PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TÂN YÊN
(Đề có 02 trang)
ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KỲ I
NĂM HỌC 2024 - 2025
MÔN: NGỮ VĂN LỚP 8
Thời gianm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề
I. ĐỌC HIỂU (6.0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
Cây bàng không rụng lá
Phố tôi có một cây bàng. […] Nhưng cây bàng này thật chẳng có gì là đặc biệt. Vỏ nó xù
xì,hung hung dày như cái bánh đa nướng. Tán bàng xòa ra giống mấy cái ô nối tiếp
nhau ba, bốn tầng. […] Song, đến một ngày nọ (là ngày bao nhiêu, tôi quên mất rồi) khi tôi đã
biết suy nghĩ, tôi mới nhận ra được một điều rất lạ: “Cây bàng không rụng lá”.
Thế thì tài thật. Đã có lần, tôi đứng chờ ở dưới gốc khá lâu mà chẳng thấycái lá nào
rụng xuống cả. Tôi nhớ rằng, cách đây ít lâu, cây bàng trụi thùi lụi, cành đâm dọc đâm ngang,
có bói cả ngày cũng không ra một cái lá nào. Vậy thì bấy nhiêu lá đã biến đi đâu?
Lạ xiết bao khi một lần tôi thoáng trông thấy một chiếc bàng vừa rời cành, chao
xuống gốc. Tôi vội vàng chạy hết bốn mươi tư bậc thang xuống đến nơi, thì chẳng thấy chiếc
nào trên mặt đường hết cả…
Sực nhớ tới câu chuyện “Quả táo vàng” tôi đã đọc trong sách, tôi ngờ rằng lẽ
phải dùng gậy vàng, giỏ bạc để chọc hứng mới lấy được cái bàng y chăng? Hẳn khi lìa
cành, lúc chạm phải mặt đất là chiếc lá biến ngay đi?
Tuy rất ham đọc truyện cổ tích, nhưng tôi chưa thể tin ngay rằng chiếc bàng kia đã
chui vào trong lòng đất.
Vậy thì cái lá ấy nó có rụng không?
Tôi đem chuyện đó hỏi bố tôi. Bố tôi một thầy giáo, hẳn bố tôi biết hơn tôi nhiều
điều.
Nghe tôi kể xong, bố tôi hơi nhíu đôi lông mày, từ từ đứng dậy.
- Nào, con ra đây.
Hai bố con tôi cùng đứng ngoài hành lang, nhìn xuống đường phố. Cây bàng như ngủ
yên dưới bầu trời thoang thoảng ánh trăng non… […]
Bố tôi bảo tôi mặc quần dài vào rồi đi xuống gác.
Trời đã khuya khuya, quãng gần mười một giờ rồi thì phải.
Xuống tới mặt đường, tôi đứng sững lại. Trước mặt tôi, những chiếc bàng nằm la liệt
trên đường phố như những cái quạt mo lung linh ánh điện. Thật lạ,rơi nhiều thế này
đến sáng mai, tuyệt không còn một cái! Xa xa… đâu tận cuối phố, tôi nghe thấy tiếng chổi tre
khua loạt soạt. Từ nãy, bố tôi chỉ đứng yên. Tôi ngước nhìn, dò hỏi. Bố tôi nói khẽ:
- Con có nghe thấy gì không?
- Có ạ. Tiếng chổi tre.
- Đó, những chiếc lá sẽ đi theo cái chổi tre ấy đấy…
Cùng lúc, tôi nhìn thấy hai bác công nhân mặc áo khoác xanh, miệng đeo khẩu trang
trắng, đang vừa đi vừa quét đường phố cúi nhặt những chiếc rơi bỏ vào thùng rác
bánh xe…
Tôi vụt hiểu tất cả: vì sao cây bàng không rụng lá. […]
Khác với mọi lần, buổi nay tới lớp, tôi bước chầm chậm để nhìn được những cây
bàng. Cây bàng rụng . Những cái ấy không chui vào trong lòng đất được các bác
công nhân của thành phố quét sạch, mang đi. Thế ra, khi tôi ngủ rồi, vẫn người làm việc.
Nếu không có người làm việc trong đêm, quét những cái rụng ấy đi, thì thành phố sẽ ngập
bàng…
Từ trên cây, một chiếc nhẹ nhàng chao xuống. Chiếc vừa chạm đất, tôi vội nhặt
ngay lên bỏ vào thùng rác. Tôi vụt nhớ ra cái lần tôi chạy hết bốn mươi bậc thang để đuổi theo
chiếc lá mà không thấy.
Cầm chiếc trong tay, tôi hiểu rằng tôi không phải đứa trẻ đầu tiên đã nhặt rơi
cho sạch sẽ đường phố. Và, chắc chắn rằng, tôi cũng không phải là đứa cuối cùng.
Tôi không chổi tre để quét đường phố. Nhưng tôi rất sẵn sàng làm công việc đó để
quét hết những chiếc rơi cho thành phố của tôi đẹp đẽ. Và, còn để cho những đứa trẻ nào
đấy, cũng bằng tuổi tôi, ngỡ rằng cây bàng không rụng lá…
(Phong Thu, in trong Những truyện hay viết cho thiếu nhi, NXB Kim Đồng, 2023, tr.9-14)
Trả lời câu hỏi.
Câu 1. Truyện được kể theo ngôi thứ mấy?
Câu 2. Theo tác giả, vì sao nhân vật “tôi” lại nghĩ rằng cây bàng không rụng lá?
Câu 3. Xác định từ láy trong câu văn sau:Trước mặt tôi, những chiếc bàng nằm la liệt trên
đường phố như những cái quạt mo lung linh ánh điện.”
Câu 4. Chi tiết chiếc lá bàng “biến mất” khi vừa rơi xuống mặt đất thể hiện điều gì về tâm hồn
nhân vật “tôi”?
Câu 5. Nêu tác dụng của biện pháp nhân hóa trong câu văn:
Cây bàng như ngủ yên dưới bầu trời thoang thoảng ánh trăng non…
Câu 6. Chủ đề chính của truyện ngắn “Cây bàng không rụng lá” là gì?
Câu 7. Từ nội dung câu chuyện trên, em sẽ làm gì để ngôi trường của mình thêm sạch đẹp hơn?
(Trả lời bằng đoạn văn khoảng 5-7 dòng)
II. VIẾT (4.0 điểm)
Kể lại một chuyến đi tham quan di tích lịch sử, văn hóa hoặc một hoạt động xã hội.
………………. Hết ………………
Họ và tên học sinh: ................................................................ SBD: .............................
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TÂN YÊN
HDC BÀI KIM TRA GIA HC KÌ I
MÔN NGỮ VĂN 8
Năm học 2024 -2025
Hướng dẫn này gồm 02 trang
Phần Câu Yêu cầu Điểm
I
ĐỌC HIỂU: Cây bàng
không rụng lá
6.0
1- HS xác định đúng ngôi
kể: ngôi thứ nhất
- HS làm sai hoặc không
0.5
0
làm
2
- Nhân vật “tôi” nghĩ
rằng cây bàng không
rụng vì: không bao
giờ thấy cái bàng
nào rụng xuống mặt
đất.
- HS không làm hoặc
làm sai.
0.5
0
3
- HS xác định đúng từ
láy: la liệt, lung linh.
(Mỗi từ xác định đúng
được 0.25 điểm)
- HS không làm hoặc
làm sai.
0.5
0
4
- HS nhận xét phù hợp
về tâm hồn của nhân vật
“tôi” qua chi tiết chiếc
bàng “biến mất” khi
vừa chạm phải mặt đất:
ngây thơ, hồn nhiên,
trí tưởng tượng phong
phú …
- HS không làm hoặc
làm sai.
1.0
0
5- HS chỉ ra phân tích
đúng hiệu quả nghệ
thuật của biện pháp tu từ
nhân hóa:
+ BPTT nhân hóa: cây
bàng ngủ yên
Tác dụng:
+ Làm cho hình ảnh cây
bàng hiện lên sinh động,
có hành động, trạng thái
giống như con người:
ngủ yên; gợi hình ảnh
một cây bàng an yên
trong giấc ngủ; cây bàng
trở thành một nhân vật
sống động, có tâm hồn
và cảm xúc …
+ Tạo ra cách diễn đạt
sinh động, hấp dẫn.
+ Thể hiện trí tưởng
tượng, óc liên tưởng
phong phú, sự quan sát
1.0
0.25
0.75
0
tinh tế của tác giả.
……
HS trả lời đúng 1 ý
được 0,25 điểm
(Chấp nhận những cách
diễn đạt khác phù hợp)
- HS không làm hoặc
làm sai.
6
- HS c định đúng chủ
đề chính của truyện: Ca
ngợi những con người
lao động thầm lặng, làm
giàu đẹp cho cuộc đời
chung.
(Chấp nhận những cách
diễn đạt khác phù hợp)
- HS không làm hoặc
làm sai.
1.0
0
7
- HS nêu được ít nhất 2
việc làm cụ thể của bản
thân, góp phần làm cho
ngôi trường thêm sạch
đẹp. (Câu hỏi vận dụng
tính mở, chấp nhận
những câu trả lời
học sinh đưa ra phù
hợp)
- Trình bày câu trả lời
bằng một đoạn văn
khoảng 5-7 dòng.
1.5
II
VIẾT 4.0
Kể lại một chuyến đi
tham quan di tích lịch
sử, văn hóa hoặc một
hoạt động xã hội.
a. Xác định đúng yêu
cầu của kiểu bài: Tự sự
0.25
b. Xác định đúng vấn
đề: kể lại một chuyến đi
tham quan di tích lịch
sử, văn hóa hoặc một
hoạt động xã hội.
0.5
c. Đề xuất hệ thống ý
phù hợp để làm vấn
đề của bài viết:
* Xác định được các ý
chính của bài viết:
- Giới thiệu chuyến đi
tham quan di tích lịch
2.5
1.0
sử, văn hóa hoặc một
hoạt động xã hội sẽ kể.
- Nêu ấn tượng ban
đầu/mục đích chuyến đi
tham quan di tích lịch
sử, văn hóa/ hoạt động
xã hội.
- Nêu những thông tin
khái quát về chuyến đi
tham quan di tích lịch
sử, văn hóa/ hoạt động
hội: đơn vị tổ chức
thời gian địa điểm, mục
đích chuyến đi/hoạt
động, …,
- Kể lại chân thực các sự
việc theo trình tự hợp
kết hợp với việc sử
dụng các yếu tố miêu tả,
biểu cảm hoặc kết hợp
cả hai yếu tố này.
- Khẳng định ý
nghĩa/kết quả của
chuyến đi tham quan di
tích lịch sử, văn hóa
/hoạt động xã hội.
- Nêu suy nghĩ, tình cảm
sâu sắc của bản thân về
chuyến đi tham quan di
tích lịch sử, văn hóa/
hoạt động hội đã
tham gia.
* Bài viết đảm bảo c
yêu cầu:
- Trình bày đủ ba phần:
mở bài, thân bài, kết
bài; sắp xếp được các ý
hợp theo bố cục ba
phần của bài kể chuyện.
- Sử dụng ngôi thứ nhất
để kể.
- Các ý đảm bảo phản
ánh đúng trình tự thời
gian của chuyến đi/
hoạt động xã hội.
- Nêu được những hoạt
động nổi bật khiến
chuyến đi/ hoạt động
hội đ lại được ấn
tượng, cảm xúc sâu
đậm.
- Sử dụng kết hợp yếu tố
1.5