“LỜI MỞ ĐẦU
Sự phát triển của các tổ chức tín dụng tại Việt Nam đã giúp các thành phần kinh tế
có nhiều hơn cơ hội được sử dụng cấp các sản phẩm cung cấp tín dụng, qua đó góp phần
thúc đẩy sự phát triển của các thành phần kinh tế nói riêng và mang lại động lực tăng
trưởng cho cả nền kinh tế nói chung.
Trong các thành phần kinh tế, nhóm DN SVM được đánh giá có vai trò quan trọng
đối với kinh tế, xã hội và có tiềm năng tiếp tục phát triển về số lượng trong tương lai do
đang nhận được nhiều chính sách hỗ trợ và khuyển khích từ Chính phủ. Các tổ chức tín
dụng cũng đang nắm bắt cơ hội này để đưa ra nhiều chính sách nhằm mở rộng thị phần
đối với DN SVM thông qua các sản phẩm truyền thống, trong đó có sản phẩm tín dụng.
Việc mở rộng, phát triển tín dụng đối với các ngân hàng luôn là một bài toán khó
khi các tổ chức tín dụng vừa phải đảm bảo chính sách vừa chặt để giảm thiểu rủi ro, vừa
phải thông thoáng, linh hoạt để cạnh tranh được với các tổ chức tín dụng khác.
Tại các Ngân hàng thương mại nói chung và Vietinbank nói riêng, chất lượng
phục vụ và hiệu quả quản lý rủi ro trong quá trình cung cấp các sản phẩm tín dụng phụ
thuộc vào nhiều yếu tố và công việc trong quy trình cấp tín dụng, trong đó công tác thẩm
định tín dụng luôn là phần việc quan trọng nhất.
Nhận thức được vai trò quan trọng của công tác thẩm định tín dụng, cộng với sự
quan tâm tới các đặc thù của nhóm doanh nghiệp siêu vi mô, tác giả đã lựa chọn thực
hiện nghiên cứu đề tài Hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng đối với khách hàng
doanh nghiệp siêu vi mô tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh
Hà Tây với mong muốn đưa ra các giải pháp nhằm mục đích vừa nâng cao khả năng
ngăn ngừa rủi ro của công tác thẩm định tín dụng vừa tăng hiệu quả của công tác thẩm
định tín dụng đối với nhóm khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Vietinbank Chi
nhánh Hà Tây.
Bài nghiên cứu bao gồm các nội dung chính như sau:
Chương 1: Tổng quan về công tác thẩm định tín dụng khách hàng doanh nghiệp
siêu vi mô tại Ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng công tác thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh
nghiệp siêu vi mô tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây.
Chương 3: Giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng đối với khách
hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh
Hà Tây.
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP SIÊU VI MÔ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1 Tổng quan về khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô
Khái niệm về doanh nghiệp siêu vi mô hiện chưa được định trong bất cứ văn bản
chính thức nào từ các bộ ban ngành của Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Cụm từ này hiện nay đang được ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam sử dụng để
nói tới nhóm các khách hàng doanh nghiệp có đặc điểm như sau: Khách hàng doanh
nghiệp siêu vi mô là các tổ chức có mức doanh thu của báo cáo năm gần nhất đạt mức
dưới 20 tỷ đồng, không phân biệt quy mô nguồn vốn và số lượng lao động.
Các đặc điểm của doanh nghiệp siêu vi mô bao gồm: Ngành nghề hoạt động kinh
doanh đa dạng; Hoạt động kinh doanh có quy mô nhỏ, chưa có hiệu quả cao, công nghệ
lạc hậu; Tổ chức nhân sự đơn giản, trình độ chưa nhân sự chưa cao, thiếu khả năng quản
lý; Nội dung sổ sách kế toán còn chưa minh bạch; Rủi ro trong hoạt động kinh doanh lớn;
Ít ưu thế trong đàm phán ký kết hợp đồng; Gặp nhiều khó khăn, tiêu cực khi làm việc với
các cơ quan hành chính Nhà nước; Quan hệ với các tổ chức tín dụng chưa được thực sự
như mong muốn.
Vai trò của doanh nghiệp siêu vi mô đối với nền kinh tế Việt Nam: Đóng vai trò
lớn trong việc tạo ra công ăn việc làm cho người lao động, đóng góp đáng kể vào sự tăng
trưởng chung của GDP, ngân sách nhà nước và huy động được một phần các nguồn vốn
nhỏ còn đang rải trong dân cư để hình thành các yếu tố sản xuất của cải cho xã hội.
1.2. Tổng quan về thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp siêu
vi mô của Ngân hàng thƣơng mại.
Thẩm định cấp tín dụng là việc đồng ý cấp tín dụng được xác nhận thông qua phân
tích tín dụng với công việc chủ yếu là xác định khả năng và ý muốn của khách hàng được
cấp tín dụng trong việc hoàn trả đúng hạn cả gốc và lãi. Thẩm định tín dụng nằm tại bước
thứ 2 của quy trình tín dụng. Thẩm định tín dụng khách hàng bao gồm việc thu thập và
xử lý thông tin một cách khoa học thông qua sử dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích
nhằm kiểm tra, đánh giá rủi ro đối với khách hàng cũng như một phương án hoặc một dự
án đầu tư sản xuất kinh doanh mà doanh nghiệp đã đề xuất nhằm phục vụ cho việc ra
quyết định cấp tín dụng của ngân hàng.
Quy trình thực hiện thẩm định tín dụng KHDN SVM bao gồm các bước: Thu thập
và kiểm tra các thông tin, hồ sơ cần thiết; Tổng hợp, phân tích dựa trên các thông tin, số
liệu thu thập được; Đưa ra đề xuất cấp tín dụng.
Nội dung thẩm định KHDN SVM bao gồm: Phân tích các yếu tố phi tài chính;
Phân tích các yếu tố tài chính; Thẩm định phương án đề nghị cấp tín dụng; Thẩm định tài
sản đảm bảo.
1.3. Hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng khách hàng doanh nghiệp siêu vi
mô tại ngân hàng thƣơng mại.
Hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng KHDN SVM tại ngân hàng thương mại
- Mô hình phê duyệt tín dụng
- Mức độ tuân thủ các quy định, quy chế về thẩm định tín dụng
- Thời gian thực hiện thẩm định tín dụng
-
được đánh giá thông qua các tiêu chí như:
-
Sự phối hợp giữa các đơn vị hoặc bộ phận liên quan
- Nội dung thẩm định
- Hồ sơ, thông tin đầu vào phục vụ cho quá trình thẩm định
- Các cán bộ liên quan đến công tác thực hiện thẩm định
- Các công nghệ, yếu tố khác hỗ trợ công tác thẩm định
Phương pháp thẩm định
Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác thẩm định tín dụng đối với KHDN SVM tại
- Phương pháp và nội dung thẩm định tín dụng.
- Trình độ, năng lực thẩm định, đạo đức của cán bộ thực hiện công tác thẩm định tín
ngân hàng thương mại bao gồm:
- Cách thức tổ chức, quản lý của ngân hàng thương mại.
- Các công nghệ phục vụ công tác thẩm định tín dụng tại ngân hàng thương mại.
- Chất lượng thông tin đầu vào phục vụ công tác thẩm định.
- Sự bất ổn ngoài dự đoán của nền kinh tế
- Đặc điểm riêng của của nhóm KHDN SVM.
dụng.
- Các bộ luật có liên quan.
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG
ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP SIÊU VI MÔ TẠI NGÂN
HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HÀ TÂY
2.1. Giới thiệu về ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hà Tây
Vietinbank chi nhánh Hà Tây được thành lập từ năm 1988. Cho đến nay, sau nhiều
lần thay đổi tên gọi và nhiều sự kiến trong hoạt động kinh doanh, chi nhánh đã phát triển
với quy mô mới gồm 1 Hội sở chính, 7 phòng giao dịch, 6 phòng nghiệp vụ.
Công tác thẩm định tín dụng khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Vietinbank
Chi nhánh Hà Tây được diễn ra ở Phòng Khách hàng doanh nghiệp của Trụ sở chi nhánh
hoặc tại các phòng giao dịch được phép phát triển tín dụng là PGD La Phù và PGD Phú
Mỹ. Tại các đơn vị này, công tác thẩm định được xử lý chủ yếu bởi cán bộ thẩm định,
công việc của cán bộ quan hệ khách hàng là tìm kiếm khách hàng, thu thập hồ sơ thông
tin về khách hàng để có cơ sở cho cán bộ thẩm định thực hiện làm tờ trình thẩm định.
Nếu như thông tin và hồ sơ do cán bộ quan hệ khách hàng thu thập được chưa phù hợp để
cán bộ thẩm định có thể tiến hành thẩm định thì có thể thông qua cán bộ quan hệ khách
hàng để yêu cầu khách hàng bổ sung hồ sơ, thông tin hoặc trực tiếp thực hiện việc thu
thập thông tin, hồ sơ
2.2. Thực trạng công tác thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp
siêu vi mô tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây
Thực trạng
Mô hình phê duyệt tín dụng đảm bảo được khả năng chủ động của Chi nhánh
trong việc cấp tín dụng cho nhóm KHDN SVM.
Mức độ tuân thủ các quy định, quy chế về thẩm định tín dụng của Vietinbank
được đảm bảo.
Thời gian thực hiện thẩm định theo các số liệu ghi lại của các phòng ban cho thấy
vẫn đảm bảo được theo quy định chung của Vietinbank.
Phương pháp thẩm định được thực hiện khá hợp lý và đảm bảo bao quát được các
nội dung cần thực hiện thẩm định theo quy định.
Nội dung thẩm định đảm bảo được thực hiện phân tích đánh giá đầy đủ theo quy
định chung của Vietinbank.
Sự phối hợp giữa các bộ phận được diễn ra theo đúng quy trình hướng dẫn của
Vietinbank
Trình độ học vấn của các cán bộ có liên quan đến công tác thẩm định đều đạt yêu
cầu theo quy định của Vietinbank.
Đối với các công nghệ hỗ trợ công tác thẩm định, Vietinbank đang sử dụng phần
mềm chấm điểm xếp hạng tín dụng tự động và bảng tính chỉ tiêu tài chính tự động nhằm
hỗ trợ công tác thẩm định tín dụng.
Kết quả đạt đƣợc
Nhóm KHDN SVM không phát sinh thêm các khoản nợ quá hạn
Thực hiện và tổ chức thực hiện công tác thẩm định tín dụng bám sát quy trình,
hướng dẫn thẩm định của Vietinbank và chỉ đạo của ban giám đốc Vietinbank chi nhánh
Hà Tây.
Một số hạn chế còn tồn tại
Phương pháp thẩm định được sử dụng còn cứng nhắc, chưa phù hợp với tình hình
thực tế của khách hàng, từ đó đưa ra kết quả thẩm định không chính xác.
Nội dung thẩm định phần lớn chỉ dựa trên các thông tin và hồ sơ do khách hàng
cung cấp, do đó chưa đảm bảo được mức độ khách quan cần thiết.
Chất lượng của nguồn thông tin, hồ sơ phục vụ công tác thẩm định trong nhiều
trường hợp chưa thật sự đảm bảo được tính.
Công nghệ đang áp dụng tại Vietinbank nhằm phục vụ công tác thẩm định còn
chưa thực sự hiệu quả.
Cách thức sắp xếp, tổ chức cán bộ thẩm định còn chưa hiệu quả, kinh nghiệm làm
việc và năng lực tiến hành công tác thẩm định của các cán bộ còn có vấn đề.
Thời gian thẩm định hồ sơ chưa đạt yêu cầu theo nhận xét của khách hàng.
Nguyên nhân chủ yếu của các hạn chế còn tồn tại
Những đặc điểm riêng của nhóm KHDN SVM đang gây khó khăn cho công tác
thẩm định trên phương diện lợi nhuận mà nhóm khách hàng này cho ngân hàng chưa
được tương xứng với công sức thẩm định của cán bộ. Công tác chuẩn bị thông tin, hồ sơ
cung cấp cho ngân hàng chưa được chuyên nghiệp, khả năng quản trị của doanh nghiệp
chưa cao dẫn đến việc khó dự báo tình hình hoạt động kinh doanh về lâu dài.
Công tác tổ chức cán bộ và chất lượng của cán bộ thẩm định chưa đáp ứng được
nhu cầu công việc.
Thiếu sự hỗ trợ cần thiết từ trụ sở chính.
CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THẨM
ĐỊNH TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP SIÊU
VI MÔ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM – CHI
NHÁNH HÀ TÂY
3.1. Định hƣớng trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công
thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây trong giai đoạn năm 2016 - 2020.
Giám đốc Vietinbank Hà Tây đã đặt nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2016 và các
năm tiếp theo là đẩy mạnh mảng kinh doanh bán lẻ bao gồm các nhóm phân khúc là
khách hàng cá nhân và khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô.
Việc phát triển và mở rộng nhóm KHDN SVM đồng nghĩa với việc số dư tín dụng
của nhóm khách hàng này tăng theo, do đó giám đốc Vietinbank chi nhánh Hà Tây cũng
yêu cầu phải thực hiện tốt công tác thẩm định nhằm hạn chế được nhiều nhất khả năng
xảy ra rủi ro cho Vietinbank chi nhánh Hà Tây.
Một số định hướng nhằm hoàn thiện hơn công tác thẩm định tín dụng đối với
- Tiếp tục tuân thủ đầy đủ các quy định, hướng dẫn của Vietinbank về thẩm định tín
nhóm khách hàng thuộc mảng bán lẻ được giám đốc chi nhánh lưu tâm như sau:
- Công tác thẩm định cần được tiến hành với trách nhiệm cao nhất của cán bộ thẩm
dụng.
- Các cán bộ thẩm định không ngừng chủ động học hỏi, nâng cao trình độ nghiệp vụ
định nhằm không bỏ lỡ các khách hàng tốt và không để phát sinh nợ quá hạn.
nhằm đáp ứng những biến chuyển mới của nền kinh tế và hoạt động kinh doanh của
chi nhánh.
Ban lãnh đạo tiếp tục sát sao trong công tác rà soát công tác thẩm định của chi
nhánh và cam kết hỗ trợ nhiều nhất cho các cán bộ thẩm định để yên tâm thực hiện tốt
công tác
3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng đối với khách hàng
doanh nghiệp siêu vi mô tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – Chi
nhánh Hà Tây
Nâng cao chất lượng của thông tin, hồ sơ phục vụ công tác thẩm định tín dụng
thông qua việc quan triệt nguyên tắc thẩm định số liệu, thông tin cần có các cơ sở, chứng
cứ cụ thể để khẳng định tính chính xác.
Bổ sung, hoàn thiện hướng dẫn thẩm định cho vay đối với khách hàng doanh
nghiệp siêu vi mô trên các khía cạnh nhằm giúp cán bộ thẩm định có những hướng dẫn
chi tiết cách xác minh số liệu, hồ sơ do khách hàng cung cấp. Ngoài ra, cần thiết có các
mô hình thẩm định chuẩn của các ngành nghề hoạt động kinh doanh để tạo cơ sở cho việc
so sánh thông tin và đưa ra các nhận định chính xác của cán bộ thẩm định.
Thắt chặt điều kiện cấp tín dụng đối với nhóm KHDN SVM là điều cần thiết bởi
trong tình hình nền kinh tế thế giới đang có nhiều biến động và có khả năng ảnh hưởng
tới nền kinh tế Việt Nam thì các KHDN SVM có thể gặp rủi ro trong hoạt động kinh
doanh. Các biện pháp để đảm bảo hơn cho ngân hàng khi cấp tín dụng bao gồm việc tăng
mức chuyển doanh thu tối thiểu của khách hàng về tài khoản mở tại Vietinbank, yêu cầu
KHDN SVM phải có tài sản đảm bảo để thế chấp với giá trị đảm bảo tối thiểu cho 100%
giá trị dư nợ.
Nâng cao công tác tổ chức điều hành bằng các biện pháp như tăng cường số lượng
cán bộ thẩm định hiện tại để giảm áp lực xử lý hồ sơ cho các cán bộ thẩm định hiện tại,
thành lập các tổ nhóm thẩm định chuyên xử lý hồ sơ của nhóm KHDN SVM, tăng cường
công tác hỗ trợ các cán bộ thẩm định khi tiến hành thẩm định thực địa đối với KHDN
SVM, nâng cao khả năng tác nghiệp giữa các cán bộ và giữa cán bộ với lãnh đạo phòng,
giám đốc.
3.3 Một số kiến nghị
Vietinbank trụ sở chính cần thiết có những cải tiến về quy trình, quy chế về thẩm
định tín dụng theo hướng hỗ trợ nhiều hơn nữa công tác thẩm định của các chi nhánh.
Ngân hàng Nhà nước cần tăng cường khả năng xử lý nợ xấu của VAMC, có các
thay đổi để Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia có thể cung cấp các thông tin một cách
có hiệu quả nhất.
Chính phủ và các bộ ngành có liên quan cần tiếp tục đưa ra các chính sách nhằm
hỗ trợ hơn nữa hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp
mới thành lập và các dự án khởi nghiệp, ngoài ra cần có các trang thông tin để các tổ
chức tín dụng có thể công khai tra cứu tìm kiếm được đầy đủ các thông tin cần thiết nhất
có liên quan đến các doanh nghiệp. Nền kinh tế vĩ mô cũng cần được điều hành để duy trì
sự ổn định, hạn chế nhiều nhất xảy ra những biến cố bất ngờ, gây rủi ro không thể lường
trước cho hoạt động của các doanh nghiệp.
KẾT LUẬN
Trong bối cảnh các ngân hàng đang cạnh tranh gay gắt về mảng thị phần bán lẻ,
bao gồm các KHDN SVM như hiện nay, Vietinbank cũng sẽ phải tham gia nhiều hơn vào
thị phần này thông qua việc tăng cường cung cấp các sản phẩm tín dụng tới nhóm KHDN
SVM, do đó nhu cầu về sử dụng các dịch vụ ngân hàng, đặc biệt là các sản phẩm tín dụng
của nhóm khách hàng này tại Vietinbank chi nhánh Hà Tây sẽ ngày càng phát triển.
Trước tình hình thực tiễn như trên, việc hoàn thiện các hạn chế hiện tại của công tác thẩm
định tín dụng nhằm nâng cao hiệu quả phục vụ khách hàng và ngăn ngừa rủi ro xảy đến
là công việc quan trọng và cấp thiết.
Sau thời gian thu thập, phân tích số liệu và nghiên cứu về tình hình thẩm định tín
dụng đối với KHDN SVM tại Vietinbank chi nhánh Hà Tây, tác giả đã đánh giá được
thực trạng hiện tại của công tác thẩm định tín dụng đối với KHDN SVM, nêu ra những
mặt còn hạn chế trên cơ sở những lý thuyết về việc hoàn thiện công tác thẩm định tín
dụng đối với KHDN. Tiếp đến, tác giả đã đề xuất các nhóm giải pháp lớn để cải thiện các
hạn chế hiện tại, các nhóm giải pháp bao gồm: Nâng cao chất lượng thông tin đầu vào,
Bổ sung các nội dung hướng dẫn thẩm định, Thắt chặt điều kiện cấp tín dụng, Nâng cao
công tác tổ chức điều hành, Nâng cao chất lượng của các cán bộ thẩm định.
Với các nhóm giải pháp lớn nêu trên, tác giả tin rằng công tác thẩm định tín dụng
đối với nhóm KHDN SVM tại Vietinbank chi nhánh Hà Tây sẽ phần nào đáp ứng được
định hướng hoạt động kinh doanh của chi nhánh trong thời gian tới.”
