Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

CH(cid:1132)(cid:1130)NG VI

DÒNG CH(cid:1190)Y RA KH(cid:1234)I L(cid:1242) VÒI - DÒNG TIA Flow through orifices, nozzles – jet flow ***

A - DÒNG CH(cid:1190)Y RA KH(cid:1234)I L(cid:1242) VÒI I. Khái ni(cid:1227)m chung

II. Phân lo(cid:1189)i l(cid:1241)

1. Theo kích th(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1241)

2. Theo (cid:255)(cid:1245) dày c(cid:1259)a thành l(cid:1241)

3. Theo hình th(cid:1261)c n(cid:1237)i ti(cid:1219)p v(cid:1247)i h(cid:1189) l(cid:1133)u

III. Dòng ch(cid:1191)y t(cid:1269) do (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) nh(cid:1235) thành m(cid:1235)ng

1. Bài toán tìm Q (ho(cid:1211)c v)

2. Hình d(cid:1189)ng c(cid:1259)a dòng ch(cid:1191)y t(cid:1269) do ra kh(cid:1235)i l(cid:1241).

III. Dòng ch(cid:1191)y ng(cid:1201)p (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) to, nh(cid:1235) thành m(cid:1235)ng

IV. Dòng ch(cid:1191)y t(cid:1269) do (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) to thành m(cid:1235)ng

V. Dòng ch(cid:1191)y qua vòi

1. Khái ni(cid:1227)m

2. Vòi hình tr(cid:1257) tròn g(cid:1203)n ngoài (vòi Venturi)

VI. Dòng ch(cid:1191)y không (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) nh(cid:1235) thành m(cid:1235)ng

B - DÒNG TIA

VII. Phân lo(cid:1189)i, tính ch(cid:1193)t dòng tia

1. (cid:264)(cid:1231)nh ngh(cid:429)a

2. Dòng tia ng(cid:1201)p

3. Dòng tia không ng(cid:1201)p

VIII.. Nh(cid:1267)ng (cid:255)(cid:1211)c tính (cid:255)(cid:1245)ng l(cid:1269)c h(cid:1233)c c(cid:1259)a dòng tia

BÀI T(cid:1200)P CH(cid:1132)(cid:1130)NG VI

Trang 104

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

CH(cid:1132)(cid:1130)NG 6

DÒNG CH(cid:1190)Y RA KH(cid:1234)I L(cid:1242) VÒI - DÒNG TIA Flow through orifices, nozzles – jet flow

A - DÒNG CH(cid:1190)Y RA KH(cid:1234)I L(cid:1242) VÒI

I. Khái ni(cid:1227)m chung

G(cid:1233)i H: chi(cid:1221)u cao t(cid:1263) m(cid:1211)t thoáng (cid:255)(cid:1219)n tâm l(cid:1243).

Trên thành bình ch(cid:1261)a ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng có khoét m(cid:1245)t l(cid:1243), dòng ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng ch(cid:1191)y qua l(cid:1243) g(cid:1233)i là dòng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i l(cid:1243); vòi là m(cid:1245)t (cid:1237)ng ng(cid:1203)n dính li(cid:1221)n v(cid:1247)i thành bình ch(cid:1261)a, chi(cid:1221)u dài (3 4(cid:121) )e (cid:100) l (cid:100) (8 (cid:121) 10)e, dòng ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng ch(cid:1191)y qua vòi g(cid:1233)i là dòng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i vòi. II. Phân lo(cid:1189)i l(cid:1243).

e: (cid:264)(cid:1133)(cid:1249)ng kính c(cid:1259)a l(cid:1243)

(cid:71): chi(cid:1221)u dày c(cid:1259)a thành l(cid:1243).

1. Theo kích th(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1243):

(cid:31)

: l(cid:1243) nh(cid:1235) - C(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c tác d(cid:1257)ng t(cid:1189)i m(cid:1233)i (cid:255)i(cid:1215)m trên l(cid:1243) xem nh(cid:1133) b(cid:1205)ng H.

(cid:116)

: l(cid:1243) to - C(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c tác d(cid:1257)ng t(cid:1189)i các (cid:255)i(cid:1223)m trên l(cid:1241) không b(cid:1205)ng nhau.

e H e H

1 10 1 10

, (cid:255)(cid:1245) dày thành l(cid:1241) không (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n hình d(cid:1189)ng

(cid:12)e43 (cid:121) (cid:11)

(cid:116)(cid:71)

, nó (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n hình d(cid:1189)ng dòng ch(cid:1191)y ra c(cid:1259)a l(cid:1241), g(cid:1233)i là l(cid:1243)

- N(cid:1219)u

2. Theo (cid:255)(cid:1245) dày c(cid:1259)a thành l(cid:1243): - N(cid:1219)u l(cid:1243) s(cid:1203)c c(cid:1189)nh: (cid:31)(cid:71) dòng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i l(cid:1241), g(cid:1233)i là l(cid:1243) thành m(cid:1235)ng. (cid:12)e43 (cid:121) (cid:11) thành dày.

- Ch(cid:1191)y t(cid:1269) do: Dòng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i l(cid:1243) ti(cid:1219)p xúc v(cid:1247)i không khí, t(cid:1261)c m(cid:1269)c n(cid:1133)(cid:1247)c h(cid:1189) l(cid:1133)u

không làm (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng.

- Ch(cid:1191)y ng(cid:1201)p: M(cid:1269)c n(cid:1133)(cid:1247)c h(cid:1189) l(cid:1133)u ng(cid:1201)p trên mi(cid:1227)ng l(cid:1243) (cid:111) làm (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n l(cid:1133)u

l(cid:1133)(cid:1255)ng qua l(cid:1241).

3. Theo hình th(cid:1261)c n(cid:1237)i ti(cid:1219)p v(cid:1247)i h(cid:1189) l(cid:1133)u

Trang 105

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

. 2 v 0(cid:68) g .2

III. Dòng ch(cid:1191)y t(cid:1269) do (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) nh(cid:1235) thành m(cid:1235)ng. 1. Bài toán tìm Q (ho(cid:1211)c v).

1 1

(cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh không (cid:255)(cid:1241)i theo th(cid:1249)i gian.

p

(cid:189) (cid:176) (cid:190) (cid:176) (cid:191)

Bi(cid:1219)t: H v

T(cid:1189)i m(cid:1211)t c(cid:1203)t 1-1 có l(cid:1133)u t(cid:1237)c trung bình là v0. v

2 c

h

h

(cid:32)

(cid:91)(cid:32)

Ch(cid:1259) y(cid:1219)u là t(cid:1241)n th(cid:1193)t c(cid:1257)c bô:

c

w

g.

2

Ho H v0 C vc 0 0

- Dòng ch(cid:1191)y qua l(cid:1243) khi c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c tác d(cid:1257)ng H không (cid:255)(cid:1241)i là m(cid:1245)t dòng ch(cid:1191)y (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh;

t(cid:1261)c là l(cid:1133)u t(cid:1237)c, áp su(cid:1193)t t(cid:1189)i m(cid:1245)t (cid:255)i(cid:1223)m c(cid:1237) (cid:255)(cid:1231)nh nào (cid:255)ó không (cid:255)(cid:1241)i theo th(cid:1249)i gian. - Khi ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i l(cid:1243), (cid:1251) ngay trên m(cid:1211)t l(cid:1243), các (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng dòng không song song, nh(cid:1133)ng cách xa l(cid:1243) m(cid:1245)t (cid:255)o(cid:1189)n nh(cid:1235), (cid:255)(cid:1245) cong c(cid:1259)a các (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng dòng gi(cid:1191)m d(cid:1195)n các (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng dòng tr(cid:1251) thành song song v(cid:1247)i nhau, (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i m(cid:1211)t c(cid:1203)t c(cid:1259)a lu(cid:1239)ng ch(cid:1191)y co h(cid:1213)p l(cid:1189)i, m(cid:1211)t c(cid:1203)t (cid:255)ó g(cid:1233)i là m(cid:1211)t c(cid:1203)t co h(cid:1213)p C-C. - V(cid:1231) trí m(cid:1211)t c(cid:1203)t này ph(cid:1257) thu(cid:1245)c hình d(cid:1189)ng c(cid:1259)a l(cid:1243); (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i l(cid:1243) hình tròn: m(cid:1211)t c(cid:1203)t co h(cid:1213)p (cid:1251) cách l(cid:1243) ch(cid:1263)ng m(cid:1245)t n(cid:1265)a (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng kính l(cid:1243). T(cid:1189)i m(cid:1211)t c(cid:1203)t co h(cid:1213)p, dòng ch(cid:1191)y có th(cid:1223) coi là dòng (cid:255)(cid:1241)i d(cid:1195)n; ra kh(cid:1235)i m(cid:1211)t c(cid:1203)t co h(cid:1213)p, dòng ch(cid:1191)y h(cid:1131)i m(cid:1251) r(cid:1245)ng ra và r(cid:1131)i xu(cid:1237)ng d(cid:1133)(cid:1247)i tác d(cid:1257)ng c(cid:1259)a tr(cid:1233)ng l(cid:1269)c.

- Ta (cid:255)i tìm công th(cid:1261)c tính l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng qua l(cid:1243).

+ Vi(cid:1219)t ph(cid:1133)(cid:1131)ng trình Becnoulli cho m(cid:1211)t c(cid:1203)t 1-1 và C-C, v(cid:1247)im(cid:1211)t chu(cid:1197)n qua tr(cid:1233)ng

tâm l(cid:1241):

C

2 c

w

2 v. (cid:68) 0 g. 2

a (cid:74)

p p H h (cid:14) (cid:14) 0 (cid:14)(cid:32) (cid:14) (cid:14)

(cid:11)

(cid:12)

0

a (cid:74) 2 v. (cid:68) 0 g. 2

H H (6.1) (cid:14) (cid:32) (cid:91)(cid:14)(cid:68)(cid:32) c v. (cid:68) c g. 2 2 v c g. 2

1

0

(cid:32)(cid:77)

(cid:32)

Trong (cid:255)ó: H0 G(cid:1233)i là c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c th(cid:1133)(cid:1255)ng l(cid:1133)u k(cid:1223) c(cid:1191) l(cid:1133)u t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1219)n g(cid:1195)n

V (cid:32)(cid:111) c

.2 . Hg (cid:11) (cid:12)(cid:91)(cid:68) (cid:14)

c

(cid:12)

v(cid:1247)i (cid:68)c = 1 và (cid:255)(cid:1211)t

(cid:11) (cid:91)(cid:14)(cid:68) c

1 (cid:12)(cid:91)(cid:14) (cid:11) 1 (6.2)

,

2 H.g.

v c (cid:77)(cid:32)

.

0 trong (cid:255)ó: (cid:77) g(cid:1233)i là h(cid:1227) s(cid:1237) l(cid:1133)u t(cid:1237)c. Q (cid:90)(cid:32)

c v.

c

(cid:32)(cid:72)

G(cid:1233)i

(cid:90) c : là t(cid:1273) s(cid:1237) gi(cid:1267)a di(cid:1227)n tích m(cid:1211)t c(cid:1203)t co h(cid:1213)p và di(cid:1227)n tích l(cid:1243). (cid:90)

Q

.. (cid:90)(cid:72)(cid:77)(cid:32)

0

2 H.g. ,

. (cid:72)(cid:77)(cid:32)(cid:80)

Ta có: (cid:264)(cid:1211)t: thì :

thì

Trang 106

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

(6.3)

Q

2 H.g.

. (cid:90)(cid:80)(cid:32)

0

Trong (cid:255)ó:

(cid:72): g(cid:1233)i là h(cid:1227) s(cid:1237) co h(cid:1213)p. (cid:80): g(cid:1233)i là h(cid:1227) s(cid:1237) l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng c(cid:1259)a l(cid:1243).

- (cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i l(cid:1243) tròn thành m(cid:1235)ng d (cid:116) 1cm, v(cid:1247)i Re > 105, H > 2m ((cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i n(cid:1133)(cid:1247)c) chúng ta có nh(cid:1267)ng tr(cid:1231) s(cid:1237) sau (cid:255)ây: (cid:91) = 0,05 (cid:121) 0,06; (cid:72) = 0,63 (cid:121) 0,64; (cid:77) = 0,97 (cid:121) 0,98, (cid:80) = 0,60 (cid:121) 0,62, trung bình l(cid:1193)y (cid:80) = 0,61. Ng(cid:1133)(cid:1249)i ta th(cid:1133)(cid:1249)ng dùng l(cid:1243) nh(cid:1235), thành m(cid:1235)ng (cid:255)(cid:1223) (cid:255)o l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng. 2. Hình d(cid:1189)ng c(cid:1259)a dòng ch(cid:1191)y t(cid:1269) do ra kh(cid:1235)i l(cid:1241)

Qu(cid:1275) (cid:255)(cid:1189)o c(cid:1259)a dòng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i l(cid:1243) khoét trên thành (cid:255)(cid:1261)ng có th(cid:1223) tính theo cách sau: Ta l(cid:1193)y tr(cid:1233)ng tâm c(cid:1259)a m(cid:1211)t c(cid:1203)t co h(cid:1213)p C-C làm g(cid:1237)c to(cid:1189) (cid:255)ô, l(cid:1133)u t(cid:1237)c trung bình (cid:1251) (cid:255)ó là vc. Ta coi (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c r(cid:1205)ng ph(cid:1195)n t(cid:1265) ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng chuy(cid:1223)n (cid:255)(cid:1245)ng theo qu(cid:1275) (cid:255)(cid:1189)o c(cid:1259)a m(cid:1245)t v(cid:1201)t r(cid:1203)n r(cid:1131)i có t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) ban (cid:255)(cid:1195)u vc. Ph(cid:1133)(cid:1131)ng trình c(cid:1259)a qu(cid:1275) (cid:255)(cid:1189)o chuy(cid:1223)n (cid:255)(cid:1245)ng này (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nghiên c(cid:1261)u trong c(cid:1131) h(cid:1233)c ch(cid:1193)t r(cid:1203)n, nó có d(cid:1189)ng parabol:

(6.4)

(6.5)

x2= 4(cid:77)2H0y.

Kh(cid:1265) t, ta nh(cid:1201)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c: Nh(cid:1133) v(cid:1201)y: Q(cid:458)y tích dòng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i l(cid:1243) là m(cid:1245)t parabol.

Trang 107

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

- Khi (cid:1251) sau l(cid:1243) có m(cid:1211)t t(cid:1269) do c(cid:1259)a ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng n(cid:1205)m cao h(cid:1131)n l(cid:1243), có ngh(cid:429)a dòng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i l(cid:1243) b(cid:1231) ng(cid:1201)p, lúc (cid:255)ó ta có dòng ch(cid:1191)y ng(cid:1201)p. C(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c tác d(cid:1257)ng b(cid:1205)ng hi(cid:1227)u s(cid:1237) c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c (cid:1251) th(cid:1133)(cid:1255)ng l(cid:1133)u v(cid:1247)i h(cid:1189) l(cid:1133)u. Do (cid:255)ó, (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i dòng ch(cid:1191)y ng(cid:1201)p không c(cid:1195)n phân bi(cid:1227)t l(cid:1243) to, l(cid:1243) nh(cid:1235). - Vi(cid:1219)t ph(cid:1133)(cid:1131)ng trình Becnoulli m(cid:1211)t c(cid:1203)t 1-1 và 2-2 v(cid:1247)i m(cid:1211)t chu(cid:1197)n qua tâm l(cid:1243) (Xem v2 (cid:124) 0)

h

h

h

.

(cid:14)

(cid:14)

(cid:32)

(cid:14)

(cid:14)

(cid:14)

w

2

1

2 v. (cid:68) 0 g. 2

2 v. (cid:68) 2 g. 2

p a (cid:74)

p a (cid:74)

T(cid:1241)n th(cid:1193)t hw bao g(cid:1239)m:

2 v c

(cid:120) T(cid:1241)n th(cid:1193)t khi qua l(cid:1243)

(cid:91)

g. 2

2

2

v( c

=

(cid:120) T(cid:1241)n th(cid:1193)t vì (cid:255)(cid:1245)t ng(cid:1245)t m(cid:1251) r(cid:1245)ng

(vì v2 = 0 ).

)v 2(cid:16) g 2

v c g 2

2

v

2 c

h

= ( (cid:91) +1)

Do (cid:255)ó:

(cid:91)(cid:166)(cid:32)

w

g. 2

2

v c g 2 2 v c

(

) 1

=

(cid:14)(cid:91)

h1 - h2 +

2

v. 0(cid:68) g. 2

2

g. v

2 c

H

) 1

=

H +

Ho(cid:1211)c

( (cid:14)(cid:91)(cid:32)

0

g. 2

v. 0(cid:68) g. 2 1

H.g.

2

(cid:32)(cid:77)

(cid:264)(cid:1211)t:

v c (cid:77)(cid:32)(cid:111) .

0

1

(cid:14)(cid:91)

V(cid:1201)y l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng qua l(cid:1243) b(cid:1231) ng(cid:1201)p là:

Q (cid:90)(cid:32)

v(cid:1247)i

III. Dòng ch(cid:1191)y ng(cid:1201)p (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) to, ho(cid:1211)c nh(cid:1235) thành m(cid:1235)ng

c v.

c

Q

2 H.g.

.. (cid:90)(cid:72)(cid:77)(cid:32)

0

Q

(6.6)

2 H.g.

Ho(cid:1211)c:

. (cid:90)(cid:80)(cid:32)

0

= 0,61

. (cid:72)(cid:77)(cid:32)(cid:80)

(cid:32)(cid:72) (cid:90) c (cid:90)

K(cid:839)t lu(cid:821)n: Công th(cid:1261)c dòng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i l(cid:1243) khi ch(cid:1191)y t(cid:1269) do và ch(cid:1191)y ng(cid:1201)p gi(cid:1237)ng nhau, ch(cid:1229) khác nhau ch(cid:1259) y(cid:1219)u (cid:1251) ch(cid:1243) khi ch(cid:1191)y ng(cid:1201)p H là (cid:255)(cid:1245) chênh c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c th(cid:1133)(cid:1255)ng l(cid:1133)u và h(cid:1189) l(cid:1133)u; còn khi ch(cid:1191)y t(cid:1269) do H là c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c k(cid:1223) t(cid:1263) tr(cid:1233)ng tâm cu(cid:1191) l(cid:1243).

(cid:80) : g(cid:1233)i là h(cid:1227) s(cid:1237) l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng c(cid:1259)a l(cid:1243) b(cid:1231) ng(cid:1201)p,

Trang 108

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

- (cid:1250) l(cid:1243) to, c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c t(cid:1189)i b(cid:1245) ph(cid:1201)n trên và b(cid:1245) ph(cid:1201)n d(cid:1133)(cid:1247)i cu(cid:1191) l(cid:1243) có tr(cid:1231) s(cid:1237) khác nhau l(cid:1247)n. - Ta chia m(cid:1211)t c(cid:1203)t (cid:1133)(cid:1247)t thành nh(cid:1267)ng dãi vi phân dh, dòng ch(cid:1191)y qua d(cid:1191)i này xem nh(cid:1133) ch(cid:1191)y qua l(cid:1243) nh(cid:1235). Nh(cid:1133) v(cid:1201)y l(cid:1243) to là do nhi(cid:1221)u l(cid:1243) nh(cid:1235) h(cid:1255)p l(cid:1189)i. Ta nghiên c(cid:1261)u tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p l(cid:1243) to hình ch(cid:1267) nh(cid:1201)t.

Gi(cid:1191) thi(cid:1219)t h(cid:1227) s(cid:1237) l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng qua dh(cid:117)b là (cid:80)’ ta có: )dh.b.(h.g.

dQ

(6.7)

2(cid:80)(cid:99)(cid:32)

L(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng qua l(cid:1243) to là:

02

dh.h.g.

2

H .bQ (cid:32)

(cid:80)(cid:99)

(cid:179)

H

01

(6.8)

.b.

H

2

(cid:32)

. (cid:80)

(cid:16)

23 02

01

(cid:11) Hg.

(cid:12)23

2 3

Trong (cid:255)ó (cid:80): H(cid:1227) s(cid:1237) l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng c(cid:1259)a l(cid:1243) to b(cid:1205)ng tr(cid:1231) s(cid:1237) trung bình c(cid:1259)a vô s(cid:1237) h(cid:1227) s(cid:1237) l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng c(cid:1259)a l(cid:1243) nh(cid:1235) (cid:80)’.

H

H

H

1

(cid:32)

(cid:14)

02

0

0

e (cid:32)(cid:14) 2

e H. 2

0

H

H

H

1

(6.9)

(cid:16)

(cid:32)

01

0

0

e H.

e (cid:32)(cid:16) 2

2

0

G(cid:1233)i H0 là c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c t(cid:1189)i tr(cid:1233)ng tâm c(cid:1259)a l(cid:1243) (cid:183) (cid:184)(cid:184) (cid:185) (cid:183) (cid:184)(cid:184) (cid:185)

(cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:169) (cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:169)

23

23

Q

H.g.

.b.

1

2

1

. (cid:80)

(cid:14)

(cid:32)

(cid:16)

23 0

e H.

e H.

2 3

2

2

0

0

(cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:169)

(cid:183) (cid:184)(cid:184) (cid:185)

(cid:186) (cid:187) (cid:187) (cid:188)

(cid:170) (cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:171) (cid:171) (cid:169) (cid:172)

(cid:183) (cid:16)(cid:184)(cid:184) (cid:185) Tri(cid:1223)n khai trong ngo(cid:1211)c theo nh(cid:1231) th(cid:1261)c New ton:

2

3

1

(cid:14)

(cid:117)

3 (cid:117)(cid:14) 2

e H.2

3 (cid:117)(cid:14) 8

1 16

e H.4

e H.8

0

2 0

3 0

(cid:183) (cid:184)(cid:184) (cid:185)

Q

H.g.2.b.

(cid:32)

. (cid:80)

23 0

2

3

2 3

1

(cid:16)

(cid:16)

(cid:117)

3 (cid:117)(cid:16) 2

e H.2

3 (cid:117)(cid:14) 8

1 16

e H.4

e H.8

0

2 0

3 0

(cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:169)

(cid:183) (cid:184)(cid:184) (cid:185)

(cid:186) (cid:187) (cid:187) (cid:187) (cid:187) (cid:187) (cid:188)

(cid:170) (cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:171) (cid:171) (cid:169) (cid:171) (cid:171) (cid:171) (cid:172)

3

.b.

H.g.

(

)

2

(cid:117)

(cid:32)

. (cid:80)

(cid:117)

23 0

e H

e H.

2 3

3 2

1 64

0

0

(cid:183) (cid:184)(cid:184) (cid:185)

(cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:169)

(cid:183) (cid:16)(cid:184)(cid:184) (cid:185)

(cid:170) (cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:171) (cid:169) (cid:172)

(cid:186) (cid:187) (cid:188)

IV. Dòng ch(cid:1191)y t(cid:1269) do (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) to thành m(cid:1235)ng.

Trang 109

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

2

.e.b.

H.g.

2

(cid:80)(cid:32)

(cid:16)

0

e H

1 96

0

(cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:169)

(cid:183) (cid:184)(cid:184) (cid:185)

(cid:186) (cid:187) (cid:187) (cid:188)

(cid:170) 1 (cid:171) (cid:171) (cid:172)

2

H.g.

2

. . (cid:90)(cid:80)(cid:32)

(cid:16)

0

e H

1 96

0

(cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:169)

(cid:183) (cid:184)(cid:184) (cid:185)

(cid:186) (cid:187) (cid:187) (cid:188)

(cid:170) 1 (cid:171) (cid:171) (cid:172)

2

Vì l(cid:1133)(cid:1255)ng:

r(cid:1193)t nh(cid:1235) nên b(cid:1235) qua.

e H

1 96

0

(6.10)

Q

2 H.g.

(cid:167) (cid:183) (cid:168)(cid:168) (cid:184)(cid:184) (cid:169) (cid:185) . (cid:90)(cid:80)(cid:32)

0

V(cid:1201)y: K(cid:839)t lu(cid:821)n: Công th(cid:1261)c tính l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng dòng ch(cid:1191)y qua l(cid:1243) to gi(cid:1237)ng nh(cid:1133) l(cid:1243) nh(cid:1235), nh(cid:1133)ng ch(cid:1229) khác h(cid:1227) s(cid:1237) l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng c(cid:1259)a l(cid:1243) to l(cid:1247)n h(cid:1131)n l(cid:1243) nh(cid:1235). H(cid:1227) s(cid:1237) l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng (cid:80) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c cho (cid:1251) b(cid:1191)ng tra.

- Khi dòng ch(cid:1191)y qua l(cid:1243) mà m(cid:1269)c ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng trong bình ch(cid:1261)a thay (cid:255)(cid:1241)i theo th(cid:1249)i gian,

thì sinh ra dòng ch(cid:1191)y không (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh.

- Ta ch(cid:1229) nghiên c(cid:1261)u tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1131)n gi(cid:1191)n, khi m(cid:1269)c n(cid:1133)(cid:1247)c trong bình thay (cid:255)(cid:1241)i ch(cid:1201)m. Trong th(cid:1249)i gian ng(cid:1203)n, ta có th(cid:1223) áp d(cid:1257)ng công th(cid:1261)c c(cid:1259)a dòng ch(cid:1191)y (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) nh(cid:1235) thành m(cid:1235)ng.

-Ta (cid:255)i chia kho(cid:1191)ng th(cid:1249)i gian tính toán T ra nhi(cid:1221)u th(cid:1249)i (cid:255)o(cid:1189)n dt nh(cid:1235), (cid:1261)ng v(cid:1247)i m(cid:1243)i

th(cid:1249)i (cid:255)o(cid:1189)n có c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c tác d(cid:1257)ng ch(cid:1191)y qua l(cid:1241) h0 coi nh(cid:1133) không (cid:255)(cid:1241)i. Ta có:

+ Th(cid:1223) tích ch(cid:1191)y vào bình : + Th(cid:1223) tích ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i bình : + Th(cid:1223) tích t(cid:259)ng lên ho(cid:1211)c gi(cid:1191)m (cid:255)i trong bình ch(cid:1261)a là:

q.dt, l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng ch(cid:1191)y vào bình - Q.dt , Q l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i bình dh.(cid:58)

const const

Trong (cid:255)ó: (cid:58) : Di(cid:1227)n tích m(cid:1211)t c(cid:1203)t ngang c(cid:1259)a bình

(cid:32)(cid:58) (cid:122)(cid:58)

dh.

(cid:58)(cid:32)

- Ta có h(cid:1227) th(cid:1261)c:

dt

(cid:32)

(6.11)

(cid:111)

: v(cid:1247)i bình hình tr(cid:1257) : v(cid:1247)i bình khác hình tr(cid:1257) (ph(cid:1261)c t(cid:1189)p) dt.Qdt.q (cid:16) dh. (cid:58) Qq (cid:16)

V. Dòng ch(cid:1191)y không (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) nh(cid:1235) thành m(cid:1235)ng

Xét các tr(cid:753)(cid:869)ng h(cid:875)p: 1. M(cid:1269)c n(cid:1133)(cid:1247)c th(cid:1133)(cid:1255)ng l(cid:1133)u thay (cid:255)(cid:1241)i, dòng ch(cid:1191)y t(cid:1269) do qua l(cid:1243) nh(cid:1235) (tháo c(cid:1189)n bình ch(cid:1261)a)

1 1 dh

- Xét tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p q = 0 (cid:255)(cid:1223) (cid:255)(cid:1131)n gi(cid:1191)n. - C(cid:1195)n tìm th(cid:1249)i gian T1-2 (cid:255)(cid:1223) m(cid:1269)c n(cid:1133)(cid:1247)c thay (cid:255)(cid:1241)i t(cid:1263) 1-1 (cid:255)(cid:1219)n v(cid:1231) trí 2-2

H1 2 2 h H2

Trang 110

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

dt

(cid:16)(cid:32)

dh. 2 h.g.

0

(cid:58) . . (cid:90)(cid:80) H

02

T

(cid:16)

21

(cid:32)(cid:16)

(cid:179)

h.g.

dh. 2

H

01

0

H

2

H

H

T

(cid:16)(cid:32)

(cid:16)

(cid:32)

1

21 (cid:16)

(cid:58) . . (cid:90)(cid:80) - N(cid:1219)u bi(cid:1219)t quy lu(cid:1201)t c(cid:1259)a (cid:58) thì s(cid:1217) gi(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c. - (cid:264)(cid:1223) (cid:255)(cid:1131)n gi(cid:1191)n ta gi(cid:1191) thi(cid:1219)t: (cid:58) = const, v0 (cid:124) 0 nên ho= h (cid:12)2

(cid:11)

(cid:179)

g.

dh h

g.

2

H

(cid:58) . . (cid:90)(cid:80)

. 2 (cid:58) . . 2 (cid:90)(cid:80)

1

H.

2

(cid:58)

T

- Khi tháo c(cid:1189)n hoàn toàn (H2 = 0) thì:

21

(cid:32)(cid:16)

1 g.

2

. . (cid:90)(cid:80)

H.

T

(6.12)

(cid:111)

21

(cid:32)(cid:16)

2 (cid:58) 1 H.g. 2

1

Q

. . (cid:90)(cid:80) V(cid:1247)i (cid:58).H1: Th(cid:1223) tích ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i bình ch(cid:1261)a

2 H.g.

. (cid:90)(cid:80)(cid:32)

- Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p n(cid:1219)u H1 không (cid:255)(cid:1241)i s(cid:1217) tháo (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng là:

1

thì:

(cid:32)(cid:87)

. V(cid:1201)y: T1-2 = 2.(cid:87)

H. 1 2 H.g.

(cid:58) . . (cid:90)(cid:80)

1

- L(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng ra: Q = 0, l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng

2

2

dh

dòng ch(cid:1191)y vào q:

H1

H2

v0

1

q

2

. (cid:90)(cid:80)(cid:32)

(cid:16)

(cid:11)

1

H2’ h

Mà:

dt

(cid:32)

dt

Do (cid:255)ó:

(cid:32)

. . (cid:90)(cid:80)

(cid:16)

(cid:12)hH.g. dh. (cid:58) q dh. (cid:58) )hH(g. 2 1

(6.13)

H

H

2

2

(cid:32)

(cid:16)(cid:32)

T 21 (cid:16)

(cid:179)

(cid:179)

. (cid:58) .2.

g

. (cid:90)(cid:80)

. (cid:90)(cid:80)

(cid:16)

H

H

(cid:12)

(cid:12) (cid:12)

(cid:11) hHd (cid:16) 1 (cid:11) hH (cid:16) 1

Tích phân h t(cid:1263) H’2 (cid:255)(cid:1219)n H2. . dh (cid:58) (cid:11) .2. hHg 1

(cid:99) 2

(cid:99) 2

'

H

2

.2

(cid:32)

(cid:32)

HH 1

HH (cid:16) 1

(cid:16)(cid:99)(cid:16) 2

(cid:11)

(cid:12)2

. (cid:58) .2.

. (cid:58) .2.

g

. (cid:90)(cid:80)

. (cid:90)(cid:80)

H

(cid:12) (cid:12)

(cid:11) hHd (cid:16) 1 (cid:11) hH (cid:16) 1

2

(cid:179) ’ = 0, thì th(cid:1249)i gian tháo (cid:255)(cid:1223) m(cid:1269)c n(cid:1133)(cid:1247)c bình th(cid:1261) hai dâng lên b(cid:1205)ng

g N(cid:1219)u, ban (cid:255)(cid:1195)u H2

m(cid:1269)c n(cid:1133)(cid:1247)c bình th(cid:1261) nh(cid:1193)t, t(cid:1261)c là H2

’ = H1:

(cid:190) V(cid:1201)y: Th(cid:1249)i gian c(cid:1195)n thi(cid:1219)t (cid:255)(cid:1223) tháo c(cid:1189)n bình ch(cid:1261)a ((cid:58)H1) khi c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c thay (cid:255)(cid:1241)i b(cid:1205)ng hai l(cid:1195)n th(cid:1249)i gian (cid:255)(cid:1223) tháo c(cid:1189)n m(cid:1245)t th(cid:1223) tích t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:1261)ng nh(cid:1133)ng d(cid:1133)(cid:1247)i tác d(cid:1257)ng c(cid:1259)a c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c không (cid:255)(cid:1241)i. 2. M(cid:1269)c n(cid:1133)(cid:1247)c th(cid:1133)(cid:1255)ng l(cid:1133)u không (cid:255)(cid:1241)i, h(cid:1189) l(cid:1133)u thay (cid:255)(cid:1241)i (làm (cid:255)(cid:1195)y b(cid:1223) ch(cid:1261)a). Ta quan ni(cid:1227)m bình th(cid:1261) hai gi(cid:1237)ng nh(cid:1133) tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p trên, có ngh(cid:429)a:

Trang 111

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

H.

2

. (cid:58)

H..

2

(6.14)

(cid:32)

(cid:32)

T 2-1

1 g.

2

. . (cid:90)(cid:80)

1

. (cid:58) 1 . . gH. 2 (cid:90)(cid:80) - Nh(cid:1133) v(cid:1201)y cùng (cid:1251) (cid:255)i(cid:1221)u ki(cid:1227)n H1 và (cid:58) gi(cid:1237)ng nhau, th(cid:1249)i gian tháo c(cid:1189)n và ch(cid:1261)a (cid:255)(cid:1195)y

bình là gi(cid:1237)ng nhau.

2

. v 0(cid:68) .2 g

VI. Dòng ch(cid:1191)y qua vòi 1. Khái ni(cid:1227)m: 1 1

- Vòi là m(cid:1245)t (cid:255)o(cid:1189)n (cid:1237)ng ng(cid:1203)n g(cid:1203)n vào l(cid:1243) thành m(cid:1235)ng có chi(cid:1221)u dài l = (3(cid:121)4)d, v(cid:1247)i d: (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng kính l(cid:1243).

- Ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng qua vòi co h(cid:1213)p t(cid:1189)i c(cid:1265)a vào sau

(cid:255)ó m(cid:1251) r(cid:1245)ng ra & ch(cid:1191)y (cid:255)(cid:1195)y vòi.

l c H v0 2 vc 0 0

c 2

- Ch(cid:1243) co h(cid:1213)p có chân không nên có tác d(cid:1257)ng hút l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng; v(cid:1247)i chi(cid:1221)u dài vòi l = (3÷4).d, thì l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng qua vòi l(cid:1247)n h(cid:1131)n qua l(cid:1243) t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:1261)ng.

hck

- Có nhi(cid:1221)u hình th(cid:1261)c vòi: Vòi hình tr(cid:1257), hình loe, g(cid:1203)n trong, g(cid:1203)n ngoài, vòi hình (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng dòng. 2. Vòi hình tr(cid:1257) tròn g(cid:1203)n ngoài 2.1. Ta c(cid:1195)n tìm công th(cid:1261)c tính l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng.

- Vi(cid:1219)t ph(cid:1133)(cid:1131)ng trình Becnoulli cho m(cid:1211)t c(cid:1203)t 1-1 và 2-2, m(cid:1211)t chu(cid:1197)n qua tr(cid:1257)c vòi. 2

v.

H

h

(6.15)

0 (cid:14)(cid:32)

(cid:14)

(cid:14)

(cid:14)

(cid:14)

w

g.

(cid:68) 2 2

p a (cid:74)

2 v. (cid:68) 0 g. 2 2 v.

H

(cid:14)

(cid:32)

wh

0

p a (cid:74) (cid:68) 2 g. 2

Trong (cid:255)ó:

2

+ T(cid:1241)n th(cid:1193)t qua l(cid:1243):

1(cid:91)

v c g. 2

+ T(cid:1241)n th(cid:1193)t (cid:255)(cid:1245)t m(cid:1251) t(cid:1263) m(cid:1211)t c(cid:1203)t co h(cid:1213)p (cid:255)(cid:1223) ch(cid:1191)y (cid:255)(cid:1195)y vòi:

2(cid:91)

v 2 g.2

2

hw bao g(cid:1239)m:

(cid:16)

V(cid:1247)i

(cid:32)(cid:91) 2

(cid:90) (cid:90)

c

(cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:169)

(cid:183) 1(cid:184)(cid:184) (cid:185)

2

v

(cid:79)

+ T(cid:1241)n th(cid:1193)t d(cid:1233)c (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng:

l d

g. 2

(cid:264)(cid:1241)i vc theo v: nh(cid:1249) ph(cid:1133)(cid:1131)ng trình liên t(cid:1257)c: (cid:90)c.vc = (cid:90).v

v

v

(cid:72)

(cid:32)

, v(cid:1247)i

c

(cid:90) c(cid:32) (cid:90)

(cid:90) v (cid:32) (cid:72)(cid:90)

c

2

2

v

1

(cid:14)

(cid:32)

V(cid:1201)y:

h w

g.

l d

2

(cid:72)(cid:16) (cid:72)

(cid:91) 1 2 (cid:72)

(cid:167) (cid:168) (cid:169)

(cid:183) (cid:79)(cid:14)(cid:184) (cid:185)

(cid:170) (cid:171) (cid:171) (cid:172)

(cid:186) (cid:187) (cid:187) (cid:188)

Trang 112

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

2

2

v

1

H

(cid:14)

(cid:14)(cid:68)(cid:32)

(cid:159)

0

2

g.

l d

2

(cid:72)(cid:16) (cid:72)

(cid:91) 1 2 (cid:72)

(cid:183) (cid:79)(cid:14)(cid:184) (cid:185)

(cid:170) (cid:171) (cid:171) (cid:172)

(cid:186) (cid:187) (cid:187) (cid:188)

(cid:167) (cid:168) (cid:169) 1

2 (cid:32)(cid:77)

(cid:264)(cid:1211)t:

2

1

(cid:14)

(cid:14)(cid:68) 2

l d

(cid:72)(cid:16) (cid:72)

(cid:183) (cid:79)(cid:14)(cid:184) (cid:185)

(cid:167) (cid:168) (cid:169)

(cid:91) 1 2 (cid:72) 2 H.g.

v (cid:77)(cid:32)

V(cid:1247)i:

0

=

(6.16)

2 H.g.

.vQ

2 H.g.

Do (cid:255)ó:

(cid:90)(cid:77)(cid:32)(cid:90)(cid:32)

0

0

.(cid:90)(cid:80) (Vì dòng ch(cid:1191)y qua vòi t(cid:1189)i c(cid:1265)a ra không có co h(cid:1213)p (cid:72) = 1 nên (cid:77) = (cid:80)).

Trong (cid:255)ó : (cid:80) - H(cid:1227) s(cid:1237) l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng ch(cid:1191)y qua vòi, v(cid:1247)i vòi có chi(cid:1221)u dài l= (3÷4)d, thì (cid:80) ~ 0,82 2.2. Nh(cid:1201)n xét: a.

1

vaì

, 610

.

(cid:32)(cid:77)

(cid:32)(cid:80)

1

(cid:91)(cid:14)

.q

läù

- Khi ch(cid:1191)y qua vòi trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p n(cid:1195)y:

1

våïi

, 820

(cid:32)(cid:77)

(cid:80)(cid:32)

(cid:32)(cid:80)(cid:32)(cid:77)

2

1

(cid:14)

(cid:14)(cid:68) 2

l d

(cid:91) 1 2 (cid:72)

(cid:72)(cid:16) (cid:72)

(cid:167) (cid:168) (cid:169)

(cid:183) (cid:79)(cid:14)(cid:184) (cid:185)

, 341

(cid:32)

l(cid:1195)n.

- Khi ch(cid:1191)y qua l(cid:1243):

- Vi(cid:1219)t ph(cid:1133)(cid:1131)ng trình Becnoulli cho m(cid:1211)t c(cid:1203)t 1-1 và c-c, v(cid:1247)i m(cid:1211)t chu(cid:1197)n qua tr(cid:1233)ng tâm

vòi:

C

2 C

H

(6.17)

(cid:16)(cid:14) h

(cid:14)

(cid:14)

0 (cid:14)(cid:32)

(cid:14)

1 W

v. (cid:68) C g. 2

2 v. (cid:68) 0 g. 2 p

p

p C (cid:74) (cid:68)

a

C

h

.

H

(cid:32)

(cid:32)

(cid:32)

(cid:91)(cid:14)

(cid:16)

C ck

ql

0

2 v C.C g 2

2 v C g 2

p a (cid:74) C p ck (cid:74)

(cid:16) (cid:74)

2

v

2

2.

.

;

v

gH

H

Vì:

(cid:77)(cid:32)

(cid:77)(cid:111)

(cid:32)

Ta l(cid:1189)i có:

vC (cid:32)

0

0

g

2

v (cid:72)

2

2

v

h

.

H

(cid:32)

(cid:91)(cid:14)

(cid:16)

C ck

ql

0

Thay vào trên ta (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c: (cid:68) 2

v 2

.C g. 2

2

g. 2 2

h

H

(cid:16)

(cid:91)(cid:14)

(cid:32)

C ck

ql

0

0

(cid:72) (cid:77) 2 (cid:72)

2

h

H

Hay

(cid:32)

(cid:91)(cid:14)

(cid:16)

C ck

ql

0

(cid:11) 1

(cid:12) .

(cid:72) (cid:77) HH. 0 2 (cid:72) (cid:77) 2 (cid:72)

(cid:183) 1 (cid:184)(cid:184) (cid:185)

(cid:167) (cid:168)(cid:168) (cid:169)

V(cid:1247)i (cid:91)ql = 0,06; (cid:72) = 0,64 thì (cid:77) = (cid:80) = 0,82. Thay vào bi(cid:1223)u th(cid:1261)c trên ta có:

h C

750 H,

(6.18)

: c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c chân không t(cid:1189)i m(cid:1211)t c(cid:1203)t C-C

ck (cid:32)

0

Nh(cid:1133) v(cid:1201)y: H(cid:1227) s(cid:1237) l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng ch(cid:1191)y qua vòi l(cid:1247)n h(cid:1131)n h(cid:1227) s(cid:1237) l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng ch(cid:1191)y qua l(cid:1243) g(cid:1193)p , 820 , 610 b. Xem xét hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng chân không trong vòi.

Trang 113

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

(cid:264)(cid:1223) th(cid:1193)y rõ thêm tác d(cid:1257)ng c(cid:1259)a chân không trong vòi (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng c(cid:1259)a vòi ta vi(cid:1219)t:

C

2 C

H

(cid:14)

0 (cid:14)(cid:32)

(cid:14)

(cid:16)(cid:14) h

(cid:14)

1 W

v. (cid:68) C g. 2

p

(cid:68)

a

C

H

h

H

.

(cid:32)

(cid:91)(cid:14)

(cid:14)

(cid:32)

(cid:14)

C ck

ql

0

0

p a (cid:74) 2 v C.C g 2

2 v. (cid:68) 0 g. 2 2 v C g 2

p C (cid:74) p (cid:16) (cid:74)

C

C ck

(cid:11) hg 2

(cid:12)0

ql

Q

..

2

1 v H (cid:32) (cid:14) (cid:91)(cid:14)(cid:68)

(cid:90)(cid:32)

. (cid:77)(cid:90)(cid:72)(cid:32)

(cid:14)

(cid:14)

C

v CC

C ck

ck

(cid:11) hHg 0

(cid:12)C

(6.19)

(cid:12) . (cid:90)(cid:80)(cid:32) (cid:11) Hg 2

voìi

0

0

läù

Q Q h 2 . (cid:90)(cid:80)(cid:32) . (cid:90)(cid:80)(cid:32) (cid:31) (cid:14)

(cid:11) hHg 2 0 (cid:12)ck gH So v(cid:1247)i qua l(cid:1243): Nh(cid:1201)n xét: T(cid:1263) (6.18) ta th(cid:1193)y: H0 càng l(cid:1247)n thì hck càng l(cid:1247)n.. T(cid:1263) (6.19) ta th(cid:1193)y: hck càng l(cid:1247)n thì Qvòi càng l(cid:1247)n

m

9

(cid:32)

(cid:32)

H ogh

, 07 , 750

Tuy v(cid:1201)y, n(cid:1219)u hck mà t(cid:259)ng quá, không khí bên ngoài theo c(cid:1265)a ra chui vào phá v(cid:1253) chân không, do (cid:255)ó ph(cid:1191)i có hck n(cid:1205)m trong gi(cid:1247)i h(cid:1189)n cho phép, trong (cid:255)i(cid:1221)u ki(cid:1227)n bình th(cid:1133)(cid:1249)ng, ta l(cid:1193)y [hck] = 7 m. Suy ra: 7 = 0,75.H0 (cid:111) Nh(cid:1133) v(cid:1201)y c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c tác d(cid:1257)ng gi(cid:1247)i h(cid:1189)n trong bình là:

V(cid:1201)y, (cid:255)i(cid:1221)u ki(cid:1227)n (cid:255)(cid:1223) vòi hình tr(cid:1257) g(cid:1203)n ngoài làm vi(cid:1227)c (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh là: l = (3(cid:121)4)d (cid:120) (cid:120) H0 (cid:100) 9 m ho(cid:1211)c hck (cid:100) 7 m

Dùng vòi hình tr(cid:1257) g(cid:1203)n ngoài có th(cid:1223) t(cid:259)ng l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c 32% so v(cid:1247)i dùng l(cid:1243) nh(cid:1235) thành m(cid:1235)ng.

Trang 114

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

B - DÒNG TIA

VII. Phân lo(cid:1189)i, tính ch(cid:1193)t dòng tia

1. (cid:264)(cid:1231)nh ngh(cid:429)a

- Dòng tia là dòng ch(cid:1191)y không b(cid:1231) bao b(cid:1233)c b(cid:1251)i thành r(cid:1203)n. Có hai lo(cid:1189)i dòng tia:

+ Dòng tia ng(cid:1201)p là dòng tia chuy(cid:1223)n (cid:255)(cid:1245)ng trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng cùng

+ Dòng tia ng(cid:1201)p (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nghiên c(cid:1261)u t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1237)i nhi(cid:1221)u so v(cid:1247)i dòng tia không

lo(cid:1189)i ho(cid:1211)c trong không gian (cid:255)(cid:1195)y n(cid:1133)(cid:1247)c. Ví d(cid:1257): C(cid:1237)ng tháo n(cid:1133)(cid:1247)c thành ph(cid:1237) vào sông. +Dòng tia không ng(cid:1201)p: Ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng phun vào không khí. Ví d(cid:1257): Vòi ch(cid:1267)a cháy, vòi t(cid:1133)(cid:1247)i phun. ng(cid:1201)p. - Tr(cid:1189)ng thái ch(cid:1191)y trong dòng tia có th(cid:1223) là ch(cid:1191)y t(cid:1195)ng ho(cid:1211)c ch(cid:1191)y r(cid:1237)i, nh(cid:1133)ng th(cid:1133)(cid:1249)ng g(cid:1211)p trong th(cid:1269)c t(cid:1219) là tr(cid:1189)ng thái ch(cid:1191)y r(cid:1237)i. D(cid:1133)(cid:1247)i (cid:255)ây ta ch(cid:1229) (cid:255)(cid:1221) c(cid:1201)p (cid:255)(cid:1219)n tr(cid:1189)ng thái ch(cid:1191)y r(cid:1237)i c(cid:1259)a dòng tia.

2. Dòng tia ng(cid:1201)p.

(cid:153) C(cid:813)u t(cid:809)o c(cid:879)a dòng tia, d(cid:889)a vào s(cid:889) phân tích (cid:255)(cid:859) phân b(cid:857) l(cid:753)u t(cid:857)c trên nh(cid:887)ng m(cid:831)t c(cid:823)t ngang c(cid:879)a dòng tia, bao g(cid:859)m:

a. Khu lõi ho(cid:1211)c khu t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) không (cid:255)(cid:1241)i: B(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1263) m(cid:1211)t c(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u (cid:1251) mi(cid:1227)ng vòi, nh(cid:1235) d(cid:1195)n và k(cid:1219)t thúc (cid:1251) m(cid:1211)t c(cid:1203)t t(cid:1189)i (cid:255)ó ch(cid:1229) có t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) (cid:1251) tr(cid:1257)c dòng tia b(cid:1205)ng t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) u0. Thí nghi(cid:1227)m ch(cid:1261)ng minh r(cid:1205)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng gi(cid:1247)i h(cid:1189)n này là m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng th(cid:1207)ng. b. Khu t(cid:1195)ng biên gi(cid:1247)i: Là khu có t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) liên t(cid:1257)c bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1241)i cho t(cid:1247)i n(cid:1131)i có t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) b(cid:1205)ng không. (cid:264)(cid:1133)(cid:1249)ng n(cid:1237)i các (cid:255)i(cid:1223)m t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) b(cid:1205)ng không là (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng phân chia. Thí nghi(cid:1227)m ch(cid:1261)ng t(cid:1235) (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng phân chia là m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng th(cid:1207)ng.

(cid:153) Theo chi(cid:841)u dài c(cid:879)a dòng tia, có th(cid:843) chia làm hai (cid:255)o(cid:809)n:

a. (cid:264)o(cid:1189)n (cid:255)(cid:1195)u: T(cid:1263) m(cid:1211)t c(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u (cid:255)(cid:1219)n m(cid:1211)t c(cid:1203)t quá (cid:255)(cid:1245) t(cid:1261)c là m(cid:1211)t c(cid:1203)t k(cid:1219)t thúc khu lõi. Trong ph(cid:1189)m vi hai (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng phân chia (cid:1251) (cid:255)o(cid:1189)n (cid:255)(cid:1195)u có hai khu: khu lõi và khu t(cid:1195)ng biên gi(cid:1247)i. b. (cid:264)o(cid:1189)n c(cid:1131) b(cid:1191)n: T(cid:1263) m(cid:1211)t c(cid:1203)t quá (cid:255)(cid:1245) tr(cid:1251) (cid:255)i trong ph(cid:1189)m vi hai (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng phân chia; (cid:255)o(cid:1189)n c(cid:1131) b(cid:1191)n ch(cid:1229) bao g(cid:1239)m t(cid:1195)ng biên gi(cid:1247)i; t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) t(cid:1189)i tr(cid:1257)c dòng tia gi(cid:1191)m d(cid:1195)n.

(cid:153) Giao (cid:255)i(cid:843)m c(cid:879)a hai (cid:255)(cid:753)(cid:869)ng phân chia g(cid:853)i là (cid:255)i(cid:843)m c(cid:889)c c(cid:879)a dòng tia.

Trang 115

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

a. V(cid:1221) s(cid:1269) bi(cid:1219)n thiên c(cid:1259)a t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) trên tr(cid:1257)c dòng tia. Trong (cid:255)o(cid:1189)n (cid:255)(cid:1195)u, t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) gi(cid:1267) không (cid:255)(cid:1241)i và b(cid:1205)ng t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) u0 t(cid:1189)i m(cid:1211)t c(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u. Trong (cid:255)o(cid:1189)n c(cid:1131) b(cid:1191)n, thí nghi(cid:1227)m ch(cid:1261)ng t(cid:1235) r(cid:1205)ng t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) u1 trên tr(cid:1257)c dòng tia (cid:1251) cách m(cid:1211)t c(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u l bi(cid:1219)n thiên theo quy lu(cid:1201)t hyperbol:

(cid:77) : H(cid:1227) s(cid:1237) th(cid:1269)c nghi(cid:1227)m. l : Kho(cid:1191)ng cách t(cid:1263) (cid:255)i(cid:1223)m xác (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1219)n mi(cid:1227)ng vòi.

Trong (cid:255)ó: d0 : (cid:264)(cid:1133)(cid:1249)ng kính c(cid:1259)a dòng tia (cid:1251) m(cid:1211)t c(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u.

Ta th(cid:1193)y: l càng dài, u1 càng gi(cid:1191)m (cid:255)(cid:1219)n m(cid:1245)t lúc nào (cid:255)ó u1 không có tác d(cid:1257)ng và s(cid:1217) b(cid:1205)ng t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

Trong nh(cid:1267)ng dòng tia phun vào không gian (cid:255)(cid:1195)y không khí: - Theo nh(cid:1267)ng thí nghi(cid:1227)m c(cid:1259)a Milovit: (cid:77) = 6 - Theo thí nghi(cid:1227)m c(cid:1259)a Ab(cid:1131)ramôvit:

(6-19)

Trong nh(cid:1267)ng dòng tia phun vào không gian (cid:255)(cid:1195)y n(cid:1133)(cid:1247)c:

- Theo thí nghi(cid:1227)m c(cid:1259)a Cônôva l(cid:1237)p

(6-20)

b. Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p phân b(cid:1237) (cid:255)(cid:1221)u t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) (cid:1251) m(cid:1211)t c(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u, áp l(cid:1269)c trong dòng tia b(cid:1205)ng áp l(cid:1269)c c(cid:1259)a môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng xung quanh. (cid:264)ó là m(cid:1245)t k(cid:1219)t lu(cid:1201)n quan tr(cid:1233)ng làm c(cid:1131) s(cid:1251) nghiên c(cid:1261)u cho nhi(cid:1221)u v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) v(cid:1221) dòng tia ch(cid:1191)y ng(cid:1201)p.

3. Dòng tia không ng(cid:1201)p

-Ph(cid:1195)n r(cid:1249)i r(cid:1189)c: Trong ph(cid:1195)n này, s(cid:1269) liên t(cid:1257)c c(cid:1259)a ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng b(cid:1231) phá ho(cid:1189)i, dòng tia m(cid:1251)

-Ph(cid:1195)n m(cid:1133)a b(cid:1257)i: Trong ph(cid:1195)n này, dòng tia g(cid:1239)m nh(cid:1267)ng h(cid:1189)t n(cid:1133)(cid:1247)c r(cid:1193)t nh(cid:1235), riêng bi(cid:1227)t. Sau (cid:255)ây là m(cid:1245)t vài công th(cid:1261)c tính toán v(cid:1221) dòng tia không ng(cid:1201)p (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i dòng tia a. K(cid:1219)t c(cid:1193)u: Xét m(cid:1245)t dòng tia n(cid:1133)(cid:1247)c không ng(cid:1201)p hay còn g(cid:1233)i là dòng tia t(cid:1269) do, t(cid:1263) (cid:1237)ng hình tròn phun vào không khí, ta có th(cid:1223) chia dòng ra làm 3 ph(cid:1195)n: -Ph(cid:1195)n liên k(cid:1219)t ch(cid:1211)t: Trong ph(cid:1195)n này, dòng tia còn gi(cid:1267) nguyên hình tr(cid:1257): các h(cid:1189)t ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng v(cid:1199)n liên k(cid:1219)t ch(cid:1211)t nên ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng v(cid:1199)n liên t(cid:1257)c, không có nh(cid:1267)ng khu b(cid:1231) không khí l(cid:1199)n vào. r(cid:1245)ng, b(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u có nh(cid:1267)ng h(cid:1189)t n(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1247)n. phun ra th(cid:1207)ng (cid:255)(cid:1261)ng, d(cid:1269)a vào k(cid:1219)t qu(cid:1191) thí nghi(cid:1227)m:

(cid:264)(cid:1245) cao c(cid:1259)a (cid:255)o(cid:1189)n liên k(cid:1219)t ch(cid:1211)t Hk tính t(cid:1263) mi(cid:1227)ng vòi phun, tính theo:

(6-21)

Trang 116

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

2

H

(cid:32)

v g 2

Trong (cid:255)ó : H là c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c t(cid:1189)i mi(cid:1227)ng vòi, có th(cid:1223) l(cid:1193)y

v: T(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) (cid:1251) mi(cid:1227)ng vòi, (cid:92) h(cid:1227) s(cid:1237) thí nghi(cid:1227)m, ph(cid:1257) thu(cid:1245)c (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng kính d c(cid:1259)a vòi .

, d tính b(cid:1205)ng m

Hc là (cid:255)(cid:1245) cao c(cid:1259)a dòng tia, t(cid:1261)c kho(cid:1191)ng cách t(cid:1263) mi(cid:1227)ng vòi (cid:255)(cid:1219)n n(cid:1131)i mà dòng tia

không phun lên cao h(cid:1131)n n(cid:1267)a (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c:

17.2 12

(cid:69) : H(cid:1227) s(cid:1237) thí nghi(cid:1227)m, ph(cid:1257) thu(cid:1245)c Hc tính theo b(cid:1191)ng sau (cid:255)ây: 22.9 26.8 24.5 0.79 0.785 0.76 20 14.5 9.5 0.84 0.835 0.825 0.815 0.805 7 0.84

Hc (m) (cid:69) (cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i dòng tia phun nghiêng, các k(cid:1219)t qu(cid:1191) nghiên c(cid:1261)u còn ít.

vo: T(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) t(cid:1189)i mi(cid:1227)ng vòi

b. Nh(cid:1267)ng (cid:255)(cid:1211)c tính (cid:255)(cid:1245)ng l(cid:1269)c h(cid:1233)c c(cid:1259)a dòng tia - Cho dòng tia tác (cid:255)(cid:1245)ng vào v(cid:1201)t ch(cid:1203)n. Dòng tia (cid:255)i theo gi(cid:1247)i h(cid:1189)n v(cid:1201)t ch(cid:1203)n t(cid:1189)o ra các v(cid:1201)n t(cid:1237)c v1,, v2 theo các nhánh 1,2; và v1 t(cid:1189)o ra góc 1(cid:68) và v2 t(cid:1189)o ra góc 2(cid:68) v(cid:1247)i tr(cid:1257)c (cid:1237)ng n(cid:1205)m ngang. so v(cid:1247)i chi(cid:1221)u ngang tr(cid:1257)c vòi P: ph(cid:1191)n l(cid:1269)c c(cid:1259)a thành r(cid:1203)n, l(cid:1201)p v(cid:1247)i ph(cid:1133)(cid:1131)ng ngang m(cid:1245)t góc (cid:69)

vi(cid:1219)t ph(cid:1133)(cid:1131)ng trình (cid:255)(cid:1245)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng cho (cid:255)o(cid:1189)n dòng tia gi(cid:1247)i h(cid:1189)n b(cid:1251)i m(cid:1211)t c(cid:1203)t vào 0-0

(6-22) m1v1cos(cid:68)1+ m2v2cos(cid:68)2- m0v0 = Pcos(cid:69).

- Ta dùng ph(cid:1133)(cid:1131)ng trình này (cid:255)(cid:1223) nghiên c(cid:1261)u m(cid:1245)t s(cid:1237) tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p riêng.

- Ta và m(cid:1211)t c(cid:1203)t ra 1-1 và 2-2; (cid:255)(cid:1245)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng trong m(cid:1245)t giây t(cid:1189)i nh(cid:1267)ng m(cid:1211)t c(cid:1203)t (cid:255)ó là m0v0, m1v1 và m2v2; hình chi(cid:1219)u c(cid:1259)a nh(cid:1267)ng vect(cid:1131) (cid:255)(cid:1245)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng (cid:255)ó lên tr(cid:1257)c N-N là m0v0, m1v1cos (cid:68) 1, m2v2cos (cid:68) 2, xung l(cid:1269)c tác d(cid:1257)ng vào (cid:255)o(cid:1189)n dòng tia (cid:255)ó là P, hình chi(cid:1219)u c(cid:1259)a nó lên tr(cid:1257)c N-N là Pcos(cid:69) , trong (cid:255)ó (cid:69) là góc l(cid:1201)p b(cid:1251)i vect(cid:1131) ph(cid:1191)n l(cid:1269)c P và tr(cid:1257)c N-N. V(cid:1201)y theo ph(cid:1133)(cid:1131)ng trình (cid:255)(cid:1245)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng, ta có: a. Tr(cid:753)(cid:869)ng h(cid:875)p v(cid:821)t r(cid:823)n là m(cid:865)t t(cid:813)m ph(cid:827)ng (cid:255)(cid:831)t th(cid:827)ng góc v(cid:867)i tr(cid:877)c N-N.

Trang 117

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

(6-23)

Khi (cid:255)ó (cid:68) 1 = (cid:68) 2 = (cid:83) /2, (cid:69) = (cid:83) . T(cid:1263) ph(cid:1133)(cid:1131)ng trình trên, ta vi(cid:1219)t l(cid:1189)i: P = m0v0 b. Tr(cid:753)(cid:869)ng h(cid:875)p v(cid:821)t r(cid:823)n là m(cid:865)t m(cid:831)t cong: N(cid:1219)u v(cid:1201)t r(cid:1203)n có hình hai bán c(cid:1195)u ho(cid:1211)c hai hình tr(cid:1257) tròn (cid:255)(cid:1237)i x(cid:1261)ng thì (cid:68) 1 = (cid:68) 2 = (cid:83) , (cid:69) = (cid:83) và ta có: R = 2m0v0

)u

- Khi t(cid:1193)m ch(cid:1203)n quay v(cid:1247)i t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) u thì t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) dòng tia tác (cid:255)(cid:1245)ng lên s(cid:1217) là: w = v0-u v(cid:1247)i w: T(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1237)i c(cid:1259)a dòng tia (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i t(cid:1193)m ch(cid:1203)n; vo: V(cid:1201)n

. (cid:90)(cid:85)

(cid:16)

v.(v. o

o

N(cid:1219)u v(cid:1201)t r(cid:1203)n di (cid:255)(cid:1245)ng là m(cid:1245)t t(cid:1193)m ph(cid:1207)ng, (cid:255)(cid:1245)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng b(cid:1205)ng . Xung l(cid:1269)c

P = (cid:90)(cid:85)v0 (v0-u).

v

0

(cid:32)

(cid:16)

u 2 (cid:32)

u (cid:32)

(cid:156)

o

dN du

ov 2

Lúc (cid:255)ó tr(cid:1231) s(cid:1237) công su(cid:1193)t c(cid:1269)c (cid:255)(cid:1189)i là:

3

o

N

)

. (cid:90)(cid:85)(cid:32)

(cid:16)

(cid:32)

v(v. o

max

o

. v. (cid:90)(cid:85) 4

v o 2

v o 2 Bi(cid:1219)t r(cid:1205)ng (cid:255)(cid:1245)ng n(cid:259)ng trong m(cid:1245)t giây c(cid:1259)a dòng tia b(cid:1205)ng:

Ta th(cid:1193)y:

c. L(cid:889)c tác (cid:255)(cid:865)ng c(cid:879)a dòng tia vào t(cid:813)m ch(cid:823)n quay: t(cid:1237)c c(cid:1259)a dòng tia. d. Công su(cid:813)t c(cid:879)a dòng tia (cid:255)(cid:857)i v(cid:867)i t(cid:813)m ch(cid:823)n: P tác d(cid:1257)ng vào t(cid:1193)m ph(cid:1207)ng (cid:255)ó b(cid:1205)ng: Và sinh ra m(cid:1245)t công su(cid:1193)t là: N = Pu = (cid:90)(cid:85)v0(v0-u)u Ta có công su(cid:1193)t c(cid:1269)c (cid:255)(cid:1189)i khi:

N max (cid:32) E 2

K(cid:839)t lu(cid:821)n:

N max (cid:32)

N 2

o

, - Cánh quay ph(cid:1207)ng vuông góc v(cid:1247)i dòng tia thì:

(cid:32)(cid:68)(cid:32)(cid:68)

2

1

N

180 v(cid:1247)i l(cid:1269)c R=2movo, thì t(cid:1201)n d(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c h(cid:1219)t công

. V(cid:1247)i N: Công su(cid:1193)t dòng tia. su(cid:1193)t dòng tia - Khi cánh quay có N max (cid:32)

Trang 118

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

Câu h(cid:1235)i:

1. Khái ni(cid:1227)m chung và cách phân lo(cid:1189)i dòng ch(cid:1191)y qua l(cid:1243)? 2. L(cid:1201)p công th(cid:1261)c xác (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1201)n t(cid:1237)c, l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng dòng ch(cid:1191)y t(cid:1269) do (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) nh(cid:1235) thành m(cid:1235)ng ? 3. L(cid:1201)p công th(cid:1261)c xác (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1201)n t(cid:1237)c, l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng dòng ch(cid:1191)y ng(cid:1201)p (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) to, nh(cid:1235) thành m(cid:1235)ng? 4. L(cid:1201)p công th(cid:1261)c xác (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1201)n t(cid:1237)c, l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng dòng ch(cid:1191)y t(cid:1269) do (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh qua l(cid:1243) to thành m(cid:1235)ng?

5. L(cid:1201)p công th(cid:1261)c xác (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1201)n t(cid:1237)c, l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng dòng ch(cid:1191)y qua vòi? 6. Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p nào vòi có l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng l(cid:1247)n h(cid:1131)n dòng ch(cid:1191)y qua l(cid:1241), vì sao ? 7. Nêu hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng chân không xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n trong vòi t(cid:1263) (cid:255)ó xác (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1245)t n(cid:1133)(cid:1247)c cho phép? 8. L(cid:1201)p công th(cid:1261)c xác (cid:255)(cid:1231)nh th(cid:1249)i gian tháo và làm (cid:255)(cid:1195)y b(cid:1223) ch(cid:1261)a? 9. (cid:264)(cid:1231)nh ngh(cid:429)a dòng tia, phân lo(cid:1189)i dòng tia, nêu nh(cid:1267)ng (cid:255)(cid:1211)c tính (cid:255)(cid:1245)ng l(cid:1269)c h(cid:1233)c c(cid:1259)a dòng tia và nêu vài (cid:1261)ng d(cid:1257)ng c(cid:1259)a nó ? 10. Hãy nêu ra nh(cid:1267)ng nh(cid:1201)n xét khi thi(cid:1219)t l(cid:1201)p công th(cid:1261)c tính l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng dòng ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i l(cid:1241), vòi ?

BÀI T(cid:1200)P

Bài 1. Hai l(cid:1243) tròn thành m(cid:1235)ng có cùng (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng kính d=6cm (cid:1251) thành bình l(cid:1247)n ch(cid:1261)a n(cid:1133)(cid:1247)c, l(cid:1243) d(cid:1133)(cid:1247)i cách (cid:255)áy m(cid:1245)t kho(cid:1191)ng a1=20cm, kho(cid:1191)ng cách hai tâm l(cid:1243) a2=50cm. Xác (cid:255)(cid:1231)nh chi(cid:1221)u sâu c(cid:1259)a n(cid:1133)(cid:1247)c trong bình b(cid:1205)ng bao nhiêu (cid:255)(cid:1223) t(cid:1241)ng l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng thoát ra hai l(cid:1243) là Q=23l/s.

a2

h

a 1

po

H

Khóa

l2, d 2

l1,d 1

l3,d

(cid:255)o(cid:1189)n (cid:1237)ng: d1=70mm,

Bài 2. Xác (cid:255)(cid:1231)nh l(cid:1133)u l(cid:1133)(cid:1255)ng n(cid:1133)(cid:1247)c ch(cid:1191)y ra kh(cid:1235)i b(cid:1223) ch(cid:1261)a kín theo m(cid:1245)t (cid:1237)ng có (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng kính thay (cid:255)(cid:1241)i. Cho bi(cid:1219)t: po =0,2 at (áp su(cid:1193)t d(cid:1133)), H=0,8m, (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng kính và chi(cid:1221)u dài l1=5m; các d2=100mm, l2=7,5m; d3=50mm, l3=4m; h(cid:1227) s(cid:1237) s(cid:1261)c c(cid:1191)n ma sát c(cid:1259)a các (cid:1237)ng k(cid:91) =3,0 (cid:79) =0,028; h(cid:1227) s(cid:1237) t(cid:1241)n th(cid:1193)t c(cid:1259)a khoá

Trang 119

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1

Khoa Xáy D(cid:889)ng Th(cid:879)y l(cid:875)i - Th(cid:879)y (cid:255)i(cid:847)n

B(cid:865) môn C(cid:751) S(cid:871) K(cid:895) Thu(cid:821)t Th(cid:879)y L(cid:875)i

TÀI LI(cid:1226)U THAM KH(cid:1190)O

1. Nguyen The Hung, Hydraulics, Vol. 1, NXB Xay Dung 2006. 2. Nguyen Canh Cam & al., Thuy luc T1, T2, NXB Nong Nghiep 2000. 3. Hoàng V(cid:259)n Quý, Thuy Luc và Khí (cid:255)(cid:1245)ng l(cid:1269)c, NXB KHKT 1997. 4. Nguyen Tai, Thuy Luc T1, NXB Xay Dung 2002. 5. Doughlas J. F. et al., Fluid Mechanics, Longman Scientific & Technical

1992.

6. Edward J. Shaughnessy et al., Introduction to Fluid Mechanics, Oxford

University Press 2005.

7. Frank M. White, Fluid Mechanics, McGrawHill 2002. 8. John A. Roberson & Clayton T. Crowe, Engineering Fluid Mechanics, John

wiley & Sons, Inc 1997.

9. Philip M. Gerhart et al., Fundamental of Fluid Mechanics, McGrawHill

1994.

Website tham kh(cid:1191)o: http://gigapedia.org http://ebookee.com.cn http://www.info.sciencedirect.com/books http://db.vista.gov.vn http://dspace.mit.edu http://ecourses.ou.edu http://www.dbebooks.com

The end

Trang 120

Bài gi(cid:811)ng th(cid:879)y l(cid:889)c 1