1
----------
LUẬN VĂN
Hoạt động thanh toán quốc tế theo
phương thức tín dụng chứng từ của
ngân hàng thương mại (nghiên cứu tại
ngân hàng TMCP Quân đội)
2
Lời mở đầu
Trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, quan hệ thương mại và giao lưu
quốc tế ngày càng đặt ra những đòi hỏi và thách thức mới đối với các NHTM
trong hoạt động thanh toán quốc tế. Được xem như chất xúc tác cho sự phát
triển thương mại quốc tế, công tác thanh toán quốc tế đã không ngừng được
đổi mới và hoàn thiện, với việc đa dạng hoá các hình thức thanh toán trong đó
có phương thức thanh toán tín dụng chứng từ nhằm đáp ứng yêu cầu an toàn
và tăng nhanh tốc độ vòng quay vốn, đảm bảo điều kiện thuận lợi nhất cho
quá trình hợp tác và phân công lao động quốc tế. Hơn nữa, thông qua hoạt
động thanh toán quốc tế các ngân hàng thương mại có cơ hội khẳng định
mình trên trường quốc tế, tăng thu nhập và phát triển ổn định trong môi
trường cạnh tranh.
Nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động thanh toán quốc tế trong
hoạt động của ngân hàng thương mại, trong thời gian thực tập tại ngân hàng
thương mại cổ phần Quân đội em nhận thấy: Sau 8 năm đi vào hoạt động,
hoạt động TTQT đã đạt được những kết quả nhất định, tuy nhiên qui mô hoạt
động vẫn còn nhỏ lại chụi sự cạnh tranh gay gắt không những từ các ngân
hàng thương mại trong nước mà còn có các chi nhánh của ngân hàng nước
ngoài nên hoạt động thanh toán nói chung và theo phương thức tín dụng
chứng từ nói riêng đã gặp rất nhiều khó khăn vướng mắc. Chính vì vậy,
việctìm ra những giải pháp phát triển hoạt động TTQT theo phương thức
TDCT của ngân hàng TMCP Quân đội là hết sức cần thiết, nó không những
góp phần phát triển hoạt động TTQT của hệ thống NHTM nói chung mà còn
3
của ngân hàng TMCP Quân đội nói riêng đồng thời thúc đẩy hoạt động xuất
nhập khẩu phát triển.
Xuất phát từ lý do trên, trong thời gian thực tập tại ngân hàng TMCP
Quân đội, cùng với những kiến thức về TTQT đã được học tại trường đại học,
em đã lựa chọn đề tài: “Hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức
tín dụng chứng từ của ngân hàng thương mại (nghiên cứu tại ngân hàng
TMCP Quân đội)”. Trong phạm vi của bài viết chủ yếu tìm hiểu tình hình,
kinh nghiệm thực tế, những vấn đề còn tồn tại trong công tác TTQT theo
phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng TMCP Quân đội. Và trên những
hiểu biết ban đầu về lĩnh vực đó, em xin đề xuất một số giải pháp nhằm phát
triển hoạt động TTQT theo phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng
TMCP Quân đội.
Kết cấu của luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín
dụng chứng từ của ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế theo phương
thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng TMCP Quân đội.
Chương 3: Giải pháp phát triển hoạt động thanh toán quốc tế theo
phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng TMCP Quân đội.
chương 1
hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ của
ngân hàng thương mại
4
1.1. Khái niệm thanh toán quốc tế.
Thanh toán quốc tế (TTQT) là sự chi trả bằng tiền (ngoại tệ) liên quan
tới hàng hoá, dịch vụ, tư bản của cá nhân, tổ chức, Chính phủ nước này đối
với đối tác của mình trên thế giới. TTQT chính là khâu cuối cùng để kết thúc
một chu trình hoạt động trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại thông qua các hình
thức chuyển tiền hay bù trừ trên các tài khoản tại ngân hàng.
Dưới giác độ kinh tế, các quan hệ quốc tế được chia thành hai loại :
quan hệ mậu dịch và quan hệ phi mậu dịch. Do đó, thanh toán quốc tế cũng
bao gồm thanh toán mậu dịch và thanh toán phi mậu dịch.
. Thanh toán mậu dịch.
Thanh toán mậu dịch phát sinh trên cơ sở trao đổi hàng hoá và dịch vụ
thương mại theo giá cả quốc tế. Thông thường, trong thanh toán mậu dịch
phải có chứng từ hàng hoá kèm theo. Các bên mua bán bị ràng buộc với nhau
bởi hợp đồng thương mại hoặc một hình thức cam kết khác (thư, điện giao
dịch…). Mỗi hợp đồng chỉ ra một mối quan hệ nhất định, nội dung hợp đồng
phải qui định rõ cách thức thanh toán dịch vụ thương mại, hàng hoá nhất định.
. Thanh toán phi mậu dịch.
Là quan hệ thanh toán phát sinh không liên quan đến hàng hoá cũng
như lao vụ, nó mang tính chất thương mại. Đó là chi phí của các cơ quan
ngoại giao, ngoại thương ở nước sở tại, chi phí về đi lại của các đoàn khách,
các tổ chức hay cá nhân…
Thanh toán phi mậu dịch ngày càng chiếm một tỷ trọng lớn trong hoạt
động TTQT đặc biệt là trong hoạt động thanh toán chuyển kiều hối khi lượng
kiều bào của mỗi quốc gia ngày càng gia tăng.
Ngoài hai loại thanh toán nêu trên, trong TTQT còn có thanh toán vay
nợ, viện trợ. Thực chất loại thanh toán này cũng là thanh toán mậu dịch nhưng
chỉ khác là ở nguồn vốn. Thanh toán mậu dịch được thực hiện bằng vốn tự có,
còn thanh toán vay nợ hay viện trợ do nước ngoài cấp vốn. Ngày nay, hình
thức thanh toán này chiếm một tỷ trọng khá lớn nhất là ở các nước bắt đầu
phát triển hay các nước đang phát triển để thanh toán các khoản nợ, khoản
viện trợ tới kỳ hạn hoàn trả của quốc gia.
5
Về cơ bản TTQT phát sinh trên cơ sở hoạt động thương mại quốc tế.
Khi đề cập đến hoạt động thương mại quốc tế là đề cập đến quan hệ mua bán,
trao đổi hàng hoá giữa các nước. TTQT là khâu cuối cùng của một quá trình
sản xuất và lưu thông hàng hoá, do vậy nếu công tác thanh toán quốc tế được
tổ chức tốt thì giá trị hàng xuất khẩu mới được thực hiện, góp phần thúc đẩy
thương mại quốc tế phát triển. TTQT trở thành một yếu tố quan trọng để nâng
cao hiệu quả hoạt động đối ngoại.
Thanh toán quốc tế thực sự phức tạp, nhất là trong điều kiện hiện nay,
khi nền kinh tế thế giới có nhiều bất ổn, tỷ giá hối đoái biến động liên tục, vì
vậy yêu cầu đặt ra cho công tác thanh toán quốc tế là đảm bảo an toàn cho các
hợp đồng nhập khẩu, các khoản doanh thu hàng xuất khẩu thu về một cách
kịp thời, chính xác, an toàn.
1.2. Vai trò của hoạt động thanh toán quốc tế
Hoạt động thanh toán quốc tế ngày càng có vị trí quan trọng trong quá
trình phát triển kinh tế đất nước, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi chúng
ta đang tiến hành sự nghiệp xây dựng đất nước.Thông qua hoạt động TTQT ,
chúng ta có thể tận dụng được vốn, công nghệ nước ngoài để thực hiện công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, rút ngắn khoảng cách tụt hậu và đưa nền
kinh tế đất nước hoà nhập với nền kinh tế khu vực và trên thế giới.
Hoạt động TTQT là khâu quan trọng trong quá trình mua bán, trao đổi
hàng hoà dịch vụ giữa các tổ chức cá nhân thuộc các quốc gia khác nhau.
Hoạt động TTQT của các ngân hàng ngày càng có vị trí và vai trò quan trọng,
nó là công cụ, là cầu nối trong quan hệ kinh tế đối ngoại, quan hệ kinh tế và
thương mại giữa các nước trên thế giới.
Hoạt động TTQT giúp cho doanh nghiệp hạn chế rủi ro trong quá trình
thực hiện hợp đồng xuất nhập khẩu. Do vị trí địa lý của các bạn hàng thường
cách xa nhau làm hạn chế việc tìm hiểu khả năng tài chính, khả năng của
người mua, của bên nợ, đồng thời trong điều kiện thị trường thường xuyên
biến động, khả năng thanh toán của bên nợ bấp bênh, hơn nữa trong nền kinh
tế thị trường tình trạng lừa đảo ngày càng tăng nên rủi ro trong việc thực hiện
hợp đồng xuất hập khẩu ngày càng nhiều. Tổ chức tốt hoạt động thanh toán