Để làm nhượng quyền thành công
Từ nửa đầu năm nay, các công ty nước ngoài âm thầm vào Việt Nam để tìm hiểu
về thị trường kinh doanh nhượng quyền. Dự đoán trong năm tới các đại gia trong
lĩnh vực này như McDonald, Pizza Hut, Seven-Eleven... sẽ xuất hiện. “Xa lộ”
nhượng quyền là con đường tốt nhất để những thương hiệu xa xôi đến được nhiều
nơi khác nhau trên thế giới.
Vậy tại sao Việt Nam lại không thông qua xa lộ này để xâm nhập thị trường nước
ngoài. Vậy tại sao cần kinh doanh nhượng quyền? Lý do chính là để chia sẻ rủi ro
và gánh nặng về quản lý khi một doanh nghiệp nào đó muốn bành trướng thương
hiệu ra nhiều thị trường.
Một doanh nghiệp khi phát triển thương hiệu thường đặt ra những câu hỏi như nên
tự đầu tư hay hợp tác? Nếu tự đầu tư thì lãi được hưởng hết, nhưng lỗ doanh
nghiệp cũng phải chịu hết, song khi hợp tác thì lãi, lỗ được san sẻ cho nhau trong
khi khả năng vốn của doanh nghiệp thì luôn hữu hạn.
Lấy ví dụ với Phở 24, thương hiệu này đã được phát triển rất tốt bằng hình thức
nhượng quyền. Phở 24 dự kiến sẽ có mặt tại Tokyo vào tháng 3/2007. Nếu không
thông qua hình thức nhượng quyền việc có mặt tại thành phố đắt đỏ nhất trên thế
giới như Tokyo đối với Phở 24 sẽ rất khó khăn, chẳng hạn như việc tìm kiếm và
thuê mặt bằng, tuyển dụng lao động... và để mở một cửa hàng tại thành phố này
phải cần đến nửa triệu USD. Không chỉ ở Nhật, Phở 24 còn có kế hoạch mở cửa
hàng tại Mỹ, Trung Quốc... theo hình thức nhượng quyền.
Phát triển nhượng quyền không chỉ có lợi cho doanh nghiệp như thu phí chuyển
quyền, nhân rộng thương hiệu..., mà còn cho cả nền kinh tế vì thông qua đó nhiều
sản phẩm của Việt Nam được tiêu thụ trong nước và ở nước ngoài nhờ những hợp
đồng ràng buộc sử dụng nguyên phụ liệu Việt Nam.
Nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng thành công trong lĩnh vực này. Theo
Mark Siebert, một chuyên gia tư vấn kinh doanh nhượng quyền của Entrepreneur,
nhà sáng lập kiêm Tổng giám đốc điều hành của iFrancise Group Inc., một công ty
tư vấn giúp các doanh nghiệp đánh giá tiềm năng về kinh doanh nhượng quyền,
phát triển và hoàn thiện các hệ thống nhượng quyền hiện đại, để làm nhượng
quyền thành công cần phải có những yếu tố sau đây:
1. Ý tưởng kinh doanh độc đáo: Một franchisor không thể thành công nếu đi
theo bước chân của những người khác. Một ý tưởng kinh doanh độc đáo, mang nét
đặc thù riêng là yếu tố quan trọng nhất đối với sự tồn tại và phát triển của một hệ
thống kinh doanh nhượng quyền. Nhưng điều đó không có nghĩa là ý tưởng kinh
doanh của doanh nghiệp phải là ý tưởng đầu tiên xuất hiện trên thị trường. Tính
độc đáo có thể chỉ đơn giản là một công thức chế biến mới, cung cách phục vụ
mới, chiến dịch tiếp thị mới, làm mới một sản phẩm hay dịch vụ cũ...Điều quan
trọng là ý tưởng đó phải giúp doanh nghiệp khẳng định vị trí trên thị trường mà
các đối thủ cạnh tranh khác khó thể theo kịp.
2. Ý tưởng phái có tính khả thi: Dù ý tưởng có độc đáo đến đâu, doanh nghiệp
làm kinh doanh nhượng quyền cũng khó thành công nếu khôgn có tính khả thi,
được hiểu là ý tưởng kinh doanh tạo ra lợi nhuận thật sự cho doanh nghiệp. Không
ai muốn mua lại một ý tưởng kinh doanh hay quyền sử dụng thương hiệu (tức trở
thành các franchisee) nếu họ phải bỏ ra quá nhiều vốn đầu tư ban đầu nhưng lợi
nhuận thu được không là bao. Vì vậy, nhiệm vụ đầu tiên của doanh nghiệp làm
nhượng quyền khi muốn mở rộng thêm nhiều chi nhánh nhượng quyền là phải
nghĩ ra những cách để giảm vốn đầu tư ban đầu cho các chi nhánh này.
3. Bắt đầu bằng một kế hoạch: Thành công của kinh doanh nhượng quyền không
đến một cách tình cờ mà đòi hỏi doanh nghiệp phải có một kế hoạch xuyên suốt
ngay từ đầu. Việc lên kế hoạch phải bắt đầu bằng việc tìm hiểu bức tranh tổng thể
về cạnh tranh và những đối thủ cạnh tranh gần nhất của doanh nghiệp. Dù cho ý
tưởng kinh doanh của doanh nghiệp có độc đáo đến mấy, doanh nghiệp cũng phải
có một số đối thủ cạnh tranh. Do đó, doanh nghiệp cần phải tìm hiểu xem các chi
nhánh nhượng quyền đánh giá mình như thế nào khi so sánh với các đối thủ cạnh
tranh khác.
4. Xây dựng một giá trị: Để trở thành một McDonald's thứ hai, doanh nghiệp làm
kinh doanh nhượng quyền cần phải xây dựng được một giá trị mạnh. Các tập đoàn
kinh doanh nhượng quyền lớn đã tồn tại lâu năm thường xây dựng được những
nhãn hiệu rất có giá trị và phải mất nhiều năm đầu tư quảng bá. Các tổ chức kinh
doanh nhượng quyền mới hơn, do đang sở hữu các nhãn hiệu chưa được nổi tiếng
bằng, cần tập trung vào những yếu tố khác tạo ra giá trị như: nghiên cứu và phát
triển, dịch vụ hậu cần...
5. Một kế hoạch tiếp thị: Tương tự như trường hợp một doanh nghiệp cần thu hút
vốn đầu tư bằng việc bán cổ phiếu, các doanh nghiệp làm nhượng quyền cũng cần
phải đầu tư cho các hoạt động quảng cáo, PR (quan hệ công chúng) một cách
chuyên nghiệp để thu hút các chi nhánh nhượng quyền.
6. "Chọn mặt gửi vàng": Không phải ai cũng có thể trở thành một chi nhánh
nhượng quyền. Toàn bộ hệ thống các cơ sở kinh doanh theo hình thức nhượng
quyền sẽ bị thất bại nếu các chi nhánh nhượng quyền không có khả năng vận hành
một doanh nghiệp sinh lợi và đem đến cho khách hàng những sản phẩm có chất
lượng cũng như những trải nghiệm tích cực về dịch vụ có giá trị. Khả năng tài
chính vững mạnh là một trong những tiêu chuẩn để chọn một chi nhánh nhượng
quyền. Bên cạnh đó, một chi nhánh nhượng quyền cũng cần phải hội đủ những
yêu cầu khác như sự đam mê, tình cảm dành cho nhãn hiệu mà mình muốn kinh
doanh, khả năng lãnh đạo, tác nghiệp tốt...
7. Xem quản lý chất lượng về công việc quan trọng nhất: Khi đã chọn ra được
các chi nhánh nhượng quyền, một trong những điều thử thách nhất, quyết định đến
sự tăng trưởng nhanh chóng của một hệ thống nhượng quyền là việc quản lý chất
lượng. Hệ thống franchse sẽ không thể phát triển nếu các chi nhánh nhượng quyền
khác nhau đem đến cho khách hàng những sản phẩm hay dịch vụ có chất lượng
không giống nhau. Để tạo ra chất lượng đồng nhất, doanh nghiệp cần phải lập ra
các nguyên tắc, quy trình làm việc chuẩn và phổ biến chúng đến tất cả các chi
nhánh nhượng quyền. Bên cạnh đó, nên thường xuyên đào tạo cho các chi nhánh
nhượng quyền về việc thực hiện các tiêu chuẩn, quy trình làm việc này.
