ÔNG III CHCHÖÖÔNG III
NNÖÖÔÔÙÙC KHOA
C KHOAÙÙNG NG –– NNÖÖÔÔÙÙC NOC NOÙÙNGNG
II--
NNÖÖÔÔÙÙC KHOA
C KHOAÙÙNGNG
1-Khaùi nieäm veànöôùc khoaùng : 2-Phaân loaïi nöôùc khoaùng : 3-Quy luaät phaân boácuûa nöôùc khoaùng : 4-Caùc loaïi nöôùc khoaùng chuûyeáu :
11--KhaKhaùùi nie
i nieääm vem veàà nnööôôùùc khoa
c khoaùùngng
Ngöôøi ta qui öôùc : nhöõng loaïi nöôùc naøo coùtoång
nöôùc ngoït, coøn
ñoäkhoaùng hoùa M < 1 g/l thìgoïi laø nhöõng loaïi nöôùc naøo coùtoång ñoäkhoaùng hoùa M > 1 g/l thìgoïi laø nöôùc khoaùng hoùa.
Nöôùc ngoït thöôøng laønöôùc khíquyeån, nöôùc beà maët luïc ñòa (soâng, hoà), nöôùc ôûtheåraén (lôùp baêng phuûôûChaâu Nam cöïc) vaøphaàn lôùn nöôùc taàng treân cuøng trong voûtraùi ñaát.
Nöôùc khoaùng hoùa laønöôùc bieån, ñaïi döông, hoà nöôùc maën vaønöôùc naèm ôûcaùc taàng saâu trong voûtraùi ñaát.
22--Phaân loa
Phaân loaïïi ni nööôôùùc khoa
c khoaùùngng
Lôùp 1 : Nöôùc bicacboânat coùHCO3–vôùi haøm löôïng lôùn hôn 25% ñl, caùc nöôùc khaùc coùhaøm löôïng nhoûhôn 25% ñl.
Lôùp 2: Nöôùc Clorua coùhaøm löôïng Cl-lôùn hôn 25%ñl, caùc
anion khaùc coùhaøm löôïng nhoûhôn 25% ñl.
Lôùp 3: Nöôùc Sunfat coùhaøm löôïng cation SO42-lôùn hôn
25% ñl, caùc anion khaùc coùhaøm löôïng nhoûhôn 25% ñl.
Lôùp 4: Nöôùc coùthaønh phaàn phöùc taïp, toåhôïp cuûa 3 loaïi
nöôùc treân
Lôùp 5: Nuuôùc coùchöùa caùc hôïp chaát coùtaùc dung sinh lyù
maïnh
Lôùp 6 Nöôùc chöùa caùc chaát khívôùi haølöôïng cao
33--Quy lua
t phaân boáá cucuûûa na nööôôùùc c Quy luaäät phaân bo khoakhoaùùngng Söïphaân boácuûa nöôùc khoaùng chuûyeáu coù lieân quan vôùi söïchia caét cuûa voûtraùi ñaát (caùc phaùhuyûkieán taïo).
Nhieàu soálieäu thöïc teáñaõ chöùng toûraèng caùc nguoàn nöôùc khoaùng thöôøng coùlieân quan vôùi caùc daïng phaùhuûy kieán taïo sau :
1) Thôùnöùt, 2) Neáp uoán, 3) Ñoaïn taàng, 4)
maïch hoaëc ñai-ca cuûa ñaùxaâm phun traøo, 5) caùc maïch chöùa quaëng.
Tính chaát cuûa nöôùc khoaùng bieåu hieän khaùc nhau
taïi nhöõng vuøng kieán taïo khaùc nhau.
Taïi caùc vuøng uoán neáp , nöôùc khoaùng, chuûyeáu taäp trung ôûphaàn truïc cuûa caùc neáp uoán, hoaëc taïi caùc vuøng phaùt trieån khe nöùt kieán taïo. ÔÛñaây phaùt trieån nhieàu loaïi nöôùc khaùc nhau, tuøy thuoäc caùc phöùc heä chöùa nöôùc. Víduï, trong caùc phöùc heäñaùcacboânat phaùt trieån ñaùnöôùc cacboânic.
coùmaët
Taïi caùc ñôùi ngoaïi vi cuûa mieàn uoán neáp caùc nhoùm töông chöùa daàu, ñaëc tröng baèng nöôùc sunfut hydroâ (H2S) coùnoàng ñoäcao.
phaùt trieån caùc loaïi nöôùc
Taïi caùc mieàn neàn
Clorua.
44--CaCaùùc loa
c loaïïi ni nööôôùùc khoa
c khoaùùng chu
ng chuûû yeyeááuu
a-Nöôùc khoaùng Cac-bo-nic b-Nöôùc Sunfua hydroâ hay nöôùc sunfua
aa-- NNööôôùùc khoa
c khoaùùng Cac
ng Cac--bobo--nicnic
Loaïi nöôùc naøy coùhaøm löôïng CO 2 töø0,5 –3,5 g/l vôùi ñoä
khoaùng hoùa M = 1 –10g/l, coùkhi ñeán 30g/l. Nöôùc naøy thöôøng laïnh vaømaùt, phaân boáôûcaùc loømacma treûvaøvuøng ñaù bieán chaát. Taïi moät soánôi, ôûchoã tieáp xuùc cuûa ñaùmacma vaø ñaùtraàm tích hình thaønh nhöõng loaïi nöôùc noùng quyùgiaùthuoäc kieåu Slarianoâp, Cacloâva vara (Tieäp Khaéc), Jstixu (Azecbaidan).
0C vaølaøm baõo hoøa nöôùc döôùi ñaát
Nöôùc cacboânic ñöôïc hình thaønh do khíCO 2 taùch ra khoûi
ñaùkhi nhieät ñoägaàn 400 naèm trong caùc caáu taïo ñòa chaát lôùn vaøcoùthaønhphaàn hoùa hoïc khaùc nhau.
Nhieàu loaïi nöôùc khoaùng cacboânic khi loära treân maët ñaát maát ñi moät phaàn khíCO 2 vaøthaønh taïo nhöõng lôùp traàm tích CaCO3 daøy (tufô voâi).
bb-- NNööôôùùc Sunfua hydroâ hay n
c sunfua c Sunfua hydroâ hay nööôôùùc sunfua
Nöôùc ngaøy coùchöùa moät haøm löôïng H2S laø0,15 –1g/l. Noù
raát phoåbieán trong thieân nhieân vaøcoùgiaùtrò lôùn trong vieäc chöõa beänh.
Nöôùc sunfua hydroâ chuûyeáu naèm trong ñaùtraàm tích vaøcoù lieân quan coäng sinh vôùi daàu moû, vôùi caùc bitum loûng vaøcöùng, cuõng nhövôùi caùc khícacbua hydroâ. Nöôùc naøy thöôøng coùñoäpH nhoû(5 < pH < 6,5), nghóa laønöôùc coùphaûn öùng axit yeáu.
Nöôùc giaøu H2S nhaát laønöôùc sunfua hydroâ ñaäm ñaëc vôùi toång
haøm löôïng H2S lôùn hôn 150 mg/l. Theo thaønh phaàn hoùa hoïc thìnoùlaønöôùc clorua natri, hoaëc clorua natri canxi vìthöôøng chöùa moät löôïng J, Br, NH4+, axit boâric cao. Chuùng phaùt trieån chuûyeáu trong caùc vuøng moûdaàu vaøñoâi choã bao laáy moûdaàu.
Theo nguoàn goác, nöôùc sunfua hydroâ coùnoàng ñoäcao thöôøng
thuoäc caùc loaïi nöôùc bieán chaát coåcoùnguoàn goác bieån (nöôùc traàm tích).
IIII-- NNÖÖÔÔÙÙC NOC NOÙÙNGNG
1-Khaùi nieäm veànöôùc noùng
2-Phaân loaïi nöôùc noùng theo nguoàn goác
11-- KhaKhaùùi nie
i nieääm vem veàà nnööôôùùc noc noùùngng
•
Nöôùc noùng laønöôùc coùnhieät ñoäcao. Giôùi haïn döôùi laønhieät ñoäcô
theångöôø(37 –38 0C).
F. A. Macarencoâ ( f . A. Maxapehko, 1961) ñeànghò laáy nhieät ñoä trung bình haèng naêm cuûa khoâng khílaøm giôùi haïn döôùi (neân nhôùlaønhieät ñoätrung bình haèng naêm cuûa khoâng khíbaèng nhieät ñoäcuûa thöôøng oân ñôùi naêm).
TH –Nhieät ñoäcaàn tìm ôûñoäsaâu H
t0 –Nhieät ñoätrung bình haøng naêm cuûa khoâng khítaïi vuøngkhaûosaùt
(nhieät ñoäcuûa thöôøng oân ñôùi).
h –Ñoäsaâu cuûa thöôøng oân ñôùi.
22-- Phaân loa
ng theo Phaân loaïïi ni nööôôùùc noc noùùng theo
nguonguoààn gon goáácc
Döïa vaøo thaønh phaàn khí, caùc ñieàu kieän ñòa chaát vaø nhieät ñoä, Ivanoâp (Ubanob, 1961) ñaõ phaân nöôùc noùng laøm 5 loaïi :
a) nöôùc cacboânic sunfua, b) nöôùc cacbonic, c) nöôùc cacbonic nitô, d) nöôùc nitô, c) nöôùc meâtan (meâtan-nitô vaømeâtan
sunfua hyñroâ).
