ĐI TÌM LY TRÀ THỜI ĐẠI

i ta tr ng trà thì đó ng i ta tr ề ư ừ ằ

ĐI TÌM LY TRÀ TH I Đ I Ờ Ạ ồ

ễ ơ ườ ở ườ ườ ng th ".Các ọ Thi n s Nh t B n Eisai t ng nói r ng:"H n i nào ng ậ ả c nhà ta ngày x a cũng đã t ng k t: ổ ư ụ ế ạ ổ

D bán tam bôi t u ử Bình minh s trán trà Nh t nh t c nh th ậ ứ ư ử ng y b t đáo gia L ấ ậ ươ Ca dao Vi t Nam có câu: ệ tôm t đánh t ổ ố ề i Vi Trung Qu c,trà cũng đã xu t hi n hàng ngàn năm tr ườ ả ấ ể ệ ủ ệ ố ư ố ấ ả ạ ủ ố ầ ậ ng Tây. ể c ướ c sao theo ki u th công;không ph i là th ứ ụ ờ ộ ở ố ủ ừ ng Nam có cây Qua L c và cách pha trà,u ng trà.Trà Kinh c a L c Vũ chép r ng:"Ng ủ ộ ề ư ằ ạ t:"Trà ị ở ế ư ờ ố ố ỵ ắ ỉ ơ ờ t và ng ụ i Vi t đã ch bi n đ ễ ư ậ ế ố đ t n ệ ượ ượ ườ ổ ế ở ấ ướ c dùng ph bi n ề ố t ng ,chuyên lu n v thu t th ị ưở ậ ề ươ ng ữ i Vi ờ ử ố ẳ ệ ệ ườ ằ ọ ệ ể ậ ậ ư ở ắ ộ c miêu t ệ ủ t d ệ ườ c t m li m b ng trà".Ông dành h n m t ch ươ ồ ươ c s n xu t ố ế t Nam là quê h ỉ ng trà trong l ch s và văn hoá ph ế ng nh m m t chào đ i đã th y trà,u ng trà tr n đ i,cho đ n ờ ấ t đ t p trung các c t v trà Vi ng đ vi ứ ể ế ề trong Kinh Thi và trong ả ượ ấ ở ớ ủ ươ ử ươ i Vi c ng t đã bi ồ ệ i tây-nam.Không có tài li u nào nói đ n các vùng ệ t đ n trà tr ế ế ố ổ ư i Trung Qu c t ọ ạ ằ ề ượ ả ế ướ ể ố ố ố ườ t r t đ n gi n.Ng ệ ấ ơ ệ ủ ườ ả ệ ườ ệ ệ ố i Trung Qu c.Ng ố i ườ ườ i u ng trà.Tuy nhiên ki u u ng trà c a ủ ả ế ớ ố ườ i Trung Qu c đã nâng vi c u ng trà thành môt ngh thu t đ r i chính ng i ớ i Trung Qu c có quy n hãnh di n v i ườ ậ ể ồ ề ệ ố ơ ả ế ệ ố ự ườ ậ ố ư t ph i ti p thu ngh thu t u ng trà c a ng ủ c các vi thi n s đem t Trung Qu c v tr ng vào năm 729.Năm 1191,Thi n s Eisai ượ Ở ậ ố ề ồ ừ Nh t,chè xanh đ ố ề ư ạ ề ố ỏ ứ ể ả ề ệ ọ ể ề ồ ể ố ị ạ ậ ố ậ ạ c đ a qua t Mông ạ ớ ượ ư ừ ả ổ ậ ế ỉ ể ớ ớ ng ngày càng l n ứ ố ở i Hà Lan đ c quy n nên không đáp ng k p và đ nhu c u.Các nhà buôn ứ ườ ủ ề ộ ng-v ươ ườ ữ ằ i Trung Qu c đã không đáp ng đ nhu c u v s l n theo h gia đình và ch bi n trà theo ki u ể ề ủ ả ng b gi m (b m c).Vì th th ị ố ả c m t loai trà ng trà xanh n y sinh m t cu c cách m ng v ộ ả ầ ề ố ượ ườ ộ ạ ộ ng Tây nh n ra r ng cách trông chê trong nh ng n ứ ố ủ ị ả ế ươ ả ộ ng tr ứ ồ ủ Ấ ủ ề ế ưở ủ ế ả ị ạ ỏ ị ấ ẳ ớ ẩ ả ọ

ủ i n Đ .Tuy nhiên,nh ng cánh đ ng chè c a n Đ r ng mênh mông nên khi chuy n ể ộ ộ ữ ng s n xu t thì đã b lên men.Vì th ,màu xanh c a trà bi n thành c ch bi n ế ế ế c ch ượ ứ c ch t c a trà,không đ nó a ng v và màu ấ ủ đ c h ế ượ c m i ph m ch t quý giá c a trà.Che xanh hái xong đ ủ ượ ế ữ ượ ươ ể ị ng nó. đ ữ ượ ỏ ử ể ế p b t kì m t lo i th o m c,h ộ ươ ả ạ ộ nguyên mùi v c a đ t tr i đã nuôi d ị ủ ấ ờ ấ c s n xu t ữ ươ ố ả ầ m t gi ng trà m i ấ t c các d ấ ả ng hoa nào khác.Vì th nó gi ưỡ ng Tây đã ra đ i trong b i c nh nói trên.Tháng 12-1837,lô trà đen đ u tiên đ ượ ả ẳ ộ ờ ừ ộ ờ ố ớ ở ộ ờ ạ ủ Ấ ề ư ạ ả ng tr ộ ị ở ộ ươ i,xâm nh p vào c quê h ươ ủ t Nam,Trung Qu c,Nh t B n. ậ ả ố đó tr ng trà thì i ta trông trà thì ồ ở ừ ở i ta ậ ng th ".Các c nhà ta ngày x a cũng đã t ng k t:D bán tam tam bôi t u/Bình minh s trán trà/Nh t nh t ạ đó ng ườ ậ ề ư ọ ử ổ ư ng y b t đáo gia(T i làm ba chén r ng c a trà xanh nh Vi ư ệ ườ ễ ơ ằ ế ượ ổ ứ ư ế ấ ả ố i đây các nhà khoa h c đông tây đã có nhi u công trình nghiên c u v Làm trai bi ế U ng chè M n H o mê nôm Thuý Ki u ả ạ Ng t u ng trà đã ngót 4000 năm lích s . ố ử Ở công nguyên.Nh ng đó là trà xanh,chè xanh nguyên ch t ho c đ ặ ượ ấ Trung Qu c,th i nhà Đ ng có L c Vũ c ph trà đen,s n xu t theo công ngh hi n đ i c a các n ườ ệ ệ ươ Ở ướ ng,đúc k t,đánh giá m t trình đ tinh c tôn b c "Trà Th n".Ông vi đ t cu n "Trà Kinh" g m 3 quy n,10 ch ộ ế ươ ồ ế ượ vi v ngh thu t u ng trà c a ng cách hái trà,sao đi n v trà,t i Trung Qu c.Trà Kinh tr thành m t cu n t ố ừ ể ề ề ộ ườ ậ ố ệ i ph trà,n u n ụ ươ ườ ấ ướ gi ng nh lá trà non mà nhu đ ng.nghi n nát pha u ng","Trà là lo i cây quý ph ng Nam"...Sách "Nghiên ố ở ươ ố Giao Ch xanh nh rêu,v cay,nóng".Sách "An Nam Chí L B c t p chi"vi c" có chép;Đ i T ng Thái ắ ạ ượ T ,Đinh Li n đ a v t ti n c ng có "ngà voi,s ng tê,vàng l a,trà th m".Ch ng t ,vào d u th i kì đ c l p trà ầ ộ ậ ỏ ứ ừ ổ đã đ ọ ư c ch n đ a c trà r t ngon,đ c Đ i C Vi ấ ế ế ượ ạ ồ ệ qua Trung Qu c tri u c ng. ố Trong cu n Trà Kinh b ng Vi ố ằ Đông,Vũ Th Ng c khai bút:"Ng ọ ế khi ch t v n còn đ ượ ẩ ế ẫ ng c a cây trà.Cây"đ "(trà)đ li u ch ng minh r ng Vi ệ ằ ứ sách "Nhĩ Trà" c a Trung Qu c ch là cây "Kh Tra",T x a cho đ n nay,câc danh trà đ u đ ừ ư ổ ng Giang),ho c vùng biên gi phía nam sông D ng T (Tr ặ đ t c a Trung Qu c c x a(phía b c Hoàng Hà) có tr ng trà.Chính ng ắ ấ ủ Trung Qu c.Ng hào r ng h đã d y cho c th gi ng i Vi Vi danh hi u "Trà Tàu" cũng nh "C m Tàu" c a mình. ề ư nhân sang Trung Qu c tu h c đã đem h t gi ng chè v tr ng và b nhi u công s c đ c i thi n cách pha ọ i h th ng l i cách u ng trà theo b n đi m Hoà,Kính,Tinh,T ch cúa Thi n h c đ sau này trà.Eisai là ng ườ ệ ố ố i Nh t thành đ o:Trà Đ o. Senno Rikyu nâng ngh thu t u ng trà xanh c a ng ệ ườ ủ ng Tây kho ng cu i th k 16 đ u th k 17,trà xanh m i đ ph Trong khi đó ố ế ỉ ế ỉ ầ ở ươ M ,đ n th k 18 m i có trà. C ,v n chuy n b ng l c đà qua các sa m c. ạ ạ Ở ỹ ế ằ i quý t c.Th tr Thu ban đ u du nh p sang châu Âu,trà xanh là th c u ng dành cho gi ị ườ ộ ớ ậ ầ mà trà xanh do tàu buôn c a ng ầ ủ ị ph ế ế ậ ộ ươ ng.H i trình dài c n a năm,tàu v th công c a ng ườ ả ử ủ đ n châu Âu ch t l ề ộ ấ ượ ế tr ng chè và ch bi n,b o qu n trà.Sau 5 năm nghiên c u,m t công ty c a Anh đã s n xu t đ ấ ượ ế ế ả ồ gi ng trà c a ng t ườ Ấ ừ ố c h t lá chè hái trong ngày v đ n x đ ượ ế c có màu đ và mùi v khác h n v i trà xanh.Trong khi các lo i trà xanh đ màu đen.Luc pha trà n ướ đ n gi n.Cúng vì đ n gi n mà trà xanh gi ơ ả ơ bi n trong ngày.Đ c s y trên b p nh l a đ làm khô ngay t ượ ấ ế ra.Trà xanh không ấ ướ xanh c a chè,gi ủ Trà đen ph m t vùng đ t khác c a n Đ .Ra đ i mu n,ch ng có sách b ng ph ng pháp lên men,t ươ ộ ằ ấ báo nào t ng ca nh Trà Kinh,Trà Đ o nh ng nh "m nh vì g o,b o vì ti n",nh cách qu ng cáo và th l c áp ờ ụ ế ự ạ ạ ư ng,k c chính sách thu c đ a,nên trà đen ki u Lipton đã nhanh chóng m r ng th ph n đ o trên th ị ầ ể ả ả ể ườ trên th gi ả ậ ế ớ Thi n s Nh t B n Eisai t ng nói r ng:"H n i nào ng ậ ả tr ụ ườ c nh th /L ứ ư ử ươ thu c ch ng đ n nhà).Vài th p niên tr l ế ẳ ầ u/Sáng dăm b y chén trà/Ngày ngày c nh th /Th y ứ ề ở ạ ề ậ ọ ố

ạ ằ ứ ụ ườ ổ ộ ặ ả ệ ớ ễ i có các kh ế ả ườ ệ u phát tri n;h th p l ể ướ ộ ế ẩ c s phân gi ẩ ở p h ướ ươ ữ ệ ư c th o s ch,là v thu c an th n h u hiêu,không ứ ệ x a có thói quen dùng trà ừ ư ấ ng dùng trà sen.Tim sen là d ng th n d u làm cho ng ộ ố ủ ườ ươ ả bào ị ng trong máu;gi m ả ng cholesterol x u trong máu;gi m đ ấ i c a tinh b t;tiêu di t vi trùng,n m và các lo i vi ạ ệ ả ủ ấ mi ng,răng làm hôi mi ng và sâu răng;làm ch m quá ậ ệ ệ ữ ng hoa nh là m t th c u ng ch a b nh.Nh ng ứ ố ị ố ố ớ ả ộ ả ạ ư i cho tiêu hoá.G n đây trà g ng th nh hành trong các quán cafe gi i hay b ch ng m t ng th ị ứ p hoa nhài có h ướ ợ ề ượ i u ng th giãn t ườ ố ị ơ ị ầ ả i a thích vì làm cho h i th t ầ ữ ễ ị ượ ặ ầ ườ ư ấ ơ ố t v i c m giác d ch u.Trà sen c nhi u ề i khát,đ i mát và công d ng ch ng n m,gi m bu n nôn,chóng m t,đ y h i. ơ ả ấ ợ ồ ặ i ta s ng kho m nh và tr ở ươ có l ố ể ứ ườ ư ư ọ ớ i cho s c kho mà trà đen không có.Ho c có nh ng có tác dung r t th p ấ ng th .Nh ng trà xanh cũng có tác ườ ườ i ậ ụ ẻ ạ ạ ứ ụ ạ ả ố ố ạ ố ớ ơ ụ ữ ố ụ ả t ệ ọ c a thu c lá đã làm gi m kh năng h p thu nh ng ho t ch t có l ụ ể ề i nguy c ung th th c qu n.Vì th ,ch nên u ng trà ế ỉ ư ự ả ng có tác d ng t ố ơ ườ ấ ạ ấ ữ ắ nhi ố t h n là nam giói do h ứ i cho s c ợ ề ố ữ ả ả tính năng,tác d ng c a trà xanh và ch ng minh r ng trà xanh m i là lo i trà giúp cho con ng ủ năng:Tăng tu i th ,gi m b nh tim và đ t qu ;tăng kh năng mi n d ch;ngăn ch n vi c hình thành các t ọ ả ỵ ung th ;ki m ch ung b ạ ấ ượ ế ư ề huy t áp;ki m ch tăng cân do ngăn chăn đ ượ ự ề ế khu n gây đ c trong th c ăn;tiêu di t các lo i vi khu n ạ ộ trình lão hoá.Dân ta t ng ườ có đ c t .Trà và trà hoa nhài đ u có l ừ ng ụ Trà xanh ch a nhi u thành t ẻ ứ ề so v i trà xanh.U ng trà xanh có th giúp ng ố ố d ng ph .Trà xanh có ch a vitamin K,lo i vitamin có kh năng t o ra các c c máu đông.Vì v y nh ng ng ụ ẽ đang dùng thu c làm tan máu đông không nên u ng nhiêu trà xanh đ đ phòng máu vón c c gây t c ngh n thành m ch máu.U ng trà xanh nóng có liên quan t ở đ v a ph i và không nên u ng quá nhi u.Ph n u ng trà xanh th ố ộ ừ không hút thu c lá,Các thành t ố ủ ố kho c a trà xanh. ẻ ủ