ộ ứ ư ậ ề ề ươ ễ Đ  bài: Trong m t b c th  lu n bàn v  văn ch ng, Nguy n Văn Siêu có vi ế   t:

ươ ờ ờ ạ ạ ạ “Văn ch ờ   ng (...) có lo i đáng th . Có lo i không đáng th . Lo i không đáng th  là

ạ ỉ ở ươ ờ ạ ạ ở lo i ch  chuyên chú văn ch ng. Lo i đáng th  là lo i chuyên chú con ng ườ   i”.

ế ề ể ệ Hãy phát bi u ý ki n v  quan ni m trên

Bài làm:

ườ ệ ệ ậ ạ ỗ M i ng i ngh  sĩ, tùy theo phong cách ngh  thu t, cá tính sáng t o và t ư ưở  t ẩ ng th m mĩ

ữ ệ ề ươ ườ ằ ươ mà có nh ng quan ni m riêng v  văn ch ng. Có ng i cho r ng văn ch ng là thoát ly

ạ ệ ươ ự ự ở ờ ả ả hay quên lãng, l i có ngh  sĩ muôn văn ch ng ph i là “s  th c ữ    đ i” ph i là “nh ng

ế ừ ế ầ ữ ễ ớ ổ ti ng đau kh  kia thoát ra t nh ng ki p l m than” (Nam Cao). V i Nguy n Văn Siêu,

ươ ạ ạ ạ ờ ờ ờ “Văn ch ạ   ng [...] có lo i đáng th . Có lo i không đáng th . Lo i không đáng th  là lo i

ỉ ở ươ ạ ạ ờ ở ườ ch  chuyên chú văn ch ng. Lo i đáng th  là lo i chuyên chú con ng i”.

ễ ỏ ủ ệ ề ươ Nguy n Văn Siêu đã bày t quan ni m c a mình v  văn ch ng chân chính. Văn ch ươ   ng

ượ ạ ạ ươ ươ ở đ c ông chia làm hai lo i. Lo i văn ch ờ ng "đáng th " là văn ch ng "chuyên chú con

ườ ươ ệ ướ ụ ế ộ ố ng i", là văn ch ậ ị ng “Ngh  thu t v  nhân sinh” h ụ ng đ n ph c v  cu c s ng con

ườ ạ ươ ạ ờ ươ ỉ ở ng i. Lo i văn ch ng "không đáng th " là lo i văn ch ng "ch  chuyên chú văn

ươ ữ ở ậ ị ứ ệ ệ ệ ậ ậ ch ng", lo rèn câu đúc ch , hình th c ngh  thu t, đó là “Ngh  thu t v  ngh  thu t”.

ễ ặ ầ ấ ắ ộ ươ Nguy n Văn Siêu đã r t đúng đ n khi đ t ra m t yêu c u cho văn ch ng chân chính, đó

ộ ố ở ủ ế ả ơ ờ ườ ụ ả ư ệ ệ ph i là ti ng nói, h i th  c a cu c s ng đ i th ự   ng, đ a ra nhi m v  ph n ánh hi n th c

ươ ỏ ở ầ ộ ự ế ứ ạ ả ọ cho văn ch ng. Yêu c u này đòi h i nhà văn m t s  tinh t , nh y c m, th c nh n các

ự ộ ố ộ ố ể ể ể ậ ấ giác quan r t cao đ  có th  quân s  cu c s ng, nh p thân vào cu c s ng đ  khám phá, tìm

ẩ ư ế ộ ộ ườ ọ ự tòi. M t tác ph m  u tú “không đem đ n m t cách cho ng i đ c s  thoát ly hay s ự

ế ườ ọ ậ ơ ở ộ ờ ị quên”, nó đem đ n cho ng ủ i đ c h i th , nh p đ p c a chính cu c đ i cho ng ườ ọ   i đ c

ữ ọ ưở ứ ệ ẩ ả nh ng “bài h c trông nhìn và th ng th c” (Theo dòng) “Tác ph m văn ngh  ph i th ể

ệ ự ố ậ ơ ự ố ườ ọ ơ ơ ơ hi n s  s ng th t h n là s  s ng bình th ộ   ng, cô đ ng h n, khái quát h n, cao h n cu c

ộ ố ườ ườ ứ ệ ả ả ố s ng mà văn là cu c s ng” (Tr ng Chinh). Ng ậ i ngh  sĩ ph i nh n th c, ph n ánh

ộ ố ưở ứ ả ọ ưở ưở ằ cu c s ng có lý t ng, ch  không ph i minh h a lý t ộ ố ng cu c s ng. Lý t ng n m ngay

ộ ố ộ ố ứ ế ỏ ườ trong cu c s ng ch  không tách ra kh i cu c s ng, không khi n ng i ta thoát ly hay quên

ươ ứ ả ệ ệ lãng. Văn ch ng chân chính không ph i là công th c sao chép, nô l ả   ự  hi n th c mà ph i

ể ệ ự ủ ạ ườ ạ ấ ệ ộ th  hi n s  sáng t o đ c đáo, nghiêm túc c a ng i ngh  sĩ. Quá trình sáng t o  y là quá

ữ ữ ắ ả ậ ặ ạ ờ ố ậ   trình nhà văn gom góp, nh t nh nh ch t chiu nh ng m nh đ i, nh ng s  ph n, thu nh n

ộ ố ể ả ẻ ủ ệ ệ ả   vào mình muôn v  c a cu c s ng ngoài kia đ  tr i nghi m, chung đúc. Công vi c ph n

ờ ạ ọ ộ ờ ẻ ẹ ự ư ữ ủ ệ ộ ánh hi n th c cũng giông nh  cu c đ i g n l c nh ng v  đ p tinh túy c a m t đ i trai

ư ậ ạ ẩ ầ ặ ớ ỉ ươ th m l ng, đ n đau. Ch  có công phu và sáng t o nh  v y, tác ph m văn ch ớ ng m i ch ở

ượ ộ ố ủ ắ ồ ườ ọ ả ướ ề ộ đi đ c linh h n c a cu c s ng, b t ng i đ c ph i h ế   ờ ng v  cu c đ i mà tìm ki m,

ươ ấ ị ứ ễ ả khám phá, say mê. Văn ch ng chân chính nh t đ nh không ph i là th  văn d  dãi, c t đ ố ể

ườ ọ ể ng i đ c không hi u gì:

ề ơ ắ Ấ “ m áp m m i c n ngón tay"

(Xuân thu nhã t p)ậ

ố ứ ư ờ ư “Ch a cu i x  mê ly, ch a cùng tr i phóng đãng

ư ồ Còn ch a say h n khát văn thêm men

ươ (Vũ Hoàng Ch ng)

ươ ệ ự ố ờ ở ừ ứ ắ ả ọ ộ Văn ch ng ph i là b c tranh tái hi n s  s ng, kh c h a cu c đ i t ng ngóc ngách bí

ẩ ỉ ượ ữ ự ệ ả ậ ố ờ ớ ừ n, khám phá nh ng s  ph n, đào x i t ng m nh đ i. Hi n th c không ch  đ ả   c ph n

ở ề ộ ỏ ở ự ề ệ ố ề ánh chi u r ng lan t a mà còn ứ  chi u sâu khôn cùng. B c tranh hi n th c đen t i v  xã

ổ ớ ứ ệ ề ả ở ỗ ườ ọ ộ h i Truy n Ki u đã tr  thành n i đau đđn, ám  nh nh c nh ì v i ng ờ   i đ c muôn đ i.

ộ ố ự ệ ệ ề ớ ươ ặ ấ ể ườ ộ Hi n th c cu c s ng hi n lên v i nhi u g ng m t, l m ki u ng ộ ồ   i, m t xã h i đ ng

ầ ẫ ọ ừ ơ ẩ ữ ề ả ồ ơ ướ ti n đ y r y nh ng l c l a, nh  b n, gi ộ  ác ng n ng n ph i bày d ễ   i ngòi bút Nguy n

ư ạ ủ ườ ề ễ ờ Du. Theo b ướ ườ c đ ư   ng truân chuyên, l u l c.c a m i lăm năm đ i Ki u, Nguy n Du đ a

ườ ọ ừ ố ạ ủ ự ệ ệ ậ ọ ng i đ c khám phá t ng góc sáng, t ề   i, đ m, nh t c a hi n th c. Đ c Truy n Ki u,

ườ ộ ỗ ự ể ể ệ ả ở ng ỗ   i ta không th  “thoát ly” không th  quên, hi n th c tr  thành m t n i ám  nh, n i

ặ ấ ẫ ồ ườ ườ ả ứ đau v n còn luôn day d t, bám ch t l y h n ng ắ i, b t ng ở i ta ph i nghĩ suy, trăn tr .

ươ ả ạ ỉ ể ể ờ ổ “Văn ch ộ   ng đáng th ” không ch  đ  tô đi m mà còn có ý nghĩa thay đ i, c i t o cu c

ườ ộ ầ ế ớ ượ ạ ậ ệ ỗ ộ ờ ườ ố s ng con ng i. M i m t ngh  sĩ ra đ i là m t l n th  gi c t o l p”. Ng i đ i ngh ệ

ổ ỹ ừ ọ ủ ả ắ ọ ủ   sĩ ph i dùng ngòi bút s c nh n c a mình lách sâu, m  k  t ng ngóc ngách, ung nh t c a

ể ả ạ ộ ố ổ ườ ệ cu c s ng, khám phá nó, tung hô nó đ  c i t o, thay đ i nó. Ng i ngh  sĩ chân chính

ượ ử ụ ự ồ ớ ủ không đ ệ c phép tô h ng hay bôi đen hi n th c, mà còn s  d ng khí gi i c a mình nhìn

ộ ố ặ ớ ậ ố ế ủ ồ ộ nh n, tìm tòi, đ i m t v i cu c s ng. Khi trang vi ữ   t c a các nhà văn ng n ng n nh ng

ự ệ ấ ả ố ỉ ạ ạ ạ hi n th c x u xa, gi ừ    d i và tàn ác. Khi nhà văn không ng i ng n mà ch  v ch tên t ng

ườ ừ ủ ế ẩ ấ ậ ố ươ ạ lo i ng i, t ng s  ph n cũng là khi tính chi n đ u c a tác ph m văn ch ắ ng s c bén

ẽ ấ ạ ẩ ươ ế ườ ấ nh t, m nh m  nh t. Tác ph m văn ch ng thành công khi nó khi n ng ứ   ậ i ta nh n th c

ỏ ả ể ậ ấ ỗ ượ ỗ ậ cái ác, cái x u đ  căm ghét, gi n d i, khinh b , c m nh n đ ẻ ả   ể c n i đau đ  chia s , c m

ố ố ỉ ả ạ ế ớ ế ơ ổ ườ thông, không ch  mu n t cáo mà h n th , muôn thay đ i, c i t o th  gi i con ng i. S ử

ớ ắ ự ủ ủ ậ ầ ấ ộ ứ ụ d ng th  khí gi ấ i thanh cao  y m t cách đ c l c nh t chính là b c th y c a ch  nghĩa

ự ệ ệ ế ủ ứ ố ơ hi n th c Vi t Nam ­ Nam Cao. Trang vi t c a Nam Cao có s c t ạ    cáo, ph i bày m nh

ủ ừ ữ ẽ ế ắ ấ ọ m , tính chi n đ u c a ngòi bút Nam Cao s c bén trong t ng câu ch , bén nh n trong

ự ư ề ệ ả ả ạ ừ t ng hình  nh. Văn Nam Cao t o nhi u ám  nh chua xót, hi n th c nh  găm vào lòng

ườ ọ ế ườ ạ ả ở ỉ ng i đ c khi n ng i ta ph i thôi thúc nghĩ suy, trăn tr . Nam Cao t nh táo, l nh lùng,

ứ ự ề ế ệ ơ ố ộ ộ ẫ nhi u khi đ n m c tàn nh n khi ph i bày hi n th c, t ạ    cáo xã h i tù túng, ng t ng t

ườ ề ố ả ố ế ế khi n ng i ta ph i s ng mòn, ch t mòn, ngoi ngóp mà dành quy n s ng. Ngôi làng nh ỏ

ườ ậ ự ư ứ ậ ư ằ ạ ủ c a Chí Phèo d ng nh  có tôn ti, tr t t , th  b c rõ ràng nh ng đ ng sau nó l i là t ấ ả  t c

ệ ố ệ ữ ộ ủ ể ặ ệ ủ ự hi n th c kh c li t, d  d i. Đ c đi m c a nông thôn Vi t Nam trong cái nhìn c a Nam

ượ ự ồ ạ ủ ễ ầ ề ế ẽ ặ ộ ị Cao đ c bóc tr n, s  t n t i c a l giáo, l thói, đ nh ki n đã ràng bu c ch t ch , bóp

ộ ố ẹ ố ậ ườ ẫ ấ ị ngh t s  ph n cu c s ng con ng i. Bao nhiêu mâu thu n là b y nhiêu k ch tính, giành

ậ ệ ủ ữ ộ ườ ị gi t trong câu chuy n c a Nam Cao. Làng xã heo hút mà d  d i, con ng i bi k ch cùng

ị ủ ồ ạ ấ ấ ầ ở ị ư ữ đinh b  b a vây b i thiên la đ a võng. Cái ác, cái x u ng m ng m t n t ỗ   i nh ng nh ng n i

ề ướ ắ ẫ ứ ư ể ệ ầ đau nhi u máu và n ủ   c m t v n hi n hi n đ y nh c nhôi. Nam Cao đã đ a ngòi bút c a

ề ệ ự ề ữ   mình lách sâu v  vùng quê, v  hi n th c heo hút, nghèo nàn mà khám phá trong nó nh ng

ắ ệ ữ ộ ố ộ ặ ề ế ấ ấ ấ ố ị kh c nghi t, d  d i, t cáo b  m t giai c p th ng tr  tàn ác, x u xa. V n đ  mi ng ăn

ề ể ộ ấ ể ố ế ớ ả ố ở trong sáng tác Nam Cao cũng tr  thành m t v n đ  đi n hình đ  t cáo th  gi i gi d i và

ườ ự ọ ự ố ế ế ầ ạ ả tàn ác. Con ng ụ   i vì mi ng ăn mà ph i qu n qu i trong s  ch n l a s ng hay ch t, nh c

ư ờ ế ạ ố ế ế ấ ứ ế ế ế ẩ hay vinh. Ch a bao gi , mi ng ăn l i nh c nh i đ n th , c p thi t đ n th , nó đ y ng ườ   i

ườ ệ ộ ỷ ữ ế ặ ấ ặ ồ ị ỗ ta vào ch  cùng đ ng tuy t l , ho c ch t, ho c đánh m t linh h n cho qu  d . Bi k ch

ả ố ấ ộ ả ươ ự ự ứ Chí Phèo là b n t cáo đanh thép nh t xã h i gi ác, xác xa, văn ch ng th c s  là th  khí

ớ ấ ự ủ ỗ ườ ườ ọ ả gi i thanh cao, đ c l c khi khám phá n i đau c a con ng ế i, khi n ng ậ   i đ c c m nh n

ữ ể ắ ấ ậ ỗ ượ ả ạ ổ sâu s c n i đau  y đ  căm thù, gi n d  và khát khao đ ệ   ộ c c i t o xã h i, thay đ i hi n

th c.ự

ự ệ ả ỉ ố ự ệ ơ ươ ờ Không ch  ph n ánh hi n th c, t cáo và ph i bày hi n th c “văn ch ng đáng th ” còn

ả ạ ườ có kh  năng nhân đ o hóa con ng i làm cho lòng ng ườ ượ i đ ạ c thêm trong s ch và phong

ủ ặ ứ ơ ươ ứ ứ ụ ậ phú h n. Ch c năng c a v n ch ẩ   ng chân chính là ch c năng nh n th c, giáo d c th m

ươ ả ạ ả ộ ỉ ướ mĩ. Văn ch ng không ch  có kh  năng c i t o xã h i mà còn h ng con ng ườ ớ i t i cái t ố   t

ườ ươ ồ ắ ồ ơ ạ ẹ đ p, nhân đ o hóa con ng i. Văn ch ọ   ng b i đ p cho tâm h n phong phú h n, thanh l c

ộ ố ẹ ạ ơ ồ ườ ậ cho tâm h n trong s ch h n, tô đ p cho cu c s ng và cho chính con ng ệ i. Ngh  thu t là

ươ ứ ồ ạ ủ ườ ữ ườ ườ ph ng th c t n t i c a con ng i, gi cho con ng i mãi mãi là con ng i, không sa

ự ươ ớ ự ướ ữ ệ ậ ổ ố xu ng thành nh ng ông thánh vô b , vô duyên. Ngh  thu t, là s  v i, s  h n t ề   ng v ,

ữ ườ ườ ố ủ ủ ọ ố ự s  níu gi mãi mãi tình ng i cho con ng i” (Nguyên Ng c). Cái c t lõi, c t t y c a văn

ươ ạ ươ ị ự ự ả ỉ ch ng chân chính là nhân đ o. Văn ch ng ch  có giá tr  th c s  khi nó có kh  năng nhân

ườ ứ ở ả ả ọ ồ ổ ớ ạ đ o hóa con ng i, thanh l c tâm h n và tình c m, có kh  năng đ i m i ý th c ề    chi u

ở ộ ầ ậ ọ ươ ượ ư sâu, m  r ng, nâng cao t m đón nh n cho h . văn ch ạ ng t o ra đ ẳ   c d  âm sâu th m,

ơ ợ ữ ế ậ ẩ ươ kh i g i nh ng ti p nh n th m mĩ chính là văn ch ng chân chính. Nam Cao có ngòi bút

ự ỉ ư ệ ẩ ặ ạ ạ ươ hi n th c t nh táo, nghiêm ng t, nh ng  n sâu l i là 1 trái tim nhân đ o giàu yêu th ng.

ư ẻ ữ ệ ấ ố ườ ườ Ông đã làm “công vi c gi ng nh  k  nâng gi c cho nh ng ng i cùng đ ng tuy t l ệ ộ ị b

ủ ẫ ớ ặ ố ườ ự ữ ườ ậ cái ác ho c s  ph n đen đ i d n t i chân t ng, bênh v c cho nh ng con ng i không

ượ ự ườ ẩ còn đ ễ c ai bênh v c (Nguy n Minh Châu). Con ng ằ   i trong tác ph m Nam Cao, dù qu n

ả ử ủ ứ ư ế ề ạ ỗ ố ồ qu i trong n i đau, nh c nh i trên ch o l a c a mi ng ăn, đ ng ti n nh ng lúc nào cũng

ề ố ử ế ậ ộ ệ   ắ g ng g i đi tìm cho mình m t quy n s ng đúng nghĩa. Nhân v t dù có ch t, câu chuy n

ươ ườ ẫ ươ ủ ự ề dù có bi th ng, ng ấ i ta v n th y tình th ng và ni m tin c a Nam Cao r c sáng. Nam

ỉ ươ ậ ủ ọ ọ ố ể ấ ỉ Cao không ch  th ắ ng mà còn th u hi u, không ch  kh c h a s  ph n c a h  mà còn tin

ở ươ ủ ề ề ọ ườ ọ ẩ ọ ưở t ng thiên l ng c a h  và truy n ni m tin đó cho ng i đ c. Đ c tác ph m Nam

ườ ọ ở ỗ ự ặ ỉ ị Cao, ng i đ c không ch  b  thôi thúc b i n i đau, s  căm thù mà còn l ng đi trong tình

ươ ự ồ ề ả ạ ả ườ th ng, ni m tin và s  đ ng c m. Đó chính là kh  năng nhân đ o hóa con ng i, giúp

ườ ạ ơ lòng ng i thêm trong s ch, phong phú h n.

ứ ứ ế ệ ậ ầ ầ ộ Tuy nhiên, cũng c n quan tâm đ n hình th c ngh  thu t. Hình th c và n i dung c n có s ự

ặ ắ ứ ệ ẩ ả ậ ộ ơ ộ ở ươ t ng x ng. Ngh  thu t giúp n i dung tr  nên đ c s c h n. M t tác ph m hay ph i là

ể ẩ ự ắ ứ ữ ệ ặ ộ ộ ỉ m t ch nh th  th m mĩ, là s  g n bó, quy n hòa gi a hai m t hình th c và n i đung. Văn

ư ườ ế ẹ ố ỉ ườ ằ ọ h c "nh  ng i con gái đ p" (Ch  Lan Viên) không ch  lôi cu n ng ụ   i ta b ng y ph c,

ắ ườ ằ ẻ ẹ ộ dáng hình mà còn làm mê đ m lòng ng ẩ i b ng v  đ p nhân ph m bên trong. M t tác

ộ ự ộ ớ ạ ủ ứ ự ế ẩ ọ ỉ ph m văn h c ch  hay khi k t tinh cao đ  s  đ c đáo, m i l c a hình th c và s  sâu kín,

ủ ộ ể ặ ạ ấ ộ ỉ ượ ạ ế t vi c a n i dung, là m t ch nh th  thông nh t, hài hòa. Tính nh c d t dìu đ c t o nên

ơ ẹ ủ ư ư ữ ư ộ ừ ể ơ t ư ủ ỉ  th  th  năm ch  nh  ru, nh  hát, nh  th  th  tâm tình c a m t bài th  đ p nh  “Th ơ

ẫ ố ườ ọ ạ ướ ạ ướ ả tình cu i mùa thu” đã d n ng i đ c d o b c mùa thu, d o b c tình yêu. Hình  nh th ơ

ậ ắ ặ ừ ấ ế ả ị ệ trong sáng, gi n d , ngh  thu t v t dòng, l p t r t khéo léo, thành công khi n bài th  nh ơ ư

ệ ọ ế ở ậ ơ ộ ộ m t đi p khúc tình yêu ngân vang, tha thi t. Không gian th  r ng m , v n đ ng không

ừ ư ạ ệ ứ ữ ể ệ ậ ẩ ầ ấ ng ng nh ng l ạ   i có nh ng đi m nh n ngh  thu t có hi u  ng th m mĩ cao đ y sáng t o.

ọ ơ ườ ỉ ượ ưở ứ ố Đ c Th  tình cu i mùa thu, con ng i không ch  đ c trông nhìn và th ộ ứ   ng th c m t b c

ẽ ẹ ượ ặ ấ ử ự ử ả tranh thu đ p đ , yên bình mà còn đ ệ c l ng mình tr i nghi m .s  vĩnh c u, b t t , vĩnh

ơ ủ ả ủ ệ ế ọ ắ   ằ h ng c a tình yêu. Chính ti ng th  c a c m xúc, chính gi ng đi u chân thành mà say đ m

ơ ỳ ườ ẽ ể ồ ờ ẹ ữ ủ c a th  Xuân Qu nh đã gieo vào lòng ng i nh ng tin yêu muôn đ i đ p đ , đ  r i, trong

ế ấ ứ ộ b t c  m t trái tím đang yêu nào cũng thao thi t ngân vang:

ỉ Ch  còn anh và em

ỉ Ch  còn anh và em

Cùng tình yêu iở ạ  l

ư ậ ủ ế ệ ễ ậ ượ ứ ữ Nh  v y, ý ki n, quan ni m c a Nguy n Văn Siêu đã nhìn nh n đ c nh ng ch c năng

ủ ư ặ ẩ ọ ươ ạ ế cao quý, đ c tr ng th m mĩ quan tr ng c a văn ch ng chân chính, song l i thi u cái nhìn

ứ ầ ủ ề ế ố ủ ư ệ ậ ị ứ ệ toàn đi n, ch a nh n th c đ y đ  v  giá tr , vai trò c a các y u t ậ    hình th c, ngh  thu t

ươ trong văn ch ng.