UBND HUYỆN CHÂU ĐỨC TRƯỜNG THCS LÝ THƯỜNG KIỆT
ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ I NĂM HỌC: 2024-2025 Môn: Ngữ văn 9 Thời gian làm bài: 90 phút
I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm) Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
NHỚ CON SÔNG QUÊ HƯƠNG
Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương trong soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng. Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng Giữ bao nhiêu kỷ niệm giữa dòng trôi? Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi! Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ Sông của miền Nam nước Việt thân yêu…
[...] Tôi hôm nay sống trong lòng miền Bắc Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng “miền Nam” Tôi nhớ không nguôi ánh sáng màu vàng Tôi quên sao được sắc trời xanh biếc Tôi nhớ cả những người không quen biết... Có những trưa tôi đứng dưới hàng cây Bỗng nghe dâng cả một nỗi tràn đầy Hình ảnh con sông quê mát rượi Lai láng chảy, lòng tôi như suối tưới Quê hương ơi! lòng tôi cũng như sông Tình Bắc Nam chung chảy một dòng Không gành thác nào ngăn cản được Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước Tôi sẽ về sông nước của quê hương Tôi sẽ về sông nước của tình thương (Tế Hanh, In trong Thơ Việt Nam 1945-1985, Nguyễn Đức Nam chủ biên, NXB Giáo dục ấn hành năm 1985)
Câu 1 (1,0 điểm)
- Bài thơ “Nhớ con sông quê hương” được viết theo thể thơ gì?
- Tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả vẻ đẹp của con sông quê hương của nhân vật
“tôi” trong các câu thơ dưới đây:
Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương trong soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng.
Câu 2 (1,0 điểm) Những câu thơ dưới đây thể hiện tình cảm gì của tác giả với con sông
quê hương? Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!
Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ Sông của miền Nam nước Việt thân yêu.
Câu 3 (1,0 điểm) Trong bài thơ “Nhớ con sông quê hương”, người ra đề đã dẫn nguồn bài thơ như thế nào? Chỉ ra những yếu tố trong phần dẫn nguồn đó.
Câu 4 (1,0 điểm) Nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp vần và điệp thanh trong hai câu
thơ dưới đây:
Tôi sẽ về sông nước của quê hương
Tôi sẽ về sông nước của tình thương
Câu 5 (2,0 điểm) Nêu thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm trong bài thơ. Từ thông điệp đó
em hãy viết một đoạn văn ngắn khoảng 5-7 dòng bàn về giá trị của quê hương đối với cuộc
đời của mỗi con người?
II. VIẾT (4,0 điểm)
Phân tích đoạn thơ sau đây trong bài thơ “ Nhớ con sông quê hương” – Tế Hanh
“Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương trong soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng. Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng Giữ bao nhiêu kỷ niệm giữa dòng trôi? Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi! Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ Sông của miền Nam nước Việt thân yêu…”
_____ _____ Hết
Giáo viên coi kiểm tra không giải thích gì thêm. Họ và tên học sinh ................................................... Chữ ký giáo viên coi kiểm tra..................................
2
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ I- VĂN 9 NĂM HỌC 2024-2025
I.
ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Phần Câu Nội dung Điểm
- Thể thơ: tự do ( Chấp nhận đáp án thơ 8 chữ ) 1 0.5
0.5
- Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả vẻ đẹp của con sông: con sông xanh biếc, nước gương trong soi tóc những hàng tre, lòng sông lấp loáng.
- HS có thể diễn đạt bằng nhiểu cách 2
0.25
* Đạt 2 trong số các ý dưới đây: - Sự gắn bó tha thiết của con sông đối với cuộc đời Tế Hanh. - Hình ảnh con sông “tắm cả đời tôi” để nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của dòng sông với cuộc đời mình. 0.75
Đọc hiểu
3 0.5
0.5
-Thê hiện tình yêu và nỗi nhớ da diết của tác giả đối với con sông quê hương - Nguồn bài thơ “Tế Hanh, In trong Thơ Việt Nam 1945-1985, Nguyễn Đức Nam chủ biên, NXB Giáo dục ấn hành năm 1985” - Phần dẫn nguồn có các thông tin: tên tác giả (Tế Hanh), tên tác phẩm (Thơ Việt Nam 1945-1985), người biên soạn (Nguyễn Đức Nam), nhà xuất bản (NXB Giáo dục), năm xuất bản (1985)
4
- HS có nhiều cách diễn đạt khác nhau về tác dụng của biện pháp điệp vần, điệp thanh,
Gợi ý
0.25 - Tăng tính tạo hình và sức biểu cảm, tạo nhạc tính cho hai dòng thơ.
0.75
5
1.0
- Nhấn mạnh nỗi niềm khát khao của tác giả muốn được trở về với con sông quê hương, nơi chất chứa những kỉ niệm, những tình thương,... - HS có thể diễn đạt bằng nhiều cách. Gợi ý Thông điệp: + Trân trọng, yêu quý vẻ đẹp bình dị của quê hương mình... + Khắc ghi bóng hình quê hương.
+ Có trách nhiệm xây dựng và bảo vệ quê hương….
- HS trình bày về giá trị của quê hương đối với cuộc
3
1.0 đời của mỗi con người: Quan trọng, cần thiết…… Vì sao?.....)
+ Đảm bảo yêu cầu hình thức: đoạn văn ngắn.
+ Đảm bảo yêu cầu nội dung.
II. VIẾT(4,0 điểm)
Phần Nội dung Điểm
0.5
Viết
0,5
1.0 YÊU CẦU 1. Về hình thức: - Thể loại : - Bố cục đầy đủ, mạch lạc. - Diễn đạt rõ ràng, biết hình thành các đoạn văn hợp lí. Không mắc lỗi về câu. - Rất ít lỗi chính tả. Ngôn ngữ trong sáng, có cảm xúc. 2. Về nội dung: HS có thể triển khai bài làm theo nhiều cách, nhưng cần đảm bảo các yêu cầu sau: * Mở bài: - Giới thiệu khái quát về tác giả Tế Hanh, tác phẩm ”Nhớ con sông quê hương”, - Nêu nội dung khái quát của tác phẩm/ của đoạn thơ thứ nhất : Vẻ đẹp của dòng sông và tình yêu, nỗi nhớ của tác giả đối với dòng sông quê… *Học sinh có thể dẫn dắt từ đề tài về dòng sông; về tình yêu quê hương… đến bài thơ, khổ thơ….. *Thân bài: 1. Phân tích nội dung, chủ đề của đoạn thơ :
- Vẻ đẹp của con sông quê ( 4 câu đầu ) +Tế Hanh đã vẽ nên một bức tranh quê hương với dòng sông xanh biếc, đẹp đến nao lòng. Dòng nước trong xanh phản chiếu hình bóng của những hàng tre và bóng dáng mình dưới đáy sông, tạo nên một cảnh sắc thơ mộng và thanh bình. + Vào những buổi trưa hè, khi ánh nắng chiếu xuống mặt sông lấp lánh như những hạt kim cương, dòng sông quê hương càng trở nên mê hoặc. Hình ảnh này đã khắc sâu vào tâm trí, gợi nhớ về một dòng sông êm đềm và yên bình, đồng thời nhắc nhở người đọc về những kỷ niệm tuổi thơ nơi quê nhà
- Dòng sông quê hương nơi lưu giữ kỷ niệm một thời tuổi trẻ của tác giả…
4
1.0
2. -Các nét nghệ thuật đặc sắc của khổ thơ : So sánh, nhân hoá, câu hỏi tu từ, điệp từ, điệp vần…..( HS chỉ rõ)
=> niềm thương nhớ tha thiết của tác giả với con sông quê hương 3. Liên tưởng, tưởng tượng và nêu cảm xúc của bản thân trước hình ảnh con sông quê trong kí ức tác giả : ……..
0,5
*Kết bài: Khẳng định lại chủ đề và nét đặc sắc nghệ thuật của đoạn thơ; nêu suy nghĩ, trải nghiệm hoặc bài học rút ra từ đoạn thơ.
( Gợi ý - Đoạn thơ là tình cảm thiết tha gắn bó của tác giả với con sông quê hương, một biểu hiện cụ thể của tình yêu quê hương đất nước. - Giọng thơ tha thiết, sôi nổi, cảm xúc được dồn nén qua hồi tưởng và kỉ niệm. - Liên hệ bản thân)
_____ _____ Hết
