Nghiên cứu ứng dụng các vi sinh vật đối kháng và phân giải hữu cơ để sản xuất phân hữu cơ đa chức năng phục vụ sản xuất rau an toàn

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

112
lượt xem 36
download

Nghiên cứu ứng dụng các vi sinh vật đối kháng và phân giải hữu cơ để sản xuất phân hữu cơ đa chức năng phục vụ sản xuất rau an toàn

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chất thải hữu cơ được sản xuất ở trong và sau thu hoạch là một trong những hạn chế trong Tốt Thực hành nông nghiệp trong sản xuất rau an toàn tại Việt Nam. Nó có vai trò như một vector để truyền tải không chỉ đất cây bệnh sinh mà còn độc hại con người vi sinh vật. Do đó nó có thể làm cho sản phẩm contaiminating dư lượng thuốc BVTV cao và con người độc vi sinh vật do việc sử dụng thuốc trừ sâu hơn và môi trường sản xuất bị ô nhiễm. Ủ với việc sử dụng nấm đối kháng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu ứng dụng các vi sinh vật đối kháng và phân giải hữu cơ để sản xuất phân hữu cơ đa chức năng phục vụ sản xuất rau an toàn

NGHIÊN C U NG D NG CÁC VI SINH V T Đ I KHÁNG VÀ PHÂN GI I H U CƠ Đ S N XU T PHÂN H U CƠ ĐA CH C NĂNG PH C V S N XU T RAU AN TOÀN guy n H ng Sơn1, Cù Th Thanh Phúc1, Lương H u Thành1, guy n Th Y n1 SUMMARY Research on application of antagonisms and organic decomposition in producing functional organic fertilizer to serve safety vegetable production Organic waste produced at during and post harvest is one of constrains in Good Agriculture Practice in safe vegetable production in Vietnam. It takes the role as a vector to transmit not only plant soil born diseases but also human poisonous micro-organisms. Hence it can make product contaiminating high pesticide residue and human poisonous micro-organisms due to more pesticide usage and polluted production environment. Composting with the use of antagonistic fungi and micro-organism product to boost the decomposition process of organic waste is thus considering as the most effective way to solve the problem of micro-organism pollution, soil born pest control and to ultilize organic matter to supply more nutrient to crop. Up to date, there have been various antagonism and organic decomposition micro-organism products marketing in Vietnam. However, due to low effective, high cost and not comportable to farmer usage, they have not been widely applied. This paper provides research findings on selection of new and suitable organic decomposition micro-organism products as well as on improving techniques to maximize applicable of Trichoderma as an antagonism product, through composting process with appropriate organic waste of vegetable production Keywords: Micro-organism product; organic decomposition; antagonism; Trichoderma; composting. (BVTV). Trong nh ng năm g n ây, ã có I. TV N nhi u công trình trong nư c và qu c t t p Vi c qu n lý tác nhân gây ô nhi m h u trung nghiên c u ng d ng vi sinh v t cơ ( c bi t là ph ph phNm và tàn dư phân hu nhanh ch t h u cơ x lý rác th c v t) và các ngu n b nh h i trong t h u cơ sinh h c và ã t o ra ư c nhi u ư c coi là hai y u t quan tr ng h n ch phNm phân gi i h u cơ cao. Tuy nhiên, ch s lây lan c a d ch h i, góp ph n gi m do gi i h n v công ngh s n xu t và quy thi u s d ng thu c b o v th c v t trình ng d ng, các s n phNm này còn 1 Vi n Môi trư ng nông nghi p.
ư c ít ư c ng d ng ph bi n trong s n (ii). Ch phNm Emic m t bào t vi sinh 9 xu t mà nguyên nhân tr c ti p là hi u qu v t > 10 CFU/g và (iii). Ch phNm SHMT còn h n ch , giá thành cao, quy trình s m t bào t vi sinh v t > 109 CFU/g. Các d ng còn chưa phù h p và chưa có ư c ch phNm ư c s d ng 2 nhóm xác các ch phNm x lý rác th i phù h p v i h u cơ chính là xác rau ăn lá và xác rau ăn t ng lo i rác th i c a các vùng s n xu t qu . Các k t qu ư c so sánh v i ng rau. Bên c nh ó cũng có nhi u ch phNm xác h u cơ không s d ng ch phNm. Các công th c thí nghi m ư c ti n hành trên n m i kháng như Trichoderma ã ư c ng l n (500 kg nguyên li u), không nghiên c u, s n xu t và ng d ng thành nh c l i. Phương pháp x lý ch phNm công trong s n xu t h n ch b nh ha ư c ti n hành theo khuy n cáo c a nhà trong t. Tuy nhiên, do các s n phNm u s n xu t. ư c s n xu t trên n n ch t mang c thù - Ch tiêu và phương pháp ánh giá: nên giá thành cao. M t khác, các s n phNm này u ư c khuy n cáo s d ng riêng r + chín nguyên li u: ư c ánh giá x lý t nên không ti n l i cho ngư i theo tiêu chuN Vi t Nam TCVN7185: 2002. n dân khi s d ng. Do v y, m c dù có hi u 1. pH c a các ng : ư c o 2 ngày/l n, qu cao trong vi c phòng tr b nh h i o b ng máy o pH c m tay. nhưng ch phNm này v n ít ư c ng d ng 2. Màu s c và mùi ng : ánh giá c m trong s n xu t. góp ph n Ny m nh vi c quan m u s c và mùi c a các ng 6 ng d ng các VSV có ích trong s n xu t ngày/l n. nông s n chúng tôi ti n hành nghiên c u 3. Hàm lư ng N, P, K, OC, C/N: ư c tài: ghiên c u kh năng ng d ng các xác nh khi phân h ư cơ ã ư c VSV s n xu t phân h u cơ vi sinh a hoai m c. Các ch tiêu ư c phân tích ch c năng ph c v s n xu t rau an toàn t i phòng Phân tích Trung tâm-Vi n Môi trư ng nông nghi p và ph i m II. V T LI U VÀ PHƯƠN G PHÁP b o ư c TCVN 7185-2002 v ch t N GHIÊN C U lư ng phân h u cơ. 1. V t li u nghiên c u 2.2.2 Phương pháp nghiên c u kh năng 1. Ch phNm CBR. s d ng ch ph m Trichoderma s n xu t phân bón h u cơ sinh h c ch c 2. Ch phNm Emic năng: ư c ti n hành v i 2 thí nghi m: 3. Ch phNm SHMT. Thí nghi m 1: ánh giá kh năng s ng 2. Phương pháp nghiên c u sót và nhân sinh kh i c a bào t khi ưa ch phNm Trichoderma vào ng xác h u 2.1. Phương pháp ánh giá và l a ch n cơ vào các th i i m khác nhau. Ti n hành các ch ph m phân gi i h u cơ ưa ch phNm vào ng 3 th i i m: Ti n hành thí nghi m v i 3 ch phNm (i). ưa ch phNm Trichoderma vào ng phân gi i h u cơ là: (i). Ch phNm CBR ngay t u; (ii). ưa ch phNm m t bào t vi sinh v t là > 109 CFU/g; Trichoderma vào ng khi ti n hành o;
và (iii). ưa ch phNm Trichoderma vào và 21 ngày sau tr ng i v i cà chua và b p phân chu ng ã hoai m c. c i. i u tra ng u nhiên 5 i m trên ô thí - i tư ng nghiên c u: Xác cây rau ăn nghi m theo 2 ư ng chéo góc, m i i m qu và ăn lá. i u tra 10 cây b nh ( i v i thí nghi m - Phương pháp b trí thí nghi m: S di n h p). d ng ch phNm n m Trichoderma v i t + Hi u qu tr b nh: ư c hi u ính l 2 kg/500 kg nguyên li u xác h u cơ theo công th c Abbot i v i các thí tương ương v i 80 kg/20 t n phân nghi m ng ru ng thông qua t l b nh chu ng và bón cho 1 ha (theo khuy n cáo ch t o cây con: c a nhà s n xu t). M i l p phân ư c r c m t lư t ch phNm. Ca-Ta Hi u qu (%) = × 100 Thí nghi m 2: Nghiên c u lư ng ch Ca phN Trichoderma thích h p trong các m Trong ó: Ca: Là t l b nh công ng . Ti n hành v i 3 lư ng: 2 kg; 1,5 kg th c i ch ng; Ta: Là t l b nh công và 1,0 kg ch phN m/500 kg xác h u cơ th c thí nghi m. trong hai ng xác cây rau ăn qu và rau + Năng su t cây tr ng: ư c xác nh ăn lá. Ch phN ư c ưa vào ng t i 2 m sau khi thu ho ch xong. Cân tr ng lư ng th i i m: (i). Ngay t ban u và (ii). Khi toàn ô và tính năng su t trung bình. ti n hành o tr n. K thu t ưa ch phN m Trichoderma vào ng tương t thí III. K T QU VÀ TH O LU N nghi m 1. 1. K t qu ánh giá l a ch n các ch Ch tiêu và phương pháp ánh giá: ph m phân gi i xác h u cơ phát th i M t bào t n m Trichoderma t i 10, 20 trong s n xu t rau và 30 ngày sau . 1.1. K t qu xác nh th i gian chín c a 2.3. Phương pháp ánh giá hi u qu c a ng s n ph m phân bón h u cơ a ch c năng Th i gian chín c a ng ư c xác ư c ti n hành trên cây c i ng t, b p nh qua vi c theo dõi di n bi n nhi t . c i và cà chua thông qua thí nghi m chính K t qu nghiên c u cho th y, ngay sau khi , quy, di n h p, nh c l i 3 l n, quy mô ô thí nhi t trong c hai ng u tăng nhanh, sau ó t nh cao và gi m d n. Trong nghi m là 30 m2. Các công th c thí nghi m trư ng h p áp d ng o ng , nhi t sau là các lo i phân và lư ng Trichoderma t t o gi m xu ng, sau ó l i tăng lên và t nh t ã ư c l a ch n thông qua vi c ánh nh cao th hai trư c khi gi m d n và t giá l a ch n các ch phNm vi sinh và k n nh. Tuy nhiên, th i gian t nh cao, thu t s d ng ch phNm Trichoderma t i n nh và nhi t t i a trong ng ph m c 2.1 và 2.2. thu c rõ r t vào t ng lo i ch phNm và xác - Ch tiêu và phương pháp ánh giá: h u cơ khác nhau. Trong hai lo i xác h u cơ, th i gian t nh cao nhi t c a ng + T l b nh ch t o cây con: ư c xác xác rau ăn lá nhanh hơn và nhi t th p nh vào 14 ngày sau tr ng i v i c i ng t
hơn so v i rau ăn qu . Tương t ng có Qua k t qu theo dõi di n bi n nhi t s d ng ch phNm Emic và SHMT cũng tăng có th nh n th y kh năng phân gi i nhi t nhanh và t nhi t t i a cao hơn c a các ch phNm h u cơ là khác nhau. ng s d ng ch phNm CBR. N gay sau Ch phNm SHMT có kh năng phân gi i 4 ngày, nhi t c a ng xác rau ăn lá có nhanh nh t, do ó th i gian chín c a ng s d ng ch phNm Emic và SHMT ã t cũng t s m nh t (24 ngày sau i cao nh t và lên t i 48,9-50,70C, trong khi ó v i xác rau ăn lá và 30 ngày sau iv i ph i t i 8 ngày sau , nhi t trong ng xác rau ăn qu ), sau ó n ch phNm xác rau ăn qu m i t t i a và nhi t cao Emic, cu i cùng là ch phNm CBR. Trong nh t lên t i 55,40C cùng trong ng xác hai lo i xác h u cơ, ng xác rau ăn lá rau ăn lá, nhi t ng khi s d ng ch có th i gian chín ng n hơn so v i xác rau phNm CBR cũng tăng ch m hơn (8 ngày sau ăn qu . ) và nhi t trong ng này cũng th p 0 hơn (48,8 C). Bi u đBi di đ bi n bi n nhi ttrong đ đ ng xác rau ăn lá b ng các ch m khác khác nhau u n di nhi t đ đ trong ng xác rau ăn b ng các ch ph ph m nhau 55 t(0C) Không khí 50 45 t(0C) CP CBR 40 Nhi t đ t(0C) Emix 35 t(0C) CP SHMT 30 25 t(0C) Đ i ch ng 20 2 NSU 4 NSU 6 NSU 8 NSU 10 NSU 12 NSU 14 NSU 16 NSU 18 NSU 20 NSU 22 NSU 24 NSU 26 NSU 28 NSU 30 NSU 32 NSU 34 NSU Th i gian the o dõi Hình 1. Di n bi n nhi t c a các ng xác rau ăn lá b ng các ch phNm khác nhau 1.2. Di n bi n pH trong các ng v n cao hơn so v i i ch ng (6,0-7,5). Tương t như di n bi n nhi t , vào th i Ch tiêu pH ph n ánh ho t ng c a các i m t 4-10 ngày sau , pH c a các ng VSV phân gi i h u cơ. pH thích h p nh t u tăng d n do lúc này các VSV phân gi i cho ho t ng c a các VSV phân gi i h u h u cơ ho t ng m nh nh t. n th i i m cơ thư ng bi n ng t 7,0-8,0. K t qu 4 và 10 ngày sau , pH trong c 3 ng s theo dõi pH trong các ng xác rau ăn lá d ng ch phNm VSV u t cao nh t. pH và ăn qu u cho th y m c dù s d ng các trong ng s d ng ch phNm SHMT t ch phNm khác nhau nhưng bi n ng pH th p nh t (7,8), sau ó n CBR (8,0) và trong su t quá trình c a các ng u Emix (8,1). Sau khi t nh cao, pH trong không l n (dao ng t 6,5-8,1), tuy nhiên
các ng b t u gi m tương ng v i quá tiêu này t i b ng 1 cho th y, các m u phân trình gi m ho t ng c a VSV. k c s d ng và không s d ng ch phN VSV u t tiêu chuN TCVN 7185- m n 1.3. Di n bi n màu s c và mùi c a các 2002. Tuy nhiên, giá tr các ch tiêu N, K2O ng và P2O5 trong c 3 ng có s d ng ch Màu s c và mùi c a các s n phNm phN VSV u cao hơn ng m i ch ng, cũng là m t ch tiêu ph n ánh m c ho t trong ó, ng s d ng ch phN SHMT m ng c a h VSV trong ng . VSV ho t t cao nh t (1,13%; 1,14% và 2,27%), sau ng càng m nh thì t c phân h y xác ó n CBR (1,04%; 2,10%; 1,03%) và h u cơ càng cao, th i gian chuy n màu s c th p nh t là Emic (1,03%; 2,05%; 1,04%). và gi m mùi hôi trong ng càng ng n. + Các ch tiêu VSV gây b nh cho K t qu thí nghi m cho th y, th i gian ngư i: K t qu nghiên c u cũng cho th y, chuy n màu s c và h t mùi c a ng xác phân t xác cây rau ăn lá và ăn qu trong rau ăn lá và ăn qu s d ng ch phNm ng s d ng 3 ch phN VSV cũng u m SHMT là nhanh nh t (18 và 24 ngày) sau không ch a bào t VSV gây b nh cho ó n các ch phNm CBR và Emic (30 và ngư i, trong khi ó s n phN phân bón t m 34 ngày). ng không s d ng ch phN VSV có m 1 1.4. Các ch tiêu dinh dư ng và VSV gây m t b o t E.coli là 3,78 x 10 và m t b nh trong s n ph m phân h u cơ bào t Coliform là 5,89 x 101 vư t m c cho + Ch phNm phân gi i h u cơ có ch t phép theo tiêu chuN TCVN 7185-2002. n lư ng t t là ch phNm t o ư c s n phNm phân h u cơ có các ch tiêu OC; N; P2O5; K2O cao nh t. K t qu phân tích các ch B ng 1. Các ch tiêu dinh dư ng c a các s n ph m phân h u cơ ư c s n xu t t xác cây rau ăn lá b ng các ch ph m khác nhau Ch tiêu sau x lý Công th c x lý OC (%) C/N N (%) P2O5 (%) K2O (%) Ch ph m CBR 27,02 25,98 1,04 2,10 1,03 Ch ph m Emic 26,78 26,00 1,03 2,05 1,04 Ch ph m SHMT 30,08 26,62 1,13 2,27 1,14 Đ i ch ng không s d ng ch ph m 37,81 41,55 0,72 1,13 0,78 Trên ây là k t qu theo dõi các ch nông dân. Vì v y, song song v i các thí tiêu ch t lư ng ch phNm trong i u ki n nghi m ánh giá ch t lư ng ch phNm theo áp d ng theo khuy n cáo c a nhà s n xu t phương pháp có o, tài cũng ti n hành (có o), tuy nhiên trong th c t vi c o thí nghi m phân bón theo phương pháp ng ôi khi là không kh thi i v i không o. K t qu thí nghi m cho th y,
trong i u ki n không ư c o tr n di n s d ng s n phN VSV m rút ng n th i bi n nhi t trong ng cũng tương t gian và tăng giá tr dinh dư ng trong như có o nhưng ch hình thành 1 nh ng . cao duy nh t, sau ó nhi t gi m d n và Tóm l i: Qua các ch tiêu theo dõi thu t n nh. Tuy nhiên, trong i u ki n ư c cho th y, ch phN SHMT có kh m không o, nhi t trong t t c các ng năng phân gi i c xác cây rau ăn qu và rau u cao hơn so v i i u ki n có o. C ăn lá trong th i gian nhanh nh t. S n phNm th khi s d ng ch phNm SHMT, nhi t phân bón t o ra u m b o TCVN 7185- cao nh t trong ng xác rau ăn lá và ăn 2002 v các ch tiêu dinh dư ng, vi sinh v t qu lên t i 54,3 và 58,80C. Trong khi ó gây b nh i v i phân bón h u cơ. nhi t tương ng trong các ng có o tương ng ch t 55,5 và 51,70C. M c 2. K t qu nghiên c u kh năng s d ng dù nhi t trong ng tăng cao nhưng ch ph m Trichoderma s n xu t phân th i gian chín c a các ng không o bón h u cơ sinh h c ch c năng l i ch m hơn so v i ng có o (36 2.1. K t qu nghiên c u kh năng s ng sót ngày so v i ng có o 30 ngày) và u và nhân sinh kh i bào t khi ưa ch rút ng n hơn so v i ng không s d ng ph m Trichoderma và ng xác h u cơ ch phNm (42 ngày). các th i i m khác nhau V các ch tiêu dinh dư ng: Trong các ánh giá kh năng t n t i và nhân ng không o, các ch tiêu dinh dư ng sinh kh i c a n m Trichoderma trong các như OC, C/N, N, P2O5, K2O u th p hơn ng , chúng tôi ã ti n hành thí nghi m so v i ng không o. Tuy nhiên cho dù ưa ch phNm vào ng t i hai th i có o hay không o trong quá trình , các i m. (i). Ngay khi và (ii). Khi o ng ch tiêu dinh dư ng trong c 2 ng xác (10 ngày sau ) i v i c 2 ng xác rau ăn qu và rau ăn lá u t TCVN rau ăn lá và ăn qu . Ch phN ư c r c m 7185-2002 và cao hơn so v i ng không u trên t ng l p xác h u cơ ( i v i s d ng ch phN VSV. m công th c áp d ng ngay t u) và tr n Như v y, trong trư ng h p không có u ( i v i công th c s d ng vào th i i u ki n o tr n, ngư i dân v n có th i m o ng ). B ng 2. Kh năng nhân sinh kh i c a n m Trichoderma trong ng các th i i m khác nhau M t đ bào t Trichoderma hazianium trong các đ ng xác rau ăn lá và ăn qu các th i đi m khác nhau (CFU/g) TT Công th c Đ ng xác rau ăn lá Đ ng xác rau ăn qu 10 ngày 20 ngày 30 ngày 10 ngày 20 ngày 30 ngày sau sau sau sau sau sau
1 B sung ch ph m 4 5 6 3 4 5 ngay t ban đ u 1,70 x 10 4,80 x 10 6.24 x 10 6,60 x 10 1,20 x 10 2,40 x 10 (không đ o tr n) 2 B sung ch ph m 5 7 - 4 6 - 6,00 x 10 1,26 x 10 5,10 x 10 1,20 x 10 khi đ o tr n 3 Tr n v i phân 5 7 8 chu ng hoai m c 2,8 x 10 1,95 x 10 1,85 x 10 (không )
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam K t qu thí nghi m t i b ng 2 cho th y, khi s d ng ch phNm Trichoderma vào c 2 th i i m các bào t n m u có kh năng t n t i và trong ng . Tuy nhiên ngay sau khi ưa ch phNm vào ng m t bào t c 2 công th c u b gi m rõ r t, c bi t là công th c ưa n m Trichoderma vào ngay t khi b t u . Nguyên nhân là do m t s bào t n m có th b ch t trong môi trư ng ng h u cơ do s thay i môi trư ng s ng và nhi t cao (>500C). Hi n tư ng này có th th y rõ qua s khác bi t v m t bào t n m trong các ng . Ngay trong ng phân ã ư c hoai m c, nhi t không cao nhưng m t bào t cũng b gi m rõ r t ngay sau ưa 5 ch phN vào 10 ngày (2,8 x 10 CFU/g), sau ó các bào t n m còn s ng m i nN m y m m, phát tri n và tăng bào t . M c dù ngay sau khi ưa vào ng , m t bào t n m Trichoderma b gi m nhưng sau ó b t u tăng d n sau khi 20-30 ngày (6,24 x 106-1,26 x 107 CFU/g), m t trong ng không o th p hơn trong ng có o (6,24 x 106 CFU/g so v i 1,26 x 107 CFU/g) nhưng u cao hơn m t bào t ngay sau khi ưa vào phân chu ng ã 5 hoai m c 10 ngày (2,8 x 10 CFU/g). Sau khi ưa ch phN vào phân h u cơ ã hoai m m c 20 và 30 ngày, m t bào t ã tăng lên rõ r t, i u ó ch ng t bào t còn s ng sót ã nhân sinh kh i. Tuy nhiên ây ch là s li u tham kh o vì trên th c t vi c ch cho m t bào t cao m i s d ng phân ã hoai m c là không có tính kh thi. 2.2. K t qu nghiên c u kh năng nhân sinh kh i khi ưa ch ph m Trichoderma vào ng xác h u cơ các lư ng ch ph m ban u khác nhau có th gi m lư ng ch phN chúng tôi ti n hành ánh giá kh năng nhân bào m, t c a ch phN Trichoderma các lư ng dùng khác nhau là 2,0; 1,5 và 1,0 kg/500 m kg nguyên li u tương ương v i 80; 60 và 40 kg/20 t n phân chu ng (s d ng cho 1 ha). K t qu t i nghiên c u cho th y, m t bào t trong 2 trư ng h p ưa ch phN m vào t u, không o và ưa ch phN vào ng sau khi o (10 ngày sau ) trong m c 2 ng ban u u gi m rõ r t so v i m t lý thuy t khi m i ưa vào ng 7 (tương ương 10 CFU/g i v i lư ng 2 kg/500 kg nguyên li u). Sau ó, các bào t còn s ng sót có th nhân s lư ng, do ó m t bào t 20 và 30 ngày sau u tăng lên rõ r t. i v i rau ăn lá, khi ưa ch phN Trichoderma vào ngay khi , m t m bào t v n duy trì 5,6 x 10 CFU/g và 4,6 x 104 CFU/g i v i rau ăn qu 5 30 ngày sau khi s d ng lư ng 1,5 kg/500 kg nguyên li u; khi ưa ch phN vào ng m sau o thì ngay lư ng 1 kg/500 kg nguyên li u i v i xác rau ăn lá có th duy trì m t bào t m c 3,2 x 105 CFU/g và 3,0 x 105 CFU/g i v i rau ăn qu khi k t thúc , cao hơn so v i m t bào t sau khi ưa vào phân h u cơ ã hoai m c 10 ngày. Trong khi ó, n u ưa ch phN vào ng ngay t m u, m t bào t trong ng xác rau ăn qu c lư ng 1,5 và 1,0 u th p hơn so v i m t bào t khi ưa vào phân h u cơ ã hoai m c. Như v y, n u không có i u ki n o ng xác rau ăn qu thì không th gi m ư c lư ng dùng c a ch phN Trichoderma. m 8
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam 3. K t qu ánh giá hi u qu c a s n ph m phân bón h u cơ a ch c năng T k t qu m c 2, tài ã ti n hành ánh giá hi u qu c a s n phNm phân bón ư c thu t ng có s d ng ch phNm VSV và Trichoderma t t và lư ng phù h p nh t. Các ch tiêu ánh giá bao g m hi u qu tr b nh ch t o cây con, các ch tiêu sinh trư ng và năng su t cây tr ng c a 3 lo i cây là b p c i, c i ng t và cà chua. Các thí nghi m ư c ti n hành v i 5 công th c sau: + 20 t n phân HCCN/ha ư c t xác cây cà chua + ch phN VSV SHMT + ch m phN Trichoderma lư ng dùng 1,5 kg/500 kg nguyên li u, ưa vào khi o (Công m th c 1). + 20 t n phân HCCN/ha ư c t xác cây b p c i + ch phN VSV SHMT + m ch phNm Trichoderma lư ng dùng 1,5 kg/500 kg nguyên li u, ưa vào t u (Công th c 2). + 20 t n phân HCCN/ha ư c t xác cây b p c i + ch phN VSV SHMT + m ch phN Trichoderma lư ng dùng 1,0 kg/500 kg nguyên li u, ưa vào khi o m (Công th c 3). + 20 t n/ha phân phân chu ng bình thư ng không s d ng ch phN VSV + 80 kg m ch phN Trichoderma./ha bón vào t (Công th c 4). m + 20 t n phân chu ng/ha (Công th c 5). Ngoài ch bón phân chu ng và ch phN Trichoderma, các ch m bón phân khác ư c duy trì như nhau các công th c thí nghi m. K t qu ánh giá hi u qu tr b nh và kích thích sinh trư ng cây tr ng cho th y: + V k t qu tr b nh: Qua k t qu ánh giá hi u qu i v i b nh ch t o cây con vào 21 ngày sau tr ng cho th y, hi u qu tr b nh ch t o cây con công th c 2 t cao nh t trên c 3 cây tr ng (82,05-90,20% so v i i ch ng), ti p n là công th c 3 (79,71- 83,33%); công th c 1 (72,46-79,41%) và th p nh t là công th c 4 (75,36-76,47%). + V năng su t cây tr ng: Tương t hi u qu tr b nh ch t o cây con, năng su t c a công th c có s khác nhau rõ r t t i các công th c thí nghi m. Trên c 3 cây b p c i, c i ng t và cà chua, năng su t c a công 2 t cao nh t (37,53; 20,53; 40,58%), ti p theo là công th c 3 (36,72; 19,51; 40,51%), công công th c 1 (36,18; 18,92; 39,70%), công th c 4 (35,37; 18,82; 38,24%) và cu i cùng là công th c 5 (29,40; 12,30; 26,90%). IV. K T LU N VÀ N GHN 1. K t lu n 1. C ba s n phN m VSV phân gi i h u cơ ang có bán trên th trư ng u có kh năng phân gi i cao v i c 2 nhóm xác rau ăn qu và ăn lá. Các ng s d ng VSV có th i gian chín nhanh hơn so v i i ch ng t 10-15 ngày, các ch tiêu dinh dư ng ch 9
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam y u như N , P2O5, K2O u cao hơn i ch ng t 1,09 n 1,45 l n. c bi t do nhi t ng cao các VSV gây b nh cho ngư i như E.coli, Salmonela, Coliform trong các ng s d ng ch phN m VSV hoàn toàn b tiêu di t, trong khi ó m t các VSV này trong ng không s d ng ch phN m v n còn t n t i cao hơn m c cho phép c a TCVN 7185- 2002. 2. M c dù các lo i phân sinh h c ư c s n xu t t các ng có s d ng ch phN m phân gi i h u cơ u t các ch tiêu dinh dư ng theo tiêu chuN n TCVN 7185-2002 nhưng trong s 3 s n phN m th nghi m, ng s d ng ch phN m SHMT t các ch tiêu dinh dư ng cao hơn i v i c 2 ngu n rác th i rau ăn qu và ăn lá. Sau ó n ch phN m Emic và th p nh t là CBR. 3. Do các s n phN m phân gi i h u cơ u có kh năng thúc N y m nh m quá trình phân gi i xác rau ăn qu và ăn lá nên nhi t trong ng tăng r t nhanh và cao hơn nhi u so v i ng không s d ng ch phN m VSV. Ch sau 4 ngày (v i rau ăn lá) và 8 ngày (v i rau ăn qu ), nhi t có th lên t i 50,70Cvà 55,40C, trong khi nhi t ng 0 không s d ng ch phN m VSV ch t 38,4 C i v i c 2 lo i xác rau ăn qu và ăn lá. Vì v y gi m b t nhi t trong ng nh m t o i u ki n cho các VSV t n t i và phát tri n các quy trình s d ng ch phN m VSV phân gi i h u cơ u ư c khuy n cáo o ng sau t 10-15 ngày. Khi o ng nhi t gi m xu ng t ng t sau ó l i tăng lên và t nh cao l n 2 trư c khi chín hoàn toàn. Trong i u ki n này các ch tiêu dinh dư ng c a các ng có o u cao hơn so v i ng không ư c o. 4. N gay sau khi ưa vào môi trư ng xác h u cơ, m t bào t n m Trichoderma u b gi m rõ r t trong t t c các môi trư ng xác tươi chưa hay phân h u cơ ã hoai m c. Tuy nhiên các bào t còn s ng sót có kh năng thích nghi và nhân s lư ng trong ng cũng như phân ã hoai m c r t cao. Do các ng xác h u có có th i gian thư ng dài nên khi ưa ch phN m Trichoderma g c vào c 2 ng xác rau ăn qu và ăn lá, m t bào t khi k t thúc u cao hơn so v i m t bào t còn s ng trong phân h u cơ ã 6 hoai m c (t 1,2 x 10 n 1,26 x 10 CFU/g) so v i 2,58 x 105 CFU/g. N hư v y, có th 7 kh ng nh n m Trichoderma có th t n t i và nhân s lư ng trong các ng xác h u cơ và do ó có th ưa ch phN m n m Trichderma vào ng xác h u cơ ư c. 5. Kh năng s ng sót và nhân sinh kh i c a n m Trichoderma trong ng xác h u cơ ph thu c r t nhi u vào môi trư ng c bi t là nhi t ng . Khi nhi t môi trư ng càng cao, kh năng s ng sót và nhân sinh kh i c a n m Trichoderma càng gi m. Trong c 2 hình th c o và không o, m t bào t trong ng xác rau ăn lá luôn cao hơn so v i ng xác cây ăn qu do nhi t trong ng xác rau ăn lá th p hơn. Tương t , cùng m t ngu n xác h u cơ n u ưa ch phN m Trichoderma vào ngay t u và không o, t l s ng sót và nhân sinh kh i c a n m t th p hơn so v i khi ưa ch phN m vào ng khi o. 10
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam 6. N go i tr trư ng h p xác rau ăn qu không ư c o, m t bào t n m trong các ng xác rau ăn lá và rau ăn qu có o u cao hơn so v i khi ưa tr c ti p và phân chu ng hay t, do ó có th nhân ch phN m trong ng có th gi m lư ng dùng tương ng t 80 kg/ha xu ng còn 60 kg/ha (trong i u ki n nhân trong ng xác rau ăn qu có o và rau ăn lá không o) th m chí xu ng 40 kg/ha (trong ng rau ăn lá có o) v n có th duy trì ư c m t bào t n m cao hơn so v i không nhân trong ng . Do ó v a gi m chi phí mua ch phN m, v a gi m công x lý t, t o i u ki n thu n l i cho ngư i nông dân khi s d ng ch phN m. 2. ngh 1. t n d ng xác h u cơ trong s n xu t rau làm phân bón h u cơ c n s d ng các ch phN m VSV phân gi i h u cơ rút ng n th i gian và tăng giá tr dinh dư ng c a phân bón. Ch phN m t t nh t là ch phN m SHMT. Khi s d ng ch phN m VSV phân gi i h u cơ s n xu t phân bón h u cơ t xác rau c n ph i ph b t hay trát bùn kín. N u có i u ki n thì t t nh t là ti n hành o ng sau khi t 10-15 ngày. 2. tăng hi u qu tr b nh, gi m lư ng dùng và công x lý t khi ti n hành phân h u cơ t rác th i trong s n xu t rau có th ưa ch phN m vào ngay t u nhưng t t nh t là ưa vào khi o ng . N u có i u ki n o ng , lư ng ch phN m s d ng v i ng xác rau ăn qu là 1,5 kg/500 kg nguyên li u (tương ương v i 60 kg/ha) và rau ăn lá là 1,0 kg/500 kg nguyên li u (tương ương v i 40 kg ch phN m/ha). N u không có i u ki n o tr n ch nên ưa ch phN m vào ng xác rau ăn lá và có th s d ng lư ng 1,5 kg/500 kg nguyên li u (tương ương v i 60 kg/ha). TÀI LI U THAM KH O 1 Lê Văn hương, 1999. Báo cáo t ng k t tài c p nhà nư c-Nghiên c u và áp d ng công ngh sinh h c trong s n xu t phân bón vi sinh, h u cơ t ngu n ph th i h u cơ r n- tài KC 02- 04. 2 Ph m Văn To n và CTV., 2005. Báo cáo t ng k t tài KHCN.04.04: Nghiên c u công ngh s n xu t phân bón vi sinh v t a ch ng, phân bón ch c năng ph c v chăm sóc cây tr ng cho m t s vùng sinh thái. 3 Tr n Th Thu n, 1997. Nghiên c u n m i kháng trichoderma và ng d ng trong phòng tr b nh h i cây tr ng-Lu n văn Th c s Nông nghi p. 4 Burges H.D., 1998. Formulation of microbial biopesticides. Klumwer academic publishes, Dordrecht/Boston/ London. 5 Elad, Y., I.Chet, J.Katan J, 1980. Trichoderma hazianum: A biocontrol agent effective againt Sclerotium rolfsii anf Rhizoctonia solani. Phytopathology, vol 70 (2), 119-121. 11
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam 6 FAO, 1980. A manual of rural composting. FAO/UNDP Regional Project RAS/75/004 Field Document No. 15. Rome. 7 Gaur A.C, 1980. Microbial decomposition of organic matterial and humus in soil and compost, FAO/UNDP, Technology composting. 8 Han Chet, Ada Viterbo, Michal Shoresh, 2004. Plant Bio-control by Trichoderma spp., Nature Microbiol, Rev.2, pp 43-56. 12