SÁNG KI N KINH NGHI M:
Ế Ử Ụ Ệ Ồ Ư Ể Ộ Ớ S D NG B N Đ T DUY TRONG PHÁT TRI N N I DUNG BÀI M I
Ọ
ớ ọ ộ ụ ệ ổ
ộ ạ ứ ươ ạ ượ ặ ớ i h c làm trung tâm đ Ế ệ ổ ng pháp d y h c l y ng
ộ ọ ấ ườ ọ i h c làm trung tâm là phát huy cao tính t ớ ườ ọ ọ ấ ủ ạ N i hàm c a d y h c l y ng
ự ườ ọ ườ ọ i h c. Ng i h c là ch th ho t đ ng chi m
ộ ứ ả ế ộ ậ ỹ ạ ộ ế ủ ể ậ ạ ủ ỹ ả Ả I. LÝ DO CH N SÁNG KI N: Ngày nay cùng v i vi c đ i m i m c tiêu và n i dung d y h c, vi c đ i m i ế c đ t ra m t cách b c thi ph t. ự giác, ế ộ
ọ ộ ọ ọ ề ư
ặ ế ứ ư hi n nay, nhi u h c sinh ch a bi ộ ỉ ọ ế t cách h c, mà ch h c thu c lòng, h c ọ ớ ượ c ki n th c tr ng tâm, ho c không
ớ
ủ ng thông tin, các
ị ộ ế ư ử ầ ề ượ ọ ự ế ệ ộ ế ớ ặ ề ị
ỗ ử ử ế ọ ậ h c sinh ọ ớ ử là môn h c v i nhi u l ằ ầ c n đ
ị ộ ọ ả ượ ệ ế ượ ậ c quy t đ ọ ẽ ề c “h c cách h c” đi u đó s ượ ự c s nhàm ự , ghi chép có hi u qu , tránh đ
ị ử ệ
ể
ố ứ ả ớ ự ự
ể ườ ế ể ủ ng nét.
ắ ọ ẽ ầ ả duy (BĐTD) trong d y h c s d n hình thành cho
ề ộ ề ộ ư ể ắ ấ ạ
ự ứ ọ ộ
ự ộ ộ ố
ự ậ ớ i đa ti m năng c a b não, ẽ t, v ề suy nghĩ, t ủ ộ ự ế vi
ữ ủ ụ ươ ự ớ ọ
ư ng pháp d y h c tích c c khác nh ớ ế ợ ọ ệ ứ ợ ạ ả ầ ở ộ ổ
ọ ở ườ ụ ề ể ẫ ạ ỉ các t nh vùng sâu, vùng cao v n có th áp d ng, đ t ng h c
ệ Ứ ồ ư ụ ả ọ
ử ị
ề ạ c s d ng nhi u ph
ươ ứ
ọ ậ ụ ụ ế ọ ệ ổ
ế ọ ằ ự ế ạ ớ
ệ ạ
ể ạ ằ
ượ ử ụ ế ố ế ợ ệ ọ ạ ộ ươ ả ư ệ ớ ệ ả ả ấ tích c c, đ c l p, sáng t o c a ng ứ ứ lĩnh tri th c, k năng, k x o và thái đ , ch không ph i ti p nh n ki n th c m t cách ụ ộ th đ ng. Th c t ẹ v t m t cách máy móc, thu c nh ng không nh đ ứ liên k t các ki n th c có liên quan v i nhau. V i đ c tr ng riêng c a môn l ch s ấ v n đ L ch s c n xâu chu i m t cách logic nh m giúp h c sinh nh n bi ậ ị lu t L ch s , ti n trình l ch s , vì v y ọ ậ giúp các em h c t p m t cách tích c c ọ ệ chán trong vi c h c L ch s hi n nay. ả ồ ậ ơ ồ ạ Trong gi ng d y GV cũng đã l p s đ , bi u đ …và c l p có chung cách trình ả ư ủ xây d ng theo cách hi u c a bày gi ng nh cách c a GV, ch không ph i do HS t ả ư ơ ữ ả mình, h n n a, các b ng bi u đó ch a chú ý đ n hình nh, màu s c và đ ệ ử ụ ồ ư ạ ậ Vì v y vi c s d ng b n đ t ế ấ ạ duy m ch l c, hi u bi t v n đ m t cách sâu s c, có cách nhìn v n đ m t HS t ấ ả ệ ố t c HS tham gia xây d ng bài m t cách hào h ng, giúp cách h th ng, khoa h c, t ọ ậ ủ ộ ọ h c sinh h c t p m t cách ch đ ng, tích c c, huy đ ng t ẽ ể ọ h c sinh s hi u sâu, nh lâu và in đ m cái mà do chính mình t ra theo ngôn ng c a mình … Vi c ng d ng BĐTD k t h p v i các ph ế ấ v n đáp g i m , thuy t trình, h at đ ng nhóm… có tính kh thi cao góp ph n đ i m i PPDH. ớ V i BĐTD, nhi u tr ả ệ hi u qu cao. ớ ữ V i nh ng lý do trên tôi đã ch n kinh nghi m“ ng d ng B n Đ T Duy trong ớ ể phát tri n bài m i môn l ch s ”. Ạ Ự II. TH C TR NG 1. VÒ phÝa gi¸o viªn : ự ọ ệ ạ ng pháp d y h c tích c c Ngày nay vi c d y và h c đang đ ế ậ ằ ọ ế nh m giúp cho h c sinh cách ti p c n và chi m lĩnh ki n th c. Qua đó, v n d ng ki n ứ ỹ và bi n đ i thành k năng s ng cho h c sinh. Do đó vi c áp d ng th c vào th c t ồ ư ả ươ duy k t h p v i các ph ng pháp d y h c b ng b n đ t ph ả ươ công ngh thông tin,… vào trong gi ng d y hi n đang là ph ấ ượ hi u qu nh m nâng cao ch t l ng d y và h c .Có th nói đây là m t ph ả ấ ớ m i, nh ng tính hi u qu r t l n. Qua gi ng d y, b n thân th y ph ọ ươ ng pháp h c nhóm, ợ ạ ng pháp phù h p và đ t ươ ng pháp ng pháp này
1
ọ ể ượ ạ ả ư ượ ự ự c s t tin, sáng t o và phát tri n đ c kh năng t duy
giúp cho h c sinh phát huy đ ọ cho h c sinh.
ọ ằ ả ộ ọ duy giúp cho h c sinh thu c bài
ả ớ ọ
ế ọ ứ duy giúp cho h c sinh luôn sôi n i và hào h ng trong ti t h c, đ t
ọ ậ ề ọ ạ ộ ả ậ ấ ọ
ồ ư ệ ạ ệ Hi u qu qua vi c d y h c b ng b n đ t ệ ử ụ ộ ớ ạ ớ i l p, nh nhanh, nh sâu và chính xác n i dung bài h c. Ngoài ra vi c s d ng ngay t ả ể ừ ổ ồ ư b n đ t đó t o ệ ề đi u ki n cho h c sinh t p trung th o lu n và cùng tìm ra v n đ tr ng tâm trong n i dung bài h c.ọ Én cßn mét sè Ýt gi¸o viªn cha thùc sù thay ®æi hoµn toµn ph- Tuy v y, vậ
khi kiÓm tra bµi cò gi¸o viªn vµo bµi lu«n mµ kh«ng giíi thiÖu ạ
- Häc sinh ®a sè chó ý nghe gi¶ng, tËp trung suy nghÜ tr¶ lêi c¸c c©u hái
- Häc sinh yÕu kÐm ®· vµ ®ang cè g¾ng n¾m b¾t c¸c kiÕn thøc träng
¬ng ph¸p d¹y häc cho phï hîp víi tõng tiÕt d¹y, cha t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em suy nghÜ , chiÕm lÜnh vµ n¾m v÷ng kiÕn thøc nh vÉn cßn sö dông “thÇy nãi, trß nghe ”, “thÇy ®äc, trß chÐp ”. Do ®ã häc sinh cha n¾m v÷ng ®îc kiÕn thøc mµ chØ häc thuéc mét c¸ch m¸y mãc, tr¶ lêi c©u hái th× nh×n vµo s¸ch gi¸o khoa hoµn toµn ... Song bên c nh đó bµi qua viÖc nªu c©u hái nhËn thøc, ®iÒu nµy lµm gi¶m bít sù tËp trung, chó ý bµi häc cña häc sinh ngay tõ ho¹t ®éng ®Çu tiªn. Mét sè tiÕt häc gi¸o viªn chØ nªu vµi ba c©u hái vµ huy ®éng mét sè häc sinh kh¸, giái tr¶ lêi, cha cã c©u hái giµnh cho ®èi tîng häc sinh yÕu kÐm . b. VÒ phÝa häc sinh : mµ gi¸o viªn ®Æt ra nh c¸c em ®· chuÈn bÞ bµi míi ë nhµ, tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi môc trong bµi cho nªn khi häc c¸c em lu«n chó ý ®Ó n¾m ch¾c bµi h¬n. §a sè häc sinh ®Òu tÝch cùc th¶o luËn nhãm vµ ®· ®a l¹i hiªô qu¶ cao. t©m c¬ b¶n th«ng qua c¸c ho¹t ®éng häc nh th¶o luËn nhãm, vÊn ®¸p, ®äc s¸ch gi¸o khoa..c¸c em ®· m¹nh d¹n khi tr¶ lêi c¸c c©u hái hay ghi nhí c¸c sù kiÖn, ủ ộ trong viÖc chiÕm lÜnh kiÕn thøc cña m×nh. nh©n vËt, ch đ ng
ẫ ế viÖc ghi nhí c¸c sù kiÖn, hiÖn
Ả Ồ Ư Ọ Ự Ả Ạ Ệ Ế
Ị
ứ ơ ồ ư S đ t duy, L duy (BĐTD) còn g i là
duy ưở ộ
ườ ả ậ ợ ,… là hình th c ghi ng. BĐTD là m t kĩ ớ ắ ng nét, màu s c phù h p v i ng , hình nh, đ
ể ở ộ ữ ừ ữ ủ ộ ứ
ả ắ ọ ớ ự ế ợ ạ ộ ủ ả ồ ư Ư ể ằ Tuy nhiên h cọ sinh thêng tr¶ lêi c©u hái gi¸o viªn ®Æt ra th«ng qua viÖc nh×n s¸ch gi¸o khoa vµ nh¾c l¹i, cha cã sù ®éc lËp t duy. Mét sè häc sinh cßn ®äc nguyªn b nả s¸ch gi¸o khoa ®Ó tr¶ lêi c©u hái, cßn lêi häc vµ cha cã sù say mª m«n häc, ch aư chuÈn bÞ bµi míi ë nhµ, kh«ng lµm bµi tËp ®Çy ®ñ , trªn líp c¸c em thiÕu tËp trung suy nghÜ. Cho nªn d n đ n tîng, nh©n vËt lÞch sö ....cßn yÕu. Häc sinh chØ cã tr¶ lêi ®îc nh÷ng c©u hái dÔ, ®¬n gi¶n (nh tr×nh bµy), cßn mét sè c©u hái tæng hîp, ph©n tÝch, gi¶i thÝch, so s¸nh...th× häc sinh cßn rÊt lóng tóng khi tr¶ lêi hoÆc tr¶ lêi th× mang tÝnh chÊt thông báo ..... III. GI I PHÁP Đà TH C HI N B N Đ T DUY TRONG 1 TI T D Y H C Ử L CH S : ượ ồ ư ọ ồ ư ả c đ t B n đ t ử ụ chép s d ng màu s c, hình nh đ m r ng và đào sâu các ý t thu t hình h a v i s k t h p gi a t ấ c u trúc, ho t đ ng và ch c năng c a b não. u đi m c a cách ghi chép b ng b n đ t duy:
2
ạ
ễ ể ạ ễ ứ ễ ể ấ ổ *Lôgíc, m ch l c. ớ *Tr c quan, d nhìn, d hi u, d nh , nhìn th y “b c tranh” t ng th mà
ế ạ l i chi ti ự t.
ứ ưở ở ộ ng, đào
ứ
ế ứ
ọ ậ ủ ọ *Kích thích h ng thú h c t p c a h c sinh, giúp m r ng ý t ế sâu ki n th c. ệ ố *Giúp h th ng hóa ki n th c. ế ọ ử ụ t h c s d ng BĐTD có th t ng 4 b
ườ ẽ
1. B
c 1: H ng d n l p BĐTD
ẫ ậ ả ộ
ề
c c b n sau: ủ ề ầ ng đ u tiên. Vi ắ ầ ế ế ề ấ ặ ộ ầ ng n y sinh, hãy vi mô t ả
ớ ỏ
ưở ướ ể ổ ướ ơ ả Trong ti ướ ạ ắ ầ ừ ộ i m t ch đ chúng ta s ghi l B t đ u t ộ ừ ặ ặ ẽ ưở ư ượ t ra ho c v ng tr ng cho ý t ho c m t hình nh t m t t ề ệ ấ ầ ữ ạ i nh ng đi u đ u tiên xu t hi n trong đ u khi b t đ u nghĩ v v n đ liên l ừ ả ưở ủ ề quan quanh ch đ . Khi các ý t t ra m t ho c hai t ý t 2. B ng đó trên các nhánh l n, nhánh nh … c 2: Trình bày báo cáo BĐTD
ộ ờ ặ ạ HS ho c đ i di n c a các nhóm HS lên báo cáo, thuy t
ế ừ ế ệ t rõ vi c
M i m t vài ề ế
ạ ự ứ ủ ướ ạ ộ t l p. Qua ho t đ ng này v a bi ả ệ ơ ạ ơ tin h n, m nh d n h n.
ệ c đông ng ậ
3. B
ổ ậ ả ệ ướ ử ể H ng d n cho HS th o lu n, b sung, ch nh s a đ hoàn thi n BĐTD
ệ ủ ế ậ minh v BĐTD mà nhóm mình đã thi ừ ộ ắ n m ki n th c c a các em v a là m t cách rèn luy n cho các em kh năng ườ ế i, giúp các em t thuy t trình tr ả ướ c 3: Th o lu n, đóng góp, hoàn thi n BĐTD ỉ ọ ả ộ ữ ậ giáo viên làm tr ng tài, phân gi i các cu c
ữ ứ ế
ờ ổ ậ ắ ế ư ẫ ừ ỉ đó d n d t đ n
ậ ấ ứ
ế ướ
4. B
c 4: Ch t ki n th c b ng m t BĐTD
ủ ứ ằ ứ ằ ộ ộ ế
ị ẵ
ặ ể ớ ế ế ừ ử t k và c l p đã ch nh s a, hoàn thi n. GV có th gi i
ề ặ ứ
ộ ả ớ ơ ồ ở ử ỉ ế ầ ứ ẽ
ẫ ứ ủ ề ế v ki n th c c a hình ch nh t. ồ ầ tranh lu n. Đ ng th i b sung nh ng ph n ki n th c mà các em ch a phân tích ể sâu, ch m đi m, nh n xét.Giúp giúp HS hoàn ch nh BĐTD t ọ ọ ki n th c tr ng tâm c a bài h c. ố ế ố ế ủ C ng c ki n th c b ng m t BĐTD. GV cho HS lên trình bày, thuy t ẩ ứ ề ế minh v ki n th c thông qua m t BĐTD do GV đã chu n b s n, ho c BĐTD ệ ỉ mà các em v a thi ệ ầ ấ ả t c các nhóm có chung thi u BĐTD sau đây là s đ m nên không yêu c u t ề ế ỉ ể 1 ki u BĐTD, GV ch nên ch nh s a cho HS v m t ki n th c và góp ý thêm v ườ ng nét v và hình th c n u c n. đ ộ ố *M t s chú ý khi v b n đ t ữ ườ ệ t.Nên dùng các đ ng cong.
duy: ể ễ ả ứ ẹ ố ẽ ả ồ ư Màu ch cùng màu nhánh đ d phân bi ữ ấ B trí các nhánh c p 1 quanh nh trung tâm sao cho hình th c đ p, ch
ế
ề ầ ề không ghi chép quá nhi u ý, dài dòng
ế t. t rõ . ữ không c n thi
duy:
ệ
ợ ọ ể ả ồ ườ ủ ọ ả ướ
ớ ọ ọ ọ ng công vi c, c m th y thích thú khi h c, ôn bài i c a h c sinh. Bài tin trình bày tr ọ ấ ề c nhi u ng ộ
vi *Nh ng đi u c n tránh khi ghi chép: ầ ả ồ ư ệ ử ụ *L i ích vi c s d ng b n đ t ố ượ ượ c kh i l H c sinh gi m đ ờ ạ ự ự và làm ki m tra. Đ ng th i t o s t ắ ễ ắ ọ h c ng n g n, d nh , thông tin ng n g n h c sinh mau thu c bài. Ví d 1ụ :
3
Ệ Ạ Ế
Ế BÀI 15: PHONG TRÀO CÁCH M NG VI T NAM SAU CHI N TRANH TH GI I TH NH T (19191925)
ưở ườ ủ ủ ắ ộ ng c a CM tháng M i Nga, tác đ ng c a tình
ượ ả c nh h ế ứ
ữ ữ
ự
ự ệ ậ ị Ớ Ứ Ấ Giúp HS n m đ hình TG sau CTTG th I đ n CMVN. Nh ng nét chính trong PTĐTDC công khai nh ng năm (19191925). ề ủ S phát tri n c a PT công nhân. ệ Kĩ năng :Rèn luy n kĩ năng trình bày, phân tích,nh n đ nh s ki n LS.
ế
ọ ẫ ầ ấ ế ế ả ng d n cho h c sinh thi duy, cho th y h u h t h c
ả K t qu : ệ ướ Vi c h ứ ả ồ ư t k B n đ t ứ
ả ế ắ ả ề , s d ng đ n b c c màu s c, đ
ắ ễ ế ự ế ử ụ ự
ạ ạ ậ ụ ắ ế ụ Áp d ng linh ho t các ph ố ụ ừ ễ ể ươ ng pháp d y h c v i b n đ t
ị ọ ế ử ủ ọ ọ ớ ả ọ ế ọ ệ sinh hào h ng chăm chú l ng nghe gi ng bài, nghiên c u sách giáo khoa và tài li u ườ tham kh o, v n d ng c v quan sát th c t ng nét, ọ các nhánh, s p x p các ý sao cho v a cô đ ng, tr c quan, d hi u và d ti p thu…. ơ ậ ự duy kh i d y s ự ự ồ ư ự ọ h c tích c c, t
ứ
ấ ự ứ ự nghiên c u, tìm tòi sáng t o, tích c c,
+ H c sinh xây d ng thói quen t ệ ủ ộ ạ ọ ế ố
ế ọ ậ ớ ề ữ ọ ơ ế ỹ ứ ệ ế ả ớ ơ + K t qu và thành tích h c t p cao h n: Ki n th c nh b n v ng, nh nhanh
ớ ọ ơ ọ
+ Không khí l p h c càng sinh đ ng h n, h c sinh h c t p t ạ ọ ậ ự ồ ư ơ
ế
ộ ế ủ ủ ấ ượ ạ ắ ố ớ ạ ạ ấ ớ ệ ị ả ọ ọ ộ ng d y và h c b môn L ch s ả tin, tho i mái ỉ ự ề đi u ch nh ờ ọ h c, có ý ử ở ườ ng tr
đam mê h c môn l ch s c a h c sinh, khuy n khích h c sinh t nghiên c u.Qua đó cho th y: ự ọ ự h c, t ứ ch đ ng h n trong vi c ti p thu ki n th c, rèn luy n k năng s ng cho h c sinh. h n.ơ ơ h n, m nh d n h n khi trình bày ý ki n c a minh qua B n đ t duy và t ả b n thân khi l ng nghe ý ki n đóng góp c a các b n. H c sinh yêu thích gi nghĩa r t l n đ i v i vi c nâng cao ch t l THCS.
ế ủ ả ấ ượ ệ
Sau đây là k t q a kh o sát ch t l ọ Gi Năm h c 20122013 khá iỏ ụ ng sau khi áp d ng kinh nghi m: Y uế Trung Ghi chú
4
bình
ổ ố ọ ỳ H c k I 58.9 21.91 2 2.76 T ng s HS: 73
ọ ỳ H c k II 21.91 0 0
Sl Tl % Sl Tl % Sl Tl % Sl Tl % 1 2 1 6 16.43 4 3 21.91 4 1 1 6 56.18 1 6
ế
ạ ấ ự ế ả ứ ế
ậ V. K t Lu n: Qua th c t ọ ậ ọ ớ t c HS tham gia
ớ ự ộ ộ ộ ọ
ộ ạ ủ ủ ề
ề ụ ủ ọ ủ ế
ủ ừ ọ ứ Cách h c này còn phát tri n đ
ộ ự ộ ọ ề ọ ệ ố ứ ế
ứ ượ ọ ữ ế ắ ở ử ụ ạ gi ng d y cho th y, s d ng BĐTD trong d y h c ki n th c m i ượ ấ ả ự ủ ộ ộ c t giúp HS h c t p m t cách ch đ ng, tích c c và huy đ ng đ ứ ế ươ ứ ng pháp đ c đáo “ki n th c + h i h a +” là xây d ng bài m t cách hào h ng. V i ph ầ ni m vui sáng t o hàng ngày c a HS và cũng là ni m vui c a chính th y cô giáo và ả ph huynh HS khi ch ng ki n thành qu lao đ ng c a h c trò c a mình. ỉ ể ượ c năng l c riêng c a t ng h c sinh không ch ế ợ ả ứ ộ ự ậ ụ t, màu s c, s v n d ng ki n th c đ c h c qua sách v vào cu c
ề ầ v đ u óc, h th ng hóa ki n th c, kh năng h i h a v hình th c trình bày, k t h p ế ẽ hình v , ch vi s ng.ố
ườ Ng i vi ế t
ậ Hoàng Nh t Linh
