Những điều cơ bản về Franchising

Những điều cơ bản về Franchising

“Frachising là một phương thức mở rộng doanh nghiệp, có đặc thù bằng việc

cung cấp li-xăng về sử dụng thương hiệu, hàng hóa, kèm theo những quy định về

chi phí chuyển nhượng và các trợ giúp hay sự kiểm soát nhất định trong hoạt

động.”

Hoạt động franchising tại Việt Nam nên được định nghĩa một cách đầy đủ như

sau:

“Nhượng quyền thương mại là hình thức mở rộng mạng lưới kinh doanh thông qua

chuỗi mô hình các bản sao đơn lẻ bằng vốn đầu tư của đối tác (đối với Franchisor);

hay việc làm chủ kinh doanh bằng cách áp dụng một mô hình doanh nghiệp sẵn

có, cung cấp hàng hóa, dịch vụ mang chất lượng, kiểu dáng, thương hiệu đặc thù

của doanh nghiệp nhượng quyền (đối với Franchisee).

Nhượng quyền thương mại dựa trên sự thỏa thuận hợp pháp bằng văn bản giữa hai

bên. Trong đó, bên giao quyền trao cho bên nhận quyền: quyền tiến hành kinh

doanh bằng sản phẩm hàng hóa - dịch vụ, thương hiệu, cùng với phương thức hoạt

động của mình tại địa điểm xác định, bên cạnh những trợ giúp, kiểm soát nhất

định. Đổi lại, bên nhận quyền phải trả phí nhượng quyền và tuân theo các điều

khoản ràng buộc khác được ghi trong hợp đồng nhượng quyền thương mại.”

Nhượng quyền thương mại dựa trên sự thỏa thuận hợp

pháp bằng văn bản giữa hai bên.

a. Lịch sử hình thành

Thế hệ đầu tiên của việc kinh doanh nhượng quyền khởi đầu từ hệ thống quán bia,

rượu hộ gia đình (tied-house systems), phát triển vào những năm 1840 tại Đức. Hệ

thống nhượng quyền này thành lập dựa trên sự thỏa thuận giữa những người bán

bia và sản xuất bia, nhằm mang lại quyền được bán một nhãn hiệu bia nhất định

nào đó trong quán của mình.

Thế hệ thứ hai của franchising được biết đến với tên gọi nhượng quyền sản phẩm

– thương hiệu (product-tradename franchising hay còn có tên gọi khác là product

distribution franchising), xuất hiện đầu tiên vào thế kỷ 19, khi mà Singer® Sewing

Machine Co. (1851) - nhà sản xuất máy khâu của Mỹ – bán sản phẩm của mình

cho những người bán hàng và những người này sau đó sẽ tự tìm lấy thị trường tiêu

thụ sản phẩm cho riêng mình, được quyền phân phối sản phẩm dưới tên thương

hiệu của Singer® Sewing Machine.

Thế hệ thứ ba của franchising, được biết đến dưới tên gọi nhượng quyền kinh

doanh (business format) hay nhượng quyền cả gói (package franchise), hình thành

vào đầu thế kỷ 20 và được phát triển tiên phong bởi hệ thống nhà hàng A&W®

Restaurants. Những năm 1950, 1960 là thời kỳ mà franchising phát triển mạnh mẽ

và khởi sắc. Giai đoạn này chứng kiến sự ra đời của các chuỗi nhà hàng nhượng

quyền lớn tại Mỹ, đa số hoạt động trong lĩnh vực thực phẩm – fast food, như:

Tastee-Freez, KFC, McDonald's, và Burger King.

Nhượng quyền thương mại thâm nhập vào Việt Nam từ những năm 1990 và phát

triển mạnh tại khu vực thành phố Hồ Chí Minh với sự có mặt của các tập đoàn lớn

trên thế giới như: Kentucky Fried Chicken (KFC) với món gà rán, Jollibee với

món Hamburger. Công ty Trung Nguyên là doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên mở

đường cho hoạt động nhượng quyền thương mại. Bên cạnh Trung Nguyên, còn có

một số các doanh nghiệp Việt Nam khác cũng đã bắt đầu chọn franchising làm

hình thức để phát triển thương hiệu, như: Phở 24 của Nam An Group, TapioCups

của VinaFranchise Corp., hay Kinh Đô Bakery của công ty cổ phần bánh kẹo Kinh

Đô.