A. ĐT V N ĐẶ Ấ Ề
I. L I M ĐUỜ Ở Ầ
Ti ng Vi t là môn h c có nhi m v hình thành và phát tri n năng l cế ệ ọ ệ ụ ể ự
ho t đng ngôn ng cho h c sinh, giúp h c sinh lĩnh h i h th ng ki nạ ộ ữ ọ ọ ộ ệ ố ế
th c, kĩ năng c b n v ti ng Vi t, góp ph n trang b cho th h tr khứ ơ ả ề ế ệ ầ ị ế ệ ẻ ả
năng s d ng ti ng Vi t đ h c t p ti u h c và các ử ụ ế ệ ể ọ ậ ở ể ọ b c h c cao h n, đậ ọ ơ ể
suy nghĩ và giao ti p trong các môi tr ng ho t đng c a l a tu i. ế ườ ạ ộ ủ ứ ổ
Ngoài nh ng ki n th c, kĩ năng c n thi t, môn Ti ng Vi t còn b iữ ế ứ ầ ế ế ệ ồ
d ng cho h c sinh tình yêu cái đp, cái thi n, lòng trung th c, l ph i vàưỡ ọ ẹ ệ ự ẽ ả
s công b ng trong xã h i. Đng th i, giáo d c cho các em lòng yêu m nự ằ ộ ồ ờ ụ ế
và thói quen gi gìn s trong sáng, giàu đp c a ti ng Vi t, góp ph n hìnhữ ự ẹ ủ ế ệ ầ
thành nhân cách con ng i Vi t Nam hi n đi. ườ ệ ệ ạ
Phân môn T p làm văn Ti u h c đã n i k t m t cách t nhiên cácậ ở ể ọ ố ế ộ ự
bài h c khác nhau trong môn Ti ng Vi t, nh m giúp h c sinh có m t năngọ ế ệ ằ ọ ộ
l c m i - năng l c s n sinh ngôn b n. Nh năng l c này, các em bi t cáchự ớ ự ả ả ờ ự ế
s d ng ti ng Vi t văn hoá làm công c t duy, giao ti p và h c t p. B nử ụ ế ệ ụ ư ế ọ ậ ả
thân m i giáo viên đu bi t phân môn T p làm văn đòi h i h c sinh ph iỗ ề ế ậ ỏ ọ ả
huy đng v n t , v n ki n th c c a nhi u m t, t nh ng hi u bi t vộ ố ừ ố ế ứ ủ ề ặ ừ ữ ể ế ề
cu c s ng đn các tri th c v văn hoá, khoa h c th ng th c. Nh ng h cộ ố ế ứ ề ọ ườ ứ ư ọ
sinh không ch v n d ng nh ng hi u bi t đó vào vi c vi t văn là xong màỉ ậ ụ ữ ể ế ệ ế
các em còn ph i th hi n tình c m, c m xúc c a mình khi làm bài đ bàiả ể ệ ả ả ủ ể
vi t c a các em có cá tính, có h n, làm rung đng đc ng i đc.ế ủ ồ ộ ượ ườ ọ
Th lo i văn miêu t là m t th lo i có s l ng l n trong ch ngể ạ ả ộ ể ạ ố ượ ớ ươ
trình T p làm văn Ti u h c nói chung và l p 4 nói riêng. Văn miêu t làậ ở ể ọ ở ớ ả
lo i văn mà h c sinh ph i dùng ngôn ng đ tái hi n c nh v t, s v t, sạ ọ ả ữ ể ệ ả ậ ự ậ ự
vi c... mà mình quan sát và c m nh n đc. Văn miêu t còn giúp choệ ả ậ ượ ả
ng i đc có th hình dung ra đi t ng mà ng i vi t s miêu t m tườ ọ ể ố ượ ườ ế ẽ ả ộ
1
cách rõ nét, c th nh nó v n có trong cu c s ng. M t bài văn miêu tụ ể ư ố ộ ố ộ ả
hay, không nh ng ph i th hi n rõ nét, chính xác, sinh đng đi t ngữ ả ể ệ ộ ố ượ
miêu t mà còn th hi n trí t ngả ể ệ ưở
t ng, c m xúc, đánh giá c a ng i vi t đi v i đi t ng đc miêu t .ượ ả ủ ườ ế ố ớ ố ượ ượ ả
Các bài văn miêu t l p 4 ch yêu c u t nh ng đi t ng quenả ở ớ ỉ ầ ả ữ ố ượ
thu c xung quanh các em. M c dù là nh ng đi t ng miêu t khá quenộ ở ặ ữ ố ượ ả
thu c, g n gũi v i các em, song các em l i thi u v n ngôn ng đ di n tộ ầ ớ ạ ế ố ữ ể ễ ả
nh ng đi u mình quan sát đc. m t s em tìm đc t ng miêu t thìữ ề ượ Ở ộ ố ượ ừ ữ ả
l i v ng v trong cách di n đt ho c dùng t t i ý, ho c t không g i t ,ạ ụ ề ễ ạ ặ ừ ố ặ ừ ợ ả
g i c m khi n cho bài văn miêu t mang tính k l s vi c là chính. Còn cóợ ả ế ả ể ể ự ệ
nhi u em r t lúng túng khi vi t văn, không bi t s p x p ý nh th nào choề ấ ế ế ắ ế ư ế
phù h p đ có m t bài văn hoàn ch nh và cho r ng phân môn T p làm vănợ ể ộ ỉ ằ ậ
r t khó, t đó các em sinh ra ng i vi t văn.ấ ừ ạ ế
Đc bi t là v i ch ng trình sách giáo khoa hi n nay, đ có m t bàiặ ệ ớ ươ ệ ể ộ
văn hoàn ch nh, các em ph i h c qua m t s ti t T p làm văn. M i ti t T pỉ ả ọ ộ ố ế ậ ỗ ế ậ
làm văn ch th c hành rèn luy n m t vài k năng c b n nào đó c a quáỉ ự ệ ộ ỹ ơ ả ủ
trình làm văn. V y các em ph i k t n i m ch ki n th c đó nh th nào đậ ả ế ố ạ ế ứ ư ế ể
có m t bài văn hoàn ch nh, m t bài văn hay, giàu c m xúc…? ộ ỉ ộ ả
T th c t trên đây, tôi nh n th y v n đ d y b i d ng ki n th c vàừ ự ế ậ ấ ấ ề ạ ồ ưỡ ế ứ
cách làm văn cho h c sinh là r t c n thi t. Do đó, trong quá trình gi ng d yọ ấ ầ ế ả ạ
b n thân tôi luôn trăn tr , suy nghĩ ph i làm th nào đ giúp h c sinh yêuả ở ả ế ể ọ
thích, và có kh năng làm văn miêu t t t h n. Vì v y, trong ph m vi h pả ả ố ơ ậ ạ ẹ
c a đ tài này, tôi xin đc m nh d n đa ra kinh nghi m nh c a mìnhủ ề ượ ạ ạ ư ệ ỏ ủ
v “ềM t s bi n pháp giúp h c sinh l p 4 làm t t văn miêu t cây c i”.ộ ố ệ ọ ớ ố ả ố
II. TH C TR NG C A VI C D Y VÀ H C LÀM VĂN MIÊU T CÂYỰ Ạ Ủ Ệ Ạ Ọ Ả
C IỐ
1. Th c tr ng:ự ạ
2
a) Th c tr ng vi c d y văn miêu t cây c i tr ng ti u h c Mự ạ ệ ạ ả ố ở ườ ể ọ ỹ
L c.ộ
Qua th c t gi ng d y và d gi c a đng nghi p, tôi th y giáo viênự ế ả ạ ự ờ ủ ồ ệ ấ
đã hi u rõ đc vai trò, nhi m v c a phân môn T p làm văn nói chung,ể ượ ệ ụ ủ ậ
cũng nh cách th c h ng d n h c sinh tìm hi u các ti t h c văn miêu tư ứ ướ ẫ ọ ể ế ọ ả
cây c i c b n đã đúng trình t các b c lên l p. H c sinh ph n nào đãố ơ ả ự ướ ớ ọ ầ
bi t làm bài t p làm văn theo các d ng bài khác nhau. Song v phía giáoế ậ ạ ề
viên, khi d y ch a chú tr ng nhi u đn vi c ạ ư ọ ề ế ệ rèn luy n k năng quan sát,ệ ỹ
tìm ý, s p x p ýắế cũng nh đnh h ng cho h c sinh bi t cách làm giàu v nư ị ướ ọ ế ố
t ng . Cũng nh khi s d ng ph ng pháp d y T p làm văn v n cònừ ữ ư ử ụ ươ ạ ậ ẫ
nhi u lúng túng, đôi khi còn đn đi u, ch a phát huy đc tính ch đngề ơ ệ ư ượ ủ ộ
sáng t o c a h c sinh. ạ ủ ọ
Ví d , có nh ng bài d y h ng d n h c sinh quan sát cây c i, đ h cụ ữ ạ ướ ẫ ọ ố ể ọ
sinh phát hi n đc đi m cây mình t có nét gì khác, n i b t so v i các câyệ ặ ể ả ổ ậ ớ
khác. Đ t đó h c sinh ch n t đc nh ng đi m n i b t c a cây và soể ừ ọ ọ ả ượ ữ ể ổ ậ ủ
sánh các b ph n c a cây v i nh ng s v t, hi n t ng quen thu c. L raộ ậ ủ ớ ữ ự ậ ệ ượ ộ ẽ
giáo viên nên khuy n khích cho h c sinh quan sát th c t , đc quan sátế ọ ự ế ượ
nh ng cây c th mà đ bài yêu c u. T đó các em nh , l a ch n ý và vi tữ ụ ể ề ầ ừ ớ ự ọ ế
l i theo s c m nh n c a riêng mình. Nh ng có khi vì không có đi u ki n,ạ ự ả ậ ủ ư ề ệ
nên giáo viên ch h ng d n cho h c sinh nh ng ý c n ph i gi i quy t theoỉ ướ ẫ ọ ữ ầ ả ả ế
yêu c u c a sách giáo khoa và d y cho h c sinh h c t p nh ng bài vănầ ủ ạ ọ ọ ậ ữ
m u. ẫ
Đi v i ti t tr bài đôi khi còn đn đi u, giáo viên ch nh n xét chungố ớ ế ả ơ ệ ỉ ậ
t ng bài c a h c sinh v u đi m và nh c đi m c b n nh t ho c nêuừ ủ ọ ề ư ể ượ ể ơ ả ấ ặ
nh ng l i v dùng t , đt câu, vi t đo n đ h c sinh s a r i tr bài. Ho cữ ỗ ề ừ ặ ế ạ ể ọ ử ồ ả ặ
đc nh ng bài văn hay cho h c sinh tham kh o. Giáo viên ch a chú tr ngọ ữ ọ ả ư ọ
nhi u v vi c h ng d n h c sinh t phát hi n l i sai trong bài, cách s aề ề ệ ướ ẫ ọ ự ệ ỗ ử
3
câu, dùng t , cách vi t nh ng câu văn hay có hình nh ho c phát hi nừ ế ữ ả ặ ệ
nh ng câu văn hay, nh ng hình nh đp. Nh v y, ti t h c di n ra đuữ ữ ả ẹ ư ậ ế ọ ễ ề
đu, theo m t qui trình r p khuôn d i s h ng d n c a giáo viên, cònề ộ ậ ướ ự ướ ẫ ủ
h c sinh l i không t mình phát hi n l i sai trong bài cũng nh ch a tìm raọ ạ ự ệ ỗ ư ư
đc nh ng câu văn miêu t hay c a b n đ h c t p. Thông qua ti t trượ ữ ả ủ ạ ể ọ ậ ế ả
bài nh v y, tôi th y h c sinh h c t p đc r t ít b n bè. B i h c sinh ítư ậ ấ ọ ọ ậ ượ ấ ở ạ ở ọ
đc luy n t p, rèn luy n k năng và thói quen “t đi u ch nh”, t h c t pượ ệ ậ ệ ỹ ự ề ỉ ự ọ ậ
đ ti n b và cũng ch a có c h i đ th hi n mình. Do v y, ch t l ngể ế ộ ư ơ ộ ể ể ệ ậ ấ ượ
d y văn miêu t còn nhi u h n ch . ạ ả ề ạ ế
b) Th c tr ng vi c h c văn miêu t cây c i c a h c sinh l p 4ự ạ ệ ọ ả ố ủ ọ ớ .
Là m t giáo viên tr c ti p d y l p 4, ph n nào tôi đã n m đc ch tộ ự ế ạ ớ ầ ắ ượ ấ
l ng h c phân môn T p làm văn c a h c sinh l p 4. C b n các em đãượ ọ ậ ủ ọ ớ ơ ả
n m đc th lo i văn miêu t cây c i, bài văn có b c c rõ ràng và b cắ ượ ể ạ ả ố ố ụ ướ
đu đã bi t miêu t m t cách đn gi n. Tuy nhiên, khi làm d ng văn nàyầ ế ả ộ ơ ả ạ
h c sinh v n còn nhi u lúng túng nh dùng t ch a phù h p, cách miêu tọ ẫ ề ư ừ ư ợ ả
ch a theo m t trình t h p lý, ch a bi t s p x p ý và liên k t các câu cũngư ộ ự ợ ư ế ắ ế ế
nh ch a bi t s d ng các bi n pháp ngh thu t đ t . S h c sinh đcư ư ế ử ụ ệ ệ ậ ể ả ố ọ ượ
làm bài mi ng còn ít. Các em còn thi u t tin, ch a m nh d n khi trình bàyệ ế ự ư ạ ạ
bài văn mi ng. Do đó, nhi u câu văn còn mang tính sao chép, c ng nh c,ệ ề ứ ắ
ch a th c t , bài văn ch a có c m xúc, ch a có tính thuy t ph c, ch a hay.ư ự ế ư ả ư ế ụ ư
M t khác, do đc đi m tâm lý l a tu i c a h c sinh ti u h c ham ch i, khặ ặ ể ứ ổ ủ ọ ể ọ ơ ả
năng t p trung chú ý nh n th c v các s v t còn h n ch , năng l c sậ ậ ứ ề ự ậ ạ ế ự ử
d ng ngôn ng chụ ữ ưa th t phát tri n nên vi c h c t p phân môn T p làmậ ể ệ ọ ậ ở ậ
văn g p nh ng khó khăn nh : thi u v n s ng, v n hi u bi t v đi tặ ữ ư ế ố ố ố ể ế ề ố ngượ
c n miêu t ho c không bi t cách di n đt v đi t ng c n t . Do v y,ầ ả ặ ế ễ ạ ề ố ượ ầ ả ậ
h c sinh r t ng i khi làm bài T p làm văn.ọ ấ ạ ậ
2. K t qu đi u tra ch t l ng h c T p làm văn miêu t cây c i.ế ả ề ấ ượ ọ ậ ả ố
4
Sau m t th i gian gi ng d y k t h p v i vi c đi d gi thăm l p,ộ ờ ả ạ ế ợ ớ ệ ự ờ ớ
ph n nào tôi đã n m đc th c tr ng d y và h c phân môn T p làm văn ầ ắ ượ ự ạ ạ ọ ậ ở
tr ng ti u h c M L c. Tôi đã ti n hành kh o sát k t qu h c t p c aườ ể ọ ỹ ộ ế ả ế ả ọ ậ ủ
h c sinh và ch n h c sinh l p 4A đ kh o sát ch t l ng làm bài vi t.ọ ọ ọ ớ ể ả ấ ượ ế
Đ bài nh sau:ề ư Em hãy t m t lo i cây mà em thích.ả ộ ạ
Yêu c u h c sinh làm bài vi t trong th i gian 35 phút. ầ ọ ế ờ K t qu thu đcế ả ượ
là:
* u đi mƯ ể :
- H c sinh hi u đc yêu c u c a đ bài và bi t th c hành vi t m tọ ể ượ ầ ủ ề ế ự ế ộ
bài văn miêu t cây c i.ả ố
- Trong s bài h c sinh làm đt ch t l ng khá, gi i thì bài vi t c aố ọ ạ ấ ượ ỏ ế ủ
các em có b c c rõ ràng, đm b o đ 3 ph n: M bài- Thân bài- K t lu n.ố ụ ả ả ủ ầ ở ế ậ
- M t s h c sinh bi t vi t câu văn đúng ng pháp, bi t cách di n đtộ ố ọ ế ế ữ ế ễ ạ
ý và ít nhi u bi t s d ng các ngôn t và các bi n pháp ngh thu t đnề ế ử ụ ừ ệ ệ ậ ơ
gi n đ miêu t .ả ể ả
* Nh c đi mượ ể :
- M t s bài vi t ch a có b c c rõ ràng.ộ ố ế ư ố ụ
- Nhi u bài s p x p ý còn l n x n, di n đt câu văn ch a sáng s a.ề ắ ế ộ ộ ễ ạ ư ủ
- K năng dùng t c a các em ch a đm b o: cách dùng t ch aỹ ừ ủ ư ả ả ừ ư
chính xác, dùng sai nghĩa t , l p t , v n t còn nghèo nàn, t nh t, t dùngừ ặ ừ ố ừ ẻ ạ ừ
ch a có ư
giá tr g i t , g i c m. Ch a bi t s d ng các bi n pháp ngh thu t.ị ợ ả ợ ả ư ế ử ụ ệ ệ ậ
- M t s bài còn m c nhi u l i chính t , s d ng d u câu ch a phùộ ố ắ ề ỗ ả ử ụ ấ ư
h p.ợ
D i đây là k t qu bài vi t c a h c sinh đt đc nh sau:ướ ế ả ế ủ ọ ạ ượ ư
T nổ
g số
HS
X p lo iế ạ
GiỏiKháTrung bình Y uế
SL % SL % SL % SL %
5