TRƯỜNG THPT YÊN HÒA BỘ MÔN: GDCD
ĐỀ CƯƠNG KÌ II, NĂM HỌC 2019 - 2020 MÔN: GDCD, LỚP 12
CHñ §Ò 3: QUYỀN TỰ DO, DÂN CHỦ CƠ BẢN CỦA CÔNG DÂN
1. QuyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ th©n thÓ 2. QuyÒn ® îc ph¸p luËt b¶o hé vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù vµ nh©n
3. QuyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ chç ë 4. QuyÒn ® îc b¶o ®¶m an toµn vµ bÝ mËt th tÝn, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn 5. QuyÒn tù do ng«n luËn 6. Đọc thªm phÇn ý nghÜa vµ tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n íc vµ c«ng d©n trong
NéI DUNG 1: QUYỀN TỰ DO CƠ BẢN CỦA CÔNG DÂN phÈm viÖc b¶o ®¶m vµ thùc hiÖn c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n.
I. T¹i sao c¸c quyÒn nµy ® îc gäi lµ c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng
d©n ?
V× :
- C¸c quyÒn nµy quy ®Þnh mèi quan hÖ c¬ b¶n gi÷a Nhµ n íc vµ c«ng d©n. - C¸c quyÒn nµy ® îc nghi nhËn trong HiÕn ph¸p – luËt c¬ b¶n cña Nhµ n íc
II. Kh¸i niÖm, néi dung:
1. QuyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ th©n thÓ cña c«ng d©n
- KN ? - Néi dung ?
- 3 tr êng hîp ph¸p luËt cho phÐp b¾t ng êi ?
Tr êng hîp 1 : B¾t bÞ can, bÞ c¸o ®Ó t¹m giam khi cã c¨n cø chøng tá bÞ can, bÞ c¸o sÏ g©y khã kh¨n cho viÖc ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö hoÆc sÏ tiÕp tôc ph¹m téi, còng nh khi cÇn b¶o ®¶m thi hµnh ¸n.
Tr êng hîp 2 : B¾t ng êi trong tr êng hîp khÈn cÊp. - B¾t ng êi trong tr êng hîp khÈn cÊp chØ ® îc tiÕn hµnh khi cã mét trong
3 c¨n cø sau ®©y:
+ C¨n cø thø nhÊt : Cã c¨n cø kh¼ng ®Þnh ng êi ®ã ®ang chuÈn bÞ thùc
hiÖn téi ph¹m rÊt nghiªm träng hoÆc téi ph¹m ®Æc biÖt nghiªm träng :
+ C¨n cø thø hai : Khi ng êi bÞ h¹i hoÆc ng êi cã mÆt t¹i n¬i x¶y ra téi ph¹m chÝnh m¾t tr«ng thÊy vµ x¸c nhËn ®óng lµ ng êi ®· thùc hiÖn téi ph¹m mµ xÐt thÊy cÇn ng¨n chÆn ngay viÖc ng êi ®ã trèn. B¾t ng êi trong tr êng hîp khÈn cÊp thø hai nµy cÇn ph¶i cã hai ®iÒu kiÖn ?
+ C¨n cø thø ba : Khi thÊy cã dÊu vÕt cña téi ph¹m ë ng êi hoÆc t¹i chç ë cña ng êi bÞ nghi thùc hiÖn téi ph¹m vµ xÐt thÊy cÇn ng¨n chÆn ngay viÖc ng êi ®ã trèn hoÆc tiªu huû chøng cø. B¾t ng êi trong tr êng hîp khÈn cÊp thø ba nµy còng cÇn ph¶i cã ®ñ hai ®iÒu kiÖn ?
Tr êng hîp 3 : B¾t ng êi ®ang ph¹m téi qu¶ tang hoÆc ®ang bÞ truy n·.
§èi víi ng êi ®ang ph¹m téi qu¶ tang hoÆc ®ang bÞ truy n· th× ai cã quyÒn
b¾t ? vµ nh÷ng viÖc sau khi b¾t cÇn ph¶i lµm g× ? 2. QuyÒn ® îc ph¸p luËt b¶o hé vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù vµ nh©n phÈm
* §Þnh nghÜa : QuyÒn ® îc ph¸p luËt b¶o hé vÒ tÝnh m¹ng, søc kháe, danh dù vµ nh©n phÈm cã nghÜa lµ c«ng d©n cã quyÒn ® îc b¶o ®¶m an toµn vÒ tÝnh m¹ng, søc kháe, ® îc b¶o vÖ danh dù vµ nh©n phÈm ; kh«ng ai ® îc tù ý x©m ph¹m tíi tÝnh m¹ng, søc kháe, danh dù vµ nh©n phÈm cña ng êi kh¸c.
* Néi dung 1 : Kh«ng ai ® îc x©m ph¹m tíi tÝnh m¹ng, søc khoÎ cña ng êi
kh¸c.
Ph¸p luËt nghiªm cÊm mäi hµnh vi cè ý hoÆc v« ý lµm tæn h¹i ®Õn tÝnh m¹ng vµ søc khoÎ cña ng êi kh¸c, bÊt kÓ ng êi ®ã lµ ai, lµ ng êi cã chøc quyÒn hay mét c«ng d©n b×nh th êng trong x· héi.
Ph©n tÝch hµnh vi vi ph¹m cè ý vµ v« ý, lÊy vÝ dô ? * Néi dung 2 : Kh«ng ai ® îc x©m ph¹m tíi danh dù vµ nh©n phÈm cña
ng êi kh¸c.
- Hµnh vi x©m ph¹m tíi danh dù vµ nh©n phÈm cña ng êi cã thÓ xuÊt ph¸t
tõ nh÷ng chñ thÓ nµo ?
- BiÓu hiÖn cña hµnh vi vµ hËu qu¶ cña hµnh vi ? 3. QuyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ chç ë cña c«ng d©n
* KN ? * Néi dung 1 : Chç ë cña c«ng d©n lµ n¬i bÊt kh¶ x©m ph¹m, kh«ng mét ai
cã quyÒn tuú tiÖn vµo chç ë cña ng êi kh¸c nÕu kh«ng ® îc ng êi ®ã ®ång ý. X©m ph¹m chç ë cña ng êi kh¸c lµ nh÷ng hµnh vi nµo ?VÝ dô ? ChÕ tµi xö ph¹t ? * Néi dung 2 : Kh¸m chç ë cña c«ng d©n ph¶i theo ®óng ph¸p luËt. Kh¸m chç ë ®óng ph¸p luËt lµ g× ?
- ViÖc kh¸m chç ë cña mét ng êi chØ ® îc tiÕn hµnh trong hai tr êng hîp ? - Nh÷ng ng êi nµo cã thÈm quyÒn ra lÖnh kh¸m chç ë, chç lµm viÖc, ®Þa ®iÓm ? - Tr×nh tù, thñ tôc kh¸m chç ë, chç lµm viÖc, ®Þa ®iÓm ? 4. QuyÒn ® îc b¶o ®¶m an toµn vµ bÝ mËt th tÝn, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn QuyÒn ® îc b¶o ®¶m an toµn vµ bÝ mËt th tÝn ® îc hiÓu theo hai néi dung :
* Néi dung 1 : Th tÝn, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn cña c«ng d©n ® îc b¶o ®¶m an toµn vµ bÝ mËt. Kh«ng ai ® îc kiÓm so¸t ®iÖn tho¹i, tù tiÖn bãc më, thu gi÷, tiªu huû th , ®iÖn tÝn cña ng êi kh¸c.
Th tÝn, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn lµ ph ¬ng tiÖn mµ c«ng d©n dïng ®Ó lµm g× ? * Néi dung 2 : ChØ nh÷ng ng êi cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ chØ trong nh÷ng tr êng hîp cÇn thiÕt míi ® îc bãc më, kiÓm so¸t, thu gi÷ th tÝn, ®iÖn tÝn cña c«ng d©n.
- Ph¸p luËt cho phÐp kh¸m th tÝn, ®iÖn tÝn, b u kiÖn, b u phÈm cña mét
ng êi khi thÊy cÇn ph¶i thu thËp tµi liÖu, ®å vËt liªn quan ®Õn vô ¸n. Nh÷ng ng êi cã quyÒn ra lÖnh kh¸m xÐt bao gåm nh÷ng ai ? Tr×nh tù vµ thñ tôc ? 5. QuyÒn t do ng«n luËn
C«ng d©n cã quyÒn tù do ng«n luËn, tù do b¸o chÝ ; cã quyÒn ® îc th«ng
tin ; cã quyÒn héi häp, lËp héi, biÓu t×nh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
C«ng d©n cã quyÒn tù do ng«n luËn ® îc hiÓu lµ quyÒn tù do ph¸t biÓu ý kiÕn, thÓ hiÖn chÝnh kiÕn, quan ®iÓm cña m×nh vÒ c¸c vÊn ®Ò chung cña ®Êt n íc.
C¸ch thøc thùc hiÖn cña c«ng d©n ?
III - Tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n íc trong viÖc b¶o ®¶m c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng d©n (§äc thªm)
N¤I DUNG 2: QuyÒn d©n chñ c¬ b¶n cña c«ng d©n 1. QuyÒn bÇu cö vµ øng cö vµo c¬ quan ®¹i diÖn cña nh©n d©n - Kh¸i niÖm - §é tuæi bÇu cö, øng cö - C¸ch thøc thùc hiÖn bÇu cö, øng cö cña c«ng d©n - Nh÷ng tr êng hîp kh«ng ® îc bÇu cö, øng cö. - C¸ch thøc c«ng d©n thùc hiÖn quyÒn lùc Nhµ n íc th«ng qua c¸c ®¹i biÓu
vµ c¬ quan quyÒn lùc Nhµ n íc - ý nghÜa (®äc thªm) 2. QuyÒn tham gia qu¶n lý Nhµ N íc vµ x· héi cña c«ng d©n - Kh¸i niÖm - Néi dung quyÒn: ph¹m vi c¬ së vµ c¶ n íc - ý nghÜa (®äc thªm) 3. QuyÒn khiÕu n¹i vµ tè c¸o cña c«ng d©n - Kh¸i niÖm quyÒn ?
Chñ ®Ò 4: Ph¸p luËt víi sù ph¸t triÓn cña c«ng d©n vµ ®Êt n íc
A. ph¸p luËt víi quyÒn ph¸t triÓn cña c«ng d©n: I - QuyÒn häc tËp cña c«ng d©n
1. ThÕ nµo lµ quyÒn häc tËp cña c«ng d©n ? Häc tËp lµ quyÒn vµ nghÜa vô c¬ b¶n cña c«ng d©n. QuyÒn häc tËp cña c«ng d©n gåm 4 néi dung ?
II. QuyÒn s¸ng t¹o cña c«ng d©n 1. KN ? 2. Néi dung quyÒn s¸ng t¹o cña c«ng d©n bao gåm hai lo¹i ? III. QuyÒn ® îc ph¸t triÓn cña c«ng d©n QuyÒn ® îc ph¸t triÓn cña c«ng d©n
QuyÒn ® îc ph¸t triÓn cña c«ng d©n ® îc biÓu hiÖn ë hai khÝa c¹nh : - QuyÒn cña c«ng d©n ® îc h ëng ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn ®Çy ®ñ ®Ó
ph¸t triÓn toµn diÖn.
- QuyÒn cña c«ng d©n ® îc khuyÕn khÝch, ®µo t¹o båi d ìng, ® îc t¹o ®iÒu
kiÖn ®Ó ph¸t triÓn tµi n¨ng.
b: Ph¸p luËt víi sù pt bÒn v÷ng cña ®Êt n íc
I - Ph¸t triÓn bÒn v÷ng 1. KN ? 2. C¸c tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh mét ®Êt n íc cã ph¸t triÓn bÒn v÷ng hay kh«ng ? Trong 4 tiªu chÝ, tiªu chÝ nµo lµ quan träng nhÊt, v× sao ? II - Vai trß cña ph¸p luËt ®èi víi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt n íc (gi¶m t¶i) III - Mét sè néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt trong sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt n íc 1. Mét sè néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ C©u hái: 1. Cã ý kiÕn cho r»ng, c«ng d©n cã quyÒn tù do kinh doanh cã nghÜa lµ ai muèn kinh doanh trong ngµnh nghÒ nµo vµ kinh doanh mÆt hµng nµo còng ® îc.
Anh (chÞ) cã ®ång ý víi ý kiÕn nµy kh«ng ? V× sao ? 2. Cã ng êi cho r»ng, c«ng d©n cã quyÒn tù do kinh doanh cã nghÜa lµ ai
muèn thµnh lËp c«ng ti còng ®Òu ® îc c¶.
HiÓu nh vËy cã ®óng kh«ng ? V× sao ? 3. Cã ý kiÕn cho r»ng, ai muèn kinh doanh mÆt hµng nµo còng ® îc ngoµi danh môc nh÷ng mÆt hµng bÞ cÊm mµ kh«ng cÇn ph¶i ghi trong GiÊy ®¨ng kÝ kinh doanh.
HiÓu nh vËy cã ®óng kh«ng ? V× sao ? 4. Trong c¸c nghÜa vô cña ng êi kinh doanh, nghÜa vô nµo lµ quan träng
nhÊt ? V× sao ?
5. Hai c«ng ty cïng s¶n xuÊt mét mÆt hµng nh ng ë hai tØnh kh¸c nhau :
mét ë miÒn nói, mét ë ®ång b»ng.
C©u hái : Hai c«ng ty nµy cã ® îc h ëng cïng møc thuÕ u ®·i nh nhau
kh«ng ? V× sao ? 2. Néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ ph¸t triÓn v¨n ho¸ c) Néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt trong ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc x· héi d) Mét sè néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr êng e) Mét sè néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ QPAN
