SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO QUẢNG TRỊ
TRƯỜNG THPT CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KỲ I NĂM HỌC 2023-2024
Môn: Ngữ văn – Lớp: 10
Thời gian làm bài: 90 phút; (04 câu trắc nghiệm,05
câu tự luận)
(Đề thi gồm có 02 trang)
I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
(Lược dẫn: Buổi sáng hôm nay, khi thức dậy, Sơn cảm nhận rõ cái rét của mùa đông đã đến. Chị và
mẹ của Sơn đều đã dậy, ngồi quạt hỏa lò để pha nước chè uống. Sơn được mẹ cho mặc một cái áo vệ
sinh màu nâu sẫm với một cái áo dạ khâu chỉ đỏ ba mẹ con cùng nhớ về Duyên - người em gái đã
mất khi nhìn thấy chiếc áo bông cũ… Sau đó, hai chị em chạy ra chợ chơi cùng với trẻ con trong
làng. Chúng đều là những đứa trẻ nhà nghèo không có áo ấm để mặc…)
Thằng Cúc, con Xuân, con Tý, con Túc sán gần giương đôi mắt ngắm bộ quần áo mới của
Sơn. Sơn nhận thấy chúng ăn mặc không khác ngày thường, vẫn những bộ quần áo màu nâu
bạc đã rách nhiều chỗ. Nhưng hôm nay, môi chúng tím lại, qua những chỗ áo rách,
da thịt thâm đi. Mỗi cơn gió đến, chúng lại run lên, hàm răng đập vào nhau.
Thằng Xuân đến vào chiếc áo của Sơn, chưa thấy cái áo như thế bao giờ, Sơn lật vạt
áo thâm, chìa áo vệ sinh và áo dạ cho cả bọn xem. Một đứa tặc lưỡi, nói:
- Cái áo này mặc thì nóng lắm. Chắc mua phải đến một đồng bạc chứ không ít, chúng mày
nhỉ?
Đứa khác nói:
- Ngày trước thầy tao cũng có một cái áo như thế, về sau bán cho ông lý mất.
Con Túc ngây ngô giương đôi mắt lên hỏi Sơn:
- Cái này cậu mua tận Hà Nội phải không?
Sơn ưỡn ngực đáp:
- Ở Hà Nội, chứ ở đây làm gì có. Mẹ tôi còn hẹn mua cho tôi một cái áo len nhiều tiền hơn
nữa kia.
Chị Lan bỗng giơ tay vẫy một con bé, từ nãy vẫn đứng dựa vào cột quán, gọi:
- Sao không lại đây, Hiên? Lại đây chơi với tôi.
Hiên đứa con gái bên hàng xóm, bạn với Lan Duyên. Sơn thấy chị gọi không lại,
bước gần đến trông thấy con bé co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc có manh áo rách tả tơi, hở
cả lưng và tay. Chị Lan cũng đến hỏi:
- Sao áo của mày rách thế Hiên, áo lành đâu không mặc?
Con bé bịu xịu nói:
- Hết áo rồi, chỉ còn cái này.
- Sao không bảo u mày may cho?
Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ nghề đi cua bắt ốc thì
còn lấy đâu ra tiền sắm áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như ban sáng
Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn cùng nói với Hiên đùa nghịch ở vườn nhà.
Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí, Sơn lại gần chị thì thầm:
- Hay là chúng ta đem cho nó cái áo bông cũ, chị ạ.
- Ừ, phải đấy. Để chị về lấy.
Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo. Sơn đứng lặng yên đợi,
trong lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui […]
(Trích Gió lạnh đầu mùa, Thạch Lam tuyển tập, NXB Văn học, 2016, trang 207-209)
Lựa chọn đáp án đúng:
Câu 1. Xác định ngôi kể của người kể chuyện:
A. Ngôi thứ ba. B. Ngôi thứ hai.
C. Ngôi thứ nhất. D. Ngôi thứ nhất và thứ ba.
Câu 2. Chi tiết: “Hiên là đứa con gái bên hàng xóm, bạn với LanDuyên. Sơn thấy chị gọi
không lại, bước gần đến trông thấy con co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc manh áo
rách tả tơi, hở cả lưng và tay” có ý nghĩa gì?
A. Miêu tả hoàn cảnh khó khăn, cơ cực của cô bé Hiên.
B. Thể hiện sự tự ti, mặc cảm về hoàn cảnh nghèo khổ của cô bé Hiên.
C. Tấm lòng cảm thông thương xót của nhà văn Thạch Lam đối với số phận của những
người dân nghèo.
D. Tất cả các phương án trên.
Câu 3: Tại sao Sơn lại nghĩ đến việc đem chiếc áo bông của em Duyên cho Hiên?
A. Hiên và Duyên là bạn chơi với nhau.
B. Hiên trạc tuổi Duyên nên chắc sẽ mặc vừa áo Duyên.
C. Vì Hiên mặc áo rách, bị rét, Sơn rất thương.
D. Vì Duyên đã mất không cần dùng áo nữa.
Câu 4. Qua đoạn trích nhà văn Thạch Lam ca ngợi điều gì?
A. Ca ngợi tấm lòng thơm thảo thương yêu, giúp đỡ nhau trong cảnh bần hàn.
B. Ca ngợi sự hiếu thảo của người con.
C. Ca ngợi tình cảm anh em trong gia đình.
D. Tình yêu thương vô điều kiện của mẹ đối với con.
Trả lời câu hỏi/ Thực hiện các yêu cầu:
Câu 5. Nêu ngắn gọn nội dung của đoạn trích?
Câu 6. Anh/chị có nhận xét gì về nhân vật Sơn trong câu chuyện?
Câu 7. Anh/chị có đồng tình với hành động lấy áo cho Hiên của chị em Sơn không? Vì sao?
Câu 8. T truyện ngắn trên, anh/chị suy nghĩ về giá trị của sự cảm thông, sẻ chia giữa
người với người trong cuộc sống? (Viết đoạn văn ngắn khoảng 150 từ)
II. VIẾT (4,0 điểm)
Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá đoạn thơ sau:
Đã thấy xuân về với gió đông,
Với trên màu má gái chưa chồng.
Bên hiên hàng xóm cô hàng xóm
Ngước mắt nhìn giời đôi mắt trong.
Từng đàn con trẻ chạy xun xoe,
Mưa tạnh, giời quang, nắng mới hoe.
Lá nõn, nhành non, ai tráng bạc
Gió về từng trận, gió bay đi...
(Trích Xuân về - Nguyễn Bính, Đến với thơ Nguyễn Bính, NXB Thanh Niên 1998. Tr 221)
.................... Hết .....................
* Nguyễn Bính (1918-1966) là một trong những gương mặt tiêu biểu của Phong trào Thơ Mới.
Ông được coi là “thi sĩ của đồng quê”. Thơ ông mang đến cho người đọc những hình ảnh thân thương
của quê hương, đất nước, tình người đằm thắm, thiết tha cùng lối ví von mộc mạc, duyên dáng, mang
phong vị dân gian. Bài thơ Xuân về trích trong tập Tâm hồn tôi(1940) là một tác phẩm tiêu biểu cho
phong cách nghệ thuật thơ Nguyễn Bính.
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ
MÔN NGỮ VĂN 10
Phần Câu Nội dung Điểm
I ĐỌC HIỂU 6,0
1 A 0,5
2 D 0,5
3 C 0,5
4 A 0,5
5
Nội dung của đoạn
trích:
- Phản ánh số phận
của những con người
nghèo khổ, cơ cực.
- Tấm lòng nhân đạo
của nhà văn Thach
Lam khi cảm thương
cho số phận con
người, ngợi ca tấm
lòng nhân ái, sự sẻ
chia giữa người với
người.
Hướng dẫn chấm:
- HS trap lơqi được ý 1:
0,25 điểm
- HS trap lơqi đươsc yt 2
0,5 điểm
0,75
6
Nhận xét về nhân vật
Sơn:
- cậu bé có trái tim
ấm áp (động lòng
thương), tâm hồn
trong sáng (lòng tự
nhiên thấy ấm áp, vui
vui), biết sẻ chia với
hoàn cảnh khó khăn
xung quanh mình.
Hướng dẫn chấm:
- Hs trả lời được 1
ý : 0,25 điểm
- Hs trả lời đúng như
đáp án 0,75 điểm
0,75
7- Hs đưa ra ý kiến của
bản thân: thể đồng
tình, hoặc không, 1,0
hoặc đồng tình một
phần.
- HS cách giải
hợp lý, thuyết phục,
không vi phạm chuẩn
mực đạo đức pháp
luật.
Hướng dẫn chấm:
- HS trap lơqi đồng
tình, không đồng
tình, đồng tình một
phần: 0,25 điểm
- HS có cách lí giải
hợp lý, thuyết phục,
không vi phạm chuẩn
mực đạo đức và pháp
luật: 0,75 điểm.
8
Viết một đoạn văn
(khoảng 150 từ) về ý
về giá trị của sự cảm
thông, sẻ chia giữa
người với người
trong cuộc sống
- HS viết đúng hình
thức đoạn văn, thể
triển khai nhiều cách
khác nhau nhưng cần
xoay quanh làm
yêu cầu của đề bài.
Gợi ý:
- Giúp con người gắn
kết, xích lại gần nhau
- Giúp con người
thêm sức mạnh vượt
qua những khó khăn
trong cuộc sống
- Cuộc sống của mỗi
người trở nên ý nghĩa
hơn..
v.v…
Hướng dẫn chấm:
- Đảm bảo cấu trúc
đoạn văn: 0,25 điểm.
- Nội dung: 1,25
điểm
1,5
II PHẦN VIẾT 4.0
Viết bài
văn nghị
luận
phân
tích,
đánh giá
đoạn thơ
trong i
thơ
Xuân
về.
a. Đảm bảo cấu trúc
bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn
đề, thân bài triển khai
được vấn đề, kết i
khái quát được vấn
đề
0.25
b. Xác định đúng vấn
đề cần nghị luận:
Giá trị nội dung
nghệ thuật của đoạn
thơ.
0.5
c. Triển khai vấn đề
Vận dụng các năng
dùng từ, viết câu, các
phép liên kết, các
phương thức biểu đạt,
các thao tác lập luận
để phân tích, đánh giá
nội dung và hình thức
nghệ thuật của đoạn
thơ trong bài thơ
Xuân về.
2.75
- Giới thiệu khái quát
về tác giả, tác phẩm
và đoạn thơ
0.25
- Phân tích nội dung
đoạn thơ với những
dẫn chứng phù hợp từ
văn bản:
+ Một bức tranh
xuân với cảnh vật
nõn tràn trề sức
sống vẻ đẹp trong
sáng, thanh tân của
con người.
+ Tâm trạng say đắm
với vẻ đẹp thiên
nhiên con người
của nhân vật trữ tình.
2.0