i nhi u chi u tính mau !

ứ ủ ế ầ ậ ướ ọ ươ ướ ướ Kìa B n Th y đ ng đ u d y tr c N  Thanh Ch ế ng ti p b c, b c lên

ậ ồ ư ộ ộ ơ Nam Đàn, Nghi L c, H ng Nguyên Anh S n, Hà Tĩnh m t phen d y r i Không có l ẽ

ế ả ồ ị ươ ế ộ ta ng i ch u ch t Ph i cùng nhau c ng quy t m t phen...

ề ố ợ L i quy n ta c  ta đòi.

ầ ươ ố ẻ ế ườ D n x ng đ  qu c x o môi quan tr ng.

ặ ọ ơ ỏ Sau khi h c sinh nghe xong bài th  trên, giáo viên đ t câu h i:

ạ ế ề ự ệ ế ợ ớ ộ ơ ớ ứ ị ử ế ơ Đo n th  trên vi t v  s  ki n nào ? K t h p v i n i dung bài th  v i ki n th c l ch s  đã

ề ự ệ ị ử ấ ọ h c em hãy khái quát v  s  ki n l ch s   y ?

ộ ấ ấ ọ Cu c đ u tranh  y chĩa mũi nh n vào ai ?

ơ ắ ữ ớ ị ở ễ ệ Nh ng câu th  g n v i tên các đ a danh Ngh  An ­ Hà Tĩnh giúp các em d  dàng

ạ ậ ở ệ ơ nh n ra đó là phong trào cách m ng 1930 ­ 1931 ả    Ngh  An ­ Hà Tĩnh. N i mà nhân dân ph i

ộ ố ơ ự ố ộ ủ ự ế ạ ọ ố ố s ng cu c s ng c  c c, t i tăm do chính sách bóc l t tàn b o c a b n đ  qu c, th c dân.

ượ ệ ể ế ượ ằ ệ ị Tên các đ a danh đ c li t kê liên ti p giúp các em hi u đ ổ   c r ng nhân dân các huy n n i

ế ệ ể ấ ạ ề ợ ủ ừ ế ọ ậ d y đ u tranh quy t li t đ  đòi l i quy n l i c a mình t ế   ố  tay b n đ  qu c, phong ki n

ầ ươ

ế

ố

ườ

“D n x

ẻ ng đ  qu c, x o môi quan tr

ng

ệ  c  thụ ể

ự Giáo án th c nghi m

ƯƠ

Ệ CH Ừ NG II Ế VI T NAM T  NĂM Đ N NĂM 1945

ế ạ Ngày so n: 12/11/201 9 ả Ngày gi ng: 18/11/2019 ứ  20   Ti t th :

Bài 14

Ạ PHONG TRÀO CÁCH M NG 1930­ 1935

I. M CỤ  TIÊU 1.Ki nế  th c:ứ

ề

­ N mắ  đ ­ N mắ  đ

cượ  nh ngữ  nét cơ b nả  về tình hình Vi cượ  nh ngữ  nét chính v  phong trào cách m ngạ  n

tệ  Nam trong nh ngữ  năm 1929­ 1933. cướ  ta trong th iờ  kì đ uầ  có  ngượ  tham gia, m cụ  tiêu đ uấ  tranh, hình th c,ứ  quy mô phong trào. cượ  nh ngữ  cu cộ  đ uấ  tranh tiêu bi uể  trong phong trào cách m ngạ  1930­

ki nế  th cứ  cơ b nả  để n mắ  v ngữ  bài.

ngươ  pháp phân tích, so sánh, đánh giá sự ki nệ  l chị s .ử tế  về ph

ngướ  tới:

ngưỡ  ni mề  tự hào về sự nghi pệ  đ uấ  tranh vẻ vang c aủ  Đ ng,ả ni mề  tin vào

Đ ngả  lãnh  đ oạ  về l cự  l ­Trình bày đ 1931 2. Kỹ năng: ­ Rèn kĩ năng xác đ nhị ­ Có hi uể  bi 3. Thái đ :ộ tự hào về sự nghi pệ  đ uấ  tranh vẻ vang c aủ  Đ ngả . 4. Năng l cự  h B iồ  d  Từ đó bi trách nhi mệ  c aủ  b nả  thân trong sự nghi pệ  cách m ngạ  c aủ  đ tấ

tế  xác đ nhị ớ theo khuynh h ngướ  vô s n.ả

Đ ng.ả cướ  trong th iờ  kì  m i.CMVN n II. CHU NẨ  BỊ C AỦ  GV VÀ HS

1.Chu nẩ  bị c aủ  giáo viên:

cượ  đồ ,tranh  nhả  về  phong trào Xô vi tế  nghệ­ Tĩnh.

­ L ­ M tộ  số tư li u.ệ

Chu nẩ  bị c aủ  h cọ  sinh:

2.

­ SGK, vở ghi, vở so n.ạ

­S uư  t mầ  tranh  nh,ả tư li uệ  về Nguy nễ  Thái H cọ  và ba tổ ch cứ  cách m ng.ạ

III. PH

NGƯƠ  PHÁP, KĨ THU TẬ  D YẠ  H C.Ọ

NGƯƠ  TI N,Ệ  PH Thuy tế  trình, phát v n,ấ  ho tạ  đ ngộ  nhóm…

IV. TI NẾ  TRÌNH D YẠ  H CỌ

1. Ho tạ  đ ngộ  t oạ  tình hu ng:ố

a. M cụ  đích: giúp HS huy đ ngộ  v nố  ki nế  th cứ  và kĩ năng đã có để chu nẩ  bị ti pế

nh nậ  ki nế  th cứ  và kĩ năng m i,ớ  còn nhăm̀  t oạ  ra h ngứ  thú và và m tộ  tâm thế tích c cự  để  HS b cướ  vào bài h cọ   m i.ớ

b. Ph

ngươ  Pháp: GV cho HS xem tranh về đ iờ  s ngố  nông dân, công nhân VN

em bi tế  gì về hình  nhả  trên trên? HS suy nghĩ trả

năm 1929­ 1930,  Sau đó GV hoi:̉ i…ờ l

i:ờ  Nguy nễ  Ái Qu cố  gi ngả  d yạ  nh ngữ  thanh niên yêu n cướ  ở

c. Dự ki nế  s nả  ph m:ẩ ­ Dự ki nế  HS trả l Qu ngả  Châu.

iờ  đ c,ượ  GV ti pế  t cụ  m iờ  các em khác bổ sung.

sử  cách  m ngạ   n

cướ  ta b ỉ t,ệ   m nhạ   mẽ  trong  nh ngữ   năm  1930­  1931  v iớ   đ nh cao là

ề tệ  nam ra đ i,ờ  đây là  cướ   ta.  Sau  khi  ra  đ iờ   Đ ngả   đã  nhanh  cướ  vào th iờ   tế     Xô vi cướ  ta trong th iờ  kì đ uầ  có Đ ngả ể ể  rõ h nơ  v  phong trào cách m ngạ   n

N uế  ko trả l ­ GV bổ sung và d nẫ  d tắ  vào bài m i:ớ  Năm 1930 Đ ngả  C ngộ  S nả  Vi cướ   ngo tặ   vĩ  đ iạ   trong  l chị b chóng t pậ  h pợ  và lãnh đ oạ   qu nầ  chúng đ uấ  tranh, đ aư  cách m ngạ  n kì  đ uấ   tranh  quy tế   li nghệ­ Tĩnh. Đ  hi u lãnh đ o,ạ  chúng ta cùng tìm hi uể  bài h cọ  hôm nay.

2. Ho tạ  đ ngộ  hình thành ki nế  th :ứ

Ạ Ộ

Ủ

Ộ

Ầ

Ạ

HO T Đ NG C A GV& HS

N I DUNG C N Đ T

Ệ

Ả

Ế Ớ

Ữ   I.   VI T   NAM   TRONG   NH NG Ế  NĂM KH NG HO NG KINH T TH  GI

Ủ I

ợ ọ ở ể h c sinh

ả ế ứ

ả

ủ

ệ ộ   kh ng   ho ng   kinh  t ố ớ ướ i c Pháp nói riêng. V

ề

ị ế Vi t Nam

ộ ệ ả ơ ừ ướ  n ộ ạ ươ ấ

ố ầ ễ ọ ế  ở ấ

1.Tình hình kinh tế: kh ng ho ng, ặ suy thoái n ng n    ệ ừ ­ T  năm 1930, kinh t ờ ỳ ướ b c vào th i k  suy thoái. ệ + Nông nghi p: Giá lúa, giá nông ấ ỏ ả s n h , ru ng đ t b  hoang. ậ   ệ +   Th ng   nghi p:   Xu t   nh p ẩ   kh u   đình   đ n,   hàng   hóa   khan ả ắ ỏ ế hi m , giá c  đ t đ .

ư ả ả ươ ậ ủ   ộ   hi u rõ h n tác  đ ng c a ế   c Pháp đ n kinh ư ệ ộ    li u:Cu c ậ ơ    Pháp di n ra ch m h n ượ   ả s n   l ng nông   nghi pệ   gi m   2/5, ả   ả   ng gi m 3/5, thu nh p quóc dân gi m

ầ

ầ

ế ộ

ủ ướ   là   n ế ễ  di n ra tr ượ ả ả

ủ ư

ế

ấ

ậ

ươ

ộ

ầ ộ ớ   ế tác đ ng đ n các t ng l p ế

ẩ

ự

ầ

ị

ủ.

ữ

ồ ộ ầ

ể

ạ

ệ

ỷ ầ ủ

ự

ộ

ả ấ ư ế ẩ   m…

ộ

t 1ế   Ti ề   ấ V n đ  1 ữ    tái hi n nh ng ­  Giáo viên g i m   đ   ế  1929­  ủ ề ki n   th c  v   cu c tệ   1933 nói chung, đ i v i n ộ ị ủ   Nam  là thu c đ a c a Pháp   nên cũng b  kéo vào ủ ủ ộ “vòng xoáy” c a cu c kh ng ho ng đó.  ể ọ ể ­     Đ  giúp   h c sinh ủ ế t ả cu c ộ kh ng ho ng kinh t  Vế i t Nam t ,  giáo viên  nêu m t sô t ủ ả kh ng ho ng kinh t ữ (gi a   1930)   nh ng   r t   tr m   tr ng:   công   nghi p  ệ gi m   1/3,   ạ ngo i th 1/3 ệ ủ   ệ ­   Vi t   Nam c   nông   nghi p   nên   kh ng ả ủ ế ướ c tiên và ch  y u trong ho ng kinh t   ấ   ệ ệ ng,   giá   c ,   di n   tích   đ t nông   nghi p   (s n   l ỏ ệ   ế canh   tác   b   hoang),   ti p   đ n   là   công   nghi p, ệ ng nghi p… th ả ủ ­  Kh ng ho ng kinh t ộ ấ giai c p trong xã h i.  ệ + Xã h i Vộ ớ i bao g m   các t ng l p giai t Nam     ộ kh ngủ   ế ề ủ ị ấ c p…h u h t đ u b  tác đ ng c a cu c   ậ   ế  nh  không có ci c làm, thu nh p ho ng kinh t th p, hàng hóa  ừ + T  đó

mâu thu n ẫ xã h i ngày càng tăng. Đây là môt

ở ẫ

ạ

2. Tình hình xã h iộ :  ị  ấ ớ ề H u h t các t ng l p giai c p đ u b ả   ộ   kh ng   ho ng tác   đ ng   c a   cu c kinh tế  nh  không có vi c làm, thu ệ   ế ẩ  mâu    m… nh p th p, hàng hóa  thu n  ẫ xã   h i   sâu   s c,   nh t   là   hai ấ ắ   tệ   ộ Vi ơ ả mâu   thu n   c   b n:dân   t c   Nam mâu thu n ẫ th c dân Pháp và   nông dân  mâu thu nẫ  đ a ch ậ ố   nh ng năm cu i th p k  20, PTĐT ẽ   phát tri n m nh m . Đ u năm 1930,   cu c   đàn   áp     dã   man   c a   th c   dân   Pháp sau kh i nghĩa Yên Bái đã làm ấ ổ   tăng mâu thu n và tình tr ng b t  n

trong xã h i.  ộ

ữ

ẽ ả ầ ạ ố ớ

ổ phong trào  trong nh ng nguyên nhân làm bùng n   cách   m ngạ   1930­   1931.  Phong   trào  đã   di n   ra ễ     m nh m , lôi cu n đông đ o các t ng l p nhân dân tham gia.

Ế

Ệ

II.  PHONG  TRÀO   CÁCH  M NGẠ   Ớ Ỉ 1930­   1931   V I   Đ NH   CAO   XÔ   VI T­ NGH  TĨNH.

ạ

1.   Phong   trào   cách   m ng   1930­ 1931.

Vấn đề 2

ộ

ủ

ộ Kh ngủ

ủ

ủ ả ế  1929­

ộc   kh ng ho ng kinh t

ố ủ

ự

ố ủ

ủ

ở

ở

ạ

a.  Nguyên nhân:   Tác   đ ng   c a   cu c   ­   ế 1929­ 1933.  ả ho ng kinh t ủ ­     Đàn   áp   kh ng   b   c a   th c   dân Pháp sau kh i nghĩa Yên Bái.  ờ ­  ĐCSVN ra đ i đã lãnh đ o PTĐT.

ạ

ờ

­  Nguyên nhân c a ủ Phong trào cách m ngạ  1930­ 1931 ộ +   Tác   đ ng   c a   cu 1933.  ự + Đàn áp kh ng b  c a th c dân Pháp sau kh i nghĩa Yên Bái.  + ĐCSVN ra đ i đã lãnh đ o PTĐT.

ế

ể

ổ

ừ

ươ

ờ ố

ờ

ị

ế

ữ ố

ế ạ

ề ả ướ

ụ

ộ ầ

ế ủ

ượ ạ ồ Quan sát l c đ  phong trào cách m ng 1930 ­

ộ

ả ướ

ế ệ 1931 và phong trào Xô vi t Ngh  Tĩnh, hãy rút ra

c.  ấ ệ

ở

ể

ỉ

ủ ề ậ nh n xét v  quy mô c a phong trào ?

ơ ộ ­Trong th i ờ gian này, các nhà văn, nhà th  c ng

ế

ả

ế

ầ ấ ọ ợ ả s n đã sáng tác văn h c, ca ng i tinh th n đ u

ộ

ầ ạ ấ ủ ấ tranh b t khu t c a nhân dân, tinh th n l c quan

ớ ơ

ưở ươ ạ cách m ng, tin t ng vào ngày mai t ng sáng

ườ

ủ

ẻ  c a Th ch Lam,  ạ ứ ủ c a dân t c. ộ “Hai đ a tr ” “Ch  ữ

ủ

ễ

c a Nguy n Tuân, bài th

ừ ấ  c a ủ

ố

ng ườ ử i t tù”

ơ “T   y”

ự

ố ữ T  H u, “

ứ ả ừ ắ ả ắ T c c nh P c Bó”, “C nh r ng P c

ề

nhi

ệ ấ ủ

ườ ễ ậ Bó”, “Nh t kí trong tù

”, “ Di n ca M i chính

ứ

ọ

b. Di n bi n: ề   ­   T   tháng   2­   4/1930:   n   ra   nhi u ấ ủ ộ   cu c đ u tranh c a công   nông.   đòi ư ả ệ   c i thi n đ i s ng   nh  tăng l ng, ả ế ư ả  làm   gi m s u thu …bên gi m gi   ẩ   ệ ấ ạ c nh đó cũng xu t hi n nh ng kh u ố ệ hi u chính tr : ch ng đ  qu c, phong   ki n…ế ấ   ộ ­  Tháng 5:đã di n ra nhi u cu c đ u   c   nhân tranh   trong   ph m   vi   c   n ế ngày   1/5.   Ti p   đó   trong   các   tháng   ấ   ổ 6,7,8   ti p   t c   n   ra   các   cu c   đ u ớ   tranh c a công nông và các t ng l p lao đ ng khác trong c  n ­  Tháng 9/1930, phong trào đ u tranh   ỉ dâng   cao     hai   t nh   Ngh   An,Hà     T nh: hàng nghìn nông dân bi u tình ệ   ự ệ   v )   kéo   lên   huy n, (có   vũ   trang   t ư ỉ t nh   đòi   gi m   s u   thu .   Công   nhân   ưở   ủ ng Vinh­ B n th y  đã bãi  công h ứ ể ể ng.   ­   Tiêu   bi u   là   cu c   bi u   tình   ệ  ư ủ c a nông dân H ng Nguyên   (Ngh ạ   An)   ngày 12/9/1930   v i h n 3 v n   i tham gia. Pháp đã cho máy bay ng ế ừơ   ném   bom   làm   217   ng i   ch t,   126 ương   qu n   chúng     kéo ầ ị ườ i   b   th ng   ỵệ   ệ ỵ ế n , phá nhà lao, đ t hu đ n huy n l ườ ề ng…chính quy n th c dân phong đ   ế ở t,tan   rã. ki n     i   lãng   xã   tê   li ả   ướ c tình hình đó, các c p  y Đ ng Tr ạ   ề thôn xã đ ng ra đi u hành m i ho t

ủ

ề

chính quy n Xô

ủ

ồ

c a H  Chí Minh.

ệ ủ sách c a Vi t Minh ”

ộ đ ng c a làng xã   ế t hình thành.  Vi

ạ ị V nh cách m ng 1930­ 1931

ế ậ ứ Xô vi t phong trào d y t tung

ế

ệ t Ngh ­ Tĩnh

ể ổ ắ Bi u tình sôi n i B c Trung Nam

ụ ầ ầ ố ậ Nông thôn tr ng gi c  m  m d y

ưở ự ồ ờ Công x ng c  reo r c h ng

ặ ạ

ị:  ộ ự ề ỏ  v  đ  và tòa án nhân c thành l p.  ể

ạ

ọ ư M t n  bay đ a bom súng d a

ả

ắ Tay   không   choa(1)  n m   búa li mề

vung

2.  Xô Vi   ề a.  V  chính tr ­   Các đ i t ậ ượ dân  đ ­   Các  đoàn th  cách m ng thu hút   ạ   đông   đ o   nhân   dân   tham   gia   ho t đ ng ộ   ề

ấ

ườ ộ ả Gan ng i c ng s n là gan thép

ế

ỏ

ứ ẫ Bom súng nào ngăn s c v y vùng

ổ ứ ể

ề

ậ

ả

ở

ộ ế:  chia  ru ng  đ t  cho   b. V   kinh   t nông dân nghèo, bãi b  thu  thân, xóa   ầ ố   ử ợ n  cho dân nghèo, s a sang c u c ng  ch c đ  nông dân đê đi u, l p các t   ấ giúp đ  nhau s n xu t.

ề

ộ :t ạ   ứ ổ  ch c d y ỏ ệ ạ ộ    n n xã h i ; ữ ữ  v ng.  ủ

ạ

ướ

ủ

ố

ự

ế

ở

ỉ

ồ   ệ ố ế ậ t l p h  th ng  đ n ố   t, đ t  hai t nh;càn quét, băn gi

ế

ụ ỗ ị

ẽ ả

ứ

ổ

h 30 – 31 ấ

ờ  t

ệ t Ngh  Tĩn ủ   ủ  trong PTĐT c a qcnd, do đ u tranh c a

ị ắ

ự ầ ắ

c. V  văn hóa –xã h i ữ ữ ố ch  qu c ng , xóa b  t ậ ự ượ c gi  an ninh đ tr t t ỉ d.   Ý   nghĩa:là   đ nh   cao   c a   PTCM   ổ ồ ẽ  1930­ 1931, là ngu n c  vũ m nh m ả ướ c.  nhân dân trong c  n ộ ủ ­     Tr c   tác   đ ng   c a   phong   trào, ế ự th c dân Pháp ti n hành kh ng b  dã man: + Quân s : thi binh  phá làng m c. ạ ị   +   Chính   tr :   chia   r ,   d   d ,   mua chu c.ộ t ỡ     ch c   Đ ng   b   phá   v , ả ộ ề   nhi u cán  b     đ ng  viên  b   b t,  tù đày  t ừ ữ    gi a năm 1931, phong trào ắ ạ t m l ng.

ụ ụ

Hình: Phong trào Xô vi ừ ­ S  ra đ i: qu n chúng nhân dân mà có ề ­ N m chính quy n ủ ­ Các chính sách c a XVNT Chính trị, Kinh tế,Văn hóa­ xã hôi: ph c v  nhân dân lao ộ đ ng.

ự ề ờ S   ra   đ i,   chính   quy n,   các   chính   sách

ỏ ủ ứ ch ng t ề :XVNT là chính quy n c a dân, do dân

ủ ề   ứ ơ và vì dân; là hình th c s  khai c a chính quy n

ườ ủ công nông ở ướ  n c ta. M i chính sách c a Vi ệ   t

Minh

ộ ậ ồ Vi t ệ Nam đ c l p đ ng minh

ươ ả Có   b n   ch ậ   ng   trình   đánh   Nh t,

đánh Tây.

ế ướ Quy t làm cho n c non này,

ề ộ ờ ậ C   treo   đ c   l p,   n n   xây   binh

quy n:ề

ồ Làm cho con cháu R ng, Tiên,

ủ ề Dân ta gi ữ ấ ợ  l y l i quy n c a ta Có

ườ m i chính sách bày ra,

ộ ướ ợ M t là ích n c, hai là l i dân...

* Ho tạ  đ ngộ  luy nệ  t p:ậ

ế ẫ ạ ­    Nêu nguyên nhân d n đ n phong trào cách m ng 1930 ­ 1931 ? Nguyên nhân nào

ấ ọ quan tr ng nh t ?

ự ượ ạ ồ ượ ồ ­ D a vào l c đ  phong trào cách m ng 1930 ­ 1931 và l c đ  phong trào Xô vi ệ   t

ễ ệ ạ ế ủ Ngh  Tĩnh, em hãy khái quát di n bi n c a phong trào cách m ng 1930 ­ 1931.

ướ

ị ế ẩ

­ H ng d n t

h c:

ẫ ự ọ  Chu n b  ti

t 2 bài 14:

ề ế ư ế ạ ộ ệ ờ ­ Chính quy n xô vi t Ngh  Tĩnh ra đ i và ho t đ ng nh  th  nào ? Vì sao nói chính

ề ế ề ề ể ệ ớ ớ ướ quy n xô vi t Ngh  Tĩnh là chính quy n ki u m i ? So sánh v i chính quy n cũ tr c đây ?

ậ ươ ươ ủ ầ ớ ị ­ So sánh Lu n c ị ủ   ng chính tr  tháng 10 c a Tr n Phú v i C ng lĩnh chính tr  c a

ễ ố Nguy n Ái Qu c.

ủ ử ệ ị ọ ­ Phân tích ý nghĩa l ch s  và bài h c kinh nghi m c a phong trào 1930 ­1931.

ấ ở ệ ỉ ổ ẽ ạ ạ Vì sao phong trào cách m ng 1930 ­ 1931 n  ra m nh m  nh t hai t nh Ngh  An ­ Hà

Tĩnh ? .

ề ể

Đáp án đ  ki m tra 15 phú

t

ệ ắ ệ ạ ị ự ­ Ngh  ­ Tĩnh là vùng quê nghèo, thiên nhiên kh c nghi ế   i b  th c dân phong ki n t, l

ộ ặ ờ ố ự ề đàn áp, bóc l ổ t n ng n  nên đ i s ng nhân dân c c kh .

ầ ư ạ ệ ả ồ ờ ­  Nh  có ngu n khoáng s n, Pháp đ u t m nh vào ngành công nghi p. Khu công

ủ ậ ế ệ ườ ộ ả nghi p Vinh ­ B n Th y t p trung đông công nhân (trên 6000 ng ộ ạ   i), có m t đ ng b  m nh

ả ớ v i 2011 đ ng viên.

ề ệ ả ấ ạ ố ­ Ngh  ­ Tĩnh cũng là m nh đ t giàu truy n th ng cách m ng...

3. Ho tạ  đ ngộ  v nậ  d ng,ụ  mở r ng:ộ

tế  Ngh ­ệ  Tĩnh.

­ S uư  t mầ  thơ ca ca ng iợ  phong trào cách m ngạ   1930­ 1931 và Xô vi ­ Trình bày đôi nét về phong trào cách m ngạ  ở Qu ngả  Trị trong nh ngữ  năm 1930­

1931.

­ Hãy nh nậ  xét về phong trào cách m ngạ  1930 – 1931? ( Về quy mô, m cứ  đ ,ộ  hình

ượ th c,ứ  l cự  l ng...)

­ Vì sao XVNT là chính quy nề  c aủ  dân, do dân, vì dân? ­ So sánh gi aữ  C ngươ  lĩnh chính trị c aủ  Nguy nễ  Ái Qu cố  v iớ  Lu nậ  c

ngươ  chính trị

Ý nghĩa l chị cao là Xô vi tế  Nghệ

c aủ  đ ngồ  chí Tr nầ  Phú, từ đó rút ra nh nậ  xét. ­ ­ Tĩnh, để l sử c aủ  phong trào cách m ngạ  1930 – 1931 v iớ  đ nhỉ iạ  nh ngữ  và bài h cọ  kinh nghi mệ  gì cho nh ngữ  giai đo nạ  sau?

­ Vì sao phong trào cách m ngạ  1930 – 1931 v iớ  đ nhỉ

cao là Xô vi tế  Nghệ ­ Tĩnh là

tượ  chu nẩ  bị cho CMT8?

NGƯỚ  D NẪ  HS TỰ H C:Ọ ớ ỉ ệ ọ ế cu cộ  t pậ   d V. H ủ ­ Nêu ý nghĩa và bài h c kinh nghi m c a PTCM 1930­ 1931 v i đ nh cao là Xô vi ệ t­ Ngh

Tĩnh.

ậ ề ­ Hãy nêu nh n xét v  PTCM 1930­ 1931

ư ầ ơ ợ ế ­ S u t m th  ca ng i PTCM 1930­ 1931 và Xô vi ệ t ­  Ngh  Tĩnh

Duy tệ  c aủ  tổ chuyên môn

ụ ế ả b. Kh  năng áp d ng sáng ki n

ụ ­ M c đích

ự ể ể ự ế ữ Th c nghi m ệ hay áp d ng ụ ệ là đ  ki m nghi m trong th c t ữ   ự ế  nh ng d  ki n và nh ng

ọ ậ ử ụ ứ ứ ế ệ ằ ạ ọ ọ   bi n pháp s  d ng ki n th c liên môn nh m gây h ng thú h c t p cho h c sinh qua d y h c

ầ ị ử ệ ừ ươ ẩ ph n l ch s  Vi t Nam t 1930­ 1945 ở ườ  tr ng  (ch ng trình chu n).

ả ạ ượ ẽ ừ ự ữ ư ữ ế ệ ạ ẳ T  th c nghi m s  ph m và nh ng k t qu  đ t đ ệ   ị c s  kh ng đ nh nh ng bi n

ự ư ề ệ ạ ặ ệ ư pháp s  ph m mà đ  tài nêu ra.Trong quá trình th c nghi m, chúng tôi đ c bi ữ   t l u ý nh ng

ọ ậ ự ự ứ ứ ế ể ọ ki n th c liên môn có th  gây h ng thú h c t p cho h c sinh không? Năng l c th c hành và

ủ ượ ọ ậ ạ trí thông minh sáng t o c a các em có đ ế   c phát huy trong quá trình h c t p không? Ki n

ứ ể ễ ọ ơ th c các môn h c liên quan có giúp các em hi u bài d  dàng h n không và ng ượ ạ c l i.

ố ượ ứ ứ ủ ế ề ạ ­ Căn c  vào đ i t ng và ph m vi nghiên c u c a đ  tài, chúng tôi ti n h

ành th cự

ổ

ọ

ệ ở ớ ườ ỉ

trung h c ph  thông

nghi m hai l p 12A, 12E tr ng Dân T cộ  N iộ  trú t nh Vĩnh Phúc. Th iờ

ự ệ ầ gian th c nghi m vào đ u tháng 11 năm 201 9.

ộ ­  N i dung

ủ ề ạ ế ự ự ể ẳ ả ấ ả ị Đ  bài đ t k t qu  cao, kh ng đ nh th c ch t, trung th c tính kh  thi c a đ  tài, tôi

ổ

ọ

ế ỉ ệ ở ườ  trung h c  ph  thông ự ti n hành th c nghi m ng tr Dân T cộ  N iộ  Trú t nh Vĩnh Phúc qua bài

ạ ế 14 “Phong trào cách m ng 1930 ­ 1935” (ti t 1).

ổ

ọ

ạ

ẩ ớ ị

trung h c  ph  thông

Tôi chu n b  2 giáo án bài 14 ­ l p 12 : “Phong trào cách m ng 1930­

1935 ” theo hai ki u:ể

ự ứ ế ệ ể + Ki u 1: Giáo án th c nghi m nh  d  ki n c a đ ử ụ ư ự ế ủ ề tài, s  d ng ki n th c liên môn

ọ ậ ị ử ằ ọ ị ứ ư ử ạ ọ ị ị ọ   nh  văn h c, đ a lí, chính tr  vào d y h c l ch s  nh m gây h ng thú h c t p l ch s  cho h c

sinh.

ứ ể ố ượ ạ ả ạ ươ ườ + Ki u 2: Giáo án đ i ch ng đ c so n và gi ng d y theo ph ng pháp bình th ng,

ầ ủ ế ử ụ ọ ị ạ ử ứ không s  d ng đ y đ  ki n th c liên môn trong d y h c l ch s .

ấ ượ ể ả ớ ứ ạ ằ ọ ố ớ ọ ­Ki m tra ch t l ự   ng d y h c b ng cách cho h c sinh c  l p đ i ch ng và l p th c

ể ệ ầ ờ ế ọ nghi m làm bài ki m tra, đánh giá trong th i gian 15 phút đ u ti t h c sau.

ọ ớ ự ứ ự ệ ệ ố ớ ớ ớ ớ ­ L p th c nghi m và l p đ i ch ng: tôi ch n l p 12A là l p th c nghi m và l p 12E

ố ượ ứ ứ ậ ộ ố ớ ủ ọ ớ là l p đ i ch ng. Trình đ  và nh n th c và s  l ng h c sinh c a hai l p này ngang nhau,

ọ ớ ọ ự ữ ọ ồ ọ ớ l p 12A có 32 h c sinh, l p 12 ả E có 26 h c sinh, bao g m c  nh ng h c sinh h c l c gi ỏ   i,

ế ươ khá, trung bình, y u t ồ ng đ ng.

ư ậ ộ ườ ậ ợ ế ợ Nh  v y, đây là m t môi tr ng thu n l ể i, phù h p đ  tôi ti n h ự   ả ành bài gi ng th c

ệ ầ ổ ớ ươ nghi m theo tinh th n đ i m i ch ng trình.

ụ ụ ệ ở ớ ự ự ệ ế ả ầ Bài gi ng th c nghi m (xem ph n ph  l c ). tôi ti n hành th c nghi m ự    l p th c

ứ ệ ố ớ ượ ế ẩ ạ ị ớ nghi m và l p đ i ch ng v i hai giáo án khác nhau đã đ c chu n b  theo k  ho ch.

ể ạ ượ ủ ế ả ố Sau khi d y xong, đ  đánh giá đ c k t qu  cu i cùng c a bài h c, ế ọ   tôi ti n hành

ứ ủ ọ ể ệ ắ ở ằ ớ ế ki m tra vi c n m ki n th c c a h c sinh ể  hai l p b ng bài ki m tra 15 phút vào ti ế ọ   t h c

ạ ộ ứ ể ậ ỏ ố ộ ớ sau. Câu h i ki m tra ho t đ ng nh n th c các l p có n i dung hoàn toàn gi ng nhau theo

ụ ụ ọ bài h c (xem ph  l c).

ả ờ ự ẩ ỏ ọ ọ Tiêu chu n đánh giá câu h i: H c sinh l a ch n câu tr  l ỏ ắ   i đúng trong các câu h i tr c

ầ ủ ỏ ự ậ ể ệ ố ủ ể ể nghi m, trình bày đ y đ  ý trong câu h i t lu n. Đi m t i đa c a bài là 10 đi m, đi m gi ỏ   i

ể ể ế ể ạ ể là đi m 9, 10; đi m khá là đi m i là ể 8, 7; đi m trung bình là 5,

6; đi m y u là 3, 4, còn l

ể đi m kém.

ế ệ ả ự c. K t qu  th c nghi m

ạ ọ ự ể ế ể ấ ị Sau khi ch m bài ki m tra đúng theo thang đi m đã quy đ nh, x p lo i h c l c theo

ỏ ế ượ ế ả ự ư ệ ứ các m c: gi i, khá, trung bình, y u ­ kém, chúng tôi thu đ c k t qu  th c nghi m nh  sau:

ư ự ế K t qu  t ệ ả h c nghi m nh  sau:

ể ỏ ở ớ ơ ớ ứ ự ệ ố Đi m khá gi l p th c nghi m cao h n l p đ i ch ng là i 20,2%.

ể ở ớ ơ ớ ứ ự ệ ấ ố Đi m trung bình l p th c nghi m th p h n l p đ i ch ng là 2 9,8%.

ể ở ớ ơ ớ ứ ự ệ ấ ố ế Đi m y u kém l p th c nghi m th p h n l p đ i ch ng là 4,6%.

ơ ớ ứ ư ự ệ ể ớ ố Cho dù đi m l p th c nghi m cao h n l p đ i ch ng, nh ng tôi

ữ ế ả ế ả ể ủ ẫ ộ ớ ệ V n ph i ti n hành tính đ  chênh l ch gi a k t qu  ki m tra c a hai l p.

ứ ể ớ ố ị Chúng tôi tính giá tr  TB (X) cho đi m s  hai l p theo công th c:

ố ể ổ T ng s  đi m

ố ọ ổ X = T ng s  h c sinh

ữ ế ả ể ủ ộ ệ ớ B ngả : Đ  chênh l ch gi a k t qu  ki m tra c a hai l p

ổ ể ộ L T ng   s ố Đi m   TB Đ   chênh

ổ pớ ố HS (X) l chệ 1 T ng   s 16 32 7,1 1,6

2A 0 13 26 5,5

1

0

2E

ủ ớ ự ứ ệ ể ể ọ ố ớ Đi m trung bình c a l p th c nghi m là 7,1 đi m/h c sinh, còn l p đ i ch ng là 5,5

ủ ớ ự ứ ể ệ ể ọ ơ ố ớ đi m/h c   sinh.   Đi m   trung   bình   c a   l p   th c   nghi m   cao   h n   l p   đ i   ch ng   là   1,6

ộ ầ ữ ề ể ẳ ọ ị ả ế đi m/h c sinh, đi u này m t l n n a kh ng đ nh gi ư  thuy t tôi đ a ra là đúng.

ư ậ ấ ượ ọ ở ớ ơ ớ ự ứ ệ ố Nh  v y, ch t l ạ ng d y h c ọ    l p th c nghi m luôn cao h n l p đ i ch ng, h c

ở ớ ứ ơ ớ ứ ữ ự ế ệ ắ ố sinh l p th c nghi m n m v ng ki n th c h n l p đ i ch ng.

ứ ề ỏ ớ ử ụ ứ ứ ể ế ệ Đi u đó ch ng t ọ    v i các bi n pháp s  d ng ki n th c liên môn đ  gây h ng thú h c

ự ự ể ế ả ọ ơ ọ ậ t p giúp h c sinh có k t qu  cao h n. Trong khi làm bài ki m tra, h c sinh đã th c s  có t ư

ế ự ứ ế ọ ộ ậ duy đ c l p, bi t l a ch n ki n th c.

Ở ớ ự ệ ướ ổ ứ ế ộ ọ l p th c nghi m, giáo viên đã h ẫ ng d n, t ứ    ch c cho h c sinh lĩnh h i ki n th c

ị ế ợ ứ ứ ử ế ế ớ ọ ị ị l ch s  thông qua ki n th c liên môn: ki n th c văn h c, đ a lí, chính tr  k t h p v i các

ươ ọ ậ ở ớ ậ ạ ự ệ ệ ệ ậ ọ ph ạ ng ti n kĩ thu t d y h c hi n đ i. Do v y, không khí h c t p ấ    l p th c nghi m r t

ự ử ụ ọ ể ả ứ ủ ổ ế sôi n i, các em tích c c s  d ng ki n th c c a các môn đã h c đ  gi ứ i thích, ch ng minh các

ử ở ớ ự ự ệ ể ế ự ệ ị s  ki n l ch s . Các em l p th c nghi m hăng hái phát bi u, xây d ng bài, ti p thu bài

ể ắ ượ ạ ớ ớ ệ ở ớ ứ ố nhanh và hi u bài sâu s c. Ng ự i v i l p th c nghi m, c l l p đ i ch ng, các em chăm

ế ệ ự ả ộ chú nghe gi ng và ghi chép. Các em tham gia xây d ng bài m t cách chi u l ớ   , không khí l p

ồ ẻ ặ ề ẫ ớ ả ờ ọ ệ ọ h c bu n t , n ng n  d n t i hi u qu  gi h c không cao.

ự ế ệ ử ụ ử ể ọ ị ứ ế ấ ạ Qua th c t cho th y, vi c s  d ng ki n th c liên môn trong d y h c l ch s  đ  gây

ọ ậ ọ ề ầ ổ ế ở ạ ứ h ng thú h c t p cho h c sinh ở ườ  tr ng ph  thông là đi u c n thi t b i nó mang l ệ   i hi u

ạ ả ọ qu  cao trong d y h c.

ả ự ứ ệ ế ỏ ằ ử ụ ứ ể ế K t qu  th c nghi m ch ng t ứ  r ng, khi s  d ng ki n th c liên môn đ  gây h ng thú

ọ ị ạ ư ẽ ậ ổ ạ cho h c ọ sinh trong d y h c l ch s ử ở ườ  tr ng ph  thông nh  trong lu n văn s  đem l ệ   i hi u

ứ ế ệ ả ộ ọ qu  cao trong vi c giúp h c sinh lĩnh h i ki n th c.

ư ậ ơ ở ứ ự ề ệ ế Nh  v y, trên c  s  làm rõ các khái ni m liên quan đ n đ  tài nghiên c u, d a trên

ử ủ ọ ứ ị ụ ư ể ặ ạ ậ ọ ộ ị ử ặ m c tiêu d y h c, đ c tr ng b  môn l ch s , đ c đi m nh n th c l ch s  c a h c sinh trung

ầ ớ ổ ổ ươ ọ ẳ ố ị ọ h c ph  thông và yêu c u đ i m i ph ạ ng pháp d y h c, đ ề tài đã kh ng đ nh m i liên h ệ

ế ử ớ ữ ị ủ ẳ ộ ị ậ m t thi t gi a l ch s  v i các b  môn khác. Qua đó kh ng đ nh vai trò, ý nghĩa c a vi c s ệ ử

ọ ị ử ứ ế ạ ử ụ ỉ ụ d ng ki n th c liên môn trong d y h c l ch s . Ngoài ra, đ ế   ề tài đã ch  ra r ng: s  d ng ki n ằ

ọ ị ữ ứ ử ạ ớ ộ th c liên môn trong d y h c l ch s  có vai trò, ý nghĩa to l n: không nh ng là m t nguyên

ứ ủ ế ệ ộ ồ ọ ổ ớ ắ ầ t c c n tuân th  mà còn là m t ngu n ki n th c quan tr ng và là bi n pháp đ i m i ph ươ   ng

ọ ậ ị ứ ử ằ ổ ọ ạ pháp d y h c ọ ở ườ  tr ng ph  thông nh m gây h ng thú h c t p l ch s  cho h c sinh.

ừ ế ự ế ệ ọ ị ả ả ạ ổ T  k t qu  kh o sát th c t vi c d y h c l ch s ử ở ộ ố ườ  m t s  tr ng trung ph  thông,

ỉ ượ ệ ạ ử ệ ọ ị ủ ự ạ đề tài đã ch  ra đ c th c tr ng, nguyên nhân c a vi c d y ­ h c l ch s  hi n nay. Tôi nh nậ

ệ ử ụ ấ ằ ế ẽ ọ ế ậ ụ ứ ế ứ th y r ng, vi c s  d ng ki n th c liên môn s  giúp h c sinh bi t v n d ng ki n th c các

ọ ậ ị ắ ộ ử ọ ị ử ể ể môn h c khác vào h c t p l ch s  đ  hi u sâu s c n i dung l ch s  và ng ượ ạ c l i; qua đó rèn

ự ệ ộ luy n cho các em kĩ năng th c hành b  môn.

ừ ệ ầ ị ử ụ ộ ị ị ệ ạ T  vi c xác đ nh v  trí, m c tiêu, n i dung ph n l ch s  Vi t Nam giai đo n 1930 ­

ộ ố ệ ơ ả ự ữ ề ắ ạ ấ ọ 1945 và d a trên nh ng nguyên t c d y h c c  b n; tôi đã đ  xu t m t s  bi n pháp s ử

ớ ừ ứ ế ị ử ụ ể ợ ụ d ng ki n th c liên môn phù h p v i t ng bài l ch s  c  th .

ế ề Trên c  s ơ ở áp d ng ụ ử ụ các bi n ệ pháp s  d ng ki n th c ứ liên môn mà đ  xu t, ấ tôi đã ti nế

ủ ự ư ệ ề ế ệ ể ạ ả ả ả hành th c nghi m s  ph m đ  đánh giá hi u qu  và tính kh  thi c a đ  tài. K t qu  thu

ượ ấ ượ ọ ậ ủ ớ ơ ớ ự ứ ệ ề ố đ ấ c cho th y: ch t l ng h c t p c a l p th c nghi m cao h n l p đ i ch ng và đi u đó

ẳ ị ả ọ ủ ề ư ế đã kh ng đ nh gi thuy t khoa h c c a đ  tài đ a ra là hoàn toàn đúng.

ầ ượ ả ữ 8. Nh ng thông tin c n đ c b o m t ậ : Không

ệ ầ ề ế ể ụ ế 9. Các đi u ki n c n thi t đ  áp d ng sáng ki n:

ư ề ộ ộ ổ ớ ố ộ N i dung sách giáo khoa đã có nhi u đ i m i nh ng đ i các b  môn có n i dung liên

ặ ầ ả ượ ớ ử ặ ộ ị quan mà trùng l p c n ph i l c b t. N i dung sách giáo khoa l ch s  còn khô khan, n ng v ề

ứ ể ế ậ ầ ổ ọ trình bày ki n th c. Vì v y, theo tôi c n b  sung các bài đ c thêm trong SGK đ  làm phong

ứ ứ ế ể ộ ọ ồ ọ ọ ậ   phú n i dung bài h c. Đó là ngu n ki n th c giúp h c sinh hi u bài và gây h ng thú h c t p

cho các em.

ươ ứ ệ ế ệ ả Ch ng trình sách giáo khoa nên có tài li u tham kh o, có ki n th c các môn v  tinh

ố ớ ọ ự ự ụ ấ ẫ ể đ  sách giáo khoa th c s  phong phú, h p d n đ i v i h c sinh. Ví d : trong sách giáo khoa

ủ ượ ồ ầ ầ ế ơ ở ể ọ ị ầ c n có đ y đ  l c đ  c n thi ả t, trên c  s  phân tích hoàn c nh đ a lí giúp h c sinh hi u rõ

ế ủ ố ớ ủ ễ ế ặ ộ ở ị nguyên nhân, di n bi n c a các cu c kh i nghĩa, c a các chi n d ch. Ho c đ i v i các văn

ệ ị ử ể ầ ẫ ả ọ ki n l ch s  quan tr ng c n trích d n đ  các em tham kh o.

ọ ậ ị ử ứ ể ấ ả ầ ọ ơ   Đ  gây h ng thú h c t p l ch s  cho h c sinh, các c p qu n lí cũng c n quan tâm h n

ị ầ ủ ươ ệ ạ ọ ộ ữ n a: trang b  đ y đ  ph ng ti n d y h c, ọ  có băng , đĩa phim t liư uệ , có phòng h c b  môn

ậ ợ ệ ề ầ ạ ọ ọ ể ạ đ  t o đi u ki n thu n l i cho giáo viên và h c sinh trong quá trình d y ­ h c. C n có thêm

ữ ệ ướ ử ụ ứ ế ẫ ươ nh ng tài li u h ng d n giáo viên cách s  d ng ki n th c liên môn trong ch ng trình

ả ử ạ ị gi ng d y l ch s .

ứ ầ ươ ọ ả Giáo viên c n ph i nghiên c u ch ng trình sách giáo khoa các môn h c có liên quan

ớ ọ ử ụ ử ể ế ế ạ ả ợ ứ ế ị đ n l ch s  đ  có k  ho ch s  d ng ki n th c liên môn phù h p v i h c sinh, ph i tâm

ế ớ ề ớ ượ ữ ả ấ ẫ ượ ứ ọ ậ huy t v i ngh  m i có đ c nh ng bài gi ng hay, h p d n, gây đ c h ng thú h c t p cho

h c siọ nh

ợ ượ ặ ự ế ể ượ ụ ế 10. Đánh giá l i ích thu đ c ho c d  ki n có th  thu đ c do áp d ng sáng ki n theo

ế ủ ý ki n c a tác gi ả :

ộ ộ ọ ị ử ứ ứ ế ấ ạ ọ Ki n th c liên môn là m t n i dung r t quan tr ng trong d y h c l ch s . Căn c  vào

ụ ủ ề ụ ệ ượ ả ủ ế ữ ế m c đích, nhi m v  c a đ  tài, đ ề tài đã đ tạ  đ c nh ng k t qu  ch  y u sau:

ử ụ ọ ị ứ ử ế ạ ạ ọ S  d ng ki n th c liên môn trong d y h c nói chung và trong d y h c l ch s  nói

ặ ệ ứ ị ử ệ ế ọ ố riêng có ý nghĩa đ c bi ụ   t quan tr ng đ i vi c hình thành ki n th c l ch s , qua đó giáo d c

ủ ử ư ệ ể ả ạ ặ ọ ị t ư ưở  t ữ   ng tình c m và phát tri n toàn di n h c sinh. Đ c tr ng c a môn l ch s  là d y nh ng

ở ạ ễ ề ể ọ ậ ị ử ự ế ọ đi u đã qua không tái di n tr  l i. H c sinh không th  h c t p l ch s  tr c ti p trong phòng

ậ ử ụ ọ ị ứ ư ế ệ ạ ọ thí nghi m nh  các môn h c khác. Vì v y s  d ng ki n th c liên môn trong d y h c l ch s ử

ế ầ là c n thi t.

ươ ớ ề ộ ệ ổ ổ ươ Ch ng trình sách giáo khoa ph  thông hi n nay đ i m i v  n i dung, ph ng pháp

ọ ậ ị ể ạ ấ ẫ ọ ơ ộ ả   ử ễ biên so n đ  giúp h c sinh h c t p l ch s  d  dàng, sinh đ ng và h p d n h n. Song b n

ữ ề ậ ặ ộ ọ thân sách giáo khoa còn nhi u n i dung trùng l p gi a các môn h c. Do v y trong quá trình

ả ắ ụ ứ ữ ế ắ ậ ọ ộ ệ   ạ d y h c, giáo viên ph i n m ch c n i dung ki n th c liên môn và v n d ng nh ng bi n

ọ ậ ị ử ụ ử ể ứ pháp s  d ng chúng đ  gây h ng thú h c t p l ch s  cho h c ấ   ọ sinh và góp ph n nâng cao ch t ầ

ượ ụ ộ ử ụ ứ ứ ế ế ộ ồ ọ l ng giáo d c b  môn. S  d ng ki n th c liên môn ­ m t ngu n ki n th c quan tr ng s ẽ

ể ọ ượ ệ ữ ự ệ ấ ủ ự ệ ả ố giúp h c sinh hi u đ ớ ự ệ   c b n ch t c a s  ki n, m i liên h  gi a s  ki n này v i s  ki n

ả ử ử ụ ự ệ ị ậ ủ ứ ế khác và gi ệ   i thích tính quy lu t c a các s  ki n l ch s . S  d ng ki n th c liên môn có hi u

ọ ậ ứ ể ế ắ ả ắ ọ ỉ qu  không ch  giúp h c sinh n m ki n th c sâu s c, mà còn phát tri n kĩ năng h c t p.

ứ ể ượ ầ ổ ớ ươ ắ ạ ầ ọ Đ  đáp  ng đ c yêu c u đ i m i ph ữ   ng pháp d y h c giáo viên c n n m v ng

ệ ố ử ủ ươ ơ ở ọ ọ ị n i  ộ dung  c a khoa h c l ch s  và h  th ng ch ng trình môn h c; trên c  s  đó tìm ra

ọ ậ ữ ứ ư ề ệ ệ ằ ợ ớ nh ng bi n pháp nh m gây h ng thú h c t p cho phù h p v i đi u ki n cũng nh  trình đ ộ

ứ ủ ọ ạ ậ ọ ươ ầ ổ ọ nh n th c c a h c sinh. D y h c liên môn là ph ng pháp quan tr ng góp ph n b  sung làm

ọ ậ ứ ắ ắ ộ ọ ọ phong phú thêm n i dung bài h c, giúp h c sinh h ng thú, say mê h c t p. N m ch c và s ử

ạ . ụ d ng thành th o

ạ ẽ ạ ứ ệ ệ ế ả ả Các ki n th c liên môn thì vi c gi ng d y s  đ t hi u qu  cao.

ử ụ ứ ứ ệ ể ế ề Trong đề tài này tôi đã đ  ra 5 bi n pháp s  d ng ki n th c liên môn đ  gây h ng thú

ự ử ế ệ ọ ượ ọ ậ ị h c t p l ch s  cho h c sinh. Sau khi ti n hành bài th c nghi m, tôi đã thu đ ế   ữ c nh ng k t

ả ươ ữ ừ ề ệ ả ẳ ố ị qu  t ng đ i kh  quan. T  đó, tôi kh ng đ nh nh ng bi n pháp đ  ra trong đ ề tài có thể

ự ệ ượ ệ ố ự ệ ả ộ ữ ề ầ ấ th c hi n đ c m t cách hi u qu . Th c hi n t ẽ t nh ng v n đ  này s  góp ph n nâng cao

ả ạ ứ ệ ọ ượ ỏ ủ ự ụ ữ ệ ệ hi u qu  d y h c, đáp  ng đ c nh ng đòi h i c a s  nghi p giáo d c hi n nay.

ữ ổ ứ ử ặ ụ ụ 11. Danh sách nh ng t ch c/cá nhân đã tham gia áp d ng th  ho c áp d ng sáng

ế ầ ầ ki n l n đ u:

ạ ụ ổ ứ Tên t ch c/cá nhân ỉ ị Đ a ch Số  TT ự Ph m vi/ Lĩnh v c áp d ng sáng ki nế

ị ướ L ch  s

ế ị Mai 1 ễ Nguy n Th   Hiên

ườ ng: Tr THPT  DTNT t nhỉ Vĩnh Phúc ử theo h ọ ạ ng  D y h c môn  ứ liên môn đ i  v i ử ụ s  d ng  ki n th   ớ   ố ọ ở ườ ớ ọ ng trung h c   tr h c sinh l p 12  ổ ph  thông

............., ngày.....tháng......năm...... Vĩnh Yên, ngày 20 tháng 02 năm 2020

ủ ưở ả ế Th  tr ơ ị ng đ n v Tác gi sáng ki n

45