Niêm yết cổ phiếu có lợi cho ngân
hàng
Lên sàn hay không?
Mới đây, NHNN đã ban hành Thông tư 26/2012/TT-NHNN (TT 26) quy
định về việc niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán đối với các
TCTD cổ phần. Một trong những điều kiện quan trọng là TCTD cổ phần
phải có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% trong thời gian 2 quý liền kề trước đó, bên
cạnh nhiều quy định phải tuân thủ như: đáp ứng đủ vốn pháp định, kinh
doanh có lãi trong hai năm liền kề trước đó, thực hiện trích lập dự phòng rủi
ro đầy đủ, không bị xử phạt hành chính trong 12 tháng liền kề trước đó…
Điều đó cho thấy, điều kiện lên sàn đối với TCTD cổ phần được siết khá
chặt.
Các ngân hàng đều biết rằng, việc niêm yết trên thị trường chứng khoán, sẽ
mở ra cơ hội thuận lợi cho việc huy động vốn của mình. Chẳng hạn như
Navibank đã huy động vốn thành công để nâng vốn điều lệ lên trên 3.000 tỷ
đồng trên sàn năm 2011. Tuy nhiên, thị trường vốn hoạt động cũng có luật
riêng của nó. Công ty khi niêm yết phải công khai báo cáo tài chính, minh
bạch hoạt động. Đối với một ngân hàng niêm yết thì không chỉ có lợi cho
ngân hàng, cho nhà đầu tư mà còn cho cả người gửi tiền cũng như người vay
tiền. Vì sổ sách minh bạch, được kiểm toán độc lập, được quản lý bởi nhiều
cơ quan chức năng cũng như dư luận sẽ buộc ngân hàng đó phải hoạt động
an toàn và hiệu quả.
Nếu đã niêm yết thì giá phát hành được định bởi thị trường và tỷ lệ thành
công lớn hơn so với công ty chưa niêm yết cùng dạng, vì khi cổ đông hiện
hữu không mua thì nhà đầu tư tiềm năng rất lớn, họ tự tìm đến cổ phiếu của
công ty thông qua thị trường.
Chưa có quy định chính thức là đến năm 2015 các TCTD phải đạt mức vốn
điều lệ tối thiểu là 5.000 tỷ đồng, nhưng việc tăng vốn điều lệ để gia tăng
sức mạnh hoạt động là điều mà ngân hàng nào cũng muốn. Và việc lên sàn
cũng góp phần thành công cho việc tăng vốn này.
Chính vì lẽ đó, đầu năm 2012, trong đại hội đồng cổ đông nhiều ngân hàng
hăng hái lên kế hoạch niêm yết trên sàn như: NamABank, Southernbank…
Tuy nhiên với điều kiện nợ xấu dưới 3% trong 2 quý liền kề sẽ khiến việc
lên sàn chứng khoán không hề dễ dàng, đặc biệt là trong bối cảnh khó khăn
như hiện nay, nợ xấu của các TCTD gia tăng. Bên cạnh đó, hiện tình hình thị
trường chứng khoán ảm đạm cũng khiến kế hoạch niêm yết cổ phiếu của
một số ngân hàng sẽ không được thực hiện như Techcombank và
DongABank.
Nợ xấu dưới 3% - đúng và đủ?
Khó khăn của nền kinh tế khiến nợ xấu gia tăng… Một chuyên gia ngân
hàng cho biết, nhiều ngân hàng có trên 70% khoản cho vay được thế chấp
bằng bất động sản. Do vậy, thị trường bất động sản đóng băng, nợ xấu ngày
càng gia tăng do khó thu hồi nợ từ những khoản này. Tín dụng tăng trưởng
chậm càng đẩy tỷ lệ nợ xấu tăng cao theo báo cáo của Thanh tra NHNN thì
hết quý I/2012 tỷ lệ nợ xấu của cả hệ thống ngân hàng là 8,6%. Trong khi
theo cáo bạch của 9 NHTMCP niêm yết, hiện Navibank và Vietcombank là
hai ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu trên 3% tính đến hết quý II/2012.
Tuy nhiên, việc đánh giá và thống kê nợ xấu của Việt Nam vẫn còn nhiều
bàn cãi. Theo các chuyên gia tài chính ngân hàng, hiện nay nợ xấu của Việt
Nam được đánh giá theo 2 cách: trên cơ sở định tính và định lượng. Chính
do việc áp dụng chưa thống nhất, cộng với việc một số TCTD có biểu hiện
che giấu nợ xấu nên con số nợ xấu chưa phản ánh đúng thực tế.
Một chuyên gia ngân hàng cho rằng, hiện cách phân loại nợ tại nhiều ngân
hàng theo tiêu chí thời hạn trả nợ chứ chưa quan tâm đến mức độ rủi ro của
khoản vay đó. Chẳng hạn, một khách hàng vay tiền mua gia súc với thời hạn
12 tháng. Nhưng không may gặp phải dịch lở mồm long móng và gia súc đó
bị chết nhưng nợ này chưa được xếp vào nợ xấu vì phải tính đến hết kỳ hạn
nợ là 12 tháng nếu khách hàng không trả được nợ mới tính là nợ xấu. Còn
đối với các ngân hàng nước ngoài họ xếp luôn nợ đó vào nợ xấu.
Bên cạnh đó, việc quy định tỷ lệ nợ xấu 3% của TCTD cổ phần khi niêm yết
chỉ là điều kiện khi lên sàn. Còn lên sàn rồi thì việc tuân thủ tỷ lệ 3% này có
được thực hiện hay không lại là chuyện khác cũng như việc các doanh
nghiệp trước khi lên sàn thì lãi, nhưng gần đây nhiều doanh nghiệp đã báo
lỗ. Điều này sẽ do luật Chứng khoán kiểm soát và tất nhiên doanh nghiệp lỗ
liên tiếp sẽ bị hủy niêm yết. Bởi vậy TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, sẽ là
không công bằng khi điều kiện đối với các TCTD cổ phần niêm yết mới, còn
những TCTD đã niêm yết thì quy định này cũng phải được tuân thủ, có điều
là phải cho họ lộ trình để thực hiện.
