SỞ GD&ĐT QUẢNG TRỊ KỲ THI CHỌN HSG VĂN HÓA LỚP 11
TRƯỜNG PHỔ THÔNG DTNT TỈNH Khóa thi ngày 11 tháng 4 năm 2024
Môn thi: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề
Câu 1. (8,0 điểm)
Có người nói rằng: “Ta hãy học theo cách của dòng sông nhìn thấy núi thì đi đường
vòng.”
Nhưng có ý kiến khác lại cho rằng: “Trong rừng có rất nhiều lối đi, ta chọn lối đi
chưa có dấu chân người.”
Anh/ chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về những ý kiến trên.
Câu 2. (12 điểm)
Nhà văn Nga Aitmatov từng khẳng định:
Nhà văn phải biết khơi lên ở con người niềm trắc ẩn, ý thức phản kháng cái ác; cái
khát vọng khôi phục và bảo vệ những cái tốt đẹp.
Từ những trải nghiệm văn học của bản thân, anh/chị hãy làm sáng tỏ nhận định trên.
-----------------HẾT---------------------
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh: ………………………………. Số báo danh: ……………….
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
(Đề có 01 trang)
SỞ GD&ĐT QUẢNG TRỊ KỲ THI CHỌN HSG VĂN HÓA LỚP 10
TRƯỜNG PHỔ THÔNG DTNT TỈNH NĂM HỌC 2023 - 2024
HƯỚNG DẪN CHẤM
Môn: Ngữ văn
Khóa thi ngày 11 tháng 4 năm 2024
(Hướng dẫn chấm gồm 03 trang)
I. HƯỚNG DẪN CHUNG
- Hướng dẫn chấm được xây dựng theo hướng đánh giá năng lực. Giám khảo cần chủ
động nắm bắt nội dung trình bày của thí sinh để đánh giá bài làm một cách tổng quát.
- Cần linh hoạt khi vận dụng hướng dẫn chấm. Phát hiện và trân trọng những bài làm
thể hiện tính sáng tạo, tư duy độc lập. Nếu học sinh làm bài theo cách riêng (không có trong
Hướng dẫn chấm) nhưng đáp ứng yêu cầu của đề văn và có sức thuyết phục vẫn được chấp
nhận.
- Tổng điểm toàn bài là 20.0 điểm, điểm lẻ tính đến 0.25 điểm.
II. HƯỚNG DẪN CỤ THỂ
Câu 1. (8.0 điểm)
Câu
Kiến thức cần đạt
Điểm
Câu 1
Yêu cầu về kĩ năng:
HS biết vận dụng kiến thức để viết bài nghị luận xã hội có bố cục rõ ràng,
hợp lí, tổ chức, sắp xếp ý một cách logic, chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, hành
văn trôi chảy, mạch lạc, không mắc các lỗi chính tả.
0.5
Yêu cầu về kiến thức:
Học sinh có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng về cơ bản
phải làm rõ những ý sau:
- Giải thích:
1.0
+ Dòng sông khi gặp núi thì đi đường vòng: con người khi gặp khó khăn,
trở ngại thì nên tìm hướng đi khác dễ dàng hơn.
+ Chọn lối đi chưa có dấu chân người: con người cần mạo hiểm, dũng
cảm đối đầu với thử thách.
+ Bằng cách nói hình ảnh hai câu nói nêu lên những bài học về lẽ sống.
Hai ý kiến nêu lên hai cách sống: một cách sống linh hoạt, khôn khéo,
một cách sống dũng cảm, mạo hiểm.
0.25
0.25
0.5
- Phân tích, chứng minh:
3.0
+ Trong cuộc sống, khó khăn, thử thách là điều không thể tránh khỏi.
+ Gặp khó khăn lớn, vượt quá khả năng của mình, nên tìm cách giải
quyết bằng những hướng khác nhau, thậm chí phải đi đường vòng, phải
mất thêm thời gian, công sức. Nếu linh hoạt trong cách giải quyết vấn đề
ta vẫn gặt hái được thành công, đến được đích mình đã định. Không linh
hoạt, mềm dẻo, cứ đâm đầu vào đá ta sẽ chuốc lấy thất bại. (Lấy các dẫn
chứng từ cuộc sống)
+ Nhưng trong cuộc sống, để đến được đích mà mình đã chọn, ta cũng
phải biết mạo hiểm, dũng cảm, sáng tạo, phải tìm cho mình một lối đi
riêng. Lối đi ấy có thể có những rủi ro, nhưng ta phải biết chấp nhận. Chỉ
có như vậy ta mới có thể đến được đích một cách nhanh nhất, có thể biến
ước mơ thành hiện thực. Nếu có thất bại đó cũng là bài học quý cho thành
công tiếp theo. (Lấy các dẫn chứng từ cuộc sống).
0.5
1.25
1.25
- Bàn luận, mở rộng vấn đề:
2.0
+ Hai ý kiến không hề đối lập mà chỉ là những cách thức khác nhau để
0.5
giúp chúng ta đạt được thành công trong cuộc sống.
+Trong cuộc sống cần sự mềm dẻo, khôn khéo, linh hoạt. Tuy nhiên khôn
khéo, linh hoạt phải có mức độ, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và
không vi phạm pháp luật.
+ Cuộc sống cũng cần phải mạo hiểm, dũng cảm. Nhưng mạo hiểm, dũng
cảm không có nghĩa là liều lĩnh, bất chấp mọi hiểm nguy, thấy chết mà
vẫn lao vào.
0.75
0.75
- Bài học nhận thức và hành động:
1.5
+ Trong cuộc sống, chúng ta phải biết linh hoạt, mềm dẻo nhưng có lúc
cần mạo hiểm, dũng cảm, sáng tạo.
+ Để làm được điều đó, cần phải xác định, phân tích đúng hoàn cảnh.
Nếu vận dụng linh hoạt những phẩm chất ấy trong từng hoàn cảnh cụ thể
nhất định ta sẽ biến ước mơ thành hiện thực.
0.5
0.5
Câu 2. (12.0 điểm)
I. Yêu cầu vềkĩ năng
– Có kĩ năng viết bài văn nghị luận văn học, biết huy động các kiến thức
lí luận, kiến thức về tác giả, tác phẩm để làm bài.
– Vận dụng các thao tác lập luận phù hợp, lí lẽ xác đáng, trình bày khoa
học, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
II. Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có nhiều cách trình bày khác nhau,
song cần đạt được những nội dung cơ bản sau:
1. Giải thích
- Nhà văn qua tác phẩm - nơi kết tinh tư tưởng, tình cảm và tài năng của
mình, sẽ khơi lên ở người đọc:
+ “Niềm trắc ẩn”: sự đồng điệu, đồng cảm để có thể hiểu, chia sẻ,
thương xót trước nỗi đau của người khác.
+ "ý thức phản kháng cái ác" là khi nhà văn phô bày, lên án cái xấu, cái
ác.
+ Sự tự hào về những phẩm chất tốt đẹp của nhân vật, từ đó nảy sinh
khát vọng khôi phục và bảo vệ những điều tốt đẹp của con người.
=> Ý nghĩa câu nói của Ai-ma-tốp: Vai trò của nhà văn, của tác phẩm
văn học trong việc nhân đạo hóa con người.
1,5
2. Bình luận
+ Tác phẩm văn học chân chính thể hiện cái tâm của người nghệ sĩ, phải
hàm chứa tinh thần nhân văn sâu sắc, chứa đựng niềm vui, nỗi khổ đau
của con người. Tác phẩm văn học chỉ có ý nghĩa khi mục đích sáng tác
của nhà văn là nhằm phục vụ cuộc sống của con người (văn chương sẽ
không là gì cả nếu không vì cuộc đời mà có).
+ Một trong những chức năng cơ bản của văn học là giáo dục, là “cứu
vớt” con người. Vì vậy, nhà văn, bằng năng lực của mình cần thông qua
mỗi tác phẩm văn học nhà văn cần giúp người đọc nhận ra cái tốt- cái
xấu, từ đó khơi lên ở họ những tình cảm tốt đẹp (cảm thông với nỗi đau,
căm ghét cái xấu, trân trọng và muốn bảo vệ cái đẹp).
+ Thực tế văn học....
3,0
3. Chứng minh: Thí sinh có thể lựa chọn các tác phẩm mà mình yêu
6,0
thích, song trong quá trình phân tích, bình giá để làm sáng rõ vấn đề đặt
ra trong đề bài
4. Đánh giá, mở rộng, nâng cao
Đây là ý kiến đúng đắn
+ Khẳng định lại vai trò, trách nhiệm, phẩm chất của một nhà văn chân
chính (kết hợp giữa tâm và tài...); khẳng định giá trị của tác phẩm
+ Bài học được rút ra cho mỗi người đọc.
1,5
TỔNG
ĐIỂM TOÀN BÀI
20,0
Lưu ý:
– Giám khảo phải đánh giá chính xác bài làm của học sinh, tránh đếm ý cho điểm.
Vận dụng linh hoạt Hướng dẫn chấm, sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lí, khuyến
khích những bài viết cảm xúc, sáng tạo.
– Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách nhưng nếu đáp ứng những yêu cầu cơ bản
của đề, diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.
-----------------------------------HẾT-----------------------------------
Ký bởi: Nguyễn Thị Ngọc Chung
Thời gian ký: 14/04/2024 08:03:28