Mục lục
LỜI NÓI ĐẦU.................................................................................................... 3
Chương 1: VAI TRÒ CỦA CÁC ĐIỀU ƯỚC QUỐC TẾ VỀ HẢI QUAN
HOẶC LIÊN QUAN ĐẾN HẢI QUAN............................................................. 6
1.1. Các điều ước quốc tế về hải quan hoặc liên quan đến hải quan............ 6
1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của các điều ước quốc tế về hải
quan hoặc liên quan đến hải quan ...................................................................... 6
a) Hải quan với sự xuất hiện trong lịch sử hoạt động thương mại. ............. 6
b) Vai trò, vị trí của các điều ước quốc tế trong đời sống luật pháp quốc tế
nói chung và hải quan nói riêng: .......................................................................... 7
1.1.2. Các điều ước quốc tế về hải quan ......................................................... 8
1.1.3. Các điều ước liên quan đến hải quan................................................. 12
1.1.4. Các tổ chức quốc tế có liên quan ........................................................ 16
a) Tổ chức Hải quan thế giới (WCO)......................................................... 16
b) Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu A - Thái Bình Dương (APEC) ............ 22
c) Hiệp hội các nước Đông Nam á (ASEAN)............................................. 27
d) Diễn đàn Hợp tác Kinh tế A - Âu (ASEM)............................................. 29
1.2. Vai trò của các điều ước quốc tế đối với vấn đề hiện đại hoá hải quan
33
1.2.1. Hiện đại hoá hải quan - một tất yếu khách quan:.............................. 33
1.2.2. Các nội dung hiện đại hoá hải quan: ................................................. 36
1.2.3. Vai trò của các Điều ước quốc tế có liên quan đến hiện đại hoá hải
quan: 38
1.2.4. Vai trò của các Tổ chức quốc tế có liên quan đến hiện đại hoá hải
quan: 39
Chương 2 THỰC TIỄN THAM GIA, THỰC HIỆN CÁC ĐIỀU ƯỚC
QUỐC TẾ VỀ HẢI QUAN HOẶC LIÊN QUAN ĐẾN HẢI QUAN CỦA
HẢI QUAN VIỆT NAM ................................................................................... 44
2.1. Tổng quan về hải quan việt nam............................................................ 44
Vai trò các Điều ước quốc tế về Hải quan hoặc liên quan đến Hải quan trong quá trình hiện đại hoá Hải quan
-2-
2.1.1. Hải quan việt nam qua các thời kỳ..................................................... 44
2.1.2. Yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới: ............................................. 46
2.2. Thực tiễn tham gia, thực hiện các điều ước quốc tế về hải quan hoặc
liên quan đến hải quan của hải quan việt nam:.............................................. 49
2.2.1. Sự cần thiết tham gia vào các điều ước quốc tế về hải quan hoặc liên
quan đến hải quan trong tiến trình cải cách, hiện đại hoá của Hải quan Việt
Nam: 49
2.2.2. Thực tiễn tham gia các điều ước quốc tế về hải quan và liên quan đến
hải quan của hải quan Việt Nam....................................................................... 54
2.3. Những khó khăn, thuận lợi của Hải quan việt nam khi tham gia các
điều ước quốc tế này:........................................................................................ 58
2.3.1. Khó khăn, tồn tại :............................................................................... 58
2.3.2. Thuận lợi:............................................................................................ 60
2.3.3. Bài học rút ra: ..................................................................................... 62
Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ NHỮNG ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN:..... 65
3.1. Phương hướng tham gia, thực hiện các điều ước quốc tế về hải quan
hoặc liên quan đến hải quan của Hải quan việt nam. .................................... 65
3.2. Đề xuất kiến nghị..................................................................................... 67
I- Biện pháp thực hiện Công ước KYOTO: ..................................................... 67
II- Thực hiện Công ước HS.............................................................................. 73
III. Thực hiện Hiệp định trị giá GATT/WTO: .................................................. 74
IV. Công nghệ thông tin: ................................................................................... 76
V- Thực hiện Hiệp định TRIPs: ........................................................................ 79
KẾT LUẬN........................................................................................................ 81
Delet ed: Page 2
Delet ed: of 78
Vai trò các Điều ước quốc tế về Hải quan hoặc liên quan đến Hải quan trong quá trình hiện đại hoá Hải quan
-3-
LỜI NÓI ĐẦU
Trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, Đảng và nhà nước ta đã chủ
trương đẩy mạnh cải cách hành chính, coi đó là một trong những khâu quan trọng
để có thể hội nhập kinh tế quốc tế cả về diện rộng và bề sâu. Với định hướng đó,
ngành Hải quan đã sớm tham gia vào quá trình này và đã đạt được nhiều thành
tích quan trọng trong các mảng công việc chủ yếu của Ngành như giám sát quản
lý, thu thuế xuất nhập khẩu, đấu tranh chống buôn lậu..., bước đầu tạo tiền đề
thuận lợi cho tiến trình hiện đại hoá hoạt động hải quan .
Tuy nhiên, theo đà phát triển kinh tế, thương mại trên thế giới và ở Việt
Nam, giao lưu kinh tế, thương mại, đầu tư, du lịch của nước ngoài với Việt Nam
cũng tăng lên đáng kể, điều đó làm cho khối lượng công việc mà ngành Hải quan
phải quản lý cũng tăng lên gấp nhiều lần trong khi cơ sở vật chất kỹ thuật, biên
chế, trình độ cán bộ có tăng lên không đáng kể. Hệ thống các quy trình làm việc
tuy đã được cải tiến, nâng cấp nhưng vẫn chưa thoát hẳn khỏi các biện pháp
truyền thống trong khi ngành Hải quan đang trên đà triển khai áp dụng các quy
trình nghiệp vụ tiên tiến, hiện đại. Chính khoảng cách bất cập giữa quy trình
truyền thống với những mục tiêu yêu cầu của quy trình hiện đại đã đặt ngành Hải
quan trước một thách thức phải khẩn trương hiện đại hoá nghiệp vụ hải quan.
Hơn nữa, với chính sách thu hút đầu tư, tạo thông thoáng cho các hoạt động xuất
nhập khẩu của Đảng, nhà nước, hoạt động của Hải quan cũng phải phục vụ cho
định hướng này, phải giảm thiểu phiền hà, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho
những doanh nghiệp làm ăn chính đáng trong khi vẫn phải đảm bảo yêu cầu quản
lý, mà chìa khoá của vấn đề này,từ thực tiễn của hải quan các nước, là nghiệp vụ
hải quan đã được hiện đại hoá.
Trong bối cảnh đó, nhiệm vụ đặt ra đối với Hải quan Việt Nam trong tiến
trình hiện đại hoá là: muốn làm tốt thì trước hết phải hiểu rõ, nắm bắt được chính Delet ed: Page 2
Delet ed: of 78
Vai trò các Điều ước quốc tế về Hải quan hoặc liên quan đến Hải quan trong quá trình hiện đại hoá Hải quan
-4-
xác và đầy đủ các nội dung, yêu cầu hiện đại hoá để từ đó định ra phương án,
cách thức, bước đi phù hợp, hiệu quả nhất, mà hầu hết các nội dung hiện đại hoá
được đúc kết và tích tụ trong các điều ước quốc tế về hải quan hoặc liên quan
đến hải quan - đối tượng nghiên cứu của khoá luận này.
Thông qua việc phân tích nội dung các Điều ước quốc tế có liên quan, các
yêu cầu hiện đại hoá nghiệp vụ Hải quan, đối chiếu với các nội dung quy định tại
các Điều ước quốc tế đa phương về Hải quan, khoá luận sẽ góp thêm phần cơ sở
lý luận, cơ sở pháp lý cho tiến trình hiện đại hoá Hải quan, xây dựng một chiến
lược tiếp cận và tham gia các Điều ước quốc tế đa phương về Hải quan, giúp cho
hoạt động Hội nhập quốc tế về Hải quan có những bước đi, lộ trình thích hợp,
bảo đảm hài hoà giữa thực hiện các yêu cầu quốc tế với lợi ích quốc gia. Đó cũng
chính là việc nhận biết tốt hơn "luật chơi" để tránh bị áp đặt, tránh những bước đi
thiếu tỉnh táo trong hội nhập.
Phục vụ cho mục tiêu nêu trên, khoá luận tập trung phân tích một số nội
dung chủ yếu sau:
- Tính tất yếu, khách quan của các yêu cầu hiện đại hoá công tác hải quan.
- Thực trạng hoạt động nghiệp vụ của Hải quan Việt nam và sự cần thiết
phải hiện đại hoá.
- Các nội dung hiện đại hoá hải quan trên thế giới.
- Quá trình hội nhập, hiện đại hoá nghiệp vụ của hải quan Việt nam và
những bài học rút ra.
- Phương hướng chiến lược về hiện đại hoá công tác hải quan và các kiến
nghị, giải pháp cụ thể.
Trong quá trình thực hiện, người viết đã căn cứ vào các quan điểm, đường
lối của Đảng - Nhà nước trong vấn đề hội nhập kinh tế quốc tế, sử dụng các
Delet ed: Page 2
Delet ed: of 78
Vai trò các Điều ước quốc tế về Hải quan hoặc liên quan đến Hải quan trong quá trình hiện đại hoá Hải quan
-5-
phương pháp nghiên cứu như phân tích, tổng hợp, so sánh, dự báo... để làm rõ
vấn đề, bảo đảm tính khách quan của kết quả nghiên cứu.
Các tài liệu được sử dụng bao gồm các tài liệu, báo cáo tổng kết công tác
của ngành hải quan, tài liệu của Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO), các tài liệu
chuyên ngành và các tài liệu khác trong và ngoài nước có liên quan đến các Công
ước về Hải quan hoặc liên quan đến Hải quan.
Khóa luận được chia làm ba chương như sau:
Chương 1: Hội nhập quốc tế trong lĩnh vực Hải quan là một xu thế phát triển
tất yếu.
Chương 2. Thực trạng hoạt động nghiệp vụ của hải quan Việt nam và sự
cần thiết phải hiện đại hoá.
Chương 3. Phương hướng và giải pháp hiện đại hoá hải quan trong tiến
trình hội nhập quốc tế.
Người viết xin chân thành cám ơn Tiến sĩ Nguyễn Hữu Khải cùng nhiều cán
bộ của Vụ Hợp tác Quốc tế - Tổng Cục Hải quan đã tận tình giúp đỡ để người
viết hoàn thành tốt khoá luận này.
Delet ed: Page 2
Delet ed: of 78
