Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI 1,2,3 TRANG 120 SGK ĐỊA LÍ 10: VAI TRÒ VÀ
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÔNG NGHIỆP - CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI PHÁT
TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÔNG NGHIỆP
A. Hướng dẫn giải câu hỏi 1,2,3,4 trang 119,120 sgk Địa lí 10: Vai trò và đặc điểm của
công nghiệp - Các nhân tố ảnh hưởng tới phát triển và phân bố công nghiệp - Chương
8 – Địa lí công nghiệp
Câu hỏi lý thuyết 1 - SGK Trang 119 Địa lí 10
Tại sao tỉ trọng của ngành công nghiệp trong cơ cấu GDP là một trong những tiêu chí quan
trọng để đánh giá trình độ phát triển kinh tế?
Hướng dẫn giải:
Vì trình độ phát triển công nghiệp của một nước biểu thị trình độ phát triển và sự vững
mạnh của nền kinh tế nước đó. Ở những nước có nền kinh tế phát triển, tỉ trọng của các
ngành công nghiệp và dịch vụ thường chiếm trên 95% GDP như Hoa Kì. Nhật Bản, Pháp,
Anh, CHLB Đức,... Trong khi đó, ở phần lớn các nước đang phát triển tỉ trọng của ngành
nông - lâm - ngư nghiệp chiếm từ 40 - 50% như Ê-li-ô-pi-a 52%, Ghi-nê Bit-xao 64%, Bu-
run-đi 50%,...
Câu hỏi lý thuyết 2 - SGK Trang 119 Địa lí 10
Từ sơ đồ trên, em hãy nêu rõ hai giai đoạn của sản xuất công nghiệp?
Hướng dẫn giải:
Trang | 1
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
- Giai đoạn tác động vào đối tượng lao động để tạo ra nguyên liệu (khai thác khoáng sản,
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
khai thác gỗ, đánh cá,...).
- Giai đoạn chế biến nguyên liệu thành tư liệu sản xuất hay sản phẩm tiêu dùng trong xã hội
(sản xuất máy móc, chế biến gỗ, thực phẩm,...,.
Câu hỏi lý thuyết 3 - SGK Trang 120 Địa lí 10
Em hãy cho biết sự khác biệt của sản xuất công nghiệp so với đặc điểm của sản xuất nông
nghiệp?
Hướng dẫn giải:
- Sản xuất công nghiệp bao gồm hai giai đoạn: giai đoạn tác động vào đối tượng lao động để
tạo ra nguyên liệu và giai đoạn chế biến nguyên liệu thành tư liệu sản xuất hay sản phẩm
tiêu dùng trong xã hội.
- Sản xuất công nghiệp có tính chất tập trung cao độ.
- Sản xuất công nghiệp bao gồm nhiều ngành phức tạp, được phân công tỉ mỉ và có sự phối
hợp giữa nhiều ngành để tạo ra sản phẩm cuối cùng.
Câu hỏi lý thuyết 4 - SGK Trang 120 Địa lí 10
Hãy phân tích và cho ví dụ về ảnh hưởng của từng nhân tố đối với sự phân bố công nghiệp?
Hướng dẫn giải:
- Vị trí địa lí: có tác động rất lớn đến việc lựa chọn các nhà máy, các khu công nghiệp, khu
chế xuất ở trên thế giới và Việt Nam. Chẳng hạn, khi xem xét 97 địa điểm mà các ngành công
nghiệp và các địa phương lựa chọn để xây dựng khu công nghiệp d nước ta thì cả 97 (100%)
đều có vị trí địa lí thuận lợi (gần cảng, sân bay, đường quốc lộ, đường sắt, gần trung tâm
thành phố,...). Cụ thể hơn như khu chế xuất Tân Thuận, một trong các khu chế xuất lớn nhất
của TP. Hồ Chí Minh và Việt Nam, với diện tích 300 ha, nằm ở quận 7, cách trung lâm thành
phố 4 km, sát cảng Bến Nghé và cảng contenơ lớn nhất TP. Hồ Chí Minh, phía nam khu chế
xuất là trung tâm đô thị mới Nam Sài Gòn, cách sân hay Tân Sơn Nhất 13km, gần tỉnh lộ 15
thông thương với các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long,...
- Nhân tố tự nhiên:
+ Khoáng sản: cùng với trữ lượng và chất lượng khoáng sản thì sự kết hợp các loại khoáng
Trang | 2
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
sản trên lãnh thổ sẽ chi phối quy mô, cơ cấu và tổ chức các xí nghiệp công nghiệp. Ví dụ:
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
ngành công nghiệp khai thác và tuyển than của nước ta lập trung ở Quảng Ninh, nơi chiếm
94% trữ lượng than cả nước, hay các nhà máy xi măng lớn của nước ta đều được xây dựng
ở những nơi có nguồn đá vôi phong phú như Hoàng Thạch (Hải Dương), Bỉm Sơn (Thanh
Hóa), Chinh Fong (Hải Phòng), Hà Tiên I (Kiên Giang).
+ Nguồn nước: là điều kiện quan trọng cho việc phân bố các xí nghiệp của nhiều ngành công
nghiệp như luyện kim (đen và màu), dội, nhuộm, giấy, hóa chất, chế biến thực phẩm,... Ớ
những vùng có mạng lưới sông ngòi dày đặc, lại chảy trên những địa hình khác nhau tạo nên
nhiều tiềm năng cho công nghiệp thủy điện.
+ Khí hậu: đặc điểm khí hậu và thời tiết tác động không nhỏ đến hoạt động của các ngành
công nghiệp khai khoáng. Trong một số trường hợp, nó chi phối và việc lựa chọn kĩ thuật và
công nghệ sản xuất. Chẳng nạn, khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa làm cho máy móc dễ bị hư
hỏng. Điều đó đòi hỏi phải nhiệt đới hóa trang thiết bị sản xuất. Ngoài ra, khí hậu đa dạng và
phức tạp làm xuất hiện những tập đoàn cây trồng vật nuôi đặc thù. Đó là cơ sở để phát triển
các ngành công nghiệp chế biến lương thực - thực phẩm.
+ Các nhân tố tự nhiên khác: ắ Đâl đai - địa chất công trình để xây dựng nhà máy.
■ Tài nguyên biển, rừng: rừng và hoạt động lâm nghiệp là C(í sở cung cấp vật liệu xây dựng
(gổ, tre, nứa,..ế), nguyên liệu cho các ngành công nghiệp
giấy, chế biến gỗ và các ngành tiểu thủ công nghiệp (tre, song, mây, giang, trúc,...), dược liệu
cho công nghiệp dược phẩm. Tài nguyên biển (cá. dầu khí, cảng nước sâu,...), tác động tới
việc hình thành các xí nghiệp chế biến thủy sản, khai thác, lọc dầu, xí nghiệp đóng và sửa
chữa tàu,...
- Nhân tố kinh tế - xã hội:
+ Dân CƯ và nguồn lao động:
• Nơi có nguồn lao động dồi dào cho phép phát triển và phân bố các ngành công nghiệp cần
nhiều lao động như dệt - may, giày - da, công nghiệp thực phẩm. Đây là những ngành không
đòi hỏi trình độ công nghệ và chuyên môn cao.
■ Nơi có đội ngũ lao động kĩ thuật cao, công nhân lành nghề gắn với các ngành công nghiệp
hiện đại, đòi hỏi hàm lượng công nghệ và “chất xám” cao trong sản phẩm như kĩ thuật điện,
điện tử - tin học, cơ khí chính xác,...
Trang | 3
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
+ Tiến bộ khoa học kĩ thuật:
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
■ Làm cho việc khai thác, sử dụng tài nguyên và phân bố hợp lí các ngành công nghiệp như
phương pháp khí hóa than ngay trong lòng đất không những làm thay đổi hẳn điều kiện lao
động mà còn cho phép khai thác những mỏ than ở sâu trong lòng đất mà trước đây chưa thể
khai thác được.
Ề Làm thay đổi quy luật phân bố các xí nghiệp công nghiệp. Chẳng hạn như các xí nghiệp
luyện kim đen trước đây thường gắn với mỏ than và quặng sắt. Nhờ phương pháp điện
luyện hay lò thổi ôxi mà sự phân bố các xí nghiệp luyện kim đã thay đổi.
+ Thị trường: có tác động mạnh mẽ tới quá trình lựa chọn vị trí xí nghiệp, hướng chuyên
môn hóa sản xuất. Sự phát triển công nghiệp ở bất kì quốc gia nào cũng đều nhằm thỏa mãn
nhu cầu trong nước và hội nhập với thị trường thế giới. Ví dụ: ở nước ta, thời kì 1986 - 1990
do tiếp cận với cơ chế thị trường muộn và không nắm vững nhu cầu thị trường trong và
ngoài nước, hầu hết các ngành công nghiệp quốc doanh lao đao. Hiện nay, một số ngành (dệt
may, chế biến thực phẩm thủy hải sản, da giày,...) nhờ chiến lược thị trường có hiệu quả mà
có vị trí nhất định ở cả thị trường trong nước lẫn quốc tế như Hoa Kì, EU,..
B. Hướng dẫn giải bài 1,2,3 trang 120 sgk Địa lí 10: Vai trò và đặc điểm của công
nghiệp - Các nhân tố ảnh hưởng tới phát triển và phân bố công nghiệp - Chương 8 –
Địa lí công nghiệp
Bài 1 trang 120 sgk Địa lí lớp 10
Hãy chứng minh vai trò chủ đạo của công nghiệp trong nền kinh tế quốc dân?
Hướng dẫn giải:
- Tạo ra khối lượng sản phẩm rất lớn cho xã hội. Tất cả các thiết bị máy móc trong các ngành
kinh tế (nông nghiệp, giao thông, thông tin liên lạc, dịch vụ, xây dựng, cho bản thân công
nghiệp), các công cụ và đồ dùng sinh hoạt trong gia đình,... đều do ngành công nghiệp cung
cấp.
Công nghiệp góp phần thúc đẩy tốc độ tăng trưởng nền kinh tế. Tốc độ tăng trưởng công
nghiệp ở trên thế giới, và nhất là ở Việt Nam thường cao hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế nói
chung, như thời kì 2000 - 2003, tốc độ tăng trưởng kinh Lê thế giới (GDP) là 3,3%/năm,
Trang | 4
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
riêng công nghiệp đạt 3,6%/năm, còn ở Việt Nam tương ứng là 7,0%/năm và 12,4%/năm.
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Bài 2 trang 120 sgk Địa lí lớp 10
Hãy so sánh đặc điểm của sản xuất công nghiệp và nông nghiệp?
Hướng dẫn giải:
Đặc điểm sản xuất công nghiệp:
+ Sản xuất công nghiệp bao gồm hai giai đoạn: giai đoạn tác động vào đối tượng lao động là
môi trường tự nhiên để tạo ra nguyên liệu và giai đoạn chế biến nguyên liệu đó thành tư
liệu sản xuất hoặc sản phẩm tiêu dùng.
+ Sản xuất công nghiệp có tính chất tập trung cao độ.
+ Sản xuất công nghiệp bao gồm nhiều ngành phức tạp, được phân công tỉ mỉ và có sự phối
hợp giữa nhiều ngành để tạo ra sản phẩm cuối cùng.
- Đặc điểm sản xuất nông nghiệp:
+ Đất trồng là tư liệu sản xuất chủ yếu và không thể thay thế.
+ Đối tượng của sân xuất nông nghiệp là các cây trồng và vật nuôi.
+ Sản xuất nông nghiệp có tính thời vụ.
+ Sản xuất nông nghiệp phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên.
+ Trong nền nông nghiệp hiện đại, nông nghiệp trở thành ngành sản xuất hàng hóa.
Bài 3 trang 120 sgk Địa lí lớp 10
Theo em, trong điều kiện hiện nay, nhân tố nào đóng vai trò quan trọng đối với sự phân bố
công nghiệp?
Hướng dẫn giải:
Nhân tố vị trí địa lí. Trong điều kiện hiện nay, vị trí địa lí có tác động rất lớn đến việc lựa
Trang | 5
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
chọn các nhà máy, các khu công nghiệp, khu chế xuất ở trên thế giới và Việt Nam.
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Website Hoc247.vn cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thông minh, nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.
I. Luyện Thi Online
Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90%
- Luyên thi ĐH, THPT QG với đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng.
- H2 khóa nền tảng kiến thức luyên thi 6 môn: Toán, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.
- H99 khóa kỹ năng làm bài và luyện đề thi thử: Toán,Tiếng Anh, Tư Nhiên, Ngữ Văn+ Xã Hội.
II. Lớp Học Ảo VCLASS
Học Online như Học ở lớp Offline
- Mang lớp học đến tận nhà, phụ huynh không phải đưa đón con và có thể học cùng con.
- Lớp học qua mạng, tương tác trực tiếp với giáo viên, huấn luyện viên.
- Học phí tiết kiệm, lịch học linh hoạt, thoải mái lựa chọn.
- Mỗi lớp chỉ từ 5 đến 10 HS giúp tương tác dễ dàng, được hỗ trợ kịp thời và đảm bảo chất lượng học tập.
Các chương trình VCLASS:
- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 6 phân môn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.
- Luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán: Ôn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.
- Hoc Toán Nâng Cao/Toán Chuyên/Toán Tiếng Anh: Cung cấp chương trình VClass Toán Nâng Cao,
Toán Chuyên và Toán Tiếng Anh danh cho các em HS THCS lớp 6, 7, 8, 9.
III. Uber Toán Học
Học Toán Gia Sư 1 Kèm 1 Online
- Gia sư Toán giỏi đến từ ĐHSP, KHTN, BK, Ngoại Thương, Du hoc Sinh, Giáo viên Toán và Giảng viên ĐH. Day kèm Toán mọi câp độ từ Tiểu học đến ĐH hay các chương trình Toán Tiếng Anh, Tú tài quốc tế IB,…
- Học sinh có thể lựa chọn bất kỳ GV nào mình yêu thích, có thành tích, chuyên môn giỏi và phù hợp nhất.
- Nguồn học liệu có kiểm duyệt giúp HS và PH có thể đánh giá năng lực khách quan qua các bài kiểm tra
độc lập.
- Tiết kiệm chi phí và thời gian hoc linh động hơn giải pháp mời gia sư đến nhà.
Trang | 6
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
