TRƯỜNG THPT THỐNG NHẤT
TỔ NGỮ VĂN
ĐỀ 1- MINH HOẠ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2025
Thời gian: 120 phút
(Không kể thời gian phát đề)
I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi:
THÁNG GIÊNG
( Lâm Thị Mỹ Dạ)
Lụi tàn rồi mơn mởn
Thời gian như cánh đồng
Ngày xưa ta bé nhỏ
Tháng giêng còn nhớ không
Biết bao giờ trở lại
Màu trong vắt của trời
Khép làn mi trinh nữ
Tháng giêng tràn lên môi
Bông lay ơn ai tặng
Tháng giêng giấu nơi nào
Để màu hoa lửa cháy
Chập chờn trong chiêm bao
Tháng giêng đầu ngọn biếc
Ta phía cội cây già
Ngước nhìn bao thương mến
Quãng đời mình đã qua
Tuổi vèo bay cùng gió
Ta sắp qua tháng mười
Ngoảnh lại nhìn xa lắc
Một tháng giêng nhoẻn cười!
(Nguồn thivien.net)
Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu để xác định nhân vật trữ tình.
Câu 2. Xác định từ ngữ được nhân hóa trong 4 dòng thơ cuối.
Câu 3. Trình bày hiệu quả của việc sử dụng thể thơ 5 chữ trong bài thơ.
Câu 4. Nêu sự vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ.
Câu 5. Từ tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ, anh/chị hãy bày tỏ suy nghĩ về sự
trân trọng những kỷ niệm tuổi trẻ và thời gian đã qua. (Trình bày khoảng 5-7 dòng).
II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2.0 điểm). Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích giá trị văn hóa
và triết lý nhân sinh trong bài thơ Tháng Giêng ở phần Đọc hiểu.
Câu 2 (4.0 điểm).
Tuổi trẻ cần có ngọn lửa nhiệt tình học hỏi, khám phá. Tuy nhiên, không ít bạn trẻ hiện
nay lại sống thiếu mục tiêu, thụ động và không có khát vọng vươn lên.
Từ góc nhìn của người trẻ, anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ)
trình bày suy nghĩ về vấn đề trên.
---HẾT---
1
HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần Câu Nội dung Điểm
I ĐỌC HIỂU 4,0
1Nhân vật trữ tình trong
bài thơ có thể nhận ra
qua những từ ngữ chỉ
ngôi thứ nhất, như "ta",
"mình"
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như
đáp án: 0,5 điểm
- HS trả lời sai hoặc
không trả lời: 0,0 điểm
0,5
2Trong 4 dòng thơ cuối,
từ ngữ được nhân hóa là
"tuổi" và "tháng giêng".
"Tuổi" được nhân hóa
khi “bay cùng gió. Còn
"tháng giêng" thì “nhoẻn
cười”
Hướng dẫn chấm:
- HS trả lời như đáp án:
0,5 điểm
- HS trả lời sai hoặc
không trả lời: 0,0 điểm
0,5
3Hiệu quả của việc sử
dụng thể thơ 5 chữ trong
bài thơ:
-Thể thơ 5 chữ mang
nhịp điệu nhẹ nhàng,
phóng khoáng, phù hợp
để diễn tả dòng cảm xúc
hoài niệm, sâu lắng của
nhân vật trữ tình trong
bài thơ;
- Nhịp điệu ngắn gọn
của thể thơ này giúp bài
thơ dễ dàng truyền tải
cảm giác lắng đọng và
những suy tư về thời
gian, tuổi trẻ.
Hướng dẫn chấm:
-HS trả lời như đáp án
hoặc có cách diễn đạt
tương đương: 1,0 điểm
-HS trả lời chưa rõ ý tác
dụng: 0,25 điểm – 0,75
điểm
-HS trả lời sai hoặc
không trả lời: 0,0 điểm
1,0
4Sự vận động cảm xúc
của nhân vật trữ tình
trong bài thơ:
1,0
2
-Mạch cảm xúc của
nhân vật trữ tình bắt đầu
từ sự hoài niệm về thời
gian đã qua, hồi tưởng
về tuổi thơ và những ký
ức tháng Giêng trong
sáng, đầy kỷ niệm.
-Cảm xúc chuyển dần từ
niềm vui nhớ lại đến nỗi
buồn khi đối diện với
hiện tại, tiếc nuối về
những tháng năm trẻ
trung, tươi đẹp đã trôi
qua, nhường chỗ cho sự
tàn phai của tuổi tác.
Hướng dẫn chấm:
-HS trả lời như đáp án
hoặc có cách diễn đạt
tương đương: 1,0 điểm
-HS giải thích chưa rõ
ý: 0,25 điểm – 0,75 điểm
-HS trả lời sai hoặc
không trả lời: 0,0 điểm
5-Nhân vật trữ tình trong
bài thơ "Tháng Giêng"
của Lâm Thị Mỹ Dạ đã
thể hiện nỗi lòng tiếc
nuối khi nhớ về tháng
Giêng, về những ngày
tuổi trẻ. Điều đó nhắc
nhở ta rằng tuổi trẻ và
thời gian là những điều
không thể níu giữ, chỉ
còn lại trong ký ức;
- Chính vì vậy, mỗi
chúng ta cần trân trọng
từng khoảnh khắc của
tuổi trẻ, dành thời gian
để yêu thương và sống
hết mình. Đừng để
những tiếc nuối chất
chồng khi thời gian đã
qua đi. Mỗi kỷ niệm tuổi
trẻ sẽ là hành trang quý
giá, giúp ta vững bước
trong cuộc sống, mang
đến niềm an ủi và động
lực khi đối diện với
những khó khăn của tuổi
trưởng thành và tuổi già.
Hướng dẫn chấm:
-HS trả lời như đáp án
hoặc có cách diễn đạt
tương đương :1,0 điểm
- HS trả lời nhưng lí
giải chưa thuyết phục:
1,0
3
0,25 -0,75 điểm
- Học sinh không trả lời/
trả lời không đúng: 0,0
điểm
II VIẾT 6,0
1Viết đoạn văn nghị luận
(khoảng 200 chữ) phân
tích giá trị văn hóa và
triết lý nhân sinh trong
bài thơ Tháng Giêng ở
phần Đọc hiểu.
2,0
a. Xác định được yêu
cầu về hình thức, dung
lượng của đoạn văn
Xác định đúng yêu cầu
về hình thức và dung
lượng (khoảng 200 chữ)
của đoạn văn. Thí sinh
có thể trình bày đoạn
văn theo cách diễn dịch,
quy nạp, tổng - phân -
hợp, móc xích hoặc song
hành
0,25
b. Xác định đúng vấn đề
cần nghị luận:
Xác định đúng vấn đề
cần nghị luận: giá trị văn
hóa và triết lý nhân sinh
trong bài thơ Tháng
Giêng ở phần Đọc hiểu.
0,25
c. Để xuất được hệ
thống ý phù hợp để làm
rõ vấn đề nghị luận
- Xác định được các ý
phù hợp để làm rõ vấn
đề nghị luận, sau đây là
một số gợi ý:
+Giá trị văn hóa: Bài thơ
Tháng Giêng của Lâm
Thị Mỹ Dạ mang giá trị
văn hóa sâu sắc khi nhắc
đến những kỷ niệm tuổi
thơ gắn liền với những
lễ Tết, những hình ảnh
quen thuộc trong đời
sống dân gian. "Bông
lay ơn ai tặng" và "Màu
hoa lửa cháy" mang đến
một không gian mùa
xuân rực rỡ, đầm ấm
tình người. Tháng Giêng
trong bài thơ không chỉ
là thời gian của mùa
xuân mà còn là mùa của
những cảm xúc, những
kỷ niệm đáng trân trọng.
0.5
4
+Triết lý nhân sinh: Bài
thơ cũng chứa đựng
những triết lý về sự trôi
qua của thời gian và sự
thay đổi không ngừng
của cuộc đời. "Tuổi vèo
bay cùng gió" thể hiện
sự ngắn ngủi của cuộc
sống, "Biết bao giờ trở
lại" là sự khắc khoải về
những gì đã qua và
không thể quay lại..…
- Sắp xếp được hệ thống
ý hợp lí theo đặc điểm
bố cục của kiểu đoạn
văn.
d. Viết đoạn văn đảm
bảo các yêu cầu sau:
-Lựa chọn được các
thao tác lập luận,
phương thức biểu đạt
phù hợp để triển khai
vấn đề nghị luận: giá trị
văn hóa và triết lý nhân
sinh trong bài thơ.Trình
bày rõ quan điểm và hệ
thống các ý.
-Lập luận chặt chẽ,
thuyết phục: lí lẽ xác
đáng; bằng chứng tiêu
biểu, phù hợp; kết hợp
nhuần nhuyễn giữa lí lẽ
và bằng chứng.
0,5
đ. Diễn đạt
Đảm bảo chuẩn chính tả,
dùng từ, ngữ pháp tiếng
Việt, liên kết câu trong
đoạn văn.
0,25
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu
sắc về vấn đề nghị luận;
có cách diễn đạt mới mẻ.
0,25
2 Tuổi trẻ cần có
ngọn lửa nhiệt tình học
hỏi, khám phá. Tuy
nhiên, không ít bạn trẻ
hiện nay lại sống thiếu
mục tiêu, thụ động và
không có khát vọng
vươn lên.
Từ góc nhìn của
người trẻ, anh/chị hãy
viết một bài văn nghị
luận (khoảng 600 chữ)
trình bày suy nghĩ về
vấn đề trên.
4,0
5