GIÁO TRÌNH MARKETING NÔNG NGHIỆP - CHƯƠNG 8 MARKETING XUẤT KHẨU NÔNG SẢN

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

271
lượt xem 114
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình marketing nông nghiệp - chương 8 marketing xuất khẩu nông sản', nông - lâm - ngư, nông nghiệp phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO TRÌNH MARKETING NÔNG NGHIỆP - CHƯƠNG 8 MARKETING XUẤT KHẨU NÔNG SẢN

217 Marketing n«ng nghiÖp Ch−¬ng VIII Marketing xuÊt khÈu n«ng s¶n I. Kh¸i qu¸t vÒ Marketing xuÊt khÈu n«ng s¶n 1. Kh¸i niÖm Marketing xuÊt khÈu n«ng s¶n Ng y nay, nhiÒu quèc gia coi xuÊt khÈu h ng ho¸ l mét chiÕn l−îc quan träng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc. ViÖt Nam vèn l mét n−íc n«ng nghiÖp, víi ®−êng lèi më cöa v héi nhËp còng xem xuÊt khÈu h ng ho¸ v dÞch vô, ®Æc biÖt xuÊt khÈu h ng ho¸ n«ng - l©m - thuû h¶i s¶n nh− l mét nhiÖm vô chiÕn l−îc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. Trªn thùc tÕ, Marketing xuÊt khÈu n«ng s¶n l Marketing trªn thÞ tr−êng quèc tÕ, l mét bé phËn cña Marketing xuÊt khÈu nãi chung. §èi víi doanh nghiÖp, Marketing xuÊt khÈu n«ng s¶n bao gåm to n bé c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn xuÊt khÈu h ng ho¸ ra thÞ tr−êng n−íc ngo i: Tõ viÖc ph¸t hiÖn nhu cÇu, dù ®o¸n nhu cÇu cña thÞ tr−êng môc tiªu, t×m hiÓu m«i tr−êng kinh doanh; ®Õn viÖc x©y dùng v triÓn khai chiÕn l−îc Marketing – MIX phï hîp víi tõng thÞ tr−êng, ®¸p øng tèi ®a mong ®îi cña ng−êi tiªu dïng tõ ®ã ®¹t môc tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cã thÓ nãi Marketing xuÊt khÈu n«ng s¶n còng bao gåm to n bé c¸c ho¹t ®éng Marketing t¹i thÞ tr−êng néi ®Þa nh−ng diÔn ra ë n−íc ngo i, l nh÷ng thÞ tr−êng xa l¹, cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng nh−ng còng chøa ®ùng nhiÒu rñi ro. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………217
218 Marketing n«ng nghiÖp V× vËy, tiÕn h nh ho¹t ®éng Marketing xuÊt khÈu ®ßi hái ph¶i cã quyÕt t©m, cã kiÕn thøc, cã c¸ch l m phï hîp v cã sù hç trî nhÊt ®Þnh tõ Nh n−íc, c¸c hiÖp héi v c¸c tæ chøc t− vÊn th× míi cã thÓ th nh c«ng. 2. §éng c¬ thóc ®Èy ho¹t ®éng Marketing xuÊt khÈu n«ng s¶n Ng−êi ta cho r»ng ®éng c¬ thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp, c¸c quèc gia xóc tiÕn ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi chung v xuÊt khÈu n«ng s¶n nãi riªng bao gåm: - Thø nhÊt: Khai th¸c lîi thÕ so s¸nh trong th−¬ng m¹i quèc tÕ. Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh chØ ra r»ng, c¸c quèc gia kh¸c nhau cã n¨ng suÊt lao ®éng kh¸c nhau l do cã nh÷ng tiÒm n¨ng vÒ tù nhiÖn, vÒ kinh tÕ – x héi, vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸, vÒ tr×nh ®é khoa häc kü thuËt kh¸c nhau. V× vËy c¸c quèc gia ®Òu cã lîi thÕ riªng v nh÷ng bÊt lîi trong viÖc t¹o ra h ng ho¸ hay dÞch vô. Th«ng qua trao ®æi ng−êi ta cã thÓ ph¸t huy lîi thÕ, h¹n chÕ bÊt lîi n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®Êt n−íc. §iÒu n y c ng râ nÐt trong s¶n xuÊt h ng ho¸ n«ng nghiÖp. - Thø hai: Khai th¸c lîi thÕ cña xu thÕ më cöa v héi nhËp ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Ng y nay, xu thÕ më cöa v héi nhËp l m cho nhu cÇu vÒ h ng ho¸ cña ng−êi tiªu dïng trë nªn to n cÇu. ChÝnh ®éng c¬ n y thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm thÞ tr−êng xuÊt khÈu nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ cña doanh nghiÖp, cña ®Êt n−íc. Ch¼ng h¹n chóng ta cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt s¶n phÈm n«ng nghiÖp dåi d o nh−ng søc mua cña thÞ tr−êng trong n−íc h¹n chÕ nªn k×m chÕ s¶n xuÊt. T×nh tr¹ng n y cã thÓ kh¾c phôc nÕu chóng ta t×m kiÕm ®−îc thÞ tr−êng xuÊt khÈu mét mÆt thóc Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………218
219 Marketing n«ng nghiÖp ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, mÆt kh¸c c¶i thiÖn ®−îc ®êi sèng n«ng d©n v gi¶i quyÕt h ng lo¹t c¸c vÊn ®Ò s¶n xuÊt kh¸c. - Thø ba: T×m kiÕm thÞ tr−êng míi, më réng thÞ tr−êng. Ng y nay, møc ®é c¹nh tranh t¹i c¸c thÞ tr−êng néi ®Þa ng y c ng trë nªn gay g¾t, buéc c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i t×m kiÕm thÞ tr−êng míi, më réng thÞ tr−êng. Thùc tÕ cho thÊy c¹nh tranh trªn th−¬ng tr−êng l mét trong nh÷ng ®Æc tr−ng rÊt quan träng cña kinh tÕ thÞ tr−êng. Tuy nhiªn, møc ®é c¹nh tranh kh«ng ®ång nhÊt ë c¸c khu vùc, c¸c quèc gia do nhiÒu yÕu tè chi phèi. V× vËy trong ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp mét mÆt ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña h ng ho¸ v uy tÝn cña doanh nghiÖp, mÆt kh¸c t×m kiÕm thÞ tr−êng tiÒm n¨ng, thÞ tr−êng míi nh»m tr¸nh nÐ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng hiÖn cã. B»ng c¸ch ®ã, Marketing xuÊt khÈu l mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu. - T×m c¸ch khai th¸c c¸c lîi thÕ cña vßng ®êi s¶n phÈm. Tuæi thä cña mét s¶n phÈm th−êng kh¸c nhau ë c¸c thÞ tr−êng, c¸c quèc gia kh¸c nhau. ChÝnh v× vËy mét s¶n phÈm ë thÞ tr−êng n y ® ë giai ®o¹n suy tho¸i, chuÈn bÞ ® o th¶i, nh−ng khi chuyÓn sang thÞ tr−êng míi th× s¶n phÈm l¹i ®−îc “håi xu©n”. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng ®ã l s¶n phÈm ®¸p øng ®−îc nhu cÇu ë thÞ tr−êng míi. §iÒu n y chóng ta thÊy rÊt tâ cã rÊt nhiÒu s¶n phÈm bÞ ® o th¶i ë c¸c quèc gia ph¸t triÓn, nh−ng nÕu ®−a sang thÞ tr−êng míi th× s¶n phÈm ®ã l¹i ®−îc ng−êi tiªu dïng mua v sö dông. Tr−íc ®©y xe m¸y cò cña NhËt B¶n v o thÞ tr−êng ViÖt Nam l mét vÝ dô. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………219
220 Marketing n«ng nghiÖp - TËn dông c¸c chÝnh s¸ch −u ® i cña ChÝnh phñ c¸c n−íc trong khuyÕn khÝch ®Çu t− n−íc ngo i; tËn dông c¸c −u ® i th−¬ng m¹i khi thùc hiÖn c¸c cam kÕt ®a ph−¬ng, song ph−¬ng. Ng y nay phÇn lín c¸c quèc gia theo ®uæi ®−êng lèi kinh tÕ më cöa, ®Æt sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña khu vùc v cña thÕ giíi. NhiÒu quèc gia tham gia c¸c tæ chøc th−¬ng m¹i cña khu vùc v tham gia tæ chøc th−¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), ngo i ra cßn tham gia ký kÕt c¸c hiÖp −íc th−¬ng m¹i song ph−¬ng. Cã thÓ nãi theo ®uæi ®−êng lèi kinh tÕ më cöa ®Êt n−íc cã rÊt nhiÒu thêi c¬ cho ph¸t triÓn kinh tÕ nh−ng ®ång thêi còng ®øng tr−íc rÊt nhiÒu th¸ch thøc. Bëi v×, mét mÆt, tËn dông ®−îc nhiÒu −u ® i trong c¸c chÝnh s¸ch khi thùc hiÖn cam kÕt nh−ng mÆt kh¸c b¶n th©n quèc gia còng ph¶i rì bá c¸c r o c¶n thuÕ quan v phi thuÕ quan cho h ng ho¸ n−íc ngo i tr n v o. V× vËy, cïng víi viÖc chÈn bÞ n©ng cao søc c¹nh tranh cña h ng ho¸ ngay t¹i thÞ tr−êng néi ®Þa, tiÕp nhËn hiÖu qu¶ ®Çu t− n−íc ngo i, xuÊt khÈu v ®Çu t− ra n−íc ngo i l mét biÖn ph¸p quan träng nh»m tËn dông c¬ héi ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc. 3. M«i tr−êng Marketing xuÊt khÈu n«ng s¶n Khi x©m nhËp thÞ tr−êng quèc tÕ, tøc l tiÕp cËn víi m«i tr−êng kinh doanh míi, ®ßi hái ®Çu tiªn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp l ph¶i cã hiÓu biÕt c¨n b¶n vÒ c¸c ®Æc tr−ng cña m«i tr−êng Marketing xuÊt khÈu ®−îc ph¶n ¸nh trªn c¸c khÝa c¹nh v¨n ho¸, kinh tÕ, chÝnh trÞ v c«ng nghÖ øng dông. 3.1. M«i tr−êng v¨n ho¸ Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………220
221 Marketing n«ng nghiÖp Nh− ® biÕt, mçi quèc gia cã mét nÒn v¨n ho¸ riªng. Di s¶n v¨n ho¸ l mét tæ hîp c¸c lo¹i gi¸ trÞ tinh thÇn kh¸c nhau ®−îc truyÒn l¹i tõ thÕ hÖ n y sang thÕ hÖ kh¸c kh«ng dÔ g× thay ®æi. Khoa häc Marketing quan t©m tíi di s¶n v¨n ho¸ ë c¸c khÝa c¹nh nh− ng«n ng÷, c¸ch sèng, nh÷ng chuÈn mùc øng xö v nh÷ng môc ®Ých; nh÷ng thãi quen tiªu dïng v nh÷ng quan niÖm trong lèi sèng… §Æc biÖt ®èi víi h ng ho¸ l l−¬ng thùc thùc phÈm, m«i tr−êng v¨n ho¸ chi phèi rÊt nhiÒu ®Õn c¸ch thøc tiªu dïng bëi v× Èm thùc l mét nÐt riªng cña nÒn v¨n ho¸ h×nh th nh “v¨n ho¸ Èm thùc”. Mét doanh nghiÖp kh«ng nh¹y c¶m víi mét nÒn v¨n ho¸ ë n−íc xuÊt khÈu th× kinh doanh sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n. VÝ dô kinh doanh v tiªu dïng thÞt bß ë mét sè quèc gia kh«ng ®−îc chÊp nhËn. ThÞt lîn kh«ng ®−îc chÊp nhËn ë mét sè nÒn v¨n ho¸. Ng−îc l¹i r−îu Cognac l¹i ®−îc tiªu thô m¹nh ë Hång K«ng v× ng−êi d©n tin r»ng r−îu n y tèt h¬n c¶ thuèc bæ h¶o h¹ng; C¸c lo¹i s¶n phÈm tiªu dïng bao gãi m u ®á ®−îc kh¸ch h ng Trung Quèc yªu mÕn h¬n v× m u ®á l m u t−îng tr−ng cho h¹nh phóc v may m¾n ë n−íc n y. HiÓu biÕt ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc tr−ng cña mét nÒn v¨n ho¸ n−íc ngo i l rÊt khã. Nh÷ng r o c¶n vÒ ng«n ng÷, vÒ c¸ch sèng, vÒ së thÝch ®Æc thï ngo i ra cßn rÊt nhiÒu nh÷ng quan niÖm v nh÷ng cÊm kþ trë th nh c¸c vËt c¶n l m gi¶m hiÖu qu¶ cña c¸c gi¶i ph¸p Marketing. §Ó gi¶i quyÕt thùc tr¹ng n y nhiÒu c«ng ty t×m c¸ch kh¾c phôc b»ng c¸ch thuª chuyªn gia cña n−íc së t¹i hoÆc n−íc ngo i am hiÓu nÒn v¨n ho¸ ®ã n¾m gi÷ c¸c vÞ trÝ chñ chèt trong hÖ thèng kinh doanh. HoÆc ®Çu t− nghiªn cøu, cö c¸n bé giái häc tËp ng«n ng÷, v¨n ho¸ ®Ó øng xö trong kinh doanh. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………221
222 Marketing n«ng nghiÖp 3.2. M«i tr−êng kinh tÕ M«i tr−êng kinh tÕ cña mét n−íc cho nh qu¶n lý Marketing thÊy nh÷ng kh¶ n¨ng, c¬ héi vÒ tiªu dïng v dÞch vô c¶ trong hiÖn t¹i v t−¬ng lai. §èi víi Marketing ng−êi ta quan t©m ®Õn m«i tr−êng kinh tÕ ë c¸c khÝa c¹nh sau ®©y: - Møc sèng: Møc sèng liªn quan ®Õn thu nhËp cña tõng ng−êi. Nh×n chung thu nhËp c ng cao møc sèng c ng ®−îc c¶i thiÖn. §iÒu ®ã liªn quan ®Õn c¸c h ng ho¸ v dÞch vô ®−îc tiªu thô trong n−íc. Møc sèng cña mçi c¸ nh©n kh¸c nhau còng liªn quan tíi tû lÖ thu nhËp gi nh cho chi tiªu c¸c nhu yÕu phÈm, giao th«ng, gi¸o dôc, gi¶i trÝ, tiÕt kiÖm…v…v. §èi víi h ng ho¸ l−¬ng thùc thùc phÈm nh÷ng ng−êi cã thu nhËp thÊp th−êng gi nh tû lÖ chi tiªu cao nh−ng h ng ho¸ tiªu dïng chÊt l−îng kh«ng cao víi gi¸ rÎ. Ng−îc l¹i nh÷ng thÞ tr−êng cã møc sèng d©n c− cao tû lÖ chi tiªu gi nh tiªu dïng l−¬ng thùc thùc phÈm kh«ng cao nh−ng ®ßi hái h ng ho¸ chÊt l−îng cao, chÕ biÕn s½n v chøa ®ùng nhiÒu yÕu tè dÞch vô. - C¸c m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. C¸c c¬ héi Marketing cßn liªn quan tíi c¸c m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c quèc gia. Ng y nay ng−êi ta th−êng chia c¸c nÒn kinh tÕ th nh bèn lo¹i h×nh: Nhãm thÞ tr−êng c¸c n−íc kÐm ph¸t triÓn. Nhãm thÞ tr−êng c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn (®Æc biÖt l c¸c n−íc c«ng nghiÖp míi). Nhãm thÞ tr−êng c¸c n−íc cã nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………222
223 Marketing n«ng nghiÖp Nhãm thÞ tr−êng c¸c n−íc ph¸t triÓn. M« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ c¶ c¸c n−íc còng liªn quan trùc tiÕp ®Õn chØ sè GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi v kÌm theo ®ã l hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng víi møc ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau. Nh÷ng c¬ héi Marketing lín nhÊt ®èi víi xuÊt khÈu nãi chung th−êng diÔn ra ë nhãm thÞ tr−êng c¸c n−íc ph¸t triÓn v× t¹i ®ã thu nhËp v møc sèng d©n c− cao h¬n nhiÒu n−íc kh¸c. Tuy nhiªn, ë c¸c n−íc n y, sù æn ®Þnh cña tû lÖ t¨ng tr−ëng d©n sè v thÞ tr−êng cña nhiÒu lo¹i h ng ho¸ ® ë v o giai ®o¹n tr−ëng th nh nhiÒu khi l¹i l vËt c¶n cho c¸c c¬ héi Marketing. §èi víi h ng l−¬ng thùc thùc phÈm ®ßi hái chÊt l−îng rÊt cao, ph¶i ®¸p øng yªu cÇu cña nhiÒu luËt lÖ nghiªm ngÆt, c¹nh tranh khèc liÖt nh−ng nÕu x©m nhËp ®−îc c¬ héi l¹i rÊt lín. Trong khi ®ã c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, thu nhËp v møc sèng thÊp l m h¹n chÕ c¸c c¬ héi Marketing bï l¹i hä cã mét sè l−îng d©n c− ®«ng ®¶o, kh¸ch h ng kh«ng qu¸ khã tÝnh cã thÓ chÊp nhËn h ng ho¸ chÊt l−îng ch−a thËt cao, tiÒm n¨ng ph¸t triÓn lín høa hÑn nhiÒu c¬ héi Marketing trong t−¬ng lai. Tuy nhiªn ng−êi ta còng nhËn thÊy mét h¹n chÕ kh¸c tõ nhiÒu n−íc cã nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn v ë c¸c nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi l sù can thiÖp qu¸ s©u cña Nh n−íc nh»m kiÓm so¸t v h¹n chÕ nhËp khÈu ®Ó b¶o hé nÒn s¶n xuÊt trong n−íc. §èi víi h ng ho¸ l−¬ng thùc thùc phÈm ë thÞ tr−êng n y còng cã nhiÒu c¬ héi nh−ng còng rÊt nhiÒu th¸ch thøc. - Sù æn ®Þnh cña chØ sè tiÒn tÖ. Sù æn ®Þnh cña chØ sè tiÒn tÖ l mét yÕu tè quan träng ®−îc c¸c nh qu¶n lý Marketing quèc tÕ rÊt Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………223
224 Marketing n«ng nghiÖp quan t©m. Sù æn ®Þnh cña tiÒn tÖ ®−îc ph¶n ¸nh qua chØ sè hèi ®o¸i v ho¹t ®éng trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n. C¸c nh qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu quan t©m tíi sù æn ®Þnh cña tiÒn tÖ l v× trªn thùc tÕ doanh sè b¸n h ng v lîi nhuËn sÏ bÞ ¶nh h−ëng rÊt nhiÒu nÕu cã sù biÕn ®éng gi÷a ®ång tiÒn néi ®Þa víi c¸c ®ång tiÒn chuyÓn ®æi kh¸c nh− ®ång §« la, ®ång Yªn, ®ång tiÒn cña céng ®ång chung Ch©u ¢u. TiÒn tÖ æn ®Þnh bao giê còng l mong muèn cña c¸c nh qu¶n lý Marketing v l c¬ së ®Ó ho¹ch ®Þnh mét chiÕn l−îc Marketing hiÖu qu¶. Cã thÓ nãi mét m«i tr−êng kinh tÕ æn ®Þnh v cã tiÒm n¨ng sÏ l c¬ héi tèt cho c¸c ho¹t ®éng Marketing xuÊt khÈu; ng−îc l¹i, mét m«i tr−êng kinh tÕ kh«ng æn ®Þnh sÏ h¹n chÕ hoÆc l m triÖt tiªu c¸c c¬ héi cña Marketing xuÊt khÈu nãi chung v xuÊt khÈu n«ng s¶n nãi riªng. 3.3. M«i tr−êng luËt ph¸p - chÝnh trÞ M«i tr−êng luËt ph¸p – chÝnh trÞ cã ¶nh h−ëng m¹nh mÏ ®Õn ho¹t ®éng Marketing xuÊt khÈu v th−êng ®−îc xem xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh chñ yÕu sau ®©y: - M«i tr−êng cña n−íc chñ nh (n−íc xuÊt khÈu). M«i tr−êng n y cã ¶nh h−ëng ®èi víi c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ xuÊt khÈu (VÝ dô chèng vi ph¹m b¶n quyÒn t¹i n−íc nhËp khÈu); h×nh th nh c¸c khu vùc cho xuÊt khÈu (khu chÕ xuÊt); c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. C¸c yÕu tè c¬ b¶n cña m«i tr−êng ph¸p luËt – chÝnh trÞ cña n−íc chñ nh ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch v c¸c ho¹t ®éng: CÊm vËn v trõng ph¹t kinh tÕ. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………224
225 Marketing n«ng nghiÖp KiÓm so¸t xuÊt khÈu: KiÓm so¸t, yÓm trî, qu¶n lý v h¹n chÕ xuÊt khÈu. KiÓm so¸t nhËp khÈu: ThuÕ, giÊy phÐp. §iÒu tiÕt h nh vi kinh doanh quèc tÕ. - M«i tr−êng luËt ph¸p – chÝnh trÞ cña n−íc së t¹i. M«i tr−êng ph¸p luËt – chÝnh trÞ cña n−íc së t¹i thay ®æi ®¸ng kÓ tõ n−íc n y sang n−íc kh¸c. Ng−êi l m Marketing xuÊt khÈu cÇn xem xÐt c¸c vÊn ®Ó sau ®©y cña m«i tr−êng luËt ph¸p – chÝnh trÞ: Th¸i ®é ®èi víi c¸c nh ®Çu t− n−íc ngo i v c¸c h ng ho¸ nhËp khÈu tõ bªn ngo i. Th«ng qua c¸c hÖ thèng luËt lÖ v c¸c chÝnh s¸ch liªn quan tíi ®Çu t− n−íc ngo i v nhËp khÈu h ng ho¸ ta cã thÓ biÕt th¸i ®é v nh÷ng ®¶m b¶o ph¸p lý cho ®Çu t− h ng ho¸ nhËp khÈu v o hä. Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ: HÖ thèng chÝnh trÞ cña mét sè n−íc cã thÓ dÔ bÞ thay ®æi v kÌm theo ®ã l chÝnh s¸ch ®èi víi ®Çu t− v h ng ho¸ n−íc ngo i còng bÞ thay ®æi. Ng−êi l m Marketing xuÊt khÈu ph¶i hÕt søc nh¹y c¶m víi sù æn ®Þnh chÝnh trÞ cña n−íc së t¹i. Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ cña n−íc nhËp khÈu h ng ho¸ cña ta ph¶i ®−îc xem l mét tiªu thøc cùc kú quan träng ®Ó quyÕt ®Þnh chiÕn l−îc Marketing xuÊt khÈu v ®i kÌm víi ®ã l nh÷ng chiÕn l−îc dù phßng khi cã t×nh h×nh chÝnh trÞ bÊt æn. Thñ tôc h nh chÝnh: §ã l c¸c thñ tôc vÒ h¶i quan, thu thËp th«ng tin v tiÕp xóc th−¬ng m¹i. C¸c thñ tôc h nh chÝnh nhiÒu khi l m n¶n lßng c¸c nh ®Çu t−, c¸c nh xuÊt khÈu. Trong nh÷ng t×nh huèng nh− vËy kh«ng cã c¸ch n o kh¸c l ph¶i nghiªn cøu luËt lÖ v c¸c quy ®Þnh thËt kü c ng, l m Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………225
226 Marketing n«ng nghiÖp thËt ®óng c¸c quy ®Þnh ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®−a h ng ho¸ v o n−íc së t¹i. Mét biÖn ph¸p kh¸c còng ®−îc nhiÒu c«ng ty ¸p dông l phèi hîp víi c¸c nh nhËp khÈu, c¸c nh ph©n phèi cña n−íc së t¹i, qua hä, ®−a h ng ho¸ v o thÞ tr−êng n−íc ®ã mét c¸ch thuËn lîi h¬n. C¸c r o c¶n thuÕ quan v phi thuÕ quan: Khi ®−a h ng ho¸ xuÊt khÈu v o bÊt cø quèc gia n o ng−êi l m Marketing ph¶i nghiªn cøu kü l−ìng c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ quan v phi thuÕ quan ®èi víi h ng ho¸ cña doanh nghiÖp ®Ó lùa chän chiÕn l−îc v tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh doanh. §èi víi c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ cÇn nghiªn cøu kü c¸c biÓu thuÕ, c¸c quy ®Þnh ¸p thuÕ ®èi víi h ng ho¸ v chñng lo¹i còng nh− c¸c quy c¸ch h ng ho¸ ®−îc nhËp khÈu ®Ó lùa chän c¸ch thøc x©m nhËp cã lîi nhÊt. §èi víi c¸c quy ®Þnh phi thuÕ quan cÇn n¾m v÷ng c¸c quy ®Þnh vÒ h¹n ng¹ch, c¸c thñ thôc h nh chÝnh cÇn thiÕt ®Ó ®−a h ng ho¸ v thÞ tr−êng. §Æc biÖt cÇn ph¶i nghiªn cøu kü c¸c “h ng r o kü thuËt” m rÊt nhiÒu quèc gia ¸p dông khi h ng r o thuÕ quan bÞ rì bá do thùc hiÖn c¸c cam kÕt th−¬ng m¹i. H ng ho¸ l−¬ng thùc thùc phÈm cña ViÖt Nam xuÊt khÈu ra thÞ tr−êng n−íc ngo i th−êng ph¶i v−ît qua rÊt nhiÒu r o c¶n kü thuËt th× míi cã c¬ héi x©m nhËp v o thÞ tr−êng míi. §©y còng l mét th¸ch thøc míi ®èi víi xuÊt khÈu h ng n«ng s¶n cña chóng ta. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………226
227 Marketing n«ng nghiÖp Quy ®Þnh vÒ tû gi¸ chuyÓn ®æi: Nh xuÊt khÈu hoÆc nh ®Çu t− ®Òu muèn ®−îc thanh to¸n b»ng nh÷ng ®ång tiÒn m¹nh cã gi¸ trÞ. Trªn thùc tÕ, nhiÒu doanh nghiÖp xuÊt khÈu bÞ thiÖt hai do ®ång tiÒn thanh to¸n bÞ kiÓm so¸t chÆt vÒ tû gi¸, hoÆc tiÒn tÖ kh«ng thÓ chuyÓn ®æi, thËm chÝ bÞ thanh to¸n b»ng nh÷ng h ng ho¸ khã b¸n ®−îc. - HiÓu biÕt vÒ khung c¶nh luËt ph¸p cña ® m ph¸n quèc tÕ. Tr−íc hÕt ph¶i n¾m ch¾c ch¾n c¸c nguyªn t¾c luËt ph¸p chi phèi ® m ph¸n quèc tÕ, c¸c luËt quèc tÕ. §ã l c¸c nguyªn t¾c chi phèi quan hÖ gi÷a c¸c Nh n−íc. Nguån cña luËt quèc tÕ th−êng xuÊt ph¸t tõ c¸c C«ng −íc, c¸c HiÖp ®Þnh, c¸c tËp qu¸n, c¸c nguyªn t¾c chung cña luËt. Ngo i ra ng−êi l m Marketing xuÊt khÈu còng ph¶i cã sù hiÓu biÕt vÒ nh÷ng luËt quèc gia kh¸c nhau; vÒ luËt th−¬ng m¹i quèc tÕ v c¸c luËt lÖ, c¸c thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th−¬ng m¹i quèc tÕ. II. Nghiªn cøu, lùa chän thÞ tr−êng xuÊt khÈu n«ng s¶n vµ ph−¬ng thøc th©m nhËp 1. Nghiªn cøu thÞ tr−êng xuÊt khÈu n«ng s¶n Nghiªn cøu thÞ tr−êng xuÊt khÈu cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng, nã cho phÐp ®¸nh gi¸ quy m« v tiÒm n¨ng cña thÞ tr−êng xuÊt khÈu v l c¬ së ®Ó lùa chän thÞ tr−êng v ®o¹n thÞ tr−êng quèc tÕ. §©y l viÖc rÊt khã v× m«i tr−êng kh¸c biÖt, t i liÖu thø cÊp kh«ng ®Çy ®ñ, chi phÝ th«ng tin cao. Sau ®©y l mét sè vÊn ®Ò cÇn chó ý: - Nguyªn t¾c: §Ó viÖc nghiªn cøu thÞ tr−êng quèc tÕ cã kÕt qu¶ cÇn t«n träng mét sè nguyªn t¾c sau: Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………227
228 Marketing n«ng nghiÖp X¸c ®Þnh râ r ng c¸c vÊn ®Ò cÇn ®Æt ra tr−íc khi nghiªn cøu v môc tiªu nghiªn cøu. B¾t ®Çu nghiªn cøu tõ v¨n phßng. X¸c ®Þnh lo¹i th«ng tin cã thÓ cã ë n−íc ngo i. BiÕt râ n¬i cÇn nghiªn cøu. Kh«ng nªn ho n to n tin r»ng c¸c th«ng tin thu nhËn ®−îc l ®ång nhÊt v chÝnh x¸c, nªn lu«n ph¶i kiÓm chøng bæ sung. - Néi dung: Nghiªn cøu tiÒm n¨ng thÞ tr−êng: Thùc chÊt ®ã l nghiªn cøu sè l−îng cÇu v nghiªn cøu c¸c ®Æc tÝnh cña thÞ tr−êng bao gåm: Sè l−îng v ®Æc ®iÓm kh¸ch h ng; nh÷ng thay ®æi vÒ c¬ cÊu tiªu dïng theo ®é tuæi; thu nhËp, h nh vi v phong c¸ch sèng, quy m« gia ®×nh, nh÷ng kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸. Nh÷ng mong ®îi cña kh¸ch h ng vÒ h ng ho¸. §èi víi h ng ho¸ l−¬ng thùc thùc phÈm còng cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn thãi quen tiªu dïng, së thÝch, quan niÖm, nh÷ng lÔ héi, t«n gi¸o v c¸c yÕu tè thuéc m«i tr−êng tù nhiªn v x héi t¸c ®éng. Nghiªn cøu kh¶ n¨ng x©m nhËp thÞ tr−êng: Néi dung n y tËp trung v o viÖc nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa lý liªn quan ®Õn c¸c chi phÝ vËn chuyÓn, ph−¬ng tiÖn, c¸c c¬ së h¹ tÇng v kh¶ n¨ng ®iÒu phèi. Nghiªn cøu ®iÒu kiÖn th−¬ng m¹i chÝnh l nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn luËt ph¸p nh− chÝnh s¸ch nhËp khÈu, thuÕ quan, c¸c thñ tôc h nh chÝnh, thñ tôc h¶i quan, c¸c quy ®Þnh vÒ hîp ®ång th−¬ng m¹i, c¸c quy ®Þnh cã tÝnh kü thuËt, thÓ thøc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp… Ngo i Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………228
229 Marketing n«ng nghiÖp ra cßn ph¶i nghiªn cøu thùc tr¹ng c¹nh tranh v kh¶ n¨ng ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch Marketing ®èi víi h ng ho¸ xuÊt khÈu. - Kü thuËt th−êng dïng: §Ó thu thËp th«ng tin trªn thÞ tr−êng thÕ giíi, ngo i viÖc ph©n tÝch v kh©u nèi c¸c th«ng tin tõ c¸c nguån t i liÖu thø cÊp, ng−êi ta th−êng sö dông kü thuËt ph©n tÝch ®o l−êng ®é ® n håi cña cÇu so víi thu nhËp; so s¸nh sù t−¬ng ®ång cña thÞ tr−êng míi víi thÞ tr−êng hiÖn cã; kh¶o s¸t v thö nghiÖm thùc tÕ. 2. Lùa chän thÞ tr−êng xuÊt khÈu n«ng s¶n ViÖc lùa chän thÞ tr−êng xuÊt khÈu l mét vÊn ®Ò rÊt quan träng v phøc t¹p trong qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh chiÕn l−îc Marketing xuÊt khÈu. Môc ®Ých cña viÖc lùa chän thÞ tr−êng xuÊt khÈu l x¸c ®Þnh sè l−îng c¸c thÞ tr−êng triÓn väng ®Ó doanh nghiÖp tËp trung kh¶ n¨ng cña m×nh v x¸c ®Þnh c¸c ®Æc ®iÓm thÞ tr−êng ®Ó cã c¸c chÝnh s¸ch Marketing thÝch hîp. Nh− vËy, viÖc lùa chän thÞ tr−êng xuÊt khÈu l mét qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c¸c c¬ héi cña thÞ tr−êng v x¸c ®Þnh c¸c ®Þnh h−íng thÞ tr−êng xuÊt khÈu. Ph¶i nghiªn cøu vai trß cña tõng s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh cÆp s¶n phÈm/thÞ tr−êng cã hiÖu qu¶ nhÊt. Sau ®©y l mét sè vÊn ®Ò cÇn quan t©m: 2.1. C¸c d¹ng chiÕn l−îc lùa chän thÞ tr−êng xuÊt khÈu ChiÕn l−îc lùa chän thÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh l viÖc gi¶i quyÕt v x¸c lËp mèi quan hÖ tèi −u nhÊt gi÷a doanh nghiÖp víi thÞ tr−êng bªn ngo i. Cã hai d¹ng chiÕn l−îc: - ChiÕn l−îc tËp trung thÞ tr−êng: ChiÕn l−îc n y ®ßi hái doanh nghiÖp lùa chän mét sè Ýt thÞ tr−êng v tËp trung nç lùc cña doanh nghiÖp trªn mét sè Ýt thÞ tr−êng n y. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………229
230 Marketing n«ng nghiÖp ¦u ®iÓm cña chiÕn l−îc n y l tËn dông ®−îc thÕ m¹nh cña doanh nghiÖp, tËp trung nç lùc theo h−íng chuyªn m«n ho¸ thÞ tr−êng, tÝch luü kiÕn thøc vÒ thÞ tr−êng s©u réng h¬n, cã kh¶ n¨ng qu¶n lý tèt h¬n, x©y dùng ®−îc c¸c quan hÖ ®èi t¸c theo chiÒu s©u. Tuy nhiªn, chiÕn l−îc n y còng cã nh−îc ®iÓm l yªu cÇu ®Çu t− lín v cã ®é rñi ro tËp trung nÕu thÞ tr−êng cã biÕn ®éng vÒ m«i tr−êng ¶nh h−ëng ®Õn søc mua cña ng−êi tiªu dïng sÏ g©y cho doanh nghiÖp nhiÒu khã kh¨n. - ChiÕn l−îc tr¶i réng thÞ tr−êng: Ng−îc l¹i víi chiÕn l−îc tËp trung, chiÕn l−îc n y, doanh nghiÖp cïng mét lóc lùa chän nhiÒu thÞ tr−êng trªn c¬ së s¾p xÕp thø bËc c¸c thÞ tr−êng kÌm víi nã l c¸c cÆp s¶n phÈm/thÞ tr−êng ®i kÌm. ChiÕn l−îc n y cã −u ®iÓm l ph©n t¸n rñi ro, tËn dông ®−îc mäi n¨ng lùc cña doanh nghiÖp, tÝnh linh ho¹t trong ho¹t ®éng ®iÒu h nh cao. Nh−îc ®iÓm c¬ b¶n cña chiÕn l−îc n y l ph©n t¸n nç lùc Marketing v khã kh¨n trong qu¶n lý. 2.2. C¸c ph−¬ng ph¸p lùa chän thÞ tr−êng xuÊt khÈu Cã hai ph−¬ng ph¸p lùa chän: - Ph−¬ng ph¸p thô ®éng: Ph−¬ng ph¸p n y th−êng ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së t×m kiÕm c¸c ®¬n ®Æt h ng tõ phÝa n−íc ngo i råi tõ ®ã t×m c¸ch tho¶ m n c¸c ®¬n ®Æt h ng th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu. Ph−¬ng ph¸p n y th−êng ®−îc c¸c doanh nghiÖp nhá v c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cßn Ýt kinh nghiÖm thùc hiÖn. Nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p n y l h¹n chÕ tÝnh chñ ®éng cña doanh nghiÖp, qu¸ tr×nh lùa chän thiÕu tÝnh hÖ thèng, kh«ng cã Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………230
231 Marketing n«ng nghiÖp ®Þnh h−íng trùc tiÕp ®Õn kh¸ch h ng nªn c¸c nç lùc Marketing rêi r¹c thiÕu ®ång bé, phô thuéc qu¸ nhiÒu v o bªn ngo i, hiÖu qu¶ xuÊt khÈu kh«ng cao. - Ph−¬ng ph¸p chñ ®éng: Ph−¬ng ph¸p n y cã hai lo¹i: Thø nhÊt: Ph−¬ng ph¸p më réng hay cßn gäi l ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn chuçi. Theo ph−¬ng ph¸p n y c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña m×nh tr−íc hÕt trªn c¸c thÞ tr−êng cã sù t−¬ng ®ång víi thÞ tr−êng néi ®Þa. Thùc chÊt cña viÖc ph¸t triÓn thÞ tr−êng l sù b nh tr−íng vÒ mÆt ®Þa lý. §ã còng l ph−¬ng ph¸p “lan to¶” hay tiÕp cËn “chuçi”. Trªn thùc tÕ ph−¬ng ph¸p n y rÊt ®−îc c¸c doanh nghiÖp võa v nhá ¸p dông, nã cho phÐp më réng thÞ tr−êng sang c¸c n−íc l©n cËn víi nh÷ng chi phÝ nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr−êng kh«ng qu¸ lín v kh«ng cã nh÷ng thay ®æi qu¸ lín trong c¸c chiÕn l−îc Marketing. Thø hai: Ph−¬ng ph¸p thu hÑp hay tuyÓn chän. Ph−¬ng ph¸p n y gióp doanh nghiÖp lùa chän mét hay mét sè Ýt thÞ tr−êng xuÊt khÈu hÊp dÉn nhÊt dùa trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c tiªu thøc cña thÞ tr−êng tæng qu¸t v c¸c tiªu thøc g¾n liÒn víi s¶n phÈm xuÊt khÈu, tõ ®ã lùa chän thÞ tr−êng hÊp dÉn v lo¹i bá c¸c thÞ tr−êng Ýt hÊp dÉn h¬n. Qu¸ tr×nh tuyÓn chän th−êng ®−îc tiÕn h nh theo ba giai ®o¹n: Ph©n chia thÞ tr−êng vÒ mÆt ®Þa lý. Ph©n chia thÞ Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………231
232 Marketing n«ng nghiÖp tr−êng vÒ mÆt tiªu thô hay kh¸ch h ng. Phèi hîp thÞ tr−êng ®Þa lý v thÞ tr−êng tiªu thô. Qu¸ tr×nh tuyÓn chän ®−îc thùc hiÖn theo s¸u b−íc sau: X¸c ®Þnh c¬ héi: Th−êng x¸c ®Þnh theo quy m« thÞ tr−êng v tèc ®é t¨ng tr−ëng. Dùa v o hai tiªu thøc n y ph©n lo¹i c¬ héi th nh bèn d¹ng: C¬ héi t−¬ng lai; c¬ héi tèi ®a; c¬ héi kh«ng cã triÓn väng; c¬ héi cÇn n¾m b¾t ngay. §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng doanh nghiÖp trong viÖc n¾m b¾t c¬ héi. Th−êng ®¸nh gi¸ theo kh¶ n¨ng kü thuËt v kh¶ n¨ng th−¬ng m¹i. Theo hai tiªu thøc trªn ng−êi ta s¾p kh¶ n¨ng doanh nghiÖp theo bèn d¹ng: Cã kh¶ n¨ng bªn trong; cã Ýt kh¶ n¨ng bªn trong v cã hy väng; kh«ng cã kh¶ n¨ng bªn trong nh−ng vÉn cã hy väng cã ®−îc; kh«ng cã kh¶ n¨ng bªn trong. §¸nh gi¸ vÞ trÝ c¹nh tranh theo thÞ phÇn hiÖn t¹i v t−¬ng lai. Thùc chÊt l tù ®¸nh gi¸ xem doanh nghiÖp ®ang ë vÞ thÕ n o: Thñ lÜnh; th¸ch ®Êu; ®i theo; nÐp gãc…v…v. X¸c ®Þnh c¬ héi t i chÝnh theo thÞ tr−êng v theo s¶n phÈm. Ng−êi ta ph©n ra: Cã c¬ héi t−¬ng lai; cã c¬ héi tèi ®a; c¬ héi cÇn n¾m b¾t ngay; c¬ héi kh«ng cã triÓn väng. §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng n¾m b¾t c¬ héi t i chÝnh cña doanh nghiÖp theo tû lÖ ng©n quü/doanh sè v luång tiÒn mÆt/doanh sè. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………232
233 Marketing n«ng nghiÖp Ng−êi ta còng chia ra c¸c møc ®é t−¬ng tù nh− c¬ héi kü thuËt v t i chÝnh. Tæng hîp c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ theo n−íc/ng nh/s¶n phÈm v lùa chän thÞ tr−êng triÓn väng nhÊt theo kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp. ViÖc lùa chän thÞ tr−êng còng bao h m lùa chän c¸c ®o¹n thÞ tr−êng thÝch hîp. Doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän Ýt thÞ tr−êng nh−ng ph¸t triÓn v o nhiÒu ®o¹n thÞ tr−êng; còng cã thÓ lùa chän Ýt ®o¹n thÞ tr−êng nh−ng triÓn khai ë nhiÒu thÞ tr−êng kh¸c nhau. Trªn c¬ së lùa chän thÞ tr−êng/®o¹n thÞ tr−êng doanh nghiÖp ph¶i ®Þnh vÞ s¶n phÈm. ChiÕn l−îc ®Þnh vÞ cã thÓ ®Þnh vÞ to n cÇu, ®Þnh vÞ theo tõng thÞ tr−êng hoÆc ®Þnh vÞ theo nhãm n−íc. III. Lùa chän ph−¬ng thøc th©m nhËp thÞ tr−êng xuÊt khÈu n«ng s¶n QuyÕt ®Þnh ph−¬ng thøc th©m nhËp thÞ tr−êng xuÊt khÈu n«ng s¶n phô thuéc v o mét sè nh©n tè sau ®©y: - Mong muèn cña doanh nghiÖp vÒ c¸c ho¹t ®éng Marketing ë thÞ tr−êng n−íc ngo i. - Møc ®é rñi ro vÒ t i chÝnh cã thÓ chÊp nhËn. - Yªu cÇu v mong muèn kiÓm so¸t viÖc tiªu thô s¶n phÈm ë thÞ tr−êng n−íc ngo i. - Hy väng vÒ lîi nhuËn mong muèn cã ®−îc tõ ho¹t ®éng ë thÞ tr−êng n−íc ngo i. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………233
234 Marketing n«ng nghiÖp Sau ®©y l nh÷ng ph−¬ng thøc th−êng ®−îc ¸p dông ®Ó th©m nhËp thÞ tr−êng xuÊt khÈu: 1. XuÊt khÈu gi¸n tiÕp Ph−¬ng thøc xuÊt khÈu gi¸n tiÕp l ph−¬ng thøc xuÊt khÈu qua trung gian chuyªn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu. Ph−¬ng thøc n y ®−îc rÊt nhiÒu nh s¶n xuÊt h ng ho¸ n«ng phÈm võa v nhá ¸p dông v× ®¬n gi¶n kh«ng cÇn ®Çu t− lín, rñi ro thÊp. Tuy nhiªn, ng−êi trung gian th−êng chØ lùa chän mÆt h ng cã lîi nhÊt cho hä v mÆt h ng ® quen kinh doanh cña hä v th−êng n¶y sinh m©u thuÉn vÒ ph©n chia lîi nhuËn gi÷a ng−êi s¶n xuÊt v ng−êi trung gian. Kh«ng thÓ kiÓm so¸t viÖc tiªu thô s¶n phÈm ë n−íc ngo i. XuÊt khÈu gi¸n tiÕp cã bèn kh¶ n¨ng lùa chän: - XuÊt khÈu qua h ng xuÊt khÈu trong n−íc. - XuÊt khÈu th«ng qua ®¹i lý xuÊt khÈu. - XuÊt khÈu th«ng qua hiÖp héi ng nh h ng. - XuÊt khÈu th«ng qua viÖc sö dông kªnh ph©n phèi cña ng−êi thø ba ® tån t¹i ®Ó tiªu thô s¶n phÈm cña hä. 2. XuÊt khÈu trùc tiÕp Gi¶i ph¸p n y th−êng ®ßi hái ®Çu t− lín v cã ®é rñi ro cao, tuy nhiªn còng cho phÐp hy väng ®¹t møc ®é lîi nhuËn cao. V× vËy, trong thùc tÕ viÖc xuÊt khÈu trùc tiÕp n«ng s¶n thùc phÈm chØ cã c¸c c«ng ty lín, c¸c hiÖp héi ng nh h ng, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã nhiÒu kinh nghiÖm ¸p dông. Cã c¸c gi¶i ph¸p sau cã thÓ ¸p dông: Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………234
235 Marketing n«ng nghiÖp - Tæ chøc mét bé phËn xuÊt khÈu riªng cña c«ng ty. - Th nh lËp mét chi nh¸nh xuÊt khÈu ë bªn ngo i. - Sö dông ®¹i diÖn th−¬ng m¹i quèc tÕ. - Ký hîp ®ång víi c¸c h ng ph©n phèi n−íc ngo i. 3. Nh−îng giÊy phÐp Nh s¶n xuÊt ký kÕt hîp ®ång víi ®èi t¸c n−íc ngo i vÒ chuyÓn nh−îng mét quy tr×nh s¶n xuÊt, mét nh n hiÖu, mét b»ng s¸ng chÕ, mét bÝ quyÕt th−¬ng m¹i hay tÊt c¶ nh÷ng g× cã gi¸ trÞ trao ®æi liªn quan ®Õn s¶n phÈm. ¦u ®iÓm l cho phÐp x©m nhËp v o thÞ tr−êng n−íc ngo i m Ýt gÆp rñi ro. Tuy nhiªn nh−îc ®iÓm l lîi nhuËn bÞ chia ®«i v sau khi hÕt hîp ®ång th× ® t¹o ra ®èi thñ c¹nh tranh míi víi m×nh. Xu h−íng hiÖn nay l c«ng ty vÉn gi÷ tr¸ch nhiÖm vÒ chiÕn l−îc Marketing v ký hîp ®ång s¶n xuÊt víi c¸c nh s¶n xuÊt ®Þa ph−¬ng hoÆc hîp ®ång qu¶n lý nÕu c«ng ty ®ãng gãp kh¶ n¨ng qu¶n lý riªng cña m×nh. 4. Liªn doanh C¸c nh ®Çu t− n−íc ngo i ký kÕt hîp ®ång víi c¸c ®èi t¸c ®Þa ph−¬ng ®Ó t¹o ra mét liªn doanh m ®«i bªn cïng chia sÎ quyÒn së h÷u, quyÒn kiÓm so¸t, quyÒn lîi v rñi ro. Ph−¬ng thøc n y ng y c ng ®−îc sö dông v× lý do kinh tÕ v chÝnh trÞ. Tuy nhiªn, nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p n y l ph¶i v−ît qua nh÷ng trë lùc vÒ sù kh¸c biÖt vÒ chÝnh s¸ch cña mçi quèc gia v cña c¸c ®èi t¸c. 5. §Çu t− trùc tiÕp C«ng ty bá vèn x©y dùng mét c¬ së s¶n xuÊt ë n−íc ngo i, xuÊt khÈu h ng ho¸ t¹i chç hay xuÊt sang c¸c thÞ tr−êng kh¸c. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………235
236 Marketing n«ng nghiÖp Ph−¬ng thøc n y cho phÐp tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt do tËn dông ®−îc nh÷ng −u thÕ vÒ nguyªn liÖu, lao ®éng còng nh− nh÷ng chÝnh s¸ch cña n−íc së t¹i. H¬n n÷a c«ng ty x©y dùng ®−îc h×nh ¶nh ®Ñp do t¹o ta c«ng ¨n viÖc l m ë thÞ tr−êng míi v x©y dùng ®−îc c¸c mèi quan hÖ chÆt chÏ víi thÞ tr−êng, cho phÐp x©y dùng mét chiÕn l−îc Marketing d i h¹n. Tuy nhiªn ®Çu t− trùc tiÕp còng cã rñi ro rÊt lín. V× vËy th−êng nh÷ng c«ng ty m¹nh vÒ t i chÝnh, nhiÒu kinh nghiÖp kinh doanh kh¶ n¨ng n¾m b¾t kü thuËt cao míi ¸p dông ph−¬ng thøc n y. IV. C¸c quyÕt ®Þnh Marketing - Mix trªn thÞ tr−êng xuÊt khÈu n«ng s¶n Trong phÇn n y sÏ xem xÐt mét sè quyÕt ®Þnh quan träng liªn quan ®Õn Marketing – MIX trªn thÞ tr−êng xuÊt khÈu ®−îc coi l rÊt c¬ b¶n cña ph¸t triÓn mét ch−¬ng tr×nh Marketing xuÊt khÈu. 1. QuyÕt ®Þnh vÒ s¶n phÈm QuyÕt ®Þnh vÒ chiÕn l−îc s¶n phÈm trªn thÞ tr−êng xuÊt khÈu bao giê còng ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña kh¸ch h ng vÒ sè l−îng, chÊt l−îng cña s¶n phÈm nh»m tho¶ m n nhu cÇu v sù chê ®îi cña kh¸ch h ng. V× vËy, th−êng cã ba lo¹i quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn chiÕn l−îc s¶n phÈm: - QuyÕt ®Þnh më réng trùc tiÕp: QuyÕt ®Þnh n y xuÊt ph¸t tõ viÖc cho r»ng nh÷ng s¶n phÈm cung cÊp cho thÞ tr−êng trong n−íc ® th nh c«ng v còng ®¸p øng ®−îc mong ®îi cña thÞ tr−êng n−íc ngo i m kh«ng cÇn ph¶i thay ®æi bao gãi, thiÕt kÕ, nh n hiÖu hoÆc cÊu th nh s¶n phÈm. §©y l sù lùa chän hÊp dÉn bëi v× quyÕt ®Þnh trùc tiÕp kh«ng ®ßi hái ®Çu t− thªm cho c«ng t¸c nghiªn cøu, thiÕt kÕ thö nghiÖm hay thay ®æi thiÕt bÞ s¶n xuÊt. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Marketing Nông nghi p …………………236