Đề tài: Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động

Chia sẻ: Thủy Tít | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

119
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động" trình bày nội dung sau: sự chuyển hóa tiền tệ thành tư bản, sự chuyển hóa sức lao động thành hàng hóa, nhà tư bản đã sử dụng sức lao động để tạo ra giá trị thặng dư.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động

MỤC LỤC Nội dung Trang Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 1
I. PHẦN MỞ ĐẦU Trong lịch sử phát triển của nền sản xuất xã hội,chủ nghĩa tư bản gắn liền với sự phát triển ngày càng cao của sản xuất hàng hóa. Nhưng sản xuất tư bản chủ nghĩa khác với sản xuất hàng hóa giản đơn không chỉ về trình độ mà còn khác cả về chất nữa. Trên vũ đài kinh tế, xuất hiện một loại hàng hóa mới là hàng hóa sức lao động. Khi sức lao động trở thành hàng hóa thì tiền tệ mang hình thái tư bản và gắn liền với nó là quan hệ sản xuất mới xuất hiện: quan hệ giữa nhà tư bản với người làm thuê. Thực chất của mối quan hệ này là nhà tư bản chiếm đoạt giá trị thặng dư của công nhân làm thuê. Giá trị thặng dư là nguồn gốc hình thành nên thu nhập của các nhà tư bản và các giai cấp bóc lột trong chủ nghĩa tư bản. Chính vì vậy đã gây bao bất bình, đã làm nổ ra bao nhiêu cuộc bãi công, đình công của công nhân trong quá khứ đòi giảm giờ làm và tăng tiền lương để bây giờ chúng ta được hưởng thành quả trước đây. Để làm rõ nguyên do của các cuộc bãi công trong quá khứ đồng thời cũng là để thể hiện lòng biết ơn của em với các thế hệ đi trước, em đã lựa chọn đề tài : “ Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động”. Bài viết của em gồm 4 phần: I. Phần mở đầu II. Phần nội dung III.Phần kết luận IV. Tài liệu tham khảo Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 2
Trong lần viết này bài tiểu luận của em chắc chắn còn nhiều khiếm khuyết. Em kính mong nhận được nhiều ý kiến phê bình của các thầy cô giáo để em có thể hoàn thiện tốt hơn trong những lần viết sau. Em cũng xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của cô giáo Vũ Thị Quế Anh đã giúp em hoàn thành tốt bài tiểu luận này. II. PHẦN NỘI DUNG 1. Sự chuyển hóa tiền tệ thành tư bản Tiền là sản phẩm cuối cùng của lưu thông hàng hóa, đồng thời cũng là hình thức biểu hiện đầu tiên của tư bản. Mọi tư bản lúc đầu đều thể hiện dưới hình thái một số tiền nhất định. Nhưng bản thân tiền không phải là tư bản, nó chỉ trở thành tư bản trong điều kiện nhất định, khi chúng được dùng để bóc lột sức lao động của người khác. Nếu trong lưu thông hàng hóa giản đơn, tiền chỉ là tiền thông thường, được vận hành theo công thức HTH (hàng – tiền – hàng), nghĩa là sự chuyển hóa của hàng hóa thành tiền, rồi tiền lại thành hàng hóa.Ở đây tiền chỉ là phương tiện để đạt tới mục đích bên ngoài lưu thông. Thì tiền trong tư bản vận hành theo công thức: THT (tiền – hàng – tiền), tức là sự chuyển hóa của tiền thành hàng hóa, rồi hàng hóa lại chuyển hóa ngược lại thành tiền. Bất cứ tiền nào vận động theo công thức THT đều được chuyển hóa thành tư bản. Chúng ta có thể thấy cả hai sự vận động đều do hai giai đoạn đối lập nhau là mua và bán hợp thành, trong mỗi giai đoạn đều có hai nhân tố vật chất đối diện nhau là tiền và hàng, và hai người có quan hệ kinh tế với nhau là người có quan hệ kinh tế với nhau là người mua và người bán. Nhưng mục đích của Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 3
lưu thông hàng hóa giản đơn là giá trị sử dụng để thỏa mãn nhu cầu, nên các hàng hóa trao đổi phải có giá trị sử dụng khác nhau. Sự vận động sẽ kết thúc ở giai đoạn thứ hai, khi những người trao đổi có được giá trị sử dụng mà người đó cần đến. Cßn môc ®Ých lu th«ng cña tiÒn tÖ víi t c¸ch lµ t b¶n kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ sö dông mµ lµ gi¸ trÞ, h¬n n÷a lµ gi¸ trÞ t¨ng thªm. V× vËy nÕu sè tiÒn thu b»ng sè tiÒn øng ra th× qu¸ tr×nh vËn ®éng trë nªn kh«ng cã gi¸ trÞ g×. Do vËy sè tiÒn thu ph¶i lín h¬n sè tiÒn ®∙ øng ra, nªn c«ng thøc vËn ®éng ®Çy ®ñ cña t b¶n lµ: THT’, trong ®ã T’=T+ T. T lµ sè tiÒn tréi h¬n so víi sè tiÒn øng ra, C. M¸c gäi lµ gi¸ trÞ thÆng d. Sè tiÒn øng ra ban ®Çu chuyÓn ho¸ thµnh t b¶n. VËy t b¶n lµ gi¸ trÞ mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d. Môc ®Ých cña lu th«ng THT’ lµ sù lín lªn cña gi¸ trÞ thÆng d, nªn sù vËn ®éng THT’ lµ kh«ng cã giíi h¹n v× sù lín lªn cña gi¸ trÞ lµ kh«ng cã giíi h¹n. Sù vËn ®éng cña mäi t b¶n ®Òu biÓu hiÖn trong lu th«ng theo c«ng thøc T HT’, do ®ã c«ng thøc nµy ®îc gäi lµ c«ng thøc chung cña t b¶n. TiÒn øng tríc, tøc lµ tiÒn ®a vµo lu th«ng, khi trë vÒ tay ngêi chñ cña nã th× thªm mét lîng nhÊt ®Þnh ( T). VËy cã ph¶i do b¶n chÊt cña lu th«ng ®∙ lµm cho tiÒn t¨ng thªm, vµ do ®ã mµ h×nh thµnh gi¸ trÞ thÆng d hay kh«ng? ThËt vËy trong lu th«ng nÕu hµng ho¸ ®îc trao ®æi ngang gi¸ th× chØ cã sù thay ®æi h×nh th¸i cña gi¸ trÞ, cßn tæng sè gi¸ trÞ, còng nh phÇn gi¸ trÞ thuéc vÒ mçi bªn trao ®æi lµ kh«ng ®æi. VÒ mÆt gi¸ trÞ sö dông trong trao ®æi cña hai bªn lµ kh«ng cã lîi g×. Nh vËy, kh«ng ai cã thÓ thu ®îc tõ lu th«ng mét lîng lín h¬n l îng gi¸ trÞ ®∙ bá ra (Tøc lµ cha t×m thÊy T). C.M¸c cho r»ng trong x∙ héi t b¶n kh«ng cã bÊt kú mét nhµ t b¶n nµo chØ ®ãng vai trß lµ ngêi b¸n s¶n phÈm mµ l¹i kh«ng ph¶i lµ ngêi mua c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. V× vËy khi anh ta b¸n hµng ho¸ cao h¬n gi¸ trÞ vèn cã cña nã, th× khi mua Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 4
c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ë ®Çu vµo c¸c nhµ t b¶n kh¸c còng b¸n cao h¬n gi¸ trÞ vµ nh vËy c¸i ®îc lîi khi b¸n sÏ bï cho c¸i thiÖt h¹i khi mua. (Cuèi cïng vÉn kh«ng t×m thÊy nguån gèc sinh ra T) NÕu hµng ho¸ ®îc b¸n thÊp h¬n gi¸ trÞ, th× sè tiÒn mµ ngêi ®ã sÏ ®îc lîi khi lµ ngêi mua còng chÝnh lµ sè tiÒn mµ ngêi ®ã sÏ mÊt ®i khi lµ ngêi b¸n. Nh vËy viÖc sinh ra T kh«ng thÓ lµ kÕt qu¶ cña viÖc mua hµng thÊp h¬n gi¸ trÞ cña nã. VËy trong lu th«ng kh«ng thÓ t¹o ra gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d v× vËy kh«ng thÓ lµ nguån gèc sinh ra T ë ngoµi lu th«ng M¸c xem xÐt c¶ hai yÕu tè lµ hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ: §èi víi hµng ho¸ ngoµi lu th«ng: Tøc lµ ®em s¶n phÈm tiªu dïng hay sö dông vµ sau mét thêi gian tiªu dïng nhÊt ®Þnh th× thÊy c¶ gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ®Òu biÕn mÊt theo thêi gian. §èi víi yÕu tè tiÒn tÖ: TiÒn tÖ ë ngoµi lu th«ng lµ tiÒn tÖ n»m im mét chç. V× vËy kh«ng cã kh¼ n¨ng lín lªn ®Ó sinh ra T. VËy ngoµi lu th«ng kh«ng thÓ xuÊt hiÖn tõ lu th«ng vµ còng kh«ng thÓ xuÊt hiÖn ë bªn ngoµi lu th«ng. Nã ph¶i xuÊt hiÖn trong lu th«ng vµ ®ång thêi kh«ng ph¶i trong lu th«ng. §ã lµ m©u thuÉn c«ng thøc chung cña t b¶n. Và chúng ta cần phải tìm cách giải thích cho mâu thuẫn đấy từ đâu mà có? Khi M¸c trë l¹i lu th«ng lÇn thø hai vµ lÇn nµy M¸c ®∙ ph¸t hiÖn ra r»ng: ë trong lu th«ng ngêi cã tiÒn lµ nhµ t b¶n ph¶i gÆp ®îc mét ngêi cã mét thø hµng ho¸ ®Æc biÖt ®em b¸n. Mµ thø hµng ho¸ ®ã khi ®em ®i tiªu dïng hay sö dông nã cã b¶n tÝnh sinh ra mét lîng gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ cña b¶n th©n nã, hµng ho¸ ®Æc biÖt ®ã chÝnh lµ søc lao ®éng. Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 5
2. Sự chuyển hóa sức lao động thành hàng hóa Câu hỏi đặt ra là sự biến đổi giá trị của số tiền cần phải chuyển hóa thành tư bản không thể xảy ra trong bản thân số tiền ấy, nó chỉ có thể xảy ra từ hàng hóa được mua vào (T – H), hàng hóa đó không thể là một hàng hóa thông thường vậy thứ hàng hóa đó là gì và có tính năng gì đặc biệt? Hàng hóa đó có giá trị sử dụng có đặc tính là nguồn gốc sinh ra giá trị. Thứ hàng hóa đó chính là sức lao động mà nhà tư bản đã tim thấy trên thị trường. Kh«ng ph¶i bao giê søc lao ®éng còng thµnh hµng ho¸, mµ søc lao ®éng chØ biÕn thµnh hµng ho¸ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh. C.M¸c nhÊn m¹nh søc lao ®éng chØ trë thµnh hµng ho¸ khi cã ®ñ hai ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò sau: Mét lµ: Ngêi lao ®éng ph¶i ®îc tù do vÒ th©n thÓ. Søc lao ®éng chØ xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng víi t c¸ch lµ hµng ho¸, nÕu nã do b¶n th©n ngêi cã søc lao ®éng ®a ra b¸n. VËy ngêi lao ®éng ph¶i ®îc tù do vÒ th©n thÓ, cã quyÒn së h÷u søc lao ®éng cña m×nh th× míi ®em b¸n søc lao ®éng ®îc. Trong c¸c x∙ héi n« lÖ vµ phong kiÕn, ngêi n« lÖ vµ n«ng n« kh«ng thÓ b¸n søc lao ®éng ®îc v× b¶n th©n hä thuéc së h÷u cña chñ n« hay chóa phong kiÕn. Do ®ã viÖc b¸n søc lao ®éng thµnh hµng ho¸ ®ßi hái thñ tiªu chÕ ®é n« lÖ vµ n«ng n«. Hai lµ: Ngêi lao ®éng bÞ tíc ®o¹t hÕt t liÖu s¶n xuÊt. NÕu chØ cã ®iÒu kiÖn ngêi lao ®éng ®îc tù do vÒ th©n thÓ th× cha ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó biÕn søc lao ®éng thµnh hµng hãa ®îc. V× nÕu ngêi lao ®éng ®îc tù do vÒ th©n thÓ mµ l¹i cã t liÖu s¶n xuÊt th× hä sÏ s¶n xuÊt ra hµng ho¸ vµ b¸n hµng ho¸ m×nh s¶n xuÊt ra chø kh«ng ph¶i b¸n søc lao ®éng. V× vËy muèn biÕn søc lao ®éng thµnh hµng ho¸ th× ngêi lao ®éng ph¶i lµ ngêi kh«ng cã t liÖu s¶n xuÊt, chØ trong ®iÒu Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 6
kiÖn Êy ngêi lao ®«ng míi b¸n søc lao ®éng cña m×nh v× hä kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c ®Ó kiÕm sèng. Do ®ã sù tån t¹i hai ®iÒu kiÖn nãi trªn tÊt yÕu biÕn søc lao ®éng thµnh hµng ho¸ søc lao ®éng biÕn thµnh hµng ho¸ lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh ®Ó biÕn thµnh t b¶n. Søc lao ®éng biÕn thµnh hµng ho¸ lµ nh©n tè ®¸nh dÊu mét giai ®o¹n míi trong sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸ t b¶n chñ nghÜa. Sù cìng bøc b»ng c¸c biÖn ph¸p phi kinh tÕ trong chÕ ®é n« lÖ vµ chÕ ®é phong kiÕn ®îc thay b»ng hîp ®ång mua b¸n b×nh ®¼ng vÒ h×nh thøc gi÷a ngêi së h÷u t liÖu s¶n xuÊt. Vậy nhà tư bản đã sử dụng sức lao động đêt tạo ra giá trị thặng dư như thế nào và hàng hóa sức lao động có điều gì khác biệt so với hàng hóa thông thường? 3. Nhà tư bản đã sử dụng sức lao động để tạo ra giá trị thặng dư Đầu tiên chúng ta phải hiểu thế nào là sức lao động Søc lao ®éng lµ toµn bé nh÷ng n¨ng lùc tån t¹i trong mét con ngêi vµ ® îc ngêi ®ã sö dông vµo s¶n xuÊt hµng ho¸. Môc ®Ých cña s¶n xuÊt hµng ho¸ TBCN lµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d. T×m hiÓu vÒ nguån gèc cña gi¸ trÞ thÆng d. Cã thÓ thÊy r»ng gi¸ trÞ thÆng d kh«ng thÓ nµo t×m thÊy ®îc ë ngay trong ho¹t ®éng mua vµ b¸n vµ cµng kh«ng thÓ t×m thÊy ë ngay trong b¶n th©n tiÒn tÖ. VËy ph¶i ®i t×m nguån gèc gi¸ trÞ thÆng d ë b¶n th©n hµng ho¸. Nh vËy th× nhµ t b¶n ph¶i t×m ®îc trªn thÞ trêng mãn hµng ho¸ nµo mµ thuéc tÝnh cña nã lµ ®Î ra gi¸ trÞ thÆng d mãn hµng Êy ®∙ thùc sù tån t¹i. §ã lµ søc lao ®éng cña nh÷ng ngêi v« s¶n ®i lµm thuª Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 7
kh¸c víi hµng ho¸ kh¸c, hµng ho¸ søc lao ®éng lµ nguån ®Î ra gi¸ trÞ, gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ b¶n th©n nã. Cũng giống như mọi hàng hóa khác, hàng hóa sức lao động cũng có hai thuộc tính: giá trị và giá trị sử dụng. Giá trị hàng hóa sức lao động, cũng do thời gian lao động xã hội cần thiết để sản xuất và tái sản xuất sức lao động quyết định. Nhưng sức lao động chỉ tồn tại như năng lực sức sống của con người. Muốn tái sản xuất ra năng lực đó, người nhân phải tiêu dùng một lượng tư liệu sinh hoạt nhất định về ăn, mặc, ở, học nghề… Ngoài ra người lao động còn phải thỏa mãn những nhu cầu về gia đình và con cái. Chỉ có như vậy, thì sức lao động mới được sản xuất và tái sản xuất ra một cách liên tục. Vậy thời gian lao động xã hội cần thiết để tái sản xuất ra sức lao động sẽ được quy định thành thời gian lao động xã hội cần thiết để sản xuất ra những tư liệu sinh hoạt ấy; hay nói cách khác, giá trị hàng hóa sức lao động được đo gián tiếp bằng giá trị của các tư liệu sinh hoạt cần thiết để tái sản xuất ra sức lao động. Là hàng hóa đặc biệt, giá trị sức lao động khác với hàng hóa thông thường ở chỗ nó còn bao hàm cả yếu tố tinh thần và lịch sử. Điều đó có nghĩa là ngoài những nhu cầu về vật chất, người công nhân còn có những nhu cầu tinh thần, văn hóa… Những nhu cầu đó phụ thuộc vào hoàn cảnh lịch sử của mỗi quốc gia ở từng thời kì, đồng thời nó còn phụ thuộc cả vào điều kiện địa lý, khí hậu của nước đó, Tuy giá trị hàng hóa sức lao động bao hàm yếu tố tinh thần và lịch sử, nhưng đối với mỗi nước nhất định, thì quy mô những tư liệu sinh hoạt cần thiết Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 8
cho người lao động là một đại lượng nhất định, do đó có thể xác định được lượng giá trị hàng hóa sức lao động do những bộ phận sau đây hợp thành: Giá trị những tư liệu sinh hoạt về vật chất và tinh thần cần thiết để tái sản xuất sức lao động, duy trì đời sống của bản thân người công nhân. Phí tổn đào tạo của người công nhân. Giá trị những tư liệu sinh hoạt vật chất và tinh thần cần thiết cho con cái người công nhân. Để biết được sự biến đổi của giá trị sức lao động trong một thời kì nhất định, cần nghiên cứu hai loại nhân tố tác động đối lập nhau đến sự biến đổi của giá trị sức lao động. Ta có thể thấy, sự tăng nhu cầu trung bình của xã hội về hàng hóa và dịch vụ, về học tập và nâng cao trình độ lành nghề, đã làm tăng giá trị sức lao động; không chỉ vậy, sự tăng năng suất lao động xã hội sẽ làm giảm giá trị sức lao động. Vậy, gi¸ trÞ cña hµng ho¸ søc lao ®éng lµ gi¸ trÞ cña nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó nu«i sèng ngêi c«ng nh©n. Nh÷ng yÕu tè tinh thÇn, d©n téc, t«n gi¸o cña ngêi c«ng nh©n, nh÷ng chi phÝ ®µo t¹o ngêi c«ng nh©n. Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động. Hàng hóa sức lao động không chỉ có giá trị mà còn có giá trị sử dụng như bất kì một hàng hóa thông thường nào. Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động, cũng chỉ thể hiện ta trong quá trình tiêu dùng sức lao động, tức là quá trình lao động của người công nhân. Nhưng quá trình sử dụng hay tiêu dùng hàng hóa sức lao động khác với quá trình tiêu dùng hàng hóa thông thường ở chỗ: hàng hóa thông thường sau quá trình tiêu dùng thì cả giá trị hay giá trị sử dụng của nó đều biến mất theo thời Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 9
gian, Trái lại, quá trình tiêu dùng hàng hóa sức lao động, đó là quá trình sản xuất ra hàng loạt hàng hóa nào đó, đồng thời là quá trình tạo ra một giá trị lớn hơn bản thân giá trị sức lao động. Phần lớn hơn chính là giá trị thặng dư mà nhà tư bản sẽ chiếm đoạt của người lao động làm thuê. Như vậy, giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động có tính chất đặc biệt, nó là nguồn gốc sinh ra giá trị, tức là nó có thể tạo ra giá trị mới lớn hơn giá trị của bản thân nó. Đó là chìa khóa để giải thích mâu thuẫn của công thức chung tư bản. Chính đặc tính ấy đã làm cho sự xuất hiện của hàng hóa sức lao động trở thành điều kiện để tiền tệ chuyển thành tư bản. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng gièng gi¸ trÞ hµng ho¸ th«ng thêng kh¸c ë chç: Nã ph¶n ¸nh mét lîng hao phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó t¹o ra nã. Nhng gi÷a chóng cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n: Gi¸ trÞ cña hµng ho¸ th«ng thêng biÓu thÞ hao phÝ lao ®éng trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ nhng hµng ho¸ søc lao ®éng l¹i lµ sù hao phÝ lao ®éng gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc s¶n xuÊt ra nh÷ng vËt phÈm tiªu dïng ®Ó nu«i sèng ngêi c«ng nh©n. Cßn hµng ho¸ søc lao ®éng ngoµi yÕu tè vËt chÊt, nã cßn cã yÕu tè tinh thÇn, yÕu tè gia ®×nh, nghÒ nghiÖp mµ hµng ho¸ th«ng thêng kh«ng cã. Tõ ®ã M¸c kÕt luËn: Hµng ho¸ søc lao ®éng lµ nguån gèc t¹o ra gi¸ trÞ h¬n thÕ n÷a lµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d cho nhµ t b¶n. Bëi v×, søc lao ®éng cµng ®em tiªu dïng hay sö dông th× ngêi c«ng nh©n hay ngêi lao ®éng cµng tÝch luü ®îc kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp, cµng n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng. Do ®ã sÏ gi¶m gi¸ trÞ hay møc tiÒn l¬ng mµ nhµ t b¶n ®∙ tr¶ cho hä. V× vËy, díi chñ nghÜa t b¶n, giai cÊp t b¶n rÊt u thÝch lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt nµy. VËy qu¸ tr×nh ngêi c«ng nh©n tiÕn hµnh lao ®éng lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra hµng ho¸ vµ ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ cña b¶n th©n Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 10
gi¸ trÞ søc lao ®éng. PhÇn lín h¬n ®ã chÝnh lµ gi¸ trÞ thÆng d mµ nhµ t b¶n ®∙ chiÕm ®o¹t. §Ó hiÓu râ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d. Em lÊy mét vÝ dô vÒ viÖc s¶n xuÊt sîi cña mét nhµ t b¶n. Nã lµ sù thèng nhÊt gi÷a qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ sö dông vµ qu¸ tr×nh lín lªn cña gi¸ trÞ hay lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d. Nhµ t b¶n dù kiÕn kÐo 10kg sîi. Gi¸ 1 kg b«ng lµ 1 ®«la; hao mßn thiÕt bÞ m¸y mãc ®Ó kÐo 5 kg b«ng thµnh 5 kg sîi lµ 1®«la: tiÒn thuª søc lao ®éng 1 ngµy lµ 4 ®«la: gi¸ trÞ míi 1h lao ®éng cña c«ng nh©n lµ 1 ®«la vµ chØ cÇn 4h ngêi c«ng nh©n kÐo ®îc 5 kg b«ng thµnh 5 kg sîi. Công nhân làm việc một ngày 8h. Chi phí sản xuất Giá trị sản phẩm mới (10kg sợi) Tiền mua bông (10kg): Giá trị của bông được chuyển vào 10$ sợi: 10$ Tiền hao mòn máy móc: Giá trị máy móc được chuyển vào 2$ sợi: 2$ Tiền mua sức lao động: Giá trị mới do lao động của công 4$ nhân tạo ra trong 1 ngày lao động (8h): 8$ Tổng cộng: 16$ Doanh thu: 20$ Như vậy, toàn bộ chi phí sản xuất mà nhà tư bản bỏ ra là 16$, còn giá trị của sản phẩm mới (10kg sợi) do công nhân sản xuất ra trong 8h lao động là 20$. Vậy 16$ ứng trước đã chuyển hóa thành 20$, đã đem lại một giá trị thặng dư là 4 $. Do đó tiền tệ ứng ra ban đầu đã chuyển hóa thành tư bản. Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 11
Từ việc phân tích giá trị sản phẩm được sản xuất ra (10 kg sợi),chúng ta có thể thấy giá trị thặng dư là một bộ phận của giá trị mới dôi ra ngoài giá trị sức lao động do công nhân làm thuê tạo ta và bị nhà tư bản chiếm không. Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 12
III. PHẦN KẾT LUẬN Qua nghiên cứu trên đây, có thể định nghĩa chính xác tư bản là giá trị mang lại giá trị thặng dư bằng cách bóc lội lao động không công của công nhân làm thuê, Như vậy bản chất của tư bản là thể hiện quan hệ sản xuất xã hội mà trong đó giai cấp tư sản chiếm đoạt giá trị thặng dư do giai cấp công nhân sáng tạo ra. Và để tạo ra giá trị thặng dư đó thì chúng ta không thể không nhắc đến thứ hàng hóa đặc biệt chính là hàng hóa sức lao động. Hµng ho¸ søc lao ®éng cã kh¶ n¨ng tho¶ m∙n nh÷ng nhu cÇu nhÊt ®Þnh nµo ®ã cña ngêi mua. Nhng gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng cã thuéc tÝnh ®Æc biÖt: nã kh¸c víi hµng ho¸ th«ng thêng ë chç khi ®em tiªu dïng hay sö dông nã th× kh«ng nh÷ng kh«ng bÞ tiªu biÕn theo thêi gian vÒ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông mµ ngoÆc l¹i nã l¹i t¹o ra mét lîng gi¸ trÞ míi c+ m (c+ m > v, víi v lµ gi¸ trÞ sö dông cña b¶n th©n nã). Kho¶n lín lªn ®îc sinh ra trong qu¸ tr×nh sö dông søc lao ®éng chÝnh lµ thay gi¸ trÞ thÆng d. Gi¸ trÞ thÆng d lµ gi¸ trÞ míi d«i ra ngoµi gi¸ trÞ søc lao ®éng do ngêi c«ng nh©n s¸ng t¹o ra. §ã chÝnh lµ kÕt qu¶ lao ®éng kh«ng c«ng cña ngêi c«ng nh©n cho chñ nghÜa t b¶n. V× ngêi c«ng nh©n lµm thuª cho nhµ t b¶n còng tøc lµ ®em søc lao ®éng cña m×nh b¸n cho nhµ t b¶n trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Nhµ t b¶n sau khi ®∙ mua søc lao ®éng råi ®em tiªu dïng mãn hµng ®Æc biÖt Êy. Hä b¾t ngêi c«ng nh©n ph¶i lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt lao ®éng mµ ngêi c«ng nh©n s¸ng t¹o ra gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ nµy tÊt nhiªn thuéc vÒ nhµ t b¶n, gi¸ trÞ b¶n th©n søc lao ®éng ®îc chñ t b¶n tr¶ b»ng l¬ng. L¬ng chÝnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña søc lao ®éng. ChÕ ®é tiÒn l¬ng hµ kh¾c trong x∙ héi t b¶n dùa trªn t¨ng cêng ®é lao ®éng cña ngêi c«ng nh©n nh»m thu ®îc nhiÒu thÆng d bãc lét c«ng nh©n nhiÒu Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 13
h¬n. ChÝnh v× vËy mÆc dï nhµ t b¶n vÉn tr¶ ®ñ gi¸ trÞ søc lao ®éng nhng c«ng nh©n vÉn bÞ bãc lét. Môc ®Ých cña s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa kh«ng ph¶i lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ sö dông, mµ lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d, lµ nh©n gi¸ trÞ lªn. Theo ®uæi gi¸ trÞ thÆng d b»ng bÊt cø thñ ®o¹n nµo lµ môc ®Ých, ®éng c¬ thóc ®Èy sù ho¹t ®éng cña mçi nhµ t b¶n, còng nh cña toµn bé x∙ héi t b¶n. S¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d qu¶ thùc lµ ®éng lùc vËn ®éng cña ph¬ng thøc t b¶n chñ nghÜa. C. M¸c viÕt “Môc ®Ých cña s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa lµ lµm giÇu, lµ nh©n gi¸ trÞ lªn, lµm t¨ng gi¸ trÞ, do ®ã b¶o tån gi¸ trÞ tríc kia vµ t¹o ra gi¸ trÞ th¨ng d .” §Ó s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d tèi ®a, c¸c nhµ t b¶n t¨ng c¬ng bãc lét c«ng nh©n lµm thuª kh«ng ph¶i b»ng cìng bøc siªu kinh tÕ mµ b»ng cìng bøc kinh tÕ dùa trªn c¬ së më réng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kü thuËt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng cêng ®é lao ®éng vµ kÐo dµi ngµy lao ®éng cña c«ng nh©n lµm thuª ®Ó chñ t b¶n hëng phÇn gi¸ trÞ míi d«i ra ngoµi gi¸ trÞ søc lao ®éng ®ã lµ phÇn gi¸ trÞ thÆng d. Chính những điều trên đã gây rất nhiều bất công trong xã hội, khiến cho những người lao động phải chịu nhiều thiệt thòi, và phải đứng lên đấu tranh đòi lại quyền lợi, có rất nhiều cuộc bãi công, đình công của công nhân nổ ra đòi tăng lương, giảm giờ làm ở các thế kỉ XIX, XX. Các thế hệ đi trước đã cho chúng ta được hưởng thành quả ngày hôm nay, một xã hội bình đẳng, công bằng, một xã hội chủ nghĩa. Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 14
Vậy thế hệ ngày nay phải làm gì để đền đáp công lao đó? Chúng ta cần phải học tập tốt, ra sức học hỏi để xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp để không phụ công của thế hệ đi trước. Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 15
IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giáo trình những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin ( nhà xuất bản chính trị quốc gia của bộ giáo dục và đào tạo) 2. Tập bài giảng triết học Mác – Lênin Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 16
Bài viết của em còn nhiều thiếu xót, kính mong cô thông cảm và đóng góp ý kiến để bài viết lần sau của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Mối quan hệ giữa tư bản chủ nghĩa với người lao động 17