
1
TRƯỜNG TRUNG CẤP QUỐC TẾ MEKONG
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: THỰC HÀNH BÀO CHẾ
NGÀNH: DƯỢC SĨ
TRÌNH ĐỘ
Ban hành kèm theo Quyết định số 20/2024/QĐ-TCQTMK ngày 25 tháng 01 năm 2024
của Hiệu trưởng Trường Trung cấp Quốc tế Mekong
Thành phố Cần Thơ, tháng 01 năm 2024
Lưu hành nội bộ

LỜI GIỚI THIỆU
Bào chế học là môn học nghiên cứu về cơ sở lý thuyết và kỹ thuật thực
hành về pha chế, sản xuất, kiểm tra chất lượng, đóng gói, bảo quản các dạng thuốc
và các chế phẩm bào chế để có hoạt tính trị liệu tốt nhất và ít tác dụng không mong
muốn nhất.
Giáo trình Thực hành bào chế được biên soạn căn cứ vào mục tiêu, yêu cầu đào
tạo, khối lượng thời gian của môn Bào chế trong chương trình đào tạo Dược sĩ
trung cấp hệ chính quy.
Cấu trúc trong từng bài gồm 2 phần: mục tiêu, nội dung, cuối mỗi chương là các
câu hỏi tự lượng giá. Phần mục tiêu xác định rõ các vấn đề sinh viên phải thực
hiện được sau khi học, phần nội dung cung cấp các kiến thức cơ bản liên quan đến
dạng thuốc, kỹ thuật bào chế, tiêu chuẩn chất lượng cũng như các thông tin về
sinh dược học của dạng thuốc đó.
Để học tập có kết quả, sinh viên phải:
-
Xác định rõ mục tiêu từng chương, từng bài.
-
Thực hiện được các yêu cầu mà mục tiêu đã đề ra.
-
Sau khi học, cần tự kiểm tra kiến thức bằng cách trả lời các câu hỏi tự lượng giá.
-
Liên kết với phần thực hành để ứng dụng các kiến thức đã học trong bào chế các
dạng thuốc.
Để dễ dàng tiếp thu bài học cũng như để hiểu biết toàn diện và chi tiết hơn, sinh
viên phải dự giờ giảng và đọc thêm tài liệu có liên quan được giới thiệu trong tài
liệu tham khảo của môn học.
Cần Thơ, ngày 25 tháng 01 năm 2024
Hiệu trưởng
(đã ký)
DSCKII. Nguyễn Văn Ảnh

LỜI NÓI ĐẦU
Giáo trình Thực hành Bào chế được biên soạn theo chương trình đào tạo
dược sỹ trung cấp do Bộ Thương Binh ban hành, dùng làm tài liệu giảng dạy cho
giáo viên và học tập cho học sinh dược trung cấp.
Giáo trình được biên soạn dựa trên mục tiêu :
Về kiến thức: Trình bày được khái niệm, tiêu chuẩn chất lượng, kỹ thuật
bào chế các dạng thuốc thông thường.
Về kỹ năng: Nhận biết và sử dụng đúng kỹ thuật các dụng cụ, trang thiết bị
thông dụng dùng trong bào chế thuốc. Bào chế được một số công thức thuốc theo
quy trình.
Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Rèn luyện được tác phong thận trọng,
chính xác, trung thực và vô khuẩn trong bào chế thuốc.
Trong quá trình biên soạn, chúng tôi có thể mắc một số sai sót, rất mong
nhận được ý kiến đóng góp của các bạn đồng nghiệp và học sinh để hoàn thiện
giáo trình Thực hành Bào chế.
TM. Tổ biên soạn
(đã ký)
DS. Lê Thành Cát

MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU .....................................................................................................2
LỜI GIỚI THIỆU ...............................................................................................3
BÀI 1. PHÉP CÂN ..............................................................................................7
Bài 2. KỸ THUẬT NGHIỀN, TÁN, RÂY, TRỘN ĐỀU .............................. 13
Bài 3. PHÉP ĐO THỂ TÍCH ........................................................................... 15
Bài 4. PHÉP LỌC ............................................................................................. 17
PHẦN 2 .............................................................................................................. 20
PHA CHẾ MỘT SỐ THUỐC THÔNG THƯỜNG ...................................... 20
Bài 5. ĐO ĐỘ CỒN - PHA CỒN .................................................................... 20
Bài 6. CỒN QUẾ ............................................... Error! Bookmark not defined.
Bài 7. DUNG DỊCH LUGOL .......................................................................... 24
Bài 8. DUNG DỊCH ĐỒNG VÀ KẼM SULFAT .......................................... 25
(DUNG DỊCH DALIBOUR) ........................................................................... 25
Bài 9. THUỐC NHỎ MẮT KẼM SULFAT 0.5% ........................................ 26
Bài 10. SIRO ĐƠN ........................................................................................... 28
Bài 11. SIRO ACID CITRIC 1% ................................................................... 29
Bài 12. NHŨ DỊCH DẦU THẦU DẦU ........................................................... 31
Bài 13: HỖN DỊCH LƯU HUỲNH ............................................................... 33
Bài 14. THUỐC MỠ BENZO - SALI ............................................................. 34
Bài 15. DẦU XOA ............................................................................................. 35
Bài 16. THUỐC BỘT TRỊ MẪN NGỨA ....................................................... 37
Bài 17. THUỐC CỐM NGHỆ ......................................................................... 39
PHỤ LỤC – SOP VẬN HÀNH VÀ SỬ DỤNG MÁY ................................... 40

CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC
Tên môn học: BÀO CHẾ
Mã môn học: MH15
Thời gian thực hiện: 120 giờ (Lý thuyết: 28 giờ; Thực hành: 87 giờ, Kiểm tra: 05 giờ)
I.Vị trí, tính chất môn học
Vị trí: Môn học này cung cấp cho học sinh những kiến thức và kỹ năng cơ bản
về bào chế, khái niệm các dạng thuốc thông thường, tiêu chuẩn chất lượng, kỹ thuật pha
chế.
Tính chất: Là môn học bắt buộc.
II. Mục tiêu
Về kiến thức: Trình bày được khái niệm, tiêu chuẩn chất lượng, kỹ thuật bào chế
các dạng thuốc thông thường.
Về kỹ năng: Nhận biết và sử dụng đúng kỹ thuật các dụng cụ, trang thiết bị thông
dụng dùng trong bào chế thuốc. Bào chế được một số công thức thuốc theo quy trình.
Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Rèn luyện được tác phong thận trọng, chính
xác, trung thực và vô khuẩn trong bào chế thuốc.
III. Nội dung môn học
Nội dung tổng quát và phân bố thời gian
Số
TT
Tên chương, mục
Thời gian (giờ)
Tổng
số
Lý
thuyết
Thực
hành
Kiể
m
tra
1
Bài 1: Đại cương về môn bào chế học
1
1
2
Bài 2: Các kỹ thuật thường sử dụng
trong bào chế
27
10
15
2
3
Bài 3: Kỹ thuật bào chế các dạng thuốc
92
17
72
3
Cộng
120
28
87
5
IV. Điều kiện thực hiện môn học
1. Phòng học chuyên môn hóa/ nhà xưởng: Phòng học lý thuyết, thực hành.
2. Trang thiết bị máy móc: Máy vi tính, máy chiếu.
3. Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Sile bài giảng, tài liệu, bảng, phấn viết.
4. Các điều kiện khác: Mạng Internet.
V. Nội dung và phương pháp, đánh giá
1. Nội dung
Về kiến thức: Trình bày được khái niệm, tiêu chuẩn chất lượng, kỹ thuật bào chế
các dạng thuốc thông thường.
Về kỹ năng: Nhận biết và sử dụng đúng kỹ thuật các dụng cụ, trang thiết bị thông
dụng dùng trong bào chế thuốc. Bào chế được một số công thức thuốc theo quy trình.
Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Có thái độ tự giác trong học tập, chủ động
tham gia hoạt động nhóm, giải các bài tập ứng dụng và tuân thủ quy định về thời gian
của giảng viên.
2. Phương pháp
Kiểm tra thường xuyên: 01 điểm kiểm tra hệ số.
Kiểm tra định kỳ: 01 điểm kiểm tra.