BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÀ RỊA – VŨNG TÀU
BÁO CÁO ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẤP TRƯỜNG
NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG QUY TRÌNH CHIẾT
TÁCH CAO CHIẾT TỪ LÁ CÂY NGẢI CỨU
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU
Chủ nhiệm đề tài: Lê Bảo Quỳnh Hương
Hướng dẫn khoa học: Th.S Nguyễn Quang Thái
Bà Rịa – Vũng Tàu, tháng 08 năm 2019
Trường Đại học Bà Rịa – Vũng Tàu
Viện Kỹ thuật – Kinh tế biển Báo cáo đề tài khoa học và công nghệ cấp trường
Chủ nhiệm đề tài: Lê Bảo Quỳnh Hương Hướng dẫn khoa học: Th.S Nguyễn Quang Thái
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ..................................................................................... 3
1.1. Giới thiệu về cây ngải cứu [1], [19] .................................................................... 3
1.1.1. Nguồn gốc cây ngải cứu ......................................................................... 3
1.1.2. Đặc tính sinh thái .................................................................................... 3
1.1.3. Đặc tính thực vật ..................................................................................... 4
1.2 Một số nghiên cứu về thành phần hóa học và dinh dưỡng của cây ngải cứu.
[1], [18]………………………………………………………………...……………….6
1.2.2. Thành phần dinh dưỡng .......................................................................... 6
1.2.3. Một số hợp chất có hoạt tính sinh học của lá ngải cứu [18] ..................... 6
1.3. Vi khuẩn [13] ..................................................................................................... 7
1.3.1. Nhóm vi khuẩn Gram dương (Gr+) ........................................................ 7
1.3.2. Nhóm vi khuẩn Gram âm (Gr-) ............................................................ 11
1.4. Giá trị sử dụng của cây ngải cứu [7], [13] ....................................................... 16
1.4.1. Y dược dân gian .................................................................................... 16
1.4.2. Các nghiên cứu dược học về ngải cứu ................................................. 17
1.4.3. Dược tính lá ngải cứu ........................................................................... 18
1.4.4. Thu hái và chế biến [7] ........................................................................... 19
1.4.5. Một số chế phẩm từ ngải cứu [20] .......................................................... 19
1.5. Xây dựng quy trình chiết [6], [10] .................................................................... 21
1.5.1. Phương pháp chiết xuất ........................................................................ 21
1.5.2.Phương pháp siêu tới hạn [23] ................................................................. 22
1.5.3. Phương pháp sắc ký ghép khối phổ (GC – MS) [3], [4], [6] ...................... 22
Trường Đại học Bà Rịa – Vũng Tàu
Viện Kỹ thuật – Kinh tế biển Báo cáo đề tài khoa học và công nghệ cấp trường
Chủ nhiệm đề tài: Lê Bảo Quỳnh Hương Hướng dẫn khoa học: Th.S Nguyễn Quang Thái
1.5.4. Phương pháp phân tích trọng lượng .................................................... 26
1.6. Phương pháp đánh giá hoạt tính sinh học kháng viêm [24] ........................ 27
CHƯƠNG 2. NGUYÊN LIỆU VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..... 31
2.1. Nguyên liệu, dụng cụ, hóa chất .................................................................... 31
2.1.1. Thu gom nguyên liệu ............................................................................ 31
2.1.2. Dụng cụ - thiết bị và hóa chất .............................................................. 31
2.1.3. Vi khuẩn thí nghiệm [21] ....................................................................... 32
2.1.4. Các phương pháp nghiên cứu ............................................................... 32
2.2. Xử lý nguyên liệu .......................................................................................... 33
2.3. Quy trình chiết tách dịch chiết lá ngải cứu [19] ........................................... 34
2.3.1. Sơ đồ nghiên cứu .................................................................................. 34
2.3.2. Thuyết minh quy trình .......................................................................... 35
2.4. Mô hình chiết xuất dịch chiết thực nghiệm tại phòng thí nghiệm. .......... 35
2.5. Các phương pháp xác định chỉ tiêu hóa lý. ................................................ 35
2.5.1 Xác định độ ẩm: ................................................................................... 35
2.5.2. Xác định hàm lượng tro: ...................................................................... 36
2.6. Khảo sát điều kiện chiết ............................................................................... 37
2.6.1. Khảo sát tỷ lệ nguyên liệu/dung môi [3;4] ........................................... 37
2.6.2. Khảo sát thời gian chiết ........................................................................ 38
2.7. Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến dịch chiết từ lá ngải cứu .................. 39
2.8. Xác định thành phần hóa học có trong dịch chiết lá ngải cứu bằng phương
pháp GC/MS ......................................................................................................... 39
2.9. Thăm dò hoạt tính kháng khuẩn bằng phương pháp đo đường kính vòng
kháng khuẩn [13], [24] .............................................................................................. 39
Trường Đại học Bà Rịa – Vũng Tàu
Viện Kỹ thuật – Kinh tế biển Báo cáo đề tài khoa học và công nghệ cấp trường
Chủ nhiệm đề tài: Lê Bảo Quỳnh Hương Hướng dẫn khoa học: Th.S Nguyễn Quang Thái
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ..................................................... 41
3.1. Kết quả xác định một số chỉ tiêu hóa lý của lá ngải cứu ........................... 41
3.1.1. Độ ẩm ................................................................................................... 41
3.1.2. Hàm lượng tro ...................................................................................... 41
3.2. Kết quả khảo sát điều kiện chiết lá ngải cứu.............................................. 42
3.2.1. Tỉ lệ dung môi ...................................................................................... 42
3.2.2. Thời gian chiết ..................................................................................... 43
3.3. Kết quả khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến dịch chiết lá ngải cứu ......... 44
3.4. Kết quả định danh các thành phần hóa học có trong dịch chiết cao ngải
cứu bằng phương pháp GC/MS ......................................................................... 45
3.5 Kết quả thăm dò hoạt tính sinh học của cao lá ngải cứu ........................... 49
CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................... 52
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 53
PHỤ LỤC………………………………………………………………………….50
Trường Đại học Bà Rịa – Vũng Tàu
Viện Kỹ thuật – Kinh tế biển Báo cáo đề tài khoa học và công nghệ cấp trường
Chủ nhiệm đề tài: Lê Bảo Quỳnh Hương Hướng dẫn khoa học: Th.S Nguyễn Quang Thái
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Viết tắt
Tiếng Anh
Tiếng Việt
GC-MS
Gas chromatography–mass
spectrometry
Sắc ký khí ghép khối phổ
DMSO
Dimethyl sulfoxit
Hợp chất hữu cơ lưu huỳnh
MHA
Mueller Hinton Agar
Môi trường
MHB
Mueller Hinton Broth
Môi trường
GC
Gas chromatography
Sắc ký khí
MS
Mass spectrometry
Quang phổ khối
TSB
Trypic Soy Borth
Môi trường dinh dưỡng
MP
Môi trường dinh dưỡng
cao thịt peptone
CFU
Colony Forting Unit
Đơn vị hình thành khuẩn