Luận văn Kế toán thành phẩm - bán hàng và xác định kết quả bán hàng. Lấy ví dụ minh họa tại Công ty TNHH Điện tử Tin học Quốc Tuấn

Luận văn

Kế toán thành phẩm - bán hàng và

xác định kết quả bán hàng. Lấy ví dụ

minh họa tại Công ty TNHH Điện tử

Tin học Quốc Tuấn

Lời nói đầu

Trong những năm qua thực hiện đường lối phát triển kinh tế hàng

hóa nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường, theo định hướng xã

hội chủ nghĩa nền kinh tế nước ta đã có sự biến đổi sâu sắc và phát triển

mạnh mẽ. Để thỏa mãn ngày càng tốt hơn nhu cầu tiêu dùng xã hội và nâng

cao chất lượng cuộc sống hàng loạt các doanh nghiệp ra đời. Chính nhờ các

doanh nghiệp mà hàng hóa có thể đến tay người tiêu dùng, các khách hàng

một cách nhanh nhất và được đảm bảo nhất cả về số lượng, chất lượng, giá

cả, thời gian và cơ cấu chủng loại... doanh nghiệp góp phần làm cho nền

kinh tế sôi động và phức tạp đúng với bản chất của kinh tế thị trường.

Đi đôi với việc hình thành các doanh nghiệp nói chung và doanh

nghiệp nói riêng là quá trình quản lý sao cho có hiệu quả nhất, mang lại lợi

ích cho cả doanh nghiệp và nhà nước. Một trong những công cụ để quản lý

hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp là bộ phận kế toán tài chính.

Nhiệm vụ của kế toán tài chính là thu thập, xử lý và cung cấp các thông tin

về mọi hoạt động kinh tế tài chính cho nhiều đối tượng khác nhau bên trong

cũng như bên ngoài doanh nghiệp.

Đặc biệt quá trình tiêu thụ hàng hóa quyết định đến sự tồn tại và phát

triển của các doanh nghiệp, vì vậy kế toán tiêu thụ hàng hóa đóng một vai

trò quan trọng. Nó là một bộ phận công việc phức tạp và chiếm tỷ trọng lớn

trong toàn bộ công việc kế toán của các doanh nghiệp. kế toán tiêu thụ

hàng hóa góp phần tích cực trong việc cung cấp những thông tin về tình

hình kinh doanh của doanh nghiệp để các nhà quản trị có thể ra các quyết

định mở rộng hay thu hẹp quy mô kinh doanh, từ đó mang lại hiệu quả kinh

tế cao cho doanh nghiệp. Việc tổ chức hợp lý quá trình hạch toán kế toán

nghiệp vụ tiêu thụ hàng hóa là yêu cầu hết sức cần thiết đối với bất cứ một

doanh nghiệp nào. Vì vậy mà các doanh nghiệp phải không ngừng cải tiến

và hoàn thiện công tác kế toán sao cho phù hợp với điều kiện của doanh

nghiệp và của nền kinh tế.

Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề đó, cùng với những kiến

thức đã học và nghiên cứu ở trường, đồng thời quan thời gian tìm hiểu thực

tế công tác kế toán tại Công ty TNHH Điện tử Tin học Quốc Tuấn nên em

chọn đề tài: "Kế toán thành phẩm - bán hàng và xác định kết quả bán

hàng. Lấy ví dụ minh họa tại Công ty TNHH Điện tử Tin học Quốc

Tuấn".

Để giải quyết đề tài cần kết hợp giữa lý luận với thực tiễn công tác

kế toán trong doanh nghiệp để phân tích, đánh giá giúp ta thấy được những

kết quả được, đồng thời cũng vạch ra những hạn chế thiếu sót từ đó đưa ra

các ý kiến đề xuất hay phương hướng, biện pháp để hoàn thiện kế toán

nghiệp vụ tiêu thụ hàng hóa trong doanh nghiệp.

Nội dung của báo cáo thực tập tốt nghiệp gồm 3 chương:

Chương I: Các vấn đề chung về chế độ tài chính, kế toán thành phẩm

- bán hàng và xác định kết quả bán hàng trong doanh nghiệp thương mại.

Chương II: Tình hình thực tế công tác kế toán thành phẩm - bán hàng

và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH Điện tử Tin học Quốc

Tuấn.

Chương III: Nhận xét và kiến nghị về công tác kế toán tại Công ty

TNHH Điện tử Tin học Quốc Tuấn.

Chương I

Các vấn đề chung

I. Những vấn đề chung về nghiệp vụ bán hàng hóa trong doanh

nghiệp

1.1. Khái niệm thành phẩm, bán hàng và ý nghĩa của công tác bán

hàng

a. Khái niệm về thành phẩm và phân biệt thành phẩm với sản phẩm

* Khái niệm về thành phẩm và sản phẩm:

- Thành phẩm: là những sản phẩm đã kết thcus toàn bộ quy trình

công nghệ sản xuất do doanh nghiệp tiến hành hoặc thuê ngoài gia công

chế biến và đã được kiểm nghiệm phù hợp với tiêu chuẩn kỹ thuật quy định

và đã nhập kho thành phẩm.

- Sản phẩm của quá trình sản xuất là kết quả của quá trình sản xuất,

chế tạo sản phẩm, gồm thành phẩm, nửa thành phẩm, dịch vụ đã cung cấp.

* Phân biệt thành phẩm với sản phẩm:

- Xét về mặt giới hạn:

+ Thành phẩm là kết quả cung cấp của quá trình sản xuất gắn với

một quy trình công nghệ sản xuất nhất định trong phạm vi một doanh

nghiệp.

+ Sản phẩm là kết quả của quá trình sản xuất, cung cấp dịch vụ.

- Xét về mặt phạm vi:

+ Thành phẩm duy nhất chỉ là sản phẩm hoàn thành ở giai đoạn cuối

cùng của quy trình công nghệ sản xuất.

+ Sản phẩm bao gồm thành phẩm và nửa thành phẩm.

b. Khái niệm bán hàng và bản chất của quá trình bán hàng

* Khái niệm bán hàng:

Bán hàng là quá trình bán sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra và

bán hàng hóa mua vào, cung cấp dịch vụ là thực hiện công việc đã thỏa

thuận theo hợp đồng trong một hoặc nhiều kỳ kế toán như cung cấp dịch vụ

vận tải, du lịch, cho thuê TSCĐ theo phương thức cho thuê hoạt động.

* Bản chất của quá trình bán hàng

Là quá trình hoạt động kinh tế bao gồm hai mặt: Doanh nghiệp đem

bán sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ đồng thời đã thu được tiền hoặc

có quyền thu tiền của người mua. Quá trình bán hàng thực chất là quá trình

trao đổi quyền sở hữu giữa người bán và người mua trên thị trường hoạt

động.

c. ý nghĩa của công tác bán hàng

Hoạt động bán hàng là điều kiện kiên quyết giúp doanh nghiệp tồn

tại và phát triển. Qua hoạt động bán hàng doanh nghiệp có doanh thu,

nhanh chóng thu hồi được vốn kinh doanh đồng thời tạo ra lợi nhuận cho

doanh nghiệp.

Có lợi nhuận là doanh nghiệp có điều kiện để thực hiện phân phối lợi

ích vật chất giữa doanh nghiệp và nhà nước, doanh nghiệp với người lao

động hoặc giữa doanh nghiệp với chủ doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần

phẩm phối hợp hài hòa giữa ba lợi ích: Lợi ích của nhà nước là nhà nước

thu được thuế từ doanh nghiệp, lợi ích của doanh nghiệp là doanh nghiệp

có lãi và lợi ích của người lao động là được doanh nghiệp trả lương.

Như vậy quá trình bán hàng của doanh nghiệp có những đặc điểm

chính sau:

+ Có sự thỏa thuận trao đổi giữa người bán và người mua, người bán

đồng ý bán, người mua đồng ý mua trả tiền ngay hoặc chấp nhận trả tiền.

+ Có sự thay đổi quyền sở hữu về hàng hóa giữa người bán và người

mua, người bán mất quyền sở hữu còn người mua có quyền sở hữu về hàng

hóa đã mua.

+ Trong quá trình bán hàng đơn vị bán cung cấp cho khách hàng

khối lượng hàng hóa nhất định và được nhận lại từ khách hàng một khoản

tiền gọi là doanh thu bán hàng (DTBH). Số doanh thu này sẽ là cơ sở để

xác định kết quả bán hàng của mình.

1.2. Các phương pháp xác định giá gốc của thành phẩm

a. Nguyên tắc ghi sổ kế toán thành phẩm

Giá trị thành phẩm phải được ghi nhận theo giá gốc (trị giá thực tế),

trường hợp giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc thì giá trị

thành phẩm phải phản ánh theo giá trị thuần có thể thực hiện được.

Trong thực tế, doanh nghiệp thường sản xuất nhiều mặt hàng và hoạt

động nhập, xuất thành phẩm trong doanh nghiệp luôn có sự biến động lớn

do nhiều nguyên nhân, để phục vụ cho việc hạch toán hàng ngày kịp thời,

kế toán thành phẩm còn có thể sử dụng giá hạch toán để ghi chép vào phiếu

nhập, phiếu xuất và ghi sổ kế toán chi tiết thành phẩm.

b. Giá gốc thành phẩm nhập kho

Trong bất kỳ trường hợp này hàng hóa khi nhập kho cũng đều phải

xác định chính xác giá gốc của nó nhằm đảm bảo nguyên tắc giá phí của

hàng hóa.

Giá gốc của thành phẩm nhập kho được xác định theo từng trường

hợp nhập.

* Doanh nghiệp sản xuất : Thành phẩm do các bộ phận sản xuất

chính và bộ phận sản xuất phụ của doanh nghiệp sản xuất ra phải được ghi

nhận theo giá thành sản xuất thực tế, bao gồm: chi phí nguyên liệu, vật liệu

trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung để sản xuất

thành phẩm.

* Thuê ngoài chế biến: Thành phẩm thuê ngoài ra công chế biến

được ghi nhận theo giá thành thực tế gia công chế biến, bao gồm: chi phí

nguyên liệu, vật liệu trực tiếp. Chi phí thuê gia công và các chi phí khác có

liên quan trực tiếp đến quá trình gia công như: chi phí vận chuyển bốc dỡ

khi giao, nhận gia công.

c. Giá gốc thành phẩm xuất kho:

GIá trị thành phẩm xuất kho phải tuân thủ nguyên tắc tính theo giá

gốc, nhưng do thành phẩm được nhập từ các nguồn nhập và là hạch toán

trong quá khứ các kỳ kế toán khác nhau. Do đó quản lý giá xuất kho chính

là việc xác dịnh đúng giá vốn hàng bán. Đây là một yêu cầu quản lý hết sức

quan trọng giúp cho việc xác định kết quả kinh doanh được đầy đủ và chính

xác. Các phương pháp xác định trị giá vốn của hàng hóa đã tiêu thụ có thể

được áp dụng trong các doanh nghiệp đó là:

* Phương pháp tính theo giá đích danh (giá thực tế của từng lô nhập).

Theo phương pháp này, hàng hóa được quản lý trên cơ sở từng lô

hàng riêng biệt. Hàng hóa được theo dõi tình hình xuất, nhập, tồn theo từng

nhóm hàng, lô hàng. Phương pháp này đảm bảo trị giá xuất kho kịp thời,

chính xác vả về số lượng lẫn giá cả.

Công thức xác định:

Giá vốn của hàng hóa xuất kho tiêu thụ = Pi x Q

Trong đó:

i : là nhóm hàng, lô hàng

Pi : giá mua thực tế của nhóm hàng i

Qi : Số lượng hàng i xuất kho tiêu thụ

* Phương pháp bình quân gia quyền (sau mỗi lần nhập hoặc cuối kỳ)

Theo phương pháp này, người ta dựa vào đơn giá mua bình quân của

hàng xuân chuyển trong kỳ để xác định trị giá vốn của hàng xuất kho trong

kỳ. Đơn giá mua bình quân có thể tính cho cả kỳ hạch toán hoặc tính trước

mỗi lần xuất dùng.

Số lượng hàng Trị giá vốn Đơn giá bình quân = hoá x hàng hoá xuất kho gia quyền cuối kỳ Xuất kho

Trị giá mua của hàg tồn đầu kỳ Trị giá mua của hàng hoá nhập trong kỳ + =

Đơn giá mua bình quân hàng luân chuyển trong kỳ + Số lượng hàng hoá Tồn đầu kỳ Số lượng hàng hoá Nhập trong kỳ

* Phương pháp nhập trước, xuất trước (FiFo)

Quản lý hàng hóa theo từng nhóm hàng, lô hàng, lô nào nhập trước

xuất trước, nhập sau xuất sau, đảm bảo đơn giản trong việc bố trí kho hàng,

vận chuyển hàng hóa thuận tiện, hàng hóa xuất ra đảm bảo được chất lượng

nhưng khó xác định giá trị thực tế. Như vậy, hàng hóa tồn kho cuối kỳ bao

gồm các hàng hóa mua vào sau cùng.

Công thức:

= x

Trị giá vốn của hàng hoá xuất kho trong kỳ Giá mua thực tế đơn vị hàng hoá nhập kho theo từng lần nhập kho Số lượng hàng hoá xuất kho trong kỳ thuộc số lượng từng lần nhập kho

* Phương pháp nhập sau, xuất trước (LiFo)

Lô hàng nhập sau được ưu tiên xuất trước, hàng hóa tồn lại cuối kỳ

chính là hàng tồn đầu kỳ. Phương pháp này đảm bảo tính theo đúng giá trị

thực tế của hàng hóa nhưng hàng hóa xuất bán sau không đảm bảo chất

lượng do đó yêu cầu quản lý kho hàng rất cao. Hiện nay nếu áp dụng

phương pháp này thì hàng xuất bán sau bị coi là lỗi mốt, lạc hậu sẽ ảnh

hưởng không nhỏ đến kết quả kinh doanh.

Công thức

= x

Đồng thời với việc quản lý giá nhập kho, giá xuất kho hàng hóa

doanh nghiệp còn phải lập dự định và theo dõi việc thực hiện giá bán hàng

hóa. Đối với quá trình tiêu thụ đòi hỏi phải xây dựng biểu giá phù hợp cho

từng mặt hàng, cho từng địa điểm kinh doanh. Nếu có biểu giá thích hợp thì

hàng hóa được tiêu thụ nhiều hơn, đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng tốt hơn.

Ngoài ra, cần phải theo dõi việc thực hiện giá trong kỳ để tránh tình trạng

tiêu cực như: nâng giá, giảm giá. Hệ thống chúng từ và sổ sách kế toán là

công cụ phản ánh chính xác nhất tình hình tiêu thụ hàng hóa đặc biệt là sự

biến động của giá trong từng thời điểm.

1.3. Khái niệm DTBH, các khoản giảm trừ DTBH, nguyên tắc xác

định DTBH và kết quả bán hàng.

a. Khái nhiệm doanh thu và điều kiện ghi nhận doanh thu:

* Khái niệm doanh thu

Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được

trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông

thường của doanh nghiệp góp phần tăng vốn chủ sở hữu.

Doanh thu trong doanh nghiệp bao gồm tổng giá trị các lợi ích kinh

tế doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được như: DTBH, doanh thu cung

cấp dịch vụ, doanh thu hoạt động tài chính, tiền lãi, tieenfbanr quyền, cổ

tức và lợi nhuận được chia.

* Điều kiện ghi nhận doanh thu:

- DTBH được ghi nhận khi thỏa mãn đồng thời tất cả 5 điều kiện sau:

+ Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền

với quyền sở hữu, sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua.

+ Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như

người sở hữu hàng hóa hoặc kiểm soát hàng hóa.

+ Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.

+ Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao

dịch bán hàng.

+ Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.

- Doanh thu của giao dịch cung cấp dịch vụ được xác định khi thỏa

mãn 4 điều kiện sau:

+ Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn

+ Có khả năng thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch cung cấp dịch vụ

đó.

+ Xác định được phần công việc đã hoàn thành vào ngày lập bảng

cân đối kế toán.

+ Xác định được chi phí phát sinh cho giao dịch và chi phí để hoàn

thành giao dịch cung cấp dịch vụ đó.

- Doanh thu phát sinh từ tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức và lợi nhuận

được chia của doanh nghiệp được ghi nhận khi thỏa mãn 2 điều kiện sau:

+ Có khả năng thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch đó.

+ Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.

b. Khái niệm các khoản giảm trừ doanh thu.

* Chiết khấu thương mại

Là khoản doanh nghiệp giảm giá niêm yết cho khách hàng mua với

khối lượng lớn.

* Hàng bán bị trả lại:

Là doanh thu của lượng hàng hóa thực sự được tiêu thụ nhưng bị

người mua trả lại do hàng giao cho người mua không đúng về chất lượng

trong thời gian quy định.

* Giảm giá hàng bán:

Là số giảm giá cho người mua về số lượng hàng hóa đã tiêu thụ do

những nguyên nhân chủ quan thuộc về người bán như: hàng kém phẩm

chất, không đảm bảo số lượng, chất lượng, chủng loại, thời gian địa điểm

giao hàng như đã quy định.

* Các loại thuế có tính vào giá bán:

Là: Thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu và thuế GTGT theo

phương pháp trực tiếp.

- Thuế tiêu thụ đặc biệt được đánh vào doanh thu của các doanh

nghiệp sản xuất một số mặt hàng đặc biệt mà nhà nước không khuyến

khích sản xuất, hạn chế mức tiêu thụ vì không phục vụ cho nhu cầu thiết

thực của đời sống nhân dân trong xã hội như: rượu, bia, thuốc lá...

- Thuế xuất khẩu được đánh vào các hàng hóa dịch vụ khi xuất khẩu

ra khỏi biên giới Việt Nam.

- Thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp

1.4. Các phương thức bán và các phương thức thanh toán

a. Các phương thức bán

Trong nền kinh tế thị trường với mục đích bán được nhiều hàng nhất,

đảm bảo thu hồi vốn nhanh nhất và đạt lợi nhuận cao nhất, các doanh

nghiệp có thể lựa chọn nhiều phương thức bán hàng khác nhau theo từng

loại hàng hóa, từng khách hàng, từng thị trường và từng thời điểm khác

nhau.

* Kế toán bán hàng theo phương thức bán hàng trực tiếp"

Bán hàng trực tiếp là phương thức giao hàng cho người mua trực tiếp

tại kho (Hay trực tiếp tại các phân xưởng không qua kho) của doanh

nghiệp. Khi giao hàng hoặc cung cấp dịch vụ cho người mua doanh nghiệp

đã nhận được tiền hoặc có quyền thu tiền của người mua, giá trị của hàng

hóa đã được thực hiện vì vậy quá trình bán đã bán hoàn thành.

* Kế toán bán hàng theo phương thức gửi hàng đi cho khách hàng:

Phương thức gửi hàng đi là phương thức bên bán gửi hàng đi cho

khách hàng theo các điều kiện của hợp đồng kinh tế đã ký kết. Số hàng gửi

đi vẫn thuộc quyền kiểm soát của bên bán, khi khách hàng thanh toán hoặc

chấp nhận thanh toán lợi ích và rủi ro được chuyển giao toàn bộ cho bên

mua, giá trị hàng hóa đã được thực hiện và là thời điểm bên bán được ghi

nhận doanh thu bán hàng.

* Kế toán bán hàng theo phương thức gửi đại lý, ký gửi bán đúng giá

hưởng hoa hồng.

Phương thức bán hàng gửi đại lý, ký gửi bán đúng giá hưởng hoa

hồng là phương thức bên giao đại lý (chủ hàng) xuất hàng giao cho bên

nhận đại lý, ký gửi (bên đại lý) để bán hàng cho doanh nghiệp. Bên nhận

đại lý, ký gửi phải bán hàng theo đúng giá bán đã quy định và được hưởng

thù lao dưới hình thức hoa hồng.

Cơ sở nhận làm đại lý khi bán hàng hóa dưới các hình thức phải lập

hóa đơn theo quy định đồng thời lập bảng kê hàng hóa bán ra gửi về cơ sở

có hàng hóa gửi bán đại lý để các cơ sở này lập hóa đơn GTGT cho hàng

hóa thực tế tiêu thụ.

Cơ sở đại lý bán hàng theo các hình thức phải kê khai, tính nộp thuế

GTGT đối với hàng hóa bán đại lý và tiền hoa hồng thu được từ hoạt động

đại lý.

Cơ sở bán đại lý đúng giá theo quy định của bên chủ hàng, hưởng

hoa hồng nếu bán giá thấp hơn giá quy định của bên chủ hàng thì phải kê

khai, nộp thuế theo giá bán do chủ hàng quy định..

* Kế toán bán hàng theo phương thức trả chậm, trả góp

Bán hàng trả chậm, trả góp là phương thức bán hàng thu tiền nhiều

lần, người mua thanh toán lần đầu ngay tại thời điểm mua. Số tiền còn lại

người mua chấp nhận trả dần ở các kỳ tiếp theo và phải chịu một tỷ lệ lãi

suất nhất định. Xét về bản chất hàng bán trả chậm, trả góp vẫn thuộc quyền

sở hữu của đơn vị bán, nhưng quyền kiểm soát tài sản và lợi ích kinh tế sẽ

thu được của tài sản đã được chuyển giao cho người mua. Vì vậy doanh

nghiệp ghi nhận doanh thu bán hàng theo giá bán trả ngay và ghi nhận vào

doanh thu hoạt động tài chính phần lãi trả chậm tính trên khoản phải trả

nhưng trả chậm phù hợp với thời điểm ghi nhận doanh thu được xác nhận.

* Kế toán bán hàng theo phương thức hàng đổi hàng

Phương thức bán hàng đổi hàng là phương thức bán hàng doanh

nghiệp đem sản phẩm, vật tư, hàng hóa để đổi lấy vật tư, hàng hóa khác

không tương tự của khách hàng. Giá trao đổi là giá hiện hành của hàng hóa,

vật tư tương ứng trên thị trường.

b. Phương thức thanh toán:

Qua quá trình bán hàng, hàng hóa được đưa đi tiêu thụ trên thị

trường và qua đó doanh nghiệp được quyền sở hữu một lượng tiền tệ nhất

định do khách hàng thanh toán. Việc thanh toán tiền hàng được tiến hành

theo nhiều phương thức, hình thức khác nhau tùy thuộc vào từng khâu,

từng phương thức, hình thức bán hàng, có thể thanh toán ngay, có thể trả

chậm hoặc trả dần tùy theo sự thỏa thuận của hai bên mua và bán, đồng

thời nó cũng gắn liền sự vận động giữa hàng hóa với số tiền vốn, đảm bảo

cho hai bên cùng có lợi. Hiện nay các doanh nghiệp thường áp dụng hai

hình thức thanh toán chủ yếu sau:

* Thanh toán bằng tiền mặt

Là hình thức dùng tiền mặt, ngân phiếu trực tiếp để giao dịch, mua

bán hàng hóa, dịch vụ. Bên mua sẽ xuất tiền ngay để trả sau khi giao nhận

xong hàng hóa hoặc khi đến hạn thanh toán số tiền châp nhận nợ theo sự

thỏa thuận của hai bên. Hình thức này thanh toán rất an toàn, đảm bảo khả

năng thu tiền nhanh, tránh được rủi ro trong thanh toán nhưng chỉ thích hợp

với số lượng tiền không quá lớn.

* Thanh toán không dùng tiền mặt

- Hình thức thanh toán thông qua ngân hàng.

Là hình thức thực hiện thông qua ngân hàng, thanh toán bù trừ...

Ngân hàng đóng vai trò là một tổ chức trung gian giúp cho cả hai bên mua

bán thanh toán được nhanh chóng, đầy đủ, chính xác và đúng luật. Một số

hình thức thanh toán qua ngân hàng là:

+ Thanh toán bằng séc: séc là lệnh trả tiền của chủ tài khoản được

lập trên mẫu do ngân hàng nhà nước quy định yêu cầu đơn vị thanh toán

trịch một số tiền từ tiền gửi thanh toán của mình để trả cho người thụ

hưởng trên séc hoặc người cầm séc.

+ Thanh toán bằng ủy nhiệm chi: Thực chất là sử dụng giấy ủy

nhiệm để yêu cầu ngân hàng trích từ tài khoản tiền gửi của mình một số

tiền để thanh toán cho người thụ hưởng.

+ Thanh toán bằng ủy nhiệm thu: Là hình thức thanh toán trong đó

người bán sau khi hoàn thành nghĩa vụ giao hàng hoặc cung ứng dịch vụ

cho người mua thì sẽ lập ủy thác thu, yêu cầu ngân hàng thu hộ tiền từ

người mua.

Khi thanh toán bằng ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu thường áp dụng đối

với các doanh nghiệp có quan hệ làm ăn thường xuyên và tín nhiện lẫn

nhau hay dưới hình thức liên doanh, công ty mẹ và công ty con.

+ Thanh toán bằng thư tín dụng: Là hình thức thanh toán trong đó

một khách hàng (người đề nghị mở thư tín dụng) yêu cầu một ngân hàng

tiến hành trả tiền cho một người nào đó nếu người này xuất trình được bộ

chứng từ thanh toán phù hợp với các nội dung đã ghi trong thư tín dụng.

Đây là hình thức thanh toán được áp dụng một cách phổ biến nhất hiện nay

đặc biệt trong quan hệ kinh doanh hàng xuất nhập khẩu. ở đây ngân hàng

đóng vai trò quan trọng, là người đứng ra cam kết thanh toán, vì vậy đảm

bảo khả năng chi trả, tránh rủi ro trong thanh toán.

+ Thanh toán bằng hình thức hàng đổi hàng: hình thức này áp dụng

trong trường hợp hai bên có quan hệ mua bán lẫn nhau. Có thể nói phương

thức này xuất hiện từ khi loài người thực hiện trao đổi. Người mua hàng

cũng là người bán hàng và ngược lại. Theo hình thức này khi mua và khi

bán hai bên phải theo dõi và cân đối trị giá mua và bán đến khi kết thúc hợp

đồng, nếu còn chênh lệch thì thanh toán nốt theo các hình thức khác.

Quá trình thanh toán tiền hàng hoàn thiện thì quá trình tiêu thụ cũng

kết thúc. Vốn của doanh nghiệp lại quy về hình thái tiền tệ, ban đầu và

tham gia vào vòng tuần hoàn mới. Để đẩy nhanh quá trình tiêu thị thì việc

thanh toán cũng phải nhanh gọn. Vì vậy, doanh nghiệp phải áp dụng linh

hoạt các phương thức thanh toán tùy theo từng thương vụ, phương thức bán

hàng để đảm bảo thu tiền nhanh chóng và đầy đủ nhất.

1.5. Nhiệm vụ của kế toán thành phẩm, bán hàng và xác định kết

quả kinh doanh

Kế toán thành phẩm, bán hàng là một bộ phận kế toán trong doanh

nghiệp, do đó nó cũng mang nhiệm vụ chung của kế toán là thu nhập, xử lý

và cung cấp thông tin cho chủ doanh nghiệp và các đối tượng có liên quan.

Tuy nhiên, nhiệm vụ cụ thể của kế toán thành phẩm hàng hóa là thu thập,

xử lý và cung cấp thông tin về việc bán hàng trong doanh nghiệp. Nó giúp

cho doanh nghiệp xác định chính xác việc thực hiện kế hoạch kinh doanh

cũng như cho biết mặt hàng nào, địa điểm nào kinh doanh có hiệu quả, bộ

phận nào thực hiện tốt công tác bán hàng. Từ đó, giúp doanh nghiệp phân

tích, đánh giá lựa chọn các phương án kinh doanh, phương án đầu tư có

hiệu quả, mang lại hiệu quả cao cho doanh nghiệp. Cụ thể kế toán thành

phẩm bán hàng có những nhiệm vụ cơ bản sau:

- Ghi chép, phản ánh kịp thời, đầy đủ và chính xác tình hình bán

hàng của doanh nghiệp trong kỳ cả về giá trị và số lượng hàng bán trên

tổng số và trên từng mặt hàng, từng địa điểm bán hàng, từng phương thức

bán hàng.

- Tính toán và phản ánh chính xác tổng giá thanh toán của hàng bán

ra bao gồm cả doanh thu bán hàng, thuế GTGT đầu ra của từng nhóm mặt

hàng, từng hóa đơn, từng khách hàng, từng đơn vị trực thuộc (theo cửa

hàng, quầy hàng).

- Xác định chính xác giá mua thực tế của lượng hàng đã tiêu thụ,

đồng thời phân bổ phí thu mua cho hàng tiêu thụ nhằm xác định kết quả

bán hàng.

- Kiểm tra, đôn đốc tình hình thu hồi và quản lý tiền hàng, quản lý

khách nợ; theo dõi chi tiết theo từng khách hàng, lô hàng, số tiền khách nợ,

thời hạn và tình hình trả nợ.

- Tập hợp đầy đủ, chính xác, kịp tời các khoản chi phí bán hàng thực

tế phát sinh và kết chuyển (hay phân bổ) chi phí bán hàng cho hàng tiêu

thụ, làm căn cứ để xác định kết quả kinh doanh.

- Cung cấp thông tin cần thiết về tình hình bán hàng, phục vụ cho

việc chỉ đạo, điều hành hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

- Tham mưu cho lãnh đạo về các giải pháp để thúc đẩy quá trình bán

hàng.

Để kế toán thành phẩm bán hàng sử dụng các chứng từ sau:

+ Hóa đơn GTGT

+ Hóa đơn bán hàng

+ Phiếu xuất kho

+ Báo cáo bán hàng

+ Bảng kê bán lẻ hàng hóa dịch vụ

+ Bảng thanh toán hàng đại lý (ký gửi)

+ THẻ quầy hàng

+ Chứng từ thu tiền: phiếu thu, báo cáo, giấy nộp tiền

+ Các chứng từ khác có liên quan (Hóa đơn, chứng từ đặc thù)

Mọi chứng từ kế toán về thành phẩm bán hàng phải được tổ chức

luân chuyển theo trình tự và thời gian hợp lý do kế toán trưởng quy định.

Qua việc luân chuyển này các bộ phận có liên quan nắm được thông tin, lấy

số liệu, ghi vào sổ kế toán và bảo quản lưu trữ chứng từ.

Như vậy, hạch toán ban đầu đóng một vai trò quan trọng trong quá

trình hạch toán của doanh nghiệp. Chất lượng của công tác kế toán (tính

chính xác, đầy đủ, kịp thời, rõ ràng, đảm bảo tính hợp lệ, hợp pháp) được

quyết định trước hết ở chất lượng, hạch toán ban đầu. Do đó, kế toán không

chỉ hướng dẫn nghiệp vụ ghi chép chứng từ mà còn phải tăng cường kiểm

tra, giám sát nhằm đảm bảo các hoạt động kinh tế tài chính đã phản ánh

trong chứng từ đúng chế độ chính xách, ngăn ngừa kịp thời những sai sót

trong khâu ghi chép ban đầu và các hiện tượng, hành vi tiêu cực trong quá

trình quản lý sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

1.6. Chứng từ, kế toán và các phương pháp kế toán chi tiết thành

phẩm

a. Chứng từ kế toán

Mọi nghiệp vụ làm biến động hàng hóa đều phải được ghi chép, phản

ánh vào chứng từ ban đầu phù hợp và theo đúng nội dung, phương pháp ghi

chép chứng từ kế toán đã quy định theo chế độ gồm:

+ Phiếu nhập kho (mẫu số 01-VT)

+ Hóa đơn GTGT (mẫu số 01-GTKT)

+ Hóa đơn bán hàng (mẫu số 02-GTTT)

b. Các phương pháp kế toán chi tiết

* Phương pháp thẻ song song

- Nguyên tắc hạch toán: ở kho thủ kho ghi chép tình hình Nhập -

Xuất - Tồn trên thẻ kho về mặt số lượng. ở phòng kế toán sử dụng sổ (thẻ)

kế toán chi tiết để ghi chép tình hình Nhập - Xuất - Tồn của từng loại hàng

hóa về mặt số lượng và giá trị.

- Trình tự kế toán chi tiết theo phương pháp thẻ song song

+ Hàng ngày căn cứ vào chứng từ nhập - xuất kho hàng hóa hợp

pháp, hợp lệ thủ kho tiến hành nhập, xuất kho và ghi số lượng hàng hóa

thực vào chứng từ sau đó ghi vào thẻ kho và tính số tồn kho sau mỗi lần

nhập xuất. Hàng ngày sau khi ghi xong vào thẻ kho thủ kho phải chuyển

những chứng từ nhập xuất cho phòng kế toán có kèm theo giấy giao nhận

chứng từ do thủ kho lập.

+ Hàng ngày hoặc định kỳ khi nhận được chứng từ nhập xuất hàng

hóa, kế toán phải kiểm tra chứng từ kế toán, hoàn chỉnh chứng từ: ghi đơn

giá, tính thành tiền phân loại chứng từ sau đó ghi vào sổ kế toán chi tiết.

+ Định kỳ hoặc cuối tháng kế toán chi tiết hàng hóa và thủ kho đối

hiếu số liệu giữa thẻ kho với sổ kế toán chi tiết.

+ Căn cứ vào số liệu, tổng hợp từ các sổ kế toán chi tiết để lập bảng

kê tổng hợp nhập - xuất - tồn, mỗi thứ hàng hóa ghi 1 dòng sau đó tổng hợp

theo từng nhóm, từng loại hàng hóa. Số liệu này dùng để đối chiếu với số

liệu của kế toán tổng hợp.

Sơ đồ hạch toán chi tiết hàng hóa theo phương pháp thẻ song

song

Thẻ kho

Chứng từ xuất kho Chứng từ nhập kho

Ghi hàng ngày

Sổ chi tiết hàng hóa

Ghi cuối tháng Đối chiếu kiểm tra

Bảng tổng hợp N- X-T

Sổ tổng hợp

* Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển

- Nguyên tắc hạh toán: THủ kho sử dụng thẻ kho để theo dõi số

lượng nhập xuất tồn trên thẻ kho, kế toán mở sổ đối chiếu luân chuyển để

theo dõi số lượng, giá trị nhập, xuất, tồn của từng thứ hàng hóa.

- Trình tự kế toán chi tiết theo phương pháp sổ đối chiếu luân

chuyển.

+ Thủ kho tiến hành công việc quy định tương tự phương pháp thẻ

song song.

+ Định kỳ kế toán mở bảng kê tổng hợp nhập, xuất, tồn trên cơ sở

các chứng từ nhập, xuất của từng thứ hàng hóa luân chuyển trong tháng

theo chỉ tiêu số lượng và giá trị.

+ Căn cứ vào sổ tổng hợp trên bảng kê để ghi vào sổ đối chiếu luân

chuyển, mỗi thứ ghi một dòng vào ngày cuối tháng. Sổ đối chiếu luân

chuyển được mở và dùng cho cả năm.

+ Cuối tháng đối chiếu số lượng hàng hóa nhập, xuất, tồn của từng

thứ hàng hóa trên thẻ kho với sổ đối chiếu luân chuyển.

+ Đối chiếu sổ giá trị hàng hóa nhập, xuất, tồn trên sổ đối chiếu luận

chuyển với sổ kế toán tổng hợp

Sơ đồ hạch toán chi tiết hàng hóa theo phương pháp sổ đối chiếu

luân chuyển

Thẻ kho

Phiếu nhập

Phiếu xuất

Bảng kê xuất Bảng kê nhập Sổ đối chiếu luân

Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu kiểm tra

Sổ kế toán tổng hợp

* Phương pháp sổ số dư

- Nguyên tắc hạch toán: Thủ kho dùng thẻ kho để ghi chép số lượng

nhập xuất tồn và cuối kỳ phải ghi số tồn kho đã tính được trên thẻ kho của

từng thứ hàng hóa vào cột số lượng trên sổ số dư. Kế toán lập bảng tổng

hợp giá trị nhập xuất tồn kho của từng nhóm hàng hóa của từng kho và ghi

giá trị tồn kho cuối kỳ của từng thứ hàng hóa vào cột số tiền trên sổ số dư

để có số liệu đối ciếu với bảng tổng hợp giá trị nhập-xuất-tồn kho về mặt

giá trị. Sổ số dư được lập và dùng cho cả năm.

- Trình tự kế toán chi tiết thành phẩm theo phương pháp sổ số dư:

+ Hàng ngày hoặc địnhkỳ sau khi ghi thẻ kho xong thủ kho tập hợp

và phân loại chứng từ nhập, xuất phát sinh trong kỳ theo từng nhóm hàng

hóa.

+ Thủ kho lập phiếu giao nhận chứng từ nhập (xuất) của từng nhóm

hàng hóa đính kèm chứng từ gốc gửi cho kế toán thành phẩm.

+ Kế toán chi tiết thành phẩm khi nhận được phiếu giao nhận, chứng

từ nhập (xuất) của từng nhóm thành phẩm đính kèm chứng từ gốc phải

kiểm tra việc phân loại chứng từ và ghi giá hạch toán trên từng chứng từ

gốc, tổng cộng số tiền của các chứng từ nhập, xuất theo từng nhóm để ghi

vào cột số tiền trên phiếu giao nhận chứng từ nhập, xuất sau khi đó lập

bảng lũy kế nhập xuất xuất tồn kho theo từng kho.

+ Kế toán chi tiết thành phẩm căn cứ vào bảng lũy kế nhập, xuất, tồn

kho để lập bảng tổng hợp nhập xuất tồn (nếu thành phẩm được bảo quản ở

nhiều kho).

+ Cuối tháng căn cứ vào thẻ kho thủ kho ghi số lượng hàng hóa vào

sổ số dư sau đó chuyển cho phòng kế toán. Sổ số dư do kế toán lập cho

từng kho và dùng cho cả năm, giao cho thủ kho trước ngày cuối tháng.

+ Khi nhận sổ số dư kế toán kiểm tra và ghi chi tiêu, giá trị vào sổ số

dư xong kế toán kiểm tra, sau đó đối chiếu giá trị trên bảng lũy kế nhập,

xuất, tồn kho hoặc bảng tổng hợp nhập, xuất, tồn với sổ số dư.

Sơ đồ hạch toán chi tiết thành phẩm theo phương pháp sổ số dư

Chứng từ nhập Bảng lũy kế nhập

Phiếu giao nhận CT nhập

Sổ số dư

Thẻ kho

Sổ tổng hợp

Bảng tổng hợp N-X-T

Bảng lũy kế nhập

Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu kiểm tra

Chứng từ nhập Phiếu giao nhận CT nhập

1.7. Kế toán tổng hợp thành phẩm

1.7.1. Tài khoản sử dụng: TK 155 - Thành phẩm

TK 155 - Thành phẩm dùng để phản ánh giá gốc thành phẩm hiện có

và tình hình biến động của các loại thành phẩm trong kho của doanh nghiệp.

- Kết cấu nội dung phản ánh của TK 155 - Thành phẩm

Nợ TK 155 Có

- Trị giá thực tế của TP nhập kho - Trị giá thực tế của TP xuất kho

- Trị giá của TP phát hiện thừa khi - Trị giá của TP thiếu hụt phát hiện

kiểm kê khi kiểm kê.

- Kết chuyển trị giá thực tế của TP tồn - Kết chuyển trị giá thực tế của TP tồn

kho cuối kỳ (phương pháp KKĐK) kho đầu kỳ (phương pháp KKĐK)

DCK: Trị giá thực tế của TP tồn

kho

1.7.2. Trình tự kế toán các nghiệp vụ kinh tế chủ yếu

a. Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương

pháp KKTX

Sơ đồ kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường

xuyên (KKTX)

TK 155 TK 157 TK 154

Trị giá thực tế thành phẩm gửi Giá thành sản xuất thực tế

TK 632

Trị giá vốn thực tế TP bán, trả

Trị giá thực tế thành phẩm thừa

TK 338 (3381)

TK 412 TK 111, 334, 138...

Đánh giá tăng tài sản

Trị giá TP thiếu

Đánh giá giảm

b. Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương

pháp kiểm kê định kỳ (KKĐK)

TK 631 TK 632 TK 911

TK 155

1.8. Kế toán tổng hợp quá trình bán hàng theo các phương thức

bán

Sau khi hoàn thành công việc lập và ghi chép nội dung kinh tế phát

sinh vào chứng từ, kế toán căn cứ vào chứng từ để vào sổ sách thông qua

việc sử dụng các tài khoản trong hệ thống tài khoản phù hợp với nội dung

của từng nghiệp vụ kinh tế đó. Dựa vào các tài khoản kế toán sử dujg ta có

thể đọc được nội dung của nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Việc vận dụng linh

hoạt và thống nhất các tài khoản phù hợp với nội dung kinh tế phát sinh sẽ

tạo điều kiện cho việc kiểm tra một cách thường xuyên, liên tục, có hệ

thống tình hình và sự vận động của từng đối tượng kế toán cụ thể nhằm

cung cấp thông tin về toàn bộ hoạt động kinh tế tài chính ở các đơn vị phục

vụ cho lãnh đạo và để lập được các báo cáo kế toán định kỳ

1.8.1. Tài khoản sử dụng

Đối với nghiệp vụ này, kế toán sử dụng các tài khoản sau để phục vụ

cho hạch toán tổng hợp và hạch toán chi tiết

* Tài khoản 157 - Hàng gửi đi bán

TK 157 - Hàng gửi đi bán

- Trị giá hàng hóa, thành phẩm đã gửi - Trị giá hàng hóa, thành phẩm

cho khách hàng hoặc gửi đại lý, ký gửi. đã được chấp nhận thanh toán

- Trị giá dịch vụ đã cung cấp cho khách - Trị giá hàng hóa, thành phẩm

hàng nhưng chưa được thanh toán. dịch đã gửi đi bán bị khách hàng

- Kết chuyển cuối kỳ trị giá hàng hóa, trả lại.

thành phẩm đã gửi đi bán được khách - Kết chuyển đầu kỳ trị giá hàng

hàng chấp nhận thanh toán. hóa, thành phẩm đã gửi đi bán

chưa được khách hàng chấp

nhận thanh toán đầu kỳ.

DCK: Trị giá hàng hóa, thành phẩm đã

gửi đi, dịch vụ đã cung cấp chưa được

khách hàng chấp nhận thanh toán

TK 157 - Hàng gửi đi bán dùng để phản ánh giá trị sản phẩm, hàng

hóa đã gửi hoặc chuyển đến cho khách hàng, gửi bán đại lý, ký gửi, trị giá

lao vụ, dịch vụ đã cung cấp cho khách hàng nhưng chưa được chấp nhận

thanh toán.

* Tài khoản 632 - Giá vốn hàng bán: Dùng để phản ánh trị giá vốn

thực tế của hàng hóa, thành phẩm, dịch vụ đã cung cấp, giá thành sản xuất

của sản phẩm xây lắp (đối với doanh nghiệp xây lắp) đã bán trong kỳ.

Ngoài ra còn phản ánh chi phí sản xuất kinh doanh và chi phí xây dựng cơ

bản dở dang vượt trên mức bình thường, số trích lập và hoàn nhập dự

phòng giảm giá hàng tồn kho.

Kết cấu và nội dung phản ánh của TK 632

TK 632 - Giá vốn hàng bán

- Trị giá vốn của sản phẩm, hàng hóa, - Phản ánh khoản hoàn nhập dự

dịch vụ đã tiêu thụ trong kỳ. phòng giảm giá hàng tồn kho

- Phản ánh chi phí nguyên vật liệu, chi cuối năm tài chính (31/12)

phí nhân công và chi phí sản xuất chung (chênh lệch giữa số trích lập dự

cố định không phân bổ không được tính phòng năm nay nhỏ hơn khoản

vào trị giá hàng tồn kho mà phải tính đã lập dự phòng năm trước).

vào giá vốn hàng bán của kỳ kế toán. - Kết chuyển giá vốn của sản

- Phản ánh khoản hao hụt, mất mát của phẩm, hàng hóa, dịch vụ.

hàng tồn kho sau khi trừ phần bồi

thường do trách nhiệm cá nhân gây ra.

- Phản ánh chi phí xây dựng, tự chế

TSCĐ vượt trên mức bình thường

không được tính vào nguyên giá TSCĐ

hữu hình tự xây dựng, tự chế hoàn

thành.

- Phản ánh khoản chênh lệch giữa số dự

phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập

năm nay lớn hơn khoản đã lập dự

phòng năm trước.

TK 632 - Giá vốn hàng bán: Cuối kỳ không có số dư.

* Tài khoản 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ để phản

ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp trong một

kỳ kế toán của hoạt động sản xuất kinh doanh từ các giao dịch và các

nghiệp vụ.

Kết cấu và nội dung phản ánh của TK 511

TK 511 - Doanh thu bán hàng và CCDV

- Số thuế thu đặc biệt, thuế xuất khẩu - Doanh thu bán sản phẩm, hàng

hoặc thuế GTGT tính theo phương pháp hóa, bất động sản và cung cấp

trực tiếp phải nộp của hàng bán trong dịch vụ của doanh nghiệp thực

kỳ kế toán. hiện trong kỳ hạch toán.

- Chiết khấu thương mại, giảm giá hàng

đã bán kết chuyển cuối kỳ.

- Trị giá hàng bán bị trả lại kết chuyển

cuối kỳ.

- Kết chuyển doanh thu thuần hoạt động

bán hàng và cung cấp dịch vụ vào TK

911 - Xác định kết quả kinh doanh.

TK 511 - Doanh thu bán hàng và CCDV cuối kỳ không có số dư.

TK 511 - Doanh thu bán hàng và CCDV có 4 tài khoản cấp 2.

TK 5111 - Doanh thu bán hàng hóa: Phản ánh doanh thu và doanh

thu thuần của khối lượng sản phẩm, hàng hóa đã được xác định đã bán

trong một kỳ kế toán của doanh nghiệp.

Tài khoản này chủ yếu sử dụng cho các ngành kinh doanh vật tư,

hàng hóa.

* TK 512: Doanh thu nội bộ dùng để phản ánh doanh thu của số sản

phẩm, hàng hóa, dịch vụ bán trong nội bộ các doanh nghiệp.

TK 512 - DTNB chỉ sử dụng cho các đơn vị thành viên hạch toán

phụ thuộc trong một công ty hay một tổng công ty, nhằm phản ánh số

doanh thu bán hàng nội bộ trong một kỳ kế toán.

Doanh thu nội bộ là số tiền thu được do bán hàng hóa, sản phẩm,

cung cấp dịch vụ giữa các đơn vị trực thuộc trong cùng một công ty, tổng

công ty...

Kết cấu và nội dung phản ánh của TK 512 - DTNB

TK 512 - Doanh thu nội bộ

- Số thuế thu đặc biệt hoặc thuế GTGT - Doanh thu bán hàng nội bộ của

tính theo phương pháp trực tiếp phải đơn vị thực hiện trong kỳ hạch

nộp của hàng bán nội bộ toán.

- Chiết khấu thương mại, giảm giá hàng

đã bán kết chuyển cuối kỳ.

- Trị giá hàng bán bị trả lại kết chuyển

cuối kỳ.

- Kết chuyển doanh thu thuần hoạt động

bán hàng và cung cấp dịch vụ vào TK

911 - Xác định kết quả kinh doanh.

TK 512 - DTNB cuối kỳ không có số dư.

TK 512 được chia thành 3 tài khoản cấp 2

TK 5121 - Doanh thu bán hàng hóa

TK 5122 - Doanh thu bán các thành phẩm

TK 5123 - Doanh thu cung cấp dịch vụ

Hạch toán tài khoản này cần tôn trọng một số quy định sau:

- Kế toán doanh thu bán hàng nội bộ được thực hiện như quy định

đối với doanh thu bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ.

- Tài khoản này chỉ sử dụng cho các đơn vị thành viên hạch toán phụ

thuộc trong một công ty hay một tổng công ty nhằm phản ánh số doanh thu

tiêu thụ trong nội bộ một kỳ kế toán.

- Chỉ phản ánh vào tài khoản này số doanh thu của khối lượng sản

phẩm, hàng hóa, dịch vụ của các đơn vị thành viên cung cấp lẫn nhau.

- Không hạch toán vào tài khoản này các khoản doanh thu bán hàng

hóa, cung cấp dịch vụ cho các đơn vị không trực thuộc công ty, tổng công

ty.

- Doanh thu nội bộ là cơ sở để xác định kết quả kinh doanh nội bộ

của các đơn vị thành viên

* Tài khoản 531 - Hàng bán bị trả lại: Dùng để phản ánh doanh thu

của số hàng hóa, thành phẩm, lao vụ dịch vụ đã bán nhưng bị khách hàng

trả lại do các nguyên nhân do vi phạm cam kết, vi phạm hợp đồng kinh tế,

hàng bị mất, sai quy cách, kém pẩm chất, không đúng chủng loại.

Kết cấu và nội dung phản ánh của TK 531

TK 531 - Hàng bán bị trả lại

Trị giá của hàng bán bị trả lại, đã trả lại Kết chuyển trị giá của hàng bị trả

tiền cho người mua hàng hoặc tính trừ lại vào bên nợ TK 511 - Doanh

vào nợ phải thu của khách hàng về số thu bán hàng hoặc cung cấp dịch

sản phẩm hàng hóa đã bán ra. vụ hoặc TK 512 - Doanh thu nội

bộ để xác định doanh thu thuần

trong kỳ kế toán.

TK 531 - Hàng bán bị trả lại cuối kỳ không có số dư.

* Tài khoản 532 - Giảm giá hàng bán: Dùng để phản ánh khoản giảm

giá hàng bán thực tế, thực tế phát sinh trong kỳ kế toán.

Kết cấu và nội dung phản ánh của TK 532 - GIảm giá hàng bán

TK 532 - Giảm giá hàng bán

Giảm giá hàng bán đã chấp thuận cho Kết chuyển các khoản giảm giá

người mua hàng. hàng bán vào bên nợ TK 511 -

DTBH & CCDV hoặc TK 512 -

Doanh thu nội bộ.

TK 532 - GIảm giá hàng bán: Cuối kỳ không có số dư.

1.8.2. Kế toán bán hàng theo các phương thức bán hàng chủ yếu

1.8.2.1. Kế toán bán hàng theo phương thức bán hàng trực tiếp

Bán hàng trực tiếp là phương thức giao hàng cho người mua trực tiếp

tại kho (hay trực tiếp tại các phân xưởng không qua kho) của doanh nghiệp.

Khi giao hàng hoặc cung cấp dịch vụ co người mua doanh nghiệp đã nhận

được tiền hoặc có quyền thu tiền của người mua, giá trị của hàng hóa đã

được thực hiện vì vậy quá trình bán đã bán hoàn thành, DTBH & CCDV

được ghi nhận.

Kế toán sử dụng TK 632 - Giá vốn hàng bán để phản ánh giá trị của

hàng xuất bán.

Phương pháp kế toán các nghiệp vụ kinh tế chủ yếu

1. Giá gốc thành phẩm, hàng hóa, dịch vụ xuất bán trực tiếp, kế toán

ghi:

Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán

Có TK 155 - Xuất kho thành phẩm

Có TK 154 - Xuất trực tiếp tại phân xưởng

2. Ghi nhận doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

Nợ TK 111, 112 - Số đã thu bằng tiền

Nợ TK 131 - Số bán chịu cho khách hàng

Có TK 33311 - Thuế GTGT đầu ra

Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

3. Các khoản giảm trừ doanh thu phát sinh

3.1. Các khoản giảm giá hàng bán, chiết khấu thương mại chấp nhận

cho khách hàng được hưởng (nếu có)

Nợ TK 521 - Chiết khấu thương mại

Nợ TK 532 - GIảm giá hàng bán

Nợ TK 33311 - Thuế GTGT đầu ra (nếu có)

Có TK 111, 112 - Trả lại tiền cho khách hàng

Có TK 131 - Trừ vào số tiền phải thu của khách hàng

Có TK 3388 - Số giảm giá chấp nhận nhưng chưa thanh toán

cho khách hàng.

3.2. Trường hợp hàng bán bị trả lại

- Phản ánh doanh thu và thuế GTGT của hàng bán bị trả lại

Nợ TK 531 - Doanh thu của hàng bán bị trả lại

Nợ TK 33311 - Thuế GTGT đầu ra

Có TK 111, 112, 131, 3388 - Tổng giá thanh toán

- Phản ánh giá gốc của hàng bán bị trả lại

Nợ TK 155 - Thành phẩm (nhập kho thành phẩm)

Nợ TK 157 - Hàng gửi đi bán (gửi tại kho người mua)

Nợ TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh (nếu hàng bị trả lại không

thể bán được hoặc sửa chữa được).

Có TK 632 - Giá vốn hàng bán.

4. Cuối kỳ kế toán, kết chuyển toàn bộ các khoản giảm trừ doanh thu

để xác định doanh thu thuần của hoạt động bán hàng và cung cấp dịch vụ.

Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng

Có TK 521 - Chiết khấu thương mại

Có TK 531 - Doanh thu bán hàng bị trả lại

Có TK 532 - Giảm giá hàng bán

5. Cuối kỳ kế toán, kết chuyển doanh thu thuần của hoạt động bán

hàng và cung cấp dịch vụ.

Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

Có TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh

6. Cuối kỳ kế toán, kết chuyển trị giá vốn hàng bán của hoạt động

bán hàng và cung cấp dịch vụ.

Nợ TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh

Có TK 632 - Giá vốn hàng bán

Sơ đồ kế toán tổng hợp bán hàng theo phương thức trực tiếp

TK 911 TK 155, 156 TK 632 TK 511, 512 TK 111, 112, TK 521, 531, 532 131

3 6 2 1 5

TK 33311

1.8.2.2. Kế toán bán hàng theo phương thức gửi hàng đi bán, gửi đại

lý, ký gửi:

Là phương thức bên giao đại lý xuất hàng giao cho bên nhận đại lý,

ký gửi để bán hàng cho doanh nghiệp. Bên nhận đại lý, ký gửi phải bán

hàng theo đúng giá bán theo đúng quy định và được hưởng thù lao dưới

hình thức hoa hồng.

a. Theo phương thức gửi hàng đi bán

1. GIá gốc (giá thực tế) hàng gửi đi cho khách hàng, dịch vụ đã cung

cấp nhưng khách hàng chưa trả tiền hoặc chấp nhận thanh toán, kế toán

ghi:

Nợ TK 157 - Hàng gửi đi bán

Có TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang (xuất thẳng

từ các phân xưởng sản xuất).

Có TK 155 - Thành phẩm (xuất từ kho)

2. Khách hàng đã thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán tiền hàng

2.1. Ghi nhận DTBH và cung cấp dịch vụ

Nợ TK liên quan (111, 112, 131...) - Tổng giá thanh toán

Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

Có TK 33311 - Thuế GTGT đầu ra.

2.2. Phản ánh trị giá gốn thực tế của hàng gửi đi bán đã bán

Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán

Có TK 157 - Hàng gửi đi bán

Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh nưh: chiết khấu thương mại, giảm

giá hàng bán, hàng bán bị trả lại, kết chuyển giá vốn hàng bán, kết chuyển.

Doanh thu thuần của hoạt động bán hàng được ghi sổ kế toán như

phương thức bán hàng trực tiếp.

Sơ đồ kế toán tổng hợp theo phương thức gửi hàng đi bán

TK 154, 155 TK 632 TK 157 TK 911 TK 511

TK 111, 112, 131

1 3 2.1 4

2. 2

TK 331

(1) Phản ánh trị giá vốn thực tế của hàng gửi bán.

(2.1) Doanh thu của hàng gửi bán đã thu được tiền hoặc khách hàng chấp nhận thanh toán.

(2.2) Trị giá vốn thực tế của hàng gửi bán đã bán.

(3) Cuối kỳ kết chuyển doanh thu thuần để xác định KQKD.

(4) Cuối kỳ kết chuyển giá vốn hàng bán để xác định KQKD.

b. Kế toán bên giao đại lý (chủ hàng)

1. Giá gốc hàng chuyển giao cho đại lý hoặc cơ sở nhận ký gửi, kế

toán căn cứ vào phiếu xuất kho hàng gửi đại lý để ghi sổ kế toán.

Nợ TK 157 - Hàng gửi đi bán

Có TK 155, 154

2. Căn cứ vào bảng kê hóa đơn bán ra của hàng hóa đã bán do các

đại lý hưởng hoa hồng gửi:

2.1. Ghi nhận doanh thu bán hàng và thuế GTGT đầu ra của hàng đã

bán

Nợ TK 131 - Phải thu của khách hàng (tổng giá thanh toán)

Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

Có TK 3331 (33311) - Thuế GTGT đầu ra.

2.2. Giá gốc của hàng gửi đại lý, ký gửi đã bán, ghi:

Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán

Có TK 157 - Hàng gửi đi bán

3. Khi thanh lý hợp đồng đại lý, xác định số hoa hồng phải trả cho

bên nhận bán đại lý, ký gửi và thanh toán nốt hợp đồng kế toán ghi:

Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng

Nợ TK 133 - Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ

Nợ TK 111, 112 - Số tiền thu của đại lý sau khi trừ đi hoa hồng

Có TK 131 - Phải thu của khách hàng

TK 632 TK 157 TK 911 TK 511 TK 131 TK 641 TK 154, 155

3 4 1 5 2. 1 2. 2

TK 33311

Giải thích sơ đồ:

(1) Trị giá vốn thực tế của hàng gửi bán đại lý ký gửi

(2) Ghi nhận doanh thu của hàng gửi bán đại lý ký gửi

(2.2) Trị giá vốn thực tế của hàng gửi bán đại lý ký gửi

(3) Hoa hồng trả cho đơn vị nhận đại lý ký gửi.

(4) Cuối kỳ kết chuyển giá gốc hàng bán để xác định kết quả kinh doanh

(5) Cuối kỳ kết chuyển doanh thu thuần để xác định kết quả kinh doanh.

c. Kế toán bên nhận đại lý ký gửi

- Khi nhận hàng để bán, căn cứ vào giá trị trong hợp đồng kinh tế, kế

toán ghi: Nợ TK 003 - Hàng hóa nhận bán hộ, nhận ký gửi.

- Khi xuất bán hàng hoặc trả lại không bán được cho bên giao đại lý,

ký gửi, kế toán ghi có TK 003 - Hàng hóa nhận bán hộ, ký gửi.

1. Căn cứ vào hóa đơn (GTGT) hoặc hóa đơn bán hàng và các chứng từ

liên quan, kế toán phản ánh số tiền bán hàng đại lý phải trả cho bên giao hàng.

Nợ TK 111, 112, 131 ... Tổng số tiền hàng

Có TK 331 - Phải trả cho người bán

2. Doanh thu bán hàng đại lý, ký gửi được hưởng theo hoa hồng đã

được thỏa thuận giữa bên giao và bên nhận đại lý, ký gửi:

Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán

Có TK 511 - DTBH & CCDV (Hoa hồng bán hàng đại lý)

Có TK 333 (3331) - Thuế GTGT đầu ra phải nộp

3. Trả tiền bán hàng đại lý cho bên giao hàng đại lý, ký gửi

Nợ TK 331 - Số tiền hàng đã thanh toán

Có TK 111, 112

Sơ đồ kế toán tổng hợp ở bên nhận đại lý

TK 003

Giá trị hàng nhận bán Giá trị hàng xuất bán hoặc trả lại

đại lý ký gửi (1) cho bên giao đại lý ký gửi (2)

TK 511 TK 331 TK 131

(3) Hoa hồng bán đại lý (4) Số tiền bán hàng đại lý

TK 3331

TK 111, 112

(5)

Trả tiền bán hàng đại lý lý 37

1.8.2.3. Kế toán bán hàng theo phương thức bán hàng trả chậm, trả

góp: