S GIÁO D C VÀ ĐÀO T OỞ Ụ Ạ
QU NG NAMẢK THI OLYMPIC QU NG NAM NĂM 2019Ỳ Ả
Môn thi: ĐA LÍ L P 10Ị Ớ
Th i gian: ờ150 phút (không k th i gian giaoể ờ
đ)ề
(Đ thi g m có 01 trang)ề ồ Ngày thi: 21/3/2019
Câu I. (4,0 đi m)ể
1. Vào ngày 21/3 và 23/9, có ph i t t c m i n i trên Trái Đt có th i gian chi uả ấ ả ọ ơ ấ ờ ế
sáng và l ng nhi t nh n đc b ng nhau không? Vì sao?ượ ệ ậ ượ ằ
2. Ch ng minh khí h u v a anh hu ng tr c tiêp, v a anh hu ng gián tiêp đên s ư ạ ư ơ ư ư ơ ư
hình thành đât. Vì sao miên nhi t đi âm đât thu ng có tâng dày, giàu chât dinh du ng ẹ ơ ơ ơ
hon vùng chí tuyên và vùng c c? ư
Câu II. (4,0 đi m) ể
1. Vì sao tính đa đi c a s phân b l ng m a trên Trái Đt b phá v ?ị ớ ủ ự ố ượ ư ấ ị ỡ
2. Đa hình nh h ng đn l ng m a, ch đ n c sông và m c n c ng m nhị ả ưở ế ượ ư ế ộ ướ ự ướ ầ ư
th nào?ế
Câu III. (4,0 đi m)ể
1. So sánh s khác nhau gi a gio Mâu dich va gio Tây ôn đi. ự ữ ớ
2. L ng m a trên Trái Đt phân b không đu theo vĩ đ nh th nào? Vì saoượ ư ấ ố ề ộ ư ế
cùng có m a quanh năm nh ng ki u khí h u xích đo có l ng m a l n th ngư ư ể ậ ạ ượ ư ớ ườ
xuyên và đu đn, còn ki u khí h u ôn đi h i d ng l i m a ít h n?ề ặ ể ậ ớ ả ươ ạ ư ơ
Câu IV. (3,0 đi m)ể
1. Tháp dân s có nh ng ki u nào? Hãy mô t các ki u tháp dân s .ố ữ ể ả ể ố
2. Phân b dân c là gì? T i sao trên th gi i có n i xu t c , n i thì l i nh p c ?ố ư ạ ế ớ ơ ấ ư ơ ạ ậ ư
Câu V. (5,0 đi m)ể
1.
a. T i sao cây công nghi p th ng đc tr ng thành vùng t p trung? ạ ệ ườ ượ ồ ậ
b. Trình bày các nhân t nh h ng đn s phát tri n và phân b các ngành d chố ả ưở ế ự ể ố ị
v .ụ
2. Cho b ng s li u sau:ả ố ệ
S N L NG L NG TH C C A TH GI I, TH I KÌ 2000-2013Ả ƯỢ ƯƠ Ự Ủ Ế Ớ Ờ
Đn v : tri u t nơ ị ệ ấ
Năm Lúa g oạLúa mìNgôCây khác
2000 598,3 585,1 592,5 237,8
2013 745,7 713,2 1016,7 284,5
a. Tính t tr ng các lo i l ng th c trên th gi i vào năm 2000 và 2013.ỉ ọ ạ ươ ự ế ớ
b. Bi u đ nào là phù h p nh t đ th hi n c c u các lo i l ng th c c a thể ồ ợ ấ ể ể ệ ơ ấ ạ ươ ự ủ ế
gi i qua hai năm nêu trên.ớ
c. Nh n xét và gi i thích v s thay đi quy mô và c c u s n l ng l ng th cậ ả ề ự ổ ơ ấ ả ượ ươ ự
c a th gi i, th i kì 2000-2013. ủ ế ớ ờ
––––––––––– H t ––––––––––––ế
H và tên thí sinh: …..…………………………………. S báo danh: ………………ọ ố
S GIÁO D C VÀ ĐÀO T OỞ Ụ Ạ K THI OLYMPIC QU NG NAM NĂM 2019Ỳ Ả
QU NG NAMẢMôn: Đa lí - L p 10ị ớ
(Đáp án có 05 trang) Th i gian: 150 phútờ (không tính th i gian giao đ)ờ ề
H NG D N CH M CHI TI TƯỚ Ẫ Ấ Ế
Câ
uÝN i dungộĐi mể
I 1 Vào ngày 21/3 và 23/9, có ph i t t c m i n i trên Trái Đt cóả ấ ả ọ ơ ấ
th i gian chi u sáng và l ng nhi t nh n đc b ng nhauờ ế ượ ệ ậ ượ ằ
không? Vì sao? 2,0
- Th i gian chi u sáng:ờ ế
+ Vào ngày 21/3 và 23/9, t t c m i n i trên Trái Đt có th i gianấ ả ọ ơ ấ ờ
chi u sáng b ng nhau.ế ằ 0,5
+ Nguyên nhân: M t Tr i lên thiên đnh xích đo, đng phân chiaặ ờ ỉ ở ạ ườ
sáng t i trùng v i tr c c a Trái Đt.ố ớ ụ ủ ấ 0,5
- L ng nhi t nh n đc:ượ ệ ậ ượ
+ Vào ngày 21/3 và 23/9, l ng nhi t nh n đc khác nhau, có xuượ ệ ậ ượ
h ng gi m d n t Xích đo v hai c c.ướ ả ầ ừ ạ ề ự 0,5
+ Nguyên nhân: L ng nhi t nh n đc trên Trái Đt không ch phượ ệ ậ ượ ấ ỉ ụ
thu c vào th i gian chi u sáng mà còn ph thu c vào các y u t :ộ ờ ế ụ ộ ế ố
* Góc chi u sáng.ế
* Tính ch t b m t đm, các nhân t khác (l ng mây…).ấ ề ặ ệ ố ượ
0,5
2 Ch ng minh khí h u v a anh hu ng tr c tiêp, v a anh hu ng ư ạ ư ơ ư ư ơ
gián tiêp đên s hình thành đât. ư 1,0
- Khi h u anh hu ng tr c tiêp đên s hinh thanh đât thong qua cac ạ ơ ư ư
yêu tô nhi t, âm: ẹ
+ Nhi t, âm anh hu ng đên qua trinh pha huy đa, tao thanh l p vo ẹ ơ ơ
phong hoa. Cac san phâm phong hoa tiêp tuc bi pha huy đê tao thanh
đât. Môi kiêu khi h u khac nhau hinh thanh 1 loai đât khac nhau. ạ
0,25
+ Nhi t, âm con anh hu ng đên qua trinh hoa tan, r a troi, tich tu v t ẹ ơ ư ạ
chât trong đât. 0,25
+ Đông th i, tao moi tru ng thu n l i cho vi sinh v t phan giai va ơ ơ ạ ơ ạ
tông h p chât h u co. ơ ư 0,25
- Khi h u anh hu ng gian tiêp đên s hinh thanh đât thong qua l p ạ ơ ư ơ
phu th c v t: Th c v t sinh tru ng tôt se han chê xoi mon đât, đông ư ạ ư ạ ơ
th i cung câp nhiêu chât h u co cho đât. ơ ư 0,25
2
Miên nhi t đi âm đât thu ng có tâng dày, giàu chât dinh du ng ẹ ơ ơ ơ
hon vùng chítuyên và vùng c c vì:ư 1,0
- Cac yêu tô khi h u (nhi t va âm) tham gia vao qua trinh phong hoa ạ ẹ
va gi vai tro quan trong trong qua trinh hinh thanh đât... ư 0,25
- Khu v c nhi t đi âm co đ âm va nhi t đ cao, qua trinh hinh ư ẹ ơ ọ ẹ ọ
thanh đât diên ra manh me, đa tao nen l p vo phong hoa va l p phu ơ ơ
thô nhu ng day, đông th i đay cung la noi co sinh v t phong phu do ơ ơ ạ
v y đât giau dinh du ng. ạ ơ
0,5
- chi tuyên va vung c c, l p đât mong, tho vi yêu tô nhi t âm Ơ ư ơ ẹ
khong thu n l i (noi qua nong, noi qua lanh) do đo qua trinh hinh ạ ơ
thanh đât yêu, vi thê vo phong hoa va đât rât mong, ngheo dinh du ng. ơ 0,25
II 1 Vì sao tính đa đi c a s phân b l ng m a trên Trái Đt bị ớ ủ ự ố ượ ư ấ ị
phá v ?ỡ2,0
Tính đa đi c a s phân b l ng m a trên Trái Đt b phá v vì:ị ớ ủ ự ố ượ ư ấ ị ỡ
- nh h ng c a b m t đm và dòng bi n:Ả ưở ủ ề ặ ệ ể
+ M a nhi u hay ít ph thu c vào v trí g n hay xa đi d ng.ư ề ụ ộ ị ầ ạ ươ
+ M a nhi u hay ít còn ph thu c vào dòng bi n nóng hay dòng bi nư ề ụ ộ ể ể
l nh ch y ven b .ạ ả ờ
0,5
- nh h ng c a đa hình:Ả ưở ủ ị
+ Cùng m t s n núi càng lên cao l ng m a càng tăng nh ng đnộ ườ ượ ư ư ế
m t đ cao nào đó thì đ m gi m, không khí tr nên khô ráo, g nộ ộ ộ ẩ ả ở ầ
nh không còn m a n a.ư ư ữ
+ Cùng m t dãy núi thì s n đón gió m a nhi u, s n khu t gióộ ườ ư ề ườ ấ
m a ít.ư
0,5
- nh h ng c a gió:Ả ưở ủ
+ Khu v c có gió mùa và gió Tây ôn đi ho t đng thì m a nhi u.ự ớ ạ ộ ư ề
+ Khu v c gió M u d ch ho t đng thì ít m aự ậ ị ạ ộ ư 0,5
- nh h ng c a khí áp:Ả ưở ủ
+ Khí áp th p: m a nhi u.ấ ư ề
+ Khí áp cao: m a ít.ư
L u ý: n u h c sinh trình bày thêm các nhân t nh h ng đnư ế ọ ố ả ưở ế
l ng m a khác nh : d i h i t nhi t đi, frông...thì th ng thêmượ ư ư ả ộ ụ ệ ớ ưở
t i đa 0,5 đi m nh ng v n đm b o đi m t i đa c a ý này.ố ể ư ẫ ả ả ể ố ủ
0,5
2Đa hình nh h ng đn l ng m a, ch đ n c sông và m cị ả ưở ế ượ ư ế ộ ướ ự
n c ng m nh th nào?ướ ầ ư ế 2,0
– nh h ng đn l ng m a:Ả ưở ế ượ ư
+ Cùng m t s n núi đón gió, càng lên cao nhi t đ càng gi m, càngộ ườ ệ ộ ả
m a nhi u, t i m t đ cao nào đó, đ m không khí đã gi m nhi u,ư ề ớ ộ ộ ộ ẩ ả ề
s không còn m a.ẽ ư
+ Cùng m t dãy núi, s n đón gió m a nhi u, s n khu t gióộ ườ ư ề ườ ấ
th ng m a ít, khô ráo.ườ ư
0,5
0,5
– nh h ng đn ch đ n c sông:Ả ưở ế ế ộ ướ
+ Đ d c đa hình l n, n c m a t p trung nhanh vào sông, khi nộ ố ị ớ ướ ư ậ ế
cho m c n c dâng nhanh.ự ướ
+ Đ d c đa hình nh , b ng ph ng n c sông đi u hoà h n.ộ ố ị ỏ ằ ẳ ướ ề ơ
0,5
– nh h ng đn m c n c ng m: Ả ưở ế ự ướ ầ đ d c đa hình có tác d ng tăngộ ố ị ụ 0,5
c ng hay gi m b t l ng ng m c a n c m a.ườ ả ớ ượ ấ ủ ướ ư
+ Đ d c l n, n c m a ch y nhanh nên th m ít > m c n c ng mộ ố ớ ướ ư ả ấ ự ướ ầ
th p.ấ
+ Đ d c nh , đa hình b ng ph ng, n c th m nhi u h n > m cộ ố ỏ ị ằ ẳ ướ ấ ề ơ ự
n c ng m cao.ướ ầ
III 1 So sánh s khác nhau gi a gio Mâu dich va gio Tây ôn đi. ự ữ ớ 2,0
- Ngu n g c, pham vi: ồ ố
+ Gio Tay on đi: thôi t cac khu ap cao chi tuyên vê vung ap thâp on ơ ư
đi.ơ
+ Gio M u dich: thôi t cac khu ap cao chi tuyên vê ap thâp xich đao. ạ ư
0,5
- Hu ng gio: ơ
+ Gio Tay on đi: chu yêu la hu ng Tay ( ban câu Băc la hu ng tay ơ ơ ơ ơ
nam, con ban câu Nam la hu ng tay băc). ơ ơ
+ Gio M u dich: ban câu Băc co hu ng đong băc, ban câu Nam ạ ơ ơ ơ
co hu ng đong nam. ơ
0,5
- Tinh chât:
+ Gio Tay on đi: thu ng đem theo mua, đ âm cao quanh nam. ơ ơ ọ
+ Gio M u dich: tinh chât noi chung la kho, it gay mua. ạ 1,0
2 L ng m a trên Trái Đt phân b không đu theo vĩ đ nhượ ư ấ ố ề ộ ư
th nào? Vì sao cùng có m a quanh năm nh ng ki u khí h uế ư ư ể ậ
xích đo có l ng m a l n th ng xuyên và đu đn, còn ki uạ ượ ư ớ ườ ề ặ ể
khí h u ôn đi h i d ng l i m a ít và th t th ng?ậ ớ ả ươ ạ ư ấ ườ
2,0
* L ng m a trên Trái Đt phân b không đu theo vĩ đượ ư ấ ố ề ộ:
- M a nhi u nh t vùng xích đo.ư ề ấ ở ạ
- M a t ng đi ít hai vùng chí tuy n B c và Nam.ư ươ ố ở ế ắ
- M a nhi u hai vùng ôn đi.ư ề ở ớ
- M a càng ít khi v g n 2 c c B c và Nam.ư ề ầ ự ắ
1,0
*Vì sao cùng có m a quanh năm nh ng ki u khí h u xích đo cóư ư ể ậ ạ
l ng m a l n th ng xuyên và đu đn, còn ki u khí h u ônượ ư ớ ườ ề ặ ể ậ
đi h i d ng l i m a ít h n?ớ ả ươ ạ ư ơ
- Khí h u Xích đo có l ng m a l n trên 1500mm, m a khá đuậ ạ ượ ư ớ ư ề
quanh năm do:
+ Có di n tích đi d ng l n, quanh năm có góc nh p x l n, b cệ ạ ươ ớ ậ ạ ớ ố
h i m nh, m a đi l u phát tri n th ng xuyênơ ạ ư ố ư ể ườ
+ M t khác quanh năm t n t i áp th p, d i h i t nhi t đi ho tặ ồ ạ ấ ả ộ ụ ệ ớ ạ
đng m nh.ộ ạ
0,5
- Khí h u ôn đi h i d ng: ậ ớ ả ươ
+ M a quanh năm do ch u nh h ng c a gió Tây ôn đi m, khíư ị ả ưở ủ ớ ẩ
xoáy, áp th p ôn đi nh ng m a ít h n Xích đo do nhi t đ th pấ ớ ư ư ơ ạ ệ ộ ấ
h n nên b c h i kém h n d n đn m a ít h n.ơ ố ơ ơ ẫ ế ư ơ
0,5
IV 1 Nh ng ki u tháp dân s , mô t các ki u tháp dân s :ữ ể ố ả ể ố 1,75
Các ki u tháp dân s c b n là:ể ố ơ ả
- Ki u tháp m r ng. ể ở ộ
- Ki u tháp thu h p.ể ẹ
- Ki u tháp n đnhể ổ ị .
0,25
4
Mô t :ả
- Ki u tháp m r ng:ể ở ộ Đáy tháp r ng, đnh tháp nh n, các c nh thoaiộ ỉ ọ ạ
tho i; th hi n t su t sinh cao, tr em đông, tu i th trung bìnhả ể ệ ỉ ấ ẻ ổ ọ
th p, dân s tăng nhanh.ấ ố 0,5
- Ki u thu h p:ể ẹ Tháp có d ng phình to gi a, thu h p v hai phía đáyạ ữ ẹ ề
và đnh tháp; th hi n s chuy n ti p t dân s tr sang dân s già,ỉ ể ệ ự ể ế ừ ố ẻ ố
t su t sinh gi m nhanh, nhóm tr em ít, gia tăng dân s có xu h ngỉ ấ ả ẻ ố ướ
gi m d n.ả ầ
0,5
- Ki u n đnh: ể ổ ị Tháp có d ng h p ph n đáy và m r ng h n ạ ẹ ở ầ ở ộ ơ ở
ph n đnh; th hi n t su t sinh th p, t xu t t th p nhóm tr emầ ỉ ể ệ ỉ ấ ấ ỉ ấ ử ấ ở ẻ
nh ng cao nhóm già, tu i th trung bình cao, dân s n đnh cư ở ổ ọ ố ổ ị ả
quy mô và c c u.ơ ấ
0,5
2Khái ni m phân b dân c ; trên th gi i có nh ng n i xu t c ,ệ ố ư ế ớ ữ ơ ấ ư
nh ng n i nh p c là do:ữ ơ ậ ư 1,25
- Khái ni m:ệ Phân b dân c là s s p x p dân c m t cách t phátố ư ự ắ ế ư ộ ự
ho c t giác trên m t lãnh th nh t đnh, phù h p v i đi u ki nặ ự ộ ổ ấ ị ợ ớ ề ệ
s ng và nhu c u xã h i.ố ầ ộ 0,25
- Nh ng n i nh p c :ữ ơ ậ ư Các vùng nh p c th ng có đt đai màu m ,ậ ư ườ ấ ỡ
tài nguyên phong phú, khí h u ôn hòa, môi tr ng s ng thu n l i,ậ ườ ố ậ ợ
đi u ki n làm vi c thu n l i, d ki m vi c làm, thu nh p cao, đi uề ệ ệ ậ ợ ễ ế ệ ậ ề
ki n sinh ho t t t; có tri n v ng c i thi n và nâng cao ch t l ngệ ạ ố ể ọ ả ệ ấ ượ
cu c s ng, môi tr ng xã h i t t h n…ộ ố ườ ộ ố ơ
0,5
- Nh ng n i nh p c :ữ ơ ậ ư Các vùng xu t c th ng có đi u ki n s ngấ ư ườ ề ệ ố
quá khó khăn, thu nh p th p, khó ki m vi c làm, đt canh tác quá ít,ậ ấ ế ệ ấ
b c màu; tài nguyên nghèo nàn, không có đi u ki n đ chuy n điạ ề ệ ể ể ổ
ngành ngh , c i thi n đi s ng….ề ả ệ ờ ố
0,5
V 1.a Cây công nghi p th ng đc tr ng thành vùng t p trung là do:ệ ườ ượ ồ ậ 0,5
Ph n l n các cây công nghi p là cây a nhi t, a m, đòi h i đtầ ớ ệ ư ệ ư ẩ ỏ ấ
thích h p, c n nhi u lao đng có kĩ thu t và kinh nghi m. Do v y,ợ ầ ề ộ ậ ệ ậ
cây công nghi p ch đc tr ng nh ng n i có đi u ki n thu n l iệ ỉ ượ ồ ở ữ ơ ề ệ ậ ợ
nh t, t o nên các vùng tr ng cây công nghi p t p trung.ấ ạ ồ ệ ậ
0,5
1.b Trình bày các nhân t nh h ng đn s phát tri n và phân bố ả ưở ế ự ể ố
các ngành d ch v .ị ụ 1.5
- Trình đ phát tri n kinh t đt n c và năng su t lao đng xã h i,ộ ể ế ấ ướ ấ ộ ộ
đc bi t trong lĩnh v c s n xu t v t ch t có nh h ng r t căn b nặ ệ ự ả ấ ậ ấ ả ưở ấ ả
t i s phát tri n các ngành d ch v , đu t b sung cho ngành d chớ ự ể ị ụ ầ ư ổ ị
v .ụ
0,25
- Quy mô, c c u dân s nh h ng t i nh p đ phát tri n và c c uơ ấ ố ả ưở ớ ị ộ ể ơ ấ
ngành d ch v .ị ụ 0,25
- S phân b dân c và m ng l i qu n c nh h ng đn m ngự ố ư ạ ướ ầ ư ả ưở ế ạ
l i ngành d ch v .ướ ị ụ 0,25
- Truy n th ng văn hóa, phong t c t p quán c a dân c nh h ngề ố ụ ậ ủ ư ả ưở
đn hình th c t ch c m ng l i ngành d ch v .ế ứ ổ ứ ạ ướ ị ụ 0,25
- M c s ng và thu nh p th c t nh h ng đn s c mua, nhu c uứ ố ậ ự ế ả ưở ế ứ ầ
ngành d ch v .ị ụ 0,25