Sáng kiến kinh nghiệm dạy hóa học trong các trường THCS

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

bËc THCS

PHÒNG GD & ĐT NAM ĐÀN

--- ---------  ------------

TR NG THCS KIM LIÊN ƯỜ

SÁNG KI N KINH NGHI M

Ế

Ệ

Sö dông mét sè thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc Hãa häc THCS

GV: TrÇn H÷u ThÕ Tæ Tù Nhiªn Sè ®iÖn tho¹i: 0987.781.797 Mail: theth81@.com.vn N¨m häc 2010 - 2011

- Trang 1 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

bËc THCS

- Trang 2 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

bËc THCS

Mục lục

Ầ Ở Ầ

PH N I. M Đ U I - C S LÍ LU N

Ơ Ở Ậ

- Trang 3 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

bËc THCS

PH N I: Đ T V N Đ Ầ

Ặ

Ấ

Ề.

I - C S LÍ LU N:

Ơ Ở

Ậ

ọ ề ả ự

ữ ệ ặ

ọ ệ ể ạ ậ ọ

ệ ự ệ vai trò đ c bi ọ ệ ế ọ ủ ể

ọ ươ ế ỉ

ầ

ệ

ướ trong n ng chung c a vi c đ i m i ch ướ ổ ớ gi i tăng t l ỉ ệ ờ ủ c và Th gi ế ớ ệ ọ ậ ạ

ệ

nhiên luôn đ cao và coi tr ng k t qu th c nghi m. Trong Khoa h c t ế ọ ự quá trình d y h c hóa h c thí nghi m hóa h c gi t quan ọ ệ ọ ọ tr ng. .Vì v y, có th nói thí nghi m là c s c a vi c h c hóa h c và rèn ơ ở ủ ẳ luy n kĩ năng th c hành. Theo quan đi m c a tri t h c Mac – Lenin kh ng i ”. Hóa h c là đ nh “ M i lý thuy t ch là màu xám ch có cây đ i mãi xanh t ờ ọ ỉ ị ứ rèn luy n kĩ năng th c hành, ngoài ra còn giúp ph n ph n quan tr ng t o h ng ạ ọ ầ ự ươ ng thú h c t p cho h c sinh. Vì v y xu h ậ ọ trình d y - h c b môn hóa h c cho thí ọ ở ọ ộ nghi m và nâng cao ch t l ng. II - C S TH C TI N: Ơ Ở Ự ấ ượ Ễ

ệ

ố c nh SGK đã nêu là t ượ ố ố ắ ặ c g ng ti n hành đ

i hoàn toàn trái ng ư ủ ọ

ế ộ

ế ượ ạ ấ ề ự ế ả ấ

ưở ổ ớ ế ị

ộ ố ế ệ

ặ ự ữ

ự ế ụ ụ ế ấ ạ

ộ

c nhà. ậ tâm lí đa s giáo viên không mu n làm thí nghi m, th m Trong th c t ự ế ố t chí s làm thí nghi m ho c ệ ợ l m r i c v i tâm lí c a h c sinh. Đi u này ồ . Đi u này l ớ ắ ề ạ b n thân đã nh h ng r t l n đ n ch t l ng d y h c b môn. Qua th c t ọ ả ấ ớ ấ ượ có trao đ i v i m t s đ ng nghi p th y r ng. Lí do c s v t ch t thi u ế ằ ộ ố ồ ơ ở ậ ệ ự ự ả ng hóa ch t ch a th c s đ m th n , thi t b thí nghi m c , tình tr ng ch t l ấ ượ ư ủ ệ ố ấ ạ ti n hành, đây là b o, m t s thí nghi m khó ti n hành, đ c bi t khi cho HS t ự ế ệ ả Ít th y GV mày mò c i m t trong nh ng nguyên nhân d n t ả i th c tr ng trên. ộ ấ ạ ẫ ớ cu c ti n d ng c , thay th hóa ch t … Nh m t o tính đa d ng trong th c t ộ ạ ằ ế ữ s ng, tăng tính tò mò, say mê, h ng thú cho HS. Đây chính là m t trong nh ng ố m c tiêu chính c a ngành giáo d c n ủ ụ ứ ụ ướ

ệ

ư ấ

Ch ng trình hóa h c b c THCS đa s các thí nghi m đ u d th c hi n ệ ễ ự ố ẻ ả trên ti ng s gi m ộ ố ự đi, khi ti n hành r t khó đ thành công. Đ c bi ệ ặ ề ươ t d y. Nh ng qua th i gian lâu dài m t s hóa ch t ch t l ấ ượ ế ạ t khó khăn khi GV cho HS t ế ọ ậ ờ ể ấ

- Trang 4 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

ợ ế ệ ế ầ ầ ờ ợ

bËc THCS  làm thí nghi m ph n vì s h t th i gian, ph n vì s HS khó ti n hành, không an toàn…

ầ ế ể ự ự ệ ổ

ứ ạ ạ ộ ọ

ứ ọ

ệ ế ệ ấ

ự ơ

c gi ơ ọ i thi u Sáng ki n kinh nghi m ế ớ ượ ệ Đ đáp ng tình hình đã nêu trên, thi ớ t th c góp ph n th c hi n đ i m i ng pháp d y h c theo h ph ng tích c c hóa ho t đ ng c a h c sinh trong ướ ự ọ ươ ủ ng đ n h c t p. Vi c nghiên c u c i ti n các thí nghi m hóa h c theo h ơ ệ ọ ậ ướ ế ệ ả ứ , HS h ng gi n h n, d th c hi n h n, ti t ki m hóa ch t, mang tính th c t ễ ự ự ế ơ ả thú h n… đ m b o cho h c sinh tham gia th c hành nhi u nhóm nh th m chí ỏ ậ ả ả ề ệ “ Sö dông thÝ  cá nhân. Tôi xin đ

nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc bËc THCS.”

III - PH

NG PHÁP NGHIÊN C U:

ƯƠ

Ứ

1. Th c nghi m s ph m ư ạ ự ệ

- M c đích: Rút kinh nghi m qua các thí nghi m ụ ệ ệ

- Cách ti n hành: Cho HS ti n hành thí nghi m theo nhóm. ế ệ ế

2. Nghiên c u k t qu ho c t p ứ ế ạ ậ ả

- M c đích: So sánh k t qu h c t p. ả ọ ậ ụ ế

ả ữ ớ ế ế ệ

ả - Cách ti n hành: Th ng kê, so sánh k t qu gi a l p có thí nghi m c i ố ti n và l p không dùng thí nghi m c i ti n qua t ng năm. ả ế ừ ệ ế ớ

IV- GI

I H N NGHIÊN C U:

Ớ Ạ

Ứ

ứ năm h c 2008-2009, năm h c 2009-2010 và ọ ọ ờ

1. Th i gian nghiên c u: năm h c 2010-2011 ọ

2. Đ i t ng nghiên c u: ố ượ ứ

- Các bài d y, các thí nghi m do HS ti n hành ệ ế ạ

- K t qu h c t p c a HS. ả ọ ậ ủ ế

PH N II: N I DUNG. Ầ

Ộ

- Trang 5 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

Ệ

Ạ

Ủ

Ọ

ọ ạ ử ụ ướ

ữ tr ọ ở ườ ọ ệ

vai trò đ c bi ữ ộ ộ ặ

ng THCS tr ố ớ ộ ể ậ

ệ

ọ ệ ể ế ứ ứ

ể ẫ ế

ắ ơ ấ ứ ủ ệ ứ ọ ế

ể duy, giáo d c th gi quan duy v t bi n ch ng và cũng c ệ ụ ứ ậ

ọ ủ ọ ọ

ử ụ ượ ắ ọ

bËc THCS  I - VAI TRÒ C A THÍ NGHI M TRONG D Y H C HÓA H C.Ọ S d ng thí nghi m trong d y h c hóa h c c tiên ệ giáo viên ph i n m v ng vai trò c a thí nghi m hóa h c. Đ i v i b môn hóa ả ắ ủ ờ t quan tr ng m t b ph n không th tách r i h c thí nghi m gi ậ ọ ệ ệ ọ vai trò quan tr ng trong nh n th c, c a quá trình d y- h c. Thí nghi m gi ứ ệ ọ ữ ọ ạ ủ phát tri n giáo d c c a quá trình d y h c. Thông qua thí nghi m h c sinh n m ắ ọ ạ ụ ủ ọ v ng ki n th c m t cách h ng, v ng ch c và sâu s c h n. Thí nghi m hóa h c ắ ữ ộ ữ c s d ng v i t cách là ngu n g c, là xu t x c a ki n th c đ d n lí đ ố ồ ớ ư ượ ử ụ thuy t, ho c v i t cách ki m tra lí thuy t. Thí nghi m hóa h c còn có tác ớ ư ặ ế ố d ng phát tri n t ế ớ ể ư ụ ni m tin khoa h c c a h c sinh, giúp hình thành cho h c sinh nh ng đ c tính ề ứ t c coi là t: th n tr ng, ngăn n p, tr t t ậ ự ọ ệ ố tích c c khi thí nghi m là ngu n ki n th c đ h c sinh khai thác. ồ

ữ , g n gàng. S d ng thí nghi m đ ế ứ ể ọ ậ ự ệ

t d y có s d ng thí nghi m thì không nh t thi ử ụ ệ ế ấ

ữ ệ ạ

ự ứ ờ ủ ự ơ

ng nghiên c u t phía HS. Trong các ti ph i t ả ự hi n theo h ệ nh ng thí nghi m đ ữ ế ạ tay làm, đ t ể ừ ứ ướ ượ t giáo viên ự đó t o nên s h ng thú cho HS. Nh ng thí nghi m th c i gi ng c a giáo viên là ít tích c c h n là ứ ừ ng ch ng minh cho l ệ c th c hi n theo h ệ ả ướ ự

ứ ự ệ ệ ễ

ặ ỉ ể ể ả ả ứ

-M c 1: ( ít tích c c) GV ho c 1 HS th c hi n thí nghi m bi u di n. HS ự quan sát thí nghi m nh ng ch đ ch ng minh cho ph n ng đã x y ra ho c ặ ứ ư m t tính ch t m t quy lu t mà giáo viên đã nêu. ệ ộ ấ ậ ộ

ứ ự ệ ặ ộ

- M c 2:( tích c c) HS nghiên c u thí nghi m do GV ho c m t HS bi u ể ứ di n.ễ

+ HS n m đ c m c đích thí nghi m + Quan sát mô t hiên t ng ắ ượ ụ ệ ả ượ

+ Gi i thích hi n t ng + HS quan sát hi n t ng. ả ệ ượ ệ ượ

ự ự ế ệ ấ

- M c 3: (r t tích c c). Nhóm HS làm tr c ti p làm thí nghi m, nghiên c thí nghi m. ứ ứ ệ

c m c đích thí nghi m + HS làm thí nghi m mô t ượ ụ ệ ệ ả ắ

+ HS n m đ ng hi n t ệ ượ

+ Gi i thích hi n t ng + Rút ra k t lu n. ả ệ ượ ế ậ

ỡ ủ ệ ế ạ

ự ầ ệ ộ ố ệ

ọ và cung c p m t s thi ế ị ấ ệ ế ế ể ế ệ ể ự ả

Chính b i vai trò quan tr ng c a thí nghi m bên c nh s c n thi đ u t ầ ư thi đ ượ ả t ph i ứ t b thí nghi m hi n đ i thì vi c nghiên c u, ạ t k và th c hi n các thí nghi m đ n gi n đ các em có th ti n hành ơ c trên l p, hay ớ ệ nhà. ở

- Trang 6 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

Ề Ư

Ạ

Ầ

Ế

bËc THCS  II - M T S YÊU C U V S PH M KHI TI N HÀNH CÁC Ộ Ố THÍ NGHI M THAY TH . Ế

Ệ

ể ệ ả ệ ượ ng hóa h c c n quan ọ ầ

- Các thí nghi m ph i đ n gi n th hi n rõ hi n t ả ơ ệ sát, h c sinh ti n hành d thành công. ễ ế ọ

ng đ ẻ ế ấ ườ ượ ậ c t n

ả ễ - D ng c , hóa ch t thay th ph i d tìm ki m, r , th d ng các s n ph m th a trong cu c s ng. ụ ế ộ ố ụ ẩ ụ ả ừ

- K t qu đ m b o không sai l ch v ki n th c khoa h c. ề ế ả ả ứ ệ ế ả ọ

- Đ m b o an toàn cho h c sinh. ả ả ọ

III- TI N HÀNH M T S THÍ NGHI M C TH

Ộ Ố

Ụ

Ế

Ệ

Ể

ề ừ ả ạ ạ ả

ấ ả ằ

ạ ữ Qua nhi u năm gi ng d y b n thân không ng ng tìm tòi, m nh gi n s a ề t c các em HS đ u đ i, c i ti n m t s d ng c , hóa ch t nh m giúp cho t ổ ấ ụ có th t tay ti n hành thí nghi m . ộ ố ụ ế ả ế ể ự ệ

1. Thí nghi m c i ti n th nh t: ứ ấ ả ế ệ

Không khí – S cháy ( Bài 28, Hóa h c 8 ) ự ạ ọ . Ph n thí ầ

Khi d y bài : nghi m xác đ nh thành ph n c a không khí . ầ ủ ệ ị

ố ặ ư ộ ố

ả ỏ ế

ể ị ố ặ ễ

ế ề ờ ố ạ ệ ễ ẫ ế ạ

ủ ế ố ề ễ

ề ớ ữ ệ ữ ế

i hiêu qu thi M t s khó khăn g p ph i nh khi GV mu n ti n hành thí nghi m theo 2O5 bay ra nhi u d gây ô nhi m, HS nhóm HS, khi đ t photpho đ n u khói P ễ ế 2O5 có màu tr ng d gây m ng th y tinh d n đ n có th b ho, s c. Khói P ắ HS khó quan sát m c n c dâng lên đúng v ch. Bên c nh đó n u GV ti n hành ứ ướ thí nghi m theo nhóm trong nhi u l p qua nhi u năm d gây t n kém photpho. ằ V i nh ng khó khăn trên trong nh ng năm qua tôi đã có m t sáng ki n, nh m ớ c i ti n thí nghi m đ đem l ả ả ế ộ t th c. C th . ụ ể ự ế ể ệ ạ

a. D ng c thí nghi m: ụ ụ ệ

- C c th y tinh có chia v ch 6 ph n b ng nhau. ủ ạ ầ ằ ố

- Ch u th y tinh c bé. ủ ậ ỡ

- Môi s t có g n s n nút cao su. ắ ẵ ắ

b. Hóa ch t:ấ

- M u n n nh . ỏ ẫ ế

t phenolphtalein ướ ướ ị ọ

c) có nh vài gi - Dung d ch n ỏ đ dung d ch có màu h ng nh t giúp HS d quan sát h n. ơ ị ể c vôi trong (thay cho n ễ ồ ạ

ỏ ộ

ọ làm thí nghi m: c. Ti n hành: Chia h c sinh thành các nhóm nh (4 em m t nhóm). GV h ướ ế ng d n đ HS t ể ự ệ ẫ

- Trang 7 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

bËc THCS

Ho t đ ng c a GV Ho t đ ng c a HS ạ ộ ủ ạ ộ ủ

ự ệ ẫ ủ

ặ ố c. - H ng d n HS th c hi n thí ướ nghi m.ệ - Đ t ng th y tinh vào trong ch u ậ n ướ

ướ t ừ ừ

c vôi trong t ạ ế

i. ậ vào ch u - Cho n và c c sao cho đ n v ch m c s 1 thì ứ ố ố d ng l ừ ạ

ủ ỉ ạ ấ i m y + Trong ng th y tinh ch còn 5 ph n ầ ố b ng nhau. ằ ? Trong ng th y tinh còn l ủ ố ph n b ng nhau ? ằ ầ ẫ ế

ắ ừ ẫ

- G n m u n n nh vào môi s t ( có ỏ th t n d ng các m u n n th a và ế các s i ch , s i dù làm b c). ắ ể ậ ợ ụ ỉ ợ ấ

ử

ỏ ư ệ ậ ằ

ố - Châm l a cho n n đ , đ a vào ng ế th y tinh và đ y kín mi ng b ng nút ủ cao su.

6

6

5

5

4

4

3

3

2

1

2 1

ướ

N c vôi trong +phenolphtalein

ng x y ra trong ệ ượ ả ẫ ệ ượ ng - Quan sát hi n t ố ng th y tinh. ủ - H ng d n HS quan sát hi n t trong ng th y tinh ướ ố ủ

Ho t đ ng c a GV Ho t đ ng c a HS ạ ộ ủ ạ ộ ủ

- H ng d n HS quan sát hi n t ng ệ ượ + HS ti n hành thí nghi m. ế ướ ệ ẫ

- Trang 8 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

bËc THCS  trong ng th y tinh. ủ ố

ế ụ ọ ế ế ầ ồ ắ t

? N n có ti p t c cháy và cháy mãi ế không ? + Ng n n n cháy y u d n r i t h nẳ

ố

ủ ố ứ ướ ư ế ủ ằ + M c n lên đ n v ch s 2 thì d ng l i. c trong ng th y tinh dâng ừ ự ướ ạ ế ạ ố ? M c n c trong ng th y tinh thay ủ t đ trong đ i nh th nào? (khi nhi ệ ộ ổ t đ bên ng th y tinh b ng nhi ố ộ ệ ngoài).

ướ ế ? Vì sao m c n ứ đ n v ch s 2 thì d ng l ố ế c dâng lên và dâng i ? ừ ạ ạ c dâng lên đ chi m ch ể ấ ầ

ổ + M c n ướ ự ế ph n th tích khí oxi m t đi do n n ể đ t cháy ? ố

ậ ế ầ ề ể ế ố + Oxi chi m 1/5 v th tích trong không khí. ề ? V y oxi chi m bao nhiêu ph n v ủ th tích không khí trong ng th y ể tinh?

ư ự c vôi đó là ướ ụ

- Khí còn không duy trì s cháy, s s ng, không làm đ c n ố khí nitơ

ậ ế ơ ầ chi m bao nhiêu ph n + Nit ơ chi m 4/5 v th tích (78%). ề ể ế

? V y khí nit th tích trong không khí ? ể

Nh v y ư ậ ở đây tôi đã có m t s thay đ i nh : ư ộ ố ổ

- Photpho đ thay th b ng n n ( đ t n kém h n, d ti n hành h n) ễ ế ế ằ ở ố ế ỏ ơ ơ

c thay th b ng n ế ằ ướ ượ ụ

c nói thêm là n u dùng n ế

2 sinh ra c vôi trong ( đ h p th khí CO ể ấ ướ 2 sinh ra s khó tan c thì CO ế ẻ ẻ ủ c chính xác. N c vôi có thêm dung d ch phenolphtalein có màu

c dâng lên s i m c n ự ướ ượ ể ộ ố

- N c đ khi n n cháy). Xin đ ướ h t và chi m m t th tích trong ng th y tinh. D n t ẩ ớ ế ế không đ ướ ị ượ h ng giúp HS d quan sát h n. ơ ể ồ

ớ ạ

ờ ọ i thí nghi m ề ấ ứ t các em có th ti n hành l ể ế ố ặ ớ ạ ề ệ h c. R t ấ ệ ở

V i sáng ki n trên đa s HS tôi d y đ u r t h ng thú v i gi ế t giác làm thí nghi m. Đi u đ c bi ệ ự nhà đ ki m ch ng l i. ể ể ứ ạ

2- Thí nghi m c i ti n th 2: ả ế ứ ệ

M t s axit quan tr ng ộ ố ạ ọ ” ( Bài 4, Hóa h c 9ọ ) ph n ầ axit

c : Khi d y bài “ sunfuric đ c có nh ng tính ch t hóa h c riêng, m c Tính háo n ấ ặ ụ ữ ọ ướ

- Trang 9 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

bËc THCS  a, Chu n b . – GV: ẩ

ị

+ Đũa th y tinh nh n đ u ầ

+ Dd H2SO4 r t loãng đ s n trong l th y tinh ể ẵ ấ ọ ủ

ủ ọ

+ Đèn c nồ

+ M t ít m u gi y tr ng do h c sinh chu n b . ị ắ ẫ ấ ẩ ộ ọ

b, Ti n hành: ế

ể ớ ệ ạ ọ ự m c th n kì ”. ầ

GV có th gi ệ M c là axit sunfuric r t loãng, bút là đũa th y tinh. i thi u: “Ta đ t tên cho thí nghi m này là l ấ ủ ự

Ho t đ ng c a GV Ho t đ ng c a HS ạ ộ ủ ạ ộ ủ

-GV chia nhóm (g m 2 HS) cho HS ồ ti n hành thí nghi m ệ ế ệ

ủ - HS ti n hành thí nghi m theo h ướ ế ng d n c a GV ẫ ủ

axit sunfuric loãng vi ọ

ờ ấ ữ ơ

-H nướ g d n HS dùng đũa th y tinh ẫ ế nhúng vào l t m t ch tùy ý lên t gi y. H nóng ộ gi y c n th n trên đèn c n. t ờ ấ ẩ ậ ồ

- Nh n xét hi n t ng. ệ ượ ậ ấ ữ ầ ể ắ

ầ gi y dòng ch d n d n + Trên t ờ ấ xu t hi n t màu tr ng chuy n sang ệ ừ màu vàng, sau đó là màu nâu và cu iố cùng là màu đen.

i thích các + Hs gi i gi i thích ả ả ả

- Yêu c u ầ các nhóm gi hi n t ệ ng x y ra. ả ượ

t đ làm n ơ ệ

ữ

ố

ủ

ạ

- Khi h nhi nét c ộ ướ ở ầ ch bay h i, axit sunfuric đ c d n. ơ ặ ( thành Nó s chi m hai nguyên t ế ẻ c ) là H và O ra kh i ph n c a n ỏ ướ ầ ch t xenluloz là thành ph n chính ầ ơ ấ 2SO4 đ cặ i ta nói H gi y. Ng c a t ườ ủ ờ ấ có tính háo n i là C c. Ch t còn l ấ ướ có màu đen.

H2SO4 đ c ặ

ử ơ PTHH:

ế xenlulox là ả t PTHH c a ph n ủ (C6H10O5)n 6n C + 5nH2O - Công th c phân t ứ (C6H10O5)n hãy vi ng ?ứ PTHH: - GV yêu c u HS vi t các PTHH ầ ế

- Trang 10 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

H2SO4 đ c ặ

ườ ng

bËc THCS  x y ra khi cho H 2SO4 đ c vào đ ặ ả C12H22O11 và glucoz Cơ 6H12O6 .

H2SO4 đ c ặ

C12H22O11 12C + 11H2O

C6H12O6 6C + 6H2O

*L u ýư :

đ không làm t t gi y b ả ẩ ậ ơ ừ ừ ể ờ ấ ị

+ Trong quá trình h nóng ph i c n th n, t cháy.

ọ gi y cho vào m t ng nghi m, r i h qua ng n ồ ơ ộ ố ệ

+ Có th cu n tròn t l a khi đ gi y s không b cháy. ử ộ ể ố ấ ẻ ờ ấ ị

i ph n tính háo ể ệ ố ạ ầ

2SO4 đ c, đ thêm ph n sinh đ ng cho bài d y ạ ầ

ớ c c a H V i thí nghi m này GV có th s d ng đ cũng c l n ướ ủ ể ữ ụ ộ ể ặ

ệ ự ọ

ệ ỉ ể ệ

c ch th hi n khi H tay làm thí nghi m, đi u này s ế t các em s th y đ ượ ế ả ơ c tính háo n ướ ề ự ỗ ề

ệ ỉ ộ ượ ự ệ ộ

ữ ế

ti trong h c t p. ơ Thí nghi m trên ti n hành đ n gi n, h c sinh tích c c ho t đ ng h n. ạ ộ 2SO4 đ c còn Đ c bi ặ ẻ ấ ặ ẻ loãng thì không có. H u h t m i em đ u t ầ tránh đ c m t th c tr ng khi cho các nhóm thí nghi m thì ch m t vài em khá ạ h n làm còn các em khác không h tham gia. Khi đó nh ng HS này ti p thu ề ơ ki n th c s th đ ng, d d n đ n t ế ự ế ứ ẻ ụ ộ ọ ậ ễ ẫ

c gi ượ ộ ả ộ ồ

t m t dòng ch t Sau đây tôi xin đ ớ HS l p 9A, sau khi ti n hành vi ế ớ i thi u m t s n ph m c a m t nhóm g m 2 em ủ m c th n kì”. ầ ế ẩ “ l ữ ừ ọ ự ệ ộ

- Trang 11 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

bËc THCS

3. Thí nghi m c i ti n th 3: ả ế ứ ệ

Tính ch t hóa h c c a kim lo i ( Bài 16, Hóa h c 9). ọ ấ ạ

Khi d y bài ạ Ph n ph n ng c a k m v i dung d ch đ ng (II) sunfat. ớ ả ứ ọ ủ ồ ủ ẽ ầ ị

th ự ế ườ ế ẽ ệ ị

p khi ti n hành thí nghi m cho k m vào dung d ch ng sau: i có hi n t M t th c t ộ đ ng II sunfat l ạ ồ ng g ặ ệ ượ

- Ch t r n màu đen bám lên dây Zn. ấ ắ

- B m t Zn có s i b t khí. ủ ọ ề ặ

- Trang 12 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

i thích, th m chí m t s GV ẻ ả ộ ố ậ

bËc THCS  Đi u này s làm cho HS phân tâm, khó gi ề i thích cho k t qu thí nghi m trên. cũng khó gi ả ế

ệ ả

ấ ắ ẽ ấ

Theo tôi xu t hiên ch t r n màu đen bám lên dây k m là do nguyên nhân sau:

c sinh ra ch a hình thành đ ượ ư ượ c ồ

+ Ph n ng x y ra nhanh nên đ ng đ ả ứ ả m ng tinh th . ể ạ

2) do hình thành th đi n hóa. Khi đ ng đ ế ệ ệ

ồ ượ c

ạ

ZnSO4 + Cu

CuOH+ H+

+ Có b t khí thoát ra ( H ọ sinh ra bám trên lá k m t o pin đi n hóa. ẽ PTHH: Zn + CuSO4 fi Cu2+ + H2O fi Zn + H+ fi Zn + + H2

a, Chu n b : - D ng c ẩ ụ ị ụ

+ ng nghi m, giá đ ng nghi m. ể ố Ố ệ ệ

- Hóa ch tấ

+ K m dây ho c viên ( có th l y k m t v pin cũ ) ể ấ ẽ ẽ ặ ừ ỏ

ị

ể ng xu t hi n th ấ ồ ệ ượ ườ ệ ị

+ Dung d ch đ ng II clorua đ thay cho đ ng II sufat. Vì khi ồ dùng dung d ch đ ng II sunfat hi n t ng là ch t r n màu ấ ắ ồ đen bám lên.

ỡ ắ ẽ

c h c ư ọ ở ớ ồ ữ

ạ ẽ

M t s đ ng nghi p thay k m b i s t ho c nhôm nh ng theo tôi các thí ộ ố ồ ặ ệ các bài ti p theo nghi m gi a s t, nhôm v i đ ng II sunphat s đ ắ ệ ế ẻ ượ 4 b ngằ nguyên kim lo i k m ch nên thay dung d ch CuSO nên c g ng gi ữ ị ỉ ố ắ 2. dung d ch CuCl ị

b, Ti n hành: ế

ệ ỗ

- Gv chia HS theo nhóm ti n hành thí nghi m ( m i nhóm 4 em ), phát ế phi u h c t p. M u phi u h c t p. ẫ ọ ậ ọ ậ ế ế

Nhóm: .......

Hi n t ng Gi i thích PTHH ệ ượ ả

- Trang 13 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

bËc THCS

D i s h ng d n c a GV. HS ti n hành thí nghi m. ướ ự ướ ẫ ủ ệ ế

2 vào ng nghi m. Nhúng dây Zn ệ

ả ị ố

- Cho kho ng 2-3 ml dung d ch CuCl 2. trong dung d ch CuCl ị

ng và gi i thích cho hi n t ng. - GV yêu c u ầ các nhóm HS nêu hi n t ệ ượ ả ệ ượ

Hi n t ng Gi i thích PTHH ệ ượ ả

2

ỏ ồ ẩ

fi ZnCl2 +Cu (dd) (r)

(dd)

- Có ch t r n màu đ ấ ắ bám ngoài lá k m.ẽ - Đ ng b k m đ y ra ị ẽ kh i dung d ch CuCl ị ỏ

2 d nầ c thay th b i dd

Zn+CuCl2 (r)

ạ ủ ầ ế ỡ ượ

- Dung d ch CuCl ị d n đ ầ ZnCl2

- Màu xanh c a dung d ch nh t d n, k m ẽ ị tan d n.ầ

c hi n t ng khác v i SGK. ị ượ ệ ượ ớ

2 đã tránh đ ọ

Qua vi c thay dung d ch CuCl T đó cũng c cho HS ni m tin vào khoa h c. ệ ố ừ ề

IV – K T QU Đ T Đ C: Ả Ạ ƯỢ Ế

1. K t qu đ nh tính: ế

ự ươ ệ

ứ ọ

ọ ữ ơ

ả ọ

ộ ự ế ể ườ ầ ọ

t môn hoá h c. B n thân đã ti n hành kh o sát th c t ế ấ ằ ồ ậ ử ụ ạ

ả ế ấ ệ ố ể ộ

t môn hoá h c. ả ị T vi c s d ng các ph ng ti n tr c quan và các thí nghi m trong các ệ ừ ệ ử ụ t h c đã ph n t o h ng thú trong h c t p cho h c sinh, làm cho h c sinh say ti ế ọ ọ ậ ầ ạ mê h n, yêu thích h n. Đây cũng là m t trong nh ng đ ng l c giúp h c sinh ự ộ ơ ọ ọ h c t hai kh i l p h c ố ớ ả ọ ố ng và nh n th y r ng g n 90% h c sinh hi u bài và h ng thú 8 và 9 trong tr ứ t h c s d ng đ dùng d y h c có c i ti n. Các em hăng say h n khi trong ti ọ ế ọ ơ phát bi u, xây d ng bài. Đó cũng là m t trong các d u hi u t t đ giúp tôi ể ự gi ng d y t ạ ố ả ọ

- Trang 14 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

ỗ ế ạ t d y tr nên nh ở

ẹ ơ t trong khâu chu n b đã đ n ẩ ị ệ ử ụ ượ ả ế ặ ệ ả ờ

ả

ượ : ng

bËc THCS  Vi c s d ng các thí nghiêm c i ti n, trên m i ti ng th i gian đ m b o. Đ c bi nhàng h n, l ả ơ gi n h n r t nhi u. ơ ấ ề 2. K t qu đ nh l ả ị ế ế

ệ ể ậ ụ ể ả i

ươ ộ ố ệ ượ ộ ố

ng x y ra t ả ể có trong cu c s ng h ng ngày. ấ ắ ằ ộ ớ ẻ ấ

ở

ướ phía trên. ế ẻ ự ề ế ế ầ ạ ọ ố

ch hi n t ạ ng ăn mòn kim lo i và b o v m t s kim lo i ệ ộ ố ệ ượ ả ạ

Trong quá trình ti n hành các thí nghi m các em có th v n d ng đ gi thích m t s hi n t ng t ự - N c vôi trong đ lâu trong không khí s th y m t l p ch t r n (l p ớ váng) - Ng n n n mu n cháy m nh thì c n nhi u oxi, n u thi u oxi s cháy s không duy trì. - Gi i thí ả không b ăn mòn... ị

ọ ọ

Trong năm h c 2008 – 2009 là năm đ u áp d ng, hai năm h c ti p theo ế k t qu c a kh i 8, 9 các l p mà tôi đ m nhi m th hi n c th nh sau: ả ế ụ ể ệ ụ ể ư ả ủ ầ ệ ố ớ

Năm h c 2008 – 2009 Năm h c 2009 - 2010 ọ ọ ọ

Năm h c 2010 - 2011 HKI

l ệ ệ ố ỉ ệ

Sĩ số 230 T ỉ (%) Sĩ số 268 T l ỉ (%) S s ỉ 135 T l ( %) Số ngượ l Số ngượ l Số ngượ l

Gi 54 23,4 % Gi 78 29% Gi 46 33 % iỏ iỏ i ỏ

Khá 70 30,6 % Khá 86 32 % Khá 54 40 %

99 43 % 99 36 % 34 25 %

Trung bình Trung bình Trung bình

7 3 % 5 2 % 1 1 % Y uế Y uế Y uế

* M t s k t qu khác: ộ ố ế ả

a, K t qu thi ki m đ nh ch t l ng ấ ượ ế ể ả ị

: Đ t 75 % trên đi m TB - Năm h c 2008 - 2009 ọ ể ạ

- Trang 15 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

: Đ t 80 % trên đi m TB.

bËc THCS  - Năm h c 2009 – 2010 ọ

ể ạ

( h c kì I ): Đ t 85 % h c sinh đi m > TB. - Năm h c 2010 – 2011 ọ ể ạ ọ ọ

PH N III: K T LU N.

Ầ

Ậ

Ế

ệ ả ế ụ

c tôi c i ti n, m c đích nâng cao tinh th n t ượ ớ ươ ầ ằ ạ ọ

ừ

Trên đây là thí nghi m đ h c c a HS, trên tinh th n đ i m i ph ổ ọ ủ em môi tr ọ ậ ườ v i b môn Hóa h c. ớ ộ s a nghiên c u khoa h c. Đ cao ý t ư ầ ự ng pháp d y - h c, nh m t o cho các ạ ộ ọ ậ ng h c t p khoa h c. T đó hình thành các kĩ năng, thái đ h c t p ọ t giáo d c cho các em lòng yêu thích b môn, say ộ ng sáng t o, khám phá cái m i. ớ ọ Đ c bi ệ ặ ề ọ ụ ưở ứ ạ

ệ

ể ả

ị ầ ệ ả ắ ả ạ ạ ắ

c s a đ i. R t mong nh n đ ầ ấ ậ ổ

ng r t ng h ộ Sau khi đã tri n khai sáng ki n các đ ng nghi p trong tr ế ấ ủ ườ ồ và đ ngh c n ph i có thêm s c i ti n m i trong gi ng d y h n n a. Nh m ằ ự ả ế ơ ử ạ ớ ề ế i hi u qu cao trong d y h c. SKKN ch c ch n không th không thi u đem l ọ ể sót và có nhi u đi u c n đ c s đóng góp ể ượ ự ượ ử các đ ng nghi p. chân thành t ệ ề ồ ừ

* Ý KI N Đ XU T: Ế Ấ Ề

ệ ủ ớ

- M i giáo viên c n có lòng say mê v i ngh nghi p c a mình, tích c c ự tìm tòi, m r ng ki n th c nh m nâng cao nghi p v chuyên môn. ề ệ ụ ỗ ở ộ ầ ứ ế ằ

t ph i cho các em h c sinh làm ọ ấ ầ ạ ế ả ọ

- Trong quá trình d y h c r t c n thi quen v i nhi u thí nghi m. ệ ề ớ

ườ ấ ầ ng xuyên trao đ i kinh nghi m v i các đ ng nghi p là r t c n ệ ệ ổ ồ ớ

- Th thi t.ế

ộ ố ư

- Theo tôi khi ra đ thi cho HS hay cho GV c n đ a vào m t s câu h i ỏ v kĩ năng th c hành. Th m chí có đ thi riêng v th c hành./. ề ầ ề ự ề ậ ự ề

Kim liên, ngày 19/3/2011.

- Trang 16 -

Sö dông thÝ nghiÖm thay thÕ trong d¹y häc hãa häc

bËc THCS

TÀI LI U THAM KH O

Ả

Ệ

1. SGK; SGV; SBT Hóa 8-9 NXB GD & ĐT

ng THCS . NXBGD.2004. Tác gi 2. Thí nghi m hóa h c ệ tr ọ ở ườ ố ả Tr n Qu c ầ

Đ cắ .

3. Wed: http: day hoc hoa hoc.com.vn.

4. Wed: blog hoa hoc.

ự ậ ọ

ọ ươ : Nguy n C ng, Nguy n Xuân Tr ng ch ệ ộ ng pháp d y h c hóa h c (t p 3) NXB ĐH ủ ễ ạ ươ ườ ễ

5. Thí nghi m th c hành Ph SP Hà n i 2005. Tác gi ả biên

- Trang 17 -