5
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Đất nƣớc ta đang bƣớc vào thời kì hội nhập và phát triển theo hƣớng
toàn cầu hóa đã đặt ra mục tiêu lớn cho ngành giáo dục là phải đào tạo đƣợc
những thế hệ trẻ Việt Nam năng động, sáng tạo, nhiệt huyết, tự tin... trƣớc những
thách thức của thời đại và có những phẩm chất, năng lực của thế hệ công dân toàn cầu.
Để đạt đƣợc mục tiêu trên, trong hoạt động dạy học, ngƣời giáo viên cần phải đổi
mới phƣơng pháp dạy học để phát huy hết năng lực, tính tích cực, chủ động và
nhất là khả năng tƣ duy sáng tạo của HS.
1.2. Không nằm ngoài quy luật vận động chung của thời đại, những thầy (cô)
giáo giảng dạy bộ môn Ngữ văn luôn có ý thức phát triển phẩm chất và năng lực
của học sinh trong mỗi giờ học. Đó vừa là trách nhiệm nhƣng cũng vừa là tâm
huyết, đạo đức nghề nghiệp cần thực hiện của mỗi giáo viên Ngữ văn khi gánh vác
trên đôi vai sứ mệnh cao cả của lịch sử và thời đại. Để làm đƣợc điều đó, mỗi thầy
(cô) giáo cần nắm vững đƣợc bản chất của dạy học văn là quá trình tổ chức học
sinh tiếp nhận văn bản, nghĩa là mỗi học sinh sẽ là một “bạn đọc sáng tạo”, sẽ
đƣợc nói lên những cảm nhận, những rung động của bản thân. Thiết nghĩ, sẽ là bất
hạnh lớn của việc dạy học văn trong nhà trƣờng nếu chỉ cố gắng làm sao để tất cả
học sinh đều có duy nhất một cảm nhận, một đánh giá về tác phẩm văn học. Vì thế,
môn Ngữ văn cần lắm những cuộc đối thoại bình đẳng trong một bầu không khí
cởi mở, nhẹ nhàng, kích thích đƣợc khả năng sáng tạo và nói lên ý kiến chủ quan
của từng cá nhân học sinh.
1.3. Bộ môn Ngữ văn là một bộ môn có những đặc trƣng đặc thù bởi có sự
kết hợp giữa tri thức khoa học và tƣ duy hình tƣợng cùng ngôn ngữ nghệ thuật,
việc hình thành cho các em năng lực đọc – hiểu văn bản là vô cùng quan trọng, tạo
tiền đề cho hành trình tự học, tự trang bị tri thức, nhằm hoàn thiện nhân cách bản
thân. Từ năng lƣc đọc – hiểu văn bản sẽ giúp các em hình thành những nhóm năng
lực liên quan: Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp và hợp
tác, năng lực tự học,… để qua đó bồi đắp đời sống tâm hồn cho các em - một
nhiệm vụ cốt lõi mà môn Ngữ Văn trong nhà trƣờng THPT hƣớng tới. Văn học là
nghệ thuật ngôn từ, và ngôn từ là chất liệu phi vật thể có giá trị biểu đạt và biểu
cảm đặc biệt. Tác giả chỉ đƣa tới cho ngƣời đọc một văn bản ngôn từ hữu hạn,
nhƣng sự tiếp nhận của mỗi bạn đọc sẽ mở ra những tầng nghĩa mới, vô hạn, tùy
theo những giá trị ý nghĩa hàm chứa trong văn bản và “tầm đón nhận” của ngƣời
đọc. Để giúp học sinh khám phá đƣợc những cái hay cái đẹp ẩn dấu trong bề sâu
ngôn từ giáo viên phải có những phƣơng pháp định hƣớng phù hợp.
1.4. Thơ hai-cƣ là một thể thơ đặc biệt của Nhật Bản nói riêng và nhân loại
nói chung. Tuy nhiên, dạy thể thơ này trong chƣơng trình 10 và với thời lƣợng chỉ
có vỏn vẹn 1 tiết quả thực là một thách thức với cả giáo viên và học sinh. Chính vì
vậy việc áp dụng các biện pháp nhằm phát triển năng lực đọc hiểu thể thơ này theo
yêu cầu của chƣơng trình mới tại địa bàn trƣờng THPT Quỳnh Lƣu 3 thực sự chƣa
