Những lời khuyên giúp duy trì sự tự lập
Cứ cho là bạn sống tự lập gần suốt cuộc đời. Khi về già, việc
sống tự lập có nhiều thách thức hơn. Nhưng không có nghĩa là
tuổi già không thể tự lập. Tiến sĩ Paul Takahashi, chuyên gia lão
khoa tại Bệnh viện Mayo, Rochester, Minn đã đưa ra lời khuyên
về cách sống tự lập.
Với kinh nghiệm của ông, sống tự lập quan trọng như thế
nào và vì sao?
Theo kinh nghiệm của tôi, duy trì một ý thức sống tự lập biểu
hiện chất lượng cuộc sống tốt. Là một bác sĩ lão khoa, tôi đã nói
với nhiều người già hãy quan tâm tới mối lo lắng của mình khi
về già. Phần lớn người già không muốn sống lâu hơn mà họ
muốn sống tốt hơn. Họ băn khoăn và muốn sống tự lập càng
nhiều càng tốt và càng lâu càng tốt, cho dù là ở nhà, nhà dưỡng
lão hoặc một trung tâm sống hỗ trợ. Đặc biệt, người già vẫn
muốn sống tại nhà, lái xe và tham gia các hoạt động mà họ
thường làm.
Ông có thể làm gì để duy trì việc sống tự lập?
Duy trì việc sống tự lập bao gồm lên kế hoạch và hành động.
Điều quan trọng nhất bạn có thể làm là đặt ra các mục tiêu và kế
hoạch cho tương lai. Nếu bạn muốn duy trì sự tự lập, hãy nói với
bác sĩ cách bạn có thể thực hiện việc này. Điều này có thể chỉ là
bạn mua một cặp kính mới nhờ đó bạn nhìn rõ hơn. Hoặc có thể
là giúp điều chỉnh cuộc sống trong nhà để giảm nguy cơ ngã – ví
dụ, bằng cách vứt bỏ những mảnh thảm nhỏ hoặc tăng ánh sáng.
Nếu nhu cầu của bạn lớn hơn, việc này có thể là sử dụng ba
toong hoặc gậy chống hoặc yêu cầu giúp đỡ một số việc nào đó.
Một trong những mục tiêu quan trọng nhất là duy trì thể lực.
Hãy cố gắng:
- Luyện tập và hoạt động. Đặt ra các mục tiêu hoạt động thể lực,
thậm chí đó chỉ là đi bộ 10 phút/ngày có dùng gậy chống. Luyện
tập giúp cải thiện độ mạnh của cơ và xương, làm giảm nguy cơ
ngã và giúp bạn sống tại nhà lâu hơn. Hãy dùng các thiết bị trợ
giúp, như ba toong và gậy chống nếu cần.
- Điều trị bệnh mãn tính. Nếu bạn bị các bệnh mạn tính như
bệnh tim hoặc phổi, hãy đặt ra mục tiêu điều trị bệnh. Hãy dùng
thuốc theo chỉ định.
- Duy trì lối sống lành mạnh. Bảo đảm ăn đủ thực phẩm và uống
đủ nước. Duy trì chế độ ăn có lợi cho sức khỏe dựa trên nhiều
loại thực phẩm. Và đảm bảo nghỉ ngơi đầy đủ. Cũng cần quan
tâm tới việc sửa nhà và điều chỉnh thói quen để tạo ra môi
trường sống an toàn hơn và dễ thực hiện các công việc hàng
ngày hơn.
Bên cạnh việc đặt ra mục tiêu để đáp ứng các nhu cầu cơ bản
này, hãy luôn giữ mối quan hệ với người khác. Duy trì quan hệ
tốt với gia đình và bạn bè. Có thể làm tình nguyện viên để duy
trì quan hệ với cộng đồng. Duy trì các mối quan hệ giúp ngăn
ngừa nguy cơ cô đơn. Tôi luôn khuyến thích mọi người tích cực
mở rộng quan hệ, có mục tiêu để thức dậy mỗi sáng – đặt ra mục
tiêu để làm cho mỗi ngày.
Vì việc sống tự lập bao gồm nhiều vấn đề khác nhau, theo ông
sống tự lập có nghĩa gì với tuổi già?
Sống tự lập là một vấn đề rất riêng tư. Nó khác nhau tùy nhu cầu
của mỗi người, nơi sinh sống và sự hỗ trợ của gia đình. Tôi cho
rằng sống tự lập là duy trì khả năng thực hiện chức năng cao
nhất có thể trong bất kỳ môi trường sống nào. Ví dụ, bạn có thể
sống trong nhà dưỡng lão vì nhiều lý do. Điều này không có
nghĩa là bạn không thể sống tự lập – hãy hoạt động theo khả
năng trong nhà dưỡng lão. Dù ở tình huống nào, hãy trao đổi với
bác sĩ để tìm cách làm tăng mức độ tự lập của bạn.
Hãy nghĩ tự lập là thích nghi với môi trường sống và khả năng
của bạn. Đây là đáp ứng thông thường của con người. Chúng ta
học cách thích nghi từ khi còn rất trẻ. Khi bạn quá thấp để với
tới chậu rửa bát trong bếp, có thể bạn đã dùng một chiếc ghế
đẩu. Khi bạn già, việc thích nghi nghĩa là bạn cần dùng một
chiếc ghế dài để tắm vòi hoa sen hoặc nhờ người khác lái xe đưa
bạn đi mua đồ.
Bạn có thể yêu cầu sự giúp đỡ của ai?
Đối với một số người, nhờ giúp đỡ có thể là việc khó khăn.
Cuộc sống là một vòng tuần hoàn. Có những thời điểm nào đó,
con bạn và những người khác cần sự giúp đỡ của bạn. Vì vậy
đừng ngại yêu cầu họ giúp đỡ khi cần. Hãy hỏi bác sĩ, gia đình
hoặc các tổ chức và cơ quan công cộng về các dịch vụ hoặc sự
lựa chọn khác có thể đáp ứng nhu cầu của bạn.
Khi nào nên yêu cầu sự giúp đỡ?
Những người khác nhau có nhu cầu khác nhau và ở những giai
đoạn khác nhau. Ví dụ, bạn cần giúp đọc các hóa đơn cần thanh
toán, cắt cỏ hoặc làm công việc trong nhà. Đôi khi bạn cần dùng
gậy chống hoặc thiết bị khác để đi loanh quanh. Hoặc bạn cần y
tá hoặc bác sĩ tới khám 1 lần/tuần, hoặc cần cung cấp thức ăn tại
nhà mỗi ngày. Về già sẽ không an toàn khi ở nhà một mình, và
bạn cần tới một môi trường nhỏ hơn hoặc thiết kế đặc biệt hơn,
như một khoa, một trung tâm hỗ trợ cuộc sống hoặc nhà dưỡng
lão. Dù ở tình huống nào, hãy sẵn sàng yêu cầu những gì bạn
cần.
