1
SỞ GD&ĐT BẮC NINH
TRƯỜNG THPT HÀN THUYÊN
(Đề gồm 02 trang)
ĐỀ KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM
NĂM HỌC 2015 – 2016
MÔN: NGỮ VĂN – 12
Thời gian làm bài: 180 phút (Không kể thời gian phát đề)
I.PHẦN ĐỌC HIỂU( 3.0điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu từ Câu 1 đến Câu 4:
(1)….Lễ hội dân gian là sự kiện văn hoá để tưởng nhớ, tỏ lòng tri ân công đức của
các vị thần, thể hiện sức mạnh cộng đồng làng xã và rộng hơn là quốc gia, dân tộc.Lễ
hội là dịp con người trở về với cội nguồn, được giải toả, giãi bày âu lo, phiền muộn với
thần linh, mong các vị thần giúp đỡ để vượt qua những thách thức trong cuộc sống đời
thường. Lễ hội cũng là nhu cầu sáng tạo và hưởng thụ những giá trị văn hoá vật chất và
tinh thần của mọi tầng lớp dân cư, là hình thức giáo dục để các thế hệ sau giữ gìn, phát
huy những giá trị truyền thống dân tộc….
(2) Tuy nhiên, có một thực trạng đáng buồn là nền tảng văn hoá, tinh thần nhân văn
của lễ hội đã và đang bị phá vỡ bởi nhiều hành vi phản văn hoá. Những ngày gần đây
bên cạnh lễ hội Chém lợn( Ném Thượng-Khắc Niệm-Tiên Du-Bắc Ninh) tiếp tục làm
“nóng” dư luận với nhiều ý kiến trái chiều. Cộng đồng mạng đã thật sự “dậy sóng”
trước những hành vi vô cảm thiếu văn hoá của không ít người đặc biệt là những người
trẻ: mặc váy ngắn vào chùa, trèo lên tượng, tạo dáng chụp ảnh khoe trên Fecabook, vẽ
,viết lên tranh Phật ở chùa Bái Đính….Và thật sự gây phẫn nộ là những clip ghi lại
chuyện “thượng cẳng chân, hạ cẳng tay” trong hội Gióng ( Sóc Sơn) và rước kiệu phá ô
tô của hội làng Xuân Đỉnh (Từ Liêm)
(3) Lễ hội đầu năm là để cầu phúc, lễ chùa đầu năm là để cầu an và chắc chắn sẽ
không có phúc lành, bình an ở những nơi mà con ngưòi ứng xử với nhau bằng nắm
đấm, bằng bạo lực. Rất đáng lo ngại là cách hành xử thiếu kiềm chế, những hành vi bạo
lực đang ngày càng gia tăng với mức độ ngày càng nghiêm trọng. Điều này không chỉ
làm mất đi những giá trị thiêng liêng của lễ hội mà còn phá vỡ những khế ước tốt đẹp
của cộng đồng được kết tinh trong đó. Nói như một nhà nghiên cứu là “những hành
động như vậy đang vô tình đâm toạc tâm trí tổ tiên mình”. Và tình trạng này đang và
tiếp tục làm méo mó, biến chất những phong tục tốt đẹp của dân tộc.
(Trích “ Những hành vi phản văn hoá đang phá vỡ tín ngưỡng dân gian và làm biến chất
lễ hội” - Cù Xuân Trường trên hanoimoi.com.vn)
Câu 1: Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích? (0.25điểm)
Câu 2: Thao tác lập luận sử dụng trong đoạn( 1)? ( 0.25 điểm )
Câu 3: Trước thực trạng trên tác giả có thái độ như thế nào? Vì sao?( 0.5 điểm )
Câu 4: Anh ( chị ) viết một đoạn văn nêu hai giải pháp khắc phục tình trạng trên (0.5
điểm ) (Đoạn văn khoảng 5 đến 7 dòng)
2
Đọc đoạn thơ sau và trả lời từ Câu 5 đến Câu 8
“… Ai đi vô nơi đây
Xin dừng chân xứ Nghệ
Ai đi ra nơi đây
Kịp dừng chân xứ Nghệ
Nghe câu hò ví dặm
Càng lắng lại càng sâu
Như sông La chảy chậm
Đọng bao thủa vui sầu
Ăn, xứ Nghệ ăn đặm
Đã nói, nói hết lòng
Đất này bền nghĩa bạn
Đất này tình thuỷ chung…”
( Trích Gửi bạn người Nghệ Tĩnh – Huy Cận )
Câu 5: Đoạn thơ được viết theo thể thơ nào? ( 0.25 điểm )
Câu 6: Xác định biện pháp tu từ sử dụng trong đoạn thơ ? ( 0.25 điểm )
Câu 7: Nêu nội dung đoạn thơ? ( 0.5 điểm )
Câu 8: Từ nội dung đoạn thơ anh(chị) hãy viết một đoạn văn ( từ 5 đến 7 dòng) về tình
yêu với quê hương .(0.5 điểm )
II.PHẦN LÀM VĂN ( 7.0 điểm )
Câu 1 ( 3.0 điểm )
Nhiều người trẻ tuổi cho rằng “ Sành điệu là ăn mặc đúng mốt, đi trước mốt, là
dùng đồ vật đắt tiền và khác người”
Những người từng trải thì bảo rằng “ Sành điệu nhất chính là chấp nhận thử
thách và dấn thân vào thử thách cuộc đời”
Anh ( chị ) hãy nêu quan điểm của mình bằng một bài văn khoảng 600 từ.
Câu 2 ( 4.0 điểm )
Anh ( chị ) phân tích bài thơ “ Mộ ” (Chiều tối) của Hồ Chí Minh để làm nổi bật vẻ
đẹp cổ điển và hiện đại.
…..Hết…..
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh……………………………………… Số báo danh………………
1
SỞ GD&ĐT BẮC NINH
TRƯỜNG THPT HÀN THUYÊN
(Hướng dẫn chấm gồm 05 trang)
HƯỚNG DẪN CHẤM
ĐỀ KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM
NĂM HỌC 2015 – 2016
MÔN: NGỮ VĂN – 12
Phần
I
Ý
ĐỌC HIỂU
Điểm
Đọc văn bản và thực hiện các yêu cầu
3.0
Yêu cầu chung
- Câu này kiểm tra năng lực đọc hiểu văn bản của thí sinh , đòi hỏi thí
sinh phải huy động kiến thức và kĩ năng đọc hiểu văn bản để làm bài.
- Đề không yêu cầu đọc hiểu mọi phương diện của văn bản, chỉ kiểm tra
một số khía cạnh. Cảm nhận của học sinh có thể phong phú nhưng cần
nắm được những yêu cầu sử dụng tiếng Việt, nhận ra các phương thức
biểu đạt dùng trong văn bản.
Yêu cầu cụ thể
1
Đoạn trích viết bằng phương thức biểu đạt chính nghị luận
0.25
2
Thao tác lập luận đoạn (1) là giải thích
0.25
3
Thái độ của tác giả lo ngại, lo lắng.
Vì cách hành xử thiếu kiềm chế, những hành vi bạo lực đang ngày càng
gia tăng với mức độ ngày càng nghiêm trọng. Điều này không chỉ làm
mất đi những giá trị thiêng liêng của lễ hội mà còn phá vỡ những khế
ước tốt đẹp của cộng đồng được kết tinh trong đó. Tình trạng này đang
và tiếp tục làm méo mó, biến chất những phong tục tốt đẹp của dân tộc.
0.5
4
Học sinh trình bày theo suy nghĩ riêng theo nhiều cách khác nhau nhưng
phải hợp lí, yêu cầu cách viết đoạn văn chặt chẽ, logic.
0.5
5
Thể thơ được sử dụng trong đoạn là thể ngũ ngôn (5chữ)
0.25
6
Các biện pháp tu từ trong đoạn thơ
- Điệp cú pháp
+ Ai đi vô nơi đây
Ai đi ra nơi đây
+ Đất này bền nghĩa bạn
Đất này tình thuỷ chung
- Điệp ngữ : xứ Nghệ.
- So sánh:
Nghe câu hò ví dặm
Càng lắng lại càng sâu
Như sông La chảy chậm
0.25
7
Nội dung chính của đoạn thơ: niềm tự hào của tác giả về vẻ đẹp của xứ
Nghệ với dân ca ví dặm –nét văn hoá tinh thần độc đáo và đặc biệt là con
người Nghệ Tĩnh thẳng thắn, tình nghĩa, thuỷ chung.
0.5
2
8
Học sinh trình bày theo suy nghĩ riêng theo nhiều cách khác nhau nhưng
phải hợp lí, yêu cầu cách viết đoạn văn chặt chẽ, logic.
0.5
Phần
II
LÀM VĂN
7.0
Câu 1
Suy nghĩ về “ sành điệu”
3.0
Yêu cầu chung
-Câu này kiểm tra năng lực viết bài nghị luận xã hội của học sinh đòi hỏi
thí sinh phải huy động hiểu biết về đời sống xã hội, kĩ năng tạo lập văn
bản và khả năng bày tỏ quan điểm riêng khi làm bài.
-Thí sinh có thể triển khai vấn đề theo nhiều cách khác nhau nhưng phải
có lí lẽ và căn cứ xác đáng, được tự do bày tỏ quan điểm của mình nhưng
phải có thái độ chân thành, nghiêm túc, phù hợp với chuẩn mực xã hội.
Dưới đây chỉ là một cách hướng dẫn giám khảo không bắt buộc phải
theo, khuyến khích bài viết sáng tạo.
Yêu cầu cụ thể
1
Nêu vấn đề và giải thích: sành điệu là rất sành trong việc thưởng thức,
đánh giá.
0.25
2
Bàn luận
2.5
a
Quan niệm “ Sành điệu là ăn mặc đúng mốt, đi trước mốt, là dùng đồ vật
đắt tiền và khác người”
*ưu điểm: ăn mặc đúng mốt, đi trước mốt, là dùng đồ vật đắt tiền và
khác người là nhu cầu hoàn toàn chính đáng của con người, giúp con
người xinh đẹp hơn, sang trọng lịch sự trong các cuộc giao tiếp quan
trọng.
*Nhược điểm
-Nếu không biết ăn mặc đúng cách dẫn tới cách ăn mặc phản cảm, lố
lăng, tiêu tốn tiền bạc. Đó là lối sống vội, sống gấp, sống thử đó là
phương châm của giới trẻ ngày nay “ăn chơi sành điệu-dùng hàng hiệu-
tiêu tiền triệu”. Cách sống này là “ sành điệu về hình thức” làm mất đi vẻ
đẹp tuổi trẻ, nhân cách.
-Sành điệu như thế chỉ là hào nhoáng bên ngoài mang lại, chưa phải là
tiêu chuẩn, là thước đo đánh giá phẩm chất, năng lực vể đẹp thực sự của
một con người.
( Đưa dẫn chứng minh hoạ)
1.0
b
Quan niệm “ Sành điệu nhất chính là chấp nhận thử thách và dấn thân
vào thử thách cuộc đời”
*Ưu điểm:
-Xã hội ngày càng phát triển, kiến thức nhân loại ngày một phong phú.
Nếu con người không chịu học hỏi vươn lên sẽ nhanh chóng tụt hậu so
với thời đại
-Quá trình dấn thân vào cuộc đời phải trải qua rất nhiều thử thách, gian
nan, vất vả. Đây là quan niệm sống hướng vào bên trong “sành điệu về
1.0
3
tâm hồn”. Cách sống này giúp ta khám phá những điều về chính mình
như lòng dũng cảm, sự tự tin, là lối sống có trách nhiệm với bản thân và
mọi người
*Nhược điểm: Biết chấp nhận thử thách dấn thân vào cuộc đời có khi
gặp thất bại những tổn thất cả về vật chất lẫn tinh thần. Nếu ai không có
bản lính sẽ dễ vấp vào những cạm bấy, cám dỗ.
(Đưa dẫn chứng minh hoạ)
c
Quan niệm bản thân
-Không hoàn toàn đồng tình với quan niệm sống sành điệu thời trang
-Cần phân biệt được đâu là giá trị lâu dài của cuộc sống để lựa chọn quan
niệm, thái độ sống cho tốt. Sống cần không ngừng học hỏi dấn thân vào
cuộc đời để hoàn thiện nhân cách.
0.5
3
Bài học
0.25
Câu 2
Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại bài thơ “ Chiều tối”
4.0
Yêu cầu chung
- Câu này kiểm tra năng lực viết bài nghị luận văn học của thí sinh , đòi
hỏi thí sinh phải huy động kiến thức về tác phẩm văn học, lí luận văn
học, kĩ năng tạo lập văn bản và khả năng cảm nhận văn chương của mình
để làm bài.
- Thí sinh có thể cảm nhận và kiến giải theo những cách khác nhau, nhưng
phải có lí lẽ, căn cứ xác đáng, không được thoát li văn bản tác phẩm.
-Thí sinh có thể phân tích lần lượt các câu trong bài để làm nổi bật cả vẻ
đẹp cổ điển và hiện đại . Dưới đây là một cách để tham khảo, giám khảo
không bắt buộc phải theo.
Yêu cầu cụ thể
1
Giới thiệu vài nét tác giả tác phẩm
-Hồ Chí Minh là nhà văn hoá lớn, nhà thơ lớn. Người đã để lại di sản văn
học phong phú, đa dạng trong đó có tập “Nhật kí trong tù”
-Bài thơ “Chiều tối” là một trong những bài đặc sắc nhất của tập “Nhật kí
trong tù” thể hiện phong cách thơ Hồ Chí Minh sự kết hợp hài hoà vẻ
đẹp cổ điển và hiện đại.
0.25
2
Phân tích
3.5
a
Giải thích thế nào là vẻ đẹp cổ điển, hiện đại
- Vẻ đẹp cổ điển là những đặc điểm đã trở thành mẫu mực của thơ ca
truyền thống phương Đông, tiêu biểu là thơ Đường. Vẻ đẹp cổ điển thể
hiện trên cả nội dung và hình thức: đề tài, chất liệu, nhân vật trữ tình
thưòng là những ẩn sĩ, thể loại có tính qui phạm chặt chẽ niêm luật, số
lượng câu chữ và tính hàm súc cô đọng, bút pháp nghệ thuật của thơ
Đường như chấm phá, tả cảnh ngụ tình, lấy động tả tĩnh….
- Vẻ đẹp hiện đại là thể hiện tinh thần của thời đại mới-thời đại cách
mạng.Vẻ đẹp hiện đại thể hiện trên cả nội dung và hình thức: nhân vật
trữ tình là chiến sĩ cách mạng, chất liệu thơ là chất liệu của hiện thực
0.5