Giáo trình Thủy văn công trình - chương 6

Chia sẻ: Le Quang Hoang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

350
lượt xem 211
download

Giáo trình Thủy văn công trình - chương 6

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình thủy văn công trình - chương 6', kinh tế - quản lý, quản lý nhà nước phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Thủy văn công trình - chương 6

Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Chæång 6 TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU --- oOo --- 6.1 CÆÍA SÄNG Cæía säng laì âoaûn säng näúi tiãúp giæîa doìng säng vaì khu væûc chæïa næåïc säng, khu væûc naìy coï thãø laì doìng säng, häö, kho næåïc hoàûc biãøn. Trong chæång naìy, ta chè noïi vãö cæía säng thäng våïi biãøn chëu aính hæåíng cuía thuíy triãöu. Khu cæía säng laì khu quaï âäü giæîa säng vaì biãøn. Coï thãø chia laìm 3 âoaûn, mäüt caïch så bäü vaì mang tênh khaïi niãûm, tuìy vaìo loaûi cæía säng khaïc nhau: 6.1.1 Vuìng ven biãøn ngoaìi cæía säng Vuìng ven biãøn laì vuìng biãøn træåïc cæía säng, coï chiãöu sáu tæì 10 - 20 m. Vuìng naìy chæïa caïc váût tráöm têch cuía säng, dáön dáön bäöi âoüng thaình baîi caûn vaì næåïc biãøn bë nhaût roî rãût (nháút laì vãö muìa luî) so våïi ngoaìi biãøn. ÅÍ âáy, doìng chaíy chëu aính hæåíng cuía biãøn laì chuí yãúu. Båì biãøn Âoaûn cæía säng Âoaûn trãn ngoaìi cæía säng cæía säng Hçnh 6.1 Khu væûc cæía säng 6.1.2 Âoaûn cæía säng Âoaûn cæía säng coìn goüi laì tam giaïc cháu (delta), laì pháön giæîa cuía khu cæía säng tæì meïp biãøn cho tåïi chäù säng phán nhaïnh. ÅÍ âáy, doìng chaíy chëu chi phäúi båíi aính hæåíng cuía caí biãøn láùn doìng säng. 6.1.3 Âoaûn trãn cæía säng Âoaûn trãn cæía säng laì pháön trãn cuía khu væûc cæía säng, bàõt âáöu tæì âènh tam giaïc cháu (chäù säng phán nhaïnh) lãn âãún chäù giåïi haûn thuíy triãöu låïn nháút trong muìa kiãût. ÅÍ âáy, doìng chaíy chëu chi phäúi cuía säng laì chuí yãúu. -------------------------------------------------------- 90 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6.2 THUÍY TRIÃÖU 6.2.1 Âënh nghéa thuíy triãöu Mæûc næåïc biãøn lãn xuäúng theo mäüt chu kyì nháút âënh goüi laì thuíy triãöu (tide). Noïi caïch khaïc, thuíy triãöu laì hiãûn tæåüng chuyãøn âäüng cuía næåïc biãøn dæåïi taïc âäüng cuía caïc læûc gáy ra båíi màût tràng, màût tråìi vaì caïc haình tinh khaïc lãn caïc cháút âiãøm næåïc cuía âaûi dæång. Noïi chung, trong mäüt ngaìy âãm, thæåìng coï 2 láön triãöu lãn vaì 2 láön triãöu xuäúng (mäüt láön vaìo ban ngayì, mäüt láön vaìo ban âãm), coï 2 âènh vaì 2 chán khaïc nhau. Z [m] Âènh triãöu cao Biãn âäü triãöu Âènh triãöu tháúp (låïn) 2- Triãöu Triãöu 1- lãn xuäúng Mæûc næåïc biãøn 0- Thåìi gian -1- Biãn âäü triãöu (nhoí) -2- Chán triãöu cao SOÏNG TRIÃÖU Chán triãöu tháúp Chu kyì triãöu Mäüt ngaìy âãm Hçnh 6.2 Diãùn biãún mäüt con triãöu ngaìy Âäúi våïi mäùi con triãöu (xem hçnh 6.2), khi mæûc næåïc triãöu lãn goüi laì triãöu dáng (the rising tide), dáng âãún mæïc cao nháút goüi laì âènh triãöu. Khi mæûc næåïc triãöu xuäúng goüi laì triãöu ruït (the flowing-out tide), ruït âãún mæïc tháúp nháút goüi laì chán triãöu. Âäúi våïi 2 con triãöu trong 1 ngaìy, âènh tæång âäúi cao goüi laì âènh triãöu cao, âènh tháúp hån goüi laì âènh triãöu tháúp. Tæång tæû, ta cuîng coï chán triãöu cao vaì chán triãöu tháúp. Chãnh lãûch mæûc næåïc giæîa âènh triãöu vaì chán triãöu kãú tiãúp goüi laì biãn âäü triãöu (tidal amplitude). Ngæåìi ta cuîng phán biãût biãn âäü triãöu låïn (chè khoaíng caïch giæîa mæûc næåïc cao nháút vaì tháúp nháút), tæång tæû laì biãn âäü triãöu nhoí. Khoaíng caïch vãö thåìi gian giæîa 2 âènh (hoàûc 2 chán) liãön nhau goüi laì chu kyì triãöu (tidal cycle). Trong 1 thaïng coï 2 thåìi kyì triãöu låïn, mäùi thåìi kyì tæì 3 - 5 ngaìy, triãöu lãn xuäúng ráút maûnh (lãn ráút cao, xuäúng ráút tháúp), goüi laì kyì triãöu cæåìng, vaì 2 thåìi kyì triãöu beï lãn xuäúng ráút yãúu, goüi laì kyì triãöu keïm. -------------------------------------------------------- 91 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6.2.2 Phán loaûi thuíy triãöu Dæûa vaìo chu kyì triãöu, ngæåìi ta phán thuíy triãöu trãn thãú giåïi thaình 4 loaûi: 1. Baïn nháût triãöu âãöu (regular semidiurnal tide) Laì hiãûn tæåüng xaíy ra trong mäüt ngaìy màût tràng (24 h 48 ') coï 2 láön triãöu lãn vaì 2 láön triãöu xuäúng. Âènh vaì chán trong 2 láön xáúp xè bàòng nhau, chu kyì triãöu gáön bàòng 12 h 24 '. Daûng triãöu naìy xuáút hiãûn åí khàõp Âaûi Táy Dæång. ÅÍ Viãût Nam, cæía biãøn Thuáûn An, Huãú coï loaûi thuíy triãöu naìy. Vuìng biãøn Banboa, Panama laì nåi âiãøn hçnh cho loaûi triãöu naìy. Z[m] Âènh triãöu t Chán triãöu Mäüt ngaìy màût tràng Hçnh 6.3 Baïn nháût triãöu âãöu 2. Nháût triãöu âãöu (regular diurnal tide) Laì hiãûn tæåüng xaíy ra trong 1 ngaìy màût tràng chè coï 1 láön triãöu lãn vaì 1 láön triãöu xuäúng, chu kyì triãöu xáúp xè bàòng 24 h 48'. Daûng triãöu naìy coï trong mäüt säú êt biãøn chuí yãúu thuäüc Thaïi Bçnh Dæång. ÅÍ Viãût Nam, vuìng biãøn Hoìn Daïu, Haíi Phoìng daûng triãöu naìy. Vuìng biãøn næåïc UÏc laì nåi âàûc træng cho loaûi nháût triãöu âãöu. Mäüt ngaìy màût tràng Z [m] Âènh t Chán Hçnh 6.4 Nháût triãöu âãöu 3. Baïn nháût triãöu khäng âãöu (irregular semidiurnal tide) Laì hiãûn tæåüng xaíy ra trong 1 ngaìy màût tràng, cuîng coï 2 láön triãöu lãn vaì 2 láön triãöu xuäúng, nhæng âènh vaì chán triãöu trong 2 láön âoï khaïc nhau. Daûng triãöu naìy coï -------------------------------------------------------- 92 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- nhiãöu nåi thuäüc ÁÚn Âäü Dæång vaì Thaïi Bçnh Dæång. Vuìng biãøn Vuîng Taìu thuäüc daûng baïn nháût triãöu naìy. Z [m] Âènh triãöu t ∆z Chán triãöu Mäüt ngaìy màût tràng Hçnh 6.5 Baïn nháût triãöu khäng âãöu 4. Nháût triãöu khäng âãöu (irregular diurnal tide) Laì hiãûn tæåüng trong 1 ngaìy màût tràng coï 1 láön triãöu lãn vaì 1 láön triãöu xuäúng, nhæng trong thåìi gian næía thaïng säú ngaìy xuáút hiãûn nháût triãöu khäng quaï 7 ngaìy, caïc ngaìy coìn laûi xuáút hiãûn baïn nháût triãöu. loaûi triãöu naìy coï åí nhiãöu nåi thuäüc Thaïi Bçnh Dæång. ÅÍ biãøn Viãût Nam, vuìng Cæía Häüi, Qui Nhån laì nháût triãöu khäng âãöu. Vuìng biãøn caíng Âaì Nàóng, coï chãú âäü nháût triãöu khäng âãöu, trong næía thaïng coï tåïi 10 ngaìy coï 1 láön næåïc låïn vaì 1 láön næåïc roìng trong ngaìy. Z[m] t 1 ngaìy .... ... 1 ngaìy ... ... Giai âoaûn baïn nháût triãöu Giai âoaûn nháût triãöu khäng âãöu khäng âãöu Hçnh 6.6 Baïn nháût triãöu khäng âãöu Hai loaûi triãöu dæåïi goüi chung laì laì triãöu häùn håüp (mixed tide) hay taûp triãöu. Vuìng biãøn Haì tiãn cuîng laì mäüt nåi mang tênh cháút triãöu häùn håüp. -------------------------------------------------------- 93 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Chãú âäü thuíy triãöu ráút phæïc taûp, khäng thãø hoaìn toaìn giäúng nhau cho duì trãn cuìng mäüt vuìng biãøn. Baíng dæåïi âáy cho tháúy, doüc theo båì biãøn Âäng cuía Viãût Nam, chãú âäü thuíy triãöu khaï khaïc xa nhau. Baíng 6.1 Thuíy triãöu åí mäüt säú caíng chênh åí Viãût Nam MÆÛC NÆÅÏC ÂÄÜ LÅÏN THUÍY TT CAÍNG CHÃÚ ÂÄÜ TRIÃÖU TRUNG BÇNH TRIÃÖU TR. BÇNH KYÌ (m) NÆÅÏC CÆÅÌNG (m) 1 Cæía Äng Nháût triãöu âãöu 2,19 3,0 2 Haíi Phoìng Nháût triãöu âãöu 2,00 3,1 3 Âäö Sån Nháût triãöu âãöu 1,90 3,0 4 Vinh Nháût triãöu khäng âãöu 1,71 2,5 5 Âaì Nàóng Nháût triãöu khäng âãöu 0,90 1,0 6 Qui Nhån Nháût triãöu khäng âãöu 1,24 1,4 7 Nha Trang Nháût triãöu khäng âãöu 1,30 1,4 8 Cam Ranh Nháût triãöu khäng âãöu 1,24 1,5 9 Caì Naï Nháût triãöu khäng âãöu 1,00 1,6 10 Saìi Goìn Baïn nháût triãöu khäng âãöu - 3,0 11 Vuîng Taìu Baïn nháût triãöu khäng âãöu 2,42 3,3 12 Haì Tiãn Nháût triãöu khäng âãöu - 0,8 13 Cän Sån Nháût triãöu khäng âãöu 2,28 3,3 6.2.3 Nguyãn nhán gáy ra thuíy triãöu Màût tràng vaì màût tråìi taïc duûng tæång häù våïi traïi âáút vaì gáy ra læûc taûo triãöu. Do màût tràng åí gáön traïi âáút hån nãn læûc taûo triãöu cuía màût tràng låïn hån 2,17 láön læûc taûo triãöu cuía màût tråìi, màût dáöu màût tråìi coï khäúi læåüng låïn hån nhiãöu. FE α FP θ r R θ I M (màût tràng) Traïi âáút Hçnh 6.7 Læûc huït giæîa Traïi âáút vaì màût tràng lãn cháút âiãøm næåïc Theo luáût vaûn váût háúp dáùn, læûc huït cuía màût tràng âäúi våïi 1 âån vë khäúi læåüng cháút âiãøm næåïc bàòng: M FP = G. 2 (6-1) R -------------------------------------------------------- 94 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trong âoï : G : laì hàòng säú háúp dáùn M : khäúi læåüng màût tràng R : khoaíng caïch tæì màût tràng âãún cháút âiãøm næåïc Thuíy triãöu trãn thæûc tãú laì täøng håüp cuía læûc taûo thuíy triãöu màût tràng vaì thuíy triãöu màût tråìi. Thãm vaìo âoï caïc âiãöu kiãûn váût lyï nhæ âëa hçnh âaïy, âæåìng båì, ma saït doìng chaíy v.v.... coìn taïc duûng laìm cho hiãûn tæåüng thuíy triãöu biãún daûng vaì phæïc taûp hån. Do phán têch chuyãøn âäüng cuía hãû thäúng màût tràng - traïi âáút, mäüt cháút âiãøm næåïc trãn traïi âáút seî chëu taïc duûng cuía 4 læûc: 1. Læûc háúp dáùn cuía màût tràng 2. Læûc háúp dáùn vãö tám traïi âáút 3. Læûc ly tám do traïi âáút quay chung quanh troüng tám chung 4. Læûc ly tám do traïi âáút tæû quay quanh truûc cuía noï Trong âoï, læûc (2) vaì (4) coï hæåïng vaì âäü låïn taïc duûng âäúi våïi mäùi âiãøm cuû thãø trãn traïi âáút âãöu khäng âäøi, nãn khäng aính hæåíng âãún thuíy triãöu. Coìn laûi læûc (1) vaì (3) laì 2 læûc gáy ra thuíy triãöu. 6.3 ÂÀÛC TÊNH THUÍY VÀN ÅÍ CÆÍA SÄNG COÏ THUÍY TRIÃÖU 6.3.1 Hiãûn tæåüng thuíy triãöu åí cæía säng Quaï trçnh truyãön soïng triãöu vaìo cæía säng coï thãø mä taí nhæ sau: • Trong thåìi gian triãöu bàõt âáöu lãn, täúc âäü næåïc säng tæång âäúi maûnh hån täúc âäü doìng triãöu cho nãn âènh soïng triãöu khäng thãø tiãún ngay vaìo trong säng. Tuy váûy, sæïc maûnh cuía næåïc säng cuîng khäng âuí âãø âáøy doìng triãöu ra ngoaìi xa, kãút quaí næåïc triãöu nàòm taûi nåi tiãúp giaïp giæîa säng vaì biãøn, âäöng thåìi næåïc säng bë biãøn caín khäng ngæìng âoüng laûi phêa træåïc, soïng triãöu dáön phaït triãøn vãö phêa thæåüng læu. • Triãöu lãn âãún luïc täúc âäü doìng triãöu låïn hån täúc âäü doìng säng, âènh soïng triãöu måïi dáön dáön truyãön vaìo säng, næåïc biãøn cuîng chaíy vaìo säng. Trong quaï trçnh truyãön triãöu vaìo säng, do aính hæåíng cuía âaïy säng cao dáön vaì næåïc säng chaíy vãö caín tråí, nàng læûc cuía doìng triãöu bë tiãu hao, täúc âäü dáön dáön giaím nhoí, biãn âäü triãöu cuîng beï dáön. • Khi triãöu tiãún sáu vaìo säng, ngoaìi cæía säng bàõt âáöu thåìi kyì triãöu xuäúng, mæûc næåïc triãöu haû dáön, næåïc triãöu sau soïng triãöu chaíy tråí laûi biãøn, cho nãn doìng -------------------------------------------------------- 95 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- triãöu âang tiãún vaìo säng bë yãúu âi âãún mäüt âiãøm naìo âoï, täúc âäü doìng triãöu triãût tiãu våïi täúc âäü doìng næåïc säng chaíy xuäúng, næåïc biãøn seî ngæìng chaíy ngæåüc lãn trãn. Nåi âoï âæoüc goüi laì giåïi haûn doìng triãöu. Phêa trãn giåïi haûn naìy soïng triãöu váùn coìn tiãúp tuûc âi mäüt khoaíng næîa (do sæû têch âoüng cuía næåïc säng bë æï laûi sinh ra). Nhæng cao âäü vaì biãn âäü soïng triãöu giaím âi ráút nhanh. Âãún luïc biãn âäü triãöu bàòng 0, luïc âoï soïng triãöu tiãún âãún âãún âiãøm giåïi haûn goüi laì giåïi haûn thuíy triãöu. Âoaûn säng tæì cæía säng âãún giåïi haûn thuíy triãöu goüi laì âoaûn säng chëu aính hæåíng thuíy triãöu. Vë trê giåïi haûn naìy luän thay âäøi theo muìa luî hay muìa kiãût cuía doìng chaíy säng ngoìi. Qué âaûo cuía caïc âènh soïng triãöu goüi laì âæåìng âènh triãöu, qué âaûo caïc chán soïng goüi laì âæåìng chán triãöu. 6.3.2 Sæû thay âäøi mæûc næåïc cæía säng chëu aính hæåíng triãöu Sæû thay âäøi cuía mæûc næåïc åí cæía säng chëu aính hæåíng khäng nhæîng quan hãû våïi læu læåüng chaíy trong säng maì coìn quan hãû våïi sæû thay âäøi thuíy triãöu, täúc âäü vaì hæåïng gioï, sæû thay âäøi âëa hçnh vaì âaïy säng, v.v... Gioï thäøi tæì biãøn vaìo laìm cho mæûc næåïc triãöu cao thãm vaì ngæåüc laûi, gioï thäøi tæì tæì âáút liãön ra biãøn laìm cho mæûc næåïc triãöu tháúp âi. Mæïc næåïc tàng lãn hay båït âi do gioï goüi laì næåïc tàng hay næåïc giaím. Khi qui hoaûch thiãút kãú cäng trçnh åí cæía säng coï thuíy triãöu, ta thæåìng duìng caïc loaûi mæûc næåïc âàûc træng sau: Mæûc næåïc triãöu bçnh quán Mæûc næåïc triãöu bçnh quán laì trë säú bçnh quán cuía mæûc næåïc triãöu âo tæìng giåì hoàûc næía giåì cuía mäüt con triãöu hay mäüt thåìi kyì naìo âoï. Âæåìng mæûc næåïc tçm âæåüc bàòng caïch näúi caïc âiãøm mæûc næåïc bçnh quán trong mäüt thåìi kyì cuía caïc traûm doüc säng, laì âæåìng phán bäú âäü däúc màût næåïc cuía säng khi chëu aính hæåíng cuía doìng chaíy. Âäü däúc naìy tæång tæû våïi âäü däúc doìng säng, do âoï tæì sæû thay âäøi cuía mæûc næåïc triãöu bçnh quán ta coï thãø hiãøu âæåüc sæû thay âäøi âëa hçnh loìng säng. Mæûc næåïc triãöu giæîa Mæûc næåïc triãöu giæîa laì trë säú bçnh quán giæîa âènh vaì chán cuía mäüt con triãöu hay mäüt kyì triãöu naìo âoï. Nãúu con triãöu coï daûng hinh sin âãöu thç mæûc næåïc triãöu giæîa vaì mæûc næåïc triãöu bçnh quán coï trë säú giäúng nhau. Trong thæûc tãú, soïng triãöu thæåìng coï biãún daûng nãn 2 trë säú trãn coï chãnh lãûnh nhau. Tuìy theo mæûc âäü chãnh lãûch ta coï thãø âaïnh giaï mæïc âäü biãún daûng cuía soïng triãöu. -------------------------------------------------------- 96 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Mæûc næåïc âènh triãöu Mæûc næåïc âènh triãöu laì mæûc næåïc cao nháút cuía mäüt con triãöu. Trong thåìi kyì triãöu cæåìng, mæûc næåïc âènh triãöu cao hån mæûc næåïc âènh triãöu åí caïc kyì khaïc. Mæûc næåïc chán triãöu trong thåìi kyì triãöu keïm cuîng tháúp hån mæûc næåïc âènh triãöu kyì bçnh thæåìng. Vç váûy, ta coï trë säú mæûc næåïc âènh triãöu cæåìng bçnh quán, trë säú mæûc næåïc âènh triãöu bçnh quán thåìi kyì bçnh thæåìng vaì trë säú mæûc næåïc âènh triãöu keïm bçnh quán. Mæûc næåïc triãöu cao nháút laì trë säú mæûc næåïc âènh triãöu trong mäüt thåìi kyì naìo âoï. Noï bë aính hæåíng båíi læåüng næåïc triãöu, læåüng næåïc trong säng vaì gioï. Nãúu åí mäüt traûm âo mæûc næåïc naìo âoï, ngoün luî xuáút hiãûn âuïng vaìo luïc âènh triãöu cuía con triãöu cæåìng thç mæûc næåïc khi âoï laì mæûc næåïc luî cao nháút trong giai âoaûn quan tràõc. Mæûc næåïc chán triãöu Coï thãø phán ra caïc trë säú mæûc næåïc chán triãöu cæåìng bçnh quán, mæûc næåïc chán triãöu keïm bçnh quán, mæûc næåïc chán triãöu bçnh quán vaì mæûc næåïc chán triãöu tháúp nháút. ÅÍ cæía säng vaì ven biãøn thç mæûc næåïc chán triãöu cæåìng laì tháúp nháút. Traïi laûi åí sáu vaìo phêa säng, do sæïc caín loìng säng, læåüng næåïc triãöu lãn khi triãöu cæåìng khäng thãø ruït hãút khi triãöu ruït maì coìn laûi mäüt pháön næåïc triãöu dæìng laûi trong säng. Vç váûy, mæûc næåïc chán triãöu cæåìng laûi cao hån mæûc næåïc chán triãöu keïm khi vaìo sáu trong säng. Biãn âäü triãöu Sæû thay âäøi doüc âæåìng cuía biãn âäü triãöu chuí yãúu phuû thuäüc vaìo âëa hçnh loìng säng, nãúu âäü räüng vaì âäü sáu cuía säng khäng âäøi doüc theo âæåìng âi thç nàng læåüng cuía soïng triãöu seî giaím dáön do ma saït tæì cæía säng ngæåüc lãn phêa trãn. Nãúu âäü sáu khäng âäøi maì âäü räüng cuía säng thu heûp dáön thç biãn âäü cuía soïng triãöu seî tàng lãn. 6.4 TÄÚC ÂÄÜ CUÍA DOÌNG TRIÃÖU Täúc âäü chaíy åí cæía säng coï thuíy triãöu vä cuìng phæïc taûp. Theo kãút quaí thæûc âo, quan hãû giæîa täúc âäü chaíy våïi mæûc næåïc triãöu thç bçnh thæåìng næåïc chaíy xuäi vaì ngæåüc xen nhau 1 chu kyì khoaíng 24 giåì 48 phuït (âäúi våïi nháût triãöu) vaì 12 giåì 24 phuït (âäúi våïi baïn nháût triãöu). Hæåïng chaíy vaìo luûc âëa goüi laì doìng triãöu dáng, hæåïng ra biãøn goüi laì doìng triãöu ruït. Tæì doìng triãöu dáng chuyãøn thaình doìng triãöu ruït vaì ngæåüc laûi tæì doìng triãöu ruït chuyãøn sang doìng triãöu dáng giæîa âoï coï mäüt khoaíng thåìi gian ráút ngàõn, täúc âäü chaíy ráút nhoí hoàûc coï hiãûn tæåüng ngæng chaíy goüi -------------------------------------------------------- 97 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- laì ngæng triãöu dáng hoàûc ngæng triãöu ruït. Âäúi våïi triãöu lãn, tæì ngæng triãöu ruït âãún luïc âaût täúc âäü chaíy låïn nháút thç täúc âäü tàng dáön sau âoï giaím dáön cho tåïi khi ngæng triãöu lãn kãú tiãúp. Âäúi våïi triãöu ruït cuîng tæång tæû. Thåìi gian tæì ngæng triãöu ruït láön naìy âãún ngæng triãöu ruït kãú tiãúp laì chu kyì doìng triãöu. H(m) Triãöu Triãöïìu H∼t lïãn xuäúng CHAÍY VAÌO V(m/s) Doìng triãöu dáng V∼t CHAÍY Triãöïìu ngæng Doìng triãöu ruït RA Doìng triãöu ruït Hçnh 6.8 Diãùn biãún sæû tay âäøi mæûc næåïc triãöu våïi täúc âäü doìng chaíy Doìng triãöu ruït khi triãöu lãn: Sau chán triãöu doìng næåïc váùn chaíy ra biãøn âãún khi ngæng triãöu ruït. Doìng triãöu lãn khi triãöu lãn. Doìng triãöu lãn khi triãöu ruït: Sau âènh triãöu tuy mæûc næåïc âaî ruït nhæng doìng næoïc váùn chaíy vaìo âáút liãön. Doìng triãöu ruït khi triãöu ruït. Taûi vuìng cæía säng coï thuíy triãöu, giæîa mæûc næåïc vaì täúc âäü coï chu kyì thay âäøi nhæ nhau, song thåìi gian bàõt âáöu vaì kãút thuïc thæåìng laûi khaïc nhau. Täúc âäü doìng triãöu ruït låïn nháút vaì doìng triãöu dáng låïn nháút thæåìng xuáút hiãûn træåïc Hmin vaì Hmax. Thåìi gian xuáút hiãûn ngæng triãöu thæåìng xaíy ra sau Hmax va Hmin. Vç næåïc tæì nguäön chaíy vãö khaïc nhau nãn thåìi gian xuáút hiãûn chãnh lãûch áúy thæåìng khäng bàòng nhau. Ngoaìi ra khi triãöu lãn chuyãøn sang triãöu ruït vaì ngæåüc laûi khäng phaíi phaït sinh trong toaìn bäü màût càõt cuìng luïc maì dáön tæì âaïy lãn màût næåïc, tæì båì ra giæîa säng, vç tãú trong thåìi gian naìo âoï trong quaï trçnh triãöu lãn xuäúng taûi mäüt màût càõt, næåïc chaíy coï thãø coï 2 doìng ngæåüc chiãöu nhau. Chàóng haûn, trãn gáön màût nuåïc thç doìng næåïc chaíy ra biãøn, coìn dæåïi sáu doìng chaíy caíy vaìo luûc âëa. -------------------------------------------------------- 98 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6.5 LÆU LÆÅÜNG ÅÍ CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG TRIÃÖU Læu læåüng åí cæía säng coï thuíy triãöu coï thãø tæì säng chaíy ra biãøn, cuîng coï thãø tæì biãøn tråí vaìo säng. Læu læåüng bçnh quán khi triãöu ruït hoàûc thåìi gian næåïc giaím seî låïn hån læu læåüng bçnh quán khi triãöu dáng hoàûc thåìi gian næåïc tàng. Trong truåìng håüp bçnh thæåìng khäng xeït âãún caïc nhán täú khaïc thç theo nguyãn lyï cán bàòng næåïc chaíy vaìo cæía säng laì Q1 phaíi cán bàòng læång næåïc chaíy ra biãøn Q2. Nhæng khi triãöu dáng hoàûc coï næåïc tàng, mæûc næåïc biãøn tàng cao lãn ∆H tæång æïng våïi læåüng næåïc tàng ∆Q, ta coï : Q2 = Q1 - ∆Q (6-2) Hoàûc khi triãöu ruït hay næåïc giaím: Q2 = Q1 + ∆Q (6-3) 6.6 TÊNH CHÁÚT CHUNG CUÍA BUÌN CAÏT ÅÍ CÆÍA SÄNG COÏ THUÍY TRIÃÖU Sæû váûn âäüng cuía cháút lå læíng åí cæía säng laì mäüt quaï trçnh váûn chuyãøn âi laûi khi chçm khi näøi. Khi triãöu dáng cháút lå læíng di âäüng vãö phêa thæåüng læu säng theo doìng triãöu dáng. Khi triãöu ruït laûi di âäüng vãö phêa haû læu theo næåïc säng. Træoïc vaì sau khi ngæng triãöu, täúc âäü chaíy ráút yãúu, khaí nàng mang buìn caït cuía doìng næåïc giaím âi, mäüt bäü pháûn cuía buìn caït làõng chçm xuäúng thaình caït âaïy säng. Sau âoï täúc âäü doìng chaíy tàng lãn, mäüt bäü pháûn buìn caït âæåüc næåïc náng lãn thaình cháút lå læíng. Máùu buìn caït láúy âæåüc trong mäüt con triãöu thç haût buìn caït khi täúc âäü yãúu nháút tæång âäúi nhoí, ngæåüc laûi haût buìn caït khi coï täúc âäü låïn nháút tæång âäúi låïn. Do âoï, læåüng ngáûm caït vaì kêch thæåïc haût buìn caït tuìy thuäüc vaìo täúc âäü cuía doìng triãöu. Coìn hæåïng di chuyãøn cuía buìn caït tuìy thuäüc vaìo hæåïng di chuyãøn cuía doìng triãöu dáng hay ruït. • Âäúi våïi säng coï doìng chaíy 2 chiãöu: khi doìng triãöu dáng vaì doìng triãöu ruït thç læåüng ngáûm caït låïn nháút xuáút hiãûn sau khi doìng triãöu coï täúc âäü låïn nháút vãö ám hay dæång. Læåüng ngáûm caït nhoí nháút xuáút hiãûn sau khi doìng triãöu coï täúc âäü bàòng 0 (ngæng triãöu). • Âäúi våïi âoaûn säng coï doìng chaíy 1 chiãöu: læåüng ngáûûm caït låïn nháút hay nhoí nháút xuáút hiãûn sau khi thuíy triãöu dáng hay ruït coï täúc âäü låïn nháút vaì nhoí nháút cuía doìng triãöu tæång æïng. Âäúi våïi triãöu keïm, læåüng ngáûm caït thæåìng êt. 6.7 TÊNH TOAÏN MÆÛC NÆÅÏC TRIÃÖU VAÌ CHOÜN DAÛNG TRIÃÖU THIÃÚT KÃÚ Hiãûn nay, coï 2 phæång phaïp tênh toaïn triãöu vuìng cæía säng: • Loaûi thæï 1 âån thuáön xuáút phaït tæì sæû aính hæåíng caïc nhán täú thiãn vàn liãn quan âãún thuíy triãöu, coi mæûc næåïc triãöu laì kãút quaí cuía caïc dao âäüng coï tênh -------------------------------------------------------- 99 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- tuáön hoaìn thuáön tuïy maì khäng xeït âãún taïc duûng cuía caïc nhán täú khê tæåüng thuíy vàn, âiãøn hçnh laì caïc phæång phaïp Laplace, Vladiniaxki, Kudriasev, Duvanin, ... Kãút quaí tênh toaïn thæåìng tháúp hån thæûc tãú, keïm chênh xaïc. • Loaûi thæï 2 thäng duûng âæåüc duìng trong thæûc tãú tæång âäúi âån giaín do tênh toaïn tæì cå såí phán têch taìi liãûu thæûc âo, tiãún haình thäúng kã, tênh toaïn táön suáút âãø xaïc âënh ra trë säú thiãút kãú. Dæåïi âáy trçnh baìy phæång phaïp naìy. 6.7.1 Tênh toaïn mæûc næåïc triãöu thiãút kãú tæì taìi liãûu thæûc âo Mæûc næåïc triãöu thiãút kãú laì mæûc næåïc triãöu æïng våïi táön suáút thiãút kãú cäng trçnh. Tuyì theo yãu cáöu thiãút kãú maì xaïc âënh mæûc næåïc naìo âoï cáön tênh toaïn. Thê duû âäúi våïi cäng trçnh tæåïi, cáön láúy mæûc næåïc chán triãöu thiãút kãú, âäúi våïi cäng trçnh phaït âiãûn cáön tênh biãn âäü triãöu thiãút kãú, cäng trçnh tiãu næåïc cáön tênh mæûc næåïc âènh triãöu hoàûc chán triãöu thiãút kãú, ... Vê duû 6.1: Xem xeït diãùn biãún mäüt con triãöu ngaìy tênh toaïn âiãøn hçnh cho mäüt khu væûc canh taïc luïa naìo âoï. Triãöu tênh toaïn laì con triãöu âæåüc xaïc âënh tæì baíng dæû baïo thuíy triãöu (hoàûc qua phán têch táön suáút xuáút hiãûn) vaì coï hiãûu chènh. Näúi cao trçnh mæûc næåïc triãöu vaì cao trçnh cuía khu ruäüng canh taïc. Tæì âáy, ta coï thãø xaïc âënh âæåüc caïc giai âoaûn láúy næåïc tæåïi tæì säng vaì ruäüng, tiãu næåïc tæì ruäüng ra säng tæång æïng våïi nhu cáöu næåïc theo thåìi kyì sinh træåíng cuía cáy luïa. Ngoaìi ra, ta coìn âënh âæåüc cao trçnh båì bao, cao trçnh âàût cäúng dáùn næåïc, cao trçnh âàût äúng huït maïy båm, ... TRIÃÖU TÊNH TOAÏN BÅÌ BAO RUÄÜNG Z [m] Cao trçnh âã bao Hmax Âäü væåüt an toaìn ∆h 1.5 - Mæûc næåïc khäúng chãú 1 - Cäúng dáùn Luïa 0.5 - 0- T -.5 - CAO TRÇNH MÀÛT RUÄÜNG -1 - Hmin Hçnh 6.9 Vê duû minh hoüa tênh toaïn thuíy triãöu vaì cao trçnh ruäüng TIÃU TÆÅÏI TIÃU TÆÅÏI NÆÅÏC NÆÅÏC 6.7.1.1 Tênh toaïn mæûc næåïc triãöu thiãút kãú khi coï âuí taìi liãûu thæûc âo -------------------------------------------------------- 100 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Khi coï âuí taìi liãûu thæûc âo, ta choün mäùi nàm mäüt máùu räöi tiãún haình tênh táön suáút âãø xaïc âënh trë säú thiãút kãú, giäúng nhæ phán têch táön suáút trong tênh toaïn mæa hoàûc doìng chaíy luî. Ngoaìi ra, cáön phaíi xeït thãm mäüt säú âiãøm liãn quan laì aính hæåíng cuía mäúc cå baín âäúi våïi caïc tham säú thäúng kã âæåìng táön suáút mæûc næåïc. Tæì caïc cäng thæïc tênh tham säú thäúng kã, ta coï ht6eí chæïng minh âæåüc khi thay âäøi mäúc cå baín thç trë säú mæûc næåïc bçnh quán H thay âäøi, dáùn âãún Cv thay âäøi theo, coìn khoaíng lãûch quán phæång σ vaì hãû säú thiãn lãûch Cs khäng aính hæåíng gç. Giaí sæí ta thãm 1 trë säú a naìo âoï vaìo mäùi säú haûng cuía liãûn mæûc næåïc tênh toaïn (tæïc haû tháúp mäúc cå baín xuäúng 1 âoaûn laì a). Kyï hiãûu 1 : khi chæa âäøi mäúc Kyï hiãûu 2 : khi âaî âäøi mäúc Ta coï: H 2 = H1 + a (6-4) n n n n ∑H 2 ∑( H 1 +a ) ∑ H1 ∑a 1 1 1 1 H2 = = = + = H1 + a (6-5) n n n n Tæïc trë säú bçnh quán cuîng tàng thãm 1 trë laì a. ( H 2 − H 2 ) n = [ H 1 + a − ( H 1 + a)] ( )n n Do : = H1 − H1 (6-6) n n 1 1 ∑( H ) ∑( H )2 2 Nïãn : σ1 = 1 − H1 = 2 − H2 = σ2 (6-7) n 1 n 1 Tæïc khoaíng lãûch quán phæång khäng âäøi. σ1 σ2 Do : CV = ; CV = vaì σ1 = σ2 (6-8) 1 H1 2 H1 + a H1 Nãïn : C V 2 = C V1 (6-9) H1 + a Tæïc hãû säú biãún âäüng Cv thay âäøi n n n ∑( H 1 − H1 ) 3 ∑( H 1 − H 1 ) 3 ∑( H 2 − H 2 ) 3 1 1 1 Hãû säú Cs: C S1 = 3 3 = 3 = 3 = C S2 (6-10) nC V1 H 1 nσ1 nσ2 Tæïc hãû säú thiãn lãûch khäng âäøi khi thay âäøi mäúc. Cuäúi cuìng:  H1  H 2 p = H 2 K 2 p = ( H 1 + a ).  φ . CV 1 . + 1 (6-11)  H1 + a  -------------------------------------------------------- 101 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- H 2 p = φCV 1 . H1 + H1 + a = H1 (φCV 1 + 1) + a (6-12) H 2 p = H 1 p + a. (6-13) Âäúi våïi kãút quaí tênh toaïn ta tháúy H2p chè sai khaïc âi 1 hàòng säú däøi mäúc a. Do váûy, cho pheïp ta coï thãø thay âäøi mäúc cå baín sao cho viãûc tênh toaïn âæåìng táön suáút mæûc næåïc âæåüc thuáûn tiãûn vaì chênh xaïc. • Nãúu choün mäúc quaï tháúp, trë säú H seî låïn, Cv seî nhoí, sai säú tæång âäúi cuía Cv tàng, vaì Cs låïn gáúp chuûc láön Cv. Viãûc xáy dæûng âæåìng táön suáút seî gàûp nhiãöu khoï khàn, khê chênh xaïc. • Nãúu mäúc quaï cao, dáùn âãún trong liãût coï nhiãöu trë säú ám, tênh toaïn thãm phiãön phæïc. • Thæåìng ngæåìi ta láúy mæûc næåïc tháúp nháút trong liãût thæûc âo âãö laìm mäúc cå baín âãø tênh táön suáút. Sau âoï duìng cäng thæïc H2p = H1p + a âãø chuyãøn mäúc cho thäúng nháút våïi caïc traûm. 6.7.1.2 Træåìng håüp taìi liãûu thæûc âo khäng âuí Træåìng håüp taìi liãûu thæûc âo khäng âuí hoàûc bë giaïn âoaûn, ta coï thãø tuìy theo tçnh hçnh maì coï thãø bäø xung keïo daìi taìi liãûu bàòng caïc phæång phaïp phán têch tæång quan hoàûc choün mäùi nàm nhiãöu máùu. Khi keïo daìi taìi liãûu gàûp khoï khàn maì traûm âo chè coï vaìi nàm quan tràõc, ta coï thãø aïp duûng phæång phaïp Mariutin sau. 6.7.2 Tênh mæûc næåïc triãöu theo phæång phaïp Mariutin Theo Mariutin khi chãnh lãûch mæûc næåïc âàûc træng triãöu hàòng ngaìy vaì næía thaïng khäng låïn. coï thãø tênh theo âæåìng táön suáút lyï luáûn chuáøn coï daûng phán bäú âäúi xæïng âãø tênh toaïn mæûc næåïc triãöu thiãút kãú. H n = H ± φσ (6-14) trong âoï Hn laì trë säú mæûc næåïc âàûc træng triãöu låïn nháút (Hmax) hoàûc nhoí nháút (Hmin) coï thãø xuáút hiãûn trong thåìi gian N nàm (N laì thåìi kyì xuáút hiãûn laûi). H laì trë bçnh quán cuía liãût tênh toaïn. σ laì khoaíng lãûch quán phæång cuía liãût säú mæûc næåïc. φ laì hãû säú âäúi xæïng våïi våïi thåìi kyì xuáút hiãûn laûi N (hay táön suáút thiãút kãú p). láúy dáúu (+) khi tênh Hmax vaì dáúu (-) khi tênh Hmin. a. Váún âãö choün máùu âãø tênh H vaì σ -------------------------------------------------------- 102 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Thäng thæåìng thç taìi liãûu vãö mæûc næåïc thæåìng khäng daìi, chè coï mäüt vaìi nàm quan tràõc, luïc naìy cáön láúy táút caí âènh triãöu (khi tênh Hmax) vaì chán triãöu (khi tênh Hmin) âaî quan tràõc âæåüc trong tæìng nàm âãø tênh toaïn. âäi khi âãø giaím båït coï thãø choün 1 nàm coï âiãöu kiãûn khê tæåüng thuíy vàn trung bçnh âãø tênh toaïn. Riãng vuìng coï baïn nháût triãöu thç khäng âãöu thç chè láúy âènh triãöu trong ngaìy âãø tênh Hmax vaì vaì chán triãöu tháúp trong âãø tênh Hmin. Riãng khi taìi liãûu ráút daìi coï thãø láúy mäùi thaïng 1 máùu hoàûc mäùi nàm 1 máùu. b. Xaïc âënh caïc tham säú thäúng kã Âãø âån giaín, khi soï liãûu nhiãöu vaì biãn âäü thay âäøi låïn coï thãø tiãún haình phán cáúp mæûc næåïc (thæåìng mäùi cáúp caïch nhau 10 cm) âãø tênh toaïn. • Tênh H : goüi H mæûc næåïc giæîa cuía 1 cáúp, n laì táön säú xuáút hiãûn laûi tæång æïng cuía cáúp. H= H. n ∑ n ∑ (6-15) coï thãø viãút: H . n = ( H − A + A) n = ( H − A) n + An (6-16) vaì ∑ Hn = ∑ ( H − A)n + ∑ A. n = ∑ ( H − A)n + A∑ n (6-17) H = ∑ H. n = ∑ ( H − A)n + A∑ n = ∑ ( H − A)n + A (6-18) ∑n ∑n ∑n våïi A laì trë säú giæîa cuía 1 cáúp naìo âoï gáön våïi trë H . ∑ (H − H) 2 .n • Tênh σ σ= ∑n (6-19) • Tênh Φ: hãû säú coï quan hãû våïi thåìi kyì xuáút hiãûn laûi N hay táön suáút thiãút kãú p. Khi láúy mäùi nàm 1 máùu thç chè viãûc càn cæï vaìo táön suáút thiãút kãú tra ra Q (khi tênh Hmin) vaì láúy 100 - p âãø tra (khi tênh Hmax). Khi láúy mäùi nàm nhiãöu máùu thç phaíi âäøi caïc táön suáút trãn ra táön suáút nàm bàòng caïch chia táön suáút thiãút kãú Hmax hay Hmin cho säú máùu láúy trong nàm räöi måïi tra Φ. • Vç cå såí phæång phaïp Mariutin láúy daûng phán bäú âäúi xæïng âãø tênh toaïn, trong khi âoï triãöu åí næåïc ta åí daûng phán bäú lãûch ám hay lãûch dæång theo daûng -------------------------------------------------------- 103 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Pearson III, nãn kãút quaí âäúi våïi Hmax thæåìng thiãn låïn vaì Hmin thæåìng nhoí, nghéa laì thiãn vã an toaìn. • Màût khaïc theo yï kiãún cuía Mariutin phaûm vi æïng duûng chè nãn tênh âäúi våïi caïc táön suáút khoaíng 1 láön trong 20-10 nàm (5 - 10%). Coìn våïi táön suáút hiãúm hoi hån 1 láön trong 20 - 50 nàm, kãút quaí seî keïm tin cáûy. Vç luïc âoï caïc phán bäú aính hæåíng âãún tênh âäúi xæïng cuía âæåìng phán bäú triãöu seî roî neït, phaï våî qui luáût phán bäú chuáøn. cuîng våïi lyï do naìy, nãn khi aïp duûng phæång phaïp Mariutin âãø tênh toaïn triãöu säng åí caïc traûm tæång âäúi caïch xa biãøn, aính hæåíng cuía doìng chaíy säng maûnh coï thãø cho kãút quaí keïm chênh xaïc. 6.7.3 Xaïc âënh táön suáút thoìi gian mæûc næåïc triãöu thiãút kãú Khi tênh âæåüc mæûc næåïc triãöu thiãút kãú, nãúu muäún biãút thåìi gian duy trç mæûc næåïc triãöu thiãút kãú âoï laì bao láu trong 1 nàm hoàûc mäüt thåìi kyì (váûn taíi thuíy trong muìa), ta coï thãø duìng phæång phaïp âo veî âæåìng táön suáút thåìi gian mæûc næåïc triãöu trong nhiãöu nàm tæång tæû nhæ veî âæåìng táön suáút thåìi gian læu læåüng bçnh quán ngaìy tong nhiãöu nàm åí säng khäng coï thuíy triãöu, chè khaïc laì thay læu læåüng bàòng trë mæûc næåïc vaì khi tênh toaïn cáön chuï yï mæûc næåïc bçnh quán, mæûc næåïc âènh, mæûc næåïc chán. Træåìng håüp hiãûn tæåüng soïng triãöu khäng roî rãût, nghéa laì chãnh lãûch giæîa âènh vaì chán triãöu khäng nhiãöu, thç chè cáön veî 1 âæåìng táön suáút thoìi gian mæûc næåïc giäúng nhæ trong säng khäng coï thuíy triãöu. H[m] Âæåìng âènh triãöu H nhiãöu nàm Âæåìng chán triãöu 0 20 40 60 80 100 % Hçnh 6.10 Âæåìng táön suáút mæûc næåïc âènh vaì chán triãöu 6.8 XAÏC ÂËNH DAÛNG TRIÃÖU THIÃÚT KÃÚ Daûng triãöu thiãút kãú laì âæåìng quaï trçnh mæûc næåïc triãöu âæåüc choün laìm càn cæï tênh ra qui mä kêch thæåïc cäng trçnh coï liãn quan, âaím baío âæåüc êtnh cháøt håüp lyï nháút vãö màût an toaìn vaì kinh tãú. Hiãûn nay thæåìng xaïc âënh giäúng nhæ âäúi våïi âæåìng quaï trçnh luî thiãút kãú, theo caïc bæåïc: 1. Xaïc âënh thåìi gian tênh toaïn: -------------------------------------------------------- 104 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Tuìy vaìo âàûc âiãøm thay âäøi theo thåìi gian cuía thuíy triãöu vaì yãu cáöu cuía tênh toaïn thuíy låüi, maì thåìi gian cuía âæåìng quaï trçnh mæûc næåïc triãöu thiãút kãú coï thãø daìi tæì 1 chu kyì con triãöu mäüt ngaìy, 1 tuáön, 10 ngaìy, næía thaïng hay hån næîa. Thê duû tênh tiãu nææåïc thç cáön láúy säú ngaìy tæång æïng våïi thåìi gian mæa låïn liãn tuûc xaíy ra åí trong âäöng laì 5 ngaìy hay 7 ngaìy... tênh tæåïi khi dung læåüng træî næåïc cuía cuía säng ngoìi låïn thç láúy 15 ngaìy, khi dung læåüng træî nhoí thç láúy säú ngaìy êt âi. 2. Tênh táön suáút mæûc næåïc triãöu khäúng chãú Tuìy theo nhiãûm vuû cuía cäng trçnh maì xaïc âënh mæûc mæåïc triãöu naìo khäúng chãú chuí yãúu trong âæåìng quaï trçnh triãöu thiãút kãú, räöi tiãún haình tênh toaïn táön suáút mæûc næåïc âo. Thê duû âäúi våïi tæåïi chán triãöu coï taïc duûng quyãút âënh cáön tiãún haình tênh táön suáút mæûc næåïc “bçnh quán chán triãöu liãn tuûc trong thåìi gian tênh toaïn tháúp nháút, trong vuû tæåïi”. Âäúi våïi tiãu, âènh triãöu vaì chán triãöu cao âãöu quan troüng, coï thãø tênh táön suáút mæûc næåïc “bçnh quán âènh triãö cao (hoàûc chán triãöu cao) liãn tuûc trong thåìi gian tênh toaïn tæång æïng våïi thåìi gian coï mæa raìo låïn nháút”. 3. Choün daûng triãöu âiãøn hçnh Theo caïc nguyãn tàõc: ♦ Âaî tæìng phaït sinh, vaì coï tênh daûi biãøu nháút. ♦ Mæûc næåïc triãöu khäúng chãú âiãøn hçnh tiãúp cáûn våïi mæûc næåïc triãöu khäúng chãú thiãút kãú. ♦ Báút låüi âäúi våïi cäng trçnh. Âäúi våïi tiãu uïng báút låüi nháút laì âènh triãöu cao, chán triãöu cao, thåìi gian triãöu lãn daìi, thåìi gian triãöu ruït ngàõn vaì phaït sinh vaìo luî- Âäúi våïi tæåïi laì chán triãöu tháúp phaït sinh vaìo vuû cáön tæåïi nhiãöu nháút trong nàm. -Våïi phaït âiãûn laì biãn âäü triãöu nhoí nháút seî cho læåüng phaït âiãûn nhoí nháút. 4. Thu phoïng âæåìng quaï trçnh âiãøn hçnh Muûc âêch nhàòm sæía chæîa âæåìng quaï trçnh âi chuït êt ta âæåüc quaï trçnh thiãút kãú. Hãû säú thu phoïng nhæ sau: Hp K= (6-20) Hd Quaï trçnh mæûc næåïc triãöu thiãút kãú, xaïc âënh theo: Htp = K. Htd (6-21) -------------------------------------------------------- 105 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU
Giaïo trçnh THUÍY VÀN CÄNG TRÇNH Lã Anh Tuáún -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- trong âoï Hp, Htp laì mæûc næåïc triãöu bçnh quán vaì mæûc næåïc triãöu taûi thåìi âiãøm t cuía quaï trçnh triãöu thiãút kãú. Hd , Htd laì mæûc næåïc triãöu bçnh quán vaì mæûc næåïc triãöu taûi thåìi âiãøm t cuía quaï trçnh triãöu âiãøn hçnh. 6.8 DÆÛ TÊNH THUÍY TRIÃÖU VAÌ BAÍNG THUÍY TRIÃÖU Hiãûn tæåüng thuíy triãöu ráút phæïc taûp, nhæng coï tênh chu kyì, coï qui luáût roî rãût. Dæûa vaìo qui luáût naìy ta coï thãø phán têch vaì dæû tênh ra tçnh hçnh mæûc næåïc triãöu taûi mäüt vë trê naìo âoï træåïc 1 nàm vaì in caïc kãút quaí dæû tênh âoï thaình baíng thuíy triãöu âãø phuûc vuû cho caïc ngaình saín xuáút vuìng ven biãøn. Baíng thuíy triãöu bao gäöm trë säú mæûc næåïc âènh triãöu, chán triãöu vaì thåìi gian xuáút hiãûn tæång æïng dæû tênh theo tæìng ngaìy trong nàm cuía mäüt caíng chênh vaì caïc baíng phuû âãø tênh mæûc næåïc tæìng giåì taûi âoï (chuï yï laì baíng tênh khäng kãø âãún aính hæåíng cuía gioï muìa, baîo vaì luî vãö vaì caïc diãùn biãún khaïc báút thæåìng cuía thåìi tiãút). Âäúi våïi ngaình thuíy låüi vaì näng nghiãûp, baíng thuíy triãöu phuûc vuû thiãút thæûc cho cäng taïc thi cäng vaì quaín lyï khai thaïc caïc cäng trçnh thuíy âaî xáy dæûng, âàût kãú hoaûch thi cäng, kãú hoaûch láúy næåïc, thoaït næåïc cho tæìng thåìi kyì tæång æïng våïi nhu cáöu næåïc cuía cáy träöng. ============================================================ -------------------------------------------------------- 106 ------------------------------------------------------- Chæång 6: TÊNH TOAÏN THUÍY VÀN VUÌNG CÆÍA SÄNG CHËU AÍNH HÆÅÍNG THUÍY TRIÃÖU

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD