Quá trình tìm kiếm niềm tự
hào vì mình là
con thứ
Con cả và con út thường có nhiều lý do để
vui mừng vì vị trí của mình nhưng con thứ thì
không. Đứa con giữa không phải là đứa lớn
nhất và mạnh nhất, cũng không phải là cục
cưng của mẹ, luôn được “nâng như nâng
trứng, hứng như hứng hoa”. Chúng luôn nghĩ
bản thân chúng không có điểm gì đặc biệt và đôi khi chúng
cảm thấy dường như chúng không hiện hữu trước mắt của
người khác.
Nhưng cảm giác thiếu thốn vì không tìm thấy vị trí thích
hợp trong gia đình đôi khi lại trở thành lợi thế. Không
giống như đứa con cả, đứa con được bố mẹ đặt nhiều hy
vọng nhiều nhất thì đứa con giữa lại có khuynh hướng “nổi
loạn”, không đi theo con đường bố mẹ vạch sẵn. Điều này
đã được đề cập trong các quyển sách rất hay như To Rebel:
Birth Order, Family Dynamics, and Creative Lives… của
tác giả Frank J. Sulloway. Theo tác giả, vị trí các đứa con
trong nhà, đặc biệt là đứa con giữa là một trong những nhân
tố ảnh hưởng rất lớn tới bánh xe lịch sử ngoài yếu tố khoa
học và cuộc cách mạng xã hội. Tôi dám đánh cuộc rằng
đứa con giữa chẳng hề nghĩ rằng chúng có ảnh hưởng hoặc
quan trọng đối với gia đình.
Một kết quả tất yếu khác do cảm thấy bị thất thế trong gia
đình là ngườI con giữa thường có quan hệ vượt xa khỏI gia
đình. Chúng quen nhiều bạn bè, chơi với nhau rất tốt. Nhất
là khi bước vào tuổi thanh thiếu niên, chúng dễ bị ảnh
hưởng bởI những ngườI bạn này và làm cho mẹ lo lắng
không ít.
Quan hệ với cha mẹ
Cha mẹ thường không kỳ vọng quá nhiều vào đứa con thứ
bằng đứa con đầu lòng hoặc con út. Đây cũng không hẳn là
điều xấu vì như vậy thì đứa trẻ này có nhiều tự do hơn để
theo đuổi những gì chúng ấp ủ. Tuy nhiên, điểm tiêu cực là
chúng luôn cảm thấy mình bị đối xử không khác gì người
dưng ngay trong ngôi nhà của mình, cảm thấy thiếu tình
thương và chăm sóc từ những người nó yêu thương nhất.
Phân tích theo quan điểm của ngườI làm cha làm mẹ, sự
thật là họ đã trông chờ, lo lắng quá nhiều và ấp ủ cả hàng
ngàn hình ảnh dễ thương của đứa con đầu lòng. Và rồi, đến
đứa bé thứ hai thì họ không còn hồi hộp như lần trước, sự
trong mong cũng giảm bớt. Xem phim lần thứ hai chắc hẳn
sẽ không hứng thú như lần xem đầu. Đứa đầu luôn “chiến
đấu” để giữ vững vị trí “top”, đứa con giữa thì cũng cố hết
sức để giành sự chú ý của mọI người.
Quan hệ với anh em ruột
Người con giữa thường tự so sánh bản thân với người anh
chị liền trước nó. Không những đối đầu, nó còn thích chọn
hướng đi ngược lại. Nếu người con lớn là học sinh xuất sắc
thì người con giữa lại trở thành nhạc sĩ hoặc vận động viên
thể thao (Một số nghiên cứu cho thấy người con giữa
thường thích chơi những môn thể thao nguy hiểm có lẽ là
vì chúng đã quen với sự liều lĩnh và mạo hiểm). Bằng cách
chọn lối đi riêng cho mình, không sợ bị người khác quấy
rầy, người con giữa thích đứng ở ngoài vòng và được chăm
sóc “từ xa” và giảm bớt được việc so sánh sự thua thiệt.
Người con giữa rất khéo léo, chúng biết cách “đối thoại chứ
không đối đầu” để đạt được những gì chúng muốn như đàm
phán, hợp tác hoặc nhờ cha mẹ can thiệp. Do luôn sống với
suy nghĩ mình là ngườI thua thiệt trong cuộc sống gia đình,
nó luôn cảm thông và thương xót những người bị hiếp đáp.
Con cả và con út thích làm “cái rốn của vũ trụ” thì con thứ
lại hoà nhã, thích quen biết mọi người. Là con giữa nên bé
dễ dàng đứng trên nhiều phương diện để quan sát và học
hỏi những tình huống quan hệ cá nhân.
Bạn có thể làm gì?
Cưng chìu con lớn nhất hoặc con nhỏ nhất không phải là
cái tội nhưng đứa con giữa cũng xứng đáng được chăm sóc
và yêu thương. Bạn có thể làm những điều sau khuyến
khích lòng tự trọng của đứa con giữa.
Nếu bạn đang rối rít khen ngợi đứa con lớn vì thành
tích học tập của nó hoặc nựng nịu “cô công chúa Út”, lúc
đó đứa con giữa sẽ nhìn thấy và tủi thân vì chẳng ai chú ý
đến nó. Hãy dành ít thời gian để nhìn xung quanh và suy
nghĩ bạn sẽ phản ứng ra sao khi bé luôn cố hết sức làm việc
tốt, cái gì là khả năng nổi trội. Cũng hãy khen ngợi những
việc làm tốt của bé.
Khuyến khích con trẻ cùng tìm ra giải pháp nếu chúng
có bất đồng ý kiến mà không có sự can thiệp của bố mẹ.
Nếu cha mẹ lúc nào cũng can thiệp và việc của bọn nhỏ,
chúng sẽ cảm thấy chúng bất lực. Tuy nhiên, khi đứa con
lớn ăn hiếp em nó thì sự xuất hiện của bạn rất cần thiết.
Tôn trọng quyết định của người con giữa khi nó không
muốn làm theo những gì đã được sắp đặt sẵn cho nó. Đừng
quá bám sát nó từng cm một như bạn đã từng làm với đứa
con lớn. Cho bé biết nó có hể quyết định và đi con đường
nó tự chọn.
Mặc dù bé tỏ ra không cần ai chăm sóc, không cần bố
mẹ ở bên cạnh nhưng thỉnh thoảng bạn hãy dành cho bé
một ít thời gian để bé hiểu rằng bạn không thiên vị. Đứa
con giữa thường không bộc lộ những gì chúng cần hoặc
thích mà lại thường chọn giải pháp im lặng và rút lui chứ
không ầm ĩ như đứa con lớn. Vì vậy, phải dành thời gian để
lắng nghe bé.
