1
C NG HOÀ XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM
Đc l p - T do - H nh phúc
BÁO CÁO SÁNG KI N
“MT S GII PHÁP GIÚP HC SINH THC HIN TT CÁC
THÍ NGHI M THC HÀNH TRONG SINH HC 8
TRƯỜNG PTDTBT THCS TRÀ CANG”
1. Mô t b n ch t c a sáng ki n: ế
- Tên sáng ki n: M t s gi i pháp giúp h c sinh th c hi n t t các thí ế
nghi m th c hành trong Sinh h c 8 tr ng PTDTBT THCS Trà Cang ườ .
- Lĩnh v c áp d ng: Giáo d c .
Môn sinh h c l p 8 là môn khoa h c th c nghi m nghiên c u v m t loài
đng v t cao nh t trên b c thang ti n hóa – con ng i, v nh ng đi u bí n trong ế ườ
chính b n thân các em h c sinh. Khi đã hi u rõ, n m ch c các ki n th c đó, các ế
em h c sinh s có c s áp d ng các biên pháp v sinh, rèn luy n thân th kh e ơ
m nh, t o đi u ki n cho cho ho t đng h c t p, lao đng có hi u su t, ch t
l ng nói chung và v n dung các ki n th c t các ti t th c hành vào các tìnhượ ế ế
hu ng có th x y ra trong th c t mà các em có th g p ph i b t c lúc nào trong ế
cu c s ng nói riêng. Đ t đó các em có th ch đng và t tin gi i quy t các ế
v n đ x y ra trong th c t . ế Qua các bài th c hành trong ch ng trình Sinh h c ươ
8 s xây d ng ph ng pháp t ch c nh ng ti t d y th c hành có hi u qu . Đnh ươ ế
h ng cho vi c nghiên c u đó có th phát tri n m t s d ng c th c hành, c iướ
ti n m t s đ dùng ph c v cho ti t th c hành có hi u qu , phù h p v i yêu c uế ế
th c ti n, tình hình c th trong ch ng trình sinh h c và đa ph ng v i đi u ươ ươ
ki n còn thi u đ dùng th c hành cũng nh đ dùng d y h c. M t khác, c n cho ế ư
h c sinh tham quan th c t t i các c s y t c a đa ph ng, các hình nh m u ế ơ ế ươ
và làm m u c a giáo viên giúp h c sinh đnh h ng hình thành ki n th c, k ướ ế
năng, k x o, thúc đy quá trình phát tri n t duy tích c c c a h c sinh t o đc ư ượ
h ng thú, đng c h c t p và yêu thích b môn. ơ
Đ tăng thêm hi u qu và h ng thú h c t p, kh c sâu ki n th c cho h c ế
sinh trong các ti t h cế th c hành môn Sinh h c 8, bên c nh vi c th c hi n đúng
quy trình mà đòi h i giáo viên và h c sinh c n xác đnh và v ch ra đc m c ượ
tiêu, s chu n b v ph ng ti n, d ng c th c hành, đ dùng d y h c, chu n b ươ
tr c n i dung và n m đc cách ti n hành thì đi v i các bài h c liên quan đnướ ượ ế ế
các ti t th c hành b n thân giáo viên cũng yêu c u h c sinh t p trung h c t p vàế
n m v ng các ki n th c c a các bài h c đó đ v n d ng t t các nguyên lí sinh ế
2
h c t đó góp ph n mang l i hi u qu cao và giúp h c sinh lĩnh h i đc ki n ượ ế
th c v lí thuy t l n th c hành. ế
1.1. Các gi i pháp th c hi n, các b c và ướ cách th c th c hi n:
Xu t phát t th c t trong quá trình gi ng d y ch ng trình ế ươ Sinh h c 8 đi
v i các ti t th c hành ế thì m t s h c sinh còn khá xa l , r t rè đc bi t đi v i
các em h c còn y u ế , thi u t tinế . Vì v y trong quá trình t ch c ho t đng d y
h c, tu thu c vào n i dung, yêu c u, c a t ng bài th c hành, t ng m c tiêu,
ph ng ti n,ươ n i dung và ph ng pháp ươ ti n hành c a t ng bàiế c th tôi th ng ườ
s d ng nh ng gi i pháp trong các ti t th c hành m t cách linh ho t sao cho ế phù
h p v i đi t ng h c sinh và đi u ki n th c t c a t ng l p h c ượ ế .
M t kinh nghi m cho th y đ phát huy tính tích c c c a h c sinh thông
qua s d ng các gi i pháp giúp h c sinh th c hi n t t bài th c hành thì h c sinh
ph i đc ti p c n ượ ế , xác đnh đc m c tiêu, chu n b d ng c th c hành, nghiên ượ
c u tr c n i dung và cách ti n hành r i ti n hành th c hành sau đó th c hi n ướ ế ế
vi c báo cáo th c hành và chia s các ki n th c mà mình đã lĩnh h i đc. Vì ế ượ
v y tr c khi t ch c cho h c sinh ướ th c hi n ti t th c hành nào ế , ho t đng h c
nào thì giáo viên c n xác đnh ph ng pháp s d ng đ dùng d y h c phù h p ươ
giúp h c sinh có h ng nghiên c u đúng và sát v i m c tiêu, yêu c u c a bài ướ
h c.
Đi v i nh ng n i dung thông tin sách giáo khoa, các hình nh ch mô t
m t s ho t đng th c hành mang tính ch t hoàn ch nh nên giáo viên c n h ngướ
d n m t cách khoa h c , c th , đúng trình t giúp h c sinh hình thành và nh n
th c th c hi n đúng trình t c a các b c th c hành ướ m t cách đy đ, chính xác
và khoa h c nh t vì môn Sinh h c 8 là m t môn khoa h c th c nghi m đc thượ
hi n m t s gi i pháp c th sau:
1.1.1. Đi u tra, so sánh:
- Qua th c tr ng công tác gi ng d y các bài th c hành nhà tr ng ườ các
năm h c tr c đây gi a ti t h c chay v i ti t h c th c hành th c t , qua đó xác ướ ế ế ế
đnh vi c áp dung gi i pháp đi u tra, so sánh các ti t d y đó đ mang l i hi u ế
qu.
- K t qu ti p thu ki n th c, rèn luy n kĩ năng, kĩ x o c a h c sinh quaế ế ế
các bài th c hành có c n đc kh c sâu và mang l i hi u qu , ý nghĩa trong th c ượ
tế.
- Th c hi n đi u tra vi c h ng thú h c t p đi v i ti t h c th c hành c a ế ế
h c sinh tr c khi áp d ng sáng ki n. ướ ế
Phi u đi u tra:ế
Em có c m nh n nh th nào khi h c t p các ti t h c th c hành trong ch ng ư ế ế ươ
3
trình môn Sinh h c 8
(Khoanh tròn 01 ý ki n mà em đng ý)ế
1. Yêu thích 2. Bình th ngườ 3. Không yêu thích
1.1.2. Phân tích t ng h p g n v i lý lu n:
- Nghiên c u k các bài th c hành, xác đnh rõ m c tiêu: v ki n th c, k ế
năng và thái đ, vi c chu n b ph ng ti n d y h c c a th y và trò ươ .
- V n d ng linh ho t ph ng pháp s ph m, v n đ đi m i ph ng pháp ươ ư ươ
gi ng d y môn Sinh h c đc đ c p trong các bài th c hành. T đó xây d ng ượ
ph ng pháp d y h c mang tính đc thù đi v i các ti t d y bài th c hành ươ ế Sinh
h c 8.
- Thi t k nh ng ho t đng d y h c tích c c nh m đt đc nh ng m cế ế ượ
tiêu c a bài th c hành trên c s l a ch n và ph i h p các ph ng pháp d y h c ơ ươ
và hình th c t ch c d y h c phù h p v i đc tr ng c a bài th c hành, n i dung ư
ki n th c và trình đ c a h c sinh.ế
1.1.3. Ki m tra, đánh giá:
- Qua th c ti n gi ng d y v n d ng ph ng pháp t ch c các bài th c ươ
hành Sinh h c 8, ti n hành ki m tra k t qu ế ế th c hi n yêu c u c n đt ra c a các
ti t th c hành t đóế ki m tra, đánh giá so sánh các n i dung:
+ Vi c ti p thuế n i dung ki n th c c a h c sinh đc th hi n b ng các ế ượ
s n ph m c a ho t đng th c hành.
+ S phát tri n t duy khoa h c, t duy khái quát hóa, tr u t ng hóa. ư ư ượ
+ Kh năng linh ho t, v n d ng ki n th c sau khi đc th c hành váoế ượ
trong th c t c a h c sinh. ế
+ Rèn luy n các kĩ năng tham gia ho t đng cá nhân, ho t đng nhóm c a
h c sinh, đc bi t là kĩ năng c đnh x ng, c m máu, hô h p nhân t o, băng bó ươ
v t th ng và làm thí nghi m ch ng minh vai trò c a t y s ng.ế ươ
- Các hình th c ki m tra đánh giá:
+ Đánh giá s tham gia tích c c c a h c sinh.
+ Quan sát quá trình ho t đng th c hành c a h c sinh.
+ V n đáp tìm tòi n m th c t . ế
+ Nghiên c u s n ph m c a ho t đng th c hành nh : c đnh x ng, ư ươ
băng bó v t th ng, c m máu và hoàn thành b ng thu ho ch chu n b s n.ế ươ
+ S d ng phi u h c t p đã đc chu n b s n. ế ượ
+ Qua báo cáo, thuy t trình s n ph m c a h c sinh.ế
1.1.4. T ng k t ế , báo cáo rút kinh nghi m:
- Sau khi th c hi n xong các thao tác th c hành giáo viên yêu c u h c
sinh th c hi n vi c t ng k t, báo cao k t qu th c hành, c th nêu các b c ế ế ướ
4
chu n b , đ dùng, d ng c , cách ti n hành, báo cáo s n ph m th c hành, có th ế
thuy t trình qua đó có s nh n xét l n nhau gi a các nhóm nh m kế h c ph c t n
t i đ hoàn thi n ph ng pháp gi ng d y các bài th c hành Sinh h c 8 hi u qu , ươ
ch t l ng. ượ
- Qua báo cáo, thuy t trình s n ph m c a h c sinh t đó giáo viên và h cế
sinh ki m tra đánh giá các s n ph m th c hành c a h c sinh v i t ng n i dung
c th làm c s đánh giá hi u qu và k t qu c a sáng ki n. ơ ế ế
- Sau các ti t th c hành th y và trò s rút ra đc nh ng kinh nghi m, quaế ượ
đó c i thi n đc các kĩ năng, ki n th c liên quan đn bài h c đ có th áp d ng ượ ế ế
t t h n các tr ng h p nh trong n i dung th c hành n u g p ph i trong cu c ơ ườ ư ế
s ng hay các cu c thi thí nghi m th c hành.
1.1.5. Ví d v ng d ng gi i pháp trong các bài h c th c hành.
Ti t: 27, 28; ếCh đ: V n đng (tt)
- Th c hành theo nhóm.
- T p s c u và băng bó cho ng i gãy x ng ơ ườ ươ
(1). C s lí thuy t c đnh gãy x ng c ng tayơ ế ươ
Gãy x ng c ng tay g p c ng i l n và tr em, th ng do ngã ch ng tayươ ườ ườ
ho c có v t khác đp vào. X ng c ng tay có th gãy kín, song cũng có tr ng ươ ườ
h p gãy h . Có th gãy m t x ng ho c c hai x ng. ươ ươ
a) Các b c x lý ban đuướ
- Nhanh chóng đa ng i b n n ra kh i hi n tr ng tai n n, s c đn n iư ườ ườ ế ơ
an toàn.
- Đt ng i b n n n m hay ng i theo t th thu n l i. ườ ư ế
- B c l chi b t n th ng, quan sát và đánh giá tình tr ng chi. ươ
- Đa c ng tay v v trí vuông góc v i cánh tay, lòng bàn tay ng a h iư ơ
h ng v phía thân ng i.ướ ườ
- Ng i ph đng phía tr c m t tay đ khu u, m t tay n m l y bàn tayườ ướ
ng i b n n đ nâng đ c ng b gãy. Khi không có ng i ph giúp thì ng i bườ ườ ườ
n n có th h tr t nâng đ c ng tay b gãy n u còn t nh táo. ế
b) C đnh b ng n p
- Đt n p:
+ M t n p m t tr c c ng tay có chi u dài t n p khu u đn lòng bàn ướ ế ế
tay.
+ M t n p m t sau c ng tay có chiêu dài t m m khu u đn mu bàn tay. ế
+ Tr ng h p thi u n p u tiên đt n p m t sau c ng tay.ườ ế ư
- Đm bông vào các đu n p, các v trí m u l i c a x ng (c tay). ươ
5
- Dùng băng cu n đ c đnh 2 n p vào c ng tay đm b o đ ch c ho c
dung dây b n r ng bu c 3 v trí: kh p khu u, phía trên và phía d i kh p c ướ
tay.
- Dùng m t băng tam giác, dây ho c băng cu n đ c ng tay g p 90° so
v i cánh tay và treo tr c ng c, dùng khăn tam giác, dây ho c băng cu n th 2 ướ
bu c ép cánh tay vào thân mình.
c) C đnh khi thi u ho c không có n p ế
- N u thi u n p thì u tiên đt n p bên phía m t d i c ng tay.ế ế ư ướ
- N u không có n p thì có th dùng n p tùy ng:ế
+ N p b ng tre, thanh g ho c các v t li u có s n…
+ Dùng tay lành làm n p, đt tay lành l y ph n c ng tay b th ng. Dùng ươ
dây c đnh 2 tay l i v i nhau v trí: trên gãy, d i gãy. ướ
+ Ho c có th dùng khăn tam giác to treo c ng tay vào c phía tr c ướ
ng c.
(2). C đnh gãy x ng cánh tay ươ
a) Các b c x lý ban đuướ
- Nhanh chóng đa ng i b n n ra kh i hi n tr ng tai n n, s c đn n iư ườ ườ ế ơ
an toàn.
- Đt ng i b n n n m hay ng i theo t th thu n l i. ườ ư ế
- B c l chi b t n th ng, quan sát và đánh giá tình tr ng chi. ươ
- Đa c ng tay v v trí vuông góc v i cánh tay.ư
- Ng i ph đng phía tr c m t tay đ khu u, m t tay đ cánh tay sátườ ướ
hõm nách. Khi không có ng i ph giúp thì ng i b n n có th h tr t nângườ ườ
đ cánh tay b gãy n u còn t nh táo. ế
b) C đnh b ng n p
- Đt n p:
+ M t n p bên trong chi u dài t h nách đn sát n p g p khu u. ế ế
+ M t n p bên ngoài có chi u dài t m m vai đn qua kh p khu u. ế
+ Tr ng h p thi u 1 n p u tiên đt n p phía ngoài.ườ ế ư
- Lót bông vào 2 đu c a n p sát v i đu x ng. ươ
- Dùng băng cu n ho c dây v i bu c t khu u lên vai đ c đnh n p.
- Dùng m t băng tam giác, dây ho c băng cu n đ c ng tay g p 90° so
v i cánh tay và treo tr c ng c, dùng khăn tam giác, dây ho c băng cu n th 2 ướ
bu c cánh tay vào thân mình.