SƠ GD & ĐT ĐIÊN BIÊN
TRƯỜNG THPTTP
ĐIỆN BIÊN PHỦ
(Đề chính thức)
ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ I NĂM HỌC 2021 - 2022
Môn: Ngữ văn, lớp 10
Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề
………………………………………………………………………………………………...
.
I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc bài ca dao:
Hôm qua tát nước đầu đình,
Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen.
Em được thì cho anh xin,
Hay là em để làm tin trong nhà?
Áo anh sứt chỉ đường tà,
Vợ anh chưa có, mẹ già chưa khâu,
Áo anh sứt chỉ đã lâu,
Mai mượn cô ấy về khâu cho cùng.
Khâu rồi anh sẽ trả công,
Đến lúc lấy chồng, anh sẽ giúp cho,
Giúp em một thúng xôi vò,
Một con lợn béo, một vò rượu tăm,
Giúp cho đôi chiếu em nằm,
Đôi chăn em đắp, đôi trằm em đeo,
Giúp cho quan tám tiền cheo,
Quan năm tiền cưới, lại đèo buồng cau.
(Tục ngữ ca dao dân ca Việt Nam, Vũ Ngọc Phan,
NXB Văn học, 2005, tr. 271)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định thể thơ của bài ca dao.
Câu 2. Chàng trai trong bài ca dao bỏ quên áo ở đâu và trong hoàn cảnh nào?
Câu 3. Theo lời chàng trai, chiếc áo của anh có đặc điểm gì?
Câu 4. Những lễ vật mà chàng trai hứa trả công cho người khâu áo giúp anh có ý nghĩa gì?
Câu 5. Anh/Chị hãy chỉ ra và nêu tác dụng của các điệp từ, điệp ngữ trong 6 câu cuối
của bài ca dao.
1
Câu 6. Anh/Chị có nhận xét gì về cách bày tỏ tình cảm của chàng trai trong bài ca dao?
II. LÀM VĂN (6,0 điểm)
Trình bày cảm nhận của anh/chị về bài thơ sau:
CẢNH NGÀY HÈ
(Nguyễn Trãi)
Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương.
(Theo Ngữ văn 10, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr. 118)
----------------HẾT --------------
2
SƠ GD & ĐT ĐIÊN BIÊN
TRƯỜNG THPTTP
ĐIỆN BIÊN PHỦ
(Đề chính thức)
KIỂM TRA CUỐI KÌ I NĂM HỌC 2021 - 2022
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
Môn: Ngữ văn, lớp 10
(Đáp án và Hướng dẫn chấm gồm 4 trang)
Phần Câu Nội dung Điểm
I ĐỌC HIỂU 4,0
1Thể thơ: lục bát
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm.
- Học sinh trả lời không đúng thể thơ: không cho điểm.
0,5
2Chàng trai trong bài ca dao bỏ quên áo trên cành hoa sen và trong
hoàn cảnh: đêm qua tát nước đầu đình.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời đủ 2 ý: 0,5 điểm.
- Học sinh trả lời được 1 ý: 0,25 điểm.
0,5
3Theo lời chàng trai trong bài ca dao, chiếc áo của anh có đặc điểm
là: sứt chỉ đường tà; sứt chỉ đã lâu.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm.
- Học sinh trả lời 01 trong 02 ý: 0,25 điểm.
0,5
4- Những lễ vật hứa trả công cho người giúp khâu áo thực chất là
đồ sính lễ/ lễ vật cho đám cưới.
- Ý nghĩa: thể hiện lòng nhiệt thành, sự trân trọng của chàng trai
đối với cô gái và mong muốn được kết duyên cùng cô.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như đáp án: 0,75 điểm
- Học sinh trả lời được 01 trong 02 ý của đáp án: 0,5 điểm
0,75
3
5Chỉ ra và nêu tác dụng của các điệp từ, điệp ngữ trong 6 câu
cuối của bài ca dao.
- Điệp từ, điệp ngữ: giúp/ giúp cho/ một/ đôi/ quan…
- Tác dụng:
+ Giúp cho lời ca dao trở nên nhịp nhàng, uyển chuyển.
+ Nhấn mạnh ý nghĩa về lòng nhiệt thành, tha thiết của chàng
trai mong “giúp em” nhưng thực chất chính là giúp mình đạt
được ước nguyện cùng “em” kết duyên, nên vợ nên chồng.
- Học sinh trả lời như đáp án: 0,75 điểm
- Học sinh chỉ ra được một số điệp từ, điệp ngữ: 0,25
- Học sinh trả lời được 02 ý về tác dụng của điệp từ, điệp ngữ như
trong đáp án: 0,5 điểm
0,75
6- Học sinh nhận xét về cách tỏ tình của chàng trai: thông minh,
hóm hỉnh, khéo léo, tế nhị, chân thành…
Hướng dẫn chấm:
- Trình bày thuyết phục: 1,0 điểm.
- Trình bày còn chung chung: 0,5 điểm - 0,75 điểm.
- Trình bày thiếu thuyết phục: 0,25 điểm.
1,0
II LÀM VĂN
Trình bày cảm nhận của anh/chị về bài thơ Cảnh ngày hè của
Nguyễn Trãi
6,0
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài
khái quát được vấn đề
0,5
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm.
- Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.
0,5
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt
các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm
4
bảo các yêu cầu sau:
* Giới thiệu tác giả Nguyễn Trãi và bài thơ Cảnh ngày hè.
Hướng dẫn chấm:
- Giới thiệu tác giả: 0.25 điểm
- Giới thiệu bài thơ: 0.25 điểm
0,5
* Nội dung:
- Bài thơ là rung cảm tinh tế của Nguyễn Trãi trước cảnh ngày hè
sống động đầy màu sắc, hương thơm và âm thanh sự sống, qua đó
thể hiện tình yêu tha thiết của nhà thơ đối với vạn vật thiên nhiên
và cuộc sống con người.
- Bài thơ cũng là sự phản chiếu lòng yêu nước thương dân của nhà
thơ với lý tưởng cao đẹp, hoài bão lớn lao, mong ước cuộc sống
nhân dân khắp muôn phương được ấm no, hạnh phúc, thanh bình.
* Nghệ thuật:
+ Bài thơ Nôm, thể bát cú Đường luật biến thể với cách tân sáng
tạo, thất ngôn chen lục ngôn.
+ Lối ngắt nhịp linh hoạt, uyển chuyển tạo tiết tấu sinh động, phù
hợp với nội dung biểu đạt.
+ Ngôn từ bình dị, trong sáng mà sinh động, giàu sức gợi hình,
gợi cảm.
+ Các biện pháp nghệ thuật (đối, ẩn dụ, đảo ngữ, sử dụng điển tích,
điển cố…) được thực hiện một cách tự nhiên, tài tình và khéo léo.
Hướng dẫn chấm:
- Trình bày đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm
- Trình bày chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 2,25 điểm - 1,25
điểm.
- Trình bày chung chung, không rõ ràng : 1,0 điểm - 0,5 điểm.
2,5
* Đánh giá:
- Bài thơ với nghệ thuật độc đáo (cách tân thể thơ, ngắt nhịp linh
hoạt, ngôn ngữ bình dị, trong sáng, giàu hình ảnh, giàu sức truyền
cảm…) thể hiện tài năng sáng tạo thơ Nôm của Nguyễn Trãi, cùng
với tập thơ Quốc âm thi tập là đóng góp xuất sắc của nhà thơ cho
sự phát triển của thơ tiếng Việt.
0,75
5