Mô hình canh tác sắn trên đất dốc Bình Định: Kinh nghiệm và hiệu quả

MÔ HÌNH CANH TÁC SN BN VNG TRÊN T DC TNH BÌNH NH

TS. Nguyn Thanh Phng,

KS.  Thành Nhân, KS. Nguyn Quc Hi

Vin KHKT Nông nghip Duyên Hi Nam Trung B

(Email: ntphuongqn@yahoo.com; D: 0913 483646)

1. t vn 

Ngày nay, mt phn ca tình trng thoái hoá t là do iu kin khí hu, a hình c trng

ca vùng, mt phn là do áp dng bin pháp k thut canh tác c, c bit là nông dân min núi ã

phát rng làm ry vn din ra.

Mt khác, dân s ngày mt tng dn n thiu t sn xut, nông dân min núi phi canh tác

trên t có dc cao hn 25

và thng là trng c canh cây nông nghip ngn ngày (sn, lúa ry...)

nên hin tng thoái hoá t din ra càng nhanh hn. Vi  dc cao nh vy, s thoái hóa t xy

ra rt nhanh và thi gian canh tác hiu qu là rt ngn, thng ch c 2 -3 v cây lng thc ngn

ngày, sau ó phi b hóa t, c bit nguy hi m là hin nay nông dân min núi vn áp dng

phng pháp d!n sch c di và t trc khi gieo trng. Vi cách làm này, dòng chy b mt

thng rt ln, lng t b mt b r"a trôi nhiu. Khi tài nguyên rng b mt, din tích t trng i

núi tr!c ngày càng tng, hin tng l lt xy ra nhiu và ln hn. Do ó, nng sut cây trng ngày

càng gim nu không c u t và áp dng bin pháp k thut mi nh#m gim tình trng xói mòn

t i núi.

$ng thi do nh h%ng ca tp quán canh tác và iu kin kinh t nhân dân vùng núi vic

u t và tip cn tin b khoa h!c k thut mi trong nông nghip còn nhiu hn ch. Khi không

c u t úng m&c thì nng sut ca cây trng cha phát huy ht tim nng nng sut và cht

lng.

Nm 2007, din tích sn ca tnh Bình $nh là 13.160 ha, tng 0,2% so vi nm 2006, nng

sut 190,4 t/ha (tng 4,7%), sn lng 250.511 tn. Nm 2008, din tích sn s' gi( m&c )n nh

12.500 ha, nng sut 210 t/ha, sn lng 262.500 tn,  nguyên liu cung cp cho nhà máy ch

bin tinh bt sn. $ gii quyt vn  thoái hoá và hoang mc hoá t i núi và tng hiu qu kinh

t trên mt n v din tích, ci thin i sng, gim tình trng cht phá rng làm ry, thì cn phi

canh tác bn v(ng cây sn trên t dc.

2. Kt qu nghiên cu mô hình trng u xanh xen sn trên t i núi tnh Bình nh.

Bng 1. c im sinh trng và phát trin ca ging sn KM94

 ti

êu

Công thc

 l ny mm/ mc

chi (%)

c sinh tr



ng ban

u

ô 

ng u

(im 1-5)

1. Sn trng thun 98 Khá 5

2. Sn có xen u xanh 98 Khá 5

Bng 2. Nng sut và các yu t cu thành nng sut ca ging sn KM94

 ti

êu

Công thc

 khóm thc

thu/ m

P c

/ khóm

(kg)

P c

 thc thu/

(kg)

Nng sut (tn/ha)

1. Sn trng thun 1,50 1,74 13,03 26,05

2. Sn có xen u xanh 1,50 2,10 15,75 31,50

Kt qu bng 1 và 2 cho ta thy: Trong giai on u sinh tr%ng ging sn KM94 cha có

bi u hin khác bit gi(a hai bin pháp canh tác trng xen và trng thun. Nhng xét v ch tiêu nng





sut và các yu t cu thành nng sut thì khi áp dng bin pháp trng xen vi cây u xanh thì nng

sut ging sn KM94 u tng so vi trng thun: S c/khóm tng 20,69%; nng sut là 31,50

tn/ha, tng 20,92% so vi trng sn thun.

Bng 3. c im sinh trng và nng sut ging u xanh V94-208

Ch tiêu

Công thc

Chi

u

cao cây

(cm)

S qu/

cây (qu) S ht/ qu

(ht) Nng sut/

(Kg/5m

)

Nng sut

(t/ha)

1. u xanh xen sn có

bón phân 53,73 12,60 9,60 0,520 10,40

2. u xanh thun

không bón phân 41,73 9,83 9,50 0,323 6,46

S liu bng 3 cho thy, ngoi tr ch tiêu s ht/ qu mang c i m riêng ca ging nên

không có s sai khác gi(a các công th&c có bón phân và không bón phân. Các ch tiêu chiu cao cây

và s qu/ cây % mô hình có bón phân tng rõ rt so vi công th&c không bón phân: chiu cao cây %

công th&c có bón phân tng 28,76% kéo theo s qu/ cây cng tng lên 28,18% so vi công th&c

không bón phân. S qu/ cây tng nên nng sut ca ging u xanh V94 - 208 % mô hình có bón

phân là 10,40 t/ha, tng 60,99% so vi mô hình không bón phân.

Bng 4. ánh giá hiu qu kinh t ca mô hình trng u xanh xen sn trên 1 ha/v

n v: ng

Hng mc Sn trng thun



u xanh xen

sn không bón

phân



u xanh xen

sn có bón

phân

I. T

ng chi

7.600.00

11.240.000

12.660.000

1. Gi

ng

600.000

840.000

2. Phân bón và thuc BVTV 1.000.000

1.000.000

1.820.000

3. Công 6.000.000

9.400.000

10.000.000

3.1. Công làm 

t

2.000.000

3.2. Công trng 1.000.000

1.600.000

3.3. Công chm sóc 1.500.000

2.900.000

3.200.000

3.4. Công thu ho

ch

1.500.000

2.900.000

3.200.000

II. T

ng thu

13.025.000

19.485.000

26.150.000

1. Sn 13.025.000

13.025.000

15.750.000

2. 

u xanh

6.460.000

10.400.000

III. Lãi thu

n

5.425.000

8.145.000

13.490.000

Chênh lch lãi khi áp dng k thut so vi sn

trng thun

2.720.000

8.065.000

Chênh lch lãi khi áp dng k thut so vi sn

xen u xanh không bón phân

5.245.000

T l % lãi so vi sn trng thun

100,0

150,1

248,7

T sut li nhun (ln)

0,71

0,73

1,07

Hiu qu kinh t ca mô hình trng u xanh xen sn c th hin trong bng 4, mc dù mô

hình u xanh xen sn có t)ng chi phí ln hn sn trng thun, nhng t)ng thu ca mô hình sn xen

u xanh (26.150.000 /ha) cao hn rt nhiu so vi sn trng thun (13.025.000 /ha). Vi t)ng lãi

thun ca mô hình u xanh xen sn là 13.490.000 /ha cao hn gp 2,49 ln so vi trng sn thun

(7.805.000 /ha); t* sut li nhun là 1,07 ln (u xanh xen sn) và 0,71 ln (sn trng thun).

Lãi ròng ca mô hình trng u xanh xen sn có bón phân tng hn trng sn xen u xanh

không bón phân là 5.245.000 /ha (tng gp 1,64 ln). Trong iu kin ngi dân ít vn, không u

t phân bón nhng vi mô hình u xanh xen sn vn cho lãi ròng gp 1,50 ln so vi trng thun





sn. Nh vy, nên áp dng mô hình trng u xanh xen sn có và không có bón phân thì cho hiu

qu kinh t cao hn c.

Ghi chú (giá vào thi i m 6 tháng u nm 2007):

1. Giá sn ging: 500 ng/kg 2. Giá u xanh ging 12.000 ng/kg

3. Giá phân Urê: 5.000 ng/kg 4. Giá phân Lân: 1.500 ng/kg

5. Giá phân Kali: 4.200 ng/kg 6. Giá sn c thng ph+m: 500 ng/kg

7. Giá u xanh thng ph+m: 10.000 ng/kg 8. Giá công lao ng: 30.000 ng/công

3. ánh giá hiu qu môi tr ng ca mô hình thí nghim:

So sánh lng t mt i do xói mòn gi(a hai mô hình sn trng thun và mô hình trng u

xanh xen sn: vi lng t mt i 6.550,0 kg/ha mô hình sn trng thun có lng t xói mòn cao

nht; ng thi kéo theo lng cht dinh d,ng N,P,K và lng phân bón tng &ng mt i cng

cao nht. Mô hình sn có trng xen cây u xanh thì lng t xói mòn và dinh d,ng tng &ng s'

gim c i 14,42%. Ngoài ra, r cây u xanh có nt sn c nh m khí tri nên ít ly m ca

t, ng thi thân lá cây u xanh c tr li cho t.

Bng 5. ánh giá thit h!i kinh t do xói mòn t!i các mô hình canh tác trên t dc nm t!i xã

V"nh Thun, huyn V"nh Th!nh, Bình nh nm 2007

Tên mô hình

Lng

t xói

mòn

(kg/ha)

So vi

i

chng

Lng dinh dng mt

i (kg/ha/v) Lng phân bón tng

ng mt i (kg/ha/v) Thành

tin

(ng)

N P

O Urê

Lân

Super

Kali

clorua

1. S

n trng

thun 6.550,0

100,0 6,55 12,45 311.744 14,24 77,81 29,48 311.744

2. 

u xanh

xen sn 5.605,0

85,6 5,61 10,65 266.732 12,20 66,56 25,22 266.732

Do phân tích hàm lng dinh d,ng t trc khi tri n khai mô hình nên ã xác nh c

t)n tht thành tin do xói mòn t. Mô hình trng sn thun b thit hi kinh t do xói mòn là

311.744 /ha/nm, vt hn mô hình trng u xanh xen sn là 45.012 /ha/nm (14,4%). Tuy

nhiên, nu tính toán hiu qu kinh t ca mô hình thì lng N,P,K mt i trên ha trong mt v là

không ln nhng xét v t)ng din tích trng sn hàng nm ca tnh ã tác ng n môi trng thì

lng t mt i và thit hi v kinh t là rt ln khó có th bù p li c.

4. Kt lun,  ngh

+ Mô hình trng u xanh xen sn có nng sut 31,5 tn/ha và tng 20,92% so vi sn trng

thun. Lãi ròng ca mô hình trng u xanh xen sn có bón phân tng hn trng sn xen u xanh

không bón phân là 5.245.000 /ha (tng gp 1,64 ln). Trong iu kin ngi dân ít vn, không u

t phân bón nhng vi mô hình u xanh xen sn vn cho lãi ròng gp 1,50 ln so vi trng thun

sn.

+ Khi áp dng bin pháp trng u xanh xen sn u có lng t mt i gim hn so vi

sn trng thun 14,42%.

+ $ ngh áp dng mô hình u xanh xen sn có iu kin tng t % các vùng t dc trong

tnh.





TÀI LI#U THAM KH$O

1. B Nông nghip và PTNT (2002), Nông nghip vùng cao thc trng và gii pháp (Bài vit ch!n

l!c ti Hi tho Quc gia v nghiên c&u và phát tri n nông nghip bn v(ng vùng cao, Yên Bái 6 -

8/11/2002),

2. B Nông nghip và PTNT (2003), Xây dng cánh ng 50 triu ng/ha và h nông dân thu

nhp 50 triu ng/nm, NXB NN, Hà Ni, 9/2003.

3. B Nông nghip và PTNT (2005), Báo cáo Din àn chuyn giao KHCN NN và PTNT vùng

DHNTB, vùng ông Nam B và Tây Nguyên, tháng 4 và tháng 5/2005.

4. Cc Khuyn nông - Khuyn lâm (1999), Cây h u c nh m trong canh tác t dc, NXB NN,

Hà Ni, 1999.

5. Lê Quc Doanh, Hà $ình Tun, Andre Chanbanne (2005), Canh tác t dc bn vng, NXB

Nông nghip, Hà Ni, 2005.

6. Trn $&c (1998), Mt s loi cây trng tham gia vào các mô hình trang tri vùng i núi  Vit

Nam, Hà Ni, NXB NN, 1998.

7. Trnh Th Phng Loan (2007), Kt qu nghiên c&u ch!n ging sn và k thut canh tác sn bn

v(ng % min Bc Vit Nam, Tp chí Khoa h!c và Công ngh Nông nghip Vit Nam, s 3 (4) 2007.

8. Nguyn Thanh Phng (2004) Mt s mô hình canh tác iu NLKH ti vùng DHNTB, (Báo cáo

khoa h!c).

9. Nguyn Thanh Phng (2006), Nghiên cu mô hình sn xut nông nghip bn vng ti tnh Bình

nh, Gia Lai, Tha Thiên – Hu, (Báo cáo khoa h!c).

10. Nguyn T" Siêm, Thái Phiên (1999), t i núi Vit Nam – Thoái hoá và phc hi, NXB Nông

nghip, Hà Ni, 1999.

11. Nguyn H(u Tng và CTV (2003), Bo v môi trng và phát trin bn vng  Vit Nam, NXB

Chính tr Quc gia, Hà Ni, 2003.

12. T)ng cc Thng kê (2008), Niên giám thng kê nm 2007, Hà Ni, 2008.

13. Trình Công T (2007), Nghiên c&u mt s bin pháp k thut canh tác sn ti Dak Lak và Dak

Nông, Tp chí Khoa h!c và Công ngh Nông nghip Vit Nam, s 4 (5) 2007.

14. Vin Nghiên c&u chin lc và chính sách KHCN (2002), Mô hình phát trin bn vng vùng gò

i Bc Trung B, NXB NN, Hà Ni, 2002.

15. Vin KHKT Nông nghip Vit Nam (2003), Hng dn ging và quy trình k thut mt s cây

trng, Hà Ni 2003.

16. Vin KHKT Nông nghip DHNTB (2006), Xây dng mt s mô hình canh tác bn vmg trên

t i gò vùng DHMT và Tây Nguyên, Báo cáo khoa h!c ca Vin KHKT Nông nghip DHNTB,

t nm 2000 - 2006.







MÔ HÌNH TR%NG &U XANH XEN SN TRÊN T %I NÚI TNH BÌNH NH



MÔ HÌNH CANH TÁC SẮN TRÊN ĐẤT DỐC BÌNH ĐỊNH

MÔ HÌNH CANH TÁC SẮN TRÊN ĐẤT DỐC BÌNH ĐỊNH

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi