Nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng ngân sách tại các xã, phường, thị trấn thuộc huyện Gia Viễn - tỉnh Ninh Bình

NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ QUAÛN LYÙ VAØ SÖÛ DUÏNG<br /> NGAÂN SAÙCH TAÏI CAÙC XAÕ, PHÖÔØNG, THÒ TRAÁN<br /> THUOÄC HUYEÄN GIA VIEÃN - TÆNH NINH BÌNH<br /> Nguyễn Thị Lan Anh*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> T<br /> rong lĩnh vực tài chính tiền tệ, ngân sách nhà nước được xem là một trong những mắt xích<br /> quan trọng của tiến trình đổi mới. Trong thời gian qua, lĩnh vực ngân sách nhà nước nói<br /> chung và ngân sách tại địa phương nói riêng đã đạt được những thành tích đáng kể. Song<br /> lĩnh vực này vẫn tồn tại một số vấn đề còn mang dấu ấn của cơ chế cũ hoặc chưa được giải<br /> quyết thỏa đáng cả về lý luận và thực tiễn. Tại các xã, phường, thị trấn là đơn vị dự toán cấp 3, để duy trì<br /> hoạt động thực hiện các nhiệm vụ do Nhà nước giao thì các khoản thu được huy động từ nhiều nguồn khác<br /> nhau. Cùng với quá trình quản lý thu thì việc quản lý các khoản chi cũng có vị trí quan trọng. Bài báo tập<br /> trung vào việc đánh giá thực trạng tình hình quản lý và sử dụng ngân sách tại các xã, phường, thị trấn<br /> thuộc huyện Gia Viễn - tỉnh Ninh Bình. Từ đó, kiến nghị những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản<br /> lý và sử dụng ngân sách nhà nước.<br /> Từ khóa: Nâng cao hiệu quả, ngân sách, xã, phường, thị trấn<br /> Enhancing the efficiency of budget management and use in communes, wards and towns of Gia Vien<br /> district - Ninh Binh province<br /> In monetary finance sector, the state budget is considered one of the important links of inrovation. Over<br /> the past years, the state budget sector in general and local budgets in particular have achieved remarkable<br /> achievements. However, there are still issues of this field that are still marked by the old management<br /> mechanism or have not been adequately addressed both in theory and practice. In communes, wards and<br /> townships which are level 3 budget estimation entity, in order to maintain the performance of the tasks<br /> assigned by the State, the revenues are mobilized from various sources. Along with the revenue management<br /> process, management of expenditures is also important. This article focuses on assessing the current situation<br /> of budget management and utilization in communes, wards and townships of Gia Vien district, Ninh Binh<br /> province. From these, several solutions are recommended to improve the efficiency of management and use<br /> of the state budget.<br /> Keywords: Improve efficiency, budget, commune, ward, town<br /> <br /> 1. Giới thiệu thành quan trọng của hệ thống quản lý kinh tế - tài<br /> chính, đặc biệt có vai trò quan trọng trong quản lý,<br /> Trong công tác quản lý tài chính - ngân sách<br /> điều hành và kiểm soát hoạt động tài chính xã. Cùng<br /> xã, Luật Ngân sách nhà nước và hệ thống văn bản<br /> với sự phát triển và hội nhập nền kinh tế thế giới, hệ<br /> quy phạm pháp luật đã hướng dẫn công tác quản<br /> thống kế toán nhà nước cũng đã không ngừng được<br /> lý tài chính - ngân sách xã từ quy định công tác xây hoàn thiện và phát triển, góp phần tích cực vào việc<br /> dựng dự toán thu - chi đến việc quản lý, cấp phát tăng cường và nâng cao chất lượng quản lý tài chính<br /> và hướng dẫn công tác hạch toán kế toán ngân sách quốc gia. Ngoài ra, Luật Kế toán đã được Quốc hội<br /> xã. Bên cạnh đó, công tác kế toán là bộ phận cấu nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông<br /> *Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 119 - tháng 9/2017 15<br /> Naâng cao naêng löïc caïnh tranh - töø chính quyeàn ñòa phöông ñeán doanh nghieäp<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> qua ngày 20/11/2015 đã giúp cho hệ thống văn bản - Chấp hành dự toán: Thực hiện thu và thực<br /> quản lý trong lĩnh vực tài chính nói chung và lĩnh hiện chi<br /> vực ngân sách và tài chính xã nói riêng ngày càng<br /> - Khóa sổ và quyết toán ngân sách<br /> hoàn thiện hơn đáp ứng nhu cầu xã hội.<br /> * Những hành vi vi phạm pháp luật về ngân sách<br /> 2. Cơ sở lý thuyết<br /> bao gồm: Che giấu nguồn thu, trì hoãn hoặc không<br /> 2.1. Những vấn đề cơ bản về quản lý ngân sách thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước; cho<br /> cấp xã miễn, giảm, nộp chậm các khoản nộp ngân sách và<br /> * Điều kiện chi ngân sách: chi ngân sách nhà sử dụng nguồn thu trái phép quy định hoặc không<br /> nước chỉ được thực hiện khi có đủ các điều kiện đúng thẩm quyền; lợi dụng chức vụ, quyền hạn để<br /> sau đây: (1) Đã có trong dự toán Ngân sách nhà chiếm đoạt, làm thiệt hại đến nguồn thu ngân sách<br /> nước được giao, trừ các trường hợp dự toán ngân và tài sản của Nhà nước; thu sai quy định của pháp<br /> sách và phân bổ dự toán ngân sách chưa được cơ luật; chi sai chế độ, không đúng mục đích, không<br /> quan có thẩm quyền quyết định. Chi từ nguồn tăng đúng dự toán ngân sách được giao; duyệt quyết<br /> thu so với dự toán được giao và từ nguồn dự phòng toán sai quy định của pháp luật; hạch toán sai chế<br /> ngân sách theo Quyết định của cấp có thẩm quyền; độ kế toán của Nhà nước và Mục lục ngân sách nhà<br /> (2) Đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức do cấp có nước; tổ chức, cá nhân được phép tự kế khai, tự<br /> thẩm quyền quy định; (3) Đã được thủ trưởng đơn nộp thuế hoặc đề nghị hoàn thuế mà kế khai sai,<br /> vị hoặc người được uỷ quyền quyết định chi; (4) nộp sai; quản lý hóa đơn, chứng từ sai chế độ; mua<br /> Ngoài các điều kiện trên, trường hợp sử dụng vốn, bán, sửa chữa, làm giả hóa đơn, chứng từ; sử dụng<br /> kinh phí ngân sách nhà nước để đầu tư xây dựng cơ hóa đơn, chứng từ không hợp pháp; trì hoãn việc<br /> bản, mua sắm trang thiết bị, phương tiện làm việc chi ngân sách, quyết toán ngân sách; các hành vi<br /> và các công việc khác phải qua đấu thầu hoặc thẩm khác trái với quy định của Luật Ngân sách nhà<br /> định giá thì còn phải tổ chức đấu thầu hoặc thẩm nước và những văn bản pháp luật có liên quan.<br /> định giá theo quy định của pháp luật. 2.2. Nội dung quản lý và sử dụng ngân sách<br /> * Công tác lập, chấp hành dự toán và quyết toán cấp xã<br /> ngân sách bao gồm:<br /> * Lập dự toán ngân sách xã: Lập dự toán là khâu<br /> - Lập dự toán: Lập dự toán thu và lập dự toán chi đầu tiên của một chu trình ngân sách có vai trò<br /> <br /> 16 Số 119 - tháng 9/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> quan trọng: Giúp chính quyền cơ sở đánh giá đúng * Chấp hành dự toán: Chấp hành ngân sách xã<br /> khả năng và nhu cầu của địa phương, từ đó khai là quá trình tổ chức thực hiện dự toán ngân sách<br /> thác các ưu thế, thuận lợi, khắc phục các khó khăn, xã đã được Hội đồng nhân dân xã quyết định, bao<br /> trở ngại; giúp chính quyền cơ sở chủ động trong gồm: tổ chức thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách xã<br /> điều hành ngân sách; dự toán ngân sách là cơ sở để được phân cấp quản lý trên địa bàn đảm bảo thu<br /> tổ chức thực hiện ngân sách. Dự toán cũng là tiêu đúng, thu đủ, thu kịp thời theo đúng qui định của<br /> chí để đánh giá hiệu quả chấp hành ngân sách. các Luật Thuế, Pháp lệnh về phí và lệ phí, chế độ<br /> thu, không để thất thu, đồng thời chống lạm thu; tổ<br /> Căn cứ để lập dự toán: Để lập dự toán kế toán<br /> chức thực hiện nhiệm vụ chi về đầu tư xây dựng cơ<br /> căn cứ vào các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội,<br /> bản, chi hoạt động thường xuyên, các nghiệp vụ chi<br /> đảm bảo an ninh quốc phòng và trật tự an toàn xã<br /> quản lý hành chính, đảng, đoàn thể, nhiệm vụ phát<br /> hội của xã; chính sách, chế độ thu ngân sách nhà<br /> triển các sự nghiệp văn hoá, giáo dục, trên địa bàn<br /> nước, cơ chế phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi<br /> xã theo phân cấp quản lý kinh tế - xã hội.<br /> của ngân sách xã và tỷ lệ phân chia nguồn thu do<br /> Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định; chế độ, tiêu Quá trình chấp hành ngân sách, nếu xét theo<br /> chuẩn, định mức chi ngân sách hiện hành; số kiểm trình tự các thao tác nghiệp vụ bao gồm nhiều<br /> tra về dự toán ngân sách xã do UBND huyện thông bước nhỏ kế tiếp nhau như: lập kế hoạch thu, chi<br /> báo; tình hình thực hiện dự toán ngân sách xã các quỹ; chấp hành kế hoạch quý; thực hiện các biện<br /> tháng đầu năm hiện hành và các năm trước. pháp cần thiết để đảm bảo cân đối thu chi ngân<br /> sách theo chế độ qui định. Mục tiêu của chấp hành<br /> Yêu cầu trong lập dự toán ngân sách xã: Cần<br /> ngân sách xã nhằm đảm bảo các chỉ tiêu thu chi<br /> đảm bảo phản ánh một cách đầy đủ, chính xác các<br /> trong dự toán trở thành hiện thực. Từ đó, góp phần<br /> khoản thu, chi của chính quyền xã; dự toán ngân<br /> biến các chỉ tiêu của kế hoạch phát triển kinh tế -<br /> sách xã phải tổng hợp theo từng lĩnh vực thu, chi;<br /> xã hội của xã thành hiện thực. Đồng thời qua đó<br /> đảm bảo cho các dự án đầu tư có vốn, ưu tiên bố<br /> kiểm tra việc thực hiện các chính sách, chế độ, tiêu<br /> trí vốn cho công trình đang thực hiện dở dang;<br /> chuẩn, định mức của Nhà nước. Chủ tịch Ủy ban<br /> tuân thủ các chính sách, chế độ, tiêu chuẩn, định<br /> nhân dân là chủ tài khoản thu, chi ngân sách xã,<br /> mức do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban<br /> phường, thị trấn. Theo NĐ163/2016/NĐ-CP ngày<br /> hành; đảm bảo nguyên tắc cân đối ngân sách; theo<br /> 21/12/2016 hướng dẫn Luật Ngân sách Nhà nước<br /> đúng biểu mẫu quy định, đúng thời gian, đúng<br /> số 83/2015/QH13 ngày 25/6/2015 đã quy định rất<br /> mục lục ngân sách nhà nước, gửi kịp thời cho<br /> cụ thể từ Điều 23 đến Điều 41 về chấp hành dự<br /> các cơ quan chức năng của nhà nước xét duyệt;<br /> toán gồm: Phân bổ và giao dự toán; tổ chức thu<br /> bản báo cáo thuyết minh phải chỉ ra được các nội<br /> ngân sách; tổ chức chi ngân sách; tổ chức điều<br /> dung sau: Căn cứ xác định các chỉ tiêu trong dự<br /> hành ngân sách; nguyên tắc, tiêu chí, điều kiện và<br /> toán; cơ cấu thu chi ngân sách xã dự toán có phù<br /> thẩm quyền quyết định ứng trước dự toán năm sau;<br /> hợp với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của<br /> quản lý, sử dụng ngân sách của các đơn vị sử dụng<br /> HĐND xã hay không; sự thay đổi thu, chi ngân<br /> ngân sách; mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước; mở<br /> sách xã dự toán năm kế hoạch so với năm báo cáo;<br /> tài khoản của Kho bạc Nhà nước tại ngân hàng;<br /> nguyên nhân của sự thay đổi; các biện pháp cơ<br /> báo cáo tình hình chấp hành ngân sách nhà nước.<br /> bản để thực hiện tốt dự toán ngân sách xã. Theo<br /> NĐ163/2016/NĐ-CP ngày 21/12/2016 hướng dẫn * Khóa sổ và quyết toán ngân sách:<br /> Luật ngân sách số 83/2015/QH13 ngày 25/6/2015 Ngay trong tháng 12 phải rà soát tất cả các<br /> đã qui định rất cụ thể từ điều 22 đến điều 30 về khoản thu, chi theo dự toán, có biện pháp thu<br /> lập dự toán ngân sách bao gồm: thời gian lập, nội nộp đầy đủ các khoản phải thu vào ngân sách và<br /> dung quy trình lập, trách nhiệm của các bên liên giải quyết kịp thời các nhu cầu chi theo dự toán.<br /> quan và mẫu lập dự toán. Trường hợp có khả năng hụt thu phải chủ động<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 119 - tháng 9/2017 17<br /> Naâng cao naêng löïc caïnh tranh - töø chính quyeàn ñòa phöông ñeán doanh nghieäp<br /> <br /> có phương án sắp xếp lại các khoản chi để đảm toán kế toán. UBND xã xét duyệt quyết toán ngân<br /> bảo cân đối ngân sách. Phối hợp với Kho bạc Nhà sách của ban quản lý chợ thuộc xã quản lý, các hoạt<br /> nước đối chiếu tất cả các khoản thu, chi ngân sách động sự nghiệp có hạch toán kế toán độc lập. Theo<br /> trong năm, bảo đảm hạch toán đầy đủ, chính xác NĐ163/2016/NĐ-CP ngày 21/12/2016 hướng dẫn<br /> các khoản thu, chi theo Mục lục ngân sách nhà Luật Ngân sách nhà nước số 83/2015/QH13 ngày<br /> nước, kiểm tra lại số thu được phân chia giữa các 25/6/2015 đã quy định rất cụ thể từ Điều 23 đến<br /> cấp ngân sách theo tỉ lệ quy định. Tồn quỹ tiền Điều 41 về chấp hành dự toán gồm: Khóa sổ kế<br /> mặt và số dư tài khoản tiền gửi có nguồn từ ngân toán và xử lý thu, chi ngân sách nhà nước cuối<br /> sách nhà nước đến cuối ngày 31 tháng 12 phải nộp năm; chuyển nguồn ngân sách từ năm trước sang<br /> trả ngân sách, trừ các khoản phải chi theo chế độ năm sau; yêu cầu, trình tự báo cáo quyết toán ngân<br /> nhưng chưa chi (tiền lương, phụ cấp, trợ cấp cho sách nhà nước; mẫu biểu báo cáo quyết toán ngân<br /> các đối tượng theo chế độ). Đối với các khoản tạm sách nhà nước.<br /> thu, tạm giữ (nếu có) phải xem xét xử lý hoặc hoàn<br /> 3. Thực trạng về quản lý và sử dụng ngân sách<br /> trả, trường hợp chưa xử lý được, thì phải làm thủ<br /> Nhà nước năm 2016 thuộc khối xã, phường, thị<br /> tục chuyển sang năm sau. Kiểm kê cuối năm theo<br /> trấn thuộc huyện Gia Viễn - tỉnh Ninh Bình<br /> quy định đối với quỹ tiền mặt (mẫu C34-HD Biên<br /> bản kiểm kê quỹ); tài sản (mẫu C53-HD Biên bản Thực hiện Thông tư số 01/2007/TT-BTC ngày<br /> kiểm kê tài sản cố định); biên lai thu, vật tư, hàng 2/1/2007 của Bộ Tài chính hướng dẫn xét duyệt,<br /> hóa (mẫu C23-HD Biên bản kiểm kê vật tư, công thẩm định và thông báo quyết toán năm đối với<br /> cụ, sản phẩm, hàng hóa). các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, tổ chức<br /> được ngân sách nhà nước hỗ trợ và ngân sách các<br /> Thời hạn chi, tạm ứng ngân sách: Thời hạn cuối<br /> cấp. Phòng Tài chính huyện Gia Viễn - tỉnh Ninh<br /> cùng chi ngân sách đối với các nhiệm vụ được bố<br /> trí trong dự toán ngân sách năm chậm nhất đến hết Bình đã lập kế hoạch đi thẩm tra quyết toán ngân<br /> ngày làm việc 31 tháng 12. Thời hạn đơn vị gửi hồ sách 21 xã, thị trấn do UBND huyện quản lý và cấp<br /> sơ, chứng từ rút dự toán chi, tạm ứng ngân sách ngân sách. Để có cơ sở đánh giá thực trạng, tác giả<br /> đến Kho bạc Nhà nước chậm nhất đến hết ngày 30 đã tiếp cận phỏng vấn đoàn kiểm tra và thu thập<br /> tháng 12. Trường hợp đã có khối lượng, công việc được các tài liệu liên quan. Qua đó đã đánh giá<br /> thực hiện đến hết ngày 31 tháng 12 thì thời hạn chi được những mặt đạt được và những tồn tại trong<br /> ngân sách được thực hiện đến hết ngày 31 tháng 01 công tác quản lý và sử dụng ngân sách trong năm<br /> năm sau. Thời hạn đơn vị gửi hồ sơ, chứng từ chi 2016 như sau:<br /> ngân sách (kể cả thanh toán các khoản tạm ứng) Thứ nhất, những mặt đạt được, trong bối cảnh<br /> đến Kho bạc Nhà nước chậm nhất đến hết ngày 25 tình hình kinh tế trong nước phục hồi chậm, gặp<br /> tháng 01 năm sau. nhiều khó khăn tác động bất lợi đến phát triển<br /> Thời hạn chỉnh lý quyết toán ngân sách: Thời kinh tế xã hội, đầu tư xây dựng và thực hiện các<br /> gian chỉnh lý quyết toán ngân sách đến hết ngày 31 mục tiêu đó đề ra. Song với sự lãnh đạo, chỉ đạo<br /> tháng 01 năm sau, là thời gian quy định cho ngân sâu sát, quyết liệt của các cấp ủy đảng, chính quyền,<br /> sách các cấp thực hiện các việc sau đây: Hạch toán sự nỗ lực của các ban, ngành, đoàn thể tình hình<br /> tiếp các khoản thu, chi ngân sách nhà nước phát thực hiện nhiệm vụ thu - chi ngân sách nhà nước<br /> sinh từ ngày 31 tháng 12 trở về trước nhưng chứng của các xã, thị trấn năm 2016 đã đạt được những<br /> từ đang luân chuyển; hạch toán chi ngân sách các kết quả tốt: Các xã đã tập trung sự lãnh đạo và chỉ<br /> khoản tạm ứng đã đủ thủ tục thanh toán; hạch toán đạo thực hiện nghiêm Luật NSNN, Luật Quản lý<br /> tiếp các khoản ghi thu, ghi chi, các khoản chi ngân Thuế và các chế độ chính sách về quản lý tài chính<br /> sách thuộc nhiệm vụ chi của năm trước nếu được ngân sách nhà nước. Quản lý khai thác mọi nguồn<br /> chi tiếp vào niên độ ngân sách năm trước; đối chiếu thu, tích cực thu các khoản thuế, phí còn tồn đọng.<br /> và điều chỉnh những sai sót trong quá trình hạch Thực hiện tốt phương châm: Thu đúng, thu đủ<br /> <br /> 18 Số 119 - tháng 9/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> và nộp kịp thời vào NSNN. Phấn đấu thu hoàn quy định. Nhìn chung các xã, thị trấn đã nỗ lực cố<br /> thành vượt mức dự toán thu ngân sách mà Tỉnh và gắng trong công tác điều hành, quản lý và sử dụng<br /> HĐND huyện giao. Chỉ đạo chi NSNN theo đúng nguồn ngân sách đảm bảo chi đúng, chi đủ với tinh<br /> dự toán được giao, tiết kiệm chi hành chính giành thần tiết kiệm. Bên cạnh những mặt đã đặt được,<br /> nguồn chi chế độ liên quan đến con người, cụ thể: các đơn vị vẫn còn tồn tại những mặt hạn chế, yếu<br /> kém trong việc quản lý, sử dụng nguồn ngân sách<br /> - Về lập dự toán: UBND các xã, thị trấn đã thực<br /> nhất là công tác hạch toán kế toán.<br /> hiện đúng quy trình về lập, phân bổ dự toán thu -<br /> chi ngân sách. Hàng năm sau khi nhận được quyết Thứ hai, bên cạnh những thành công trong<br /> định giao chỉ tiêu kinh tế - xã hội và dự toán thu công tác quản lý và sử dụng ngân sách. Tại các xã,<br /> - chi ngân sách nhà nước, các đơn vị lập kế hoạch phường, thị trấn trên địa bàn huyện còn có những<br /> cụ thể trình HĐND xã thông qua để UBND xã làm điểm hạn chế cụ thể:<br /> căn cứ thực hiện dự toán; các đơn vị đều bám vào<br /> - Công tác lập dự toán: Một số đơn vị lập thu cao<br /> dự toán thu, chi ngân sách được HĐND huyện giao<br /> gấp 300% - 400%, thiếu tính thực tế. Do đơn vị ngại<br /> để tổ chức triển khai thực hiện; lập kế hoạch xây<br /> trình dự toán bổ sung qua HĐND xã nên kế toán<br /> dựng và giao phương án thu từng khoản thu đến<br /> sẽ tính trước các khoản kinh phí có thể phát sinh<br /> các đối tượng phải nộp; tổ chức đôn đốc thu những<br /> trong năm để đưa vào dự toán đầu năm. Khi rút<br /> khoản tồn đọng của các năm trước; hầu hết các xã,<br /> kinh phí qua kho bạc sẽ được chấp nhận vì đã có<br /> thị trấn đều lập dự toán thu cao hơn so với Nghị<br /> trong dự toán đầu năm. Cá biệt vẫn còn đơn vị xây<br /> quyết HĐND huyện giao để phấn đấu tăng thu<br /> dựng dự toán tăng ở mục thu bổ sung từ ngân sách<br /> đảm bảo các hoạt động chi cho đơn vị.<br /> cấp trên (khoản dự toán không được phép thay đổi<br /> - Chấp hành dự toán: so với số huyện giao dự toán).<br /> Đối với công tác thu ngân sách xã: Nhiều đơn Công tác báo cáo dự toán đầu năm của các đơn<br /> vị chấp hành nghiêm pháp lệnh về quy chế dân chủ vị còn chậm, ảnh hưởng đến việc thẩm định dự<br /> ở cơ sở không tự đặt ra các khoản thu đóng góp toán của các đơn vị, dự toán các đơn vị lập chưa<br /> của nhân dân và các khoản thu trái quy định của mang tính thực tế, chưa đánh giá đúng khả năng<br /> pháp luật; trong năm các đơn vị đều đạt và vượt kế thu của đơn vị mình nên một số khoản thu thuế<br /> hoạch thực hiện thu do HĐND huyện giao. Tổng thực hiện cao nhưng dự toán giao thấp hoặc ngược<br /> vượt thu các xã năm 2016 xấp xỉ 7 tỷ đồng, trong đó lại. Dự toán chi chưa bám sát thực tế, một số khoản<br /> có những đơn vị vượt thu cao như: Gia Sinh, Gia chi chưa đảm bảo quy định (Theo Nghị quyết 22<br /> Lập, Gia Thanh... đã tạo nguồn thực hiện tốt các cần đảm bảo 3 khoản sự nghiệp sau không được<br /> nhiệm vụ chi, đặc biệt là chế độ chính sách an sinh thấp hơn dự toán huyện giao: sự nghiệp giáo dục;<br /> xã hội trên địa bàn. sự nghiệp khoa học công nghệ; khoản kinh phí dự<br /> phòng). Có một số đơn vị để dự phòng thấp hơn rất<br /> Đối với chi ngân sách xã: Các xã đều thực hiện<br /> nhiều so với dự toán huyện giao hoặc không để dự<br /> chi theo Dự toán được Hội đồng nhân dân xã phê<br /> phòng (sai quy định). Một số đơn vị lập dự toán các<br /> duyệt, chi ngân sách đã đảm bảo chế độ, chính<br /> mục chi còn chung chung, chưa chi tiết.<br /> sách; Các đơn vị đều chi trả lương cho cán bộ công<br /> chức xã, cán bộ hợp đồng theo từng tháng. - Công tác chấp hành dự toán:<br /> - Quyết toán ngân sách: Hầu hết các xã, thị trấn Đối với công tác quản lý: Ngân sách xã vừa là<br /> đã ứng dụng phần mềm kế toán ngân sách xã trong một cấp ngân sách cơ sở trong hệ thống ngân sách<br /> hạch toán kế toán, nhằm tăng cường công tác quản nhà nước, vừa là đơn vị trực tiếp sử dụng kinh phí.<br /> lý tài chính. Báo cáo tài chính đầy đủ, đảm bảo thời Đặc điểm riêng này có ảnh hưởng không nhỏ đến<br /> gian, đúng quy định. Trong bố trí dự toán ngân việc thiết lập các chính sách trong quản lý ngân<br /> sách UBND huyện đã trình HĐND huyện giao sách. Hiện nay, công tác quản lý và sử dụng nguồn<br /> định mức thu - chi cho các xã, thị trấn đảm bảo ngân sách tại UBND các xã, thị trấn vẫn còn nhiều<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 119 - tháng 9/2017 19<br /> Naâng cao naêng löïc caïnh tranh - töø chính quyeàn ñòa phöông ñeán doanh nghieäp<br /> <br /> hạn chế. Quản lý ngân sách xã vẫn chưa tuân theo tổng số tiền trên phiếu thu… dẫn đến hạch toán<br /> một chu trình chặt chẽ và khoa học. Còn một số thiếu các khoản thu, mất nguồn thu. Vẫn còn 1 số<br /> đơn vị chứng từ kế toán chưa tập trung tại bộ phận đơn vị rút thu bổ sung cân đối trong các tháng vượt<br /> kế toán xã nên bộ phận kế toán chưa kiểm tra và quy định mà không có văn bản đề nghị Phòng Tài<br /> xác minh đầy đủ tính pháp lý của chứng từ, do vậy chính – Kế hoạch xem xét, giải quyết.<br /> giấy đề nghị thanh toán không có chữ ký của kế<br /> Đối với việc thực hiện nhiệm vụ chi: Các xã, thị<br /> toán. Một số bộ phận khi thanh toán chứng từ đưa<br /> trấn còn sử dụng nhiều hóa đơn bán lẻ, giấy biên<br /> thẳng lên Chủ tịch duyệt chi và đưa kế toán viết<br /> nhận với số tiền vượt quy định, nhất là các khoản<br /> phiếu chi, chi tiền. Có một số đơn vị chưa phân biệt<br /> chi đặt cơm tiếp khách không có hóa đơn tài chính<br /> rõ trách nhiệm của Chủ tài khoản và kế toán nên<br /> mà chỉ có 1 giấy biên nhận của 1 người dân nhận<br /> một số chứng từ chưa đủ điều kiện pháp lý nhưng<br /> nấu cơm với số tiền lớn. Một số phiếu chi còn thiếu<br /> kế toán vẫn làm thủ tục thanh toán. Một số đơn vị<br /> chứng từ như: Tổ chức hội nghị thiếu: giấy mời,<br /> chưa phát huy được vai trò nhiệm vụ và quyền hạn<br /> công văn, kế hoạch tổ chức, dự trù kinh phí, báo<br /> của kế toán: Kế toán còn thực hiện theo ý kiến của<br /> cáo tổng kết, sơ kết; chi thanh toán tiền làm thêm<br /> chủ tài khoản mà không bảo vệ quan điểm ý kiến<br /> giờ thiếu: bảng chấm công hoặc giấy đề nghị làm<br /> của cá nhân, chưa kiểm tra, giám sát các khoản thu,<br /> thêm giờ; chi sửa chữa thiếu dự toán, quyết định<br /> chi tài chính.<br /> lựa chọn đơn vị, hợp đồng, thanh lý hợp đồng…<br /> Các đơn vị chưa xây dựng kế hoạch tự kiểm tra,<br /> Công tác kiểm tra, thẩm định chứng từ chưa<br /> tổ chức việc tự kiểm tra tài chính, kế toán trong<br /> đảm bảo: Kế toán chưa ký vào giấy đề nghị thanh<br /> đơn vị mình, chưa xây dựng quy chế về việc tự<br /> toán, thủ trưởng đơn vị hoặc người được giao kiểm<br /> kiểm tra tài chính, kế toán tại các đơn vị có sử dụng<br /> kinh phí ngân sách nhà nước theo Quyết định số soát các công việc phát sinh chưa ký duyệt vào<br /> 67/QĐ-BTC ngày 13/8/2004 của Bộ Tài chính. chứng từ chi tiết, danh sách nhận tiền. Rất nhiều<br /> khoản chi chưa đúng nội dung, chi trùng, không<br /> Công tác quản lý đầu tư XDCB còn nhiều hạn<br /> đúng quy định, định mức chi, không hợp lý, hợp<br /> chế, hồ sơ còn thiếu như: hồ sơ quyết toán, biên<br /> lệ đặc biệt là các khoản chi hỗ trợ, bồi dưỡng. Ví<br /> bản nghiệm thu, quyết định phê duyệt báo cáo<br /> dụ, chi thăm hỏi ốm đau của cán bộ, thân nhân cán<br /> kinh tế kỹ thuật, nhiều công trình hoàn thành bàn<br /> bộ không đúng quy định, vượt định mức; Chi tiền<br /> giao đưa vào sử dụng nhưng chưa được quyết toán.<br /> tết cho cán bộ, công chức, chi 8/3, chi khai giảng,<br /> Chưa hạch toán, theo dõi các công trình XDCB dở<br /> chi đám ma, chi trùng hội nghị, thu – chi quỹ khen<br /> dang trên sổ sách kế toán. Nợ đọng XDCB còn lớn,<br /> thưởng cụm, quỹ an ninh trật tự cụm…<br /> đơn vị còn thụ động, chưa chủ động trong việc lập<br /> kế hoạch, kêu gọi đầu tư, tìm nguồn trả nợ cho các Một số đơn vị chi lương chưa đúng theo quy<br /> công trình. định. Ví dụ: Cán bộ hợp đồng vẫn hưởng phụ cấp<br /> công vụ, tính sai chế độ bảo hiểm xã hội, cán bộ<br /> Một số đơn vị nợ phải thu lớn, chưa có biện pháp<br /> đã nghỉ hưu vẫn chi trả lương trong thời gian bàn<br /> cụ thể để thu triệt để các khoản nợ đọng trong dân.<br /> giao công tác… Còn hiện tượng ký thay, nhận hộ<br /> Về chứng từ kế toán: trên bảng lương, khoán công tác hoặc làm thêm<br /> Đối với việc thực hiện nhiệm vụ thu: các đơn giờ. Nhiều chứng từ chi chưa đúng đối tượng<br /> vị phần lớn không sử dụng biên lai thu tiền, đặc được hưởng, các phiếu chi tiền các đơn vị không<br /> biệt là thu tiền đóng góp của dân. Chưa phán ảnh chi trực tiếp cho đối tượng đề nghị thanh toán mà<br /> kịp thời các nghiệp vụ kinh tế phát sinh như biên thủ quỹ ký nhận trực tiếp. Một số đơn vị thu hộ,<br /> lai thu phí, lệ phí sau khi thu tiền không nhập quỹ chi hộ không đúng quy định. Ví dụ: thu tiền nước<br /> luôn, còn tình trạng để dồn với số tiền lớn mới đem sạch của nhân dân để lắp đặt công trình nước sạch<br /> nộp ngân sách. Do vậy, các chứng từ không trùng nhưng chưa thực hiện; thu thuê trông coi trạm<br /> khớp nhau. Ví dụ: Tổng các biên lai không bằng phát sóng Viettel… Vẫn còn hiện tượng thu chưa<br /> <br /> 20 Số 119 - tháng 9/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> qua ngân sách và chi chưa qua ngân sách. Chi tạm toán ghi tăng TSCĐ các công trình đã nghiệm thu<br /> ứng tiền mặt để trả nợ đầu tư XDCB, chi trả nợ đầu bàn giao đưa vào sử dụng nên chưa tính hao mòn<br /> tư XDCB vượt số nợ cho các đơn vị thi công. Chi TSCĐ mặc dù có nhiều công trình đã xây dựng<br /> các quỹ công chuyên dùng chưa đảm bảo thủ tục từ rất lâu. Một số đơn vị chưa có sổ chi tiết của<br /> theo quy định. một số tài khoản; chưa theo dõi chi tiết quỹ công<br /> chuyên dùng, các khoản đóng góp của dân. Có đơn<br /> Một số đơn vị kinh phí chương trình mục tiêu<br /> vị không theo dõi số phải thu, phải trả.<br /> chưa chi như: Kinh phí đất trồng lúa, kinh phí hỗ<br /> trợ cây vụ đông, phụ cấp thôn đội trưởng, chi hỗ trợ Về báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán: Hầu<br /> xây dựng nhà ở cho các gia đình chính sách, kinh hết các đơn vị chưa nộp báo cáo đúng quy định.<br /> phí xây dựng nông thôn mới không chi đúng theo Báo cáo còn thiếu, chưa đầy đủ, các đơn vị không<br /> phân khai nguồn của UBND huyện hoặc không chi có thuyết minh báo cáo tài chính, báo cáo kết quả<br /> hỗ trợ kinh phí cho các Ban phát triển thôn. Một số hoạt động tài chính khác của xã, báo cáo Quyết<br /> đơn vị còn tồn tại vướng mắc từ những năm trước toán chi đầu tư xây dựng cơ bản. Một số đơn vị<br /> chuyển sang chưa khắc phục được như: Thu thầu chưa công khai dự toán và quyết toán ngân sách.<br /> khoán trước của nhân dân, vay nợ không đúng Cuối năm nhiều đơn vị thực hiện chuyển nguồn<br /> quy định, thu tiền đất của nhân dân chưa đúng chưa đúng. Có đơn vị không làm chuyển nguồn mà<br /> quy định, nợ lương của cán bộ, công chức. Vẫn còn để kết dư với số tiền lớn.<br /> hiện tượng một số đơn vị để phát sinh nợ đọng chi 4. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý<br /> thường xuyên, dẫn đến số nợ lũy kế qua các năm và sử dụng ngân sách tại các xã, phường, thị trấn<br /> tăng cao, trong khi nguồn thu thấp nên việc xử lý thuộc huyện Gia Viễn - tỉnh Ninh Bình<br /> nợ đọng chưa được giải quyết triệt để. Chi còn sai<br /> Để thực hiện tốt công tác quản lý và sử dụng<br /> nguồn như sử dụng nguồn đầu tư để chi thường<br /> ngân sách tại các xã, phường, thị trấn cần phải thực<br /> xuyên; chi vượt định mức quy định như 50% vượt<br /> hiện các giải pháp sau:<br /> thu phải để lại cải cách tiền lương nhưng các đơn<br /> vị đều chi hết; nguồn kinh phí dự phòng, tiết kiệm Một là, công tác lập dự toán: Trong công tác lập<br /> chi chưa đúng quy định. dự toán cần chú trọng hơn nữa về tính chính xác,<br /> tính khả thi để thực hiện, nhất là các khoản thu tại<br /> Công tác báo cáo quyết toán:<br /> đơn vị. Xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ phải đảm<br /> Đối với sổ sách kế toán: Các đơn vị chưa hạch bảo các quy định về chế độ, tiêu chuẩn, định mức,<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 119 - tháng 9/2017 21<br /> Naâng cao naêng löïc caïnh tranh - töø chính quyeàn ñòa phöông ñeán doanh nghieäp<br /> <br /> mức chi thống nhất trong đơn vị, đảm bảo hoàn hiệu quả nguồn vốn huy động, bố trí cơ cấu nguồn<br /> thành nhiệm vụ được giao, phù hợp với hoạt động vốn hợp lý, bao gồm cả nguồn vốn để thanh toán<br /> đặc thù của đơn vị, sử dụng kinh phí tiết kiệm có nợ XDCB. Công tác chấp hành dự toán thực hiện<br /> hiệu quả và tăng cường công tác quản lý tài chính. từ Điều 13 đến Điều 24 theo Thông tư 342/2016/<br /> Tăng cường công tác tự kiểm tra, hàng năm các đơn TT-BTC ngày 30/12/2016 có hiệu lực 13/2/2017,<br /> vị phải xây dựng kế hoạch tự kiểm tra, tổ chức việc hướng dẫn NĐ163/2016/NĐ-CP ngày 21/12/2016<br /> tự kiểm tra tài chính, kế toán trong đơn vị mình quy định một số điều về Luật ngân sách bao gồm:<br /> theo Quyết định số 67/QĐ-BTC ngày 13/8/2004 Phân bổ và giao dự toán ngân sách nhà nước của<br /> của Bộ Tài chính. Công tác lập dự toán hàng năm đơn vị dự toán ngân sách; điều chỉnh dự toán ngân<br /> của đơn vị phải đảm bảo tính thực tế, đánh giá sách đã được giao; tổ chức thu ngân sách nhà nước;<br /> đúng khả năng thu của đơn vị; các khoản chi được quản lý, hạch toán vay của ngân sách nhà nước; tổ<br /> lập theo đúng quy định. Đề nghị các đơn vị chấp chức chi ngân sách nhà nước; chi ngân sách theo<br /> hành nghiêm quy trình lập dự toán ngân sách; các hình thức rút dự toán từ Kho bạc Nhà nước; chi<br /> khoản dự phòng phải được lập theo đúng quy định; ngân sách theo hình thức lệnh chi tiền; chi cho vay<br /> lập dự toán phải chi tiết đến từng mục chi làm cơ của ngân sách nhà nước; chi trả nợ vay của ngân<br /> sở để điều hành dự toán khoa học, kịp thời. Công sách nhà nước; tổ chức điều hành ngân sách nhà<br /> tác lập dự toán thực hiện từ Điều 10 đến Điều 12 nước; thưởng vượt dự toán thu ngân sách nhà<br /> theo Thông tư 342/2016/TT-BTC ngày 30/12/2016 nước; chế độ báo cáo tình hình chấp hành ngân<br /> có hiệu lực 13/2/2017, hướng dẫn NĐ163/2016/ sách nhà nước.<br /> NĐ-CP ngày 21/12/2016 quy định một số điều về<br /> Ba là, đối với Công tác quyết toán ngân sách: In<br /> Luật ngân sách bao gồm: Hướng dẫn lập dự toán và<br /> đầy đủ hệ thống sổ sách, báo cáo quyết toán; nộp<br /> thông báo số kiểm tra dự toán ngân sách nhà nước;<br /> báo cáo cấp trên theo đúng quy định, đúng thời<br /> lập dự toán thu, chi ngân sách nhà nước; biểu mẫu<br /> gian; quản lý, sử dụng tài sản công phải được theo<br /> lập dự toán ngân sách nhà nước.<br /> dõi chi tiết, cụ thể; cuối năm phải kiểm kê, đánh<br /> Hai là, đối với công tác chấp hành dự toán: giá lại tài sản; lập và báo cáo tăng, giảm tài sản theo<br /> Tăng cường công tác quản lý tài chính - ngân sách, quy định; công khai dự toán, quyết toán và quy chế<br /> đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư XDCB. Chấp hành chi tiêu nội bộ phải lập chi tiết, cụ thể, đúng biểu<br /> nghiêm Luật ngân sách nhà nước, Luật Kế toán mẫu. Nội dung và hình thức công khai thực hiện<br /> theo quy định hiện hành. Tăng cường công tác đúng theo Thông tư số 343/2016/TT-BTC ngày<br /> kiểm soát chi theo đúng chế độ hiện hành. Phát 30/12/2016 có hiệu lực ngày 13/2/2017 của Bộ Tài<br /> huy vai trò, trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị chính về việc hướng dẫn thực hiện quy chế công<br /> trong việc sử dụng kinh phí tiết kiệm, có hiệu quả, khai ngân sách nhà nước đối với các cấp ngân sách;<br /> đúng mục đích. Thực hiện chi đúng nội dung theo lưu trữ, bảo quản chứng từ, sổ sách theo quy định,<br /> Dự toán đã được phân bổ và các chương trình mục đảm bảo lưu trữ chứng từ kế toán lâu dài. Công<br /> tiêu Tỉnh bổ sung. Thực hiện tiết kiệm chi thường tác quyết toán ngân sách thực hiện từ Điều 25 đến<br /> xuyên, dành nguồn thực hiện cải cách tiền lương Điều 30 theo Thông tư 342/2016/TT-BTC ngày<br /> và các chế độ liên quan đến con người, an sinh xã 30/12/2016 có hiệu lực ngày 13/2/2017, hướng dẫn<br /> hội. Hạch toán kế toán, định khoản các nghiệp vụ NĐ163/2016/NĐ-CP ngày 21/12/2016 quy định<br /> kinh tế phát sinh phải chính xác, nội dung thu chi một số điều về Luật Ngân sách Nhà nước gồm:<br /> phản ánh đúng mục lục ngân sách, đảm bảo chứng Khóa sổ kế toán; xử lý thu, chi ngân sách nhà nước<br /> từ hợp lý, hợp lệ, hợp pháp theo quy định. Đề nghị cuối năm; xét duyệt, thẩm định quyết toán ngân<br /> các đơn vị sử dụng biên lai thu tiền theo đúng quy sách nhà nước; xử lý kết dư ngân sách từng cấp;<br /> định, không để tình trạng thu ngoài sổ sách, rút trợ kiểm tra, thanh tra, kiểm toán công tác kế toán,<br /> cấp vượt quy định mà không được sự đồng ý của cơ quyết toán ngân sách; mẫu biểu quyết toán, báo cáo<br /> quan tài chính cấp trên. Kiểm soát chặt chẽ và có quyết toán ngân sách nhà nước.<br /> <br /> 22 Số 119 - tháng 9/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br />  Bốn là, cần nâng cao năng lực và trình độ thác, huy động các nguồn thu vào ngân sách nhà<br /> chuyên môn của bộ phận tài chính kế toán. Trong nước và sử dụng vốn ngân sách nhà nước, chi tiêu<br /> công tác luân chuyển cán bộ phải thực hiện vào đầu ngân sách nhà nước một cách tiết kiệm và có hiệu<br /> niên độ để các kế toán chịu trách nhiệm trọn vẹn quả là bộ phận không thể tách rời của vấn đề phát<br /> trong năm tài chính. Hàng năm, tổ chức các lớp tập triển kinh tế xã hội của quốc gia. Với quy mô một<br /> huấn để nâng cao nghiệp vụ chuyên môn cho kế đơn vị xã, phường, thị trấn là đơn vị dự toán cấp<br /> toán và phòng tài chính. Để thực hiện được các giải<br /> 3, còn gọi là một đất nước thu nhỏ, thì việc quản<br /> pháp trên, tác giả có các kiến nghị sau:<br /> lý và sử dụng ngân sách có hiệu quả sẽ góp phần<br /> Thứ nhất, đối với UBND huyện, chỉ đạo các cơ thực hiện tốt các mục tiêu chính trị do Đảng và<br /> quan chuyên môn tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ Nhà nước giao cho.<br /> đạo trong công tác điều hành thu – chi ngân sách,<br /> nhất là đối với các xã, thị trấn nguồn thu thấp có<br /> nhiều khả năng không đảm bảo đủ cân đối. Chỉ<br /> đạo các cơ quan chuyên môn rà soát lại các khoản<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> thu, chi tại các xã, thị trấn để đảm bảo nguồn thu.<br /> 1. Bộ Tài chính (2015), “Luật Ngân sách Nhà<br /> Thành lập các đoàn kiểm tra, giám sát để thường<br /> nước và các văn bản hướng dẫn thực hiện”,<br /> xuyên kiểm tra, đôn đốc các xã, thị trấn thực hiện<br /> Nxb Tài chính, Hà Nội;<br /> tốt công tác quản lý tài chính tại đơn vị, đặc biệt là<br /> 2. Bộ Tài chính (2003), Thông tư 60/2003/BTC<br /> các chương trình mục tiêu, các nguồn trợ cấp hỗ<br /> ban hành ngày 23/6/2003, “Quy định về<br /> trợ từ cấp trên. Chỉ đạo UBND các xã, thị trấn, các<br /> quản lý ngân sách xã và các hoạt động tài<br /> Ban quản lý đầu tư XDCB: Tăng cường công tác lập chính khác của xã, phường, thị trấn”, Nxb<br /> dự toán, thẩm định, giám sát và quyết toán công Tài chính, Hà Nội;<br /> trình đầu tư XDCB tránh thất thoát, lãng phí trong<br /> 3. Bộ Tài chính (2006), Chế độ kế toán ngân<br /> đầu tư XDCB. Chỉ đạo các phòng chuyên môn phối sách, tài chính xã và những quy định về<br /> hợp với UBND các xã, thị trấn rà soát và bàn giao quản lý tài chính, hành chính, tư pháp<br /> đầy đủ tài sản cố định (đất, nhà cửa, phòng học, vật cán bộ xã, phường, thị trấn, Nxb Tài<br /> kiết trúc...) cho trường quản lý để đảm bảo công tác chính, Hà Nội;<br /> quản lý tài sản. 4. Bộ Tài chính (2016), Nghị định163/2016/NĐ<br /> Thứ hai, đối với Kho bạc Nhà nước và Chi cục - CP ngày 21/12/2016 quy định chi tiết thi<br /> hành một số điều Luật Ngân sách Nhà nước;<br /> Thuế huyện: Đề nghị Chi cục thuế và Kho bạc Nhà<br /> nước huyện tăng cường công tác kiểm tra, hướng 5. Bộ Tài chính (2016), Thông tư 342/2016/<br /> dẫn các đơn vị thực hiện tốt hơn trong công tác TT-BTC ngày 30/12/2016 có hiệu lực<br /> 13/2/2017 quy định chi tiết và hướng dẫn<br /> quản lý và sử dụng nguồn ngân sách; đẩy mạnh<br /> thi hành một số điều của NĐ số 163/2016/<br /> công tác kiểm tra, giám sát thu, chi ngân sách của<br /> NĐ-CP ngày 21/12/2016 của Chính phủ<br /> khối xã, thị trấn, kiểm soát các khoản thu đảm bảo<br /> quy định chi tiết thi hành một số điều của<br /> nguồn thu tránh trường hợp hụt thu, hạch toán thu Luật Ngân sách Nhà nước;<br /> không đúng quy định.<br /> 6. Báo cáo thẩm tra quyết toán – Phòng Tài<br /> Kết luận chính huyện Gia Viễn tỉnh, Ninh Bình năm<br /> 2015;<br /> Quản lý ngân sách nhà nước gắn liền với việc<br /> 7. Chính phủ (2003), Nghị định 60/2003 ban<br /> thực hiện chính sách kinh tế, chính trị, xã hội của<br /> hành ngày 6/6/2003, “Quy định hướng dẫn<br /> nhà nước trong từng thời kỳ. Điều đó chứng tỏ<br /> Luật Ngân sách Nhà nước”;<br /> các khoản thu, chi của ngân sách nhà nước có ảnh<br /> 8. Phạm Văn Khoan (2007), “Giáo trình Quản<br /> hưởng rất lớn đến đời sống kinh tế, chính trị xã hội<br /> lý tài chính công”, NXB Tài chính.<br /> của địa phương và của đất nước. Vì vậy, việc khai<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 119 - tháng 9/2017 23<br />