Điện lạnh cơ bản 2

Ơ Ả

Ạ

Ệ

ĐI N L NH C  B N 2

ấ ả ạ ấ ạ 1. Môi ch t làm l nh và ch t t i l nh

ầ ớ ầ ạ ầ   1.1. Các yêu c u v i môi ch t l nh (17 yêu c u)

ầ ề ệ ộ Các yêu c u v  nhi t đ ng.

ệ ộ ấ ở ể ấ ế ị ả ơ ả  áp su t khí quy n ph i th p: tránh cho thi ệ   ỏ t b  bay h i kh i ph i làm vi c t đ  sôi  ấ 1) Nhi ớ v i áp su t chân không.

ườ ụ ả ả ấ ơ 2) t đ  môi tr ể    ph i th p, song ph i cao h n áp su t khí quy n: nhi ả ư ố ề ấ ệ ố ạ Ở ệ ộ gi m chi u dày các thi ấ ng áp su t ng ng t ế ị ườ t b , đ ng  ng trong h  th ng l nh.

ệ ộ ớ ạ ệ ả ả ạ 3) Nhi t đ  t i h n ph i cao: tăng d i làm vi c cho máy l nh.

ệ ộ ể ệ ả ấ ả ạ 4) Nhi t đ  đi m 3 pha ph i th p: tăng d i làm vi c cho máy l nh.

ệ ẩ ơ ớ ượ ệ ố ấ ầ 5) Nhi t  n hóa h i l n: l ỏ ng môi ch t tu n hoàn trong h  th ng nh .

ệ ả ớ ườ ẳ ằ ng đ ng áp càng n m ngang thì chu trình càng t dung riêng đ ng áp ph i l n: các đ ề ẳ 6) Nhi ượ ầ g n v  chu trình ng c Carnot.

ố ộ ớ ỏ ộ ộ 7) Đ  nh t v a ph i: đ  nh t l n làm tăng công tiêu t n vô ích cho ma sát, đ  nh t nh  thì ớ ừ ấ ễ ả ỉ ớ ớ ở môi ch t d  rò r  qua khe h .

ọ ầ ề Các yêu c u v  hóa h c.

8) Không gây cháy.

9) Không gây n .ổ

ớ ầ ả ứ ơ 10) Không ph n  ng v i d u bôi tr n.

ạ ủ ả ứ ọ ườ ạ ố 11) Không ph n  ng hóa h c, không ăn mòn kim lo i c a máy móc, đ ệ ố ng  ng h  th ng l nh.

ể ắ ế ư ẫ ướ ấ 12) Hòa tan đ ượ ướ c n c: đ  tránh gây t c van ti t l u khi môi ch t có l n n c.

ị ộ ẫ ỉ ễ ệ ệ ằ ỉ 13) Khi rò r  d  phát hi n (b ng mùi, màu, các ch  th , đ  d n đi n).

ả ạ ả ẩ ầ ả ỏ ỉ 14) Khi rò r  không làm h ng các s n ph m c n b o qu n l nh.

ầ ề Các yêu c u v  sinh lý.

ộ ạ 15) Không đ c h i.

ầ ề Các yêu c u v  kinh t ế .

ễ ế ạ ẻ ề ễ ế 16) R  ti n, d  ki m, d  ch  t o.

ầ ề ườ Các yêu c u v  môi tr ng.

ễ ườ 17) Không gây ô nhi m môi tr ng.

ầ Trong th c t ể t c  các yêu c u k  trên. Vì v y khi ấ  không có môi ch t nào đáp  ng đ ả ự ự ế ấ ượ ấ ả c t ọ ạ ầ ấ ầ ọ ỏ ứ ự ế ch n môi ch t ph i d a vaò các yêu c u th c t ậ  quan tr ng nh t, b  qua các yêu c u còn l i.

1

3 và các freon.

ụ ấ ấ Ngày nay các môi ch t thông d ng nh t là amôniăc NH

ụ ấ ạ 1.2. Các môi ch t l nh thông d ng

3 ­ R717):

ấ ủ 1.2.1. Các tính ch t c a amôniăc (NH

ệ ấ ớ ấ ả

ấ ệ ệ ệ ố ạ ấ   t c  các môi ch t (cid:0) 3 có h  s  làm l nh Amôniăc là môi ch t có đ  hoàn thi n nhi c s  d ng trong k  thu t l nh: trong cùng đi u ki n làm vi c thì NH ấ ạ ộ ệ ộ t đ ng cao nh t so v i t ề c s  d ng r ng rãi trong máy nén l nh 1 và 2 c p. ộ ậ ạ ỹ ượ ử ụ 3 đ ượ ử ụ đ ấ cao nh t. Do đó NH

ấ ề ệ ộ Các tính ch t v  nhi t đ ng.

2; t = ­33,4oC.

ệ ộ ở ể ấ ấ t đ  sôi áp su t khí quy n th p: p = 1 kgf/cm

1) Nhi

oC; p = 16 at.

Ở ệ ộ ườ ư ụ ừ nhi t đ  môi tr ấ ng áp su t ng ng t ả  v a ph i: t = 40

2)

th = 132,4oC; pth = 115,2 at.

ệ ộ ớ ạ ươ i h n t t đ  t ố ng đ i cao: t

3) Nhi

đđ = ­77,7oC.

ệ ộ ặ ấ ể t đ  đông đ c đi m 3 pha th p: t

4) Nhi

ệ ẩ ấ ạ ơ ớ ớ 5) Nhi ấ t  n hóa h i l n, l n nh t trong các môi ch t l nh.

ệ ừ ả 6) Nhi ẳ t dung riêng đ ng áp v a ph i.

ớ ủ ướ ớ ừ ộ ơ ộ ả ớ 7) Đ  nh t v a ph i, l n h n đ  nh t c a n c.

ọ ấ ề Các tính ch t v  hóa h c.

ọ ử 8) Gây cháy trong không khí, ng n l a có màu vàng.

(cid:0) ổ ở ồ ộ ồ ử n ng đ  16 25% trong không khí khi có m i l a.

9) Gây n

ầ ụ ơ ủ ầ ố ượ ơ ng riêng c a d u cao h n kh i l ủ ỏ   ng riêng c a l ng ầ ố ượ 10) D u bôi tr n chuyên d ng; kh i l ơ amôniăc, không hoà tan d u bôi tr n.

ạ ạ ướ ệ ồ 11) Không ăn mòn kim lo i đen; ăn mòn kim lo i màu khi có n t là nhôm và đ ng, ạ ừ ợ ộ ố ợ ứ ồ ệ ặ c, đ c bi ặ ố ngo i tr  h p kim đ ng có ch a ph t pho và m t s  h p kim nhôm đ c bi t.

ể ỉ ướ ỏ c  3 pha, do đó ch  có th  tách n c ra kh i amôniăc 12) Hòa tan đ l , ọ ỷ ệ ở ả ệ ớ ặ ượ ướ c n ệ ằ b ng các bi n pháp đ c bi c v i m i t t.

ỉ ễ ặ ệ ệ 13) Khi rò r  d  phát hi n: có mùi khai đ c bi t.

ả ạ ẩ ầ ả ỏ ỉ ả 14) Khi rò r  làm h ng các s n ph m c n b o qu n l nh.

ấ ề Các tính ch t v  sinh lý.

2, HCl, HF, NO2... không khí thu c b ng 6);

ạ ả ả ộ ả ộ ở ồ ộ n ng đ  1%

15)Đ c h i b ng 2 (b ng 1 là SO

ấ trong không khí gây ng t sau 1 phút.

ấ ề Các tính ch t v  kinh t ế .

ễ ế ạ ẻ ề ễ ế 16) R  ti n, d  ki m, d  ch  t o.

2

ấ ề ườ Các tính ch t v  môi tr ng.

ễ ườ ạ ứ ề ỉ ỉ 17) Không gây ô nhi m môi tr ạ   ng, khi rò r  ch  gây h i t c thì, v  lâu dài chính là phân đ m cho cây.

ạ ươ ấ ạ ề 1.2.2. Đ i c ng v  môi ch t l nh freon.

nH2n+2 b ng cách thay th  các

ẩ ừ ế ằ dãy hydro carbon no C ả ằ ử ử Freon là các s n ph m hình thành t  hydro b ng các nguyên t nguyên t flo F, clo Cl, brom Br.

ư Mã hóa các freon nh  sau:

CnHmFpClqBrk (cid:0) R(n­1)(m+1)pBrk

ố ử ượ ứ (s  nguyên t Cl đ c tính theo công th c: q= (2n+2)­(m+p+k).

ệ ườ ỏ ố khi n=1 thì n­1=0 trong ký hi u ng ỉ i ta b  s  0 đi, ch  còn R(m+1)pBrk.

(cid:0) CF2Cl2

CHF2Cl;

ụ Ví d : R12      R22 (cid:0)     R142 (cid:0) C2H3F2Cl;

ỷ ệ ụ ệ ỗ ợ ồ Ký hi u R4xy là h n h p không đ ng sôi; ví d  R404a (R125/143a/134a T  l 44/52/4).

ỷ ệ ụ ệ ỗ ợ ồ Ký hi u R5xy làh n h p đ ng sôi; ví d  R507 (R125/R143a T  l 50/50).

3 có phân tử

2 có phân t

ấ ơ ủ ụ (cid:0) (cid:0) ệ ệ Ký hi u R7xy là môi ch t vô c , xy là phân t ử ượ  l ng là 17 ký hi u R717, CO ử ượ  l ng 44 ấ ng c a môi ch t; ví d  NH ệ  ký hi u R744 ượ l

2Cl2 Diclodiflometan)

ấ ủ 1.2.3. Các tính ch t c a R12. (CF

ừ ộ ộ ử ụ ấ ấ ệ ế ọ ộ 3 m t ít, t ng dùng r ng rãi   ầ   i c m s  d ng do trong thành ph n hóa h c có ạ ủ ầ ệ ộ t đ ng cao, thua kém NH R12 là môi ch t có đ  hoàn thi n nhi ị ạ ế ớ ấ cho máy l nh 1 c p, nay b  h n ch  và ti n t ỉ Cl phá h y t ng ozon khi rò r .

ấ ề ệ ộ Các tính ch t v  nhi t đ ng.

2; t = ­29,8oC.

ệ ộ ở ể ấ ấ t đ  sôi áp su t khí quy n th p: p = 1 kgf/cm

1) Nhi

oC; p = 9,5 at.

Ở ệ ộ ườ ư ụ ừ nhi t đ  môi tr ấ ng áp su t ng ng t ả  v a ph i: t = 40

2)

th = 112,04oC; pth = 41,96 at..

ệ ộ ớ ạ ươ i h n t t đ  t ố ng đ i cao: t

3) Nhi

đđ = ­155oC.

ệ ộ ặ ấ ể t đ  đông đ c đi m 3 pha th p: t

4) Nhi

ệ ẩ ơ ươ ố ớ 5) Nhi t  n hóa h i t ng đ i l n.

ệ ừ ả 6) Nhi ẳ t dung riêng đ ng áp v a ph i.

ớ ấ ỏ ơ ể ộ ỏ ở ỉ 7) Đ  nh t r t nh , nh  h n không khí nên R12 có th  rò r  qua các khe h  mà không khí

3

ượ ộ ớ ớ ơ ơ ộ ả ơ không đi qua đ c, đ  nh t R12 l n h n nit ử  m t chút nên th  kín ph i dùng nit khô.

ọ ấ ề Các tính ch t v  hóa h c.

8) Không gây cháy.

ổ t đ  t > 450 nhi

9) Không gây n ; tuy nhiên  ở ạ ả

oC R12 phân h y thành các ch t c c k  đ c h i ấ ự ỳ ộ ạ   oC

ệ ộ ề ặ ủ ậ ư ấ t đ  b  m t trên 400 ệ ộ ộ nh  HCl, HF (đ c h i b ng 1). Do đó nghiêm c m các v t có nhi trong phòng máy.

(cid:0) ơ ầ

10)D u bôi tr n chuyên d ng; kh i l ố ượ ụ

ng riêng  ộ ở ộ ơ ủ ỏ   ng riêng c a l ng ệ ộ  t đ ủ ầ  c a d u nh  h n kh i l ệ ộ t đ  bão hòa c a môi ch t R12:  ầ ầ ợ ỏ ớ ướ ầ ỗ ớ ớ ỗ ụ R12, đ  hòa tan d u bôi tr n ph  thu c vào nhi t < 45oC h n h p l ng chia làm 2 l p, l p trên là d u, l p d ố ượ ỏ ơ ấ ủ  nhi ợ i là h n h p d u và R12.

ấ ề ữ ề ặ ạ ọ 11) Không ăn mòn kim lo i; R12 là môi ch t b n v ng v  m t hóa h c.

ượ ướ ượ ố 12) Không hòa tan đ c, l c n ệ ể ướ ướ ố ượ i đa là 0,0006% kh i l ẩ ng, cho phép làm ụ ằ ấ ỏ ng n vi c là 0,0004%; do đó có th  tách n c hòa tan t c ra kh i R12 b ng các ch t hút  m thông d ng.

ệ ẹ ơ ỉ ị 13) Khi rò r  khó phát hi n: R12 không màu, có mùi th m nh , không v .

ả ạ ả ẩ ầ ả ỏ ỉ 14) Khi rò r  không làm h ng các s n ph m c n b o qu n l nh.

ấ ề Các tính ch t v  sinh lý.

ở ồ ế ấ ộ ở ộ ạ ả 15) Đ c h i b ng 5; n ng đ  30% trong không khí gây váng v t khó th  do thi u ôxy.

ấ ề Các tính ch t v  kinh t ế .

ươ ễ ế ạ ố ẻ ề 16) T ễ ế ng đ i r  ti n, d  ki m, d  ch  t o.

ấ ề ườ Các tính ch t v  môi tr ng.

ễ ườ ầ ầ ỉ ư ể 17) Gây ô nhi m môi tr ng: khi rò r  R12 bay d n lên t ng th ệ   ng l u khí quy n, gây hi u ứ ầ ạ ầ ồ ượ ủ ng l ng kính, do có thành ph n Cl nên R12 phá ho i, làm th ng t ng ozon.

2Cl  Monoclodiflometan).

ấ ủ 1.2.4. Các tính ch t c a R22 (CHF

3, t ng dùng r ng rãi cho i c m s  d ng do trong thành ph n hóa h c có

ừ ộ ộ ệ ế ấ ấ ạ ầ ọ ủ ầ ỉ ế ệ ộ t đ ng cao, ch  x p sau NH R22 là môi ch t có đ  hoàn thi n nhi ị ạ ử ụ ế ớ ấ máy l nh 1 và 2 c p, nay b  h n ch  và ti n t ỉ Cl phá h y t ng ozon khi rò r .

ấ ề ệ ộ Các tính ch t v  nhi t đ ng.

2; t = ­40,8oC.

ệ ộ ở ể ấ ấ t đ  sôi áp su t khí quy n th p: p = 1 kgf/cm

1) Nhi

oC; p = 15 at.

Ở ệ ộ ườ ư ụ ừ nhi t đ  môi tr ấ ng áp su t ng ng t ả  v a ph i: t = 40

2)

th = 96oC; pth = 50,33 at.

ệ ộ ớ ạ ươ i h n t t đ  t ố ng đ i cao: t

3) Nhi

đđ = ­160oC.

ệ ộ ặ ấ ể t đ  đông đ c đi m 3 pha th p: t

4) Nhi

ệ ẩ ơ ươ ố ớ 5) Nhi t  n hóa h i t ng đ i l n.

4

ệ ừ ả 6) Nhi ẳ t dung riêng đ ng áp v a ph i.

ớ ấ ể ộ ở ỉ 7) Đ  nh t r t nh , nh  h n không khí nên R22 có th  rò r  qua các khe h  mà không khí ớ ơ ơ ộ ả ơ ỏ ượ ỏ ơ ớ ộ không đi qua đ c, đ  nh t R22 l n h n nit ử  m t chút nên th  kín ph i dùng nit khô.

ọ ấ ề Các tính ch t v  hóa h c.

8) Không gây cháy.

ổ ở t đ  t>450 nhi

9) Không gây n ; tuy nhiên  ạ ả

oC R22 phân h y thành các ch t c c k  đ c h i ạ   oC

ệ ộ ề ặ ủ ậ ư ấ ấ ự ỳ ộ t đ  b  m t trên 400 ệ ộ ộ nh  HCl, HF (đ c h i b ng 1). Do đó nghiêm c m các v t có nhi trong phòng máy.

ơ ầ

10)D u bôi tr n chuyên d ng; kh i l ố ượ ụ

ng riêng ( c a d u nh  h n kh i l ộ ộ ơ ủ ầ ệ ộ t đ  bão hòa c a môi ch t R22:  ầ ầ ợ ỏ ớ ướ ầ ớ ỗ ớ ỗ ợ ụ R22, đ  hòa tan d u bôi tr n ph  thu c vào nhi t<­45oC h n h p l ng chia làm 2 l p, l p trên là d u, l p d ủ ỏ   ố ượ ỏ ơ ng riêng c a l ng ủ ệ ộ  ở ấ t đ  nhi i là h n h p d u và R22.

ấ ề ữ ề ặ ạ ọ 11) Không ăn mòn kim lo i; R22 là môi ch t b n v ng v  m t hóa h c.

ượ ướ ượ ố 12) Không hòa tan đ c, l c n ệ ể ướ ướ ố ượ i đa là 0,0006% kh i l ẩ ng, cho phép làm ụ ằ ấ ỏ ng n vi c là 0,0004%; do đó có th  tách n c hòa tan t c ra kh i R22 b ng các ch t hút  m thông d ng.

ệ ỉ ị 13) Khi rò r  khó phát hi n: R22 không màu, không mùi, không v .

ả ạ ả ẩ ầ ả ỏ ỉ 14) Khi rò r  không làm h ng các s n ph m c n b o qu n l nh.

ấ ề Các tính ch t v  sinh lý.

ở ồ ế ấ ộ ở ộ ạ ả 15) Đ c h i b ng 5; n ng đ  30% trong không khí gây váng v t khó th  do thi u ôxy.

ấ ề Các tính ch t v  kinh t ế .

ươ ễ ế ạ ố ẻ ề 16) T ễ ế ng đ i r  ti n, d  ki m, d  ch  t o.

ấ ề ườ Các tính ch t v  môi tr ng.

ễ ườ ầ ầ ỉ ư ể 17) Gây ô nhi m môi tr ng: khi rò r  R22 bay d n lên t ng th ệ   ng l u khí quy n, gây hi u ứ ầ ạ ầ ồ ượ ủ ng l ng kính, do có thành ph n Cl nên R22 phá ho i, làm th ng t ng ozon.

2F­CF3 Tetrafloetan).

ấ ủ 1.2.5. Các tính ch t c a R134a (CH

ệ ố R134a là môi ch t có đ  hoàn thi n nhi ộ ộ ề ấ ạ ệ ộ t đ ng t ấ ạ ọ ầ ươ ấ   ng đ i cao, thua R12 và R22, là môi ấ   c dùng r ng rãi cho máy l nh 1 c p trong đi u hòa không khí, là môi ch t ủ ầ   ườ ng do trong thành ph n hóa h c không có Cl nên không phá h y t ng ớ ượ ch t l nh m i, đ ớ ệ thân thi n v i môi tr ozon khi rò r .ỉ

ấ ề ệ ộ Các tính ch t v  nhi t đ ng.

oC.

ệ ộ ở ể ấ ấ t đ  sôi áp su t khí quy n th p: p = 1,013 bar; t = ­26,2

1) Nhi

oC; p = 10,1761 bar.

Ở ệ ộ ườ ư ụ ừ nhi t đ  môi tr ấ ng áp su t ng ng t ả  v a ph i: t = 40

2)

th = 101,15oC; pth = 40,46 bar.

ệ ộ ớ ạ ươ i h n t t đ  t ố ng đ i cao: t

3) Nhi

5

ệ ộ ể ặ ấ 4) Nhi t đ  đông đ c đi m 3 pha th p.

oC.

ệ ẩ ơ ươ ố ớ ạ t  n hóa h i t ng đ i l n r = 269,2 kJ/kg t i ­15

5) Nhi

ệ ừ ả 6) Nhi ẳ t dung riêng đ ng áp v a ph i.

ớ ấ ể ở ộ ỉ 7) Đ  nh t r t nh , nh  h n không khí nên R134a có th  rò r  qua các khe h  mà không khí ớ ơ ớ ơ ộ ả ơ ỏ ượ ỏ ơ ộ không đi qua đ c, đ  nh t R134a l n h n nit ử  m t chút nên th  kín ph i dùng nit khô.

ọ ấ ề Các tính ch t v  hóa h c.

8) Không gây cháy.

ệ ộ ấ ự ỳ ộ ạ nhi ư ổ 9) Không gây n ; tuy nhiên  ộ ạ ả ấ ậ ở HF (đ c h i b ng 1). Do đó nghiêm c m các v t có nhi ủ t đ  cao R134a phân h y thành ch t c c k  đ c h i nh ệ ộ ề ặ t đ  b  m t cao trong phòng máy.

(cid:0) ụ ầ ơ c a d u nh  h n kh i l

10)D u bôi tr n chuyên d ng; kh i l

ộ ầ ỏ ơ ườ ố ượ ầ ố ượ ụ ng riêng  ộ ể ặ ủ ầ ạ ầ ể ủ ỏ   ng riêng c a l ng   ng dùng d u polyolester POE, ầ ơ R134a, đ  hòa tan d u bôi tr n ph  thu c vào lo i d u, th polyalkylenglycol PAG ho c polygycol PG đ  có th  hòa tan d u.

ấ ề ữ ề ặ ạ ọ 11) Không ăn mòn kim lo i; R134a là môi ch t b n v ng v  m t hóa h c.

ượ ướ ể ướ ấ ỏ c n c; do đó có th  tách n ẩ   ằ c ra kh i R134a b ng các ch t hút  m 12) Không hòa tan đ thông d ng.ụ

ệ ỉ ị 13) Khi rò r  khó phát hi n: R134a không màu, không mùi, không v .

ả ạ ả ầ ẩ ả ỏ ỉ 14) Khi rò r  không làm h ng các s n ph m c n b o qu n l nh.

ấ ề Các tính ch t v  sinh lý.

ộ ạ ả 15) Đ c h i b ng 5.

ấ ề Các tính ch t v  kinh t ế .

ệ ạ ắ ề ễ ế 16) Hi n t i còn đ t ti n, d  ki m.

ấ ề ườ Các tính ch t v  môi tr ng.

ệ ấ ớ ườ 17) Là môi ch t thân thi n v i môi tr ng.

ấ ả ạ ầ ớ ạ 1.3. Các yêu c u v i ch t t i l nh, phân lo i.

ự ế ậ ầ ấ ạ ể ư ế ấ ế ậ ầ c mà ph i truy n l nh t t môi ch t l nh đ n v t c n làm i ta không th  đ a tr c ti ế ạ  môi ch t đ n v t c n làm l nh gián ti p thông qua môi ộ ố ườ Trong m t s  tr ả ượ ọ ườ ừ ấ ả ạ ượ ạ l nh đ ấ ch t trung gian đ ợ ng h p ng ề ạ c g i là môi ch t t i l nh.

ấ ướ ụ ướ ố ữ Ví d : các b  s n xu t n c đá cây dùng n c mu i, các kho tr đông dùng không khí ấ ả ạ làm môi ch t t ể ả i l nh.

ầ ề ệ ộ Các yêu c u v  nhi t đ ng.

ệ ộ ấ ả 1) Nhi t đ  đóng băng ph i th p.

6

ệ ể ả ư ượ ấ ậ ổ ị 2) Nhi ả ớ t dung riêng ph i l n đ  gi m l u l ng và các t n th t không thu n ngh ch.

ủ ự ấ ả ộ ớ ổ ể ả 3) Đ  nh t ph i bé đ  gi m t n th t th y l c.

ầ ề Các yêu c u v  hóa lý.

ạ ầ ả ẩ ỏ 4) Không làm h ng các s n ph m c n làm l nh.

ệ ố ạ ủ ụ ư ể ọ 5) Không tác d ng hóa h c, không ăn mòn kim lo i c a h  th ng l u chuy n môi ch t t ấ ả   i l nh.ạ

ề ữ ọ ả ệ ộ ệ 6) B n v ng hóa h c trong gi i nhi t đ  làm vi c.

7) Không gây cháy.

8) Không gây n .ổ

ầ ề Các yêu c u v  sinh lý.

ộ ạ 9) Không đ c h i.

ầ ề Các yêu c u v  kinh t ế .

ễ ế ạ ẻ ề ễ ế 10) R  ti n, d  ki m, d  ch  t o.

ầ ề ườ Các yêu c u v  môi tr ng.

ễ ườ 11) Không gây ô nhi m môi tr ng.

* Phân lo i.ạ

ấ ả ạ ấ ỏ ấ ỏ ụ ồ i l nh thông d ng g m có không khí và dãy các ch t l ng. Các ch t l ng đ ượ   c Môi ch t t chia làm 4 nhóm:

2O, dung d ch n

2.

ị ướ ố c mu i NaCl, CaCl

1) N c Hướ

2H4(OH)2; propylen glycol C3H6(OH)2

ướ ớ ượ ở c v i r u etylen glycol C ồ    các n ng

2) Dung d ch n

ị ộ đ  khác nhau.

2Cl2); R11 (CFCl3); r

2H5OH; r

ấ ả ạ ệ ộ ấ ư ượ i l nh nhi t đ  th p nh  R30 (CH u etyl C uượ

3) Môi ch t t

metyl CH3OH.

ấ ả ạ ặ ệ ạ ầ ổ ủ ầ ư ả ẩ ợ ỏ 4) Môi ch t t i l nh đ c bi t nh  các s n ph m c a d u m , các lo i d u t ng h p.

ấ ả ạ ụ 1.4. Các ch t t i l nh thông d ng

ấ ả ạ 1.4.1. Môi ch t t i l nh là không khí

ầ ề ệ ộ Các yêu c u v  nhi t đ ng.

oC

ệ ộ ừ ấ ấ ỏ t đ  hóa l ng r t th p: ch ng ­200

1) Nhi

ệ ư ượ ầ ớ t dung riêng nh : c ỏ v = 0,72kJ/(kg.K) nên l u l ng tu n hoàn l n.

2) Nhi

7

ủ ự ấ ớ ộ ổ ỏ 3) Đ  nh t bé, t n th t th y l c nh .

ầ ề Các yêu c u v  hóa lý.

ả ẩ ầ ạ ỏ 4) Không làm h ng các s n ph m c n làm l nh.

ệ ố ạ ủ ụ ư ể ọ 5) Không tác d ng hóa h c, không ăn mòn kim lo i c a h  th ng l u chuy n môi ch t t ấ ả   i l nh.ạ

ề ữ ọ ả ệ ộ ệ 6) B n v ng hóa h c trong gi i nhi t đ  làm vi c.

7) Không gây cháy.

8) Không gây n .ổ

ầ ề Các yêu c u v  sinh lý.

ộ ạ 9) Không đ c h i.

ầ ề Các yêu c u v  kinh t ế .

ọ ơ ẵ 10) Có s n m i n i.

ầ ề ườ Các yêu c u v  môi tr ng.

ễ ườ 11) Không gây ô nhi m môi tr ng.

ấ ả ạ ướ 1.4.2. Môi ch t t i l nh là n c mu i ố  NACl­H2O.

ầ ề ệ ộ Các yêu c u v  nhi t đ ng.

C)

t(

(%)

0 -5 -10 -15 -21,2 -25

23,1

15105

30

ệ ộ ủ ướ ố ồ Hình 2.1: Nhi t đ  đóng băng c a n ộ c mu i NaCl theo n ng đ .

ụ ộ ộ ị ệ ộ ấ ấ ồ t đ  đóng băng ph  thu c vào n ng đ  mu i trong dung d ch. Nhi t đ  th p nh t mà

1) Nhi

ồ ộ ố ị ạ ượ đb = ­21,2oC, n ng đ  dung d ch c t (cid:0)  = 23,1%. ệ ộ ị dung d ch đ t đ

ệ ớ 2) Nhi t dung riêng l n.

ớ ừ ả ộ 3) Đ  nh t v a ph i.

ầ ề Các yêu c u v  hóa lý.

8

ặ ầ ẩ ả ẩ ả ỏ ỉ ỉ ả   ạ 4) Không làm h ng các s n ph m c n làm l nh, khi rò r  vào s n ph m ch  làm m n s n ph m.ẩ

ạ ủ ệ ố ấ ả ạ ụ ư ể ọ 5) Có tác d ng hóa h c, ăn mòn kim lo i c a h  th ng l u chuy n môi ch t t i l nh.

ề ữ ọ ả ệ ộ ệ 6) B n v ng hóa h c trong gi i nhi t đ  làm vi c.

7) Không gây cháy.

8) Không gây n .ổ

ầ ề Các yêu c u v  sinh lý.

ộ ạ 9) Không đ c h i.

ầ ề Các yêu c u v  kinh t ế .

ẻ ề ễ 10) R  ti n, d  tìm.

ầ ề ườ Các yêu c u v  môi tr ng.

ễ ườ 11) Không gây ô nhi m môi tr ng.

ấ ả ạ ướ 1.4.3. Môi ch t t i l nh là n c mu i ố CACl2­H2O.

ầ ề ệ ộ Các yêu c u v  nhi t đ ng.

ụ ộ ộ ị ệ ộ ấ ấ t đ  th p nh t mà

1) Nhi

ồ t đ  đóng băng ph  thu c vào n ng đ  mu i trong dung d ch. Nhi ộ ồ ị ệ ộ ị dung d ch đ t đ ố ạ ượ đb = ­55oC, n ng đ  dung d ch (cid:0)  = 29,9%. c t

ệ ớ 2) Nhi t dung riêng l n.

ớ ừ ả ộ 3) Đ  nh t v a ph i.

ầ ề Các yêu c u v  hóa lý.

ặ ẩ ầ ả ả ẩ ỏ ỉ ỉ ả   ạ 4) Không làm h ng các s n ph m c n làm l nh, khi rò r  vào s n ph m ch  làm m n s n ph m.ẩ

ạ ủ ệ ố ấ ả ạ ư ụ ể ọ 5) Có tác d ng hóa h c, ăn mòn kim lo i c a h  th ng l u chuy n môi ch t t i l nh.

ề ữ ọ ả ệ ộ ệ 6) B n v ng hóa h c trong gi i nhi t đ  làm vi c.

7) Không gây cháy.

8) Không gây n . ổ

ầ ề Các yêu c u v  sinh lý.

ộ ạ 9) Không đ c h i.

ầ ề Các yêu c u v  kinh t ế .

ẻ ề ễ 10) R  ti n, d  tìm.

ầ ề ườ Các yêu c u v  môi tr ng.

9

ễ ườ 11) Không gây ô nhi m môi tr ng.

2H2(OH)2).

ỗ ợ ướ ấ ả ạ 1.4.4 Môi ch t t i l nh là h n h p n c ­ETYLENGLYCOL (C

ọ ị ấ ả ạ ấ ả ệ ờ Etylenglycol CH2OH­CH2OH là ch t l ng không màu, không mùi, có v  ng t và có tính i nhi ấ ỏ i l nh và ch t t nh n. Glycol dùng làm ch t t t.

ệ ộ ấ ữ ơ ớ ướ ộ ố ủ ị Hình 2.3: Nhi t đ  đóng băng c a m t s  dung d ch các ch t h u c  v i n ộ ồ c theo n ng đ .

ầ ề ệ ộ Các yêu c u v  nhi t đ ng.

ộ ấ ồ t đ  đóng băng ph  thu c vào n ng đ  mu i trong dung d ch. Nhi t đ  th p nh t mà

1) Nhi

ạ ượ ị ả ồ ị ệ ộ ị dung d ch đ t đ ộ ụ đb (cid:0) ả c kho ng t ố  ­50oC, n ng đ  dung d ch kho ng  ộ (cid:0)  (cid:0) ệ ộ ấ  58%.

ệ ớ 2) Nhi t dung riêng l n.

ớ ừ ả ộ 3) Đ  nh t v a ph i.

ầ ề Các yêu c u v  hóa lý.

ầ ả ẩ ạ ỏ 4) Không làm h ng các s n ph m c n làm l nh.

ấ ả ạ ư ể ạ ủ ệ ố 5) Không ăn mòn kim lo i c a h  th ng l u chuy n môi ch t t i l nh.

ề ữ ọ ả ệ ộ ệ 6) B n v ng hóa h c trong gi i nhi t đ  làm vi c.

7) Gây cháy.

8) Gây n . ổ

ầ ề Các yêu c u v  sinh lý.

10

ộ ạ 9) Không đ c h i.

ầ ề Các yêu c u v  kinh t ế .

ắ ề ễ 10) Đ t ti n, d  tìm.

ầ ề ườ Các yêu c u v  môi tr ng.

ễ ườ 11) Không gây ô nhi m môi tr ng.

ệ ố ạ 2. An toàn h  th ng l nh

ấ ạ ố ớ 2.1 An toàn đ i v i môi ch t l nh

ệ ố ạ An toàn môi ch t l nh nói riêng và h  th ng l nh nói chung là nh ng đòi h I v  thi ấ ạ ậ ặ ắ ả ỏ ề ạ ằ ả ể ữ ữ ệ ố ữ ể ố ớ ấ ạ ệ ộ ủ ệ ấ ủ  các đ c tính lý hóa c a môi ch t l nh, đ c bi ế ế   t k , ả   ế ị t b  và h  th ng l nh nh m gi m ả i và tài s n. nh ng nguy hi m đó gây ra   ấ   t đ  c a môi ch t ấ ặ ạ ườ ặ ế ề ấ ả ầ ế ạ ch  t o, l p đ t và v n hành b o đ m an toàn cho máy, thi ứ ế đ n m c th p nh t nh ng nguy hi m đ i v i ng ấ ủ ế ừ ch  y u t t là áp su t và nhi ư trong chu trình l nh. c n ph i quan tâm thích đáng đ n các v n đ  đó nh :

ế ị ể ạ ả ỏ ổ ỡ ­ N  v  thi t b  và nguy hi m do các m nh v  kim lo i gây ra

ỉ ế ứ ỡ ấ ạ ử ữ ặ ặ ậ ạ

ạ   ­ Rò r  môi ch t l nh do v t n t v  ho c do v n hành sai khi ch y, s a ch a ho c khi n p gas

ế ạ ấ ổ ổ ỉ ẫ ­ Cháy n  môi ch t rò r  d n đ n các tai n n cháy n

ấ ạ ượ ạ ộ V  m t an toàn môi ch t l nh đf c chia làm 3 nhóm theo tính đ c h I và 3 nhóm theo áp ệ ấ ề ặ su t làm vi c.

ộ ạ * Theo nhóm đ c h i:

ạ ế ấ ạ ổ ổ ỏ ườ ư ấ ồ ứ   Nhóm 1: Là nhóm các môi ch t l nh không gây cháy n  và không gây t n h i đ n s c   i. Nhóm 1 g m các môi ch t nh  R11, 12, 12B1, 13, 22, 23, 113, 114, 115, 500, kh e con ng 502 và 744

3.

ồ ộ ố ấ ặ ấ ở ồ ộ ể ớ ạ ố i h n  cháy n  t ư ạ ộ   Nhóm 2: G m các môi ch t l nh có đ c tính c  b n là đ c h I, m t s  môi ch t trong ng đ i th p,     n ng đ  th  tích trong 3, SO2(764), dicloetylen(R1130). Môi ơ ả ổ ổ ươ  lên   nh  R30, 40, 160, 611, NH ự ế ỉ ấ ạ ư nhóm này  có tính cháy n  nh ng gi ở ừ  3,5 % tr không khí t ộ ụ ấ ượ ứ ch t đ c  ng d ng r ng rãi trong nhóm này th c t ch  có NH

ổ ớ ấ ơ ồ ệ ể ạ ấ ơ ả ớ ạ 2H6, Propan C3H8… các môi ch t này đang đ ấ i h n cháy  th p h n 3,5%   ượ   c ứ ấ ặ Nhóm 3: G m các môi ch t có đ c tính c  b n  cháy n  v i gi ồ th  tích. Đ i di n cho nhóm này g m etan C ế nghiên c u thay th  cho các ch t CFC

ấ ạ ệ ấ ượ ấ c chia làm 3 nhóm: Áp th p R11, R113..; * Theo áp su t làm vi c các môi ch t l nh cũng đ Áp trung bình R12, R22… và áp cao R13, R14, R23.

ế ế ị ề ặ ệ ố ấ ạ ắ ệ ặ ắ ạ ế t k  và ử ụ t b , an toàn l p đ t đi n, an toàn khi s  d ng l p đ t h  th ng l nh. Ngoài ra ta ế ị ế ộ ố ố ả Trong an toàn môi ch t l nh chnúg ta ph I chú ý đ n các qui đ nh v  an toàn cho thi ế ạ ch  t o thi còn quan tâm đ n m t s  thong s  sau:

11

ộ ạ * Đ c h i

ệ ứ ­ Hi u  ng gây mê(Anesthetic Effect)

ố ủ ể ệ ấ i đa c a ch t đó có th  gây ra hi u Dùng đánh giá hi u  ng này thông qua hàm l ộ ệ ứ ớ ủ ứ ả ồ ờ ứ ượ ng t ị ng bu n ng   ng v i m t kho ng th i gian qui đ nh

50(Lethal concentration)

ộ ử ồ ­ N ng đ  t vong LC

ủ ể ạ ộ Dùn đ  đánh giá đ c tính c a các tác nhân l nh

ạ ồ ộ ị ố ­ N ng đ  làm r i lo n nh p tim

ấ ấ ố ớ ộ Ch t nào có thông s  này càng l n thì ch t đó càng ít đ c

* Tính ch t b t l a: ạ ấ ắ ử  Ta chia tác nhân l nh ra thành 02 nhóm A và B

ỏ ủ ạ ớ ồ ứ ệ ậ   ­ Nhóm A: Bao g m các tác nhân l nh không gây h I cho s c kh e c a công nhân v n ộ ạ ứ ờ ầ /tu n trong không gian có ch a tác nhân đó v i n ng đ /ngày và 40 gi ề ơ ồ ờ hành khi làm vi c 8 gi nhi u h n 400 ppm

ế ứ ỏ ủ ạ ự ế ứ ạ ờ ậ   ­ Nhóm B: Bao g m các tác nhân l nh gây h i tr c ti p đ n s c kh e c a công nhân v n ớ   /tu n  trong không gian có ch a tác nhân l nh đó v i ạ ờ ầ /ngày và 40 gi ộ ồ ệ hành khi làm vi c 8 gi ỏ ơ ồ n ng đ   nh  h n 400 ppm.

ể ế ộ ế ả Ngoài ra đ  bi t thêm m t cách chi ti t ham kh o thêm TCVN 4206­86 (cid:0) 22(cid:0)

ơ ứ ấ ươ ạ ấ 2.2 S  c u các ch n th ng do ch t làm l nh gây ra

ườ ị ả ư ạ ẩ ạ ẽ ­ Ng ỗ i b  ng t ph i đ a ra ch  toháng,  m và s ch s

ả ớ ầ ườ ị ở ượ ể ằ ễ ầ ẩ ­ Ph i n i qu n áo co ng ạ i b  ng t th  đ c d  dàng, thay qu n áo b n và đ  n myên ỉ t nh.

ế ỏ ở ằ ậ ạ ẩ ườ ­ Cho th  b ng oxy trong 30­45 phút và ch m c n th n, tránh va ch m vào các v t b ng

ố ị ướ   c. ế ấ ệ ượ ­ Khi th y hi n t ườ ị ươ ả ư Ph i đ a ng i b  th ả ở ng khó th , ph i kéo mũi và cho u ng dung d ch xôđa 2% hay n ệ ệ ng đ n b nh vi n

ễ ằ ế ặ ạ ấ ở ở ạ ằ N u th y ng t mũi và ho thì đ  n m ho c chuyên ch  cũng tr ng thái n m

ấ ạ ả ắ ị ướ ạ ư ế ử ệ ệ ắ ­ Khi b  môi ch t l nh b n vào m t ph idùng n c s ch r a sau đó đ a đ n b nh vi n

ệ ả ượ ạ ắ c v ch m t ra xem và không ắ ượ ấ ứ ặ C p c u: cho đeo kính dâm, ho c kính che b o v , không đ ắ c xoa các thuóoc dau m t vào m t đ

ấ ạ ầ ắ ỏ ấ ướ ạ ậ ­ Khi môi ch t l nh b n vào da gây nên b ng, đ u tiên l y n ỗ ị ỏ ọ ử ẩ c s ch c  r a c n th n. Sau   oC trong 5 hay 10 phút, n u b  b n vào nhi u ề   ị ắ ế ườ ỗ ệ ộ đó ngâm ch  b  b ng vào n ả ch  thì ph i ngâm ng ả ướ ấ c  m kho ng 35  ớ ướ ể ắ i vào b  t m v i n c có nhi t đ  trên

ấ ỡ ế ườ c c , sau đó xoa m , n u không có m ượ ọ ố ươ ấ ướ ng d i, không đ ơ ượ ạ ặ ỉ ắ Sau khi t m, l y khăn th m khô ng ầ ể bôi thì có th  dùng d u h ạ ạ l nh. Khi da t o thành bong bóng thì không đ ỡ  ấ   ị ắ ng hay b (không mu i xoa vào vùng da b  b n môi ch t ở c c y ho c chích mà c  nên xoa m .

ủ ệ ề ấ ạ ị 2.3 Qui đ nh c a Vi t Nam v  ch t làm l nh

12

ườ ư ạ ạ ẫ ố ị ơ * Màu s n cho đ ấ ng  ng d n các lo i môi ch t làm l nh qui đ nh nh  sau:

3:

ố ớ + Đ i v i NH

Ố ỏ ẩ ­  ng đ y: màu đ

Ố ờ ­  ng hút: màu xanh da tr i

ẫ ỏ Ố ­  ng d n l ng: Màu vàng

ẫ ướ Ố ố ­  ng d n n c mu i: Màu xám

ẫ ướ Ố ­  ng d n n c: màu xanh lá cây

ố ớ + Đ i v i freon

Ố ỏ ẩ ­  ng đ y: màu đ

Ố ­  ng hút: màu xanh

ẫ ỏ Ố ­  ng d n l ng: Màu nhôm

ẫ ướ Ố ố ­  ng d n n c mu i: Màu xám

ẫ ướ Ố ­  ng d n n ờ c: màu xanh da tr i

ấ ả ạ ủ ấ ạ ướ ộ * Ph i đánh d u chi u chuy n đ ng c a môi ch t làm l nh, ch t t i l nh, n ằ   c…b ng ể ấ ả mũi tên màu đen ấ ề ở ơ ễ  n i d  nhìn th y.

ậ ệ ử ụ ế ị ạ ả ả ị ầ ả ơ   t b  l nh ph i đ m b o khong b  d u bôi tr n, ạ ữ * nh ng v t li u s  d ng cho máy và thi ấ ấ ả ạ i l nh và môi ch t làm l nh ăn mòn. ch t t

ế ị ạ ỉ ượ ạ ấ * Không đ c dùng chì cho máy và thi t b  l nh có moi ch t làm l nh là flo­ch  đ c phép ượ ệ dùng chì làm đ m kín

ả ặ ấ ớ * Đ i v i môi ch t làm l nhbthu c nhóm 2,3 mi ng gió ph i đ t cao h n 1 met so v i mái ố ớ ộ ớ ủ ệ ặ ằ ộ ớ ủ ố ạ ổ ệ ơ ộ ơ ả ớ nhà. Đ  l n c a mi ng gió th i ph i l n h n ho c b ng đ  l n c a  ng hút

ả ế ơ ồ m i phòng máy, thi ệ ủ ệ ố ộ ố ế ị ướ ầ ạ ạ ế ị t b  ph i niêm y t s  đ  nguyên lý làm vi c c a h  th ng l nh, ấ t b  quan ậ c, d u, qui trình v n hành m t s  thi ẫ ử Ở ỗ *  ơ ồ ườ ố ng  ng d n môi ch t làm l nh, n s  đ  đ ự ố ọ tr ng và qui trình s  lý s  c .

ố ượ ụ ạ ạ ấ ộ ộ   ng môi ch t làm l nh thu c nhóm 1 cho phép n p vào h  th ng l nh ph  thu c

ơ ặ ệ ố ả * Kh i l ể ạ ạ vào th  tích và n i đ t h  th ng l nh theo b ng 2 ph  l c 5 ệ ố ụ ụ (cid:0) TCVN 4206­86(cid:0)

ố ượ ụ ấ ạ ạ ộ ộ   ng môi ch t làm l nh thu c nhóm 2 cho phép n p vào h  th ng l nh ph  thu c

ơ ặ ệ ố ả * Kh i l ể ạ ạ vào th  tích và n i đ t h  th ng l nh theo b ng 3 ph  l c 2 ệ ố ụ ụ (cid:0) TCVN 4206­86(cid:0)

ố ượ ụ ấ ạ ộ ạ ộ   ng môi ch t làm l nh thu c nhóm 3 cho phép n p vào h  th ng l nh ph  thu c

ơ ặ ệ ố ả * Kh i l ể ạ ạ vào th  tích và n i đ t h  th ng l nh theo b ng 4 ph  l c 5 ệ ố ụ ụ (cid:0) TCVN 4206­86(cid:0)

ả ắ ữ ạ ườ ườ ệ ố ấ ạ ớ ượ ạ ạ ả ừ ụ ạ ượ * Ng c ng ạ ấ ạ i thao tác n p môi ch t l nh ph i n m v ng h  th ng l nh và qui trình n p và ườ ở i tr  lên i ph  trách phân công m i đ c n p. N p môi ch t l nh ph I có t 2 ng đ

13

ướ ấ ạ ủ ể ả ạ ỡ ồ * Tr c khi n p môi ch t l nh ph I có đ  và ki m tra l I t ấ ạ ị ả ứ ộ ộ ươ ố ch a môi ch t l nh và các trang b  b o h  lao đ ng và ph ề ạ ấ ả t c  các đ  ngh , giá đ , bình ệ ng ti n phòng, ch ng cháy.

ử ụ ồ ạ 3. S  d ng máy thu h i và n p gas

ớ 3.1 Gi ệ ấ ạ i thi u c u t o máy

ấ ạ ạ ạ ằ ậ ộ a. C u t o lo i xác h tay ( n p gas b ng b  ph n xách tay )

Daây maøu xanh

Daây maøu ñoû

ấ ạ ủ ộ ạ C u t o c a b  van n p xách tay

ạ ệ ố ạ ầ ấ ố ỏ ứ ế ẳ ố ướ ầ   Khi n p gas vào h  th ng l nh ta n i dây màu xanh vào ph n th p áp, màu đ  vào ph n ặ   ấ cao áp, màu vàng vào chai gas. N u không th y gas vào ta d c chai gas th ng đ ng lên ho c ấ s y hay gâm chai gas vào n c nóng

ạ ạ b. Lo i máy n p gas có hút chân không

ạ ệ ố ấ ạ ỏ ỹ ậ   ng các h  th ng l nh có công su t nh . K  thu t ể ả ưỡ ỗ ỏ ể ự ế ạ ệ ố ữ H  th ng  n p sách tay dùng đ  b o d i các ch  h ng. viên có s a th  tr c ti p t

ẩ ơ ồ H  th ng g m m t xe đ y có g n cc bánh xe cao su, trn đĩ cĩ: b m chn kh ng, 1 cylanh ộ ệ ố ế ắ ố ơ ạ ẫ ấ ỡ ộ ấ ạ n p, p k  đo p su t th p, cc van cc  ng d n, m t gi đ  chai khí gas l nh.

ơ ấ ơ ứ ử ụ ớ ạ ơ ơ ắ ượ ả ơ ệ ế ị ả ơ ấ ứ B m chân không hai c p có áp su t 0.02mbar. V i m c chân không m c chn kh ng ny, ệ ộ t đ  xung quanh do đĩ lo i b m ny r t ph h p khi s  d ng trong các ộ t b  làm l nh gia đình.  Đ ng c  đi n v c ng t c đ ấ ơ ẩ h i  m bay th p  h n nhi ạ thi ấ ợ ệ c b o v  quá t i

14

ấ ấ ấ ồ ồ ồ ồ 1. Đ ng h  đo áp su t th p  2. Đ ng h  đo áp su t cao

ấ ấ ấ ồ ồ 3. Đ ng h  đo áp s ut trong xi lanh  4.Van áp su t th p (VLP)

ấ 5. Van áp su t cao(VHP)  6. Van hút chân không(VAC)

ạ ắ 7. M t gas  8. Van n p gas vào xi lanh(REF)

ườ ấ ầ ố ố 9(T). Đ ng  ng n i vào ph n th p áp

ườ ầ ố ố 9(P). Đ ng  ng n i vào ph n cao áp

ơ 10. B m chân không 11.Xilanh

ể ọ ố ượ ạ 12. V ch chia đ  đ c kh i l ng gas 13. Van an toàn

ạ ự ộ ồ c. Máy thu h i và n p gas t đ ng

ụ ồ ơ ồ ự ộ S  đ  nguyên lý máy th  h i gas t đ ng

15

ấ ạ ủ ạ ạ ồ C u t o,hình d ng c a máy n p và thu h i ga

ử ụ 3.2 S  d ng máy

ạ ằ * Máy n p b ng tay

16

ắ ượ ị ơ ớ H  thông n p gas xách tay v i bánh xe g n vào khung, đ c trang b  b m chân không và ạ ộ ạ ệ m t xi lanh n p.

ố ớ ố ể ầ ạ ị ượ ắ   c g n ủ ầ ả ị ượ ủ ế ể ấ ớ ị ớ v i áp k , áp su t bên trong c a khí gas đ ủ ạ Xylanh n p, n i v i  ng hi n th  v  trí c a khí l m l nh. Ph n trên c a xi lanh đ ủ c hi n th  trên vùng riêng ph n trên c a xilanh.

ớ ỗ ổ ệ ộ Xylanh n p có th  có đ  chính xác l n, tránh các l ự ế  gây ra s  bi n đ i nhi t (là nguyen ạ ự ế ủ ể ổ nhân gây ra s  bi n đ i dung tích c a khí gas)

ấ ấ ộ ầ ấ ướ ượ c l ng c n l y và phân ấ ậ ấ Các áp k  đo áp su t cao và áp su t th p có các than chia đ , dùng  ệ ố ph i l ế ố ượ ng áp su t trong khi h  th ng v n hành

ạ ự ộ ồ * Máy thu h i và n p gas t đ ng

ừ ệ ố ạ ộ Nguyn lý ho t đ ng: Gas l ng t ồ ế ư ế ị ổ t t t b  trao đ i nhi ẩ ơ ả thi (TBNT) t ỏ ẩ ơ ả t l u thành h i b o hoà  m r i đi vào thi ụ ế ị ư t b  ng ng t ẽ ượ ẩ ng  m nào đó s  đ c tách  m b i phin l c khô tr c khi đ ệ ọ c nén lên thành h i quá nhi i đây môi ch t đ ấ ượ ỏ ụ ệ ổ ọ ồ ế ế  h  th ng hay chai gas đi qua phin l c r i đ n van ti t  ậ ệ ừ ỏ ệ t (TĐN) nh n nhi  l ng  ơ ả ở ạ i đây h i b o hoà  m tr  thành h i b o hoà khô,  ề ầ ượ ướ ẩ c hút v  đ u  ầ ồ t cao áp đi vào bình tách d u r i  ệ ớ t v i t b  TĐN trao đ i nhi t trao đ i nhi ủ ế ư ồ ổ ứ ứ ở ơ ế ị  thành l ng cao áp và đi vào thi t l u r i đi vào bình ch a cao áp ( xy lanh ch a gas c a máy). ư l u, ti ừ cao áp đi vào t ộ ượ ế n u còn m t l ạ hút máy nén t ư qua TBNT ng ng t ẩ ơ ả h i b o hoà  m sau ti

ẫ ử ụ ướ H ng d n s  d ng :

ướ ẫ ử ụ ủ ạ ượ ặ ướ ủ ồ c in trên m t tr c c a máy g m 7 H ng d n s  d ng c a máy n p gas SPIN đ c:ướ b

ướ ứ ạ B c 1: N p gas vào bình ch a.

ướ ồ B c 2: Thu h i gas

ệ ố ướ ạ ầ B c 3: N p d u vào h  th ng.

ướ B c 4: Hút chân không.

ướ ự ầ ầ B c 5: Cho d u vào bình đ ng d u.

ệ ố ướ ạ B c 6: N p gas vào h  th ng

ướ ấ ể B c 7: Ki m tra áp su t

ệ ỉ 4. Phát hi n rò r .

ỉ ự ố ườ ệ ố ạ ấ Rò r  môi ch t là s  c  th ấ ị ỉ ấ ẽ ả ủ ệ ế ả ấ ng xuyên x y ra trong h  th ng l nh , khi môi ch t b  rò r , h ầ ư ả ờ ẽ ệ ả ế ệ ầ ả ạ ỹ ả i hi u qu  kinh t ỉ ệ  ố ắ   th ng thi u môi ch t s  không đ m b o đ  công su t yêu c u, vi c phát hi n rò r  và kh c ậ   ụ ự ố ị ph c s  c  k p th i s  mang l  cũng nh  đ m b o đúng yêu c u k  thu t ủ ệ ố c a h  th ng.

ả ỉ * Nguyên nhân x y ra rò r  do.

ấ ượ ủ ườ ­ Ch t l ng c a đ ố ng  ng.

17

ấ ượ ủ ố ­ Ch t l ng c a các m i hàn.

ấ ượ ủ ế ị ử ụ ệ ố ­ Ch t l ng c a các thi t b  s  d ng trong h  th ng.

ấ ượ ệ ố ủ ế ố ­ Ch t l ng c a các m i liên k t trong h  th ng.

ươ ệ ể * Các ph ỉ ng pháp ki m tra phát hi n rò r :

ể ằ 4.1. Ki m tra b ng xà phòng.

ỗ nh ng ch  có áp su t d . Dùng ph ươ ữ ươ ệ ố ệ ở ả ữ ỉ ỗ ỉ ự ng pháp này ch  th c hi n  ả ọ ấ ư ỗ ế ặ ấ ỗ ả ồ ấ ọ ắ ằ ắ ỗ ườ ắ ể ể   ­ Ph ng pháp này đ  ki m   tra nh ng ch  mà kh  năng x y ra rò r  cao, ho c b t kì ch  nào trên h  th ng có kh  năng rò ỉ ằ r  b ng cách dùng b t xà phòng đ p vào nh ng ch  đó, n u th y b t xà phòng ph ng to lên   ấ b t th ữ ỉ ng thì ch c ch n r ng ch  đó có rò r .

ể ằ ướ 4.2. Ki m tra b ng ngâm n c.

ự ệ ở ở ự ữ ỏ ằ ượ ng pháp này cũng th c hi n  ệ áp su t d . Đ i v i nh ng ch  xì h  c c nh  không th ươ ở c b ng cách dùng xà phòng thì ta  s  d ng ph ữ ấ ư ố ớ ử ụ ả ệ ẩ ấ ỗ ượ ậ ẩ c ph ng pháp này, vi c ch n đoán nh ng ch  có kh  năng xì h  là r t quan tr ng, b i đ  s ữ ỉ ướ ứ ữ ế ấ ọ ể  ỗ ử ụ   ng pháp này. Khi s  d ng ở ể ử  ọ ế ỗ ng pháp này ta ph i cô l p nh ng ch  mà mà ta đã ch n đoán, nén đ n áp   ể  ệ ả c, n u có rò r  thì ta căn c  vào nh ng b t khí xu t hi n đ ươ ­ Ph phát hi n  đ ươ ph ươ ụ d ng đ ấ ư su t d , sau đó ngâm vào trong n ị xác đ nh.

ươ ể 4.3. Ph ằ ng pháp ki m tra b ngHalozen.(đèn khò)

ị ặ ấ ồ Ta có th  xác đ nh môi ch t Freon ho c NH ằ ườ ặ ộ ố ố ẫ ử phía d ể ượ ố c đ t cháy b ng c n ho c khí đ t, trong tr ướ ặ ầ ế ỗ ồ Ở ủ ố ỉ ấ ạ ộ ọ ử ả ẽ ạ ấ ạ ả ứ ế ồ ợ ng h p bình th ể ắ ơ ộ ạ ọ ử ọ ử ế ấ ỉ ươ ệ ộ ỉ ỉ ớ ọ ử   ỉ ằ 3 rò r  b ng cách dùng đèn Halozen. Ng n l a ọ ử ườ ủ ng ng n l a không   c a đèn đ ầ   i vòi xì l a, có m t  ng d n không khí đ  b t h i môi ch t l nh, còn đ u màu.  ỉ ấ khác c a  ng đ t g n vào ch  kh  nghi có rò r  môi ch t (trong b  đèn có m t mi ng đ ng),   ặ   ế ớ n u có rò r  thì môi ch t l nh s  t o ph n  ng v i mi ng đ ng và t o ra ng n l a có màu đ c ư ế   3, n u ng n l a có màu xanh thì môi tr ng. N u ng n l a có màu vàng thì môi ch t rò r  là NH ấ ồ ả ế ỉ ấ   ng pháp này ch  có hi u qu  n u n ng đ  môi ch t rò r  trong không ch t rò r  là Freon. Ph ơ khí l n h n 0.01%.

ệ ố ử ẩ 5. X  lý b n h  th ng

ệ ượ ọ ẩ ệ ố 5.1 Hi n t ng l t  m vào h  th ng

Ẩ ệ ố ề ạ ạ ư m gây ra nhi u tác h i cho h  th ng l nh freon nh :

(cid:0) ế ư ố ặ ắ ắ ầ ộ t l u,  ng mao… gây t c m t ph n ho c t c hoàn toàn. Đóng băng  ứ ệ ử ở  các c a van ti ị ắ ẩ ệ ố Tri u ch ng h  th ng b  t c  m:

ầ ế ư ặ ố ấ ạ ạ ­ Dàn l nh kém l nh d n, khi van ti ư ả ạ ạ ế ắ ạ ạ ạ ườ ị ắ   t l u ho c  ng mao b  t c hoàn toàn, máy m t l nh, ế ư t l u nóng lên, băng tan ra, van   ướ ạ ầ   ạ i d n i có l nh. Do có l nh, n c l t l u h t t c, máy nén ch y bình th ử ế ư ầ máy nén ch y g n nh  không t ế ư ti ầ d n đóng băng vào c u thoát van ti ị ấ ạ i. Do dàn b  m t l nh, van ti ạ ng và dàn l nh l ắ t van. t l u và làm t

18

ứ ặ ặ ạ ố ớ ề Các quá trình đóng băng và tan băng c  l p đi l p l ệ ộ  t đ ơ ệ ộ ả i. Đ i v i các máy đi u hòa, nhi ệ ượ sôi 5oC cao h n nhi t đ  đóng băng nên không x y ra hi n t ắ ẩ ng t c  m.

ẩ ạ ớ ạ ệ ố ệ ộ ạ ầ ạ ỏ ạ ớ ­ Do nhi ệ ố ệ ậ ộ ấ ẩ   ộ ể t đ  cao trong máy nén,  m có th  tác đ ng v i gas l nh, d u l nh và ch t b n ệ   trong h  th ng t o axit, bùn gây ăn mòn và phá ho i h  th ng l nh, làm h ng l p cách đi n, ơ ch p đi n, cháy đ ng c .

ụ ẫ ệ ầ ấ ạ ­ Máy nén làm vi c h u nh  liên t c v n kém l nh, máy nén ăn dòng lúc cao lúc th p, dàn ư ề ư ng ng lúc nóng nhi u lúc nóng ít.

ươ ệ ượ ọ ẩ 5.2 Ph ử ng pháp x  lý hi n t ng l t  m

ệ ố ạ ướ ầ ượ ấ ậ ẩ ạ ­ H  th ng l nh tr c khi n p gas c n đ c s y khô và hút chân không c n th n.

ầ ể ả ạ ầ ỹ ưỡ ế ­ D u nh t tr ả ế   ẩ ng, n u có  m ph i ti n ầ ớ ướ c khi n p vào máy cũng c n ph i ki m tra k  l ẩ hành quy trình tách  m cho d u…

ộ ẩ ệ ố ộ ẩ ỉ ỉ ấ ạ ổ ấ ắ ẩ ạ ơ ắ ẩ ể ỉ ỉ ể ắ ẩ   ử ụ ể ể ­ Đ  ki m trá đ   m trong h  th ng ta s  d ng m t ga ch  báo đ   m. Núm ch  báo  m ắ ộ ứ    tâm m t ga(kính xem ga). Trong núm cho ch a m t lo i hóa ch t , hóa ch t này đ i màu ượ ố ượ   ng  m trong ga l nh. các màu so sánh đ c b  trí trên vành ngoài m t ga. các màu ể ỉ   ng là xanh lá cây đ  ch  ga khô, màu vàng đ  ch  có nguy c  t c  m và màu nâu ch  đ  ga ặ ở đ t  theo hàm l ườ th tướ

ỉ ị ượ + ng núm ch  th  màu xanh lá cây. Đ i v i hàm l ng không an toàn, Ở ề ệ  đi u ki n bình th ị ỉ ạ ệ ố ườ ẽ ủ ẩ ố ớ ạ ắ núm ch  th  màu nâu,  m s  gây t c van và h y ho i h  th ng l nh.

ượ ấ ả ộ ẩ ạ ộ ẩ ­ Đ   m đ ố ớ ả ủ t c  các ga l nh là 5 ppm và đây cũng là đ   m c a ga   ượ   ng ơ ữ ẩ c coi là an toàn cho t ấ ả ố ớ ả ơ ạ l nh mà cách nhà s n xu t đ m b o khi cung c p cho khách hàng. Đ i v i R502 hàm l ẩ m cho phép cao h n và đ i v i R22 thì hàm l ấ ượ ng  m còn cao h n n a.

ấ ọ ể ư ở ề ượ ầ ả ế ọ ệ ẩ ế ư ủ ề ầ ộ ầ ẩ ế ả ng  m tr  v  hàm ­ Khi phát hi n  m c n ph i ti n hành thay phin s y l c đ  đ a hàm l   ạ   ng an toàn. N u thay pin l c m t l n ch a đ  thì ph i thay nhi u l n chop đ n khi nào đ t ớ ượ l ộ ẩ đ   m an toàn thì m i thôi.

ế ậ ọ ế ạ ế   t  l nh ti p ­ Khi thay th  phin và các b  ph n trong h  th ng l nh c ntranhs các chi ti ề ặ ạ ệ ố ướ ạ ư ầ ọ ẩ ớ xúc v i không khí vì  m trong không khí  có xu h ng ng ng đ ng vào b  m t l nh.

ướ ậ ạ ơ ộ ơ ầ c khi tháo các b  ph n l nh ra c n h  nóng chúng lên cao h n nhi ệ ộ  t đ ể ề không khí môi tr ­ Đ  đ  phòng, tr ngườ

ấ ạ

ấ ọ C u t o phin s y l c

19

ệ ượ ử ầ 5.3 Hi n t ng cháy d u và cách s  lý

ố ớ ấ ộ ơ ườ ng ­ Đ ng c  nóng đ i v i block kín, máy nén nóng b t th

ế ị ư ụ ­ Thi t b  ng ng t nóng

ẩ ệ ộ ấ ấ ẫ ị ế ủ ầ Ố ơ ẩ ỉ ư t cao, b n và bùn hình thành nhi u. Khi nhi ế ề ố ế ạ ạ ầ ơ ấ   t đ  r t cao do dàn ng ng không đ  công su t d n đ n d u b  bi n ch t, ệ ộ ầ   t đ  đ u ẽ ế ẫ ộ ­  ng đ y nhi ế ả bôi tr n kém, kh  năng han g  các chi ti 0C, d u không còn kh  năng bôi tr n, b c biên, b c ch t pittong, secmang s ả ả đ y cao đ n 170  ơ ị b  cháy, gây bó máy nén và d n đ n cháy đ ng c .

ả ế ầ ầ ơ ­ X  h t d u cũ và thay d u m i

ầ ạ ả ả ­ Khi thay d u ph i thay c  gas l nh

ứ ả ở ộ ạ ề ­ Khi m  máy thì đ ng theo chi u gió tránh hít ph i khi đ c h i

ề ể ạ ế ẩ ọ ­ Đi u ki n quan tr ng đ  h n ch  nhi ệ   ư ệ ộ ầ t đ  đ u đ y là dàn ng ng ph i đ  l n và vi c ế ả ủ ớ ặ ư ệ ệ ẩ ả ả ệ t ph i hi u qu , tránh bí dàn, thi u không khí l u thông qua dàn ho c gió qu n. ổ trao đ i nhi

ầ ầ ạ Yêu c u khi n p d u cho block

ạ ầ ủ ầ ớ ộ ợ + Đúng ch ng lo i d u, d u có đ  nh t thích h p

ầ ế ẫ ặ ơ ướ ẫ ả + D u ph i tinh khi t không l n c n b n và h i n c

ầ ượ ả ừ ủ ế ế ơ ừ ầ ng d u ph i v a đ , n u thi t  nh h ng đ n quá trình bôi tr n, n u th a d u d ưở ệ ề ặ ổ ị ệ ễ ị ễ  ậ   t d  b  ng p ế ế ả + L ủ ọ s i b t và b  hút vào xilanh làm máy nén làm vi c n ng n , các dàn trao đ i nhi d u.ầ

ẩ ặ ế ị ổ ệ 5.4 C n b n thi t b  trao đ i nhi t

ụ ư ầ ấ ị ­   Đ i v i các thi ươ ạ ằ ơ ọ ẩ ướ ử ề ặ ế ế ị t b  ng ng t ả ử c) ph i x  lý b ng ph ử ề ư ụ ụ ố ớ ề ề ặ ị   : khi b  m t b  bám d u(v  phía môi ch t) hay b  bám ề ặ ọ ng pháp c  h c và hóa h c. sau khi làm s ch bình c n(v  phía n   ị  ấ ư td b ng ng ph i th  kín, th  b n. Ngoài ra ch t bám b n còn bám vào b  m t ngoài thi ế ị ư ư ng ng t t b  ng ng t ả , khí không ng ng trong thi

ề ặ ề ầ ệ ả ị ầ ­ Bám d u các b  m t truy n nhi t do đó ph i đ nh kì tháo d u

­­ (cid:0)

ả ướ ơ ồ ệ ớ ứ ế ấ i nhiêt: khi làm vi c do n ­ trong các tháp gi c tăng lên, thêm vào đó do ti p xúc v i không khí có ch a SO ấ 2, b i b n, đ t cát… n ẩ ố ế ủ ệ ệ ở ữ ạ ớ ướ n làm mát ngày càng b n h n. Do đó x y ra hi n t hi n ơ ệ ộ t đ  cao t ơ  nh ng n i có nhi ả ệ ượ i các máy trao đ i nhi ộ   c bay h i, n ng đ  các ch t khoáng trong ướ   ụ ẩ c ẽ ớ ấ   ng k t t a các mu i không tan s  s m xu t ặ ổ t và hình thành l p cáu c n.

Ca(HCO3)2 (1)

Ca++ + 2HCO3 Ca(HCO3)2 (cid:0) CaCO3(cid:0)  + CO2(cid:0) + H2O  (2)

2 b  gi

ả ứ ề ả ả ị ả Ph n  ng (2) x y ra theo chi u sang ph i khi khí CO i phóng

20

ố ớ ư ụ ườ ặ ớ * Đ i v i bình ng ng t : Th ng cáu c n bám bám vào bên trong thành l p dày

ả ầ ụ ư ả ườ ề ỏ + X  d u: Nói chung d u ít khi tích t trong bình ng ng mà ch y theo đ ng l ng v  bình ứ ch a nên th c t ự ế ườ  th ầ ng không có.

ặ ẩ ườ ở ề ắ ườ ướ ả ệ + C n b n th ng bám các n p bình v  phía đ ng n c gi i nhi t

ấ ư ấ ớ ư ư + x  khí không ng ng trong bình ng ng: Khi áp su t trong bình khác v i áp su t ng ng t ỏ ọ ứ trong bình có l ụ  ả   ư t khí không ng ng do đó ta ph I cùng nhi ấ ở ả ả ệ ộ ủ c a môi ch t  t đ  thì ch ng t ư ế ti n hành x  khí không ng ng.

ụ ơ * Dàn ngung t bay h i:

ẩ ố ổ ệ ủ ể ẻ ặ + Th ng bám b n trên các  ng trao đ i nhi t c a dàn do đó có th  dùng gi ho c dùng ườ ấ ể ệ hóa ch t đ  v  sinh

ệ ủ ư ộ ượ ướ + Quá trình làm vi c c a dàn ng ng đã làm bay h i m t l ụ ạ ở  i l ng n ả ả ặ ẩ c, c n b n tích t ẩ ể ấ ẩ ậ ắ ướ ộ ặ ơ c trong b  r t b n vì v y ph i x  c n b n. ờ ể b . Sau m t th i gian ng n n

ỗ ấ ấ ễ ị ắ + V  sinh thay th  vòi phun: do kích th ẩ    r t nh  nên r t d  b  t c b n, ồ ướ ườ ả ỏ ể ệ ệ t khi ch t l ế ấ ượ ng ngu n n ướ c vòi phun các l ậ c kém vì v y ph i th ặ đ c bi ng xuyên ki m trta

ẩ ặ ơ ổ ệ ừ ng bám dàn trao đ i nhi ầ t do đó c n ng ng h ệ ể ạ ổ ố ườ * Dàn bay h i không khí: C n b n th ạ th ng, đ  khô dàn l nh và dùng ch i quét s ch

ả ầ ạ + X  d u dàn l nh

ệ + V  sinh máng n ướ c

ả ẩ ườ ậ ướ ng cá: Kh  năng bám b n ít vì th ng xuyên ng p trong n ố c mu I do đó ươ ả ầ ủ ế ạ * Dàn l nh x ch  y u chú ý x  d u.

ơ ầ ườ ọ * Bình bay h i: đ i v i bình bay h i c n chú ý th ườ ể ả ơ ợ ử ng h p s  làm l nh n c, có th  x y ra tình tr ng bám b n bên trong theo h ả ặ ướ ố ớ ạ ầ ng xuyên x  d u t n đ ng bên trong   ạ ướ   ng ườ bình. tr ườ đ ng n ướ ả ệ c, do đó cũng c n ph i v  sinh, x  c n trong tr ả ầ ồ ẩ ợ ng h p đó

ặ ườ ố ẩ 5.5 C n b n trong đ ng  ng

ố ớ ườ ạ ố ệ ố ng  ng h  th ng l nh: * Đ i v i các đ

ụ ẩ ặ ọ ườ ắ ố + C n b n do b i, rác l t vào bên trong đ ặ ng  ng do quá trình thi công l p đ t

ẻ ặ ậ ệ ể ơ ườ ơ ả ố ề  ho c v t li u x , m m đ  lau bên trong đ ng  ng vì s  v i sót ắ ộ ọ + Do công nhân dùng gi i gây t c b  l c máy nén. ạ l

ườ ố + Đ i v i các h  th ng l nh freon do có tính t y r a cao nên th ố ạ ặ ọ ơ ẩ ử ả ả ầ ạ   ệ ố ng cu n theo các m t ắ   ế ư t l u ho c l c c  khí. c n đ m b o bên trong  ng luôn khô ráo, tránh t c ố ớ ắ ồ đ ng gây t c van ti m.ẩ

ố ớ ườ ướ ố ng  ng n c: * Đ i v i các đ

21

ấ ướ ướ ụ ắ ầ ọ   ư c đ c và h u nh  không l ng đ ng làm cho n + Trong n ơ ử c có các t p ch t không tan ạ mà luôn l ạ ữ ướ ọ c g i là nh ng h t keo. l ng trong n

ướ ườ ủ ế ủ ị ấ ữ c: th ng b  phân h y thành ion, ch  y u là Ca 2+, Mg2+, Na+,

Nh ng ch t hòa tan trong n K+, HCO3­, SO42­, Cl­,…

+ Khí hoà tan.

ấ ượ ỉ ướ Các ch  tiêu ve ch t l ng n Ộ c: Đ  pH

ộ ứ ,. đ  c ng

ộ ề ế ộ , đ  ki m, đ  khô k t,

ả ề ặ ế ư ỏ ạ ủ ồ ề ị ự ệ ố ứ ự ứ ủ ệ ạ ả ệ ệ ộ t đ  thành kim lo i c a các b  m t ti p xúc  Do đóng cáu nên h  s  truy n gi m ­> làm nhi ỡ ệ ộ t đ  tăng quá s c ch u đ ng c a kim lo i gây nên s  n t, ph ng, v  ­> h  h ng, hi u qu nhi ổ trao đ i nhi t kém.

ấ ườ ẫ ướ ẽ ệ ượ ố ạ + Khi có các t p ch t trong đ ng  ng d n n c s  gây ra các hi n t ng ăn mòn:

ọ ăn mòn đi n hóa h c ệ

ề ị , ăn m n ki m

ỏ ỉ , ăn mòn m i, ăn mòn khi ngh

ấ ượ ỉ ướ Cc ch  tiu ve ch t l ng n Ộ c: Đ  pH

ộ ứ ,. đ  c ng

ộ ề ơ ế ộ , đ  ki m, đ  kh  k t,

ạ ủ ả ệ ộ t đ  thnh kim lo i c a cc b  m t ti p xc nhi t đ   ổ ư ỏ ề ặ ế ệ ệ ố ị ự ề ủ ạ ả ỡ ồ ệ ệ ộ Do đĩng cu nn h  s  truy n gi m ­> lm nhi ự ứ tăng qu s c ch u đ ng c a kim lo i gy nn s  n t, ph ng, v  ­> h  h ng, hi u qu  trao đ i  nhi ứ t km.

ụ ử ụ 5.6 Các d ng c  th  axits

ấ ­ Dùng gi y quì

ệ ấ 5.7 Các ch t dùng v  sinh

­3 ươ ử ự ụ ắ ạ ườ ng kính trên 10 ng pháp l ng l c, có tác d ng kh  tr c ti p các h t bùn có đ ữ * Ph ặ ạ ế ọ ế ợ ạ ớ mm ho c nh ng h t keo sau khi đã cho chúng k t h p l i v i nhau.

ươ ấ ế ợ ớ ắ ử ằ *.Ph ọ : ng pháp x  lý b ng hoá ch t k t h p v i l ng l c

ể ự ế ủ ả ứ ụ ệ  ­ Dùng vôi Ca(OH)2 đ  th c hi n các ph n  ng k t t a. Ví d :

22

Ca(OH)2 + Ca(HCO3)2 ­> 2 CaCO3  + 2H2O

2Ca(OH)2 + Mg(HCO3)2 ­> Mg(OH)2  + 2CaCO3  + 2H2O

ỉ ử ượ ộ ứ ằ ắ ấ ọ Ta th y, dùng vôi ch  kh  đ ế ủ . c đ  c ng cacbonat b ng cách l ng l c các k t t a

ả ứ ả ­  Dùng xút NaOH quá trình ph n  ng x y ra:

2NaOH + Ca(HCO3)2 ­> CaCO3  + Na2CO3 + 2H2O

2NaOH + Mg(HCO3)2 ­> MgCO3 + Na2CO3 + 2H2O

ả ứ ể ế Sôđa NaCO3 sinh ra có th  ti n hành các ph n  ng sau:

Na2CO3 + CaCl2 ­> CaCO3  + 2NaCl

Na2CO3 + CaSO4 ­> CaCO3  + Na2SO4

ể ủ ể ượ ươ ủ ế ế ộ ứ ng pháp dùng xút là có sinh ra sôđa, nó có th  làm m m đ  c ng canxi. ng pháp xút + ề t nh t; n u thi u thì b  sung thêm thành ph

ặ Đ c đi m c a ph ố ng sôđa sinh ra v a đ  là t ư ổ ươ ừ ế ạ ng pháp xút + vôi. ươ ừ ấ L 32­ thì đ a thêm vôi t o thành ph sôđa; n u th a ion CO

ấ ườ ộ ố ư ấ Ngoài các hoá ch t trên, ng i ta còn dùng m t s  hóa ch t khác nh  Na 3PO4, BaCO3,

Ba(OH)2, BaAl2O4, v.v…

ươ ổ ­ Ph ng pháp trao đ i cation:

ề ướ ườ ụ ữ ấ ổ c, th ng áp d ng nh t. Đây là quá trình trao đ i gi a các cation ớ ướ ả ướ ể ạ ữ ớ c có kh  năng sinh cáu  c đ  t o nên nh ng ch t m i tan trong n ậ ữ ủ ở  trong lò v i cation c a nh ng v t  ướ ấ c và không có ể      Dùng đ  làm m m n ủ ấ ợ c a các h p ch t hoà tan trong n ấ ch t nào đó không hoà tan trong n ả kh  năng sinh cáu.

ấ ự ệ ể ạ ọ ấ ạ ấ      Ch t cung c p cation đ  trao đ i g i cationit (hay còn g i là h t nh a cationit), ký hi u là R ườ (resine). Lo i th ổ ọ ng dùng nh t là NaR

ứ ổ ­ Ph nả   ng trao đ i ion:

2NaR + Ca+2 ­> CaR2 + 2 Na+

ử ướ ằ ư ư ổ ­pháp x  lý n c b ng trao đ i anion nh   nh  RaOH

ướ ằ ệ ườ ử ­ X  lý n c b ng đi n tr ng

ế ị ử ướ ằ ­ Thi t b  x  lý n c b ng t ừ ườ  tr ng Hydro Magnetic System (HMS )

23

ế ị ố ằ ặ Thi t b  ch ng bám cáu c n b ng siêu âm

3   mấ

ư ị *  Ngoài ra còn dùng các dung d ch nh  NaCO

ầ ạ 6. D u l nh

ạ ấ ủ ầ 6.1 Tính ch t c a d u làm l nh

ộ ớ a/Đ  nh t

ế ị ơ ộ ọ –  Đ  nh t c a d u bôi tr n là thông s  quan tr ng nh t quy t đ nh ch t l ả ấ ượ ộ ớ ủ ầ ấ ổ ố ộ ấ ế ị t b , tăng c ệ   ủ ng c a vi c ị   ụ ng đ  kín cho c m b t ườ ụ ơ ụ ệ ả bôi tr n, gi m t n th t do ma sát, gi m đ  mài mòn thi ủ ầ đ u tr c, cho các đ m kín, cho các khoang hút và nén c a máy nén tr c vít.

ộ ớ ủ ầ ế ố ề ộ ệ ộ ộ ầ t đ , đ  hòa tan d u vào môi –  Đ  nh t c a d u ph  thu c vào nhi u y u t ụ ấ ạ ư ụ ệ ấ ộ ư  nh  nhi ố ầ ch t l nh, áp su t làm vi c cũng nh  ph  thu c vào g c d u.

ố ượ b/Kh i l ng riêng

3, ph  thu c vào nhi ộ

ả ằ ụ ng riêng c a d u l nh n m trong kho ng 0,87 – 1,01 g/cm ệ   t ủ ầ ạ ượ ơ ố ượ Kh i l ấ ộ đ , áp su t và hàm l ng cacbua hydrô th m.

ệ ộ ặ ệ ộ ư ộ c/Nhi t đ  đông đ c và nhi t đ  l u đ ng

ệ ộ ệ ộ –  Nhi t đ  đông đ c là nhi ộ t đ  l u đ ng là nhi t đ  khi d u đã hóa đ c. Nhi ả ệ ộ ư ả ặ ố ườ ầ t đ  mà   ủ ầ   ng  ng, b o đ m vòng tu n hoàn c a d u ầ ế ị t b  và đ ệ ố ơ ặ ệ ộ ư ộ ả ầ d u còn có kh  năng l u đ ng trong thi ạ bôi tr n trong h  th ng l nh.

ệ ộ ặ ủ ầ ả ả ộ ớ –  Nhi t đ  đông đ c c a d u khoáng gi m khi đ  nh t gi m.

ệ ộ ố d/Nhi t đ  b c cháy

ệ ộ ố ặ ủ ự ụ ễ ầ ộ ơ –  Nhi t đ  b c cháy ph  thu c vào s  có m t c a nhóm d  bay h i trong d u.

24

ệ ộ ố ủ ầ ừ

–  Nhi

oC tr  lên. ở

t đ  b c cháy c a d u khoáng t 160 – 180

ể e/Đi m anilin

oC) mà d u tr  nên m t h n h p trong su t v i anilin nguyên ch t. ấ

ệ ộ ằ ố ớ ộ ỗ ầ ợ ở Là nhi t đ  (đo b ng

ị ệ ộ ớ ạ ủ ự ầ c đ nh nghĩa là nhi ể ạ   i h n c a s  hòa tan d u vào anilin đ  t o t đ  t ể ị ồ ượ –  Đi m anilin đ ấ ra dung d ch đ ng nh t.

ể ộ ầ ầ ụ –  Đi m anilin ph  thu c vào phân t ử ượ  l ng và thành ph n d u.

ể ị ể ướ ự ị –  Trong kĩ thu t l nh, đi m anilin dùng đ  đ nh h ổ   ng đánh giá tính  n đ nh và s  hòa ầ ậ ạ ấ ạ tan d u trong môi ch t l nh.

ạ ắ f/  Hình d ng và màu s c

ủ ầ ặ ạ ặ ố ố –  Hình d ng c a d u đ c tr ng cho s  trong su t ho c không trong su t khi quan sát qua ộ ự ả ấ ị ề ầ ộ ố ư ầ ạ m t chi u dày d u nh t đ nh. D u l nh ph i có đ  trong su t cao.

ỉ ấ ượ ấ ượ ầ ầ ng d u. D u ch t l ng cao –  Màu s c c a d u cũng ch  là ch  tiêu đ  đánh giá ch t l ỉ ả ộ ắ ủ ầ ể ặ ph i có đ  sáng cao ho c có màu sáng vàng cao.

ệ ố ệ ầ ẫ ạ ạ –  Khi làm vi c trong h  th ng l nh càng ngày d u càng s m l i.

– laøm vieäc trong heä thoáng laïnh caøng ngaøy daàu caøng saãm laïi.

ự ủ ọ g/S  s i b t

ợ ủ ầ ự ủ ọ ố ớ ẩ ạ ộ –  S  s i b t  là m t tiêu chu n đánh giá thích h p c a d u đ i v i máy l nh.

ự ủ ọ ủ ầ ầ ọ ườ ể ệ ề t vào đ ộ ặ ự ố ủ ự ể ơ ệ ộ ơ ng hút đ  vào   ấ   xylanh máy nén. Có th  gây va đ p th y l c, gây s  c  máy, làm cháy đ ng c , năng su t ả ạ l nh gi m và nhi –  S  s i b t c a d u làm cho máy làm vi c n ng n  vì d u l ậ t đ  bay h i tăng.

ấ ự ủ ọ ạ ấ –  Ap su t cacte càng th p s  s i b t càng m nh.

ự ủ ọ ằ ụ ả ố ủ ọ  Gi m s  s i b t b ng cách thêm các ph  gia ch ng s i b t

ể ử ụ ọ ầ ự 6.2 L a ch n d u đ  s  d ng

ứ ầ ấ ả ạ ơ ọ ệ ộ ệ ủ ệ ố Khi ch n d u bôi tr n ph i căn c  vào lo i môi ch t, nhi t đ  làm vi c c a h  th ng và ể ki u máy nén.

ệ ự ệ ủ ả ườ ủ ầ ầ ọ ng theo gi Vi c l a ch n d u bôi tr n th ạ ấ ớ i thi u c a h ng cung c p d u hay c a các nhà ọ ầ ế ạ ườ ả ơ ch  t o máy nén l nh.B ng sau trình bày các la I d u th ng dùng:

ể ầ ộ Ki u d u ớ ỉ ố ộ Ch  s  đ  nh t Đ  hòa tan(H) CFC Nhóm  d uầ

T.Bình cao th pấ T.bình cao Thấ p

ầ M D u khoáng x x x x

25

ơ ở ủ ợ A x x ầ ổ D u t ng h p trên c  s  c a Alkyl Benzen

ợ ủ ỗ x MA H n h p c a M và A x x x

ầ P ơ ở ủ     c a x x ợ ổ D u   t ng   h p   trên   c   s Polyalpha olêfin

ỗ AP ợ ủ H n h p c a A và P x x

ợ ủ ỗ MP H n h p c a M và P x x

ơ ở ủ ơ E HCFC HFC x ầ D u   bôi   tr n   trên   c   s   c a   este ợ ổ t ng h p x x

ầ ơ G ơ ở ủ     c a s x x D u   bôi   tr n   trên   c Polyglycol

ầ ầ * D u khoáng M: D u khoáng đ ượ ọ ừ ầ c l c t ơ ở ợ ươ ầ ấ  d u thô, d u khoáng dùng thích h p nh t trong   ấ   ố ộ ng đ i th p ệ ộ ấ ở ạ ệ ố h  th ng l nh là các lo i d u có c  s  là Naphten. D u khoáng có đ  hòa tan t ớ v i(H) CFC nhi ầ ạ ầ t đ  th p

ầ ổ ườ ợ ợ ạ ầ ổ ệ ộ ượ ng đ ế c chi ượ ớ ơ ấ * D u t ng h p A: Là lo i d u t ng h p th ấ ở t đ  bay h i th p, vì th  nó đ nhi ế ừ  khí thiên nhiên, nó có đ t t ợ c dùng r t phù h p cho các h ộ  ệ ạ ố hòa tan cao v i (H) CFC  th ng l nh (H) CFC

ợ ủ ầ ầ ổ ộ ổ ầ ỗ ị * D u t ng h p MA: Đó là h n h p c a d u Benzen Alkyl và d u khoáng, có đ   n đ nh ầ ơ ơ ợ ị ủ ọ cao h n và ít b  s I b t trong máy nén h n d u khoáng

ị * D u t ng h p P: Có đ   n đ nh nhi ầ ổ ệ ở ệ t hóa cao nên th ấ ạ ộ ổ ư ơ ng đ ơ ườ ợ ợ ệ ộ t đ  cao nh  b m nhi ệ ộ ấ ữ ớ ệ ố ầ ổ ấ ợ ơ ơ ấ ấ ấ ạ nhi làm vi c  ấ ề NH3 vì nó r t b n v ng khi trong h  th ng có không khí. Nó có nhni ợ cũng r t phù h p v I h  th ng NH ệ ố ch t trong các h  th ng l nh (H) CFC ượ c dùng trong các máy nén   ấ   ạ ệ ố t, lo i này r t phù h p v ío các h  th ng l nh môi ch t ặ   t đ  đông đ c th p nên ệ ộ t đ  bay h i th p. d u t ng h p P ít hòa tan môi   ệ ộ t đ  bay h i th p. ệ ệ ố 3 có nhi ở  nhi

ầ ớ ệ ố ấ ạ ợ ễ * D u h n h p MP: Nó r t phù h p v I h  th ng l nh NH nhi ệ ố ư ạ ị ử t đ  th p, p  đó d  có ặ ệ ộ ấ ở ợ ầ ọ t vào h  th ng, nh ng d u MP khó b  oxy hóa, l ở 3  i có nhi không khí l ệ ộ ấ t đ  đông đ c th p

ầ ấ ợ ơ ớ ầ ổ ơ ổ ượ ệ ộ ệ ố ầ ạ ợ ơ ớ * d u h n h p AP: có tính hòa tan cao h n v I môi ch t (H) CFC  so v i d u t ng h p p, ậ vì v y nó đ c dùng thích h p h n d u p trong các h  th ng l nh có nhi ợ ấ t đ  bay h i th p.

ợ ầ ổ ạ ầ ớ ộ ầ ợ ử ụ ầ ệ ố ứ ư * D u t ng h p E: khác v I các lo i d u M,Avà p, d u này hòa tan m t ph n trong môi   ạ   ế ấ ạ ch t l nh không ch a clo HFC, nh  R134a vì th  nó đu c s  d ng trong các h  th ng l nh H(CFC)

ệ ố ể ạ ố ỉ ợ ầ   * D u t ng h p G: Lo i này ch  có th  dùng trong các h  th ng l nh có môi chát g c d u ầ ổ ư ạ thô LPG nh  propan, butan

26

ệ ố ầ 6.3 Thêm và thay d u cho h  th ng

ạ ầ ả * Khi n p d u cho máy ph i:

ạ ầ ủ ộ ớ ợ ầ ­ đúng ch ng lo i d u, d u có đ  nh t thích h p.

ầ ế ặ ẩ ả ­ D u pg i tinh khi t không c n b n và h i n ơ ướ c

ầ ả ừ ủ ế ừ ầ ế ả ưở ế ế ơ ng d u ph i v a đ , n u thi u  nh h ệ ề ặ ổ ị ễ  ng đ n quá trình bôi tr n, n u th a d u d ệ ễ ị  t d  b ầ ượ ­ L ủ ộ s i b t và b  hút vào xilanh làm máy nén làm vi c n ng n , các dàn trao đ i nhi ậ ng p d u.

ễ ị ế ạ ầ ấ ậ ầ ộ ỏ ấ ạ   ạ ­ Không pha tr n d u khác lo i nh t là khi n p b  sung, vì v y d u d  b  bi n ch t, t o ặ c n, hoá bùn.

ượ ể ấ ể ệ ầ ạ ặ * L ả ng d u n p vào máy có th  tra theo b ng ho c có th  l y theo kinh nghi m.

ầ ạ ượ ượ ầ ầ i l ố ớ ầ ổ ng d u khi đ  ra n p d u l ấ ạ ố ạ ử ộ ầ ỏ ấ ằ   ầ ớ ổ ầ ng d u đúng b ng * Đ i v i lock m i b  l n đ u đo l ặ ầ ả ị ộ ng d u đã đ  ra c ng thêm 1/5 s  đó, sau đó ch y th  m t l n, l y tay b t ch t đ u x  và   ầ   ượ ng d u ụ ầ ả ổ ớ ầ ặ ạ ầ ớ ỏ ơ ấ ủ ế ượ l ế ỉ th nh thhoãngì h i nén lên m t kính .N u th y các b i d u nh  bám lên kính thì l ầ ạ n p là đ , n u th y các h t d u l n thì c n ph i đ  b t d u ra

ơ ầ ầ ạ ườ ệ ả ẩ ấ ấ ỏ ể ư ầ ở ơ ố ế ở ầ ẫ ế ế ạ ấ ể ạ ẫ ể ừ ấ ầ ồ ầ ể ả ồ ừ ớ ỏ ặ ế ỏ ặ ắ ở ộ ẩ ặ ớ ỏ ở ứ ng, cho máy nén làm vi c toheo hành   * N p thêm d u: Khi m c d u th p h n bình th ề   dàn bay h i và trong  ng d n v trình  m kho ng 20ph(m  to van c p l ng) đ  đ a d u  ể ả ầ   máy nén. N u v n thi u d u thì n p thêm: Đóng van hút đ  gi m áp su t trong cacte đ n g n ấ ư  ắ ẩ áp su t khí quy n thì d ng máy, đóng van đ y và n i l ng r c­co đ u hút đ  h  áp su t d ệ trong cacte r i rót d u vào, sau đó thay vòng đ m và ch n nút. Đ  x  không khí ra kh i máy   ầ ầ c n n i l ng răc­co đ u đ y và kh i đ ng máy nén 3 đ n 5 phút r i d ng máy, v n ch t r c­ co và m  các van máy.

7. Máy nén l nhạ

7.1. Máy nén pittông

ộ ậ ấ ạ ủ ọ 7.1.1. C u t o các b  ph n quan tr ng c a máy nén

ầ ồ ơ Xéc măng (Piston ring): G m có xéc măng khí (h i) và xéc măng d u.

ở ữ ặ ớ ả ố ả ề ặ ể ả ọ ự ể ạ ủ  d ng t ng xy lanh t ườ ơ ộ ứ ẳ ạ ỏ ơ ộ ứ ủ ề ắ ở ằ ỏ ơ ầ ơ ườ ộ ườ Xéc măng khí: Làm kín khe h  gi a thành xy lanh v i piston, ngăn ch n không cho khí ặ ộ   t thì m t ngoài c a xéc ả ề Ở ạ ự   i m i đi m và l c ép ph i đ u.   do ắ   ng kính xéc măng ph i l n h n đ ng kính xy lanh, khi l p xéc măng vào xy lanh thì khe ủ    khoá xéc măng ch ng vài dem (1 dem = 0,1 mm) ch ng h n 1 dem. Đ  c ng c a xéc    piston ủ  xéc măng sau khi l p vào ắ   ở ấ ạ    c u t o ẳ   rãnh xéc măng thu c piston. Các xéc măng khác nhau ng kính ầ trong xy lanh đi v  các te và đ u hút máy nén. Đ  đ m b o đ  kín t ặ ươ măng ph i ép ch t vào m t g ả ớ ườ đ ừ ở ở h   ủ măng nh  h n đ  c ng c a xy lanh. B  dày c a xéc măng nh  h n khe l p xéc măng  ạ tính b ng ph n trăm mm ch ng h n 0,03 mm. Đ ng kính trong c a ớ piston l n h n đ khoá.

27

ạ ầ Hình 1.5: Các lo i xéc măng khí và d u.

ộ ấ ộ ẳ ượ t h n. Trong th c t ế ạ ừ c ch  t o t ự ế ườ  th ng dùng   gang xám có ả ơ ố ơ ẳ Đ  kín kém nh t là khoá th ng, khoá vuông có đ  kín t ễ ế ạ khoá th ng và khóa xiên vì d  ch  t o. Xéc măng (và xy lanh) đ ị ộ ứ đ  c ng kho ng 91 ­102 đ n v  Roxbery.

ằ ớ ề ừ ầ ơ Ở ạ ầ c l p  ạ ở ỏ ỏ Xéc măng d u: Nh m thoa 1 l p d u m ng lên b  m t xylanh và g t d u th a ra kh i  ạ ầ ượ ắ ở  ph n d  tr ng thái ườ ề ặ ầ ầ ướ ủ xylanh v  cácte. Xéc măng d u đ ở ở ố ơ không có khe h  và lo i có khe h . Lo i có khe h  t ườ ườ bình th ạ ầ i c a piston. Xéc măng d u có 2 lo i:  ế ạ t h n song khó ch  t o h n.  ộ xylanh m t ít.  ng kính ỏ ơ đ ầ  xéc măng d u nh  h n ạ ng kính ng đ

ề Thanh truy n (tay biên; connecting rod).

ỷ ụ ể ộ ớ ộ ề ị ố ụ ế ủ ỷ ế ề ỏ ỉ ề ạ ủ ộ ạ ạ ớ ề ể ế ầ ụ ả ạ ố ả  vào, đ m b o bô6i tr n t ỡ ị ồ ế Thanh truy n n i tr c khu u v i piston; bi n chuy n  đ ng quay c a tr c khu u thành   ố   ể chuy n đ ng t nh ti n c a piston. Thanh truy n máy nén lo i nh  ch  có m t chi ti t li n kh i. ỡ ụ ơ ầ   ầ Thanh truy n máy nén lo i l n có hai ph n và có th  có thêm hai mi ng b c đ  tr c c , đ u ố ơ ố   n i vào piston có  ng lót. Các b c đ  có khía v ch cho d u t t. ạ ộ ầ M t đ u b c có khe l ạ ị i ra làm rãnh đ nh v .

28

Hình 1.6: Thanh truy n.ề

Xy lanh (Cylinder sleeve):

ẳ ẳ Hình 1.7: Xy lanh máy nén dòng không th ng và dòng th ng.

29

Hình 1.8: Xy lanh máy nén dòng th ng.ẳ

Hình 1.9: Xy lanh máy nén dòng không th ng.ẳ

ượ ế ạ ừ ộ ứ ặ Xy lanh đ c ch  t o t gang xám, có đ  c ng không thua kém xéc măng khí. M t trong

ượ ụ ẳ ẳ ố đ c doa bóng. Xy lanh máy nén dòng không th ng là  ng tr . Xy lanh máy nén dòng th ng có

ấ ơ ớ ỉ ỗ l trên thành xy lanh cho h i môi ch t đi qua t i đĩa van hút trên đ nh piston.

Piston:

30

ẳ ở Piston máy nén dòng th ng trình bày hình 1.10.

Hình 1.10: Piston máy nén dòng th ng.ẳ

ơ ấ ắ 1. Đĩa lá van hút. 2. Piston. 3. Rãnh l p xéc măng h i. 4. Khe cho môi ch t đi qua.

ặ ắ ầ ắ ắ Ắ 5. Rãnh l p vòng ch n  c piston. 6.  c piston. 7. Rãnh l p xéc măng d u.

ổ ở Piston náy nén dòng đ i trình bày hình 1.11.

Hình 1.11: Piston máy nén dòng không th ng.ẳ

ẩ Đĩa van hút và đ y (Valve plate):

ẩ ẩ ấ ổ ệ ự ộ ộ ớ ố ớ ụ ụ ầ

ấ   ệ Đĩa van hút và đ y làm vi c t  đ ng theo hi u áp su t trong quá trình hút, đ y. T n th t ấ ạ ể th  tích trong máy nén ph  thu c l n vào c u t o đĩa van. Các yêu c u đ i v i c m van hút   ẩ đ y là:

ả ớ ự ễ ấ ả ổ ỗ ỏ   § L  thông c a van ph i l n, đ m b o cho môi ch t đi qua d  dàng, t n th t áp l c nh . ấ ẩ ấ ộ ườ ả ủ ng đ  chênh áp cho van hút l y 0,3 bar, đ y 0,7 bar. Thông th

§ Khi đóng ph i đ m b o kín.

ả ả ả

31

§ Không gian ch t do các van t o ra  càng bé càng t

ế ạ ố t.

ể ạ ề ạ ạ ạ ồ Van có r t nhi u lo i, có th  t m chia làm hai: Lo i có lá van đàn h i (Reed valve) và lo i lá ứ ạ ấ ắ van c ng l p cùng lò xo d ng vành khăn (Discus valve plate).

ậ ả ặ Hình 1.12: Đĩa van máy nén qu t dòng MYCOM Nh t B n.

ầ ẩ ỡ ẩ Ố ố ự Ố ố ẩ ị ị Ắ ề ố ặ ố 1. Lò xo an toàn đ u máy, 2.  c s  2, 3.  c s  1, 4. Đĩa đ  van đ y, 5. Bu loong, 6. Lò xo, 7. Lá   van đ y, 8. Đĩa đ nh v , 9. Đĩa t a  van đ y 10. Đĩa van, 11. Lò xo, 12. Lá van hút, 13. Xéc   măng khí, 14. Xy lanh, 15. Piston, 16. Thanh truy n, 17.  c piston, 18. Lò xo ch t nâng, 19. Ch t nâng, 20. Vòng cam, 21. Vòng ch n.

32

ẩ ạ ế ả ạ Hình 1.13: Đĩa van có van hút d ng d i, van đ y d ng mi ng tròn.

Ố ấ ỡ ị ướ ẩ 1. T m đ , 2. Lá van hút, 3. Đĩa van, 4.  ng đ nh h ng, 5. Lá van đ y, 6. Lò xo,

ỡ ụ Ố ủ ẩ ấ ố ỡ 7.  ng đ , 8. Lò xo ch ng th y kích, 9. T m đ  c m van đ y, 10. Bu lông.

ạ ả Hình 1.14: Đĩa van d ng d i (Reed valve plate).

33

ụ ệ Đ m tr c (Crankshaft seal):

ệ ụ ụ ổ ụ ể ấ ỉ ụ ơ ử ụ ề ạ ở ụ ầ ư ờ ộ ặ ồ ồ ơ ạ ụ ệ ắ ạ ạ ệ   Đ m tr c có nhi m v  bít kín c  tr c đ  môi ch t không rò r  ra ngoài và không khí bên ọ ượ c vào trong máy, s  d ng cho máy nén lo i h , có tr c c  thò ra ngoài. Có   t đ ngoài không l ổ ế ộ  ạ ệ ụ ạ ệ nhi u lo i đ m tr c khác nhau nh ng ph  bi n là lo i đ m tr c vòng ma sát trong d u. Đ ờ   ồ ủ ữ ạ ượ kín gi a các vòng đ t đ c nh  đ  đàn h i c a xy phông, lò xo ho c màng đàn h i; đ ng th i ờ ầ ủ ự nh  d u bôi tr n t o thêm màng ch n th y l c ph  thêm. Đ m tr c máy nén không có con   ạ ạ ượ ch y đ ụ c chia làm 2 lo i: lo i xy phông và lo i lò xo.

ụ ệ Hình 1.15: Đ m tr c xy phông.

ứ ụ ườ ử ụ ụ ơ ượ ị ơ ặ ế ụ ơ ượ ắ ụ ồ ơ ướ ầ ố ồ i hàn vào c c đ nh h ượ ượ ờ ắ ặ ầ ự ướ ể ộ ố ị ố ị ắ ồ ạ ồ ồ ụ ượ ả ọ ờ ặ ồ ụ ượ ề ầ ấ

ạ   ệ ồ ớ ặ Đ m tr c xy phông v i c p vòng ma sát đ ng – thép s  d ng cho các máy nén freon lo i ỏ ụ ơ ớ c gá c ng vòng cao su đàn nh  có đ   i 40 mm (Hình 1. 15)..Trên tr c c  đ ng kính tr c c  t ầ ồ ụ   h i 1, là cao su chuyên d ng ch u freon và d u bôi tr n. Vòng thép 2 ép ch t vòng su 1. Hai ộ ầ   ụ ơ c l p c m c  khí g m xy phông 4, m t đ u vòng này quay cùng tr c c . Ti p theo tr c c  đ ị ố ị ạ   xy phông đ c hàn vòng đ ng 3, đ u xy phông còn l ng 6. C c đ nh ồ ướ c ép ch t vào các te máy nén nh  n p 8 có lót gioăng, do đó vòng đ ng cùng xy h   ng 6 đ ầ   ng, đ u phông không chuy n đ ng. Lò xo 5 l p trên xy phông có 1 đ u t a vào c c đ nh h ả   còn l i đè lên vòng đ ng và ép vòng đ ng vào vòng thép quay 2. vòng đ ng c  đ nh 3 ph i ép ả ề ộ ặ   ch t và đ u vào vòng thép quay 2. Đ  kín d c tr c đ c đ m b o nh  vòng su 1. Không gian ủ ề ặ ươ ờ ụ ượ ệ   ng ép ch t vào nhau c a vòng thép 2 và vòng đ ng 3. c làm kín nh  2 b  m t g đ m tr c đ ạ   ệ ể ả ầ ệ ộ H p đ m tr c đ t ma sát cho 2 vòng kim lo i 2 c đi n đ y d u đ  gi m ma sát và l y nhi và 3.

ộ ề ủ ủ ệ ụ ư ể ậ Nh c đi m c a đ m tr c xy phông là đ  b n c a xy phông ch a th t cao, khi xy phông b ị ượ ỏ ụ ẽ ị ở ệ rách h ng thì đ m tr c s  b  h .

34

ụ ệ Hình 1.16: Đ m tr c lò xo 2 phía.

ệ ệ ụ ụ ể ệ ệ ườ ồ ụ ơ ượ ồ ượ ắ ề ữ ộ ở ắ ệ ụ ơ ắ ệ ồ ồ ờ ộ ộ ả ữ ộ ọ ề ặ ầ ặ ố ụ ơ ả ặ ng nh  l p d u gi a các m t ma sát. D u t ớ ầ ừ ơ ơ ụ ơ ổ ỡ ụ ụ ề ỗ ạ   Đ m tr c lò xo có lo i làm kín 1 phía và 2 phía. Hình 1.16  th  hi n đ m tr c lò xo làm kín ề ề ụ ng xung quanh và kín v  phía trong là   2 phía: không gian đ m tr c kín v  phía ngoài là môi tr ặ ụ ơ   c l p ép ch t tr c c . Lò các te máy nén. Hai vòng thép 1 cùng các vòng cao su đàn h i 2 đ ự   c l ng vào tr c c , gi a 2 vòng quay 1, t a vào các lông đ n 4. lò xo đè các vòng 1 ép xo 5 đ ộ ở ố ặ   ng lót 7). Khi máy nén làm vi c vòng su ch t vào hai vòng các bon 3 (m t     n p 8 và m t  ằ   ố và vòng thép quay cùng tr c c , n p máy nén 8 và  ng lót 7 cùng các vòng thép các bon n m ờ  ụ yên. Đ  kín d c tr c c  đ m b o nh  các vòng cao su đàn h i 2, đ  kín bu ng đ m tr c nh ượ ộ c tăng đ  kín các b  m t ép ch t gi a các vòng thép 1 v i các vòng các bon 3. Đ  kín đ   ườ ủ   ữ ờ ớ c  b m d u qua  ng 9 vào không gian 6 c a ệ đ m tr c, sau đó đi vào l ầ  khoan trên tr c c  đi bôi tr n các đ  và c m thanh truy n.

ố ị ẽ c l p làm vòng quay, khi này vòng c  đ nh s  là vòng thép và ượ ắ ụ ệ ắ ặ ượ Vòng các bon cũng hay đ c ép ch t vào n p đ m tr c. đ

35

ụ ệ Hình 1.17: Đ m tr c lò xo máy nén Mycom.

ơ ầ B m d u (Oil pump):

ơ ủ ệ ể ộ B m d u có nhi m v  bôi tr n các chi ti ơ ộ ố ạ ụ ố ớ ụ ệ ả ơ ỉ ầ ế ổ ệ  đ m tr c và đ i v i m t s  lo i máy nén còn có nhi m v  đi u ch nh t ả t chuy n đ ng c a máy nén, làm gi m ma sát,   ầ   ụ ề i. B m d u làm kín  có 2 lo i:ạ

ừ ầ ấ ơ ỏ ­ B m d u piston: máy nén công su t nh  và v a.

ấ ừ ầ ơ ớ ­ B m d u bánh răng: máy nén công su t v a và l n.

ố ớ ủ ề ạ ầ ơ ượ ố ị ế c c  đ nh. N u máy ủ ề ầ ơ ọ Đ i v i máy nén có b m d u lo i bánh răng chi u quay c a máy nén đ nén có b m d u piston thì chi u quay c a máy nén không quan tr ng.

ơ : ầ B m d u piston

ẳ ứ ố ể ả ỉ (cid:0) ộ  trên xu ng piston có các khe đ  gi m đ  rò r , các van hút và    500(cid:0) 700 v/ph do   trên. Dùng có các máy nén có vòng tua n ệ ừ ượ ắ Đ c l p th ng đ ng t ặ ở ố ạ ẩ đ y lo i viên bi có ch t ch n  ộ các van có đ  trì tr  cao.

36

p P

p P

ệ ủ ộ ơ ơ ồ Hình 4.1 ­ S  đ  làm vi c c a m t b m th  tích ki u piston

ệ ồ Khi piston 1 sang trái, th  tích bu ng làm vi c a tăng lên, áp su t ể ộ ừ ố ự ề ng hút 3 qua van m t chi u 4 vào xilanh 2. Khi piston 1 sang ph i, d ẩ ớ ị ổ ể ấ ỏ ồ ấ ỏ ệ ể ẩ

(cid:0) ườ ơ ầ ng có vòng tua Thông th B m d u bánh răng:

D a â y D m a D a â a ø y â u D m y ñ a a m o â ø a û y u ø m ñ u a o ả ấ ở ấ    đây gi m, nên ch t ñ ø û ủ   ướ ả ỏ i áp l c P c a l ng t o u ố ầ   ấ piston, ch t l ng trong xilanh b  nén v i áp su t p qua van m t chi u 6 vào  ng đ y 5. Ph n û ñ ệ th  tích bu ng làm vi c thay đ i đ  hút và đ y ch t l ng g i là th  tích làm vi c. o û

D D a a ể ể â â y y m m a a ø ø ề ộ u u ể ọ ñ ñ o o  1000 v/ph. û û

ấ ạ ệ a ­ C u t o, nguyên lý làm vi c

37

ơ ồ ấ ạ ơ Hình 2.: S  đ  c u t o b m bánh răng.

ấ ạ ủ ơ ể ặ ớ ớ ớ 2 bánh răng tr  lên ăn kh p v i nhau, có th  ăn kh p ngoài ho c ăn (cid:0) C u t o c a b m có t ườ ố ớ ặ kh p trong. S  răng th ừ ng g p Z = 8 ở  12 răng.

ơ ồ ế ấ ủ ấ ả ơ ơ ườ ư S  đ  k t c u c a 1 b m bánh răng đ n gi n nh t th ẽ ng có 2 bánh răng nh  hình v .

ớ ớ ắ ụ ị ộ ệ ủ ơ ố ố ố ọ ề ỏ ơ ả ẩ ọ ủ ộ ị ộ ẽ ữ ứ ầ ẩ ủ ề ọ ộ c chuy n t ể ủ ặ ấ ỏ ọ ố ẩ ả ấ ồ ớ ư ể ừ ọ ể ấ ỏ ủ ơ ở ọ ớ  trong b ng hút x y ra ứ ị ồ ớ ờ ớ ể ứ ả ả ấ ỏ ố ấ ả ấ ủ ể ồ ấ ỏ ụ ặ ấ ỏ ẩ ờ ủ ộ   Bánh răng ch  đ ng 1 g n li n trên tr c chính c a b m ăn kh p v i bánh răng b  đ ng 2, ữ ỏ ơ ả ề ặ ả   c  2 bánh răng đ u đ t trong v  b m 3. Kho ng tr ng A gi a v  b m, mi ng  ng hút 4 và 2 ố ệ ữ ỏ ơ ọ b ng hút ; kho ng tr ng B gi a v  b m, mi ng  ng đ y và 2 bánh răng g i là bánh răng g i là    ề   ệ ơ ẩ . Khi b m làm vi c bánh răng ch  đ ng quay, kéo bánh răng b  đ ng quay theo chi u ọ b ng đ y ớ   ấ ỏ mũi tên (nh  hình v ), ch t l ng ch a đ y trong các rãnh a gi a các răng ngoài vùng ăn kh p ỏ ơ ượ    b ng hút qua b ng đ y vòng theo v  b m ( theo chi u chuy n đ ng c a bánh đ ả   răng). Vì th  tích ch a ch t l ng trong b ng đ y gi m khi các răng c a c p bánh răng vào ọ quá  kh p, nên ch t l ng b  chèn ép và d n vào  ng đ y 5 v i áp su t cao. Quá trình này g i là   quá trình hút như  ẩ trình đ yẩ  c a b m. Đ ng th i v i quá trình đ y thì  ấ   ố ấ ỏ sau: khi các răng ra kh p, th  tích ch a ch t l ng tăng, áp su t ch t l ng gi m xu ng th p ơ ơ   h n áp su t trên m t thoáng c a b  hút làm cho ch t l ng ch y qua  ng hút 4 vào b m. Quá ả trình hút và đ y ch t l ng x y ra đ ng th i và liên t c.

ế ỉ ượ * N u trong b m không có nhe h  thì áp su t ch t l ng ch  tăng khi nào nó đ ấ ỏ ộ ụ ả ơ ậ ấ ỉ ụ ẩ ấ ấ ơ ể   c chuy n ấ   i (áp su t trong ở ạ ọ ế đ n b ng đ y. V y áp su t do b m t o nên ch  ph  thu c vào áp su t ph  t ẩ ố ng đ y).

ự ế ư ờ * Nh ng th c t bao gi ở  cũng có khe h :

ớ ỏ ơ ữ ỉ ­ gi a đ nh răng v i v  b m;

ớ ỏ ơ ặ ầ ữ ­ gi a m t đ u bánh răng v i v  b m;

ữ ặ ­ gi a các m t răng.

38

ấ ớ ế ẩ ơ ọ c tăng áp su t s m h n tr ướ ấ ỏ ượ ơ ở ượ ng trong b m bánh răng ( ch t l ng theo khe h  ch y ng ệ ủ ơ ế ấ ấ ể ạ ế ấ ậ ơ ố ở ấ ỏ   c khi đ n b ng đ y. Chính các khe h  gây   Do đó ch t l ng đ ở ề ọ   ả ấ ư ượ ổ c tr  v  b ng nên t n th t l u l ứ ả ế ụ ả ạ   i cao quá m c thì có hút) h n ch  kh  năng tăng áp su t làm vi c c a b m. N u áp su t ph  t ệ ố ấ ủ ể ư ượ   i đa, ng c a b m hoàn toàn b  t n th t. Vì v y, đ  h n ch  áp su t làm vi c t th  l u l ố ườ ng ị ổ ẩ i ta b  trí van an toàn 6 trên  ng đ y.

ầ ớ ơ Hình 1. : B m d u bánh răng ăn kh p trong.

ạ 7.2. Máy nén l nh rotor.

ạ ượ ẩ ổ ủ ữ ể ề ặ ớ ộ ố ạ ườ ệ ự ể ờ ự  Máy nén rôtô là lo i máy nén th  tích. Quá trình hút, nén và đ y đ c th c hi n nh  s ủ   ệ ơ ả ớ ạ i h n gi a pittông và xilanh. Đi u khác bi t c  b n c a ạ ề ượ t là pittông lăn ho c pittông quay. Có nhi u lo i máy nén   ặ ả ng g p. thay đ i th  tích c a không khí gi máy nén rôtô v i máy nén pittông tr ẽ rôtô khác nhau, sau đây chúng ta s  kh o sát m t s  lo i th

7.2.1. Máy nén rôtô lăn

ụ ạ ề ặ ủ ạ ờ ờ ấ ệ ỉ ể ạ ấ ố ị ữ ấ ỉ ứ ế ư ậ i hình thành. C  nh  v y, khoang nén nh ượ ế ẩ i  và khoang hút l n d n lên cho đ n khi h i nén đ ộ ụ ằ   Máy nén rôtô lăn có thân hình tr  đóng vai trò là xilanh. Pittông cũng có d ng hình tr  n m   trong xilanh. Nh  có bánh l ch tâm, pittông lăn trên b  m t c a xilanh và luôn t o ra 2 khoang   hút và nén nh  t m ngăn. Ch  khi pittông lăn trên v  trí t m ngăn, khoang hút đ t th  tích t i đa, lúc đó ch  có 1 khoang duy nh t gi a xilanh và pittông, quá trình hút k t thúc. Khi pittông lăn   ỏ  ớ ạ ắ ầ ế ụ ti p t c, quá trình nén b t đ u và khoang hút m i l ơ ế ầ ớ ầ ạ d n l   c đ y h t ra ngoài và khoang hút ớ ạ ắ ầ ạ ự ạ đ t c c đ i, m t quá trình hút và nén m i l i b t đ u.

39

ể ẹ ỉ ượ ổ c t n th t ti ữ ế ạ ơ ấ ặ ể ầ ộ Máy nén rôtô lăn có  u đi m là ít chi ti ấ ế ư ư  kín khoang môi ch t đ c bi ế ấ ọ ư ượ t l u nh ng cũng có nh ệ ở t ẩ t, r t g n nh  ch  có van đ y không có van hút   ỏ ấ   ệ c đi m là công ngh  ch  t o đòi h i r t    2 đ u pittông, khó bôi tr n và đ  mài mòn ả gi m đ chính xác, khó gi ượ ớ ấ t m tr t l n.

ượ ử ụ ấ ạ ề ỏ ộ c s  d ng r ng rãi trong đi u hòa không khí, năng su t l nh nh  và ầ ớ ụ ề ạ ọ Máy nén rôtô lăn đ ạ trung bình d ng máy nén kín. Ph n l n các l ai máy đi u hòa 1, 2 c c dùng lo i máy nén này.

ấ ượ 7.2.2. Máy nén rôtô t m tr t

ấ ạ ượ ư ầ ố C u t o và nguyên lý làm vi c c a máy nén rôtô t m tr ệ ủ ấ ượ ằ ấ ố t (t ấ ể i thi u là 2 t m t ở ị ử ẩ ở ộ ườ  m t đ ử ẩ ệ ổ ạ ố ỷ ố ư ượ ể ạ ệ ỉ t cũng g n gi ng nh  máy nén ấ ố ơ ả   i đa là 8 t m) n m trên rôtô lăn. Khác nhau c  b n là các t m tr ế   ố ị ệ  v  trí c  đ nh. Pittông và xilanh luôn ti p pittông. Pittông không có bánh l ch tâm mà quay  ử ữ ử ề ố ị ớ   ng c  đ nh phân cách đi u gi a c a hút và c a đ y. C a hút không có xúc v i nhau  ự ượ ấ ố ỉ t văng ra do l c li tâm, quét van, ch  có c a đ y có b  trí van. Khi pittông quay, các t m tr   ự ể ề ặ   trên b  m t xilanh và t o ra các khoang có th  tích thay đ i, th c hi n quá trình hút nén và ể  ể ạ ế ẩ đ y. N u làm mát t s  nén có th   đ t 5­6, hi u áp ch  có th  đ t 3­5 bar. L u l ng th t, t

40

3/s thu c l ai năng su t trung bình và l n và hay đ

ể ạ ế ộ ọ ấ ớ ượ ử ụ   c s  d ng ề ỹ tích có th  đ t 0,03 đ n 1m ậ ậ ỹ trong k  thu t k  thu t đi u hòa không khí.

ẳ ấ ạ Hình 1.:  Máy nén roto d ng t m ph ng

Ố ẳ Ố ấ 1. V , ỏ 2. Roto, 3. Các t m ph ng, 4.  ng hút, ẩ 5.  ng đ y

ấ ừ ố ượ ữ ả ượ ọ ủ Khi roto 2 quay, trong các rãnh d c c a roto, các t m ph ng 3 có th  t c đi n đ y trong kho ng không gian gi a các cánh đ ẳ c mang t ể   ể ự  do di chuy n, ế ố     ng hút 4 đ n  ng ề ượ ầ ả ẫ ố khí đ ẩ đ y 5 và đ ệ ố c th i ra h  th ng  ng d n.

ụ ở ộ ộ ể ố ớ ụ ủ ộ ệ ủ ề ơ ễ ề ả ả ộ ộ

ế   ự Tr c roto c a máy nén có th  n i v i tr c c a đ ng c  kh i đ ng m t cách tr c ti p ố ượ   ầ không c n b  truy n đ ng. Đi u này làm cho máy gi n ti n, d  dùng và làm gi m kh i l ng ủ c a máy.

ấ ượ ể Máy nén rôtô t m tr ư t có các  u đi m:

41

ọ ế ẹ ­ G n nh , ít chi ti t mài mòn.

ấ ượ ự ệ ỉ t ch  văng ra th c hi n quá trình nén khi t c đ ố ộ ự ả ­ T  gi m t ủ ớ ở ộ ả i vì lúc kh i đ ng các t m tr ủ ớ ự pittông đ  l n, l c li tâm đ  l n.

ấ ế ư ổ ườ ớ ­ Không có van hút nên không có t n th t ti t l u đ ệ ố ấ (cid:0) ng hút, h  s  c p ớ   ơ  l n h n so v i máy nén pittông tr t.ượ

ượ Nh ể c đi m:

ầ ị ­ Khó b t kín hai đ u máy nén,

ộ ế ớ ­ Đ  mài mòn các chi ti t l n,

ệ ỏ ­ Công ngh  gia công đòi h i cao.

ắ ạ 7.3. Máy nén l nh cánh xo n.

Hình 2. :

42

Hình 2. :

Hình 2. :

ỏ ấ ộ ẩ ơ ệ ồ ộ ụ ệ Ổ ỡ ố ị 1 ­ V  máy, 2 ­ Bu ng đ y, 3 ­ Cánh c  đ nh, 4 ­ Cánh đ ng, 5 ­ Không gian áp su t trung gian, ỗ ả   ầ  đ , 11 ­ L  x , 6 ­ Tr  cánh, 7 ­Đ ng c  đi n, 8 ­ B u ch a d u, 9 ­  Tr c l ch tâm, 10 ­­  ỗ ẩ Ố ứ ầ ẩ Ố ụ ồ ụ 12 ­ Tr c quay Oldchema, 13 ­  ng đ y, 14 ­ Bu ng hút, 15 ­  ng hút, 16 ­ L  đ y.

43

ắ ộ ộ ỗ Máy nén cánh xo n có 2 cánh, m t cánh đ ng yên, cánh còn l ẽ ẳ ề ặ ủ ể ẩ ạ

ử ụ ư ệ ắ ậ ấ ỏ ả ề ệ ể ạ ứ i chuy n đ ng ph ng song   ữ   ỹ ạ ứ ườ ườ song, khi đó m i đi m c a cánh v  nên qu  đ o là đ ng tròn (Đ ng đ t nét). B  m t gi a ệ ự ổ ể   2 cánh t o ra các khoang có th  tích thay đ i th c hi n quá trình hút nén và đ y. Máy nén cánh ệ ố ạ (cid:0) ể ộ ế  cao, đ  tin c y và hi u qu  cao, s  d ng trong xo n có  u đi m là ít chi ti   t,  h  s  n p  ướ ạ ươ ạ máy l nh th c và ch t l ng dùng cho đi u hòa không khí. ng nghi p, các máy làm l nh n

ế ị ư ụ 8.1. Thi t b  ng ng t

ạ 8.1.1. Phân lo i thi ế ị ư ụ t b  ng g t

ườ ả ệ ạ 1) Phân lo i theo môi tr ng gi i nhi t:

ế ị ư ụ ư ằ ướ ụ ư ­ Thi t b  ng ng t làm ng ng b ng n c (Bình ng ng t ).

ế ị ư ụ ư ụ ư ằ ­ Thi t b  ng ng t làm ng ng b ng không khí (Dàn ng ng t ).

ế ị ư ư ụ ­ Thi t b  ng ng t ụ ố ơ ướ  b c h i n c ­ không khí (Dàn ng ng t ).

ế ị ư ụ ở ự ộ ả ư ủ ẩ ặ ấ ộ ­ Thi t b  ng ng t làm ng ng b i s  sôi c a m t môi ch t ho c m t s n ph m công ngh ệ khác.

ề ặ ư ạ 2) Phân lo i theo b  m t ng ng t ụ :

ư ụ ở ề ặ ổ ệ ở ư ấ ­ Môi ch t ng ng t ủ ố  b  m t trong c a  ng trao đ i nhi t (  dàn ng ng).

ư ụ ở ề ặ ổ ệ ở ư ấ ­ Môi ch t ng ng t ủ ố  b  m t ngoài c a  ng trao đ i nhi t (  bình ng ng).

ư ụ ằ ướ ư 8.1.2. Bình ng ng làm ng ng t b ng n c:

ượ ứ ệ ố ỏ ằ ụ ư ạ ố ộ ớ ấ    1) Bình ng ng  ng v  n m ngang: Đ c  ng d ng r ng rãi trong h  th ng l nh công su t ừ v a và l n.

ỏ ằ ư ố Hình 2.1: Bình ng ng  ng v  n m ngang.

44

ắ ườ ườ Ố ệ ằ ổ ỏ ng n c, 2 ­ V  bình, 3 ­  ng trao đ i nhi

ấ ệ ế ư ả ẫ ỏ ườ ườ Ố 1 ­ N p chia đ ỉ ứ ỏ Ố ướ ng n khí đ ướ Ố ơ Ố ắ c, 10 ­  ng l p nhi ấ ả ầ t, 4 ­ Đ ng cân b ng cao áp, 5 ­ ả   ế ng ch  m c l ng, 6 ­  ng h i môi ch t vào bình ng ng, 7 ­ Áp k , 8 ­ Van an toàn, 9 ­ Van x ướ t k , 11 ­ Van x  đáy đ   ng n c, 12 ­  ng d n l ng môi ầ ầ ch t đi, 13 ­ Van x  d u, 14 ­ B u gom d u.

ấ ệ ừ ộ ố ố ướ ủ ệ ầ ở ư c x y ra và môi ch t ng ng t i ố ả  hai đ u c a bình. N c ch y trong các  ng trao đ i nhi ấ ế ướ ả ầ ỏ ệ ượ ổ t đ ổ ố ụ ạ ở ề ặ  l ặ ứ ế ế    máy nén đi qua  ng 6 vào phía trên bình và chi m ặ   c hàn ho c   t. Quá ấ ố    b  m t ngoài  ng ạ   ấ ế  đáy bình có d u l ng môi ch t đ n bình ch a cao áp ho c đ n tr m ơ ữ ố ệ ừ t t  môi ch t đ n n ướ Ở i. Nguyên lí làm vi c: H i môi ch t cao áp t toàn b  không gian gi a các  ng trong bình. Trong bình các  ng trao đ i nhi ặ núc vào hai m t sàng  ng  ổ trình trao đ i nhi ố ả ồ r i ch y xu ng d ố ế ư t l u. phân ph i ti

ậ Các nh n xét:

ộ ố ặ ỡ ố ế ỏ ố ­ N u bình dài thì trong bình có m t s  m t sàn đ   ng cho  ng kh i cong.

ườ ướ ả ạ ng n c ch y qua l ề ầ   i nhi u l n, ố ­ Hai  ng chia đ ế ộ ả ố c có các vách ngăn phân l ườ ố ườ ướ ướ ch  đ  ch y r i. Thông th ố i cho n ố ẵ c là s  ch n. ng s  đ ng n

ư ng luôn nhi m v  bình ch a cao áp. Khi này đ

­ Bình ng ng có th  đ m đ

(cid:0) ể ả ề ườ ắ ố ẽ ườ ệ ụ ng kính bình t ứ ừ ướ  d ng kính bình   ổ   i lên s  không l p  ng trao đ i 1/4 đ ươ ẽ s  tăng lên và chi u cao 1/3  nhi t.ệ

ủ ư ư ể ệ ặ ắ ố ­ Khi l p đ t bình ng ng l u ý có không gian đ  làm v  sinh  ng c a bình.

3:

ố ệ ệ ự ế ủ ấ S  li u nhi t th c t c a bình cho môi ch t NH

­

1070 W/(m2.K);

(cid:0) 6 oC;

k = 930 (cid:0) t = 5 (cid:0) qF = 4700 (cid:0) 5300 W/m2.

ư ố ỏ ằ ấ ạ ắ . Hình 2.2: Bình ng ng  ng v  n m ngang môi ch t freon lo i có n p

45

ỏ ắ ố ặ ầ ắ ỏ 1 – V  bình; 2 – M t sàng l p  ng có cánh; 3 – N p; 4 – Gioăng; 5 – B u gom l ng; 6 – Van ấ ỏ c p l ng; 7 – Nút an toàn.

ư ố ỏ ằ ấ ạ Hình 2.3: Bình ng ng  ng v  n m ngang môi ch t freon lo i hàn kín.

Ố ỏ Ố Ố ắ ơ ỏ 1 –  ng; 2 – Cánh; 3 ­ V  bình; 4 – N p hàn; 5 –  ng l ng ra; 6 –  ng h i vào.

ư ố ỏ ẳ ứ 2. Bình ng ng  ng v  th ng đ ng:

46

ỏ ẳ ứ ư ố Hình 2.: Bình ng ng  ng v  th ng đ ng.

ỏ ứ ỏ ườ ứ ằ ố ạ Ố ế ố ế ị ư 1 – V  bình; 2 – Bình ch a cao áp; 3 – Kính báo m c l ng; 4 – Đ ng cân b ng; 5 ­ Van an   Ố   ứ ướ c; 8 ­  Vành  ng; 9 –  ng phân ph i t o xoáy; 10 –  ng toàn; 6 – Ap k ; 7 – Bình ch a n ố ớ n i v i thi t b  tách khí không ng ng

ố ạ ế ộ ả ố ố ệ ố N c ch y trong  ng theo ch  đ  ch y màng, nh  có các  ng phân ph i t o xoáy nên ố  trên xu ng. Bình ướ c phân b  đ u cho các  ng trao đ i nhi ạ ả ố ề ứ ổ ệ ố ẳ ớ ướ n ư ng ng th ng đ ng dùng cho các h  th ng l nh l n, đ ờ ố ừ ả t và ch y xoáy theo  ng t ờ ượ ặ ở  ngoài tr i.  c đ t

3:

ệ ấ ố t cho môi ch t NH

950 W/(m2.oC).

.

(cid:0) 6 oC.

Thông s  nhi k = 850 (cid:0) t = 4 (cid:0) qF = 4700 (cid:0) 5300 W/m2

ư 8.1.3. Dàn ng ng t ụ   :

ể ố ư ồ ố 1) Dàn ng ng ki u  ng l ng  ng:

47

ượ ử ụ ố ượ ể ố ườ ng đ ộ ồ ấ  trong còn môi ch t chuy n đ ng Thông th ư ướ ườ ể ể ộ ữ ố ệ ệ ố ủ ườ ướ ể ệ ầ ở ng ng g m m t dãy các  ng l ng nhau. N c và môi ch t chuy n đ ng ng N c ch y  Ng ấ ạ ấ ỏ c s  d ng làm quá l nh môi ch t l ng đ  tăng năng su t l nh. Dàn ề ấ c chi u nhau. ở  không gian gi a  ng trong và  ng ngoài. c đ  ti n cho vi c v  sinh. ồ ả ở i ta làm bích ạ ướ ộ ng n các đ u u n c a đ

ượ ế ấ ờ ễ ị ề ạ Nh ở c: Chi phí kim lo i cao, nhi u k t c u r i nên d  b  xì h .

3:

ấ ố Thông s  cho môi ch t NH

1070 W/(m2.oC);

(cid:0) k = 930 (cid:0) t = 3 (cid:0) 5 oC.

ể ướ ư ư ặ ố ơ ọ ơ ỗ ợ   i: Còn g i là dàn ng ng b c h i (bay h i) ho c dàn ng ng h n h p ư 2) Dàn ng ng ki u t ướ c + không khí. n

48

ư ụ ấ ỏ ơ ở ữ ố ư ự Hình 2.: Dàn ng ng t bay h i, có l y l ng gi a, đ i l u t nhiên.

ố ướ Ố ả ướ Ố c; 2 ­  ng x  tràn có l ườ ả ầ i ch n; 3 ­  ng cân b ng; 4 – L ướ ặ ườ ằ ầ 1 ­ Máng phân ph i n ả Van x  khí đ ng kính 6 mm; 6 ­ Van x  d u; 7 ­ Đ ng  ng n ướ ặ i ch n; 5­   ướ   Ố c c tu n hoàn; 8 ­  ng n ớ ố ố ướ m i; 9 ­ Bình phân ph i n c.

ư ụ ố ư ưỡ ơ Hình 2.: Dàn ng ng t bay h i, đ i l u c ứ ng b c

ố ơ ướ ướ 1 – Dàn  ng; 2 – B m n c; 3 – Dàn phun n c;

ạ ộ ỏ 3 – Qu t gió; 5 – B  tách l ng; 6 – Van phao.

ố ơ ự ư ự Dàn ng ng b c h i t nhiên: không khí đi t nhiên qua dàn.

ượ ấ ướ ổ ộ ự Nh c: t n th t n ụ c làm mát cao ph  thu c vào gió t nhiên.

Ư ơ ả u: đ n gi n.

ố ư ư ưỡ ứ ượ ạ ẩ Dàn ng ng đ i l u gió c ng b c: không khí đ c qu t đ y qua dàn.

ượ Nh ế ạ ố c: ch  t o t n kém.

Ư ụ ộ ự ế ướ u: không ph  thu c vào gió t nhiên, ti ệ t ki m n c.

ữ ệ ướ ườ Quá trình trao đ i nhi c v i không khí (Môi tr ả ầ ộ ồ ờ c và n ươ ố ớ ị ấ ớ ướ t gi a môi ch t v i n ướ ở ạ c   d ng s ng xung ng mù b  cu n theo gió. Đây là các dàn ổ quanh) x y ra đ ng th i. M t ph n n thông d ng.ụ

ư ả ệ 3) Dàn ng ng dùng không khí gi i nhi t:

49

ư ứ Hình 2.: Dàn ng ng t ụ ố ư ưỡ  đ i l u c ng b c.

Ố ệ ỏ ổ 1 – V  dàn; 2 –  ng có cánh; 3 – Mi ng th i gió.

ư ủ ạ Hình 2.: Dàn ng ng t ụ ố ư ự  đ i l u t nhiên cho t l nh.

Ố ấ ẳ a) ng có cánh là t m ph ng;

Ố b) ng có cánh là dây thép;

Ố ặ ố ấ c) ng có cánh là t m nhôm ép ch t  ng.

ấ ạ ừ ố ạ ấ ồ ng đ ng có cánh nhôm. Dùng Dùng cho các máy l nh có môi ch t là freon. Dàn c u t o t ỏ ừ ạ ấ có các máy l nh có công su t nh  và v a.

50

ế ị ơ 8.2. Thi t b  bay h i

8.2.1. Phân lo i:ạ

ế ị ậ ệ ừ ấ ỏ 1. Thi ơ t b  bay h i nh n nhi ch t l ng: t t

­ Bình bay h i:ơ

ấ ố + Môi ch t sôi ngoài  ng.

ấ ố + Môi ch t sôi trong  ng.

­ Dàn bay h i.ơ

ế ị ậ 2. Thi ơ t b  bay h i nh n nhi ệ ừ t t không khí:

ơ ưỡ ứ ­ Dàn bay h i c ng b c.

ơ ­ Dàn bay h i tĩnh.

ế ị ậ ệ ừ ấ ỏ 8.2.2. Thi ơ t b  bay h i nh n nhi ch t l ng: t t

ỏ ể ị ậ ơ ố 1. Bình bay h i  ng v  ki u b  ng p.

a. Nguyên lý làm vi c:ệ

ấ ả ạ ấ ả ố ố Môi ch t sôi ngoài  ng, môi ch t t i l nh ch y trong  ng.

ấ ạ b. C u t o:

3.

Hình 2.: Bình bay h i NHơ

ấ ỏ ấ ả ạ Ố Ố ấ ả ạ ơ 1 ­  ng c p l ng; 2 ­  ng h i ra; 3 ­ Đ u vào môi ch t t i l nh; Ố ả ầ i l nh; 4 ­ Đ u ra môi ch t t ả ầ Ố ầ ư 5 ­  ng x  khí không ng ng; 6 ­ Van an toàn; 7 ­  ng x  d u.

51

ấ ơ ố Hình 2.: Bình bay h i freon, môi ch t sôi ngoài  ng:

ỏ ộ ắ ẩ Ố Ố ắ ặ ổ ệ   t ỏ ố 1 – V  bình, 2 – B  c t  m, 3 –  ng, 4 – M t sàng  ng, 5 – N p bình, 6 ­  ng trao đ i nhi ớ v i freon l ng.

ệ ừ ể ề ể ố Van phao đi u khi n van đi n t ế ứ ỏ  đ  kh ng ch  m c l ng trong bình.

ể ặ ố c. Đ c đi m, thông s :

3 l ng chi m 0,6

(cid:0) ế ỏ ề ỏ ứ ỏ ế    0,8 chi u cao bình; máy nén F l ng chi m

­ M c l ng cao: máy nén NH ề

0,7 chi u cao bình. 0,5 (cid:0)

(cid:0) ố ộ ấ ả ạ T c đ  môi ch t t i l nh: 1 2 m/s.

­

Cho NH3 dòng nhi t qệ F = 5800 (cid:0) 7000 W/m2.

­

ượ Ư d.  u nh ể c đi m:

Ư ế ị ơ ọ ệ ố ề ệ ­ u: thi t b  bay h i g n, h  s  truy n nhi t k cao.

ấ ả ạ ả ố ổ ị ệ ­ c: có kh  năng môi ch t t i l nh b  đóng băng trong  ng trao đ i nhi ỡ ố   t, làm v   ng ượ ỏ Nh gây h ng bình.

ế ị ơ ố ố ỏ ấ 2. Thi t b  bay h i  ng v  có môi ch t sôi trong  ng:

ấ ố ơ Hình 2.: Bình bay h i freon, môi ch t sôi trong  ng:

Ố ỏ ổ ệ 1 – V  bình, 2 – Vách ngăn, 3 ­  ng trao đ i nhi ắ t, 4 – N p bình.

52

ế ị ơ ế ị ư Hình 2.: Thi t b  bay h i ­ Thi t b  ng ng t ụ .

Ố Ố ả ơ Ố ả ầ Ố ỏ Ố ỏ Ố ế   ặ ư ơ 1 –  ng h i R13 vào, 2 –  ng x  khí không ng ng, 3 –  ng h i R22 ra, 4 – Van ch n áp k , 5 – Van an toàn, 6 –  ng l ng R13 ra, 7 –  ng x  d u, 8 –  ng l ng R22 vào.

u:Ư

ệ ố ề ệ ệ ị ọ ớ ­ H  s  truy n nhi t k cao, thi ộ t b  g n, đ  kín l n.

ấ ả ạ ể ơ ế ị ơ ị ậ ­ Kh  năng môi ch t t i l nh đóng băng ít nguy hi m h n thi t b  bay h i b  ng p do có ớ ơ ả không gian l n h n.

ứ ố ộ ộ

ấ ấ ả ạ ả ả ẩ ụ ẩ ớ i l nh có kh  năng gây b n l n thì ph i cho môi ch t t i l nh, n u môi ch t t ự ấ ả ạ ố ọ ế ể ễ ệ ủ Chú ý: L a ch n môi ch t sôi trong hay ngoài  ng ph  thu c vào m c đ  gây b n c a môi ấ ả ạ ch t t i l nh đi trong  ng đ  d  v  sinh.

3. Dàn bay h iơ :

53

ơ ể ướ Hình 2.: Dàn bay h i b  n ố c mu i

ể ệ ầ ầ 1 – B  thép, 2 – Cách nhi ỏ t, 3 – Dàn bay h i,4 – Bình tách l ng, 5 – B u gom d u, 6 – Cánh ơ khu y..ấ

ộ ượ ử ụ ứ ỏ ề ấ ả ệ ố ỏ ơ ạ ớ ỡ ế ạ ệ ỏ ấ ồ ế ố ứ ả ổ ỗ Đ c s  d ng r ng rãi trong h  th ng l nh s n xu t đá cây. M c l ng 50­80% chi u cao   ỏ   dàn (50% khi không có bình tách l ng). V i các dàn bay h i công su t l n thì bình tách l ng ấ   ắ ờ ế ượ c ch  t o riêng, l p r i kh i dàn cho đ  chi m không gian dàn bay h i và tăng hi u su t đ ỏ ố ệ tách l ng. Khi có cùng di n tích thì dàn đuôi cá là t   ng cá cu i cùng là t nh t, r i đ n dàn x ặ ề ẳ dàn th ng đ ng do có nhi u ch  qu t dòng làm tăng kh  năng trao đ i nhi ấ ớ ơ ươ ệ t.

ế ị ậ 8.2.3. Thi ơ t b  bay h i nh n nhi ệ ừ t t không khí:

ầ ớ ệ ố ề ề ể ề ệ Ph n l n các dàn này đ u có cánh v  phía không khí đ  tăng h  s  truy n nhi t k.

ạ ơ ưỡ ứ 1. Dàn bay h i làm l nh không khí c ng b c:

54

ơ ố ư ưỡ ứ Hình 2.: Dàn bay h i đ i l u c ng b c.

ố ỏ ấ ấ ộ ụ ố ộ ơ ệ Ố ơ a) Dàn công su t 9 kW, b) Dàn công su t 18 kW: 1 – C m  ng có cánh, 2 – B  phân ph i l ng, ạ 3 –  ng góp h i, 4 – Qu t gió, 5 – Đ ng c  đi n.

ấ ộ ạ   c) Dàn công su t 27 kW: 1 ­ Đ ng c  đi n, 2 –  ng tăng áp, 3 ­ C m  ng có cánh, 4 – Qu t ơ ệ ỡ Ố ế ư ụ ố ơ ệ gió, 5 – Khung đ , 6 – Van ti ộ t l u, 7 ­ Đ ng c  đi n.

ướ ườ Thông th c hay sau dàn bay h i tính theo đ ư ườ ng môt ơ ố   ể ng gió đ  tránh b   m. Đ i ướ   ơ ấ ở i ị ẩ  phía d ơ ắ  l p tr ấ ượ ễ ng thì l ng đ a vào phía trên; h i l y  ả ầ ớ v i  dàn bay h i môi ch t là freon thông th ườ ề ể ầ đ  d u đi v  máy nén đ c d  dàng; đ ơ ườ ỏ ng x  d u không có.

ơ 1. Dàn bay h i tĩnh:

55

a)

b)

ơ Hình 2.: Dàn bay h i tĩnh.

Ố Ố Ố ứ ằ ỡ 1 ­   ng, 2 – Cánh, 3­   ng góp, 4 ­   ng vào, 5 – Giá đ , 6 – Thanh gi ng, 7 ­  Máng h ng.

56

ơ ủ ạ Hình 2. : Dàn bay h i t l nh.

ườ ở Th c treo trên tr n t o tr ệ ộ ố   t đ  t t ầ  trên tr n. Treo  ườ ơ ố ượ ng đ ả ườ ng nhi ố ỉ ở ườ ng, đôi khi treo   t ệ ơ h n song ph i chú ý các bi n pháp an toàn ch ng r i. Th ầ ạ ở ộ ng ch  có m t hàng  ng.

ơ ỗ ợ ỏ ư ư ố ụ ố    b c ư L u ý: Đôi khi có dùng các dàn bay h i h n h p l ng – không khí gi ng nh  dàn ng ng t ơ ướ h i n c – không khí.

ơ ẫ 8.3. B m cánh d n

ấ ạ ệ Nguyên lý làm vi c và c u t o chung

ọ ậ ẫ ấ ủ ơ ặ ườ ả ẫ ộ ọ ng có d ng m t cong g i là cánh d n và các b  ph n c ể  các b n cánh th ặ ớ ụ ệ ộ B  ph n quan tr ng và đi n hình nh t c a b m cánh d n là bánh công tác. Bánh công   ậ ố  ượ ấ ạ ừ c c u t o t   c ghép ch t v i tr c, khi làm vi c bánh công ườ ạ tác đ ẫ ượ ị đ nh chúng. Trong bánh công tác các cánh d n đ tác quay trong môi tr ấ ỏ ng ch t l ng.

Bánh công tác c a b m quay đ ẫ ủ ơ ơ ờ ộ ề ượ ộ ấ ỏ ủ ệ ủ ụ ơ ượ ỷ ộ ề ấ ỏ ấ ỏ ủ ằ ơ c là nh  đ ng c  kéo bên ngoài và trong qúa trình đó,   ơ ạ ả   do có các cánh d n mà c  năng c a đ ng c  truy n đ c cho ch t l ng, t o nên dòng ch y ố ở ố ượ   i ra và l liên t c qua bánh công tác. Chênh l ch năng l i vào  l ng thu  đ ng c a ch t l ng  ể ớ ổ   ư ơ ủ c a bánh công tác chính b ng c  năng c a b m đã truy n cho ch t l ng ( ch a k  t i t n th t).ấ

57

ặ ắ ủ ẫ ộ M t c t c a m t bánh công tác cánh d n:

ặ ắ ủ Hình 3.3 – M t c t c a bánh công tác

ướ 1.Bánh công tác 2.Đĩa tr ụ c (đĩa ph )

ẫ 3.Cánh d n 4.Đĩa sau (đĩa chính)

5.Rãnh cánh

ơ ồ ế ấ ủ ộ ơ ể ả ơ ị S  đ  k t c u c a m t b m ly tâm đ n gi n bi u th  trên hình 3.5

4

3

2

1

5

ơ ố ế ấ ủ ơ Hình 3.5 – S  đ  k t c u c a b m ly tâm.

6 5 a 4 3 2 1 P

d

ủ ế ậ ơ ồ ộ B m ly tâm g m các b  ph n ch  y u sau:

ụ ơ 1 ­ Bánh công tác 2 ­ Tr c b m

58

ẫ ướ ộ ẫ ướ ộ ắ ố ồ ọ ậ 3 ­ B  ph n d n h ng vào ậ 4 ­ B  ph n d n h ng ra ( còn g i là bu ng xo n  c)

Ố Ố 5 ­  ng hút ẩ 6 ­ ng đ y

ả ơ ơ ướ ượ ấ ỏ ề ầ ố Tr ng hút đ ệ ầ   c khi cho b m làm vi c c n ph i làm cho thân b m trong đó có bánh công tác và ọ c đi n đ y ch t l ng, g i là ồ ơ . quá trình m i b m

Quá trình làm vi c:ệ

ầ ử ở Khi b m làm vi c, bánh công tác quay, các ph n t ơ ưở ệ ủ ự ấ ng c a l c ly tâm b  d n t ớ ơ ẩ ủ ơ ướ ụ ộ ấ ấ ỏ ố ơ i vào c a b m, ch t l ng ở ể ẩ ụ ạ ơ ơ ơ ả ấ ỏ    ch t l ng   trong bánh công tác ẫ ộ ể ị ồ ừ ướ ả    trong ra ngoài chuy n đ ng theo các máng d n và đi i  nh h d ủ ồ ờ ở ố ẩ ố  l i vào c a bánh   vào  ng đ y v i áp su t cao h n, đó là quá trình đ y c a b m. Đ ng th i  ấ ở ể ứ ớ   ủ ạ i tác d ng c a áp su t   b  ch a l n công tác t o nên m t vùng có áp su t chân không, và d ụ ị ủ ơ ấ ở ố ơ    l h n áp su t   b  hút liên t c b  hút vào b m theo  ng hút. Đó là ủ ủ quá trình hút c a b m. Quá trình hút và đ y c a b m là các quá trình liên t c, t o nên dòng   ụ ch y liên t c qua b m.

ộ ắ ố ẫ ọ ể ẫ ộ ắ ố ụ ạ ượ ừ ề ế ẩ ị ậ B  ph n d n h  bánh công tác ra  ng đ y đ ủ ầ ấ   ồ ướ ng ra, có d ng xo n  c nên g i là bu ng xo n  c là đ  d n ch t ổ ầ   ố ỏ l ng t c đi u hoà,  n đ nh và còn có tác d ng bi n m t ph n ế ấ ỏ ộ đ ng năng c a dòng ch t l ng thành áp năng c n thi t.

ườ ự ệ ặ Đ ng đ c tính th c nghi m

ệ ự ỹ ấ ố ệ ả ậ   ở ậ ứ ạ ng đ c tính tính toán r t ph c t p khó khăn, b i v y trong k  thu t ệ ượ   c khi kh o nghi m trên các máy ng đ c tính b ng các s  li u đo đ ườ ườ ặ ằ ệ ườ ự Vi c xây d ng đ ự ườ ng xây d ng các đ th ụ ể c  th  – đó là đ ặ ặ ng đ c tính th c nghi m.

ơ ồ ệ ố ệ ể ơ ị S  đ  h  th ng thí nghi m b m ly tâm bi u th  trên hình (3.16).

5

4

A

ư ượ

C

ng k

2

ể 1­ B  hút 2, 4­ Khoá 3­ B mơ ế 5­ L u l C­ Chân không kế A­ Ap kế

3

1

ệ ơ Hình 3.16 ­ S  đ  h  th ng thí nghi m b m ly tâm ườ ự ư ệ ặ ơ ồ ệ ố ạ Đ ng đ c tính th c nghi m có d ng nh  sau:

59

ườ ự ệ ặ Hình 3.17 ­ Đ ng đ c tính th c nghi m

ủ ườ ệ ủ ơ ặ ụ Công d ng c a đ ng đ c tính làm vi c c a b m:

ườ ấ ượ ự ệ ợ ­ Qua các đ c khu v c làm vi c có l ấ ứ   i nh t  ng

ệ ặ ấ ớ v i hi u su t cao nh t [ ng đ c tính H­Q,  ấ (cid:0) max ho c ặ (cid:0) (cid:0) ­Q, N­Q ta th y đ  = ((cid:0) max – 7%)]

ủ ườ ạ ặ ệ ủ ơ ­ Qua hình d ng c a đ ng đ c tính ta bi ế ượ t đ ể ử ụ   c tính năng làm vi c c a b m đ  s  d ng ợ ơ b m cho h p lý.

ườ ặ ơ ể ố ộ ị ị ặ ­ Đ ng đ c tính [H ợ   CK] = f(Q) đ  tính toán  ng hút và xác đ nh v  trí đ t b m m t cách h p lý.

ơ ể Ki m tra b m

ậ ự ườ ủ ơ ặ ặ 1. Ch n b m đúng yêu c u k  thu t, d a vào đ ng đ c tính c a b m, trong đó đ c bi ệ   t ơ ườ ặ ầ ỹ ơ ả ng đ c tính c  b n (H­Q). ọ chú ý đ

ệ ầ ấ ồ ồ 2. Các thi ộ ầ ủ ầ ắ ơ ở ộ ể ễ ẩ ố ồ ế ị t b  và đ ng h  đo áp su t, đo chân không, đo đi n c n có đ y đ . C n l p van ề ở ố m t chi u ng hút và  ng đ y đ  d  dàng khi m i và kh i đ ng b m.

ướ ồ ơ ệ ả ơ 3. Tr c khi cho b m làm vi c ph i m i b m

ướ ể ả ầ ỡ ơ ộ ơ ố 4. Tr c khi b m kh i đ ng ph i ki m tra d u m  trong b m và đ ng c , các m i ghép ở ộ ệ ơ ệ ố bulông, h  th ng đi n.

ở ộ ở ố ơ ồ ị ư ẩ   ớ ừ ừ ở ộ   ng đ y 5. Khi kh i đ ng b m, cho đ ng c  quay  n đ nh r i m i t  m  khoá   t ấ ở ộ   ớ ẩ ồ ở ố   ng đ y r i m i kh i đ ng ở ộ ổ ượ ạ c l ễ ị ớ ơ ộ ơ ở ấ i, m  khoá  (nh ng v i b m áp su t th p thì ng ả ơ ế i). n u không đ ng c  khó kh i đ ng và d  b  quá t

ể ị ế ơ ồ ờ ể ử ườ ệ ấ ờ ị ồ ầ 6. Khi b m làm vi c, c n theo dõi đ ng h  đo, chú ý nghe ti ng máy đ  k p th i phát ng đ  x  lý k p th i. ệ ữ hi n nh ng b t th

ứ ự ộ ượ ạ ớ t máy, làm th  t đ ng tác ng c v i khi cho máy ch y: đóng van ở ố ẩ 7. Khi chu n b  t ẩ ng đ y tr ị ắ ướ ắ c, t t máy sau.

ầ ừ ấ ỏ ệ ể ặ ơ ạ 8. Khi b m làm vi c ch t l ng không lên ho c lên ít, c n d ng máy và ki m tra l i:

60

ặ ở ố ẩ ố § Các van ho c khoá ng đ y và  ng hút.

ướ ệ ặ ắ ố ở ầ ộ § L i ch n rác có b  l p kín ho c mi ng  ng hút không đúng đ  sâu c n thi ế   t ặ ị ấ ủ ể cách m t thoáng c a b  hút.

ượ ể ị ấ ệ ơ ượ § Bánh công tác quay ng c (b m đi n có th  b  đ u dây ng c pha).

ệ ủ ơ ế ộ ề ỉ Đi u ch nh ch  đ  làm vi c c a b m

H

H

­ Q l

A

H

A

H

­ Q B

Q

Q

A

ể ệ Hình 3.20 – Đi m làm vi c

ể ủ ể ườ ủ ơ ặ Đi m làm vi c ủ ệ ố   ng đ c tính c a b m và c a h  th ng ệ  c a b m là giao đi m c a hai đ ủ ơ ộ ệ ạ ộ trong cùng m t h  to  đ .

ệ ủ ơ ể ầ ổ ọ ộ quá trình đi uề Quá trình thay đ i đi m làm vi c c a b m theo m t yêu c u nào đó g i là ch nhỉ .

ươ ỉ Có hai ph ề ng pháp đi u ch nh:

H l

ề ằ ỉ a­ Đi u ch nh b ng khoá

H

) B  ­ Q ((cid:0)

­ Q ((cid:0) H l

) A

B

A

H B H

A

H

­ Q B

Q

Q

Q

A

B

61

ề ằ ỉ Hình 3.21 ­ Đi u ch nh b ng khoá

ỉ ự ạ ổ ườ ặ ề ở ng đ c tính l ủ ệ ố ề ỉ ng đ y đ  thay đ i l u l ướ ằ ng c a h  th ng (không đi u ch nh ỉ i b ng cách đi u ch nh   ở ố     ng ở ố ệ ượ ể ự ễ ề ằ ặ (đóng ho c m ) khoá  hút vì d  gây ra hi n t Đi u ch nh b ng khoá t o nên s  thay đ i đ ẩ ổ ư ượ ng xâm th c).

A, QA).

ể ệ ở

§ Khi m  khoá hoàn toàn ta có đi m làm vi c A (H

ạ ng c a h i thì t n th t khoá s  tăng lên (

§ Khi đóng b t khoá l ả

B, QB).

ườ ặ ố ấ ổ ng đ c tính l (cid:0) A(cid:0) ổ ố ế ể ể ơ ổ ớ th ng gi m, nghĩa là đ tính b m không đ i. Do đó đi m làm vi c t (cid:0) B), l u l ủ ệ  ư ượ ẽ ướ ẽ ặ   ơ i s  thay đ i d c h n, trong khi đ c ệ ừ  A chuy n đ n B (H

ươ ư ệ ả ơ ế ấ ổ Ph ậ ng pháp này đ n gi n, thu n ti n nh ng không kinh t vì gây thêm t n th t.

ụ ơ ủ ề ằ ỉ ổ ố  b­ Đi u ch nh b ng thay đ i s  vòng quay c a tr c b m

H

H

­ Q  l

B

H

B

A

A

C

H H

C

H

) A

– Q (n B  – Q (n B

H

>n B ) A  < n C

H  – Q (n B

) A

Q

Q

Q

Q

C

A

B

ổ ố ề ỉ ằ Hình 3.22 ­ Đi u ch nh b ng thay đ i s  vòng quay

ủ ộ ươ ổ ườ ằ ặ N i dung c a ph ng pháp này là thay đ i đ ủ ơ ng đ c tính riêng c a b m b ng cách thay

ụ ơ ủ ổ ố đ i s  vòng quay c a tr c b m.

B, QB).

ể ế Đi m làm vi c A(H ườ ặ ệ A. Khi tăng s  vòng quay đ n n ố A,QA)  ng v i s  vòng quay làm vi c n B  ổ   ướ ườ i không thay đ i, ng đ c tính l ể > nA thì đ đi m làm vi c t ớ ố ứ ệ ủ ơ ặ ẽ ng đ c tính c a b m s  khác đi trong khi đó đ ế ể ệ ừ  A chuy n đ n B (H

ươ ơ ổ ố ươ ng pháp này dùng cho b m có thi t b  thay đ i s  vòng quay. Ph ớ ế ị ố ớ ơ ế ị ư ng pháp này kinh ổ ố t b  thay đ i s  vòng quay h n so v i ph ươ ng pháp trên. Nh ng đ i v i b m không có thi ơ ụ Ph ế ơ t ệ làm vi c thì ph ươ ng pháp trên thông d ng h n.

ườ ươ Đôi khi ng ế ợ ả i ta k t h p c  hai ph ng pháp trên.

ơ  Ghép b m ly tâm

ố ế ơ Có hai cách ghép b m: ghép song song và ghép n i ti p.

62

ầ ư ượ ệ ố ơ ư ượ ớ ộ ơ ủ a­ Ghép song song: (khi h  th ng có yêu c u l u l ng l n h n l u l ng c a m t b m)

ệ ượ ề ệ ể ể ơ Đi u ki n đ  các b m ghép có th  làm vi c đ c là:

1 = H2 = … = Hi

ệ ớ ả ơ ộ ­ Các b m ph i làm vi c v i cùng c t áp: H

ư ượ ị ­ Đ  xác đ nh l u l ướ ặ ơ ủ ơ ủ ng đ c tính chung c a các b m ghép (H­Q ệ ầ   ng c a b m ghép song song làm vi c trong m t h  th ng, ta c n ế ườ iướ ­ t đ C) và bi l ộ ệ ố ặ ng đ c tính l i (H ể ườ ự xây d ng đ Q).

C) trong h  th ng đ ộ

ườ ệ ố ượ ơ ự   c xây d ng Đ ng đ c tính chung c a các b m ghép song song (H­Q ớ ư ượ ộ ộ ộ ộ ặ ộ ằ b ng cách c ng các l u l ủ ng v i cùng m t c t áp (c ng các hoành đ  trên cùng tung đ ).

1­Q) và (H2­Q) ghép song song, ta  ề   ệ B c  hai b m đ u ớ ứ ư ượ   ng c a b m 2  ng v i đi m B

ườ Ví dụ: Kháo sát hai b m có đ ớ ấ ả ơ ư ượ ư ặ ng đ c tính khác nhau: (H ệ ố ủ ệ ố ơ B trong h  th ng ch  có b m 2 làm vi c. Khi H = H ỉ ằ ủ ơ ể ỉ ng c a h  th ng ch  b ng l u l ơ ọ ộ th y v i m i c t áp H > H ệ cùng làm vi c nh ng l u l (QB = Q2) (hình 3.24)

C

ể ệ ơ

ể ơ ệ ậ ơ ớ   Đi m C là đi m làm vi c c a các b m ghép trong h  th ng. Khi đó b m 1 làm vi c v i ệ  ư ượ

ệ ố ủ ệ ơ ổ ơ ệ ố ủ ẽ ố ệ ủ C 2Q . V y: T ng l u l ng c a hai b m ghép song song trong h ng c a hai b m đó khi làm vi c riêng r  cũng trong h  th ng đó. ớ 1Q , b m 2 làm vi c v i   ư ượ ỏ ơ ổ th ng nh  h n t ng l u l

C

C 1

C 2

2

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) Q QQ QQ 1

ệ ố ề ộ ư ượ ng trong h ệ ệ ớ ớ ớ ệ ố ừ ệ ẽ ố ơ ơ ơ (vì h  th ng làm vi c v i nhi u b m ghép song song có c t áp l n h n do l u l th ng tăng lên so v i khi t ng b m riêng r  làm vi c trong h  th ng).

H

Q

2C

Q

1C

H

­Q  l

B

C

1

2

­Q

Q

H C

= Q B

2

2

1

H

B

H

­Q

H

­Q

B1

B2 >n (n B

)\\ A

Q 1 Q 2 Q

< Q

+Q 2

1

C

\\

Q

Hình 3.24 ­ Ghép song song ậ Nh n xét:

ỉ ệ ố ơ ố ươ

ề ặ ậ ầ ứ ạ ườ ầ ơ ­ Đi u ch nh h  th ng có các b m ghép song song t ề (cid:0) ng đ c tính khác nhau nhi u Do v y c n ghép các b m có đ ơ   ng đ i ph c t p khi các b m ghép có ố   ặ ng đ c tính g n gi ng ườ đ nhau.

63

ủ ả

ủ ướ ơ ng đ c tính c a l ả ớ ệ ­ Ghép b m song song có hi u qu  l n khi đ ố ắ (cid:0) i không d c l m  ư ượ ườ ơ ặ ầ ụ ề ổ ỏ nh ) và đ ộ ệ ố h  th ng b m c n có c t áp thay đ i ít khi l u l ộ ố   ườ ặ ng đ c tính c a chúng tho i (có đ  d c ầ ứ  Ta c n  ng d ng ghép song song trong các   ổ ng thay đ i nhi u.

ố ượ ơ ớ ạ ấ ị ượ ị ­ S  l ng có gi i h n nh t đ nh, đ c xác đ nh ư ượ ng b m ghép song song đ  tăng l u l ướ ườ ặ i. ể ặ ng đ c tính l ng đ c tính chung và đ ở ườ b i đ

H

H

i ướ ­ Q

l

A

1

2

H

­ Q

C

H

+ H

= H C

1C

2C

1

H

­ Q

B2

H

2C

H

1C

H

­ Q

B1

Q

Q C

ầ ộ ơ ộ ộ ơ ệ ố ủ ớ b­ Ghép n i ti p: ố ế (khi h  th ng có yêu c u c t áp l n h n c t áp c a m t b m)

ố ế Hình 3.25 – Ghép n i ti p

D a â y m a ø u ñ o û

ố ế ệ ề Đi u ki n ghép n i ti p:

1

2

i

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) QQ Q ệ ớ ư ượ ơ ả ­ Các b m ghép ph i làm vi c v i l u l ư ng nh  nhau:

ộ ệ ­ C t áp làm vi c khi Q = const:

C

2

i

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) H H HH 1

C ­ Q) đ ộ

ườ ượ ủ ằ ơ ộ ộ   c xây d ng b ng cách c ng các c t ­ Đ ng đ c tính chung c a các b m ghép (H ủ ộ ư ượ ặ ừ ớ ộ ộ ơ áp c a riêng t ng b m v i cùng m t l u l ự ộ ng (c ng các tung đ  trên cùng m t hoành đ )

ả ơ ườ ố ế ệ ặ ­ Kh o sát hai b m 1, 2 có đ ng đ c tính khác nhau ghép n i ti p làm vi c trong m t h ộ ệ th ng.ố

ể ể ườ ặ ướ ể ng đ c tính chung và đ ệ   i) là đi m làm vi c ủ ườ ­ Đi m A (giao đi m c a đ ệ ố ặ ị ư ượ ơ ng đ c tính l ộ ủ ơ ủ c a các b m ghép trong h  th ng, xác đ nh l u l ng Q và c t áp H c a hai b m ghép.

ố ế ệ ố ơ ườ ề ặ ớ ố ệ   ng đ c tính d c nhi u m i có hi u ọ ­ Khi ghép n i ti p nên ch n b m và h  th ng có đ ổ ư ượ ượ ộ ả ầ qu  cao, vì khi thay đ i l u l ng ít đã tăng đ c c t áp theo yêu c u.

64

ố ế ề ả ơ ơ ẽ ị ỏ ầ ơ ậ ả ơ ơ ệ ớ ọ ể ẩ ủ ơ ế ể ể ố ơ Chú ý: Khi ghép hai b m 1 và 2 n i ti p li n nhau c n chú ý là b m 2 ph i làm vi c v i áp  ủ ứ ề ấ su t cao h n b m 1, vì v y n u không đ  s c b n b m s  b  h ng. Do đó ph i ch n trên  ấ ườ ng  ng đ y c a b m 1 đi m nào có áp su t không gây nguy hi m cho b m 2 đ  ghép. đ

9. Thi ề ị ụ t b  ph

9.1  Van ch n:ặ

Hình a Hình b                                    Hình c

ế ắ ặ a) van ch nặ ặ b) van ch n gĩc ế ư t l u   (1 – thân van; 2­ đ  van; 3­ c) van ti         ử ấ   c a van; 4­ n p; 5 – jiont  đ m; 6­ t m ế xi

ồ Ố ặ

ế ệ ặ ố

i l nh (1­ thân van; 2­ đĩa

65

ệ                 Hình d                                     Hình e                                               Hình f   t ch t; 7 – ti van;  8­ tay van) d) van mng gĩc freon (1­ thn van; 2 – đĩa van; 3 –lị  xo nng đĩa van;4 – màng đàn h i; 5­  c đè ch t; 6   – tay van; 7 – ti van) e) van freon 2 ng (1 – thn van; 2 – đĩa van; 3 –  ắ   t joint; 5­ joint đ m; 6 – n p joint ch n; 4­ oc xi ỗ  ạ ụ ch p; 7 – ti van; 8 – ch t ba; 9 – đai  c; 10­ l thoát) ấ ả ạ ặ f ) van ch n môi ch t t ố van; 3­ ch t ép; 4­ ti van; 5­ joint; 6 – tay van)

o trong thn van 1 cĩ c a van 2, l

ệ ế ụ ướ ườ t   di n qui ấ ặ ộ ộ ộ ặ ử ặ ấ C u  trúc  các  van  ch n ph   thu c  vào  đ ể ể ỗ ng  kính  và ti ặ ử  thoát c a van 2 đ ị ầ ỏ ị

ớ ỗ ượ ng pháp đúc v i l ớ ạ ẫ ng cao, ph ng đ ừ ậ ệ ượ ồ v t li u m m đàn h i và đ ố ờ ướ   ng c.   Theo  h ổ ướ   ẳ ng chuy n đ ng môi ch t, chia ra van ch n th ng và van ch n góc. Van ch n góc thay đ i h ằ ượ   c đóng kín b ng đĩa van 3 chuy n đ ng 90 ờ ể ượ c nh  ti van 7 và tay van 8. Joint chèn 5 và đĩa chèn joint   (hình a v b). Đĩa van 3 d ch chuy n đ ằ   ườ ặ ủ ng kính nh  (6, 10 và 15 mm) có thân van b ng 6 làm kín đ u th  ra c a ti van. Van ch n đ ặ   ượ ộ ầ c gia công có hình nĩn (hình b). Thân van ch n thép đĩa van chính là ti van. m t đ u đ ấ ượ ế ạ ừ ươ ắ ườ   amôni c đ  thoát  gang ch t l c ch  t o t ng kính l n đ ượ ắ ự ở ướ ử ướ ớ    do trên ti van (đĩa van  d c l p t i c a van. Các lo i van gang v i các ren d n h ề ự ự   c ép  l a) và ép kín lên đĩa van. Joint chèn kín ti  van làm t t ặ ch t nh  các đai  c.

ạ ể ặ ộ ặ ằ ạ ượ ử ụ ặ Các van ch n freon đ ộ ụ ặ ạ ơ ượ ở ồ c chia b i màng đàn h i 4. Màng đàn h i đ ề ồ ố ờ ồ ố ượ ủ ề ặ ồ ồ ạ i. Khi v n tay van ng ầ ướ ứ ấ ộ ộ ị i tác đ ng l  xo van, đi van nng ln, l ồ   c s  d ng là lo i có màng đàn h i ho c b  chèn kín siphon đ  lèn   kín ti van ho c lo i có b  chèn kín b ng cao su chuyn d ng. Van ch n góc freon lo i màng đàn ồ ượ ặ ồ c ép ch t trên các h i (hình e) cĩ 2 kh ng gian đ   ố   ồ joint chèn kín nh  đai  c 5. Khi quay tay van 6 theo chi u quay kim đ ng h , ti van 7 đi xu ng ế ạ ầ ử ố   i g n c a van và làm u n cong màng đàn h i và đè lên đĩa van 2 làm đĩa van 2 đi xu ng, ti n l ộ ớ ử c chi u quay kim đ ng h , tác đ ng c a ti van 7 khép b t c a van l   ỗ  lên đĩa van gi m d n, sau đó ch m d t tác đ ng, d thông van đ ả ở ượ c m  ra.

ớ ạ ầ ạ ượ ỏ  đ ng và áp k . Đĩa van là m t đ u có ti van 7, đ ặ ẩ ế ượ ầ ế ị ự ộ t b  t ị ạ ủ ử i c a ti van đ ứ ề ồ ế ố ề ố ị ề ồ ề ở ơ i v đóng kín  l ố ớ ườ ượ ạ ề ị ượ ầ ỗ ừ ự ế ư ữ ế ả ở ị ặ ấ ơ ớ ứ ồ ề ồ ị ơ Trn hình f, trình by van ch n freon 2 ng kh ng cĩ tay van cng v i ti van lo i kín, van ny   ượ ắ ể  ạ đ c l p trên đ u hút và đ u đ y các máy nén l nh freon lo i nh . Trn thn van 1, cĩ ng ba 8 đ ề   ộ ầ ố n i các thi c gia công hình nĩn v  2 ố ơ ầ   c gia công hình vu ng cho kh  van. thn van cĩ 2 c a van cho phía. Đ u c n l ồ ế   đĩa van côn 2. Khi quay ti van theo chi u quay kim đ ng h  đ n h t m c, đĩa van đi v  phía ử ng  ng và đóng kin van này, c n ng ba n i v  phía my nn thì m  th ng. c a van n i v i đ   ị ạ ố   ế ồ i c chi u kim đ ng h  thì đĩa van ti n v  phía van c n l Khi quay ti van ng ở ệ   ố ề ườ ề c m  thông. Khi lm vi c, thoát đi v  phía ch t ba, c n đ u r ng v  đ ng  ng và máy nén đ ử ế   ặ ượ  v  trí l ng ch ng gi a 2 c a van. Trong th c t đĩa van ph i  , ti van đ c v n ra đ n h t ể ư ồ m c r i sau đó v n theo chi u quay kim đ ng h  ½ v ng đ  đ a áp su t h i t ạ i ch t ba.

ừ ở ồ ố ượ ị Ti van đ ụ ặ c chèn kín b i joint 3, joint g m có v ng đ m t ượ ử ụ ệ ườ ụ  cao su chuyên d ng và đai  c 4. ộ ủ ể Tr c v n 6 và joint lót cao su 5 đ c s  d ng đ  tăng c ng đ  kín c a van.

66

ở ượ t l u tay hình b van ny khc van ch n b i hình dng van. Đĩa van 3 đ Van ti ụ ế ệ ặ c phay 3 rnh nghing ti t di n tam gic. Đĩa van t ụ ượ ắ ng ren và l p vào n p 4. Do cĩ cc rnh ừ ừ  t ở  đuôi đĩa van cho phép l ượ ị ắ ề ộ c m n. đ  nâng lá van đ ự ự  thoát van tăng t ả ườ ượ ở ượ ắ ỉ c kéo dài có  l a vào ti van 7 có   ỗ ề   . Đi u ắ   ở ả c đ m b o b i tay van 8 l p ố ườ   ng kín bé (6, ng  ng đ ượ ử ụ   c s  d ng các van ườ ặ ị ế ư hình tr , trn hình tr  đ ườ đ ỉ này cho phép đi u ch nh c p l ng đ trên ti van 7. Ti van 7 đ 10 và 15 mm) các van hi u ch nh chuyên d ng không đ ch n góc có đ ấ ỏ c chèn kín b i joint 5 và bích đè 6. Trên đ ụ ặ c l p đ t mà đ ớ ườ ng ren m n trên ti van. ượ ệ ươ ứ ng kính t ng  ng v i đ

ơ ấ ả ạ ng môi ch t t i l nh (hình f ), cc van ny đ ướ ặ c l p đ t trên đ ỗ ườ ủ ượ ng kính qui c không d ờ ố ượ ắ i 50 mm. L  thoát c a van đ  thoát trong thân van nh  ch t 3. Trong đĩa van đ ề ặ ả ừ ậ ệ ắ ấ ỏ ượ ố i thoát cho d ng ch t l ng. Ti van đ ạ ẻ ề ộ ượ ể ả  nâng lên m  thông l ấ ọ ở ự ớ ở ậ ở ơ ượ ử ụ ấ ạ ả ả ắ ơ ấ ả ạ   ặ i l nh Van ch n m i ch t t ờ  ướ ướ ớ ườ ườ c đóng nh c v i đ và đ ng n ầ ủ ỗ ựơ   ặ c đĩa 2, đĩa 2 này ép ch t vào các đ u c a l ắ   ố ị ắ t đ  đ m b o đ  bám ch c các b  m t. Khi quay tay van 6, l p l p v ng t  v t li u ch ng tr ị ừ ừ   trên ti van 4 , đĩa van 2 t  t c làm ệ ạ kín b i joint 5. Van lo i ny r t g n, thu n ti n, r  ti n, kh ng t o tr  l c l n. Tuy nhin nĩ   ắ kh ng đ m b o ch c ch n kín, do đó chúng không đ c s  d ng cho môi ch t l nh.

ế ư 9.2. Van ti t l u:

ệ ả ấ ệ ố ư Van ti t đ  và áp su t bay h i đi u ki n t i  u, tránh cho máy t đ m b o nhi ế ư ơ ẩ ơ ở ề ạ ả ế ư t l u nhi ị nén không b  hút h i  m.van ti ệ ộ t l u nhi ệ ượ t đ c chia ra làm 3 lo i:

ế ư ệ ­ Van ti t l u nhi ằ t cân b ng trong.

ế ư ệ ằ ­ Van ti t l u nhi t cân b ng ngoài.

ế ư ­ Van phao ti t l u.

ế ư ệ t l u nhi ằ t cân b ng trong 9.2.1 Van ti :

ế ị ầ ơ ộ ỏ ế ị 1/ S  d ng ử ụ : cho các thi t b  bay h i có đ  chênh áp đ u vào và ra kh i thi t b  nh : ỏ (cid:0) po (cid:0) 0,3 kg/cm2.

ấ ạ 2/ C u t o nguyn lý :

ơ ồ ế ư ệ Hình: s  đ  nguyên lý van ti t l u nhi ằ t cân b ng trong.

ế ơ ệ ề ố ồ ị ả 1. bal ng c m bi n nhi t; 2.  ng mao; 3. màng đàn h i; 4. thanh truy n; 5. van; 6. l  xo; 7. vít ệ ỉ hi u ch nh.

3/ Nguyn lý lm vi cệ :

67

ự Van ti t đ  c a môi ch t sau thi ổ ủ ế ư ự ơ ơ ệ t l u nhi ự ả ấ ệ ộ ủ ơ ườ t b  bay h i. Thông th ặ ấ ạ ng t ơ ấ ồ ợ ặ ệ ế ệ ố ả ấ ệ ể ng ga n p đ ả ế ạ ộ ể ủ ố ữ ượ t l u thu c lo i không s a ch a đ ử ẳ ơ ơ ằ ạ t 1. Do đó các van ti ế ứ t 1 xem l qu trình đ ng tích. Khi nhi ị ả ấ ơ ơ ơ ế ệ ấ ồ ố ượ ượ ấ ử t cng cao c a van m  càng l n, khi nhi ệ ộ ơ ớ ả ế ả ấ ơ ấ ạ ở t đ  m i ch t trong bal ng c m bi n nhi ố ề ồ ố t đ  quy đ nh (đ  quá nhi ấ ằ t đ  môi ch t b ng nhi ấ ệ ộ ế ư ơ ả ị ệ ộ  v  trí đ nh m c. Do đó ta th y van ti t l u ế ị ơ   ệ ự ổ t b  bay h i, t làm vi c d a vào s  thay đ i nhi ứ   ấ ơ ụ ả ạ ế ị ng m i ch t ch a nghĩa là d a vào s  thay đ i ph  t i l nh c a thi ố ẫ ố ự  ấ ươ ệ trong  ng bal ng c m bi n nhi t 1 v  ng mao d n 2 l m i ch t l nh ho c môi ch t t ấ ạ ể ế ạ ố   ơ ặ ạ m i ch t l nh trong h  th ng l nh; ho c l cc m i ch t r12, r134a, r22, r502 … đ  ch  t o  ng ả   ợ ế ơ ẫ mao d n và bal ng c m bi n nhi t 1 b ng h p kim đ ng ho c h p kim nhôm đ  đam b o ố ượ ượ ẫ   d n nhi c tính toán chính xác cho th  tích c a  ng mao t nhanh nh t. kh i l ế ư ệ ơ ẫ d n 2 v bal ng c m bi n nhi c. Qu   ả ệ   ệ ấ ổ ủ t trình thay đ i c a m i ch t trong bal ng c m bi n nhi ơ ế   ế ị ấ ạ ộ t b  bay h i cao h n m c quy đ nh, m i ch t trong bal ng c m bi n đ  môi ch t l nh sau thi ở  ệ ẩ t 1 nóng lên làm tăng áp su t ép lên màng đàn h i 3, đ y ty van 4 xu ng làm ti t di n m nhi ạ ơ ủ ng môi ch t l nh đi qua van tăng lên. L   ng l nh c p cho bay h i tăng c a van 5 tăng lên, l ơ   ế ị ấ ệ ộ ệ ộ t đ  môi ch t sau   thi lên. Đ  qu nhi t b  bay h i ấ ả ố ệ ố   t gi m xu ng, áp su t đè lên màng gi m xu ng, nhi ấ ạ ớ ạ ượ ả ng môi ch t l nh đi qua i, l đàn h i 3 gi m xu ng, thanh truy n 4 đi lên, van 5 đóng b t l   ử   ẩ ệ ộ ị ả t chu n) c a van 5 gi m xu ng. Khi nhi ứ   ị ị ệ ộ ứ ở ở ị van 5 m   t đ  quanh v  trí đ nh m c  d i nhi không đóng kín hoàn toàn.

ằ ệ ế ư ề ệ ồ ộ t l u nhi ướ ự ồ ồ ố ự ấ ạ ự ị ự ự t l u l y áp l c môi ch t l nh phía d ệ ọ ổ ự ằ t cân b ng trong làm vi c; l c tác đ ng lên thanh truy n 4 g m có: áp ự   i màng đàn h i(2 áp l c ồ i nhau – cân b ng nhau); l c nén l  xo 6; l c đàn h i c a màng đàn h i 3. Khi van   ế ư   ồ t l u ị ườ   i ta v n vít 7 đ  thay đ i l c nén l  xo ằ ấ ạ ố t cân b ng trong. Mu n thay đ i đ  m  van 5 ng ư ượ ế ư ấ ạ ể ả ự ị Khi van ti ấ ự l c môi ch t phía trên màng đàn h i 3; áp l c môi ch t l nh phía d ồ ủ ạ này ch ng l ế ư ấ i màng đàn h i ngay trong van thì g i l van ti ti nhi 6. Khi l c nn l  xo 6 tăng thì l u l ướ ổ ộ ở ặ ng môi ch t l nh qua van ti t l u gi m.

ế ư 9.2.2. Van ti ằ t l u cân b ng ngoài:

ử ụ : 1/ S  d ng

ổ ẳ ấ ầ Đ i v i các dàn bay h i có t n th t áp su t đ u vào và đ u ra l n (ch ng h n: ấ ầ ả ả ấ t đ  sau thi t cân b ng trong t o nên sai s  l n, l u l ơ t l u nhi ơ ẽ ệ ằ ỏ ơ ầ ớ ấ ố ớ ợ ử ụ ườ ế ạ (cid:0) p (cid:0) ơ ế ị t b  bay h i không ph n  nh chính xác áp su t môi ch t sau ti ạ ế ư t. Trong tr ư ượ ng h p này ta s  d ng van ti 0,3  ế ư   t l u, ấ   ng môi ch t ế   t t b  bay h i s  nh  h n c n thi ố ớ ệ ộ bar) thì nhi ế ử ụ do đó n u s  d ng van ti ấ ạ l nh c p cho thi ệ ằ ư l u cân nhi ế ị t b ng ngoài.

ấ ạ : 2/ C u t o

68

ơ ồ ế ư ệ ồ Hình: s  đ  nguyên lý van ti t l u nhi ằ t cân b ng ng i.

ệ ề ố ị ơ t; 2.  ng mao; 3. màng đàn h i; 4. thanh truy n; 5. van; 6. l  xo; 7. vít ấ ạ ự ố ố ơ ồ ề ả 1. bal ng c m bi n nhi ỉ ế ệ hi u ch nh; 8. vch ngăn; 9.  ng n i truy n áp l c m i ch t l nh.

3/ Nguyn lý lm vi cệ :

ồ ồ ấ ạ ế ị ự ủ ơ ồ ồ ủ ế ị ủ ả   ấ ự Các l c tác đ ng lên màng đàn h i g m có 4 l c sau: áp l c c a môi ch t trong balông c m ấ ạ   ự ủ t b  bay h i), áp l c c a môi ch t l nh ế ư   ộ t l u ự ộ ệ ấ t (l y theo nhi t b  bay h i, áp l c c a l  xo, l c đàn h i c a màng đàn h i. tác đ ng c a van ti ơ ư ế bi n nhi sau thi ằ cân b ng ngoài nh  van ti ệ ộ ủ t đ  c a môi ch t l nh sau thi ự ự ủ ị ằ ế ư t l u cân b ng trong.

ườ ừ ệ ố ệ ệ  H  freon th ấ ỏ ng c p l ng t trên xu ng; h  amoniac t ừ ướ   i d ắ ặ 9.2.3. Cách l p đ t, ký hi u: lên.

a) b) c)

ệ ắ ặ Hình: ký hi u l p đ t.

ế ư ằ ế ư ằ ổ a) van ti t l u cân b ng trong; b) van ti t l u cân b ng ngoài; c) van  n áp phía sau

ệ ừ 9.3. Van đi n t :

ấ ạ 9.3.1. C u t o:

ệ ừ ạ ằ Hình: Van đi n t ở ự ế  lo i m  tr c ti p b ng t ừ ườ  tr ng.

ắ ừ ử ộ ỏ 1. cu n ht; 2. li s t t ; 3. v  cch ly; 4. c a van.

ệ ộ ự ừ ườ ự ắ ủ ng th ng l c ép c a áp l c môi ch t tr tr ượ ườ ướ ệ ắ ấ ọ 9.3.2. Nguyên lý làm vi c:ệ  khi cĩ d ng đi n vào cu n dây 1 thì li s t t ị ự thoát bé nên l c t thông hoàn toàn và môi ch t đi qua van. khi ng t đi n d ắ ừ ượ  2 đ ử ấ ướ c van, c a van 4 đ ủ ự ộ i tác đ ng c a l c tr ng tr ỗ  c hút lên, do l ở  c m   ng li

69

ạ ự ả ượ ự ặ ờ ố i, áp l c sau van gi m nên van đ ấ   c ép ch t nh  áp l c môi ch t ướ thp r i xu ng đóng van l tr ơ c van.

Ký hi u ệ

Hình: Van đi n tệ ừ ạ ự ế lo i tr c ti p.

9.4. Bình tách d uầ

ạ ầ ể ề ặ ấ ố ng d u b  cu n theo h i môi ch t vào đ ư ư ổ ơ ệ ộ ớ ấ ở ạ ả ạ ề ặ   Máy l nh c n có d u bôi tr n đ  bôi tr n các b  m t ma sát, trong đó có b  m t xy lanh và ườ   ơ ầ ng ề ặ ệ ủ t c a bình ng ng, bình   ầ   ấ ệ ố ớ t đ i v i lo i môi ch t không hoà tan d u ư ơ ầ ộ ượ ị xecmăng. Khi máy nén làm vi c luôn có m t l ẩ ồ ệ ạ t trên b  m t trao đ i nhi đ y r i vào bình ng ng t o m t l p tr  nhi ặ ệ ơ bay h i,... làm gi m hi u su t máy l nh, đ c bi nh  amoniăc.

ệ ượ ể ườ ầ ắ ặ ố ườ ơ ừ Đ  tránh hi n t ng trên ng i ta b  trí bình tách d u l p đ t trên đ ng h i t máy nén ư ế đ n bình ng ng.

70

ầ ớ ộ ố ệ Hình 2. : M t s  bình tách d u v i nguyên lý làm vi c khác nhau:

ể ấ ổ ướ ặ a­ ki u t m ch n đ i h ể ng b ­ ki u xyclon

ố ệ ể ằ ướ c ­ ki u kh i đ m và làm mát b ng n c

ể ử ơ ỏ d ­ ki u r a h i trong amôniac l ng

ẩ ướ ấ ơ ồ ử ơ ố ệ ử ơ ắ ắ ướ ấ ằ ố ữ ứ ỏ ả ố ặ ng; 5 – t m ch n lu ng h i; 6  m c l ng; 9 –  ng ch y tràn; 10 – 1 – c a h i vào; 2 – c a h i ra; 3 – t m ch n; 4 – t m d n h – kh i đ m; 7 –  ng xo n làm mát b ng n ứ ấ c; 8 – bình gi ư bình ch a; 11 – bình ng ng.

ệ : ắ Nguyên t c làm vi c

ố ộ ơ ừ ả ộ ộ ­ Đ t ng t gi m t c đ  dòng h i t ố  18 ÷ 25m/s xu ng 0,5 ÷ 1m/s;

ễ ấ ộ ớ ­ Thay đ i h ặ ổ ướ ả   ng chuy n đ ng b ng cách b  trí các t m ch n vuông góc v i dòng ch y ể ắ ằ ụ ầ ố ấ ộ ể ả ho c xo n ki u zyclon đ  các b i d u m t đ ng năng tích t ố i và ch y xu ng đáy bình. ặ ụ ạ  l

oC b ng  ng xo n lò xo cho n

ố ệ ộ ấ ằ ắ ố ướ t đ  th p 50 ÷ 60 c làm mát

­ Làm mát h i nén xu ng nhi ơ

ả ch y bên trong.

ố ớ ệ ố ử ơ ạ ẫ ằ ầ ỏ ­ R a h i nén l n d u b ng amôniac l ng đ i v i h  th ng l nh amôniac.

71

ồ ầ ự ộ ầ Hình 2. : Bình tách d u có van phao h i d u t đ ng.

Ứ ụ : ng d ng

ầ ử ụ ầ ấ ­ Bình tách d u s  d ng ch  y u cho các h  th ng l nh có môi ch t không hoà tan d u nh ư ầ ả ủ ế ấ ệ ố ạ ạ ế ư amôniac, R13 và các môi ch t hoà tan d u h n ch  nh  R22 có khi c  R12.

ệ ố ấ ớ ề ạ ớ ắ   ­ Bình tách d u ch  s  d ng trong các h  th ng l nh l n, r t l n và có nhi u máy nén m c ệ ố ạ ầ ấ ỉ ử ụ ử ụ ỏ song song. R t ít s  d ng cho các h  th ng l nh trung bình và nh .

ệ ố ử ụ ạ ườ ẫ ừ ố ng s  d ng cho các h  th ng l nh có đ ng  ng d n t ế    máy nén đ n ầ ­ Bình tách d u th ụ ế ị ư t b  ng ng t thi ườ  xa.

9.5. Bình tách l ngỏ :

ụ: Nhi m vệ

ụ ề ọ ỏ ơ t ch t l ng kh i lu ng h i hút v  máy nén, tránh cho ỏ ồ ư ỏ ấ ỏ ỷ ự ệ ả ỏ Bình tách l ng có nhi m v  tách các gi ậ máy nén không hút ph i l ng gây va đ p thu  l c làm h  h ng máy nén.

ấ ạ : C u t o

ơ ộ ỏ ụ ặ ứ ặ ườ ừ ế ị ắ  đ t đ ng l p đ t trên đ ng hút t thi t b  bay ả Bình tách l ng đ n gi n là m t bình hình tr ơ ề h i v  máy nén.

72

Hình 2. : Bình tách l ng.ỏ

Ố ề ơ ế ị Ố ấ ơ ơ ế ị t b  bay h i, 3 – Ố ắ ườ   ng ấ ừ ẫ Ố 1 –  ng d n môi ch t t  van ti ừ Ố  thi ng h i môi ch t vào t ằ ấ ỏ ế ư ớ i, 2 ­   ng môi ch t l ng quay v  thi t l u t ề ơ t b  bay h i, 4 –   ng h i khô v  máy nén, 5 ­   ng l p đ Ố ắ Ố ắ ế cân b ng, 6 & 7 ­   ng l p van phao, 8 ­   ng l p áp k .

Ở ử ụ ườ ỏ ỏ ỏ các máy nén nh  ng i ta s  d ng bình tách l ng  ề ở ầ ơ ầ ể ừ ề ỏ ơ ừ ạ ượ ệ ộ ố ầ ỷ ự đ u hút máy nén đ  tách l ng và   ậ   ầ d u  ra kh i h i môi ch t đi v  máy nén, sau đó cho bay h i d n v  máy nén v a tránh va đ p thu  l c, v a h  đ t đ  cu i t m nén. ấ c nhi

3  và freon, đ tặ   ạ ệ ỏ   t các máy c  nh  có b  trí phá băng b ng h i nóng. Khi phá băng bình tách l ng kiêm luôn ứ

ạ ấ ớ c s  d ng cho các lo i máy l nh v i môi ch t NH ằ ơ ượ ử ụ ố ồ ỏ ỏ ứ Bình tách l ng đ ở bi ch c năng bình ch a thu h i.

ọ ẩ ọ ẩ ọ ấ 9.6. L c  m, l c b n (phin s y, phin l c):

ụ: Nhi m vệ

ọ ẩ ụ ạ ừ ệ ặ ạ ấ ẩ ơ ọ ấ ạ ọ ẩ ủ c và các acid ra kh i vòng tu n hoàn c a môi ch t l nh. L c  m và l c b n đ ườ ầ ơ ủ ệ ố ườ ạ ỏ ọ ặ   ọ ẩ L c  m và l c b n có nhi m v  lo i tr  các c n b n c  h c và các t p ch t hoá h c đ c ọ ẩ ượ ắ   ệ ướ bi c l p t n ả c  trên đ ỏ ng h i c a h  th ng l nh. ng l ng và đ

ấ ạ : C u t o

73

ẩ ặ ằ ả ơ ộ ố ộ ị B  ph n l c và hút  m đ n gi n là m t kh i zeolit đ nh hình b ng keo dính đ t bi ệ ặ   t đ t ớ ậ ọ ỏ trong 1 l p v  hàn kín.

ị ặ : ắ V  trí l p đ t

ẩ ườ ở ầ ẩ L c  m,b n đ ặ ườ ơ ng h i th ỏ ng l ng th ố ng b  trí ngay  ắ ng l p tr ể ạ ừ ặ  đ u hút máy nén đ  lo i tr  c n b n đi vào   ế   ệ t  (n u có) và đ t bi t là van ti c các van đi n t ườ ệ ừ ế ị ắ ườ ườ ạ ộ ọ ẩ máy nén. Trên đ ư ể ữ l u đ  gi ướ  cho các van này ho t đ ng bình th ng; không b  t c.

ấ ọ ướ ạ ỡ ỏ ỡ Hình 2. : Phin s y l c n c cho máy l nh freon c  nh  và c  trung.

ấ ọ ướ ỡ ớ ạ Hình 2. : Phin s y l c n c cho máy l nh freon c  l n.

ả ọ ặ ướ ọ ẩ ị 1 ­ Zeolit ho c silica gel, 2 ­ V i l c, 3 ­ L i l c b nkim loa , 4 ­ Lò xo.

74

ắ Hình 2. : M t ga (Sign glass)

ọ ẩ ườ ấ ơ Hình 2. : Phin l c b n đ ng h i môi ch t.

ướ ọ ắ 1 ­ Thân phin, 2 ­ L i l c, 3 ­ N p

ọ ẩ ườ ấ ỏ Hình 2. : Phin l c b n đ ng môi ch t l ng.

ướ ọ ắ 1 ­ Thân phin, 2 ­ L i l c, 3 ­ N p

75

ứ 9.7. Bình ch a cao áp:

ụ: Nhi m vệ

ụ i bình ng ng dùng đ  ch a l ng đã ng ng t ứ ề ặ ể ứ ỏ ự ấ ỏ ư ụ ư ụ ư ặ ng đ t bên d ệ ủ t c a thi ướ ế ị t b  ng ng t và gi , duy trì s  c p l ng liên t c cho van ti ả   i ế   t ườ Bình ch a cao áp th ổ phóng b  m t trao đ i nhi l u.ư

ấ ạ : C u t o

ộ ứ ườ ặ đ t đ ng ho c ngang có các đ ứ Bình ch a cao áp là m t bình hình tr ố ụ ặ ứ ố ỏ ừ bình bay h i đ n 8, và đ ườ ố ớ ộ ế ư ụ ư 5, đ ầ t l u 2, đ ườ ứ ỏ ố ố ườ ng n i áp k  6 và đ ỷ ả ầ ả ặ ườ ố ộ ợ   ố ng n i phù h p. ẫ   ơ ế ỏ ng l ng d n ườ   ng n i v i b  tách khí ầ   ể ể ng n i van an toàn 7. Đ  ki m tra m c l ng c n ấ   ng x  d u 10 và x  c n 11, áp su t ệ ườ ng  ng n i l ng t Bình ch a cao áp c n b  trí các đ ơ ớ ằ ạ ế ng cân b ng h i v i bình ng ng t đ n tr m ti ườ ế ố ư không ng ng 3, 4, đ ị ứ ỏ ỉ có b  ch  th  m c l ng ( ng thu  9), ngoài ra còn có đ làm vi c là 1,8MPa.

ứ Hình 2. : Bình ch a cao áp.

Ố Ố ắ ườ ế ị t b  tách khí không ng ng, 3 –  ng l p đ ằ ng cân b ng, 4 – ư ộ ỉ ứ ỏ Ố ấ ấ 1 –  ng môi ch t  vào; 2 – Thi ế ng môi ch t ra, 5 ­ Van an toàn, 6 – B  ch  m c l ng, 7 – Ap k .

76

ứ ứ ấ Hình 2. : Bình ch a cao áp đ ng môi ch t freon.

ấ ỏ Ố ấ ọ ỏ ỡ 1 –  ng môi ch t ra, 2 – V  bình, 3 – Phin l c, 4 – Van môi ch t l ng, 5 – Chân đ .

ế ị ồ ệ 9.8. Thi t b  h i nhi t:

ụ: Nhi m vệ

ư ấ Thi ụ ướ  tr c khi vào van ti ằ ạ ề ế ư   ỏ t l u   c khi v  máy nén trong các máy l nh frêon nh m tăng ạ ệ ế ị ồ t b  h i nhi t dùng quá l nh l ng môi ch t sau ng ng t ơ ướ ừ ơ ạ ằ  dàn bay h i tr b ng h i l nh ra t ấ ạ ệ hi u su t l nh chu trình.

ấ ạ : C u t o

ạ ề ư ề ắ ộ t có nhi u d ng khác nhau nh ng đ u chung nguyên t c là m t thi ố ố ơ ắ ề ầ ể ệ ố ố ổ ệ t, có th  tăng di n tích trao đ i nhi ồ ệ ổ   ế ị t b  trao đ i H i nhi ắ ệ   ể ỏ ượ ệ c dòng, trong đó h i đi phía ngoài  ng xo n, l ng đi trong  ng xo n. Đ  tăng hi u nhi t ng ắ   ệ ằ ổ ả qu  trao đ i nhi t b ng cách b  trí nhi u t ng  ng xo n phía trong.

77

ế ị ồ ệ Hình 2. : Thi t b  h i nhi t.

ế ị ồ ệ ỏ Hình 2. : Thi t b  h i nhi t – tách l ng.

ấ ỏ ừ ứ ơ 1 –  ng môi ch t l ng t Ố  bình ch a cao áp vào, 2 ­   ng ra h i môi ch t và d u, t ơ Ố Ố ơ ấ thi ế ư ấ ỏ Ố ớ Ố ấ ấ ẩ ừ ế ị nén, 3  ­   ng h i môi ch t vào, ch  U, 4 ­   ng h i môi ch t  m t ọ ầ ề v , 5 ­   ng môi ch t l ng ra, t ầ ớ i máy   ơ   t b  bay h i ỏ   t l u, 6 – Thân bình, 7 – Phin l c d u, 8 – V ấ ỏ ữ i van ti áo cho môi ch t l ng.

78

ạ 2.9. Các lo i van.

ơ ấ ấ ấ 9.10 R le áp su t th p, áp su t cao.

Công d ng:ụ

ệ ớ ứ ệ ấ ấ ấ ấ ơ ặ ả ạ ể ề ả ặ ả ­ R  le áp su t th p ho c b o v  máy nén tránh làm vi c v i áp su t hút th p h n m c quy i máy nén. ơ ị đ nh, ho c đi u khi n m ch gi m t

ệ ớ ấ ẩ ứ ệ ả ấ ơ ị ­ R  le áp su t cao b o v  máy nén tránh làm vi c v i áp su t đ y cao quá m c quy đ nh.

ế ấ ấ ỉ ở ế ộ ấ ch  đ  áp su t làm ề ặ ấ ạ ệ ơ ắ ắ V  m t c u t o lý thuy t các r  le áp su t cao và th p ch  khac nhau  vi c và nhóm công t c đóng ng t.

ấ ạ C u t o nguyên lý:

79

Hình: Relay áp su t.ấ

ụ ự ề ệ ỉ ỉ ệ ạ ộ ỉ ề ỏ ỡ   1,10,16. Lò xo. 2. Giá đ  đòn gánh vi sai. 3. Đòn gánh vi sai. 4,17. Tr c quay. 5. Lò xo vi sai. ả   ề 6. Thang vi sai. 7. Vít đi u ch nh vi sai. 3. Thang đi u ch nh áp l c làm vi c. 11. Thanh đ o ắ m ch. 12. Khung công t c di đ ng. 13. Lò xo chính. 14. Tay đòn góc. 15. Vít hi u ch nh. 18.   Thanh chuy n. 19. Xi phông. 20. V  xi phông

Nguyên lý làm vi c:ệ

ạ ơ ­R  le h  áp:

ố ấ ườ ượ ấ ừ ầ ạ H i môi ch t theo đ c l y t ng đ ấ ẩ ấ ị ạ ự ơ  ph n h  áp, thông th ng  ng đi vào xi phông đ ạ  đ u hút máy nén. Khi áp su t môi ch t tăng lên, xi phông 19 b  ép l ầ ủ ế ữ ộ ố ự ồ ắ ả ắ ồ ạ ố ắ ả ạ ằ ụ ủ ế ả ứ ằ ể ạ ố ượ   ườ c ề ấ ở ầ i, đ y thanh truy n  l y  i l c nén lò xo chính 13. Khi tay đòn góc 14 đi đ n ph n trên c a tay đòn  18 đi lên, ch ng l ề ch  U 3 thì l c kéo lò xo vi sai 5 tác đ ng lên tay đòn góc 14. Tay đòn góc 14 quay theo chi u  ụ kim đ ng h , khi tr c c a lò xo 10 c t qua tr c thanh đ o m ch 11 thì khung công t c làm  ớ ệ vi c và c t (đóng) ti p đi m d t khoát. Lò xo đ o m ch 10 n i vào tay đòn góc b ng kh p  ẵ ầ c u, n i vào khung đ o m ch b ng khe có s n.

ề ả ấ ấ ố ố Khi áp su t môi ch t gi m xu ng, xi phông dãn ra, thanh truy n đi xu ng. Tay đòn góc đi

ượ ụ ụ ề ệ ắ ạ ả ắ ồ ồ ng c chi u kim đ ng h . Khi tr c lò xo 10 c t qua tr c khung đ o m ch 11 công t c đi n

ứ ắ đóng (c t) d t khoát.

ế ệ ể ị ấ ắ ấ ắ ấ ủ ế ị ề ấ ổ ế ể ằ ỉ ề ắ ờ ỉ Lò xo chính xác đ nh áp su t đóng (c t) ti p đi m đi n, lò xo vi sai quy t đ nh áp su t c t  ệ (đóng) ti p đi m đi n (b ng t ng áp su t c a thang chính và thang vi sai). Đi u ch nh áp su t  đóng, c t nh  các vít đi u ch nh 7 và 9.

80

ụ ề Lò xo 1 có tác d ng làm cho thanh chuy n luôn luôn tì sát vào tay đòn góc.

ơ ­ R  le cao áp:

ề ấ ạ ệ ớ ấ ầ ạ Lò xo cao áp v  c u t o khác lò xo h  áp là không c n lò xo 1 vì làm vi c v i áp su t cao ề nên thanh chuy n luôn luôn tì sát vào tay đòn góc.

ấ ắ ắ ấ ắ ả ấ ắ ề ấ ạ ỉ ỉ ạ ạ ằ ổ ạ Khi áp su t tăng thì nhóm công t c c t m ch, khi áp su t gi m thì nhóm công t c đóng  ề m ch. Do đó lò xo chính đi u ch nh áp su t đóng m ch, lò xo vi sai đi u ch nh áp su t c t  ấ ủ m ch (b ng t ng áp su t c a thang chính và thang vi sai).

ử ụ S  d ng:

ẩ ủ ắ ệ ượ ắ ố ế ủ đ u hút và đ y c a máy nén, công t c đi n đ ặ ắ ơ ơ ớ c m c n i ti p v i cu n hút c a  ộ ồ ơ ộ ề ể môt máy nén ho c m c vào r le trung gian r i r le trung gian đi u khi n cu n ắ ở ầ L p  ừ ở ộ kh i đ ng t hút máy nén.

Ơ Ấ Ệ 9.11. R  LE HI U ÁP SU T.

Công d ng:ụ

ự ủ ầ ả ầ ơ ơ Dùng đ  đ m b o luôn luôn có d u bôi tr n máy nén. Khi d u bôi tr n không đ  áp l c, ể ả ơ ế ộ ừ ạ ầ ch  đ  bôi tr n không đ t yêu c u khi d ng máy nén.

ấ ạ C u t o:

81

ấ ầ ệ ơ ơ ấ Hình: R  le hi u áp su t – r  le áp su t d u

ố ệ ả ạ ắ ỉ ỉ ề   1, 8: Xi phông. 2, 9: Tay đòn. 3, 10, 15: Lò xo. 4: Đai  c. 5: Kim thang. 6: Thang đo. 7: Vít đi u ch nh. 11, 15: Vít hi u ch nh. 12, 13: Thanh đ o m ch. 14: Công t c.

2 – áp su t pấ o

ấ ầ p1 – áp su t d u, p

Nguyên lý làm vi c:ệ

ự ự ự ệ

Tác đ ng lên tay đòn góc g m 2 l c: L c lò xo 3 và l c do hi u áp su t p ể ấ d – po = (cid:0) pd. Khi  ề ứ ế ớ ị

ộ ơ ả ạ ạ ả ả ứ ể ạ ắ ỏ ị ồ (cid:0) pd gi m, thanh truy n đi xu ng,  (cid:0) pd l n h n m c quy đ nh thì các ti p đi m đóng m ch. Khi  ố khi (cid:0) pd gi m nh  quá m c quy đ nh thì lò xo đ o m ch c t thanh đ o m ch, ti p đi m b  c t. ị ắ ế ả

ử ụ ấ ầ ệ ể ế ạ ả ắ Ti p đi m relay áp su t d u m c vào m ch b o v  máy nén. S  d ng:

82