BGIÁO DC VÀ ĐÀO TO
TRƯỜNG ĐẠI HC MTHÀNH PHHCHÍ MINH
NGUYN TH KIM PHƯỢNG
TÁC ĐỘNG CA SHU TP TRUNG
ĐẾN HIU QUHOT ĐỘNG CA DOANH NGHIP
NIÊM YT TRÊN S GIAO DCH CHNG KHOÁN
TP. H CHÍ MINH
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s chuyên ngành: 60 34 02 01
LUN VĂN THC S TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Người hướng dn khoa hc: TS. LÊ VĨNH TRIN
TP. H CHÍ MINH, NĂM 2015
Tac đông cua sơ
u tâ
p trung đên hiê
u qua hoa
t đô ng cua doanh nghiê
p niêm yêt trên Sơ
giao di
ch Chư
ng khoan TPHCM
HVTH: Nguyên Thi
Kim Phương Trang 1
CHƯƠNG 1
GIƠ
I THIÊU TÔ
NG QUAN
Chương Giơ
i thiêu ng quan trinh ba
y nhưng n đê ma
nghiên
u quan tâm cung như
m quan trong cua no. Trong đo se kha
i qua
t ly
do chon đê ta
i, n đê nghiên
u, muc
tiêu, câu hoi nghiên
u, pham vi nghiên cư
u cung như y
nghia cua đê ta
i. Đây la
nhưng đi
nh
hươ
ng tiên đê cho nghiên cư
u.
1.1 Ly do cho
n đê tai
khi Viê
t Nam chinh thư
c gia nhâ
p chư
c thương ma
i thê giơi (WTO) ngay
11/01/2007, i vi
thê cua Viê
t Nam luc y giơ trên đâu trương thê giơi ra
t bươc
ngoă
c quan tro
ng, la
i nhưng cung mang đên nhưng thach thư
c to lơn cho doanh nghiê
p
Viê
t Nam. Trươc xu thê
a đon nhâ
n luôn đâu ô a
t
ngươc ngoai vao Viê
t Nam, viê
c
ca
nh tranh vơi cac doanh nghiê
p nươc ngoai đa thuc đây cac doanh nghiê
p Viê
t Nam không
ngư
ng cai tiên, nâng cao chât lương di
ch vu, đây ma
nh hoa
t đô
ng kinh doanh nhăm nâng cao
hiê
u qua hoa
t đô ng. Theo đo, n đê quan tri
hiê
u qua hoa
t đô
ng đong vai tro c ky quan
tro
ng vi no quyêt đi
nh sưng con cua doanh nghiê
p.
Bên ca
nh đo, đê phu hơp vơi môi trương hoa
t đô
ng kinh doanh năng đô
ng trong điêu kiê
n
i nhâ
p kinh quôc , ngay cang co nhu doanh nghiê
p nha nươc phân hoa. t trong
nhưng đă
c điêm quan tro
ng trong suôt qua trinh cô phân hoa la
ng quyên u sang
cac thanh phân kinh khac, u truc sơ u chuyên di
ch theo hương ty
u nha nươc
giam n.
qua cua chuyên di
ch u truc u keo theo
t loa
t cac n đê liên quan,
đă
c biê
t la n đê chi phi đa
i diê
n vi no đê
p đên ban chât hinh thư
c u đă
c trưng cua
công ty cô phân: sư phân đi
nh giưa quyên u va quyên quan ly, theo đo, viê
c lưa cho
n u
truc u phup đươc xem laơng giai quyêt n đê ngươi đa
i diê
n đươc cac nha kinh
quan tâm trong vai thâ
p kyn đây.
Theo bai viêt “Tinh tao trong quan tri
công ty: Câu truc sơu va kha năng thao tung
đăng trên tơ “Nhi
p câu đâu tư” thi câu truc sơu cua doanh nghiê
p cơ ban gôm 2 hinh thư
c:
Tac đông cua sơ
u tâ
p trung đên hiê
u qua hoa
t đô ng cua doanh nghiê
p niêm yêt trên Sơ
giao di
ch Chư
ng khoan TPHCM
HVTH: Nguyên Thi
Kim Phương Trang 2
u truc u
p trung va u truc u phân tan. Trong cu trúc s hu tp
trung, c quyn s hu ln quyn kim soát công ty tp trung vào tay mt s cá nhân, gia đình,
ban qun lý, hoặc các đnh chế cho vay. Những nhân nhóm này (người bên trong)
thưng kim soát chi phi lớn đến cách thc công ty vn hành. Trong khi đo, cu trúc s
hu phân tán thì có nhiu c đông, mỗi c đông sở hu mt s c phn doanh nghip, quyn
kim soát hoạt động công ty do ban giám đc nm gi. Các c đông nhỏ ít động lực để
kim tra cht ch hoạt đng không muốn tham gia điều hành công ty. Bi vy h được gi
người bên ngoài cấu trúc phân tán được gi h thống bên ngoài. Ngoai ra, bai viêt con
thông kê v cu trúc s hu ca 100 doanh nghip có giá tr vn hóa ln nht trên 2 sàn chng
khoán Nội Tp.HCM m 2010, ty l nm gi c phn bình quân ca 10 c đông lớn
nht trong các công ty là 70% và ca 5 c đông lớn nht là 61%. Nếu xét đến tt c các công ty
trên sàn, tc bao gm c nhng công ty quy nh hơn, mức độ tp trung s hu y s
lớn hơn nhiều, đa phn các công ty niêm yết quy nh đều đi lên từ công ty gia đình
trong đó, người s hữu cũng đồng thi nm quyn kim soát. Ngoài ra, khong cách chênh
lch v t l nm gi gia ty l s hu ca c đông lớn nht vi c đông lớn th hai là khá lớn.
Do đo, co ng chư
ng đê nghi ngơ n ta
i cua u
p trung n ta
i ơ thi
trương Viê
t
Nam.
Trên thê giơi co nhiêu tac gia đa tiên hanh nghiên cư
u i quan
giưa mư
c đô
u
p trung va hiê
u qua hoa
t đô
ng như Berle Means (1932), Demsetz va Lehn (1985),
Holderness va Sheehan (1988), Kang Shivdasani (1995), Xu va Wang (1997), David
L.Kang Aage B. Sorensen (1999), Gorton Schmid (2000), Kapopoulos Lazaretou
(2007), Song va Wu (2014),.... Tuy nhiên, cac nghiên cư
u nay cho nhưng kêt qua khac nhau vê
anh ơng cua u
p trung lên hiê
u qua hoa
t đô
ng. Vi du, nhng nhà kinh tế ng h ý
kiến cho rằng tác đng cau tp trung lên hiê
u qua hoa
t đô
ng công ty là tích cc da trên
lp lun: Nếu như cổ đông nào nm gi t l ln c phn (trên 51%) ca công ty thì h s d
dàng thuê hoc sa thi những giám đốc gii theo ý kiến riêng ca mình giám sát đưc hot
động qun tr của các giám đốc nht quán vi mc tiêu ca c đông lớn. Mt s các nghiên
cứu theo quan đim y gm Kang Shivdasani (1995), nghiên
u cua Kang
Shivdasani (1995) cho thy hiu ứng ơng giữa s hu tp trung hiê
u qua hoa
t đô
ng
Tac đông cua sơ
u tâ
p trung đên hiê
u qua hoa
t đô ng cua doanh nghiê
p niêm yêt trên Sơ
giao di
ch Chư
ng khoan TPHCM
HVTH: Nguyên Thi
Kim Phương Trang 3
ca công ty Nht, nghiên
u cua Gorton Schmid (2000) cho thy hiu ứng dương
tương tự Đức. Bên ca
nh đo, mt vài nhà kinh tế khác như Berle Means (1932), Jense
Meckling (1976), Wruck (1989)... cung cùng chung ý tưởng y. Ngoai ra, David L.Kang
Aage B. Sorensen (1999) b sung thêm khi cho rng h thng qun tr trong công ty đại chúng
hiện đại nh hưởng đến hiê
u qua hoạt động ca công ty. Trong khi đo, một s nghiên
u khac
li cho ra hai kết qu, tc mi quan h y gi không đơn thuần ch tuyến tính phi
tuyến trong i ơng quan gia u truc s hu hiu qu hot đô
ng. Cu thê, Ram
Mudambi và Carmela Nicosia (1998) kết lun môi quan h gia mc đ tp trung s hu (biến
độc lp) hiu qu hoạt động ca công ty (biến ph thuc) s đi du hai ln khi t l tp
trung s hu tăng dần lên (dương t 0-11%, sau đó âm từ 11-25%, trên 25% thì dương tr li).
Tương , Morck, Shleifer và Vishny (1988) li nghiên
u v t l s hu ca nhà qun
với hiê
u qua hoa
t đô
ng công ty, hai c h m ra lần lượt 5% 25%. Nhng nghiên
cứu khác như của McConnel Servaes (1990 1995), Short Keasey (1999), Luo va Liu
(2014) cũng ủng h quan h phi tuyến gia hai biến.
Ngoai ra, sơ u tâ
p trung không co i liên
nao i hiê
u qua hoa
t đô
ng doanh nghiê
p
cung đươc tim thây i Demsetz va Lehn (1985), Holderness va Sheehan (1988), Ahmed va
ctg (2012) khi tiên hanh nghiên
u cac doanh nghiê
p lân lươt ơ My va Pakistan. Va cuôi cung
la i tương quan tiêu c giưa hai u u
p trung va thanh qua công ty, điên hinh
cho t qua nay bao m cac nghiên
u cua Lehmann va Weigand (2000), Abdolkhani va
Jalali (2013), ...Cung t luâ
n, nghiên
u cua Abbas, Naqvi va Mirza (2013) con cho thây
chiêu hương tac đô
ng tiêu cưc cuau
p trung lên hiê
u qua hoa
t đô
ng khi ty
u tâ
p
trung vươt trên 50%. Như
y, tuy co nhiêu nghiên
u i quan
giưa u
p trung
va thanh qua hoa
t đô
ng công ty đa đươc thưc hiê
n nhưng cac nghiên
u nay đươc thưc hiê
n
trong i canh đât nươc, thi
trương, thơi điêm, phương phap,... khac nhau nên n ta
i cac t
luâ
n không đông nhât la điêu kho tranh khoi.
nhưng ly do trên, câu hoi đă
t ra la co hay không i quan
giưa u
p trung va
hiê
u qua hoa
t đô
ng doanh nghiê
p niêm yêt ơ thi
trương Viê
t Nam? u co thi chiêu hương va
c đô tac đô
ng la như thê nao? Đê giai đap cho cac nghi n trên, tac gia đa thưc hiê
n đê tai
Tac đông cua sơ
u tâ
p trung đên hiê
u qua hoa
t đô ng cua doanh nghiê
p niêm yêt trên Sơ
giao di
ch Chư
ng khoan TPHCM
HVTH: Nguyên Thi
Kim Phương Trang 4
“Tac đô
ng cua u
p trung đên hiê
u qua hoa
t đô
ng cua doanh nghiê
p niêm t trên
giao di
ch chư
ng khoan TP. Hô Chi Minhđê tim câu trai.
1.2 Vâ
n đê nghiên cư
u
Đê tai nghiên
u môi quan
giưa sơu
p trung va hiê
u qua hoa
t đô
ng doanh nghiê
p.
i quan
nay luôn nhâ
n đươc nhiêu quan tâm cua cac nha kinh trên thê giơi
t ly
thuyêt cung như thưc chư
ng, tuy co t nhiêu nha nghiên
u tiên hanh kiêm chư
ng i
quan
nay như đa u trên nhưng cac t luâ
n đươc tim thây la không tương đông,
t
nghiên cư
u cho ng hai u tô nay không co quan hê
i nhau, khac la
i tim thây môi tương
quan dương, âm, phi tuyên,...kêt qua khac nhau co thê do nhiêu yêu ma cac nghiên
u
dung khac nhau như: cach thư
c, phương phap, thơi gian, hinh
du ng,... Ơ
Viê
t Nam, i
non tre cua thi
trương chư
ng khoan va thê chê phap luâ
t bao
cô đông con u, cung i
viê
c tiêp
n nguôn n ngân hang ha
n chê va
p nhiêu kho khăn, đam bao phat triên va
qua trinh hoa
t đô
ng cua doanh nghiê
p ôn đi
nh la thach thư
c không nho i cac doanh
nghiê
p Viê
t Nam. Theo đo, thanh công hay thât ba
i cua doanh nghiê
p đươc đanh gia thông
qua cac chi phan anh h
u qua hoa
t đô
ng công ty. Hiê
u qua hoa
t đô
ng công ty co thê chi
u
tac đô
ng i nhiêu u như tiêm c tai chinh, u truc u (sơ u
p trung va hưu
phân tan), chât lương quan tri
,
i kinh doanh,... Trong đo, đê tai se
p trung nghiên
u
tac đô
ng cua u tô u tâ
p trung lên thanh qua cua công ty.
1.3 Câu hoi nghiên cư
u
Đê giai quyêt cac n đê nghiên
u trên đây, nhiê
m vu quan tro ng cua đê tai nghiên
u
nay lan phai trai đươc cac câu hoi nghiên cư
u dươi đây:
- u
p trung tac đô
ng đên hiê
u qua hoa
t đô
ng cac doanh nghiê
p niêm t trên
giao di
ch chư
ng khoan Thanh Phô Chi Minh như thê nao?
- Ngoai yêu u
p trung, con co cac u nao tac đô
ng đên hiê
u qua hoa
t đô
ng
cac doanh nghiê
p niêm yêt trên Sơ giao di
ch chư
ng khoan Thanh Phô Chi Minh?