1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
2
LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình Khí nén-Thủy lực được biên soạn dựa theo chương trình đào tạo chất
lượng cao đã xây dựng và ban hành năm 2021 của trường Cao đẳng nghề Cần Thơ dành
cho nghề Cắt gọt kim loại hệ Cao đẳng.
Giáo trình được biên soạn làm tài liệu học tập, giảng dạy nên giáo trình đã được
xây dựng ở mức độ đơn giản và dễ hiểu, trong mỗi bài học đều có ví dụ và bài tập tương
ứng để áp dụng và làm sáng tỏ phần lý thuyết.
Trong quá trình thực hiện, ban biên soạn đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp
thẳng thắn, khoa học và trách nhiệm của nhiều chuyên gia, biên soạn giáo trình dựa trên
năng lực thực hiện, tuy nhiên, không tránh được những thiếu sót. Rất mong nhận được
những ý kiến đóng góp để giáo trình được hoàn thiện hơn, đáp ứng được yêu cầu thực
tế sản xuất của các doanh nghiệp hiện tại và trong tương lai.
Cần Thơ, ngày tháng năm 20
Tham gia biên soạn
1.Chủ biên: Võ Thanh Giang
2.Huỳnh Chí Linh
3
MỤC LỤC
Trang
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN ............................................................................................ 1
LỜI GIỚI THIỆU ............................................................................................................ 2
MỤC LỤC ....................................................................................................................... 3
BÀI 1: HỆ THỐNG KHÍ NÉN ....................................................................................... 7
1. Khái niệm chung ......................................................................................................... 7
2. Ứng dụng khí nén ........................................................................................................ 7
3. Đơn vị đo ..................................................................................................................... 7
4.Máy nén khí .................................................................................................................. 9
5.Bộ lọc khí ................................................................................................................... 10
6.Van khí nén trong hệ thống điều khiển ...................................................................... 12
6.1.Van đảo chiều .......................................................................................................... 12
6.2.Van chặn .................................................................................................................. 16
6.3.Van tiết lưu .............................................................................................................. 18
6.4.Van áp suất .............................................................................................................. 19
6.5.Van điều chỉnh thời gian ......................................................................................... 19
7.Xy lanh ....................................................................................................................... 20
7.1. Xy lanh tác động đơn ............................................................................................. 20
7.2.Xy lanh tác động kép ............................................................................................... 21
7.3.Xy lanh màng .......................................................................................................... 21
7.4.Xy lanh quay bằng thanh răng ................................................................................ 22
7.5.Lực đẩy của xy lanh ................................................................................................ 22
8.Thiết kế mạch điều khiển khí nén .............................................................................. 23
8.1.Biểu đồ trạng thái .................................................................................................... 23
8.2.Thiết kế mạch điều khiển theo tầng ........................................................................ 24
9.Điều khiển điện-khí nén ............................................................................................. 27
9.1.Các phần tử điện ...................................................................................................... 27
9.2.Van đảo chiều điều khiển bằng nam châm điện...................................................... 29
9.3.Mạch điều khiển điện-khí nén ................................................................................. 30
10.Thực hành ................................................................................................................. 33
BÀI 2: HỆ THỐNG THỦY LỰC ................................................................................. 38
1.Định luật của chất lỏng .............................................................................................. 38
2.Đơn vị đo các đại lượng cơ bản ................................................................................. 39
3.Thiết bị cung cấp và xử lý dầu ................................................................................... 40
4.Van thủy lực ............................................................................................................... 45
4.1. Van áp suất ............................................................................................................. 45
4.2. Van đảo chiều ......................................................................................................... 47
4.3.Van tiết lưu .............................................................................................................. 49
4.4. Bộ ổn tốc ................................................................................................................ 50
4.5.Van Chặn ................................................................................................................. 50
5.Xi lanh truyền động .................................................................................................... 52
5.1.Phân loại .................................................................................................................. 52
5.2.Tính toán xi lanh truyền lực .................................................................................... 53
6. Thực hành .................................................................................................................. 54
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 58
4
MÔ ĐUN KHÍ NÉN-THỦY LỰC
Tên mô đun: KHÍ NÉN-THỦY LỰC
Mã mô đun: MĐ 20
Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của mô đun
- Vị trí: Mô đun được bố trí giảng dạy sau khi học xong môn học, mô đun cơ sở
khác như điện cơ bản, máy cắt, đồ gá...
- Tính chất của mô đun: Là mô đun chuyên môn nghề bắt buộc trong chương
trình đào tạo cao đẳng Cắt gọt kim loại
- Ý nghĩa và vai trò của mô đun: Hệ thống khí nén-thủy lực có vai trò quan trọng
trong các nghành công nghiệp. Theo thống kê chưa đầy đủ, khoảng 80% các nhà máy
sản xuất hoạt động cần đến sự hoạt động của hệ thống khí nén. Các ngành công nghiệp
ngày càng mở rộng sản xuất đòi hỏi nhu cầu ngày càng cao hơn về hệ thống khí nén cả
về chất lượng lẫn số lượng. Mô đun này cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản
về xi lanh, van, cảm biến... làm cơ sở để thiết kế và vận hành các máy và hệ thống điều
khiển bằng khí nén-thủy lực…
Mục tiêu của mô đun:
Sau khi học xong môn học này học viên có năng lực
- Kiến thức:
+ Trình bày được cấu trúc, phân tích được sơ đồ của một số hệ thống điều khiển
khí nén-thủy lực thông dụng
- Kỹ năng:
+ Thiết lập được sơ đồ hệ thống điều khiển khí nén-thủy lực theo yêu cầu cho
những thiết bị công nghệ đơn giản, điển hình.
+ Lựa chọn, lắp ráp và hiệu chỉnh được các phần tử khí nén, thủy lực trong sơ đồ
hệ thống khí nén cơ bản.
+ Chạy thử, vận hành và kiểm tra các hệ thống điều khiển khí nén.
+ Phát hiện và khắc phục được các lỗi cơ bản trong hệ thống.
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm:
+ Tự học tập, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm để nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ.
+ Có năng lực lập kế hoạch, điều phối, phát huy trí tuệ tập thể
+ Có năng lực đánh giá và cải tiến các hoạt động chuyên môn ở quy mô trung
bình
Nội dung mô đun:
Số
TT
Tên các bài trong mô đun
Thời gian (giờ)
Tổng
số
Lý
thuyết
Thực
hành, thí
nghiệm,
thảo luận,
bài tập
Kiểm
tra
1
BÀI 1: HỆ THỐNG KHÍ NÉN
25
9
15
1
1. Khái niệm chung
0,25
0,25
2. Ứng dụng khí nén
0,25
0,25
5
0,25
0,25
0,25
0,25
2
2
4
4
2
2
15
15
1
1
2
20
6
13
1
0,25
0,25
0,5
0,5
0,25
0,25
3
3