MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU LỤC VÀ KHU VỰC - Tiết 2

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU LỤC VÀ KHU VỰC

Tiết 2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA MĨ LA TINH

- Diện tích: 21.1 triệu km2

- Dân số: 542.5 triệu người (2008)

- MĐDS: 25 người/km2

- Có 20/29 quốc gia độc lập.

I. Mục tiêu:

1. Kiến thức:

- Biết được Mĩ La Tinh có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển

kinh tế, song nguồn tài nguyên thiên nhiên được khai thác chỉ phục vụ cho

thiểu số dân chúng, gây mất công bằng xã hội, mức sống có sự chênh lệch

lớn.

- Phân tích được tình trạng kinh tế thiếu ổn định của nền kinh tế các

nước Mĩ La Tinh, khó khăn do nợ, phụ thuộc nước ngoài.

2. Kĩ năng:

- Phân tích được bảng số liệu, lược đồ, thông tin để nhận biết các vấn đề

của Mĩ La Tinh.

3. Thái độ:

Tán thành, đồng tình với những biện pháp mà các quốc gia Mĩ La

Tinh đang cố gắng thực hiện để vượt qua khó khăn trong giải quyết các vấn

đề KT-XH.

II. Thiết bị dạy học:

- Bản đồ địa lí tự nhiên châu Mỹ

- Bản đồ hành chính châu Mỹ, kinh tế chung Mĩ La Tinh.

III. Trọng tâm bài:

- Vấn đề tự nhiên, dân cư và xã hội: nguồn lợi lớn của tự nhiên được

khai thác song không mang lại lợi ích cho đại bộ phận dân cư các nước

MLT. Mức sống của người dân rất chênh lệch. Mặc dù đa số dân chúng sống

trong các đô thị nhưng số dân nghèo khổ chiếm tỉ lệ khá lớn.

- Vấn đề kinh tế: kinh tế phát triển không ổn định, tổng nợ nước ngoài

lớn. Nguyên nhân và biện pháp khắc phục.

IV. Tiến trình dạy học:

- Kiểm tra bài cũ: Trình bày các vấn đề nổi bật về tự nhiên, dân cư và xã

hội các nước châu Phi.

- Mở bài:

Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu khu vực tân thế giới, nơi có nguồn tài

nguyên phong phú. Nhưng nền KT-XH có nhiều mặt trái như số lượng

người nghèo khổ chiếm tỉ lệ cao, khu vực nợ nước ngoài nhiều, xã hội bất ổn

định... Để hiểu rõ những vấn đề này, bài học hôm nay chúng ta sẽ nghiên

cứu “Một số vấn đề của Mĩ La Tinh”

TG Hoạt động của thầy và trò Nội dung

HĐ 1. Cả lớp I. Một số vấn đề về tự nhiên dân cư

Tìm hiểu một số vấn đề tự nhiên và xã hội:

dân cư và xã hội

? Quan sát hình 5.3 nêu tên các cảnh 1. Tự nhiên: Mĩ La Tinh có nhiều

quan chính của Mĩ La Tinh, kể tên điều kiện tự nhiên thuận lợi.

các khoáng sản chính.

- Giàu khoáng sản: kim loại màu,

- GV: phần lớn đất đai nằm giữa hai kim loại quí, nhiên liệu, tiềm năng thủy

đường chí tuyến nên có khí hậu xích điện lớn. → Thuận lợi phát triển nhiều

đạo và nhiệt đới ngành công nghiệp.

- Các đồng bằng rộng lớn như

Amazone, Orinoco, Laplata, - Nhiều tiềm năng để phát triển

Pampas; các sơn nguyên đất đỏ nông nghiệp: đất phù sa, đất đỏ badan

cùng với khí hậu nhiệt đới là điều màu mở. → Thuận lợi phát triển chăn

kiện để phát triển nền nông nghiệp nuôi gia súc, trồng cây công nghiệp và

nhiệt đới đa dạng. Các nước MLT cây ăn quả nhiệt đới.

sản xuất 70% sản lượng chuối của - Tài nguyên rừng, biển phong

thế giới. phú.

? Dựa vào bảng 5.3 và sự hiểu biết

của mình hãy nhận xét về sự chênh 2. Dân cư và xã hội:

lệch mức sống của dân cư một số

nước Mĩ La Tinh. - Tỉ lệ dân nghèo cao.

=>- 10% dân số giàu nhất chiếm 30-

47%GDP. - Sự chênh lệch giàu nghèo rất lớn.

- 10% dân số nghèo nhất chỉ

chiếm 0.7 - 2.7%GDP.

- Cho tới đầu thế kỉ XXI, số dân

sống dưới mức nghèo khổ của Mĩ

La Tinhchiếm tới 37-62%.

- Ở Brazil có 10% người giàu nhất ,

chiếm giữ 53.2%GDP

- Năm 2009, Argentina có dân số là - Hiện tượng đô thị hóa tự phát,

40.9 triệu người thì có tới 1/3 dân số dân cư đô thị chiếm 75% dân số, nhưng

sống ở mức nghèo khổ. 1/3 số đó sống trong điều kiện khó

- Cải cách ruộng đất không triệt để khăn.

đã tạo điều kiện cho các chủ trang

trại chiếm phần lớn đất đai, dân

nghèo không có đất đã kéo ra thành

phố tìm việc làm, gây nên tình trạng

đô thị hóa tự phát ở Mĩ La Tinh.

? Hậu quả của đô thị hóa tự phát là

gì ?

=> Thất nghiệp, thiếu lương thực-

thực phẩm, nhà ở, ùn tắc giao thông,

tội phạm, ô nhiễm môi trường…

sống trong các ngôi nhà ổ chuột.

Chuyển ý: về kinh tế thì khu vực

có những vấn đề gì nổi cộm? Chúng

ta sẽ nghiên cứu ở mục II.

HĐ 2. Nhóm/Cả lớp II. Một số vấn đề về kinh tế:

Tìm hiểu một số vấn đề về kinh tế

của Mĩ La Tinh. 1. Kinh tế tăng trưởng không ổn

? Dựa vào hình 5.4 em có nhận xét định.

gì về tốc độ tăng GDP của Mĩ La

Tinh trong thời kì 1985-2004.

=> Kinh tế tăng trưởng không ổn Nợ nước ngoài nhiều

định.

- GV yêu cầu mỗi nhóm HS chọn và

tính tỉ lệ nợ nước ngoài của 2 nước

so với tổng GDP của nước đó năm

2004 điền vào bảng. Đại diện HS

rút ra nhận xét ? (Theo qui chuẩn quốc tế để an toàn

=> Là khu vực có tỉ lệ nợ lớn: 2 nền kinh tế thì:

nước có tổng nợ trên 60% tổng - Nợ nước ngoài (nếu có) phải nhỏ hơn

GDP, 3 nước có tổng nợ trên 60% 50% GDP

tổng GDP và 2 nước có tổng nợ - Dành trả nợ không quá 10% ngân

trong khoảng 20-30% GDP. sách).

(Argentina có số nợ lớn hơn cả

GDP). Các nước MLT chiếm

khoãng 1/3 số tiền các nước đang

phát triển nợ các nước phát triển.

- Năm 1997 các nước Mỹ La Tinh

nợ 650 tỉ $; 2008 nợ 802 tỉ $.

- Ba nước nợ IMF nhất thế giới là 2. Nguyên nhân:

Brazil, Mexico và Argentina.

? Vì sao là khu vực có rất nhiều - Nền chính trị thiếu ổn định

thuận lợi cho phát triển kinh tế - Mức tăng trưởng phụ thuộc

nhưng các nước MLT vẫn thuộc vào đầu tư nước ngoài, nhất là Hoa Kì.

nhóm đang phát triển và nợ nước

ngoài nhiều ? - Chế độ phong kiến duy trì quá

→…Công cuộc cải cách kinh tế lâu.

theo hướng tích cực gặp rất nhiều - Chính phủ các nước chưa xây

khó khăn do các lực lượng chống dựng được đường lối phát triển độc lập

đối trong và ngoài nước. tự chủ.

? Nguyên nhân đưa đến thành công

của một số nước trong những năm (Xem thêm SGV Tr. 39).

gần đây.

=> Củng cố bộ máy nhà nước, cải

cách kinh tế…

Một số nước đã vươn lên trở

thành các nước NIC (Brazil,

Mexico, Argentina).

IV. Đánh giá:

1. Trình bày một số các vấn đề cần giải quyết để phát triển KT-XH của

các nước MLT.

2. Vì sao nói Mĩ La Tinh có điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển kinh

tế:

- Tiếp giáp 2 đại dương, nằm gần khu vực Bắc Mĩ có nền kinh tế phát

triển

- Có diện tích rộng lớn, đất đai màu mở

- Có nhiều miền khí hậu khác nhau

- Tài nguyên rừng phong phú

- Rất giàu về tài nguyên khoáng sản, thủy năng.

V. Hoạt động nối tiếp:

Xem trước bài 5. Tiết 3. Một số vấn đề của Khu vực Tây Nam Á và

Trung Á.

VI. Phụ lục:

- Thác Angel ở Venezuela là thác cao nhất thế giới, nước đổ xuống từ

độ cao 975m chảy vào dòng sông bên dưới.

- Dải núi Andes phía tây Nam Mĩ dài nhất thế giới, trải dài 7.400km

- 1/4 dân số Argentina sống ở Buenos Aires

- Sân vận động Maracana ở Rio de Janeiro chứa trên 200.000 khán giả

- Đập thủy điện Itaipu lớn nhất thế giới (công suất 8 triệu kw) hiện nay

sau Tam Hiệp (Trung Quốc).

- Chỉ số đói nghèo mới của thế giới là 2$/người/ngày.

1. Sự can thiệp của Hoa Kì vào MLT:

- MLT vẫn được coi là “sân sau” của Hoa Kì. Vì vậy họ tìm mọi cách

can thiệp vào khu vực này.

- Hoa Kì can thiệp sâu tình hình chính trị của các nước. Thật sự đây là

địa bàn thể hiện rõ nhất đường lối ngoại giao “cây gậy và củ cà rốt” của Hoa

Kì. Nước nào, chính phủ nào đi theo ngọn cờ của Hoa Kì thì được yên ổn.

Nước nào không đi theo hay chống lại thì họ tìm mọi cách can thiệp, thậm

chí lật đổ chính phủ, giật dây để ám sát hay giết chết các chính trị gia (Nổi

tiếng nhất là Cu ba). CIA luôn tìm cách ám sát lãnh tụ Fidel Castro. Một số

tài liệu nói rằng Fidel là người “cao số” nhất thế giới vì ông đã thoát khỏi tới

gần 700 vụ mưu sát của Hoa Kì.

2. Nợ và khủng hoảng nợ:

Từ những năm 70, những con nợ khổng lồ của thế giới là: Mexico,

Brazil, Argentina đã có gánh nợ lên tới hàng trăm tỉ $. Gánh nặng nợ lớn đến

mức họ không thể chịu nổi và họ coi như bị vỡ nợ.

-----------------