Đề cương ôn tập môn Địa lí lớp 12 - THPT Hùng Vương

TRƯỜNG THPT HÙNG VƯƠNG<br /> <br /> CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM<br /> Độc lập – Tự do – Hạnh Phúc<br /> ===o0o===<br /> <br /> TỔ KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> ======<br /> <br /> ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP<br /> MÔN: ĐỊA LÝ – KHỐI LỚP 12<br /> STT<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> ÔN TẬP<br /> <br /> 1<br /> <br /> Đặc điểm<br /> dân số và<br /> phân bố dân<br /> cư<br /> <br /> 2<br /> <br /> Lao động và<br /> việc làm<br /> <br /> KIẾN THỨC<br /> Phân tích được một số đặc điểm dân số và<br /> phân bố dân cư nước ta<br /> - Đông dân, có nhiều thành phần dân tộc (dẫn<br /> chứng).<br /> - Dân số còn tăng nhanh, cơ cấu dân số trẻ (dẫn<br /> chứng).<br /> - Phân bố dân cư chưa hợp lí: giữa các đồng<br /> bằng với trung du, miền núí ; giữa thành thị và<br /> nông thôn. Sự thay đổi trong phân bố dân cư.<br /> Phân tích được nguyên nhân, hậu quả của dân<br /> đông, gia tăng nhanh và phân bố không hợp lí<br /> - Nguyên nhân: tự nhiên, kinh tế - xã hội, lịch<br /> sử.<br /> - Hậu quả: ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế,<br /> tài nguyên môi trường, chất lượng cuộc sống.<br /> Biết được một số chính sách dân số ở nước ta<br /> - Chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình.<br /> - Chính sách phân bố lại dân cư và lao động trên<br /> phạm vi cả nước.<br /> Hiểu và trình bày được một số đặc điểm của<br /> nguồn lao động và việc sử dụng lao động ở<br /> nước ta.<br /> - Nguồn lao động nước ta rất dồi dào (dẫn<br /> chứng); chất lượng lao động. Những mặt mạnh<br /> và hạn chế của nguồn lao động.<br /> - Cơ cấu sử dụng lao động đang có sự thay đổi:<br /> + Xu hướng thay đổi cơ cấu lao động theo các<br /> ngành kinh tế; nguyên nhân.<br /> + Xu hướng thay đổi cơ cấu lao động theo thành<br /> phần kinh tế; nguyên nhân.<br /> + Xu hướng thay đổi cơ cấu lao động theo thành<br /> thị, nông thôn; nguyên nhân.<br /> - Năng suất lao động chưa cao.<br /> Hiểu được vì sao việc làm đang là vấn đề gay<br /> gắt của nước ta và hướng giải quyết<br /> - Tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm là vấn đề<br /> gay gắt của nước ta (dẫn chứng), nguyên nhân.<br /> Quan hệ dân số-lao động-việc làm.<br /> - Hướng giải quyết việc làm của nước ta. Chính<br /> Trang 1<br /> <br /> KỸ NĂNG<br /> <br /> - Phân tích bảng số liệu<br /> thống kê, biểu đồ dân số<br /> Việt Nam để hiểu và trình<br /> bày về tình hình tăng dân<br /> số, cơ cấu dân số và phân bố<br /> dân cư ở nước ta.<br /> - Sử dụng bản đồ phân bố<br /> dân cư, dân tộc và Atlát Địa<br /> lí Việt Nam để nhận biết và<br /> trình bày đặc điểm phân bố<br /> dân cư.<br /> <br /> Phân tích số liệu thống kê,<br /> biểu đồ về nguồn lao động,<br /> sử dụng lao động, việc làm.<br /> <br /> Ghi<br /> chú<br /> <br /> 3<br /> <br /> Đô thị hóa<br /> <br /> 4<br /> <br /> Chuyển dịch<br /> cơ cấu kinh<br /> tế<br /> <br /> 5<br /> <br /> Một số vấn<br /> đề phát triển<br /> và phân bố<br /> nông nghiệp.<br /> Phát triển<br /> nền nông<br /> nghiệp nhiệt<br /> đới<br /> <br /> sách dân số, phân bố lại lao động, phát triển sản<br /> xuất.<br /> Hiểu được một số đặc điểm đô thị hoá ở Việt<br /> Nam, nguyên nhân và những tác động đến<br /> kinh tế - xã hội.<br /> - Đặc điểm đô thị hoá ở nước ta.<br /> - Nguyên nhân (kinh tế - xã hội). Liên hệ với<br /> việc gia tăng dân số nhanh.<br /> - Ảnh hưởng của đô thị hoá đến phát triển kinh<br /> tế - xã hội (tích cực, tiêu cực).<br /> Biết được sự phân bố mạng lưới đô thị ở nước<br /> ta<br /> - Các đô thị lớn tập trung ở đồng bằng ven biển.<br /> - Số lượng và quy mô đô thị có sự khác nhau<br /> giữa các vùng.<br /> Phân tích được sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế<br /> theo ngành, theo thành phần kinh tế và theo<br /> lãnh thổ ở nước ta<br /> - Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế: Chuyển<br /> dịch cơ cấu GDP, Chuyển dịch cơ cấu trong nội<br /> bộ ngành; nguyên nhân.<br /> - Chuyển dịch cơ cấu theo thành phần kinh tế,<br /> nguyên nhân.<br /> - Chuyển dịch cơ cấu lãnh thổ kinh tế, nguyên<br /> nhân.<br /> Trình bày được ý nghĩa của chuyển dịch cơ<br /> cấu kinh tế đối với sự phát triển kinh tế nước<br /> ta: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế có ý nghĩa<br /> chiến lược đối với tăng trưởng kinh tế và công<br /> nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.<br /> Chứng minh và giải thích được các đặc điểm<br /> chính của nền nông nghiệp nước ta<br /> - Nền nông nghiệp nhiệt đới<br /> + Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên<br /> cho phép nước ta phát triển một nền nông nghiệp<br /> nhiệt đới (dẫn chứng)<br /> + Nước ta đang khai thác ngày càng có hiệu quả<br /> đặc điểm của nền nông nghiệp nhiệt đới (dẫn<br /> chứng).<br /> - Phát triển nền nông nghiệp hiện đại sản xuất<br /> hàng hoá góp phần nâng cao hiệu quả của nông<br /> nghiệp nhiệt đới<br /> <br /> - Sử dụng bản đồ Phân bố<br /> dân cư và Atlát Địa lí Việt<br /> Nam để nhận xét sự phân bố<br /> mạng lưới các đô thị lớn.<br /> - Vẽ và phân tích biểu đồ, số<br /> liệu thống kê về số dân và tỉ<br /> lệ dân đô thị ở Việt Nam.<br /> - Phân tích bảng số liệu về<br /> sự phân bố đô thị và số dân<br /> đô thị giữa các vùng trong<br /> cả nước.<br /> <br /> Vẽ và phân tích biểu đồ,<br /> phân tích số liệu thống kê về<br /> cơ cấu kinh tế theo ngành,<br /> cơ cấu kinh tế theo thành<br /> phần kinh tế.<br /> <br /> - Sử dụng bản đồ nông<br /> nghiệp, Atlat Địa lí Việt<br /> Nam để nhận xét về sự phân<br /> bố nông nghiệp.<br /> - Phân tích số liệu thống kê<br /> về sự thay đổi trong sản<br /> xuất nông nghiệp.<br /> <br /> + Nền nông nghiệp cổ truyền: đặc điểm, phân bố<br /> + Nền nông nghiệp hàng hóa: đặc điểm, phân bố.<br /> <br /> 6<br /> <br /> Vấn đề phát<br /> triển thủy<br /> sản và lâm<br /> nghiệp<br /> <br /> Hiểu và trình bày được điều kiện, tình hình<br /> phát triển, phân bố ngành thuỷ sản và một số<br /> phương hướng phát triển ngành thuỷ sản của<br /> nước ta<br /> - Những thuận lợi và khó khăn trong khai thác<br /> Trang 2<br /> <br /> - Phân tích bản đồ Lâm, ngư<br /> nghiệp, Atlat Địa lí Việt<br /> Nam để xác định các khu<br /> vực sản xuất, khai thác lớn,<br /> các vùng nuôi trồng thủy<br /> sản quan trọng.<br /> <br /> 7<br /> <br /> Tổ chức lãnh<br /> thổ nông<br /> nghiệp<br /> <br /> và nuôi trồng thủy sản:<br /> + Thuận lợi (tự nhiên, kinh tế - xã hội).<br /> + Khó khăn (tự nhiên, kinh tế - xã hội).<br /> - Tình hình phát triển và phân bố ngành thuỷ<br /> sản:<br /> + Tình hình phát triển: trong những năm gần đây<br /> có những bước phát triển đột phá (dẫn chứng).<br /> + Khai thác thuỷ sản (tình hình phát triển, tỉnh<br /> có nghề cá phát triển mạnh).<br /> + Nuôi trồng thuỷ sản (tình hình phát triển, các<br /> vùng nuôi nhiều thủy sản).<br /> Hiểu và trình bày được vai trò, tình hình phát<br /> triển và phân bố ngành lâm nghiệp, một số vấn<br /> đề lớn trong phát triển lâm nghiệp<br /> - Vai trò của ngành lâm nghiệp về kinh tế và sinh<br /> thái.<br /> - Tài nguyên rừng của nước ta vốn giàu có,<br /> nhưng đã bị suy thoái nhiều<br /> - Tình hình phát triển và phân bố ngành lâm<br /> nghiệp (trồng rừng, khai thác và chế biến gỗ,<br /> lâm sản). Chú ý vấn đề suy thoái rừng và bảo vệ<br /> tài nguyên rừng.<br /> Phân tích được các nhân tố ảnh hưởng tới tổ<br /> chức lãnh thổ nông nghiệp ở nước ta : tự nhiên,<br /> kinh tế-xã hội, kĩ thuật, lịch sử.<br /> - Sự tác động tổng hợp của nhiều nhân tố lên các<br /> hoạt động nông nghiệp trên các vùng lãnh thổ<br /> khác nhau của nước ta là cơ sở cho tổ chức lãnh<br /> thổ nông nghiệp.<br /> - Sự phân hoá các điều kiện tự nhiên và tài<br /> nguyên thiên nhiên (khí hậu, địa hình, đất) tạo ra<br /> cái nền của sự phân hoá lãnh thổ nông nghiệp.<br /> - Trên nền chung ấy, các nhân tố kinh tế - xã hội,<br /> kĩ thuật, lịch sử... có tác động khác nhau.<br /> Hiểu và trình bày được đặc điểm của 7 vùng<br /> nông nghiệp của nước ta<br /> Điều kiện sinh thái nông nghiệp, điều kiện kinh<br /> tế - xã hội, trình độ thâm canh, chuyên môn hoá<br /> sản xuất của 7 vùng nông nghiệp : Trung du và<br /> miền núi Bắc Bộ, Đồng bằng sông Hồng, Bắc<br /> Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ, Tây<br /> Nguyên, Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu<br /> Long.<br /> Trình bày được xu hướng thay đổi trong tổ<br /> chức lãnh thổ nông nghiệp<br /> - Hai xu hướng chính trong thay đổi tổ chức lãnh<br /> thổ nông nghiệp của nước ta là tăng cường<br /> chuyên môn hóa sản xuất, đa dạng sản phẩm,<br /> phát triển vùng chuyên canh.<br /> - Phát triển kinh tế trang trại.<br /> Trang 3<br /> <br /> - Vẽ và phân tích biểu đồ, số<br /> liệu thống kê về lâm, ngư<br /> nghiệp.<br /> <br /> - Sử dụng bản đồ nông<br /> nghiệp hoặc Atlat Địa lí<br /> Việt Nam để trình bày về<br /> phân bố một số ngành sản<br /> xuất nông nghiệp, vùng<br /> chuyên canh lớn (chuyên<br /> canh lúa, cà phê, cao su).<br /> - Phân tích bảng thống kê và<br /> biểu đồ để thấy rõ đặc điểm<br /> của bảy vùng nông nghiệp,<br /> xu hướng thay đổi trong tổ<br /> chức lãnh thổ nông nghiệp.<br /> <br /> 8<br /> <br /> 9<br /> <br /> Một số vấn<br /> đề phát triển<br /> và phân bố<br /> công nghiệp.<br /> Cơ cấu<br /> ngành công<br /> nghiệp và<br /> vấn đề phát<br /> triển một số<br /> ngành công<br /> nghiệp trọng<br /> điểm.<br /> <br /> Vấn đề tổ<br /> chức lãnh<br /> thổ công<br /> nghiệp<br /> <br /> Trình bày và nhận xét được cơ cấu công nghiệp<br /> theo ngành, theo thành phần kinh tế và theo<br /> lãnh thổ. Nêu một số nguyên nhân dẫn đến sự<br /> thay đổi cơ cấu ngành công nghiệp<br /> - Cơ cấu công nghiệp theo ngành đa dạng, đang<br /> có sự chuyển dịch (dẫn chứng); nguyên nhân.<br /> - Cơ cấu công nghiệp theo lãnh thổ có sự phân<br /> hóa, tên các khu vực tập trung công nghiệp;<br /> nguyên nhân dẫn đến sự phân hóa lãnh thổ công<br /> nghiệp.<br /> - Cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế<br /> thay đổi sâu sắc; nguyên nhân.<br /> Hiểu và trình bày được tình hình phát triển và<br /> phân bố của một số ngành công nghiệp trọng<br /> điểm ở nước ta.<br /> - Công nghiệp năng lượng<br /> + Công nghiệp khai thác nguyên, nhiên liệu<br /> (than, dầu, khí): tình hình phát triển, phân bố.<br /> + Công nghiệp điện: tình hình phát triển, phân<br /> bố.<br /> - Công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm<br /> + Chế biến sản phẩm trồng trọt: tình hình phát<br /> triển, phân bố.<br /> + Chế biến sản phẩm chăn nuôi: tình hình phát<br /> triển, phân bố.<br /> + Chế biến hải sản: tình hình phát triển, phân<br /> bố.<br /> Trình bày được khái niệm về tổ chức lãnh thổ<br /> công nghiệp<br /> Tổ chức lãnh thổ công nghiệp là sự sắp xếp,<br /> phối hợp giữa các quá trình và cơ sở sản xuất<br /> công nghiệp trên một lãnh thổ nhất định để sử<br /> dụng hợp lí các nguồn lực sẵn có nhằm đạt hiệu<br /> quả cao về mặt kinh tế, xã hội và môi trường.<br /> Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố tới tổ<br /> chức lãnh thổ công nghiệp<br /> - Nhóm nhân tố bên trong (vị trí địa lí, tài<br /> nguyên thiên nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội):<br /> có ảnh hưởng rất quan trọng đến tổ chức lãnh<br /> thổ công nghiệp.<br /> - Nhóm nhân tố bên ngoài (thị trường, hợp tác<br /> quốc tế): có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.<br /> Phân biệt được một số hình thức tổ chức lãnh<br /> thổ công nghiệp ở nước ta<br /> - Điểm công nghiệp : đặc điểm, phân bố.<br /> - Khu công nghiệp: đặc điểm, phân bố.<br /> - Trung tâm công nghiệp: đặc điểm, phân bố.<br /> - Vùng công nghiệp: đặc điểm, phân bố.<br /> <br /> Trang 4<br /> <br /> - Vẽ và phân tích biểu đồ, số<br /> liệu thống kê, sơ đồ về cơ<br /> cấu ngành công nghiệp.<br /> - Phân tích bản đồ Công<br /> nghiệp chung để trình bày về<br /> sự phân hóa lãnh thổ công<br /> nghiệp.<br /> - Vẽ và phân tích biểu đồ,<br /> bảng thống kê về công<br /> nghiệp năng lượng, công<br /> nghiệp chế biến lương thực<br /> thực phẩm.<br /> - Sử dụng bản đồ Công<br /> nghiệp hoặc Atlát Địa lí<br /> Việt Nam để phân tích cơ<br /> cấu ngành của một số trung<br /> tâm công nghiệp và phân bố<br /> của các ngành công nghiệp<br /> trọng điểm (một số trung<br /> tâm công nghiệp lớn ở miền<br /> Bắc, miền Trung, miền Nam<br /> với các ngành nổi bật).<br /> <br /> - Sử dụng bản đồ Công<br /> nghiệp Việt Nam, Atlát Địa<br /> lí Việt Nam để nhận xét về<br /> sự phân bố của các tổ chức<br /> lãnh thổ công nghiệp của<br /> Việt Nam, xác định vị trí<br /> một số điểm công nghiệp,<br /> trung tâm công nghiệp, các<br /> vùng công nghiệp của nước<br /> ta.<br /> - Phân tích sơ đồ các nhân<br /> tố ảnh hưởng tới tổ chức<br /> lãnh thổ công nghiệp.<br /> <br /> 10<br /> <br /> 11<br /> <br /> 12<br /> <br /> Trình bày được đặc điểm giao thông vận tải,<br /> thông tin liên lạc của nước ta: phát triển khá<br /> toàn diện cả về lượng và chất với nhiều loại<br /> hình.<br /> - Giao thông vận tải:<br /> + Đường bộ (đường ô tô): Sự phát triển về mạng<br /> Vấn đề phát lưới đường, một số tuyến đường chính.<br /> triển và phân<br /> + Đường sắt: Tổng chiều dài. Các tuyến đường<br /> bố ngành<br /> chính.<br /> giao thong<br /> + Đường sông: Phân bố chủ yếu ở một số hệ<br /> vận tải và<br /> thông tin liên thống sông chính.<br /> + Đường biển: Các tuyến đường biển ven bờ chủ<br /> lạc<br /> yếu, các cảng biển và cụm cảng quan trọng.<br /> + Đường hàng không: Tình hình phát triển, các<br /> đầu mối chủ yếu.<br /> - Ngành thông tin liên lạc:<br /> + Bưu chính: Đặc điểm nổi bật.<br /> + Viễn thông: Đặc điểm nổi bật.<br /> Phân tích được vai trò, tình hình phát triển và<br /> sự thay đổi trong cơ cấu nội thương và ngoại<br /> thương<br /> - Nội thương: tình hình phát triển, sự thay đổi cơ<br /> cấu theo thành phần kinh tế.<br /> - Ngoại thương: tình hình phát triển, cơ cấu hàng<br /> xuất nhập khẩu.<br /> Phân tích được các tài nguyên du lịch nước ta<br /> Tài nguyên du lịch nước ta phong phú, đa<br /> Vấn đề phát dạng, gồm hai nhóm: tài nguyên tự nhiên và tài<br /> triển và phân nguyên nhân văn.<br /> - Tài nguyên tự nhiên: địa hình, khí hậu, nước,<br /> bố thương<br /> sinh vật.<br /> mại và du<br /> - Tài nguyên nhân văn: Các di tích văn hóa lịch<br /> lịch sử, các lễ hội, tiềm năng văn hóa dân tộc,<br /> làng nghề truyền thống,...<br /> Hiểu và trình bày được tình hình phát triển<br /> ngành du lịch, sự phân bố của các trung tâm<br /> du lịch chính; mối quan hệ giữa phát triển du<br /> lịch và bảo vệ môi trường<br /> - Tình hình phát triển.<br /> - Tên ba vùng du lịch, các trung tâm du lịch lớn<br /> nhất và trung tâm du lịch quan trọng của nước<br /> ta.<br /> Phân tích được ý nghĩa của vị trí địa lí đối với<br /> Vấn đề khai sự phát triển kinh tế -xã hội của vùng<br /> thác thế<br /> - Vị trí địa lí: giáp Trung Quốc, Đồng bằng sông<br /> mạnh ở trung Hồng, có vùng biển Đông Bắc.<br /> du và miền<br /> - Ý nghĩa của vị trí địa lí đối với phát triển kinh<br /> núi bắc bộ<br /> tế - xã hội của vùng.<br /> Phân tích việc sử dụng các thế mạnh để phát<br /> Trang 5<br /> <br /> - Vẽ và phân tích biểu đồ,<br /> bảng số liệu về tình hình<br /> phát triển, cơ cấu vận tải của<br /> giao thông vận tải.<br /> - Sử dụng bản đồ Giao thông<br /> hoặc Atlát Địa lí Việt Nam<br /> để trình bày sự phân bố của<br /> một số tuyến giao thông vận<br /> tải, đầu mối giao thông và<br /> trung tâm thông tin liên lạc<br /> quan trọng.<br /> <br /> - Vẽ và phân tích biểu đồ, số<br /> liệu thống kê về các ngành<br /> nội thương, ngoại thương,<br /> du lịch.<br /> - Sử dụng bản đồ Du lịch,<br /> Kinh tế, Atlat Địa lí Việt<br /> Nam để nhận biết và phân<br /> tích sự phân bố của các<br /> trung tâm thương mại và du<br /> lịch (Hà Nội, TP Hồ Chí<br /> Minh, Huế,...)<br /> <br /> - Sử dụng bản đồ để xác<br /> định vị trí của vùng Trung<br /> du và miền núi Bắc Bộ,<br /> nhận xét và giải thích sự<br /> phân bố một số ngành sản<br /> xuất nổi bật (khai thác và<br /> chế biến khoáng sản, sản<br /> xuất điện, trồng và chế biến<br /> <br />